STICHTING HET ZELFSTANDIG GYMNASIUM STICHTING HET ZELFSTANDIG GYMNASIUM. Protocol Collegiale Visitaties

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "STICHTING HET ZELFSTANDIG GYMNASIUM STICHTING HET ZELFSTANDIG GYMNASIUM. Protocol Collegiale Visitaties"

Transcriptie

1 1 STICHTING HET ZELFSTANDIG GYMNASIUM Proocol Collegiale Visiaies

2 Inleiding Aanleiding projec collegiale visiaie De gymnasia van de SHZG werken seeds inensiever samen aan de kwaliei van de gymnasiumopleiding, aan he uiwisselen van kennis over he opleiden van de unieke groep leerlingen die de gymnasia opleiden en aan he beharigen van de belangen van de scholen in de onderwijssecor De SHZG is in 2009 begonnen me een piloprojec waarin is verkend hoe visiaies een bijdrage kunnen leveren aan de gymnasiale kwaliei van de aangesloen scholen. Op basis van gesprekken en proefvisiaies op enkele scholen heef de SHZG zich een beeld gevormd van de wijze waarop zij de visiaies duurzaam wil inzeen. Tijdens een inensieve werkdag me de Q-commissie van de SHZG zijn de kaders hiervoor geformuleerd. Tijdens de recorenconferenie van sepember 2012 is ingesemd om e saren me een cyclus van collegiale visiaies volgens deze kaders. In deze cyclus worden ieder jaar ach gymnasia bezoch door een commissie die de gymnasiale kwaliei van de school onderzoek. In di rime zal iedere school eens per vijf jaar deelnemen aan de collegiale visiaie. Doelsellingen De SHZG heef me de visiaies de volgende doelsellingen voor ogen: 3 He sysemaisch onderzoeken van de kwaliei van he gymnasiale karaker van deelnemende scholen; Scholen handvaen bieden om he gymnasiaal karaker e verserken; He aanwakkeren van de kwalieisculuur binnen de scholen en he berekken van medewerkers en leerlingen bij deze culuur; Inzich krijgen in he onderscheidend vermogen van zelfsandig gymnasiaal onderwijs; Kennis en ervaringen bundelen waarmee de SHZG de belangen van de gymnasia in he onderwijsveld nog beer kan uidragen en beharigen. Inhoud 1. Inleiding: aanleiding en doelselling 3 2. Uigangspunen 4 3. Organisaie 6 4. He visiaiekader 7 5. Samenselling commissie 9 6. Voorbereiding en fasering visiaies Randvoorwaarden 16

3 4 2. Uigangspunen Eigenaarschap Iedere collegiale visiaie is eigendom van de bereffende school. He sichingsbureau van de SHZG voorzie in de organisaie van de visiaie, maar de schoolleiding is eigenaar van de eigen visiaie. Nie alleen pas di binnen de eerder genoemde doelselling van de visiaie, ook de ervaring van veiligheid bij scholen over een dergelijk rajec is gebaa bij deze keuze. In he visiaieproces zal zo open mogelijk over de serke en ook de zwakke punen van de bereffende school gesproken worden. Veiligheid is daarvoor een belangrijke basisvoorwaarde. Me de school als eigenaar van he produc en he proces van de visiaie is een deel van deze veiligheid geborgd. Verrouwelijkheid Ook verrouwelijkheid van de collegiale visiaies draag bij aan de veiligheid van he proces. He spreek voor zich da alle gesprekken die de commissieleden me scholen voeren verrouwelijk zijn. Bevindingen in de rapporage zullen nie erug e voeren zijn op individuele gespreksparners van de commissie. Ui bovensaande vloei logisch voor da de rapporage van een collegiale visiaie ook verrouwelijk is. De visiaiecommissie lever haar rapporage aan de leiding van de school. Deze is vrij in de verspreiding hiervan binnen de school. Ook kan iedere school ervoor kiezen om de rapporage beschikbaar e sellen op he inrane van de SHZG, er inspiraie voor andere scholen. Ook de regiegroep van de collegiale visiaies (zie hoofdsuk 3) onvang de rapporage. De regiegroep gaa hier zorgvuldig mee om. De rapporages worden gebruik om op hoofdlijnen en anoniem een analyse e doen en conclusies e rekken over de onwikkeling van gymnasiale kwaliei. Posiie en opziche van andere processen Scholen kennen allerlei vormen van kwalieiszorg, veranwoording en beoordeling. Sommige gymnasia kennen visiaies van he eigen besuur, alle gymnasia worden beoordeeld door de Inspecie, bijna alle scholen werken me horizonale veranwoording via Vensers, sommige worden gevisieerd in he kader van de accrediaie (bijvoorbeeld voor de Begaafdheids Profiel Scholen). de verschillende deelgebieden. He saa de school vrij e kiezen voor een onderzoek me een resulaagerich of een waarderend karaker (zie voor nadere oeliching op resulaagerich en waarderend onderzoek hoofdsuk 4), of een combinaie van die wee. Ook beslis de school zelf op welke manier he eam en/of de leerlingen berokken zijn bij de zelfevaluaie. Bovensaande doelselling zal ook refleceren in he karaker van de gesprekken en rapporages van de visiaiecommissies. De oonzeing is nie beoordelend dan wel veroordelend maar vragend, spiegelend en inspirerend. Commissies bevragen verschillende berokkenen bij de school over onder andere de doelen, werkwijzen en resulaen. Di doen zij vanui hun eigen ervaring me gymnasiaal onderwijs. In de gesprekken en rapporage zal dan ook blijken da commissieleden oog hebben voor de karakerisieken van de school en de specifieke uidagingen voor gymnasia. Vanui hun ervaring en de verkregen informaie houd de commissie de school een eerlijke spiegel voor en geef waar mogelijk suggesies voor verdere verbeering op de besproken hema s. In he visiaieproces zoek de commissie een balans ussen uniformiei van onderzoek en aandach voor diversiei. Diversiei krijg in eerse insanie een plek in he visiaiekader (zie hoofdsuk 4), waarin ruime is voor een door de school zelf gekozen hema. Ook zal de commissie de eigen karakerisieken zoals de leerlingenpopulaie en he onderwijskundig beleid een plaas geven in de rapporage. Tegelijkerijd is er behoefe aan een zekere uniformiei van he onderzoek. Di maak vergelijking ussen scholen mogelijk. Ook is de SHZG van mening da gymnasiale kwaliei in ieder geval e maken heef me de opbrengsen van een school en me klassieke vorming. Deze aspecen hebben dan ook een vase plek in he visiaiekader en zullen in iedere visiaie onderwerp van gesprek zijn. Keuze van verschillende onderzoeksmehodieken kan leiden o een geringere mae van vergelijkbaarheid. Vrijheid van mehodekeuze weeg echer zwaarder dan vergelijkbaarheid. 5 De inercollegiale visiaies van de SHZG kenmerken zich in di geheel door wee aspecen: 1. De visiaies zijn nie gerich op veranwoording, beoordeling of accrediaie (zie ook onder: Karaker van zelfevaluaie en visiaie ) 2. De visiaies beperken zich o he gymnasiale karaker van de school. Karaker van zelfevaluaie en visiaie De collegiale visiaies hebben als doel he inspireren van scholen om hun gymnasiale kwaliei e idenificeren en verder e onwikkelen. He onderzoek besaa om e beginnen ui een zelfevaluaie waarbij de school refleceer op

