case Gelaagde berichtenuitwisseling strafrechtsketen Respect voor verschillen en uiteenlopende bevoegdheden xml/integratie Brian Dommisse

Transcriptie

1 xml/inegraie Respec voor verschillen en uieenlopende bevoegdheden Gelaagde berichenuiwisseling in de srafrechskeen He programma epv houd zich bezig me elekronische berichenuiwisseling in de srafrechskeen. Bijzonder binnen epv is da elk onderdeel zijn eigen zaken regel me zijn eigen sysemen en da alleen afspraken worden gemaak over de koppelvlakken. Brian Dommisse De samenleving word regelmaig opgeschrik door incidenen die voorkomen hadden kunnen worden als de berokken insanies beer hadden samengewerk. En nie zelden speel gebrekkige uiwisseling van informaie daarin een rol (de ene insanie was allang op de hooge van een missand, maar verzuimde een andere daarover e informeren). Vroeger werd di nog wel eens geaccepeerd als een onvermijdelijk gevolg van onze ingewikkelde samenleving, maar egenwoordig ween we da veel van die fouen zijn e voorkomen door een efficiëne inze van ICT. Ook de srafrechskeen kende (en ken) samenwerkingsproblemen. Vrijlaingen als gevolg van vormfouen en een gebrekkige aanpak van veelplegers (die alleen werden berech voor de zaak waarvoor ze op da momen waren opgepak) zijn daar milde voorbeelden van. Dergelijke zaken halen vaak de pers en zorgen zo voor de nodige poliieke druk om o verbeeringen e komen. Die druk, maar ook he inzich bij de parijen in de keen da he anders kan en moe, heef uieindelijk geleid o he programma epv (Elekronische Berichenuiwisseling in de Srafrechskeen), da zich bezighoud me elekronische berichenuiwisseling in de srafrechskeen. Berokken zijn de srafrechorganisaies die onder Jusiie ressoreren en de poliie, die onder Binnenlandse Zaken val. Bijzonder aan di programma is da he nie uigaa van de opze van één syseem voor de hele keen (de sandaardreacie die we vaak zien bij de aanpak van samenwerkingsproblemen), maar da he de onderlinge verschillen en uieenlopende bevoegdheden van de parners respeceer. Binnen epv regel elk onderdeel zijn eigen zaken me zijn eigen sysemen. Alleen daar waar gegevens worden uigewisseld (koppelvlakken), worden afspraken gemaak. Berichenuiwisseling als lagenmodel Om doelmaig bedrijfsinformaie me elkaar e kunnen uiwisselen moeen keenparners op verschillende lagen afspraken me elkaar maken c.q. keensandaarden me elkaar vasleggen. Hierbij verleen iedere laag een diens aan de bovenliggende laag. 1. Sysemen moeen aan elkaar gekoppeld kunnen worden. Er moe ussen verschillende newerken een daacommunicaievoorziening zijn. Da kan inerne zijn of een eigen gesloen newerk. 2. Via de daacommunicaielaag kunnen applicaies van de keenparners me behulp van een communicaiefuncie berichen me elkaar uiwisselen volgens een proocol. De communicaiefuncie is e beschouwen als een elekronische poskamer die verzend- en afleverdiensen aanbied ongeach de inhoud van de berichen. De communicaiefuncies en de daacommunicaievoorziening worden ezamen 46

2 Samenvaing He programma epv houd zich bezig me elekronische berichenuiwisseling in de srafrechskeen. Bijzonder is da he de onderlinge verschillen en uieenlopende bevoegdheden van de keenparners respeceer; alleen daar waar gegevens worden uigewisseld (koppelvlakken), worden afspraken gemaak. He uiwisselingsconcep is e schesen als een lagenmodel en op alle lagen zijn afspraken nodig. beschouwd als een generieke infrasrucuur. 3. Tussen de applicaies van de keenparners zijn nu dankzij de diensen van de generieke infrasrucuur bedrijfsransacies mogelijk. Binnen een bedrijfsransacie worden bedrijfsdocumenen in combinaie me de (vaak ongesrucureerde) bijlagen uigewisseld. 4. De bedrijfsdocumenen besaan ui groepen gegevenselemenen waarvan de beekenis en karakerisieken in gegevensdefiniies zijn vasgelegd. 