Tijdelijke inpasmethode werkzame beroepsbevolking

Transcriptie

1 Cenraal Bureau voor de aisiek Divisie Macro-economische saisieken en publicaies ecor Onwikkeling en onderseuning Posbus JM Voorburg Tijdelijke inpasmehode werkzame beroepsbevolking Ria Okkerse-Ruienberg, George van Leeuwen Kennisgeving: De in di rappor weergegeven opvaingen zijn die van de aueurs en komen nie noodzakelijk overeen me he beleid van he Cenraal Bureau voor de aisiek. Projecnummer: Euro BPA-nummer: 005--MOO Daum: 3 februari 005

2 TIJDELIJKE INPAMETHODE WERKZAME BEROEPBEVOLKING amenvaing: Di documen beschrijf de verbeerde inpasmehode om he cijfer voor de werkzame beroepsbevolking me als belangrijkse bron de enquêe beroepsbevolking, in e passen in de arbeidsrekeningen. Deze mehode zal oegepas worden vanaf he eerse kwaraal 004 o medio 005. Trefwoorden: werkzame beroepsbevolking, enquêe beroepsbevolking, arbeidsrekeningen. 1. Inleiding Arbeidsrekeningen (AR) is een inegraiekader waarbinnen verschillende bronnen me elkaar geconfroneerd worden. Ui de AR word op kwaraalbasis he aanal banen van werknemers gepubliceerd. inds februari 003 word maandelijks he geïnegreerde cijfer over de werkzame beroepsbevolking gepubliceerd. De muaie van he aanal banen van werknemers heef als belangrijkse bron de enquêe werkgelegenheid en lonen (EWL). De werkzame beroepsbevolking op maandbasis heef als belangrijkse bron de enquêe beroepsbevolking (EBB). De EBB lever ook de onderliggende gegevens om de verschillen ussen he begrip werkzame beroepsbevolking en banen van werknemers e kwanificeren. Op basis van di bronmaeriaal ui de EBB kan dus ook een cijfer berekend worden voor banen van werknemers. Di cijfer word nie gepubliceerd. He aanal banen van werknemers berekend op basis van de EBB en ui de AR zijn in de afgelopen jaren ui elkaar gaan lopen. Di erwijl de begrippen van banen van werknemers op elkaar aansluien, me uizondering van in- en uigaande pendel 1. In- en uigaande pendel vorm maar een klein aandeel van de banen van werknemers en vorm nie de oorzaak van de waargenomen verschillen. De herkoms van de gegevens van EBB en EWL zijn echer nie dezelfde. De EBB is een huishoudensenquêe, en de EWL een bedrijvenenquêe. Besloen is de inpasmehode van de EBB op de AR e wijzigen.. Inpasmehode De inpasmehode begrens he verschil ussen de jaaronwikkeling banen werknemers me als bron de EBB en volgens AR. Deze mehode word oegepas vanaf he eerse kwaraal 004. To da momen word uigegaan van de reeds 1 Werknemers die in Nederland werken en in he buienland wonen en omgekeerd. 1