4 6 3. He Organisaie De gymnasiale collegiale visiaies kennen de volgende berokken parijen: School: zoals eerder beschreven is de school eigenaar van de eigen visiaie. Bureau SHZG: he sichingsbureau is veranwoordelijk voor de planning, voorbereiding en begeleiding van de visiaies en vorm daarmee he projec-eam. He projec-eam is he dagelijks aanspreekpun voor scholen, commissies en de regiegroep. visiaiekader Leidraad bij de voorbereiding en uivoering van de visiaie is he visiaiekader. Di kader is opgeseld door de kwalieiscommissie van de SHZG en goedgekeurd op de recorenconferenie in he najaar van He kader is bedoeld om scholen houvas e geven bij he opsellen van een zelfevaluaie en commissies houvas e geven bij hun onderzoek. He kader waarborg da de belangrijkse gymnasiale kenmerken onderzoch worden en da de verschillende rapporages enigszins vergelijkbaar zijn. Tegelijkerijd laa he kader ruime voor scholen om een eigen onderzoeksvraag aan een commissie voor e leggen Regiegroep: gezien he belang, de benodigde zorgvuldigheid en onafhankelijkheid in he projec is er een regiegroep. Deze bewaak de kaders, doelsellingen en de voorgang van he oale projec en suur waar nodig bij. De regiegroep word vooralsnog gevormd door he besuur van de SHZG. Commissieleden: de collegiale visiaies worden uigevoerd door een commissie (zie hoofdsuk 5) van schoolleiders en docenen. Zij doe di vanui een onafhankelijke rol en opziche van de bereffende school en van de regiegroep: de commissie is onbevooroordeeld in he formuleren van bevindingen en aanbevelingen, binnen he visiaiekader. He visiaiekader ken drie hema s: Opbrengsen: hierbij gaa he om de harde kwaliei: doorsroomcijfers, examencijfers en slagingspercenages. Gymnasiale kwaliei zal volgens de SHZG in ieder geval moeen blijken ui opbrengsen die beer zijn dan gemiddeld VWO in Nederland of dan verwach zou mogen worden. Klassieke vorming: hierbij gaa he in enge zin om he onderwijs in de klassieke alen en in brede zin om de verbinding die di onderwijs heef me andere vakken en acivieien binnen de school. In de oekoms zou de Gouden Sandaard hierin een rol kunnen vervullen. Zelf gekozen hema: iedere school kies een eigen hema waarmee de school zich als gymnasium onderscheid. Scholen kunnen di kader op wee manieren haneren: resulaagerich onderzoeken en/of waarderend onderzoeken. Bij resulaagerich onderzoeken beschrijf een school in haar zelfevaluaie per hema drie aspecen: de geselde doelen, de ingezee insrumenen en de behaalde resulaen. Bijvoorbeeld voor he hema Opbrengsen: 1. Doelen: welke doelen sel de school zich op de verschillende opbrengsparameers en welke visie zi daar acher? 2. Insrumenen: wa doe de school om deze doelen e realiseren (bijvoorbeeld in leerlingbegeleiding, didaciek, monioring)? 3. En hoe scoor de school nu op deze parameers? Wa is daar de verklaring voor? Waarderend onderzoeken is gebaseerd op he gedachegoed van David Cooperrider. Deze mehodiek gaa er vanui da door vragen e sellen over de krach van een organisaie, veranderingen eerder succesvol zullen zijn. Deze mehodiek ken vier sappen: verkennen, verbeelden, vormgeven en verankeren (of Discovery, Dream, Design en Desiny): 1. Verkennen beeken he bevragen van succesfacoren op he genoemde hema. Bijvoorbeeld: wanneer waren we succesvol in he verbeeren van de opbrengsen? Welke kwalieien hebben we oen ingeze? Welke omsandigheden waren daarvoor nodig?

5 8 2. Bij verbeelden word een mogelijk oekomsbeeld gesches. Bijvoorbeeld: welke mogelijkheden bieden deze succesfacoren voor onze oekomsige opbrengsen? Welke opbrengsen zijn voor ons haalbaar? 3. Vormgeven draai om een plan voor he realiseren van deze verbeelding: wa is er voor nodig om deze opbrengsen e realiseren? Welke middelen zeen we in? Wa gaan we veranderen? 4. Verankeren is de sap waarin de vormgegeven oekoms daadwerkelijk gerealiseerd word. Wanneer deze waarderende mehodiek oegepas word bij de collegiale visiaie, bepaal de school zelf o welke sap ieder hema uigewerk word. He kan zijn da op een bepaald hema he verkennen en verbeelden de sappen zijn die in de zelfevaluaie geze worden. De visiaie en he rappor worden vervolgens gebruik om e saren me vormgeven en verankeren. Wanneer een school al verder is in de onwikkeling op di hema kan ook he vormgegeven plan en de gerealiseerde verbeering beschreven en geevalueerd worden. Scholen kiezen zelf welke mehodiek zij haneren in de zelfevaluaie. De commissie zal op de gekozen mehode aansluien in he verzamelen en rapporeren over haar bevindingen en aanbevelingen. Samenselling van de commissie Collegiale visiaie beeken da de visiaies uigevoerd worden door collega-gymnasia. Collega s dien in deze conex nie leerlijk genomen worden: medewerkers van de eigen school zullen geen onderdeel zijn van de visiaiecommissie. De visiaiecommissie besaa ui schoolleiders, docenen en expers zoals zorgcoördinaoren van andere gymnasia. Di zullen gymnasia buien he voedingsgebied van de gevisieerde school zijn, om evenuele bevooroordeeldheid van de commissie en erughoudendheid van de gevisieerde school e voorkomen. De osandkoming en samenselling van de visiaiecommissie SHZG He visiaierajec ken een regiegroep die de kaders, doelsellingen en de voorgang van he oale projec bewaak en bijsuur waar nodig. De regiegroep word vooralsnog gevormd door he besuur van de SHZG. De visiaiecommissie besaa ui vier leden: een voorzier, wee leden en een secrearis die evens als projecleider fungeer. De secrearis van de commissie is he aanspreekpun voor de school gedurende he gehele proces van visiaie. De secrearis is één van de wee werknemers van he bureau van de SHZG De regiegroep seleceer op basis van ondersaande crieria een groep voorziers en een groep commissieleden. De SHZG sel hoge eisen aan deskundigheid, gezag, onafhankelijkheid en onparijdigheid van de leden van de commissie. De leden van de commissie zijn gehouden aan geheimhouding. De kwaliei van de visiaie is in de ogen van de SHZG in belangrijke mae afhankelijk van de deskundigheid en he gezag van de commissie. De eisen die de SHZG aan de deskundigheid van de commissieleden sel, zijn de volgende: Deskundigheid op he gebied van he voorgeze onderwijs en de onwikkelingen die zich op da gebied voordoen Deskundigheid op he gebied van he beleid en managemen van scholen in he voorgeze onderwijs Deskundigheid op he gebied van visiaie of de bereidheid deze e verwerven. De voorzier van de commissie is een (con)recor van een zelfsandig gymnasium. Hij of zij is goed op de hooge van de onwikkelingen in he voorgeze onderwijs en van vraagsukken van beleid en managemen van scholen. De voorzier beschik over deskundigheid op één of meer vakgebieden in he voorgeze onderwijs. Hij of zij heef he vermogen he bezoek aan de school op een effecieve en sympahieke wijze e leiden. De voorzier heef de vaardigheid om de school en de personen die aan de school verbonden zijn, de ruime e geven om hun verhaal e doen. De voorzier zie samen me de secrearis/projecleider erop oe da alle relevane onderwerpen op een evenwichige manier aan bod komen. Tensloe heef de voorzier de

6 10 capacieien om de commissie o afgewogen en eensluidende bevindingen en uispraken e brengen. De wee leden van de visiaiecommissie brengen, naas absracievermogen, vooral deskundigheid mee op he gebied van he voorgeze onderwijs en onwikkelingen daarin. Daarnaas beschikken de leden over de benodigde deskundigheid op he gebied van één of meer van de vakgebieden in he voorgeze onderwijs. He verdien aanbeveling om per commissie één lid e hebben me een Klassieke Talen achergrond. De projecleider/secrearis van de visiaiecommissie is een persoon die me een groe regelmaa aan visiaies op scholen in he voorgeze onderwijs deelneem. De projecleider is uisekend op de hooge van he voorgeze onderwijs en de onwikkelingen daarbinnen. Daarnaas breng de projecleider de benodigde audideskundigheid in de commissie mee. De projecleider ken de regels en procedures rond de visiaie en heef ervaring me he opsellen van de schrifelijke rapporage. Naas de deskundigheid is als weede componen he gezag van de commissieleden van wezenlijk belang. De commissieleden hebben een saa van diens op he gebied van hun deskundigheid en ervaring. Mede als gevolg van deze saa van diens zal de school de bevindingen en adviezen die de commissie uispreek, acceperen en waarderen. De derde componen beref de onafhankelijkheid, de onparijdigheid en de geheimhouding van de leden van de commissie. De regiegroep/ projecleider vergewis zich ervan da de leden geen persoonlijke banden me de e beoordelen school hebben. De commissieleden moeen hun visiaie in volsreke onafhankelijkheid ui kunnen voeren. Ook berachen de leden van de commissie geheimhouding en aanzien van de informaie die zij verkrijgen. Voorbereiding en fasering visiaies Globaal verloop een visiaierajec als volg: Informeren en rainen school Samensellen visiaiecommissie opsellen zelfevaluaie Voorbereiding bezoek Visiaiebezoek 2 weken o.l.v. secrearis 2 weken, parallel aan raining school o.l.v. regiegroep 4 weken o.l.v. schoolleider 5 weken o.l.v. secrearis Lezing zelfevaluaie Overleg voorzier - secrearis Overleg secrearis - school Training commissieleden 1 dag o.l.v. voorzier De regiegroep/ projecleider leg de samenselling van de visiaiecommissie voor aan de school. De school heef he rech één of meer leden van de commissie af e wijzen. De school dien da e doen in een brief aan de regiegroep en dien de afwijzing me redenen e omkleden. In he geval he bezwaar van de school zwaarwegend genoeg is, kan de regiegroep zorgen voor een vervanging van de gewraake persoon. Rapporage Nazorg 5 weken o.l.v. secrearis rapporage & hoor-wederhoor 1 week o.l.v. secrearis Training commissieleden Zoals beschreven is de kwaliei van de visiaies in belangrijke mae afhankelijk van de kwaliei van he werk van de commissieleden. Lang nie alle commissieleden zullen al ervaring hebben me visiaiewerk. We organiseren daarom rainingen om een zeker basisniveau van kennis en vaardigheden e waarborgen bij aanvang van de eerse visiaies. Ten eerse worden de secrearissen uigebreid geraind. Deze raining is gerich op de oepassing van he visaiekader, he begeleiden van de bezoeken en de rapporagevaardigheden. Ook voorziers onvangen een apare raining. Zij krijgen in deze raining uigebreide oeliching op he verloop van de visiaies en hun rol daarin. Recoren die een rol als voorzier in de