5. De uigewisselde gegevenselemenen zijn de dragers van de bedrijfsinformaie, die uieindelijk op he niveau van de bedrijfsprocessen via afgesproken ineracieprocessen word uigewisseld. Di uiwisselingsconcep laa zich schesen als een lagenmodel (zie figuur 1). He lagenmodel is een concepueel model. He feielijke verloop van de communicaie ussen wee keenparners volg de gesippelde booglijn. Aan de zendende kan pak men bedrijfsinformaie in gegevenselemenen in, gegevenselemenen in bedrijfsdocumenen en bedrijfsdocumenen in berichen. Die gaan vervolgens als een bisroom via de daacommunicaievoorziening naar de andere parij. Aan de onvangende kan worden deze zaken door de opeenvolgende lagen in omgekeerde volgorde uigepak, oda he geheel op he hoogse niveau is eruggebrach o de bedrijfsinformaie die de zendende parij beoogde over e dragen. Afspraken over invulling van he model Op alle onderscheiden lagen zijn afspraken nodig. Soms moeen die zelf bedach worden, maar beer is ze e kopiëren ui besaande open sandaarden en raamwerken en daarna evenueel e verbijzonderen naar de specifieke eisen die een specifieke keen sel. Bij de uiwisseling van berichen in de srafrechskeen zijn zaken als berouwbaarheid en veiligheid essenieel. Daarnaas moeen zowel normaal berichenverkeer, bachoverdrach (groe besanden) als snelle, ineracieve bevragingen worden onderseund. Op basis van deze vereisen is de e-businesssandaard ebxml Messaging Service (ebms) gekozen als e gebruiken sankeenparner 1 keenparner 2 bedrijfsproces bedrijfsinformaie ineracieproces bedrijfsproces gegevens gegevenselemenen gegevensdefiniies gegevens applicaie infrasrucuur bedrijfsdocumen & bijlagen berich bedrijfsransacie communicaiefuncie communicaiefuncie communicaieproocol daacommunicaievoorziening Figuur 1. He lagenmodel van berichenuiwisseling infrasrucuur applicaie 47

3 xml/inegraie daard voor berichenverkeer. Om ineroperabiliei en funcionaliei e bieden zijn daarbij aanvullende afspraken nodig, zogenaamde profielen. Die zijn vasgelegd in de Jusiiesandaard Asynchrone Berichenuiwisseling (), een profiel van ebms, bedoeld als basisprofiel voor uiwisseling binnen he gehele jusiiedomein en me exerne parners, zoals de poliie en de RDW. De keuze voor ebms is gemaak omda he een zeer algemene ransporspecificaie is. He bied de mogelijkheid informaie in willekeurige formaen e srucureren, e verpakken en e vervoeren. Di is belangrijk aangezien in de srafrechskeen berichen worden uigewisseld me bijvoorbeeld dossiers waarvan een deel van de informaie al in XML is gemodelleerd maar een ander deel ongesrucureerd is vasgelegd in PDF- of Officeformaa. Die diversiei zal blijvend onderseund moeen worden, omda e verwachen val da in de oekoms foo s, filmpjes, geluidsopnamen, e ceera me een berich mee verpak moeen worden. Om een berichensandaard e kunnen gebruiken zijn voorzieningen nodig zoals newerkverbindingen, (inegraie)sofware en cenrale en decenrale knooppunen om berichen e kunnen roueren. In de srafrechskeen is voor de posbezorging de Jusiie Berichenservice (JUBES) gerealiseerd. JUBES is een cenraal knooppun voor de uiwisseling van berichen ussen jusiieparijen onderling en voor de uiwisseling van berichen van die organisaies me exerne parijen zoals de poliie, op basis van ebms-berichen. Een vergelijkbare voorziening in he poliiedomein is de Exerne Poliiebroker. Schemaisch zie de koppeling ussen die wee domeinen erui als in figuur 2. Bij de berichenuiwisseling moeen objecen worden onderscheiden. Deze objecen, inclusief de gehaneerde erminologie, zijn onleend aan he inernaionale business framework ebxml (waar ebms een onderdeel van is). Di is een verzameling van open sandaarden voor e-businessoepassingen, die ook prima bruikbaar is voor e-governmenimplemenaies. De belangrijkse objecen die voor de srafrechskeen gedefinieerd zijn, zijn bedrijfsinformaie, gegevensdefiniies, bedrijfsransacies en bedrijfsdocumenen. Er zijn sandaarden gekozen om de objecen e beschrijven en e represeneren. He hiervoor gebruike meamodel, inclusief erminologie, is afgeleid van ebbp (ebxml Business Process). Bedrijfsdocumen is bijvoorbeeld een veraling van he begrip business documen ui ebbp en bedrijfsransacie is een veraling van he ebbpbegrip business ransacion. Voor he definiëren van bedrijfsdocumenen en gegevens word geleund op de concepen en mehoden van een vocabulaire voor elekronische handel, UBL (Universal Business Language). Me UBL kunnen XML-bedrijfsdocumenen worden gedefinieerd voor elekronische gegevensuiwisseling, gebruikmakend van gemeenschappelijke bouwsenen en oegepas in verschillende conexen. UBL is een implemenaie van de ebxml Core Componen Specificaion. Er is voor gekozen parner A parner B exerne poliiebroker / ebms JUBES Figuur 2. Koppeling ussen Exerne Poliiebroker en JUBES. parner C parner D 48