3 gepubliceerde cijfers. De mehode zal oegepas worden o de revisie van de Naionale Rekeningen die medio 005 volooid is..1 Van werkzame beroepsbevolking naar banen van werknemers De inpasmehode gaa ui van he inpassen op basis van he begrip: banen van werknemers. Na he inpassen van banen van werknemers worden op basis van EBB gegevens de groepen die he begrip banen van werknemers scheiden van he begrip werkzame beroepsbevolking weer oegevoegd. Allereers word daarom ui de EBB brongegevens he cijfer voor banen van werknemers bepaald. He verschil ussen he begrip AR banen van werknemers, EBB banen van werknemers en werkzame beroepsbevolking word in ondersaand schema gegeven. AR banen, werknemers = EBB banen, werknemers + binnenkomende pendel uigaande pendel = EBB werkzame beroepsbevolking werkzame beroepsbevolking, zelfsandigen + personen werkzaam < 1 uur, jaar, werknemer + bijbanen jaar als werknemer + hoofd- en bijbanen 65 jaar en ouder, werknemers + binnenkomende pendel uigaande pendel.. De samenhang ussen deze cijfers is uivoerig beschreven door de Vries i.. chaing AR-cijfer He geïnegreerde AR-kwaraalcijfer voor de banen van werknemers kom één maand laer beschikbaar dan de EBB over dezelfde periode. Om de EBB och e kunnen inpassen moeen we een voorspelling maken voor he AR-cijfer. Di doen we me behulp van een zogenaamd ae-pace Model (M). In deze aanpak word he niveau van de werkgelegenheid bezien als een oesand die is opgebouwd ui verschillende componenen ( aes ) en waarover in de loop der ijd via meingen inzich word verkregen (zie bijvoorbeeld Durbin en Koopman ii ). Me behulp van de mehodologie van Kalman filering word informaie over he (relaieve) belang van de onderliggende componenen van de ijdreeks in een ieraief proces opgebouwd. Door seeds meer informaie e gebruiken (de ruime in de ijdsdimensie e vergroen), krijgen we een seeds beer beeld van de mees recene aes. He M voor de reeks banen werknemers in de AR besaa ui wee (selsels van ) vergelijkingen: a) één vergelijking die de aes relaeren aan de meing en b) een se van 1 of meer vergelijkingen die he gedrag van de aes in de ijd beschrijf. Di leid o de volgende (selsels van) vergelijkingen:

4 y = Z + G me = J 1 + H, y de vecor van kwaraalwaarnemingen voor de banen van werknemers volgens de AR voor kwaraal { = 1, L, T} en de zogenaamde ae vecor voor hezelfde kwaraal. De marices Z, J, G en H zijn zogenaamde syseemmarices. Hiervan dienen Z en J respecievelijk voor a) he beschrijven van de link ussen de ae variabelen en de meingen en b) voor he beschrijven van de ransiie van de aes Voor de ae variabelen volgen we een veel gebruike varian van he zogenaamde unobserved-componens model (UCM). Deze varian bezie een ijdreeks als zijnde opgebouwd ui drie componenen: een rend-cycle componen me een vas lokaal niveau en een sochasische helling, een seizoencomponen en een onregelmaige componen (saisische ruis). De specificaie van de meevergelijking voor de AR-cijfers in ermen van ae variabelen luid dus als volg: y = Trend + +, me Trend he niveau van de rend-cycle, de seizoencomponen in he ARcijfer en een onafhankelijk en normaal verdeelde soring van de meevergelijking ~ NID (0, ). De volgende sap is he specificeren van de modellen voor de componenen. Omda de AR-reeks een amelijk glad rendmaig verloop ken, lijk voor de rendcomponen een model me een smoohed rend he mees geëigend. Volgens di model volg de rend een lokaal niveau me sochasische drif. De specificaie voor de rendcomponen is dus: Trend Trend = = 1. He niveau van de rend word dus gelijk geseld aan he niveau van de rend in he voorafgaande kwaraal vermeerderd me een sochasische helling (de verandering van de rend). De sochasiek in de rendspecificaie word veregenwoordigd door, een onafhankelijk en normaal verdeelde soringserm: ~ NID (0, ). Omda we ervan ui mogen gaan da er ook seizoenparonen in he AR-cijfer voorkomen, nemen we evens een seizoencomponen in he model op. We verondersellen da he seizoen nie deerminisisch is, maar sochasisch. Me andere woorden: de som van de seizoencomponenen binnen een jaar heef verwaching nul. Di leid o de volgende vergelijking voor de seizoencomponen: 3