7 oekoms ambiëren of die ui ineresse en wens om e professionaliseren een voorziersopleiding willen volgen, kunnen (o een maximale groepsgrooe) aansluien bij de raining. De overige commissieleden onvangen kor voor he visiaiebezoek een raining in visiaievaardigheden. Sommige leden zullen maar een maal per jaar een visiaie begeleiden, door deze raining kor voor he bezoek e organiseren zullen de besproken zaken nog voldoende paraa zijn ijdens he bezoek. Ook kunnen er op deze manier in de raining concree afspraken gemaak worden over de aanpak van he bereffende bezoek. de door de school gekozen onderzoeksmehode geef de school per hema doel middelen resulaen of een verkenning verbeelding (en evenueel vormgeving en verankering) weer. De zelfevaluaie beva enkele algemene schoolkenmerken: NAW gegevens, missie, visie en de organisaiesrucuur. De zelfevaluaie is en minse gelezen en van feedback voorzien door een veregenwoordiging van schoolmanagemen en docenen. De zelfevaluaie el maximaal 15 pagina s hoofdeks, evenueel aangevuld me onderseunende bijlagen. 12 Alle rainingen worden verzorgd door NKCO. NKCO is al in een eerder sadium berokken geraak bij he visiaieprojec en breng de nodige experise in op he gebied van visiaies. Training scholen en osandkoming zelfevaluaie Ook voor de meese scholen zal de deelname aan de collegiale visiaie een nieuwe ervaring zijn. De SHZG houd daarom me scholen bij de sar van he rajec (dus aan he begin van he schooljaar) een bijeenkoms waarin de doelselling, opze en planning van de visiaie worden besproken. Aan deze bijeenkoms nemen in ieder geval de commissiesecrearis en de schoolleider deel. He is wenselijk da de schoolleider daarnaas ook direc berokkenen bij de visiaie, zoals een kwalieiscommissie, laa aansluien bij deze sarbijeenkoms. De secrearis zal (desgewens) vervolgens een bijeenkoms op de school begeleiden er voorbereiding op he schrijven van een zelfevaluaie. Deze zelfevaluaie is een belangrijk onderdeel van he visiaieproces. In de zelfevaluaie kijk de school zelf kriisch naar he eigen funcioneren op de onderdelen van he visiaiekader en zij geef in de zelfevaluaie haar visie weer op de eigen gymnasiale kwaliei. He doel van de zelfevaluaie is weeledig. Samenselling panels Tijdens he visiaiebezoek spreek de commissie me een aanal panels. Deze gesprekken zijn bedoeld om vragen e kunnen sellen over de zelfevaluaie. He gaa er om da de commissie in deze gesprekken de zelfevaluaie onderzoek en waar nodig aanvul. Om prakische redenen kiezen we er voor een school zelf deelnemers voor de panels e laen seleceren en uinodigen. Zij sel in ieder geval de volgende panels samen: schoolleiding docenen docenen klassieke alen en culuur leerlingen (onderbouw en bovenbouw) Daarnaas kan de commissie nog een exra panel laen samensellen op basis van de zelfevaluaie. Di kan bijvoorbeeld gaan om een panel me ouders, alumni, menoren of docenen van een specifieke vaksecie of projecgroep. De school seleceer per panel vier o ach deelnemers. Deze selecie dien zo represenaief mogelijk e zijn voor de onderdelen en opvaingen binnen de school. 13 Ten eerse geef deze zelfevaluaie de commissie op efficiëne wijze inzich in he funcioneren van de school, de commissie is hierdoor goed voorbereid op he visiaiebezoek. Ten weede, en nie minder belangrijk, simuleer he opsellen van een zelfevaluaie een proces van bewuswording binnen de school over de eigen serke en zwakke kanen (resulaagerich), dan wel dromen en daden (waarderend). In de bijeenkoms me de secrearis zal me een veregenwoordiging van de school (bij voorkeur weer een kwalieiscommissie of een veregenwoordiging van schoolmanagemen en docenen) een eerse aanze gemaak worden me deze invenarisaie. Voorbereiding commissie De commissieleden onvangen uierlijk vijf weken voor he visiaiebezoek de zelfevaluaie van de school. Op basis hiervan kunnen zij zich inhoudelijk voorbereiden op he bezoek. De voorzier en secrearis van de commissie bespreken op basis van de zelfevaluaie welk gesprekspanel er aanvullend moe worden samengeseld door de school. De secrearis breng aansluiend nog een bezoek aan de school om he bezoekprogramma en alle prakische aspecen van de visiaie me de school door e spreken. He definiieve bezoekprogramma word in samenspraak me de school vasgeseld. Ook geef de secrearis in deze bijeenkoms suggesies voor he proces waarmee de school de zelfevaluaie o sand kan brengen. Door in di proces brede geledingen e berekken ze de school een belangrijke sap en behoeve van een van de projecdoelsellingen: he aanwakkeren van een kwalieisculuur binnen de school. De school is in principe vrij in de vorm waarin zij de zelfevaluaie preseneer. Wel geef de SHZG enkele richlijnen mee: alle drie de hema s van he visiaiekader komen in de zelfevaluaie aan bod. Afhankelijk van Vlak voor he bezoek kom de commissie bij elkaar om he bezoek voor e bereiden. Hierbij worden zij zoals eerder beschreven geraind door de secrearis. In deze bijeenkoms wisselen de commissieleden ook de opmerkingen en vragen ui die zij hebben naar aanleiding van he lezen van de zelfevaluaie. Op basis hiervan sel de secrearis een overzich op van de vragen die aan de verschillende panels geseld zullen worden ijdens he bezoek.

8 14 Faciliaire zaken Om he bezoek zo efficiën en effecief mogelijk e laen verlopen is he belangrijk da de school een aanal facilieien verzorg ijdens he bezoek: Voor de gesprekken die de commissie voer me de panels en me elkaar is de gehele dag een vase ruime nodig. Panelleden worden door de school in een andere ruime opgevangen om rumoer e voorkomen. He is gezien he kore bezoek belangrijk da de school zorg da alle panelleden op ijd aanwezig zijn voor de gesprekken. De school bereid in de gespreksruime een leesafel voor me aanvullende illusraies voor de commissie, bijvoorbeeld: profielwerksukken, andere producen van leerlingen, school- en zorgplan, lesmaerialen, verslagen van commissies. De school verzorg caering voor de commissieleden (koffie en hee, lunch, frui). Alle commissieleden en panelleden hebben een naambordje me daarop de naam en funcie of leerjaar. Om ijd e besparen zal de commissie nie bij ieder panel een voorselronde houden. Bezoek He bezoek van de commissie aan de school duur normaalgesproken één dag. He sandaard bezoekprogramma zie er als volg ui: Aankoms commissie, inzien leesafel Gesprek me schoolleiding Gesprek me onderbouwleerlingen Pauze Gesprek me bovenbouwleerlingen Gesprek me docenen Lunch, inzien leesafel Gesprek me docenen klassieke alen en culuur Exra panel, nader e bepalen door de commissie Tussenijds overleg commissie Eindgesprek me schoolleiding In he eindgesprek heef de commissie de gelegenheid om evenuele nieuwe inzichen ui de panelgesprekken aan de schoolleiding voor e leggen Overleg commissie, opsellen voorlopige bevindingen De commissie bespreek haar bevindingen op de verschillende hema s van he onderzoekskader Presenaie voorlopige bevinding De commissievoorzier preseneer de hoofdlijnen van waarnemingen van de commissie. Op deze manier krijg de school al ijdens he bezoek een eerse algemene reflecie van de commissie. De school kan voor deze presenaie alle berokkenen uinodigen of in ieder geval alle panelleden. Deze krijgen zo direc feedback op hun eigen inbreng in de gesprekken. He karaker van de panelgesprekken is open en collegiaal: de commissie sel zich geïneresseerd en onbevooroordeeld op egenover de gespreksparners. He is geenszins de bedoeling da de commissie veroordelend of conrolerend overkom naar de panelleden. De commissievoorzier leid de gesprekken en zal ieder gesprek inleiden me een kore inroducie over he doel van he gesprek. De voorzier bewaak een evenwichige inbreng van alle gespreksparners. Rapporage Na afloop van he bezoek aan de school zorg de secrearis voor een schrifelijke rapporage van he onderzoek. Deze rapporage volg de indeling en opbouw van he onderzoekskader. He rappor omva de volgende informaie: Werkwijze van de commissie, waaronder he bezoekprogramma Lijs van documenen en informaie die de commissie heef ingezien Namen, funcies en beknope c.v. s van de leden van de commissie Bevindingen van de commissie per onderwerp Waardering per onderwerp, onleend aan de bevindingen Aanbevelingen van de commissie om o bepaalde verbeeringen e komen De eisen aan de schrifelijke rapporage zijn aan de ene kan beknopheid en aan de andere kan helderheid. He rappor zal gewoonlijk ussen 15 en 20 bladzijden groo zal zijn. He rappor beva heldere en navolgbare bevindingen en een logisch daarui voorvloeiende waardering van de onderwerpen. He is belangrijk da de school zich in he rappor herken. Voor de school en voor anderen die he rappor lezen, dien helder ui e komen waarop de waarderingen gebaseerd zijn. He rappor moe zelfsandig leesbaar zijn: ook zonder he lezen van de zelfevaluaie of he bijwonen van de presenaie van de commissie moe he rappor een duidelijke indruk geven van de gymnasiale kwaliei van de school. He opsellen van he rappor is in handen van de secrearis. De visiaiecommissie kom in onderling overleg o de concepversie van he rappor. De concepversie van he rappor gaa normaal gesproken naar de school binnen vier weken na afloop van he bezoek aan de school. De secrearis leg de concepversie voor aan de school. De school heef de gelegenheid om mogelijke feielijke onjuisheden e corrigeren in een hoor - wederhoorprocedure. He is nie de bedoeling da de school de inhoud van de bevindingen of de waarderingen er discussie sel. Na de verwerking van de feielijke onjuisheden lever de secrearis he definiieve rappor aan de school aan. De commissie rond daarmee haar werkzaamheden af. Evaluaie en nazorg Een week na he opleveren van de definiieve rapporage breng de secrearis een bezoek aan de school om he proces en de resulaen van de visiaie e evalueren. Zowel de secrearis als de school benoem in deze evaluaie de zaken die goed verliepen, de zaken die minder goed verliepen en evenuele aanpassingen die gedaan moeen worden in een volgend visiaierajec. De secrearis maak een verslag van deze evaluaie da zowel naar de school als naar de regiegroep word verzonden. Di overleg me de school is ook bedoeld om de school waar nodig en mogelijk suggesies mee e geven voor schoolonwikkeling. De secrearis kan de school bijvoorbeeld in conac brengen me andere scholen die op bepaalde aspecen een goed voorbeeld kunnen zijn voor de school. Moch de school groe bezwaren hebben over he verloop of de uikomsen van de visiaie, dan kan zij me deze klachen erech bij de regiegroep. 15

9 16 7. Randvoorwaarden Draagvlak He succes van een collegiale visiaie saa of val bij he draagvlak da he proces heef binnen de school. De veranwoordelijkheid hiervoor lig bij de schoolleider: deze zorg voor een duidelijke communicaie naar he eam en leerlingen over he doel van de visiaie en moedig hen aan om zich open op e sellen in he proces. De schoolleider berek eam en leerlingen bij he proces en bij de opvolging van de visiaie. Tijd Een visiaieproces is inensief. Berokkenen moeen voldoende ijd hebben om hun werkzaamheden goed e kunnen doen. De schoolleider zorg ervoor da in de voorbereiding ijd beschikbaar is om de zelfevaluaie o sand e brengen en da ijdens he bezoek voldoende gespreksparners beschikbaar zijn. De SHZG waarborg de beschikbaarheid van de secrearis. Ieder commissielid zorg da er voor de voorbereiding en de bezoekdag voldoende (da wil zeggen circa drie werkdagen) ijd beschikbaar is. Verrouwelijkheid Voor een open opselling van de gespreksparners is he van belang da de commissieleden alle informaie die zij onvangen verrouwelijk behandelen. Informaie zal nooi op persoonlijke iel eruggekoppeld worden aan de school of aan de SHZG. Di proocol kwam o sand me medewerking van Chris Peels en José van Zwieen, NKCO Gerda Hoeksra en Ingeborg Kromhou, SHZG Adviseurs: Ronald van Bruggen, Sedelijk Gymnasium Nijmegen Hans Buijze, Chriselijk Gymnasium Urech Paul Scharff, Erasmiaans Gymnasium Roerdam Annemarie Thomassen, Sedelijk Gymnasium Leiden He proocol werd vasgeseld door he besuur van de SHZG, evens regiegroep, op 14 februari Kosen We sreven ernaar om de kosen van de visiaies zo laag mogelijk e houden. Commissieleden onvangen daarom geen vergoeding voor hun werkzaamheden. Wel worden evenuele reis- en verblijfkosen vergoed door de SHZG. De secrearis van de commissie zal binnen de reguliere aanselling bij de SHZG de werkzaamheden verrichen. De gevisieerde school draag de kosen voor de onvangs: koffie, lunch e.d..

10 18 19

11

Salarisschaal: LC Werkterrein: Onderwijsproces -> Leraren. Salarisschaal: LB. Werkterrein: Onderwijsproces -> Leraren Activiteiten: Beleids- en

Salarisschaal: LC Werkterrein: Onderwijsproces -> Leraren. Salarisschaal: LB. Werkterrein: Onderwijsproces -> Leraren Activiteiten: Beleids- en Leraar basisonderwijs LA Leraar basisonderwijs LB Leraar speciaal (basis)onderwijs LB Leraar speciaal (basis)onderwijs LC Salarisschaal: LA Salarisschaal: LB Salarisschaal: LB Salarisschaal: LC Werkerrein:

Nadere informatie

Master data management

Master data management meadaa Maser daa Aanpak voor opzeen van maserdaa-programma De kwaliei van de oenemende hoeveelheid daa in ondernemingen is van groo belang. Om die kwaliei e waarborgen kan maser daa worden oegepas. De

Nadere informatie

Studiekosten of andere scholingsuitgaven

Studiekosten of andere scholingsuitgaven Bij voorlopige aanslag inkomsenbelasing 2013 IB 275-1T31FD Volg u in 2013 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen voor een EVC-procedure (Erkenning Verworven Compeenies)?

Nadere informatie

Financiële hulpaanvragen, hoe gaat u er mee om? Keuzewaaier: Handleiding voor de diaconie, ZWO- of zendingscommissie

Financiële hulpaanvragen, hoe gaat u er mee om? Keuzewaaier: Handleiding voor de diaconie, ZWO- of zendingscommissie Financiële hulpaanvragen, hoe gaa u er mee om? Keuzewaaier: Handleiding voor de diaconie, ZWO- of zendingscommissie Ieder jaar word in uw gemeene een collecerooser vasgeseld. Daarin is plaas voor projecen

Nadere informatie

Hoe goed bent u in control over de robuustheid van uw ICT-keten?

Hoe goed bent u in control over de robuustheid van uw ICT-keten? IT-audi & Hoe goed ben u in conrol over de robuusheid van uw ICT-keen? Mehodiek voor bepalen van mae van beheersing van robuusheid in ICT-keens ICT-keens worden enerzijds seeds complexer en anderzijds

Nadere informatie

Fibbe Advocaten. Wilhelminastraat 66. 2011 VP Haarlem

Fibbe Advocaten. Wilhelminastraat 66. 2011 VP Haarlem Fibbe Advocaen Wilhelminasraa 66 2011 VP Haarlem Wij, Fibbe Advocaen e Haarlem, doen ons bes om u zoveel mogelijk van diens e zijn. Daarom willen wij u vragen mee e werken aan een klanevredenheidsonderzoek.

Nadere informatie

Wat is een training? Het doel van een trainingssessie is om met het team en de spelers vastgestelde doelstellingen te bereiken.

Wat is een training? Het doel van een trainingssessie is om met het team en de spelers vastgestelde doelstellingen te bereiken. Wa is een raining? He doel van een rainingssessie is om me he eam en de spelers vasgeselde doelsellingen e bereiken. De doelselling van de raining bepaal de inhoud van de rainingssessie. De keuze van de

Nadere informatie

Outsourcing. in control. kracht geworden. Ad Buckens en Dennis Houtekamer

Outsourcing. in control. kracht geworden. Ad Buckens en Dennis Houtekamer IT-audi & Ousourcing in conrol Leveranciersmanagemen en hird pary reporing Via ousourcing van sandaardprocessen proberen veel organisaies hun diensverlening aan de klan e verbeeren. Om in conrol e blijven

Nadere informatie

Evolueren met portfoliomonitoring

Evolueren met portfoliomonitoring sofware-engineering Evolueren me porfoliomonioring Toolki analyseer en visualiseer sofwaresysemen Door gebrek aan inzich beschouwen bedrijven hun sofwareporfolio vaak als weerbarsige en onbeheersbare doos

Nadere informatie

Testen aan de voorkant

Testen aan de voorkant esen als kriische Tesen aan de voorkan Opimaal rendemen halen ui s De meese organisaies zien esen als noodzakelijke en effecieve maaregel om de kwaliei van sysemen e bepalen en fouen erui e halen voorda

Nadere informatie

Studiekosten of andere scholings uitgaven

Studiekosten of andere scholings uitgaven 20 Aanvullende oeliching bij aangife inkomsenbelasing 20 Sudiekosen of andere scholings uigaven Volgde u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen voor een EVCprocedure

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO

Correctievoorschrift VWO Correcievoorschrif VWO 009 ijdvak wiskunde A, He correcievoorschrif besaa ui: Regels voor de beoordeling Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor de beoordeling

Nadere informatie

Uw auto in 3 simpele stappen

Uw auto in 3 simpele stappen Uw auo in 3 simpele sappen 1 Als financieringsmaaschappij van Fia Group Auomobiles SA is Fia Financial Soluions als geen ander op de hooge van he Ialiaanse auoaanbod. Daarnaas beschik Fia Financial Soluions

Nadere informatie

Studiekosten of andere scholingsuitgaven

Studiekosten of andere scholingsuitgaven 12345 20 Aanvullende oeliching Bij voorlopige aanslag inkomsenbelasing 20 Volg u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Dan mag u de uigaven hiervoor, zoals lesgeld en de uigaven

Nadere informatie

Studiekosten en andere scholings uitgaven

Studiekosten en andere scholings uitgaven 20 Aanvullende oeliching bij aangife inkomsenbelasing 20 IB 266-1T12FD (2576) Sudiekosen en andere scholings uigaven Volgde u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen

Nadere informatie

Wie is er bang voor zijn pensioen? Pleidooi voor een vraaggerichte aanpak van pensioenvoorlichting

Wie is er bang voor zijn pensioen? Pleidooi voor een vraaggerichte aanpak van pensioenvoorlichting Wie is er bang voor zijn pensioen? Pleidooi voor een vraaggeriche aanpak van pensioenvoorliching ERIK VAN DER SPEK De laase jaren is pensioenvoorliching vaak negaief in he nieuws gewees. Ui verschillende

Nadere informatie

Studiekosten of andere scholingsuitgaven

Studiekosten of andere scholingsuitgaven 12345 Aanvullende oeliching bij aangife inkomsenbelasing IB 266-1T02FD (2464) Sudiekosen of andere scholingsuigaven Volgde u in een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Dan mag u de uigaven

Nadere informatie

Gemeente Geertruidenberg

Gemeente Geertruidenberg Z22DÖ\B Erfgoedinspecie.a.v. drs. J.R.M. Magdelijns Posbus 16478 2500 BL Den Haag Raamsdonksveer, 0 % m m Uw brief : 28 juni 2010 Uw kenmerk : EGI/219387 Onderwerp : Besuurlijke reacie op rappor van de

Nadere informatie

Efficiënter zakendoen en innoveren met mobiele communicatie

Efficiënter zakendoen en innoveren met mobiele communicatie Whiepaper One Ne Efficiëner zakendoen en innoveren me mobiele communicaie One Ne is een complee oplossing voor hosed elefonie die kosen helder en beheersbaar maak, zorg voor eenvoud en de bereikbaarheid

Nadere informatie

Er zijn deeloplossingen voor de verschillende architectuurterreinen beschikbaar, zoals de Unified Modeling Language (UML) voor softwaremodellering

Er zijn deeloplossingen voor de verschillende architectuurterreinen beschikbaar, zoals de Unified Modeling Language (UML) voor softwaremodellering business alignmen case Overkoepelende aal en echnieken ArchiMae-mehode verbind archiecuurdomeinen In juli 2002 sare een aanal Nederlandse insiuen en bedrijven he projec ArchiMae. He doel is een aal voor

Nadere informatie

Studiekosten en andere scholings uitgaven

Studiekosten en andere scholings uitgaven bij aangife inkomsenbelasing 20 IB 266-1TFD (2576) Sudiekosen en andere scholings uigaven Volgde u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen voor een EVCprocedure (Erkenning

Nadere informatie

CONVE NANT KI N DEROPVANG EN ONDERWIJS

CONVE NANT KI N DEROPVANG EN ONDERWIJS CONVE NANT K N DEROPVANG EN ONDERWJS { ( ì 'h!\ irl Ëf \- 'v 1, û \ e a i '.* L(l. ìli-, \ i, ù. * qr 'L,i /,! 2. \ al> - ç Di convenan beschrijf de samenwerkingsafspraken ussen de aanbieders van Kinderopvang

Nadere informatie

Aandacht voor allochtone studenten in het hoger onderwijs

Aandacht voor allochtone studenten in het hoger onderwijs Aandach voor allochone sudenen in he hoger onderwijs Inhoudsopgave Samenvaing en conclusies 5 1 Inleiding 15 1.1 Achergrond van he onderzoek 15 1.2 Opze van he onderzoek 16 1.3 Analyse van de nonrespons

Nadere informatie

Door middel van deze memo informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot het dossier hoogspanningslijnen.

Door middel van deze memo informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot het dossier hoogspanningslijnen. Gemeene Ede Memo Aan : Gemeeneraad Van : College van burgemeeser en wehouders Daum : 5 okober 203 Zaaknummer : 594 Opgeseld door : Rikker Sniselaar, Adviseur geluid, luchkwaliei en exerne veiligheid Bijlagen

Nadere informatie

Transparantie: van bedreiging tot businessmodel

Transparantie: van bedreiging tot businessmodel rends Impac op organisaie en informaievoorziening Transparanie: van bedreiging o businessmodel Transparanie is een rend die zowel in he bedrijfsleven als in de publieke secor langzaam maar zeker in krach

Nadere informatie

Testgedreven projectvoering

Testgedreven projectvoering esen Tesgedreven projecvoering Uiloop en budgeoverschrijding voorkomen In veel i-projecen worden fouen in requiremens en documenaie pas bij de esvoorbereiding ondek. Di is duur omda de fouen pas laa in

Nadere informatie

Softwarearcheologie als basis voor strategie

Softwarearcheologie als basis voor strategie sofware legacy Besuurlijke grip op sofware Sofwarearcheologie als basis voor sraegie Als he managemen grip wil krijgen op de sofware binnen de organisaie, kan onderzoek door onafhankelijke expers uikoms

Nadere informatie

Multidisciplinair veranderen

Multidisciplinair veranderen archiecuur Innovaief simuleer he verandervermogen Mulidisciplinair veranderen Zorgverzekeraars hebben voordurend e maken me veranderingen in regelgeving en producen. Di vereis een goede afsemming ussen

Nadere informatie

Zeven stappen naar succesvolle offshore uitbesteding

Zeven stappen naar succesvolle offshore uitbesteding globalisaie Zeven sappen naar succesvolle offshore uibeseding Een beheers proces voorkom eleursellingen Offshore uibeseding is een complexe manier van werken en er zijn veel verschillende onderwerpen die

Nadere informatie

case Gelaagde berichtenuitwisseling strafrechtsketen Respect voor verschillen en uiteenlopende bevoegdheden xml/integratie Brian Dommisse

case Gelaagde berichtenuitwisseling strafrechtsketen Respect voor verschillen en uiteenlopende bevoegdheden xml/integratie Brian Dommisse xml/inegraie Respec voor verschillen en uieenlopende bevoegdheden Gelaagde berichenuiwisseling in de srafrechskeen He programma epv houd zich bezig me elekronische berichenuiwisseling in de srafrechskeen.

Nadere informatie

Leveringsvoorwaarden voor werken van beeldende kunst Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars BBK Amsterdam

Leveringsvoorwaarden voor werken van beeldende kunst Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars BBK Amsterdam Leveringsvoorwaarden voor werken van beeldende kuns Beroepsvereniging van Beeldende unsenaars BB Amserdam Gedeponeerd er griffie van de Arrondissemens-Rechbank e Amserdam d.d. 23-6-1983 onder nummer 174/1983

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO 2015

Correctievoorschrift VWO 2015 Correcievoorschrif VWO 205 ijdvak wiskunde C (pilo) He correcievoorschrif besaa ui: Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor

Nadere informatie

Studiekosten en andere scholings uitgaven

Studiekosten en andere scholings uitgaven 11 IB 185-1T11FD Sudiekosen en andere scholings uigaven Volgde u in 2011 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Dan mag u de uigaven hiervoor, zoals lesgeld en de uigaven voor boeken, afrekken

Nadere informatie

Impressie bijeenkomst provinciaal netwerk d.d

Impressie bijeenkomst provinciaal netwerk d.d Impressie bijeenkoms provinciaal newerk d.d. 11-11-16 Op 11 november jl. was he provinciale newerk bewonersiniiaieven op he gebied van wonen, welzijn en zorg e gas bij Luneen Wil Wel. Cenraal hema was

Nadere informatie

software Architectuur en dynamiek van productsoftware Architectuur productsoftware ontwikkelt evolutionair architectuur

software Architectuur en dynamiek van productsoftware Architectuur productsoftware ontwikkelt evolutionair architectuur archiecuur sofware Archiecuur producsofware onwikkel evoluionair Archiecuur en dynamiek van producsofware Producsofwareonwikkeling ken een voorgeschreven dynamiek waarin produc- en procesverbeeringen een

Nadere informatie

Privacy en cloud computing

Privacy en cloud computing legale kaders Privacy en cloud compuing Beveiliging van persoonsgegevens in de cloud E-mail leen zich goed als cloudservice. He voordeel is da de ICT-afdeling geen eigen mailserver hoef op e zeen, wa efficiëner

Nadere informatie

haarlemmerolie van de IT? Tobias Kuipers en Per John

haarlemmerolie van de IT? Tobias Kuipers en Per John Complexiei onder conrole, kosen inzichelijk? Naar een diensbare Gezien de populariei van is he goed eens erug e gaan naar de basis en e kijken naar wa SOA eigenlijk is, wa de redenen zijn om he in e voeren,

Nadere informatie

Cloud computing: waar begin je aan?

Cloud computing: waar begin je aan? cloud compuing Cloud compuing: waar begin je aan? Succesfacoren voor cloud compuing Cloud compuing is er en gaa nie meer weg. In 2010 sond he helemaal bovenaan in Garners hype cycle. Da geef aan da er

Nadere informatie

Ernst de Boer en Albert Kleinjan

Ernst de Boer en Albert Kleinjan archiecuur verzekeringen Inernaionale afsemming archiecuur noodzakelijk Archiecuurimpac van rends in de verzekeringswereld In de voorbije jaren is archiecuur vaak synoniem geworden aan beheersing : conroleren

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoorde

Maatschappelijk verantwoorde groene IT MVO Meer dan alleen maar groene IT Maaschappelijk veranwoorde informaievoorziening en IT Organisaies zijn seeds meer bezig me duurzaamheid en maaschappelijk veranwoord ondernemen (mvo). De aueurs

Nadere informatie

BINDEND ADVIES. : A te B vs C te D : Geneeskundige zorg, MRI-onderzoek : : 12 maart 2008

BINDEND ADVIES. : A te B vs C te D : Geneeskundige zorg, MRI-onderzoek : : 12 maart 2008 BINDEND ADVIES f Parijen Zaak Zaaknummer Ziingsdaum : A e B vs C e D : Geneeskundige zorg MRI-onderzoek : 20072296 : 12 maar 2008 Posadres Posbus 291 3700 AG Zeis Bezoekadres Sparrenheuvel16 3708 E Zeis

Nadere informatie

Juli 2003. Canonpercentages Het vaststellen van canonpercentages bij de herziening van erfpachtcontracten

Juli 2003. Canonpercentages Het vaststellen van canonpercentages bij de herziening van erfpachtcontracten Canonpercenages He vassellen van canonpercenages bij de herziening van erfpachconracen Juli 23 SBV School of Real Esae Drs. L.B. Uienbogaard Drs. J.P. Traudes Inhoud Blz. 1. Inleiding... 3 2. Toeliching

Nadere informatie

De essenties van drie jaar NK ICT Architectuur

De essenties van drie jaar NK ICT Architectuur Trends in de inzendingen De essenies van drie jaar NK ICT Archiecuur He Nederlands Kampioenschap ICT Archiecuur is voor he eers georganiseerd in 2004 en heef o nu oe geleid o 25 archiecuurbeschrijvingen.

Nadere informatie

De Woordpoort. De besteksverwerker van Het Digitale Huis

De Woordpoort. De besteksverwerker van Het Digitale Huis De Woordpoor De beseksverwerker van He Digiale Huis Een STABU-beseksverwerker zonder weerga. Verfrissend eenvoudig en och me meer mogelijkheden dan welke andere beseksverwerker ook. Zeer uigebreide mogelijkheden

Nadere informatie

Rekenen banken te veel voor een hypotheek?

Rekenen banken te veel voor een hypotheek? Rekenen banken e veel voor een hypoheek? J.P.A.M. Jacobs en L.A. Toolsema Me enige regelmaa word door consumenen en belangenorganisaies gesuggereerd da banken de hypoheekrene onmiddellijk naar boven aanpassen

Nadere informatie

Studiekosten of andere scholings uitgaven

Studiekosten of andere scholings uitgaven 20 Aanvullende oeliching bij aangife inkomsenbelasing 20 voor buienlandse belasingplichigen IB 266-1T21FD BUI Sudiekosen of andere scholings uigaven Volgde u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige)

Nadere informatie

Al het goede van melk Aankoop Manager

Al het goede van melk Aankoop Manager Al he oede van melk Aankoop Manaer Funcie Je ben veranwoordelijk voor he onwikkelen en voeren van een aankoopbeleid waarbij zo unsi moelijk word aanekoch rekenin houdend me prijs, kwaliei, evenwichi assorimen

Nadere informatie

De Droomstroom. Het project/document-beheerprogramma van Het Digitale Huis

De Droomstroom. Het project/document-beheerprogramma van Het Digitale Huis De Droomsroom He projec/documen-beheerprogramma van He Digiale Huis In he bouwvoorbereidingsproces spelen seeds meer gegevens een rol. We produceren als bezeenen informaie me een keur aan compuerprogramma

Nadere informatie

64% 70% 94% 85% 87% 73% 67% 75% 93% 60% 70% 100% 90% 100% 75% 70% 85% 100% Groen Vrij Internet Partij. Stelling CDA VVD D66 PvdA Groen Links

64% 70% 94% 85% 87% 73% 67% 75% 93% 60% 70% 100% 90% 100% 75% 70% 85% 100% Groen Vrij Internet Partij. Stelling CDA VVD D66 PvdA Groen Links Semwijzer COC Nederland Gayvoe parijvergelijking 2006 www.gayvoe.nl Parij is he zeer oneens Parij is he oneens Parij voel er wel wa voor Parij is posiief Selling CDA VVD D66 PvdA Algehele score Gelijke

Nadere informatie

Studiekosten en andere scholings uitgaven

Studiekosten en andere scholings uitgaven 2010 Aanvullende oeliching vraag 5e 10 Sudiekosen en andere scholings uigaven jaar u ze heb beaald. Voor de overige kosen, zoals voor boeken, neem u de werkelijke kosen. U rek deze kosen af in he jaar

Nadere informatie

Screen. Voordelen van de fusie zoveel mogelijk benutten. mei 2010. Highlights

Screen. Voordelen van de fusie zoveel mogelijk benutten. mei 2010. Highlights Screen mei 2010 Voordelen van de fusie zoveel mogelijk benuen Voor u lig he nieuwe magazine Screen van Bevolkingsonderzoek Zuid-Wes. In di magazine willen we de parijen die bij he bevolkingsonderzoek naar

Nadere informatie

stand van zaken. Guido Bayens

stand van zaken. Guido Bayens archiecuur overheid Gecompliceerde pas de deux De elekronische overheid word onder archiecuur gebouwd De overheid saa voor de groe uidaging haar elekronische diensverlening ui e breiden en e opimaliseren.

Nadere informatie

Stappenplan. Winning Aardwarmte voor Glastuinbouw. Ammerlaan Grond & Hydrocultuur VOF. Voor een krachtige klimaatneutrale glastuinbouw.

Stappenplan. Winning Aardwarmte voor Glastuinbouw. Ammerlaan Grond & Hydrocultuur VOF. Voor een krachtige klimaatneutrale glastuinbouw. December 2013 Sappenplan Winning Aardwarme voor Glasuinbouw Rik van den Bosch: Ben Flipse: Radboud Vorage: Vleesomaenbedrijf A+G van den Bosch Ammerlaan Grond & Hydroculuur VOF GreenhouseGeoPower 1 Voor

Nadere informatie

Bijverdiensten of inkomsten als freelancer, alfahulp, artiest of beroepssporter

Bijverdiensten of inkomsten als freelancer, alfahulp, artiest of beroepssporter bij aangife inkomsenbelasing 2011 11 U verbouwde bijvoorbeeld een pand, zoda er afzonderlijke apparemenen zijn onsaan die u verkoch of nog gaa verkopen. he voor en minse 30% zelf uivoeren van groo onderhoud

Nadere informatie

Oefeningen Elektriciteit I Deel Ia

Oefeningen Elektriciteit I Deel Ia Oefeningen Elekriciei I Deel Ia Di documen beva opgaven die aansluien bij de cursuseks Elekriciei I deel Ia ui he jaarprogramma van de e kandidauur Indusrieel Ingenieur KaHo Sin-Lieven.. De elekrische

Nadere informatie

Hogerbeetsstraat 18-B. 3039 XJ Rotterdam. Vraagprijs: 220.000 k.k. Woonbron Makelaars. woonoppervlakte 100 m2 3 slaapkamers te koop

Hogerbeetsstraat 18-B. 3039 XJ Rotterdam. Vraagprijs: 220.000 k.k. Woonbron Makelaars. woonoppervlakte 100 m2 3 slaapkamers te koop Hogerbeessraa -B 303 XJ Roerdam woonoppervlake 100 m 3 slaapkamers e koop Vraagprijs: 0.000 k.k. Woonbron Makelaars info@woonbronmakelaars.nl 010-0 00 www.woonbronmakelaars.nl Kenmerken Locaie Energie

Nadere informatie

In dít artike] wordt ingegaan op ontwikkelingen in de informatie technologie (IT) en de consequenties die dit heeft voor

In dít artike] wordt ingegaan op ontwikkelingen in de informatie technologie (IT) en de consequenties die dit heeft voor Sae of he ar van securiy echnologie nvloed van veranderingen in de infornøie eclnologie op beveiliging Àueur: ir. Paul Overbeek Fysisch en Elekronísch Laboraoriu n - TNO Posbus 96864, 2509,JG Den Haag

Nadere informatie

OVERZICHT. De Raad 09-12-2014 Aanvang: 19:00. Vermeerzaal 1.03. Tijd. Molendijkzaal 0.01. Raadzaal 1.02. Het Plein 19:00

OVERZICHT. De Raad 09-12-2014 Aanvang: 19:00. Vermeerzaal 1.03. Tijd. Molendijkzaal 0.01. Raadzaal 1.02. Het Plein 19:00 OVERZICHT De Raad 0--0 anvang: :00 Tijd Raadzaal.0 Molendijkzaal 0.0 Vermeerzaal.0 He Plein :00 :0 Tweerichingenvarian omgeving Kersenbaan vrz: Dijkserhuis pfh: Buijelaar secr: Bongers Onwikkeling groenvisie

Nadere informatie

Labotekst. Meetsystemen

Labotekst. Meetsystemen Labo Meesysemen dr ir J.Baeen Laboeks Meesysemen MSYSL 2006 3 II Elekronica 3 II Elekromechanica (opie au) EK Elo EK EL - - J. Baeen Labo Meesysemen Doelsellingen - Inhoud - Evaluaie Doelsellingen Op basis

Nadere informatie

Integratiepracticum III

Integratiepracticum III Inegraiepracicum III Casus I Projecevaluaie Irrigaie landbouwgronden in Ruriania Bas Beerenhou (556622) & Cliff Voeelink (554506) Deadline casus I: 2 januari 2007 TR2 Inleiding Er zijn een hoop derdewereldlanden.

Nadere informatie

wiskunde A bezem havo 2017-I

wiskunde A bezem havo 2017-I Disribuieriem Een disribuieriem is een geribbelde riem die in een moderne verbrandingsmoor van een auo zi. Zo n riem heef en opziche van een keing voordelen: hij maak minder lawaai en er is geen smering

Nadere informatie

Voorwoord. editie juli 2014

Voorwoord. editie juli 2014 ediie juli 2014 Voorwoord Graag vraag ik uw aandach voor deze nieuwsbrief. Opnieuw zoals u van ons gewend ben een nieuwsbrief vol lezenwaardige zaken. Ook een nieuwsbrief die op een bijzonder momen uikom.

Nadere informatie

Bestemmingsplan Broek op Langedijk V A S T G E S T E L D

Bestemmingsplan Broek op Langedijk V A S T G E S T E L D Besemmingsplan Broek op Langedijk V A S T G E S T E L D Besemmingsplan Broek op Langedijk VASTGESTELD Inhoud Toeliching + bijlagen Regels + bijlagen Verbeelding juni 01 Projecnummer 1.00..0.0 O v e r z

Nadere informatie

Deel 2. Basiskennis wiskunde

Deel 2. Basiskennis wiskunde Deel 2. Basiskennis wiskunde Vraag 26 Definieer de funcie f : R R : 7 cos(2 ). Bepaal de afgeleide van de funcie f in he pun 2π/2. (A) f 0 ( 2π/2) = π (B) f 0 ( 2π/2) = 2π (C) f 0 ( 2π/2) = 2π (D) f 0

Nadere informatie

te r Geachte mevrouw Schultz van Haegen,

te r Geachte mevrouw Schultz van Haegen, e r Braban Waer NV. Telefoon 0736838888 Fa 073 683 89 99 Ineme wj.brabanwaer.n1 Kiderse www.duk1nbqabariwae.nl Miniserie van i&m Mevrouw drs. M.H. Schulz van Haegen Pos1ares Posbus 1068 Posbus 20901 2500

Nadere informatie

Een methodische aanpak voor legacy

Een methodische aanpak voor legacy Een mehodische aanpak voor legacy Assessmens resuleren in vier mogelijke sraegieën Legacysysemen vormen een acuu probleem als onderhoud onmogelijk word door verdwijnende kennis of beëindigde onderseuning

Nadere informatie

Simulatiestudie naar Methodebreuken in het Onderzoek Verplaatsingen in Nederland

Simulatiestudie naar Methodebreuken in het Onderzoek Verplaatsingen in Nederland Simulaiesudie naar Mehodebreuken in he Onderzoek Verplaasingen in Nederland Bianca Wouers Cenraal Bureau voor de Saisiek bias@cbs.nl Jan van den Brakel Cenraal Bureau voor de Saisiek jbrl@cbs.nl Bijdrage

Nadere informatie

Bijverdiensten of inkomsten als freelancer, alfahulp, artiest of beroepssporter

Bijverdiensten of inkomsten als freelancer, alfahulp, artiest of beroepssporter bij aangife inkomsenbelasing 2012 12 U verbouwde bijvoorbeeld een pand, zoda er afzonderlijke apparemenen zijn onsaan die u verkoch of nog gaa verkopen. he voor en minse 30% zelf uivoeren van groo onderhoud

Nadere informatie

GEBRUIKSAANWIJZING. Binnenunit voor lucht-waterwarmtepompsysteem EKHBRD011ABV1 EKHBRD014ABV1 EKHBRD016ABV1 EKHBRD011ABY1 EKHBRD014ABY1 EKHBRD016ABY1

GEBRUIKSAANWIJZING. Binnenunit voor lucht-waterwarmtepompsysteem EKHBRD011ABV1 EKHBRD014ABV1 EKHBRD016ABV1 EKHBRD011ABY1 EKHBRD014ABY1 EKHBRD016ABY1 GEBRUIKSAANWIJZING Binnenuni voor luch-waerwarmepompsyseem en opies EKHBRD011ABV1 EKHBRD014ABV1 EKHBRD016ABV1 EKHBRD011ABY1 EKHBRD014ABY1 EKHBRD016ABY1 EKHBRD011ACV1 EKHBRD014ACV1 EKHBRD016ACV1 EKHBRD011ACY1

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO

Correctievoorschrift VWO Correcievoorschrif VWO 2007 ijdvak 2 wiskunde A,2 He correcievoorschrif besaa ui: Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor de

Nadere informatie

Een risico- en kostengedreven aanpak voor architectuur

Een risico- en kostengedreven aanpak voor architectuur Een risico- en kosengedreven aanpak voor archiecuur Risico- en kosenmanagemen als primair businessdoel Archiecuur is e beschouwen als een discipline die gedreven word door risico s en kosen. Risico- en

Nadere informatie

Gebruiksvriendelijke compiler voor het onderwijs

Gebruiksvriendelijke compiler voor het onderwijs Helium moe funcioneel programmeren onderseunen Gebruiksvriendelijke compiler voor he onderwijs Foumeldingen van compilers zijn vaak moeilijk e inerpreeren. Om he programmeeronderwijs e verbeeren word aan

Nadere informatie

Bijlage 1: Toelichting wettelijk kader

Bijlage 1: Toelichting wettelijk kader Bijlage 1: Toeliching weelijk kader 1. Woningwe 2015 Begin 2015 is de nieuwe Woningwe aangenomen. In de we zijn aangescherpe regels voor de oegelaen inselling voor de volkshuisvesing aan genomen. Toegelaen

Nadere informatie

Bijverdiensten of opbrengsten als freelancer, gastouder, artiest of beroepssporter

Bijverdiensten of opbrengsten als freelancer, gastouder, artiest of beroepssporter bij aangife inkomsenbelasing 2014 voor buienlands belasingplichigen IB 264-1T41FD BUI Bijverdiensen of opbrengsen als Werke u in 2014 als freelancer of gasouder of had u bijverdiensen? Selde u een beziing,

Nadere informatie

Werkboek. meer. check! Geluk. in 3Weken! Marjan van de Bult

Werkboek. meer. check! Geluk. in 3Weken! Marjan van de Bult Werkboek meer Geluk J check! in 3Weken! Marjan van de Bul www.gelukfabriek.nl Unlock your Luck vormgeving www.somehingilse.nl Alsjeblief! Hier is jouw eigen werkboek voor meer geluk in 3 weken. Misschien

Nadere informatie

Manu De Backer en Carlos De Backer

Manu De Backer en Carlos De Backer service-oriened archiecure Inleiding in BPMN Karakerisieken en mogelijkheden van de modelleringsaal Bedrijfsprocessen kunnen beschreven worden aan de hand van de gesandaardiseerde grafische noaie Business

Nadere informatie

SAMENVATTING. trlsg rf *b+ -Fffu. rfdd..r.a & & rëcà- Ll' rkb.í e baé!da. ï:r bcrocp. r.rr- J9en rrrrrrgzl6n

SAMENVATTING. trlsg rf *b+ -Fffu. rfdd..r.a & & rëcà- Ll' rkb.í e baé!da. ï:r bcrocp. r.rr- J9en rrrrrrgzl6n rbl? ll\ SAMENVATTNG rlsg rf *b+ -Fffu. rfdd..r.a & & rëcà- Ll' rkb.í e baé!da ï:r bcrocp r.rr- J9en rrrrrrgzl6n hnfr geldr * xccar dar agclegd -Ê ijklr id ern hoger prorgrbreide ruhrernie Fr*g unnen co-

Nadere informatie

BUURTKRANT - LEIDEN SEPTEMBER 2015 ZATERDAG 26 SEPTEMBER: PARKFEEST ZEEHELDENBUURT

BUURTKRANT - LEIDEN SEPTEMBER 2015 ZATERDAG 26 SEPTEMBER: PARKFEEST ZEEHELDENBUURT BUURTKRANT - LEIDEN ETEMBER 2015 ZEEHELDENBUURT ZATERDAG 26 ETEMBER: ARKFEET ZEEHELDENBUURT KOM ALLEMAAL NAAR HET ARKFEET!!! Fees 15.30 o 18.00 in he ark Zeeheldenbuur Nagenieen 17.30 o 19.30 in peeluin

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO

Correctievoorschrift VWO Correcievoorschrif VWO 2007 ijdvak 2 wiskunde A,2 He correcievoorschrif besaa ui: Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor de

Nadere informatie

Bijverdiensten of inkomsten als freelancer, gastouder, artiest of beroepssporter

Bijverdiensten of inkomsten als freelancer, gastouder, artiest of beroepssporter bij aangife inkomsenbelasing 2012 12 freelancer, gasouder, aries of apparemenen zijn onsaan die u verkoch of nog gaa verkopen. he voor en minse 30% zelf uivoeren van groo onderhoud of andere aanpassingen

Nadere informatie

Overzicht. Inleiding. Classificatie. NP compleetheid. Algoritme van Johnson. Oplossing via TSP. Netwerkalgoritme. Job shop scheduling 1

Overzicht. Inleiding. Classificatie. NP compleetheid. Algoritme van Johnson. Oplossing via TSP. Netwerkalgoritme. Job shop scheduling 1 Overzich Inleiding Classificaie NP compleeheid Algorime van Johnson Oplossing via TSP Newerkalgorime Job shop scheduling 1 Inleiding Gegeven zijn Machines: M 1,,..., M m Taken: T 1, T 2,... T n Per aak

Nadere informatie

Horeca Starterskrant

Horeca Starterskrant Horeca Sarerskran 04 Als leerbedrijf zelf uw personeel opleiden 06 Succes zi in de ondernemer in regels, vergunningen en subsidies 08 Wegwijs maak u een goede kans bij de bank 16 Zó een uigave van 02 SVH

Nadere informatie

Regeling Rijksbegrotingsvoorschriften 2012

Regeling Rijksbegrotingsvoorschriften 2012 Regeling Rijksbegroingsvoorschrifen 2012 Inhoudsopgave 1. Wijzigingen... 2. Tijdschema... 3. RBV deel I... He jaarverslag... 23 De inriching van de veranwoording... 23 He deparemenale jaarverslag... 24

Nadere informatie

Lees deze bijsluiter op een rustig moment aandachtig door, ook als dit geneesmiddel al eerder aan u werd toegediend. De tekst kan gewijzigd zijn.

Lees deze bijsluiter op een rustig moment aandachtig door, ook als dit geneesmiddel al eerder aan u werd toegediend. De tekst kan gewijzigd zijn. I B2.4. Onwerp van de bijsluier voor HepBQuin Informaie voor de paiën Lees deze bijsluier op een rusig momen aandachig door, ook als di geneesmiddel al eerder aan u werd oegediend. De eks kan gewijzigd

Nadere informatie

Correctievoorschrift HAVO 2017

Correctievoorschrift HAVO 2017 Correcievoorschrif HAVO 207 ijdvak oud programma wiskunde A He correcievoorschrif besaa ui: Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 AanIeveren scores Regels

Nadere informatie

Uitwerkingen Toets 1 IEEE, Modules 1 en 2

Uitwerkingen Toets 1 IEEE, Modules 1 en 2 Uiwerkingen Toes IEEE, Modules en Daum: 9 sepember 007 Tijd: 0.40.0 (90 minuen) Opgave I) Di is een warmmakerje. In woorden is V is de serieschakeling van, en (de parallelschakeling van 3 en 4) of V =

Nadere informatie

Gemeentenieuws. Gemaakt in Gelderland is op dreef

Gemeentenieuws. Gemaakt in Gelderland is op dreef Gemeenenieuws Revialisering bedrijvenerrein Akkermansweide van sar hebben afgelegd om o hier e komen. Vaak ook een moeilijk rajec. Maar nu beginnen we dan ech aan de uivoering. En he gaa mooi worden. Ik

Nadere informatie

Wind en water in de Westerschelde. Behorende bij de Bacheloropdracht HS

Wind en water in de Westerschelde. Behorende bij de Bacheloropdracht HS Behorende bij de Bacheloropdrach HS Door: Julia Berkhou Lena Jezuia Sephen Willink Begeleider: Prof.dr. A.A. Soorvogel Daum: 17 juni 2013 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Achergrondinformaie 3 2.1 He geij.................................

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 - Overige verbanden

Hoofdstuk 2 - Overige verbanden Moderne Wiskunde Uiwerkingen bij vwo C deel Hoofdsuk Overige verbanden Hoofdsuk - Overige verbanden bladzijde < a D 4 4,, 8 dus heef de vergelijking 4p p +, geen oplossingen en zijn er geen snijpunen van

Nadere informatie

1 Opening, mededelingen en vaststelling agenda & ingekomen stukken

1 Opening, mededelingen en vaststelling agenda & ingekomen stukken Voebalvereniging Noordwijk Posbus 130 2200 AC Noordwijk www.vvnoordwijk.nl besuur@vvnoordwijk.nl (Concep) Verslag; Algemene ledenvergadering van 21 november 2013 De agenda; 1 Opening, mededelingen en vasselling

Nadere informatie

t Ik bekijk de plaatjes, de titel en de tussenkopjes.

t Ik bekijk de plaatjes, de titel en de tussenkopjes. 2.1 LWB 7A-20 Les: Geen vis INFORMATIE Leeseks Teks 1: informaieve eks over walvissen. Teks 1: oud AVI 9; nieuw AVI M6. Zie ook sofware. Cenrale sraegie/leerdoel Teks inerpreeren: je bedenk de hoofdvraag

Nadere informatie

i$»4: MEE Rotterdam Rijn mond wa?s -/ fs: juni 4, JJ 41 ,lfl s Transitie van de ctiëntondersteuning2013-2015 is4. ):f:t.. 4,y 441; t 1 6 A.

i$»4: MEE Rotterdam Rijn mond wa?s -/ fs: juni 4, JJ 41 ,lfl s Transitie van de ctiëntondersteuning2013-2015 is4. ):f:t.. 4,y 441; t 1 6 A. :.. r r 1 juni MEE Roerdam Rijn mond Transiie van de ciënonderseuning213-215 i$»4: HZ --, P i4,j 441; 1 is4. 1h -,,,? / II 4,y - is; ii!,i,.- ç :6 1,.iV h 1 6 A.v4 47 1â ;fr 34., Ik, 4.1 I--, I. 4 a,,;

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 - Overige verbanden

Hoofdstuk 2 - Overige verbanden Hoofdsuk - Overige verbanden bladzijde < a D 4 4,, 8 dus heef de vergelijking 4p p +, geen oplossingen en zijn er geen snijpunen van de grafiek me de horizonale as. b 4p p +,, p 4p p of p 4 + c Voor p

Nadere informatie

Geen enkel lakproces is gelijk aan andere systemen.

Geen enkel lakproces is gelijk aan andere systemen. My of i l er ec hni eki n er na i ona l T : +31( 0) 481461191 E : i nf o@my ogend. c om W: www. my ogend. c om Pos a dr es Wi l l em Al e x a nder s r a a 23c 6691E EGend Geen enkel lakproces is gelijk

Nadere informatie

Gemeenteraadsvergadering Neerijnen BESLUITENLIJST

Gemeenteraadsvergadering Neerijnen BESLUITENLIJST Gemeeneraadsvergadering Neerijnen (16046\...) BESLUITENLIJST Daum : donderdag 25 april 2013 Tijd : 19.30 uur Plaas : raadzaal gemeenehuis Neerijnen Aanwezig : mevrouw P. van Kuilenburg (GBN), de heer C.

Nadere informatie

Examen beeldverwerking 10/2/2006

Examen beeldverwerking 10/2/2006 Richlijnen Examen beeldverwerking 10/2/2006 Di is een gesloen boek examen. Communicaieapparauur en beschreven of bedruk papier of andere voorwerpen zijn dus nie oegelaen. Schrijf je naam op elk blad. Schrijf

Nadere informatie

Gebruik van condensatoren

Gebruik van condensatoren Gebruik van condensaoren He spanningsverloop ijdens he laden Als we de schakelaar s sluien laden we de condensaor op. De condensaorspanning zal oenemen volgens een exponeniële funcie en de spanning over

Nadere informatie

--- thuis voor elk talent --- Schoolgids 2015-2016

--- thuis voor elk talent --- Schoolgids 2015-2016 --- huis voor elk alen --- Schoolgids 2015-2016 Schoolgids Camminghaschool Schooljaar 2015 2016 1 WELKOM bij ons op school Wij zijn een school waar ieders alen opimaal de ruime krijg en we saan open voor

Nadere informatie

Voorwoord. nuoktober. 1 Voorwoord voorzitter pensioenfonds. 2 Update van de financiële positie. 3 Eerste baan?

Voorwoord. nuoktober. 1 Voorwoord voorzitter pensioenfonds. 2 Update van de financiële positie. 3 Eerste baan? acuele informaie voor alle deelnemers, gewezen deelnemers en gepensioneerden van he pensioenfonds o Voorwoord nuoober Veel pensioenfondsen vereren in zwaar weer door de financiële crisis, vooral door de

Nadere informatie

Van grijs naar groen. Richtlijnen voor energiebesparingen in het rekencentrum. groene IT MVO. Esther Molenwijk

Van grijs naar groen. Richtlijnen voor energiebesparingen in het rekencentrum. groene IT MVO. Esther Molenwijk Van grijs naar groen Richlijnen voor energiebesparingen in he rekencenrum Ook binnen de ICT-branche word men zich seeds bewuser van de invloed van hun acivieien op he klimaa. Seeds meer ICT-managers houden

Nadere informatie