4 om UBL oe e passen omda we hier specifiek me keencommunicaie e maken hebben. Een groe hoeveelheid en diversiei aan organisaies en sysemen binnen de srafrechskeen moe de XML-berichen kunnen begrijpen en verwerken. Daarom moeen de berichdefiniies en berichen zelf zo goed mogelijk leesbaar zijn en voor maar één inerpreaie geschik. UBL bied hierin voor naamgeving en ypering van gegevens een inernaionaal erkende sandaard. Binnen de srafrechskeen word gebruikgemaak van de Naming & Design Rules (NDR), die aangeven hoe gegevenselemenen worden herkend en hoe de naamgeving ervan moe zijn. De UBL Core Componen Type Specificaie is een implemenaie van ISO Naming Convenions. Daarnaas word he Core Componen Type oegepas, da sandaardbeschrijvingen van ypen elemenen (binair, daum) geef waarop is aangesloen. Analyse- en onwerpmehodiek Om he analyseren van keenprocessen en he opsellen van afspraken over berichenuiwisseling ussen keenparners uniform en voorspelbaar e laen verlopen (en dus door de jaren heen vergelijkbare resulaen e krijgen), is er binnen he epv-programma een mehode onwikkeld waarbij gebruik word gemaak van de bovengenoemde sandaarden. He handboek da deze mehode beschrijf is e vinden op Onderdelen van de mehode zijn ook ingebrach in de Nederlandse Overheid Referenie Archiecuur (NORA). XML en de uigangspunen bij inegraie He beschreven selsel aan sandaarden, echnieken en mehoden heef zijn nu reeds bewezen bij keen- en andere inegraieprojecen. De keuze voor de oegepase sandaarden en echnologieën is arbirair, wan voor de verschillende onderdelen zouden ook andere keuzes mogelijk zijn. Da XML in nagenoeg alle inegraierajecen een rol speel, is echer ononkoombaar. Maar ook me XML kan men nog alle kanen ui. Op de echnische laag zou ook een webservicesvarian (WS*) passen in plaas van ebms. Voor he modelleren van processen en gegevens besaan ook andere ools en echnieken. En de uieindelijke XML-schema s kunnen ook opgeseld worden via andere Naming and Design Rules. De keuzes die in de srafrechskeen zijn gemaak, hoe arbirair ook, zijn in ieder geval gebaseerd op een aanal uigangspunen: De gekozen sandaard moe een open sandaard zijn, dus nie leverancierspecifiek. Er moeen COTS (Commercial Off he Shelf)- producen en open-sourceproducen zijn die de sandaard onderseunen. Omda we ons hier op overheden richen, volg de sandaard bij voorkeur ui Europese of Nederlandse e-governmenaanbevelingen. He geheel aan sandaarden en voorzieningen moe in samenhang me elkaar samenwerken (raamwerk). Vervanging van onderdelen van he raamwerk moe mogelijk zijn in de oekoms. Om die reden worden vanui he projec wel XML-schema s gegenereerd, maar nie onderhouden. Onderhoud vind plaas op he funcionele niveau (gegevenswoordenboek, bedrijfsdocumenen). Keenparners moeen auonoom kunnen blijven in de keuzes die ze maken voor de inriching van hun eigen inerne informaiehuishouding. Uiwisseling me andere domeinen waar andere afspraken gelden, moe onderseund kunnen worden, liefs via algemene voorzieningen waarvan alle parijen gebruik kunnen maken als ze eenmaal aangesloen zijn. Definiies van objecen in de srafrechskeen Bedrijfsinformaie is informaie die nodig is voor de uivoering of suring van een bedrijfsproces (zoals informaie over de voorgang van he bereffende proces of van een gerelaeerd bedrijfsproces, maar ook over bijvoorbeeld een verdache of een srafzaak) die via ineracieprocessen ussen keenparners kan worden uigewisseld. Bedrijfsinformaie kan via ineracieprocessen ussen wee of meer keenparners worden uigewisseld. Gegevensdefiniies geven een specificaie van de semaniek en karakerisieken (zoals lenge en waardebereik) van een gegevenselemen da kan voorkomen in een bedrijfsdocumen of berichheader. Refereniegegevens zijn voorgedefinieerde waarden (ui een abel) voor