5 me =, een onafhankelijk en normaal verdeelde soring: ~ NID (0, )..3 Bandbreede ussen de jaaronwikkeling EBB en AR Vervolgens word gekeken of he verschil in jaaronwikkeling ussen he berekende EBB cijfer en he AR cijfer voor banen van werknemers binnen een bepaalde bandbreede val. Als de jaarmuaie buien de bandbreede val, word he EBB cijfer aangepas o op de grens van de bandbreede. De bandbreede kom voor ui een analyse van de berouwbaarheidsinervallen van de individuele reeksen. Nada he eerse voorlopige EBB-cijfer voor de werkzame beroepsbevolking gepubliceerd word, kom er vanui arbeidsrekeningen eers een flash en laer he reguliere cijfer voor banen van werknemers. Op basis van de seeds berouwbaardere informaie kan he EBB-cijfer voor de werkzame beroepsbevolking aangepas worden. Er word een bandbreede van 0,8% gebruik bij een voorspelling, 0,8% bij een flash en 0,4% bij een regulier AR cijfer..4 Inerpolaie van de muaie Omda he AR cijfer per kwaraal beschikbaar is, en he EBB cijfer maandelijks, moe de muaie van he EBB cijfer vervolgens geïnerpoleerd worden. De mehode hiervoor is dezelfde als die bij de inroducie van he inpassen van de maandcijfers EBB is gebruik iii. Deze mehode kom erop neer da als de muaie voor he kwaraal jan-mr 30 duizend was en er een kwaraal eerder geen aanpassingen waren, he driemaandsgemiddelde (dec-feb) me 0 duizend word aangepas en he driemaandsgemiddelde (nov-jan) me 10 duizend..5 Exrapolaie van de muaie Voor de eerse wee driemaandsgemiddelde (EBB) die volgen na een kwaraal da is ingepas, is een ies afwijkende inpasmehode nodig. Zolang een kwaraal nog nie complee is, geef de hierboven beschreven mehode nog onvoldoende handvaen om de driemaandsgemiddelden in e passen. Als he cijfer zonder meer gepubliceerd zou worden, geef di een sprong in he cijfer die pas als he kwaraal complee is, gecorrigeerd zal worden. Tabel 1 geef een ficief voorbeeld van de werkwijze bij he inpassen van eerse wee driemaandsgemiddelden die volgen na een ingepas kwaraal. Allereers word er een voorspelling gemaak van de jaaronwikkeling van he AR cijfer voor he eersvolgende complee kwaraal. Di gebeur op basis van he M zoals boven beschreven. Hiermee word een jaaronwikkeling van banen van werknemers AR berekend. Deze jaaronwikkeling word geïnerpoleerd voor de ussenliggende maanden. De EBB driemaandsgemiddelden worden hiermee vergeleken en hierop evenueel o op een berouwbaarheidsinerval van 0,8% aangepas. 4

6 Tabel 1. Voorbeeld van he inpassen van he driemaandsgemiddelde nov-jan. 4 e kwaraal 004 EBB 0% -1,5% (flash) Inerpolaie AR ARkwaraalcijfer EBBingepas * -0,7% Nov-Jan 0% -1,6% -0,8% Dec-Feb -1,7% 1 e kwaraal % (voorspelling) * He cijfer word aangepas o op 0,8% van de flash of he geïnerpoleerde cijfer. 3. Resulaen De mehode voor inpassen zoals hierboven beschreven is oegepas vanaf he eerse kwaraal 004. In de periode voor 004 gelden de reeds gepubliceerde cijfers. Tabel geef een overzich van de inpassingscorrecies die gedaan zijn op basis van de in di documen beschreven mehode. He vrouwelijke deel van de werkzame beroepsbevolking is in 004 nie is aangepas, me uizondering van he laase kwaraal. De werkzame manlijke beroepsbevolking is me enkele ienduizenden aangepas. Tabel. Muaie van de werkzame beroepsbevolking, duizend personen. Oorspronkelijk Inpassingscorrecie Ingepas Vrouwen 1e kw e kw e kw e kw Mannen 1e kw e kw e kw e kw i. Vries, 003, Relaie ussen banen, werkzame personen en werkzame beroeps-bevolking, ET 003-4, CB ii J. Durbin en. Koopman, Time series analysis by ae pace mehods, Oxford Universiy Press 001 iii R. Milo, 003, Maandelijkse geïnegreerde saisiek over de werkzame en werkloze beroepsbevolking: gebruike mehode, ET 003-7, CB. 5