een bepaald gegevenselemen. Bedrijfsransacies zijn aomaire (nie-deelbare) communicaieacies ussen de applicaies van wee keenparners bij de uiwisseling van bedrijfsdocumenen. In beginsel besaa zo n ransacie ui één verzoek en één respons. Eén of meer samenhangende bedrijfsransacies vormen samen een ineracieproces. Bedrijfsdocumenen en sloe zijn een samenhangende, op basis van een XML-schema, gesrucureerde se van gegevenselemenen (zoals de gegevenselemenen ui een proces-verbaal) die via een berich word uigewisseld ussen de applicaies van wee of meer keenparners er onderseuning van hun bedrijfsprocessen. In de spreekaal word vaak gesproken van een berich erwijl feielijk een bedrijfsdocumen (al dan nie me bijlagen) word bedoeld. 49

5 xml/inegraie»doorbreek de analysis paralysis en ga aan de slag Aan de slag Hoewel keuzes vaak arbirair zijn, moeen er wel knopen voor worden doorgehak. Er word op uivoerend niveau vaak lang gereuzeld, omda iedereen op zijn eigen sysemen en (meer of minder open) sandaarden zi. Op da niveau spelen dan weer heel andere belangen dan op besuurlijk niveau, maar uieindelijk word op he besuurlijke niveau daardoor vaak nie doorgepak. Uieraard zijn er over wee o drie jaar vas weer nieuwe en beere sandaarden en alernaieven voorhanden, maar de overheden moeen nu sappen zeen om de belofen van een eche e-overheid waar e maken, zonder daarbij al e zeer afhankelijk e worden van leverancierspecifieke oplossingen. Binnen de srafrechskeen is de selling gewees da bijvoorbeeld een open sandaard als ebms de komende jaren een uisekende oplossing is als verzendproocol. Die oplossing is voor de meese overheidsorganisaies een enorme sap voorui wa beref he realiseren van hun onderlinge uiwisselingen, en de onderseunende sysemen ervoor zijn commercieel in e kopen, zonder omvangrijke maawerkrajecen e implemeneren. Voor invoering van gegevensuiwisseling is he feielijk «nie eens zo belangrijk welk proocol word gebruik, als de organisaie maar een goede inerface heef naar en ussen de eigen applicaies en die van de buienwereld, die gebruiksvriendelijk en goed e beheren implemenaies bied, e ceera. Me andere woorden: doorbreek de analysis paralysis en ga aan de slag. Links Begrippenlijs epv: (v1.213)_cm pdf. Bouwsenen voor Berichenuiwisseling ussen Overheden: www. e-overheid.nl/sies/berichenuiwisseling Elekronisch Berichenverkeer in de Srafrechskeen (EBV): www. jusid.nl/ebv ebxml: ebxml Message Service Specificaion (ebms): org/specs/index.php#ebxmlmsgv2 ebxmlbusiness Process (ebbp): c_home.php?wg_abbrev=ebxml-bp#overview European Operabiliy Framework (EIF): hp://ec.europa.eu/idabc/ en/documen/2319/5644 Nederlandse Overheid Referenie Archiecuur (NORA): www. e-overheid.nl/alas/refereniearchiecuur/ Overheidsservicebus (OSB): hp://gbo.overheid.nl/ overheidsservicebus Universal Business Language (UBL): commiees/ubl Brian Dommisse is parner bij Pheidis Consulans en was als programmamanager berokken bij epv en he projec Bouwsenen voor Berichen uiwisseling ussen Overheden. dommisse@pheidis.nl. BENT U INNOVATIEF BEZIG? naionaalicteven 50 Op dinsdag 23 okober 2007 vind he Naionaal ICT Even plaas. Tijdens di evenemen worden de wee belangrijkse innovaieve en ICT-gerelaeerde awards in Nederland uigereik, namelijk de Broos van Erp prijs en de Innovaor Award. Op woensdag 24 en donderdag 25 okober vind ook bij Media Plaza in de Jaarbeurs Urech he MKB Innovaie Preuvenemen plaas. Tijdens he Naionaal ICT Even zullen de genomineerden voor de Broos van Erp prijs en Innovaor Award 2007 zich, onder leiding van Jor Kelder, preseneren voor de hoofdjury. Tijdens he execuive diner, gedurende de avond, zullen de wee winnaars bekend worden gemaak. Kijk voor meer informaie op He MKB Innovaie Preuvenemen is een inspirerend en ineracief evenemen, waar he sleuelwoord innovaie is en hier commercieel en succesvol mee aan de slag e gaan. He prakijkgeriche evenemen is gerich op kleine en middelgroe bedrijven die bezig gaan of zijn me innovaie en ICT. He evenemen is gerich op ondernemers, me verhalen van en door ondernemers. Kijk voor meer informaie op Deze evenemenen worden mede mogelijk gemaak door: