Samen Organiseren VNG Realisatie. > Irma Woestenberg: Gemeenten moeten meer als één branche opereren. > Next-best-oplossingen, die moet je niet willen

Transcriptie

1 estuur Onafhankeljk kwartaalmagazne voor de Overhed. Specal Samen Organseren, jaargang 8, aprl 2018 > Irma Woestenberg: Gemeenten moeten meer als één branche opereren > Next-best-oplossngen, de moet je net wllen Samen Organseren VNG Realsate

2 Jaarcongres Over Grenzen 26 en 27 jun 2018 Samen s het sleutelwoord Gemeenten gaan meer samen doen: samen hun denstverlenng en bedrjfsvoerng verbeteren. De VNG ondersteunt dt, maar het s aan gemeenten zelf om dt op te pakken. Zj hebben besloten tot Samen Organseren. Ik hoor bj zoveel gemeenten goede deeën en vaak ook verbazng waarom we het net anders aanpakken. Samen Organseren bedt een kans om het anders te doen. Bestemd voor bestuurders van gemeenten Schrjf u n va Excellent sponsors Samen Organseren s een bewegng van onderop. De Taskforce verzamelt goede ntateven, de VNG helpt met opschalng. Het College van Denstverlenngszaken zorgt voor de bestuurljke verankerng van dt proces. Dat doen we door te advseren welke ntateven ut het fonds Gezamenljke Gemeenteljke Utvoerng gefnancerd worden. Dat adves leggen we voor aan de algemene ledenvergaderng (ALV) van de VNG. Voor dt jaar advseren we onder meer fnancerng van de Informatebevelgngsdenst en de ontwkkelng van Common Ground. Daarnaast gaan wj op termjn de ALV advseren welke processen en densten een gemeenteljke standaard kunnen worden. Samen Organseren moet mmers leden tot een aantal van deze standaarden, de elke gemeente gebrukt. Hoe dat proces van selecte er preces ut gaat zen, s nog net dudeljk. Dat verkennen we de komende maanden. Het gaat er nu om dat gemeenten daadwerkeljk de stap naar gezamenljkhed zetten. Ik denk dat deze bewegng alleen slaagt bj voldoende transparante en vertrouwen. Vertrouwen dat het samen beter gaat dan alleen. Dat we aan vraagstukken werken waarvoor gemeenten echt een oplossng nodg hebben. Dat we n de praktjk laten zen dat wat gemaakt s, werkt. Door transparant te zjn over wat we doen, kunnen we dat vertrouwen verdenen. Premum sponsors In deze specal komen alle facetten van Samen Organseren aan bod. Laat u nspreren en doe mee met deze bewegng van gemeenten! Frans Backhujs Voorztter College van Denstverlenngszaken Sponsors Specal Samen Organseren, aprl

3 n d e z e Colofon Bestuur specal Samen Organseren s een producte van Neuw Domen Utgever n opdracht van VNG Realsate. De specal valt buten de redactonele verantwoordeljkhed van de hoofdredacte. Bestuur magazne s een onafhankeljke utgave van de Neuw Domen Utgever Een krtsche kjk op Samen Organseren Irma Woestenberg Een tweegesprek tussen André Huykman en Gabrelle Haanen [10] Gemeenten moeten meer als één branche opereren [6] De kracht van het collectef Gezamenljke nkoop loont [24] Geen weg meer terug De vraagstukken zjn te groot geworden om zelfstandg aan te pakken[28] Fast forward naar 2050 Back to the Future Vjf sesses van het congres Back to the Future van VNG Realsate utgelcht: GBI grensverleggend: van G1 naar G380 [17] Landeljke ntateven laten landen n de organsate [27] Utgever hoofdredacteur Peter Levense Ontwerp en vormgevng Blnkerd Redacte Quta Hendrson, Frts de Jong, Mareke Vos Fotografe en llustrate De Beeldredakte, Marjn van Bekkum, Blnkerd, Dreamstme Coverfoto voor Lex Draajer Achtercover Blnkerd Druk BDU Advertentes advertentes@bestuur.nl Hoe moo zou het zjn, een chp voor heel je leven Dgtale denttet opent alle deuren [14] Next-best-oplossngen, de moet je net wllen Fred Palng, voorztter Raad van Bestuur UWV [18] De Omgevngswet maakt dat overheden wel samen móeten werken [36] Scenarodenker Jan Nekkers voorspelt [32] Met andere ogen naar schuld kjken [31] Aansluten op het Dgtaal Stelsel Omgevngswet [35] Voorbereden op AVG: gemeente Arnhem aan het woord [42] Alle rechten voorbehouden. Behoudens de door de Auteurswet 1912 gestelde utzonderngen, mag nets ut deze utgave worden verveelvoudgd (waaronder begrepen het opslaan n een geautomatseerd gegevensbestand) en/of openbaar gemaakt, zonder voor- afgaande schrfteljke toestemmng van de utgever. Common Ground Gemeenten bepalen zelf het succes Een ntervew met Hugo Aalders, drecteur VNG Realsate [38] Een ontwerp voor een neuwe gemeenschappeljke gemeenteljke nformatevoorzenng en hefboom voor veranderng [20] Voorbered zjn op cyberdregngen [40] Rsco s Maatregelen De Taskforce Z.O.Z. Samen organseren, het s makkeljk gezegd. De Taskforce onderneemt acte [22] Burgerdeugd, eendrachtg streven, voert mjn bouwval weer tot leven 4 Specal Samen Organseren, aprl

4 Het thema van het VNG Realsatecongres s Back to the future : we blkken terug vanut Hoe zet de gemeente er n 2050 ut? Ik denk dat er n 2050 nog steeds gemeenten zullen zjn. Omdat je op lokaal nveau beslssngen moet nemen over dngen van algemeen belang en omdat een overhed nou eenmaal densten moet aanbeden aan nwoners. Veel van de densten kun je het beste op lokaal nveau beleggen. Ik denk zelfs dat het aanbeden van de densten op lokaal nveau zal toenemen. Gemeenten zjn als meest nabje overhed de logsche partj om nwoners te begeleden en te ondersteunen. Er zullen altjd mensen zjn de lokaal begeledng nodg hebben, bjvoorbeeld omdat ze net ut de voeten kunnen met dgtale denstverlenng. Of omdat zj een complexe zorgvraag hebben. Ik denk dat begeledng van burgers door de Belastngdenst of DUO naar gemeenten zal verschuven. Er zullen n 2050 wel mnder gemeenten zjn, n ljn met de trend de we al een aantal jaren zen. Ik denk ook dat gemeenten n 2050 veel meer zullen opereren als één branche. Dat zj op de onderdelen de voor elke gemeente hetzelfde zjn, zoals de admnstrateve, beledsarme delen van medebewndstaken, op dezelfde maner werken. Met gestandaardseerde densten, een nformatehushoudng de op elkaar s afgestemd en eenzelfde nrchtng van systemen. Msschen hebben gemeenten taken utbesteed aan centrale nstellngen, bjvoorbeeld voor de verstrekkng van rjbewjzen. En heeft net meer elke gemeente zjn egen rekencentrum, maar zjn er ten rekencentra n het land. Het verbeteren van de gemeenteljke denstverlenng en bedrjfsvoerng. Dat s het voornaamste doel van de Taskforce Samen Organseren. Wat betreft haar voorztter Irma Woestenberg kan dat alleen als gemeenten veel meer als één branche opereren. Net als 380 verschllende organsates. Wat doet de Taskforce om gemeenten klaar te maken voor de toekomst? We kjken net specfek naar Ons voornaamste doel s om de denstverlenng en bedrjfsvoerng van gemeenten sterk te verbeteren. Dat kan n onze optek alleen als we veel meer als één branche opereren. Net als 380 verschllende organsates. Daarvoor s het nodg dat we onze nformatevoorzenng en de neutrale utvoerngsprocessen, de processen de net beledsgevoelg zjn, standaardseren. Het gaat om processen de n elke gemeente geljk zjn, zoals de n werk en nkomen en belastngen. Daar Irma Woestenberg, voorztter Taskforce Gemeenten moeten Samen Organseren: meer als één branche opereren Door Mareke Vos Beeld Lex Drajer/De Beeldredakte 6 7 Specal Samen Organseren, aprl

5 zjn we als Taskforce mee bezg. Dat kan nog breder worden, bjvoorbeeld dat we meer samen nkopen. Het hoeven net per se bassprocessen of nformatevoorzenng te zjn, maar daar begnnen we wel mee. Alleen met een brede betrokkenhed kan deze bewegng slagen De ambte om de gemeenteljke nformatevoorzenng en processen te standaardseren s net neuw. Daar zjn al dverse pogngen toe ondernomen, onder meer door het Kwaltetsnsttuut Nederlandse Gemeenten (KING), dat nu VNG Realsate heet. Waardoor gaat het nu wel lukken? Laat k dudeljk zjn: we werken net naast, maar met VNG Realsate. Wj bouwen voort op wat KING ontwkkelde. Dt s een versterkng van waar zj al langere tjd mee bezg zjn. De VNG s onze verengng, VNG Realsate s ons utvoerngsapparaat. Wat we nodg hebben, s dat gemeenten actef meedoen n deze ontwkkelng. Want bj gemeenten zt de kenns om tot goede landeljke standaarden te komen. En alleen als gemeenten meedoen ontstaat er voldoende draagvlak en legtmtet. Dat kan de VNG net alleen. Daarn moet de Taskforce een belangrjke stuwende kracht zjn: gemeentesecretarssen, samen met de koepels van nformatemanagers, hoofden denstverlenng en ketenpartners. Iedereen moet zch verantwoordeljk voelen dat dt gaat slagen. Samen Organseren s een netwerksamenwerkng en dat s per defnte kwetsbaar. Daar zjn wj ons zeker van bewust. Het hangt af van personen, van eders beredhed om er energe n te steken, van bljven geloven n ons gemeenschappeljke doel. We zjn er nog net, we begnnen pas. Er moet echt nog veel gebeuren wl ons gedachtegoed bj alle 380 gemeenten landen. Wj geloven dat het gaat lukken, om meerdere redenen. Allereerst zen gemeenten n dat zj hun nwoners en bedrjven ndvdueel net de dgtale denstverlenng kunnen beden de elders n de samenlevng gewoon s. Verder s er bj gemeenten een gedeeld gevoel dat zj het net langer alleen redden. De samenlevng wordt complexer, technologe wordt complexer. De neuwe prvacywetgevng stelt zulke hoge esen dat gemeenten ook daar moeten samenwerken. We lopen aan tegen de grenzen van onze nformatevoorzenng, we zjn qua ICT geweldg versnpperd en daar moet echt wat aan gebeuren. Daarnaast s het nu qua bestuur en fnancerng zo geregeld dat we echt stappen kunnen maken. Met fnancerng ut het GGU-fonds (Gezamenljke Gemeenteljke Utvoerng) komt er structureel geld vrj voor de ontwkkelng van onder meer nformatevoorzenng. En het College van Denstverlenngszaken kan straks standaarden vaststellen n bjvoorbeeld nformatevoorzenng en bassprocessen. Het College kan ook bepalen n welke mate en wanneer de standaarden voor gemeenten bndend zjn. Dat kan enorm helpen. Omdat dt zo n sterk en zelfs verplchtend mddel kan zjn, moet er wel een zorgvuldg consultate- en afwegngsproces aan verbonden worden. Waar s de Taskforce op dt moment mee bezg? Inhoudeljk gezen zjn dat dre projecten de crucaal zjn om verregaande samenwerkng mogeljk te maken. De eerste s Common Ground: een archtectuur voor nformatevoorzenng de beter s toegerust op de utwsselng van gegevens. Ook moet deze archtectuur snellere nnovate mogeljk maken. Een groep gemeenteljke IT-experts en de VIAG, VNG en IMG , de koepels van gemeenteljke nformatemanagers, zjn her mee bezg. De tweede s dgtale denttet. Als we de overhedsdenstverlenng verregaand wllen dgtalseren, dan hebben we een sterke en velge dgtale denttet nodg. De s er nu net. DgD kun je gebruken voor de toegang tot webstes, maar je kunt je er net mee dentfceren bj bjvoorbeeld een notars. Dat moet wel, wllen we echt voortgang maken n dgtale denstverlenng. Zodat nwoners bjvoorbeeld hun rjbewjs volledg dgtaal kunnen aanvragen. Daarmee wordt het ook mogeljk om mensen rege op hun egen gegevens te geven, waarmee we hudge prvacyproblemen kunnen oplossen. De derde nhoudeljke ljn gaat over gemeenschappeljke processen. Momenteel zjn projectgroepen bezg met de standaardsate van de bassprocessen nkomen, werk, belastngen en Omgevngswet. De groep van vjften gemeenten de met Wgo4t werkt aan het procesontwerp voor nkomen, GBI, s her al een tjd mee bezg. Zj laten zen hoe het kan worden: het proces voor het aanvragen van een bjstandsutkerng s geheel opneuw ontworpen en wordt vertaald n een technsche voorzenng de nwoners straks veel meer servce en dgtale mogeljkheden bedt en bovenden voor gemeenten veel effcënter s. Er zjn nogal wat partjen betrokken bj al deze projecten. Hoe organseren julle dat? Onze eerste taak s dat we deze projecten van de wal af krjgen, omdat ze nodg zjn om onze ambte te realseren. Onze tweede taak s verbnden. Zorgen dat er een sterk netwerk ontstaat van alle gemeenten, de koepelorgansates en VNG. We doen dat samen met de Verengng van Gemeentesecretarssen (VGS). Dat netwerk moet ervoor zorgen dat het egenaarschap echt ut de verf komt, dat dt echt een bewegng van ons allemaal wordt. Het gaat ons om nhoud, verbnden en versnellen. Daar heb je nogal wat partjen voor nodg. Belangrjk s de verbndng tussen gemeentesecretarssen, hoofden nformatevoorzenng en hoofden publeksdenstverlenng. Daarom werken we n de Taskforce samen met de Verengng Drecteuren Publeksdensten (VDP), de VIAG en IMG Zj hebben dverse projecten opgepakt, zoals Common Ground en dgtale denttet. Als er ut deze samenwerkngen voorzenngen komen de alle gemeenten kunnen gebruken, s het zaak om deze ontwkkelngen te versnellen. Dat doet het College van Denstverlenngszaken, dat standaarden vaststelt. We moeten er daarnaast voor zorgen dat wat er wordt ontwkkeld, gemakkeljk gebrukt kan worden. Het s onze droom om een soort appstore te bouwen, waar allerle toepassngen aangeboden worden de gegarandeerd werken op de gemeenteljke nfrastructuur, Common Ground. Daar komen toepassngen n de gemeenten ontwkkelen, maar ook toepassngen van leverancers. De gemeenteljke nformatevoorzenng wordt daarmee veel flexbeler. Stel: k werk bj een gemeente en wj hebben met een groepje buurgemeenten een handge toepassng ontwkkeld. Kan k de bj julle aanmelden? Als deze toepassng brukbaar s voor alle gemeenten, geschkt om te gaan draaen op de nformatearchtectuur van Common Ground en julle bered zjn om energe te steken n de verdere ontwkkelng: zeker. Het werkt al op deze maner. Zo hebben wj de standaardsate van de gemeenteljke bassprocessen nkomen (GBI) omarmd, want de bestonden al voordat wj begonnen. We voeren ook gesprekken met bestaande gemeenteljke samenwerkngen, zoals Dmpact, DataLand, Wgo4t en de coöperate Beware. Als zj de prncpes van Common Ground overnemen, dan kunnen we een aanzenljke versnellng bereken bj de standaardsate van onze nformatevoorzenng. We praten met hen ook over beheer, want dat s een vraagstuk dat op ons afkomt na de ontwkkelfase. Wat gaan gemeenten dt jaar concreet merken van de actvteten van de Taskforce? Zoals k al ze bouwen we deels voort op waar VNG Realsate, het vroegere KING, mee bezg s. Zoals de gezamenljke nkoop van telefone. Daar zjn al resultaten behaald. Verder laten we dt jaar met een Proof of Concept zen hoe Common Ground werkt. We hebben onlangs een poston paper opgeleverd over dgtale denttet. Dat s een belangrjke mjlpaal, want her vonden gemeenten elkaar op ets wat voorheen net lukte. Met de poston paper laten we als gemeenten dudeljk zen hoeveel belang wj hechten aan de ontwkkelng van een dgtale denttet. Er staat n wat we wllen en wat daarvoor nodg s, zowel technsch als n wetgevng. Dat geeft ons een veel sterkere stem rchtng de Rjksoverhed. Omdat gemeenten eerder zo versnpperd waren, lukte het net om dt bj de mnsteres op de agenda te krjgen. Nu gaat VNG namens alle gemeenten ermee op pad. Een taskforce s meestal tjdeljk. Hoe zt dat met deze Taskforce? Ik schat n dat we zeker ver jaar nodg hebben om dt goed van de wal af te krjgen. Er moet nog veel gebeuren bj alle projecten, bj de VNG en bj gemeenten. Een aantal resultaten wordt dt jaar dudeljk, zoals de Proof of Concept van Common Ground, maar veel projecten zjn echt een kweste van de lange adem. Wj gaan als Taskforce de komende tjd een rondje maken langs alle gemeenten om te vertellen wat Samen Organseren s en hoe gemeenten zch erbj kunnen aansluten. Dt moet bj elke gemeente landen. In algemene zn bj de gemeentesecretarssen, de hoofden nformatevoorzenng en de hoofden denstverlenng. En voor de medebewndstaken bj de hoofden van de nhoudeljke afdelngen, want de busness moet het voortouw nemen bj de ontwkkelng van voorzenngen voor de gemeenteljke bassprocessen. Alleen met een brede betrokkenhed kan deze bewegng slagen. 8 Specal Samen Organseren, aprl

6 Gabrelle Haanen, gemeentesecretars n Utrecht. Door Quta Hendrson Beeld De Beeldredakte De bass van Samen Organseren staat. Maar om door te groeen en écht een doorbraakrol te spelen n de gemeenteljke ontwkkelngen, s er ook tegenspraak nodg. André Huykman, gemeentesecretars n Ledschendam-Voorburg, s krtsch over de wjze waarop Samen Organseren wordt opgepakt. Ik vnd de gekozen oplossng nu net goed genoeg. Hj gaat n dscusse met zjn Utrechtse evenkne Gabrelle Haanen. Een krtsche kjk op Samen Organseren Ik vnd de gekozen oplossng nu net goed genoeg André Huykman: Mjn krtsche houdng zt net n de noodzaak van Samen Organseren. De s er beslst, want wj zjn als gemeenten te laag nnovatef. De ontwkkelsnelhed gaat wel omhoog, maar we bljven achter bj de technologsche ontwkkelngen. We moeten veel meer tempo maken. Daar komt mjn eerste bezwaar: k geloof net automatsch dat de werkvorm de nu gekozen s tot een grote versnellng gaat leden. Samen Organseren s opgetugd als een groot programma, bjna als een bewegng. Waarbj het een grote organsate dregt te worden met hele grote ICT-ambtes. Grote ICT-ambtes en de overhed: dat ledt zelden tot succes en snelhed. Daarbj vnd k het jammer dat het net meer een open proces s, waarbj we samen met de markt en de (software)bedrjven de Common Ground gaan vormgeven. Just ook met andere partjen dan de usual suspects. Ik ben bjvoorbeeld wel neuwsgerg hoe Coolblue de denstverlenng organseert. Daar kunnen wj als overhed van leren. Mjn derde punt van zorg zt n het taalgebruk en dan met name n de afwezghed van krtsche geluden bnnen Samen Organseren. Ik heb gsteren nog gegoogeld: nergens een krtsche noot, hoogstens wat kanttekenngen over te weng veranderkracht. Innovateve projecten zjn alleen succesvol als je je egen tegengelud organseert. Ik sta absoluut voor de opdracht van Samen Organseren. Maar k vnd de gekozen oplossng nu net goed genoeg. Gabrelle Haanen: Ik deel je menng over het tempo. Maar k kjk ook naar de voorgeschedens. Jarenlang was er dscusse. Een kamp dat praatte over de gezamenljke bodemplaat en mensen de vonden dat je met klene verbeterngen van onderop en vanut de nhoud, samen de versnellng moet opbouwen. De twee kwamen maar net bj elkaar. Het bleven twee beleves en aan bede werd gewerkt. KING heeft het ook allebe ondersteund. Maar dat eerste, de grote bass, kwam net van de grond. En de slmme lokale expermenten kwamen maar net aan opschalng toe. Ik heb het gevoel dat er nu een omslag s. Omdat het steeds meer gaat om dgtale denttet en de gegevens van burgers en de utwsselng daarvan met andere overhedspartjen. Dat moeten we toch met elkaar kunnen regelen. We moeten van daarut onze Common Ground met elkaar opzoeken. En dan werkende weg proberen om bovenop de bass goede denstverlenng te ontwkkelen, va de aanpak met expermenten. Daar horen afspraken bj de ook de opschalng vergemakkeljken. Dat s Samen Organseren. Ik denk dat dat een goede weg kan zjn. Ik ben het wel met je eens dat we dat met meer partjen en leverancers moeten doen. André Huykman: Als we met de rug naar leverancers een egen platform gaan bedenken, levert dat net de snelhed op de nodg s. Daar hebben we de markt voor nodg. Desnoods de hele markt, ook partjen de er nu nog net bj betrokken zjn. In mjn deale stuate bouwen we vanut een gezamenljk platform een gemeenteljke appstore. Je organseert challenges waarbnnen gemeenten, maar ook externe partjen, apps ontwkkelen. De beste komen n de appstore. Als we te veel één oplossng voor één probleem gaan verznnen en dat weer bj de markt neerleggen, dan gaat ook het nnovatenveau n de markt omlaag. Gabrelle Haanen: Concurrente organseren en partjen erbj betrekken, dat gebeurt met Samen Organseren zeker wel. Maar we hebben ook afspraken voor de bass nodg: hoe organseer je dat? André Huykman, gemeentesecretars n Ledschendam-Voorburg Specal Samen Organseren, aprl 2018

7 André Huykman: Ik merk nog nergens dat dat n de kern van het concept zt. Wat k ze s dat we de deur dchtdoen en daarachter eerst zelf de Common Ground met elkaar bedenken. En dat we pas daarna partjen vragen om mee te denken. Volgens mj moet je dat meteen vanaf nul doen. Anders krjg je mogeljk een rare stuate waarn standaardsate een blokkade kan worden voor nnovates. Dan zt je straks alleen met de twee bekende leverancers om de tafel de samen de markt verdelen. Daarnaast moeten we ook met de samenlevng het debat aan over onze dgtale denstverlenng. Samen Organseren zegt: we gaan de technek doorontwkkelen en de s beledsneutraal. Technek s noot beledsneutraal! Technek heeft effect op denstverlenng en op bestuurljke keuzes en zelfs op maatschappeljke waarden. Hoe je met prvacy omgaat s net alleen een jurdsch vraagstuk, maar ook een kwaltet n denstverlenng. Ik zou wllen dat we het debat voeren over hoe wj als overhed onze nformatesamenlevng nrchten. Wat s de mpact van robots n denstverlenng, wllen wj onze denstverlenng verbeteren door wftrackng n de steden, wllen we voorspellende software gebruken? Dat zjn geen technsche keuzes, maar maatschappeljke en polteke keuzes. Met dat debat zou je de urgente omhoog kunnen krjgen. Ik ze het nergens terug. Gabrelle Haanen: Mee eens. Maar dat heeft mnder met Samen Organseren te maken. Volgens mj s de redenerng van Samen Organseren: wj zorgen dat de Common Ground technsch geregeld s. Vervolgens s het aan gemeenten zelf, en daar komt dan het beled, om bepaalde apps wel of net te gebruken. Het hele concept gaat ervan ut dat burgers zelf egenaar van de gegevens zjn en dat de bepalen welke combnates gemaakt worden. Dat s net beledsneutraal en dat suggereert ook nemand. André Huykman: In veel stukken van Samen Organseren kom k dat beledsneutrale tegen. Maar we maken nu nderdaad de bewegng dat het egenaarschap van data bj de nwoners moet lggen en dat zj zelf keuzes moeten kunnen maken over wat er met hun gegevens gebeurt. Een hele fundamentele en ngrjpende keuze. Technsch ngewkkeld, maar met een grote maatschappeljke waarde. Alleen deze keuze al raakt zomaar aan een stuk of dre grondrechten. Het debat over dt soort keuzes, dat zou Samen Organseren moeten voeren, voordat we de technek utwerken. Dat debat moet met elk gemeentebestuur gevoerd worden. Zodat we weten dat dat het utgangspunt s dat we met elkaar delen en dat de waarden ten grondslag lggen aan de keuzes voor de technek, voor onze denstverlenng en onze samenlevng. Nogmaals, k ze dat nergens terug n Samen Organseren. Gabrelle Haanen: Als jj dat nu zo zegt denk k dat het debat herover op dt moment net zchtbaar genoeg s. Overgens zjn er wel grote verschllen. In de Utrechtse gemeenteraad s veel aandacht voor prvacy- en gegevensbeschermng. Maar nderdaad, de fundamentele vraag eronder, welke rol pak je als overhed, zt nog onvoldoende n het debat. En n Samen Organseren gaan we dt soort vragen absoluut tegenkomen. André Huykman: Ik denk ook dat dat de snelhed zal bevorderen. Want zolang je bewust of onbewust op waardennveau verschllen bljft houden, ga je noot voorut. Gabrelle Haanen: Samen Organseren s een kans om de waarden explcet te maken. Maar ook om van de rare msvattng af te komen dat er n nnovatekracht verschl s tussen klene en grote gemeenten. Zoals het nu georganseerd s, wordt het voor klenere gemeenten makkeljker om zch aan het geheel te verbnden en hun ntateven door te ontwkkelen. Waarbj het aan VNG Realsate en de Taskforce s om te nvesteren n zowel verbeterngen n bestaande denstverlenng als n de echte doorbraken. Als je echt tempo wlt maken, moet je goed nadenken over waar je je geld aan besteedt. Op het moment dat je de gegevens echt van de burger maakt, heeft het geen zn om je oude rjbewjsproces te bljven verbeteren. En dan kun je blockchan net wegzetten als nce to have. André Huykman: Innovate s geen luxe, gelukkg drngt dat besef steeds sterker door. Een bedrjf dat net nnoveert, gaat fallet. Een overhed de net nnoveert, verlest haar bestaansrecht. Zeker nu we steeds meer beheerder en bewerker van steeds meer data zjn, moeten we krtsch nadenken over onze werkwjze. We moeten veel fundamenteler nadenken over de beschermng en de waarden van de data. Zoals banken dat doen. Nodg de eens ut, n plaats van altjd zelf bedenken hoe de wereld erut moet zen. Daarom zou k graag zen dat er bnnen Samen Organseren veel meer debat komt en dat de deur wordt opengezet. Gabrelle Haanen: Dat gebeurt ook, bjvoorbeeld samen met de utvoerngsnstellngen. Samen Organseren opereert zeker net n splendd solaton. Maar om de verbndng te houden met de gemeenten - de de opdrachtgever hervoor zjn - s meer nodg. Dat vraagt van twee kanten acte. Van VNG Realsate en de Taskforce, maar ook van ons. Gemeentesecretarssen, drecteuren, hoofden denstverlenng en ICT-mensen moeten mee wllen sturen en actef wllen volgen. Maar het proces waarlangs je dat doet, dat hebben we nog net. Want met een paar neuwsbreven komen we er net. Hoe het wel moet, s een gezamenljk vraagstuk van 380 gemeenten. De doen afzonderljk allemaal spannende dngen, maar er s tegeljkertjd dat grote proces dat tot besluten moet leden. Wat kunnen we doen waardoor edereen zch betrokken, utgenodgd en utgedaagd voelt om ets n te brengen? André Huykman: Het moet dscomfort opleveren als je net meedoet. André Huykman: Het moet dscomfort opleveren als je net meedoet. Gabrelle Haanen: Inderdaad, op een overtugende maner het ongemak organseren als je net meedoet. Gabrelle Haanen: Inderdaad, op een overtugende maner het ongemak organseren als je net meedoet. Met aansprekende taal en verbeeldng, zodat je weet waar we aan werken. André Huykman: Als we ons maar realseren dat het hele vraagstuk rond het egenaarschap van je dgtale denttet en gegevensbeschermng echt een game changer s. Dat heeft alles te maken met de beschermng van grondrechten, prvacy en ntegrtet. Met het vertrouwen n de overhed. Dat zjn de waarden waarvoor k n het openbaar bestuur werk. Net vanwege een Common Ground. Dat s technek. Ik weet zeker dat k net de enge ben de voor de waarden wl lopen. Dat moeten we gebruken n Samen Organseren. Gabrelle Haanen: De motverende prncpes ztten n de waarden. Wat mj betreft starten we met een Common Ground en daarn werken we de prncpes ut. Waarbj we partjen van buten utnodgen en krtsch vermogen organseren. Maar k ze ook dat we met Samen Organseren een mpasse doorbroken hebben. Net alleen bj de gemeenten, maar bj de gehele overhed s de urgente hoog. Ik geef het je te doen: hoe organseer je de bass n een landeljk proces? Daar zjn we zelf ook allemaal verantwoordeljk voor Specal Samen Organseren, aprl 2018

8 Hoe moo zou het zjn, Dgtale denttet opent alle deuren een chp voor heel je leven Een van de speerpunten van Samen Organseren s dgtale denttet, maar dat wl net zeggen dat het n de plaats komt van persoonljk contact. Er zjn altjd stuates denkbaar waarbj dát geschkter s. en chp. Wlma Atsma, gemeentesecretars van Bloemendaal en Evanut Samen Organseren betrokken bj de werkgroep Dgtale Identtet, heeft een aardg beeld van waar het wat haar betreft naartoe zou moeten. Op je denttetsbewjs, je mobeltje of wat er ook maar n aanmerkng komt. Hoe moo zou het zjn om een chp te krjgen de je je hele verdere leven kunt gebruken? Bjvoorbeeld bj het aanvragen van een rjbewjs, bj het leasen van een auto, de aangfte van een geboorte, een bezoek aan de notars, bj het afsluten van een hypotheek of bj opname n een zekenhus. Als je nu de overstap wlt maken van zekenhus A naar zekenhus B, moet je zelf de nformate meenemen n een mapje. Terwjl de meeste zekenhuzen wel dgtaal werken, maar vaak onderlng nog net kunnen utwsselen. Dat s toch van de zotte. Zo n persoonljke chp zou ook goed van pas komen bj het stemmen. Maar waar je het ook voor gebrukt, het moet wel velg en je moet er zeker van zjn dat het een net zo hoge denttet heeft als een paspoort en een hogere denttet dan DgD. Dat klnkt msschen raar, want bj DgD hebben we altjd een gevoel van velghed. Maar n fete s het nets anders dan nloggen n een systeem. Dat betekent dat k relatef eenvoudg kan nloggen als mjn bejaarde moeder. In bepaalde stuates s dat prma, maar er s nemand de vraagt we werkeljk achter de machne zt. Daarom moet de gebrukersdenttet hoger zjn dan DgD. Proeftunen De dee over een dgtaal mddel met een hoge denttet komt net ut de lucht vallen. Het s een van de speerpunten van de Taskforce Samen Organseren. In Nederland hebben we met z n allen ontzettend veel nformate, maar n de meeste gevallen s er nog geen verbndng tussen de data waardoor we de data net kunnen delen. De Common Ground s druk bezg met het realseren van de ICT-nfrastructuur, zodat we de data ook daadwerkeljk kunnen delen. Door Frts de Jong Beeld Dreamstme Volgens Atsma ben je er net met alleen het bouwen van een wegennetwerk. Data delen betekent dat je ook weet wíe je data gebrukt en wát ermee gedaan wordt. Daarom de dgtale denttet. Dat zorgt ervoor dat gegevens va één persoon ontsloten worden. Dat s allemaal mogeljk, maar je moet wel eerst utproberen waar de hobbels n dat traject ztten en kjken of het werkt. Vandaar dat er vanut de Taskforce, de VNG en het mnstere van Bnnenlandse Zaken, wordt begonnen met proeftunen. In de proeftunen staan twee sporen centraal de wj met elkaar proberen te verbnden, aldus Jornde ter Mors, drecteur Denstverlenng bj de gemeente Utrecht en ld van de Taskforce Samen Organseren. Het eerste spoor s het beled. Het bekendmaken, het lobbyen, maar ook aandacht voor vragen als wat moet je er allemaal Specal Samen Organseren, aprl 2018

9 Samen dngen Organseren mee kunnen?, s het eenvoudg te gebruken?, wat zjn de velghedsesen?. Aan de andere kant zjn er de proeftunen waarn dngen op een klenschalge maner worden utgeprobeerd. Hoe werkt het? Wat moet er verbeterd worden? Voldoen de verschllende maneren om een dgtaal denttetsbewjs te maken écht aan de esen de wj gesteld hebben? Wat Ter Mors betreft moet de dgtale denttet er ook voor zorgen dat er een end komt aan de hudge stuate, waarbj het onbevelgd opsturen van een kope van het denttetsbewjs nog vrj gangbaar s. Bjvoorbeeld rchtng een telecombedrjf of een kamerverhuurbedrjf - zoals Arbnb of Bookng. com - zonder te weten of de daar wel netjes mee omgaan. De organsates hoeven alleen maar te weten we k ben en of k Partjen als Arbnb of Bookng.com hoeven net te weten wat mjn BSN-nummer s of hoe oud k ben volwassen ben. Meer net. Zj hoeven net te weten wat mjn BSN-nummer s, of hoe oud k ben of waar k geboren ben. Dat zjn dngen de wj vanut Samen Organseren snel moeten aanpakken. Met de dgtale denttet kan dat. Net stand alone Belangrjk bj het ontwkkelen van een dgtale denttet s dat het aanslut bj bestaande ntateven. Zoals de referentearchtectuur of bj de Genereke Dgtale Infrastructuur. Je moet dngen net los van elkaar koppelen, daar moeten we echt voor waken, zo waarschuwt Wlma Atsma. Wat je zet s dat gemeenten erg actef zjn op het dgtale vlak, bjvoorbeeld met het ontwkkelen van apps of met het verzamelen van data. Dat moeten we koesteren en het geeft aan dat mensen graag wllen, maar het heeft net veel zn om de dngen stand alone n te rchten. Wllen we écht stappen zetten, dan moeten we óók daar gezamenljk optrekken. Belangrjk s wel dat we n alle gevallen de aanslutng zoeken bj al bestaande ntateven. Daarom wordt er bj de ontwkkelng van de dgtale denttet ook krtsch gekeken naar wat er nodg s en wat er al voorhanden s. Dat s meteen een belangrjke taak van de Taskforce. Zj moeten kjken wat er her en der utstaat, hoe dat relatef gemakkeljk te ontsluten s en of dat ntegraal kan. Ter Mors benadrukt dat de dgtale denttet níet n de plaats komt van het persoonljke contact, zoals het balebezoek of de mogeljkhed om te bellen. Er zjn altjd stuates denkbaar waarbj een persoonljk contact geschkter s dan een dgtaal contact. Het gaat net om het wegnemen van het persoonljke contact, maar om het toevoegen van de mogeljkhed om dgtaal zaken te doen. Tussenpersoon Een deale dgtale denttet s er een de net alleen functoneert als tussenpersoon tussen overheden en nwoners, maar ook tussen overheden onderlng, tussen overheden en bedrjven, tussen bedrjven en nwoners, tussen bedrjven en bedrjven of tussen nwoners en nwoners. Atsma: Dat s het utgangspunt. Met één dgtale denttet hebt je één toegangscode de je gebrukt n contacten met overheden, bedrjven en nwoners en waarbj je weet dat de persoon de het gebrukt ook daadwerkeljk de persoon s waarvoor hj of zj zch utgeeft. Egenljk net zoals we ook één en hetzelfde paspoort gebruken voor alle stuates waarbj het nodg s om aan te tonen we je bent. Je kunt net gegevens ontsluten zonder dat je weet we je voor je hebt. Je moet een dgtale denttet hebben. Wat dat betreft s er de afgelopen ten jaar veel veranderd. Mensen zjn nmddels gewend om dgtaal zaken af te handelen. We heeft er bjvoorbeeld nog contant geld op zak? Alles gaat dgtaal en vrjwel edereen vertrouwt erop dat het goed gaat. Als het gaat om de ontwkkelngen met betrekkng tot de dgtale denttet, dan s de plannng dat er de komende maanden flnke stappen worden gezet. In maart was de kck-off van het project en n aprl en me wordt begonnen met testen. Daarna gaan n jun, jul en augustus vjf tot zes gemeenten ermee aan de slag om te kjken wat nodg s en waar nog hobbels ztten. Tot slot hopen we n het najaar, november of december, met een evaluate te komen van wat er mogeljk s. Ja, we zjn redeljk ambteus en volgens mj s daar ook alle reden toe GBI grensverleggend: van G1 naar G380 De msse van GBI s om gezamenljk de Gemeenteljke Bassprocessen Inkomen n een gemeenschappeljke proces- en nformatearchtectuur ut te denken en te onderhouden. GBI rcht zch op het hoofdstuk Inkomen van de Partcpatewet. Alle 380 gemeenten voeren deze complexe wet ut, waarbj n hoge mate geldt dat edere gemeente zelf het wel probeert ut te vnden. Een ander probleem s de ICT-ondersteunng vanut leverancers. Door gemeenten wordt de net altjd als constructef ervaren. Het gevolg s een lage kwaltet van denstverlenng aan burgers en hoge utvoerngskosten. GBI heeft de msse om dt samen beter te doen. Door ervarng en expertse van de deelnemende gemeenten te bundelen, komen zj tot één slmme gemeenschappeljke proces- en nformatearchtectuur voor de onderdelen de voor alle gemeenten hetzelfde zjn. Met de bass gaan gemeenten n GBI gezamenljk rege en partner- en of opdrachtgeverschap nvullen naar zowel markt als de voor de gemeenten opererende coöperates. Verbeteren en vereenvoudgen Het utendeljke doel van alle gezamenljke nspannngen s net alleen dat betere afspraken met ketenpartners worden gemaakt, maar met name dat de denstverlenng aan de burger verbetert en vereenvoudgt. Bjvoorbeeld door het ondersteunen bj het voorkomen van armoede en het vóór zjn van vorderngen. De gezamenljke nspannngen moeten ook leden tot een hoogwaardger professonele ondersteunng van de egen medewerkers. Dgtalserng beïnvloedt mmers werkprocessen en dat zal alleen maar meer worden. Congres Back to the Future: een sesse utgelcht Het utendeljke doel s met name dat de denstverlenng aan de burger verbetert en vereenvoudgt Samen Organseren vormt een belangrjke paraplu waaronder GBI werkt. Het creëert een klmaat waarn het belang van samenwerkng n utvoerng van gemeenten tot utdrukkng komt. GBI profteert van dat klmaat en draagt er op haar beurt aan bj door concreet de samenwerkng gestalte te geven n het domen van de nkomensvoorzenng. GBI profteert ook van het gedachtegoed van Common Ground en dankzj Samen Organseren s er de mogeljkhed om geljkgeznde samenwerkngsntateven te ontmoeten en te versterken. Interesse? Marjolen van Dongen Marjolen.van.dongen@gb-gemeenten.nl Specal Samen Organseren, aprl 2018

10 Door Frts de Jong Beeld Twtter/UWV bewerkng Blnkerd Samen Organseren gaat net alleen over de samenwerkng tussen gemeenten, maar ook de met andere partjen. Bjvoorbeeld met utvoerngsorgansates. Voor alle partjen bedt dat voordelen. De wnst, de toegevoegde waarde, zt n het gesprek en de ontmoetng tussen partjen. Fred Palng, voorztter Raad van Bestuur UWV Next-best-oplossngen, de moet je net wllen Het gezamenljk oppakken van utdagngen en kansen, zoals gemeenten de afgelopen jaren steeds vaker doen, s voor Fred Palng een logsche gedachtegang. Sterker: bj UWV, waarvan hj snds begn dt jaar voorztter van de Raad van Bestuur s, zt het samenwerken n het bloed. De grote utvoerngsorgansates werken n de vorm van de Manfestgroep al lang samen, bjvoorbeeld op het gebed van ICT. Ook al omdat wj maar al te goed beseffen dat het n je eentje erg lastg s om al de zaken op te pakken. Palng kjkt met veel plezer naar Samen Organseren. Ik beschouw het als een kansrjke bewegng, waarbj k met name de pragmatsche nsteek van gemeenten kan waarderen. Ook gemeenten wordt het steeds dudeljker dat zj net altjd zelf aan de lat hoeven te staan. Zeker net als het gaat om nfrastructurele of echte beledsarme ondersteunngsprocessen. De pragmatsche nsteek van gemeenten komt voor Fred Palng net als een verrassng. Gemeenten hebben een enorme taakvergrotng gekregen en bovenden s er mnder geld beschkbaar. Dat betekent dat een pragmatsche benaderng van de utvoerngstaken egenljk wel een vorm van samenwerkng nodg heeft. vrz RvB Fred Palng s omdat de samenwerkng ook ten goede komt aan werkzoekenden en werkgevers Ik denk dat de combnate van neuwe taken en de noodzaak om goed te kjken naar de bestedng van de beschkbare euro s ertoe geled hebben dat de energe er bj de gemeenten s om er nu ook écht werk van te maken. Daar ben k erg blj mee. Kaartenbak Blj s Palng omdat de samenwerkngen utendeljk ook ten goede komen aan werkzoekenden en werkgevers. Als UWV hebben wj de opdracht om zoveel mogeljk mensen aan werk te helpen en te zorgen dat zj aan het werk bljven. Daarbj gaat het met name om hen de een wat moeljkere poste hebben op de arbedsmarkt. Wj zjn een ntermedar tussen werkzoekende en werkgever. Gemeenten hebben n het kader van de Wet werk en bjstand eenzelfde soort rol. Als je weet dat je de twee partjen moet bedenen, dan s het verstandg om te kjken wat werkzoekenden én werkgevers nodg hebben. Werkgevers vnden het bjvoorbeeld prettg om op één plek terecht te kunnen als zj op zoek zjn naar geschkte mensen. Bj voorkeur verzameld n één kaartenbak. Het s handg als je dat met gemeenten organseert. Een ander voorbeeld s onze norskpols, de looncompensate bj zekte, een landeljke regelng waarbj werkgevers zch net hoeven af te vragen n welke gemeente mensen met een arbedsbeperkng wonen of wat de condtes zjn. Het zjn voorbeelden de aangeven dat het vaak beter s samen te organseren, zodat net alleen wj als utvoerngsorgansate er ets aan hebben, maar ook gemeenten én burgers. Daar gaat het utendeljk natuurljk om: de burgers. Van boven naar beneden Wat betreft Fred Palng s er genoeg wat utvoerngsorgansates als UWV en gemeenten van elkaar kunnen leren. Bjvoorbeeld als het gaat om het zoeken naar het goede schaalnveau. Als landeljke organsate redeneren wj altjd van boven naar beneden. Wat kunnen wj beter regonaal of lokaal organseren? Terwjl gemeenten meer kjken hoe de stap te maken s van lokaal naar regonaal of landeljk. De wnst, de toegevoegde waarde, zt n het gesprek en de ontmoetng tussen bede. Natuurljk zjn daarbj ook hobbels te overwnnen. Zo n hobbel s standaardsate. Bjvoorbeeld welke gegevens je van een werkzoekende n kaart brengt. Belangrjk daarbj s dat je elkaar verstaat. Vanut een landeljke organsate s dat relatef snel te doen. Anders s het als je zoets moet ontwkkelen vanut een samenwerkngsmodel met 380 partjen. Dat betekent compromssen sluten. De grootste hobbel s wat mj betreft dat het proces van samenwerken op de nhoud ledt tot next-bestoplossngen. Dat moet je net wllen. Effecten verkezngen Hoewel Fred Palng blj s met Samen Organseren ( Met name op het gebed van kaartenbakjes en admnstrateve systemen worden er, over rego s heen, slagen gemaakt ), zjn er ook zorgen. De hebben vooral te maken met de effecten van de gemeenteraadsverkezngen van 21 maart jongstleden. Dt soort samenwerkngen hangt voor een belangrjk deel af van personen de elkaar kunnen vnden, elkaar begrjpen. Ik ben erg beneuwd wat de verkezngen en de collegevormng opleveren qua wsselng van de wacht. Ook ben k beneuwd of de ntateven de n gang gezet zjn met dezelfde vaart kunnen worden gecontnueerd en of wj met elkaar straks weer hetzelfde beeld hebben van wat de samenwerkng moet opleveren. Dat vnd k best wel spannend Specal Samen Organseren, aprl 2018

11 Common Ground als hefboom voor veranderng Common Ground s een ontwerp en een veranderstratege voor een neuwe gemeenschappeljke gemeenteljke nformatevoorzenng. Deze maakt het mogeljk om de gemeenteljke denstverlenng en bedrjfsvoerng snel en flexbel te modernseren. We hebben Common Ground nodg om als gemeenten te doen wat we wllen doen. Door Mareke Vos Beeld Dreamstme/Blnkerd De hudge gemeenteljke nformatevoorzenng s een complex geheel, met talloze koppelngen tussen systemen en data de op meerdere plekken worden opgeslagen. Dat maakt het lastg om neuwe toepassngen te mplementeren, volgens het dee van 1x ontwkkelen 380x gebruken dat de Taskforce Samen Organseren voorstaat. Met Common Ground moet dt veranderen. Het s een ontwerp, een set afspraken, waarn onder meer gegevens worden losgekoppeld van de applcates. Dt ontwerp gebrukt het zogeheten vjflagenmodel, een n de IT gangbaar model. De onderste laag zjn de data, gegevens n onder meer de bassregstrates. De laag erboven s een servcelaag de de data ut de bronsystemen levert aan de laag daarboven: de (gemeenteljke) applcates. De twee bovenste lagen gaan over de processen en de gebrukers van de ICT-nfrastructuur: medewerkers en burgers. Door het volgen van deze afspraken kan een neuw nformatevoorzenngslandschap ontstaan dat gedeeld wordt door alle gemeenten (en andere landeljke voorzenngen) en waar alle gemeenten gaandeweg naartoe kunnen mgreren. Een belangrjk aspect van Common Ground s een veranderstratege waarn elke gemeente (en ook leverancers, de hun software op dt neuwe ontwerp moeten aanpassen) de rumte krjgt om op dt neuwe ontwerp over te stappen. Arend van Beek, voorztter van de VIAG en één van de ntatefnemers van Common Ground, trekt een vergeljkng met het spoor: Er komt als het ware een neuw spoorwegnet naast het bestaande. Gemeenten kunnen geledeljk overstappen op het neuwe ontwerp als zj daar aan toe zjn. Groeende communty Geheel n de geest van Samen Organseren s het net één organsate of gemeente de Common Ground ontwkkelt. En wat het preces gaat worden, staat ook nog net vast. Het verder utdenken van het ontwerp en het daadwerkeljk bouwen van concepten om het ontwerp te testen, gebeurt door een groep mensen vanut verschllende gemeenten en de VNG. Het s een groeende communty de elkaar vndt n een gezamenljk streven om de gemeenteljke IT te verbeteren. Koepelorgansates VIAG en IMG zjn actef betrokken bj de ontwkkelng van Common Ground, net als VNG Realsate. De ontwkkelng wordt gefnancerd vanut het fonds Gezamenljke Gemeenteljke Utvoerng. Op een meet & greet-bjeenkomst end januar werd gesteld dat de urgente en het moment daar zjn om een moderne, gemeenschappeljke gemeenteljke IT-nfrastructuur te ontwkkelen. Raymond Alexander, hoofd ICT van de gemeente s-hertogenbosch en vanut IMG één van de ntatefnemers van Common Ground: Het ontwerp van Common Ground s net neuw. Veel andere sectoren gebruken dt al. Wat wel neuw s, s dat er n het topmanagement van gemeenten draagvlak s om daadwerkeljk ets te veranderen. De verbndng tussen technek en bestuur s essenteel. Daardoor zou het nu wel eens kunnen lukken om de nformatevoorzenng van gemeenten te modernseren. De verbndng tussen technek en bestuur s essenteel Proof of Concept Een groep IT-experts werkt momenteel aan een Proof of Concept (PoC). Eelco Hottng, strateeg bj de gemeente Haarlem, werkt met een klen team aan de PoC. Deze zal onder meer functonaltet bevatten om vast te leggen welke gegevens voor welk doel zjn gebrukt (nodg voor de AVG), en voor het kunnen beheersen van toegangscontrole op landeljke schaal. Hottng: We bouwen een klen mechansme tussen de data en de applcates, volledg open source, gercht op gemak voor softwareontwkkelaars en snel genoeg om op grote schaal data op afstand te gaan gebruken. Begn aprl wordt de PoC opgeleverd. Dan zal bljken of de gekozen technsche nrchtng werkt. Maar er s meer voor nodg om Common Ground te doen slagen. Van Beek beslut: Er s een vruchtbare bodem om dt te laten groeen, maar dat gaat net vanzelf. Het s nu zaak om de bewegng op gang te houden en onze gemeenteljke collega s te betrekken bj wat we doen. Voordelen Common Ground Gemakkeljker gegevens utwsselen, ntern en met andere gemeenten, omdat ze op dezelfde technsche bass werken. Sneller nnoveren. Door volgens deze standaard gegevens los te koppelen van de applcates, wordt het gemakkeljker om processen te verneuwen. Dat past bj het dee van één keer ontwkkelen en 380 keer gebruken. Beter voldoen aan prvacyregels. De servcelaag verzorgt toegang van gemeenteljke procesapplcates tot de datalaag. Onderdeel van het ontwerp van deze servcelaag s een functe de bjhoudt we met welk doel toegang krjgt tot welke gegevens. Doelbndng s een vereste n het kader van de Algemene Verordenng Gegevensbeschermng (AVG). Meer nformate: Achtergrond Common Ground - vng.nl/verengng/samen-organseren/ common-ground Communty Common Ground Specal Samen Organseren, aprl 2018

12 Martene Branderhorst Gemeentesecretars Gouda. Portefeulle: Omgevngswet, Knooppunt voor objectgegevens, Wet kenbaarhed publekrechteljke beperkngen onroerende zaken, communcate en marketng. Wm Blok Drecteur Publekdenstverlenng Leden, voorztter VDP. Portefeulle: Rege op beheer, Leverancersstratege. Hugo Aalders Drecteur VNG Realsate, secretars Taskforce Samen Organseren. Marc Wnder Gemeentesecretars Opmeer. Portefeulle: Belastngen, Plus 1-gemeente, Innovatef standaardseren denstverlenng. Net op de foto Jornde ter Mors Drecteur Denstverlenng gemeente Utrecht. Portefeulle: Dgtale denttet, Omgevngswet Constance Boogers CIO van Njmegen en bestuursld van IMG Portefeulle: Common Ground, Plus 1-gemeente, rege op beheer, strategsch portfolo management Smon Sbma Voorztter van de raad van bestuur van de Socale Verzekerngsbank (per 1 aprl 2018). Neemt deel aan Taskforce namens ketenpartners. Portefeulle: Schuldhulpverlenng, Rege op beheer Nathan Ducastel Drecteur VNG. Informatesamenlevng Portefeulle: BRP Foto: De Beeldredakte/Lex Drajer Rchard Welnga Gemeentesecretars Almere. Portefeulle: GB Werk, Plus 1-gemeente, Innovatef standaardseren denstverlenng, leverancersstratege. Samen kom je verder! De Taskforce tjdens de vergaderng op 2 februar 2018 Irma Woestenberg Gemeentesecretars s-hertogenbosch, voorztter Taskforce. Portefeulle: Common Ground, coördnate, GBI (hulpvragen), governance vraagstukken, ld van het College van Denstverlenngszaken. Astrd van de Klft Gemeentesecretars Veenendaal. Portefeulle: Schuldhulpverlenng, Jeugd, Wmo (n relate tot PGB). Chrs Batst Ten tjde van het maken van de foto nog ld van de Taskforce, nu met pensoen.voorheen Plaatsvervangend CIO Den Haag, voorztter IMG If you want to go fast, go alone. If you want to go far, go together. Deze Afrkaanse utspraak past perfect bj het proces dat veel gemeenten vandaag de dag doorlopen. Want waarom zou je als gemeente voortdurend zelf alles wllen bedenken als het gaat om (dgtale) denstverlenng en bedrjfsvoerng? Dat s net meer van deze tjd, ook al omdat nwoners en ondernemers verwachten dat gemeenten net zo snel en flexbel zjn als Bol.com of Bookng.com. De snelhed en flexbltet van de bedrjven zullen gemeenten wellcht noot bereken, maar er s wel veel te verbeteren. Bjvoorbeeld door samen te werken. Vandaar (de Taskforce) Samen Organseren. De Taskforce Samen Organseren, bestaande ut een groep van gemeentesecretarssen, drecteuren ICT en denstverlenng en vertegenwoordgers van ketenpartners, heeft als belangrjkste taak om de samenwerkng bnnen en tussen gemeenten op te schudden. Dat doet het door te ntëren, prorteren, nspreren en coördneren. Zodang dat gemeenten klaar zjn voor de (dgtale) toekomst, waar mogeljk gezamenljk optrekken en als groep van gemeenten zoveel mogeljk zelf het heft n handen houden. Want samen kom je verder Specal Samen Organseren, aprl 2018

13 De kracht Gezamenljke nkoop gemeenten loont Het klnkt zo logsch. Als je met z n allen wat koopt kun je afdngen op de prjs en meer esen stellen aan de kwaltet van de koopwaar. We weten ook dat het n gemeenteland net altjd eenvoudg s om de handen neen te slaan. Net eenvoudg, maar zeker net onmogeljk. Kjk naar de ontwkkelngen rond Gemeenteljke Telecommuncate (GT). van het Zoals vaak bj betekensvolle ontwkkelngen, velen er op het juste moment een paar dngen samen. Hamd Golyard, manager contracten leverancersmanagement ICT bj de gemeente Den Haag en ld van de stuurgroep GT: In 2014 kwam er een neuw college n Den Haag en dat had een scherpe doelstellng geformuleerd: slmmer nkopen, onder meer door samenwerkng te zoeken met andere gemeenten. Dat jaar zou ook de ondersteunng van het verouderde besturngssysteem (Wndows XP) ophouden. We hebben toen met de G5 - de gemeente Endhoven sloot aan - met Mcrosoft het eerste collecteve onderhoudscontract afgesloten. Maar het gng net alleen om ons vjven. Utendeljk hebben 350 gemeenten zch aangesloten. Waarmee mljoenen zjn bespaard. Daarmee zagen we voor het eerst op grote schaal dat gemeenteland ontzorgd kan worden als we samenwerken. In 2014 lep bj de gemeente Den Haag ook het contract voor mobele telefone af. Dat s zo n moment dat je gaat nadenken over een neuwe aanbestedng, vervolgt Golyard. Door de onderlnge contacten wsten we dat dt ook n Rotterdam aan de hand was. We hebben toen samen het ntatef genomen om met - toen nog - KING en Amsterdam, Utrecht, Endhoven en de bestuursdenst Ommen-Hardenberg de markt voor mobele telefone op te gaan. Mobel 1 werd de weg van het programma Gemeenteljke Telecommuncate. Gezamenljk belang Mobel 1 bleek de motor voor de gezamenljke nkoop door gemeenten. Golyard: Het kwartje was gevallen: bj de gemeenten collectef én bj de leverancers. Klene gemeenten, de vaak net voldoende capactet hebben voor ngewkkelde, langdurge aanbestedngstrajecten, hebben hermee een sterke poste ten opzchte van leverancers. Samen kunnen we gunstge voorwaarden, lagere kosten en betere kwaltet utonderhandelen. Maar ook voor de leverancers kan het goed utpakken: Mcrosoft had neens wél een deal met 350 gemeenten. Het help ook enorm dat het zowel bj Wndows XP als bj mobele telefone om een commodty gng. Iets dat elke gemeente nodg heeft. Het succes van GT zt net alleen n kosten en resultaat. Dat erkent ook Golyard. Het succes zt n de mensen. De maner waarop GT s georganseerd, met VNG Realsate en de stuurgroep GT als regsseurs, s transparant, open en gercht op het gezamenljke belang. Ik weet dat er gemeenten zjn de terughoudend zjn. Of omdat ze angst hebben voor het collectef, of gehecht zjn aan hun vertrouwde leverancers, of omdat er geen poltek draagvlak s. De gemeenten zou k graag utnodgen voor een van onze bjeenkomsten. Perre van den Heuvel, programmamanager en regsseur ICT n Endhoven en ook ld van de stuurgroep GT, benadrukt dat het succes van GT voor een groot deel op het conto van de deelnemers van het eerste uur geschreven kan worden. Er was meteen een klk. We zjn allemaal doeners. Bovenden waren wj het er snel over eens dat we vooral de gezamenljkhed moeten benadrukken. Iedereen moet kunnen aansluten. Natuurljk was er her en daar scepss: s dt net weer zo n Haagse acte? Maar door met Mobel 1 geljk een mljoenenklapper te maken, hebben we de scepss weg kunnen nemen. Scepss Een belangrjke rol bj het wegnemen van de scepss speelt de klankbordgroep. De vormt met de projectgroep van VNG Realsate en de stuurgroep de organsate van GT. Van den Heuvel: In de klankborgroep kun je als gemeente jouw wensen en deeën nbrengen. Belangrjk omdat je net steeds vanut je egen konnkrjkje ut hetzelfde raam moet kjken. GT s er voor alle gemeenten en de projectorgansate, onder aanvoerng van Patrck Spman, ontzorgt hen n proces en nhoud. Of je doet het zelf en dan s ook het rsco voor jezelf, of je laat je faclteren door de experts van GT en profteert van de kracht van het collectef. Samenwerken s net de enge pjler n de vse van GT. Rechtmatghed s er ook eentje, aldus Perre van den Heuvel. Dat betekent dat we aanbestedngen altjd strkt volgens Door Quta Hendrson Beeld Dreamstme Specal Samen Organseren, aprl 2018

14 Collecteve oplossngen nzetten Congres Back to the Future: een sesse utgelcht de rchtljnen utvoeren. Doelmatghed s een andere pjler en de gaat over prjs gerelateerd aan prestate. Door alles langs de pjlers ut te voeren, s het proces transparant. We moeten echt af van de stuate dat we allemaal wat anders kopen, terwjl we n de kern hetzelfde doen Van den Heuvel zet net alleen letterljk, maar ook fguurljk de wnst van het collectef. We vormen samen een krachtg blok bj de onderhandelngen met leverancers. Voor de leverancers was het overgens wel even wennen: neens ztten ze met één grote gemeenteljke opdrachtgever aan tafel. Maar het belangrjkst s dat we bewjzen dat gemeenten samen ets neer kunnen zetten. GT Mobele Communcate 1, GT Mobele Communcate 2, GT Vaste Communcate. Als je eenmaal de busness case gemaakt hebt, kun je de kopëren voor volgende projecten. Zoals nu voor GT Connect. In de kern hetzelfde Wat er van de afgeronde GT-trajecten s geleerd, s dat het goed werkt om (raam)contracten af te sluten met daarn rumte voor maatwerk voor de ndvduele gemeenten. Daar lgt nog steeds een belangrjke taak voor de specalsten n de gemeenten. Her n Rotterdam, met onze hoogbouw, hebben we een andere ndoordekkng voor mobele telefone nodg dan n een klenere gemeente, vertelt stuurgroepld Mar Schppers, manager ICT Beheer bj de gemeente Rotterdam. Ook bj GT Connect gaat het om een gezamenljke bass met rumte voor maatwerk: het nrchten en verneuwen van het telefoneplatform. Wat vroeger de telefooncentrale was, s nu hoogwaardge IT en een crucaal onderdeel n de denstverlenng. Noodzaak voor elke gemeente, maar het s aan de afzonderljke gemeenten zelf om te bepalen n welk tempo zj meegaan en welke densten gekoppeld worden. Maar we moeten echt af van de stuate dat we allemaal wat anders kopen, terwjl gemeenten n de kern hetzelfde doen. Ik ze voor de toekomst bjvoorbeeld ook voor mj dat we een soort software broker zjn: met een centrale plek waar je als gemeente standaardsoftware kunt afnemen. Beheer naar de ljn Met Connect s Gemeenteljke Telecommuncate groot aan het worden. Volgens Schppers schult daar ook een gevaar n. Alle contracten en producten de wj mplementeren, moeten beheerd worden. Lefst door een aparte beheerorgansate de het leverancers- en contractmanagement doet. Dat kun je net vragen van de projectorgansate. De laatste moet een wendbare en krachtge doe-organsate zjn de ntateven neemt en projecten aanjaagt. De beheerorgansate moet n de ljn worden belegd en een club zjn de het dageljkse aanspreekpunt s voor vragen en klachten van leverancers en gemeenten. Daar bewegen we wat mj betreft naartoe. Maar als k even pas op de plaats maak, ze k een geweldge ontwkkelng waarn we van praten over samenwerken naar daadwerkeljk samenwerken zjn gegaan. Goede deeën waren er altjd al bj gemeenten, maar waar het nog weleens aan ontbrak was een projectorgansate de vorm kon geven aan de deeën. Voor GT kwam de er met VNG Realsate. Nu s het vooral een kweste van doorbouwen. Landeljke ntateven laten landen n de organsate Hoe zorg je dat landeljke ntateven landen bnnen de egen organsate? De gemeente Zaanstad heeft daar n de afgelopen jaar een flnke doss ervarng mee opgedaan. Op de werkvloer bj gemeenten zjn medewerkers gewend te werken met egen processen, gebaseerd op egen ervarngen en aangepast aan de lokale behoefte. Maar hoe zorg je dat landeljke ntateven landen bnnen de egen organsate? Anders denken In de nabje toekomst zullen steeds meer gemeenteljke densten op een collecteve maner worden bedacht, ontwkkeld en aangeboden op landeljke schaal. Dat vraagt bj gemeenten en bj leverancers om een andere maner van denken, communceren en soms ook sturen. In de sesse op het congres s, met andere gemeenten, gezocht hoe bepaalde vraagstukken op te lossen zjn en wat geleerd kan worden van de ervarngen van de gemeente Zaanstad. Spannngsveld Er s een spannngsveld tussen consensus op het dee van collectvserng en de strubbelngen om dt lokaal om te zetten n aangesloten denstverlenng. In de sesse s ngezoomd op de casus landeljke onlne denst verhuzng & emgrate en s gekeken naar de vraag hoe dergeljke landeljke ntateven aanslutng kunnen vnden op de processen van de ndvduele gemeente. Samen organseren vergemakkeljkt, versnelt en draagt bj aan kostenvermnderng. Het belangrjkste aan Samen Organseren s de note dat gemeenten samenwerken aan het verbeteren van de gemeenteljke utvoerng, vooral n de denstverlenng. Voor de landeljke onlne densten geldt dat net zo. Met een koplopergroep van gemeenten s gekeken hoe zaken konden worden vormgeven. Daarbj was utgaan van wat geljk s de bass, n plaats van te starten met vertakken op unctet. Interesse? Atze de Brujn A.Brujn@zaanstad.nl Utgaan van wat geljk s, n plaats van te starten met vertakken op unctet Specal Samen Organseren, aprl

15 Geen weg meer terug Ook bnnen de vele samenwerkngsverbanden de gemeenteland kent zjn ze postef verrast door zoets als Samen Organseren. Het past n een trend waarbj een neuwe generate ambtenaren op school getrand s om meer samen te werken. Door Frts de Jong Beeld Blnkerd Dat er n de afgelopen jaren door gemeenten grote stappen zjn gemaakt als het gaat om zaken gezamenljk oppakken, komt ook de vele samenwerkngsverbanden de ons land rjk s goed ut. Het zorgt ervoor dat de samenwerkngsverbanden nog sneller de maatschappeljke en fnancële voordelen ervaren dan voorheen. ICT Rjk van Njmegen en de BUCH-werkorgansate zjn twee van de samenwerkngsverbanden. Ton van Gemert s drecteur van ICT Rjk van Njmegen, de club de de totale ICT-nfrastructuur van de gemeenten Druten, Beunngen, Wjchen, Njmegen, Heumen, Mook en Mddelaar en Berg en Dal beheert. De gemeenten bepalen zelf welke applcates en welke nformatesystemen zj gebruken en hoe ze het gebruken. Van Gemert s erg te spreken over de ontwkkelng van de afgelopen ten jaar n gemeenteland. Ja, k ben enthousast over wat er vanut VNG en VNG Realsate komt, zoals de verschllende landeljke voorzenngen, maar ook over wetten de gerealseerd zjn n het kader van de dgtale overhed of over het streven om meer gezamenljk op te pakken. Het s ook volstrekt logsch. Er komen ongeloofljk veel vraagstukken op gemeenten af, zoals de Omgevngswet, de Dgtale Agenda en de AVG. De meeste gemeenten behappen dat net meer zelfstandg. Je moet het samen doen. Dat past n een trend waarbj een neuwe generate ambtenaren op school getrand s om meer samen te werken. Dat ze je ook terug n projecten als Samen Organseren. Het fet dat we er als gemeenten voor kezen om samen te gaan organseren, s prachtg. Er s ook geen weg meer terug. Dat wl overgens net zeggen dat alles meteen succesvol wordt! Voordelen Ook Rob Santen zet de vele voordelen van Samen Organseren. Hj s domenmanager Inwoners en Ondernemers en programmamanager Denstverlenng bj de BUCH-werkorgansate, de ambteljke samenvoegng van de gemeenten Utgeest, Castrcum, Heloo en Bergen de op 1 januar 2017 van kracht werd. De werkorgansate s gestart om de denstverlenng aan onze nwoners en ondernemers te verbeteren en om als ver gemeenten nauwer met elkaar samen te werken. Als het voor de nwoners en ondernemers makkeljker wordt, wordt het voor ons als gemeenten leuker. Samen Organseren, ook bnnen onze werkorgansate, speelt daar een belangrjke rol n. Zo hebben we nu één callcenter n plaats van ver, komt er dt jaar één zaaksysteem n plaats van ver, komt er end 2018 één centrale postkamer met één scanstraat Ook samenwerkngsverbanden plukken vruchten van gezamenljk optrekken n plaats van ver, et cetera. Dat alles maakt ons mnder kwetsbaar. Bovenden kost het mnder geld en utendeljk gaat ook de kwaltet van onze denstverlenng rchtng nwoners en ondernemers omhoog. Irma Pjpers, projectleder samenwerkngsverbanden en GDI bj VNG Realsate, vndt de problematek en gekozen oplossngen van de BUCH-organsate erg herkenbaar. Ambteljke fusegemeenten kennen hun egen dynamek en daarmee ook hun egen utdagngen de zj zelf als beste kunnen aanpakken. Communceren s bj deze aanpak het centrale woord. Door neuwe nnovateve werkwjzen, successen én doodlopende wegen met elkaar te delen kan het spreekwoordeljke vlegwel van Samen Organseren daadwerkeljk volop gaan draaen. Wat betreft Santen zouden producten en densten vanut gemeenten meer centraal mogen. Waarom bouwt edere gemeente haar egen webste, terwjl ze n de kern allemaal hetzelfde zjn? Waarom s er net één proces voor het verstrekken van resdocumenten? Waarom s er net één landeljk zaaksysteem, telefoonsysteem of Document Management Systeem? Ik plet er daarom voor dat Samen Organseren nog veel méér samen gaat organseren. Zodat we allemaal flnk meer gebruk kunnen en gaan maken van landeljke unforme processen en applcates. Landeljk opschalen Net als Santen zou ook Ton van Gemert graag zen dat meer zaken op landeljk nveau worden geregeld. Mjn droom s dat alles op het gebed van dgtale denstverlenng op den duur Specal Samen Organseren, aprl 2018

16 Datagedreven, open en transparant werken Congres Back to the Future: een sesse utgelcht op landeljk nveau wordt geregeld met behulp van MjnOverhed. Geen gemeenten meer de hun egen denstverlenngsproces of ste hebben. Vjften jaar geleden begon edere gemeente haar egen webste en egen dgtale formuleren te maken. Langzaamaan komen we erachter dat het egenljk onzn s al de egen denttet op denstverlenng. Dat ze je nu ook. Het begnt allemaal rchtng dezelfde lay-out te gaan. Stop er dan een keer mee en maak er een keer een wet van de stelt dat je het centraal doet. Wat mj betreft s dat wel nodg. Ook op andere terrenen plet Van Gemert ervoor om veel meer landeljk op te schalen. Bjvoorbeeld daar waar het gaat om het beheer van de ICT. Als ICT Rjk van Njmegen beheren wj de technsche nfrastructuur van de rego, maar dat zou overhedsbreed veel effcënter kunnen. Maak ver of vjf landeljk datacenters en laat de beheren door een paar mensen de het leuk vnden en er veel verstand van hebben, en ga dat net meer als gemeente zelf doen. Dat geldt ook voor ICT Rjk van Njmegen. Wj hebben her regonaal een prachtg netwerk ontworpen, waar we nog een paar jaar van kunnen geneten, maar het s wel de laatste keer dat we dat proces hebben doorlopen. Als ons netwerk op s, sluten we aan op de landeljke voorzenngen en klaar s Kees. De Genereke Dgtale Infrastructuur (GDI) en de Gemeenteljke Gemeenschappeljk Infrastructuur (GGI): k vnd het fantastsche ontwkkelngen waar wj graag op aansluten. Waarom bouwt edere gemeente haar egen webste, terwjl ze n de kern allemaal hetzelfde zjn? De werkwjze van Samen Organseren kenmerkt zch door een grote betrokkenhed en sturng van de gemeenten zelf. De ngezette ljn van ICT Rjk van Njmegen en de BUCH-werkorgansate zen wj als een moo voorbeeld hervan, zo schetst Irma Pjpers. Zj hoopt dat de ljn andere samenwerkngsverbanden nspreert om samen zaken vanut de egen kracht op te pakken. Het verlangen dat door Van Gemert en Santen utgesproken wordt naar nóg meer samen en nóg meer unform, stemt ons postef. Wj zen het als onze taak om gemeenten en gemeenteljke samenwerkngsverbanden daarbj te ondersteunen en te faclteren. Doorpakken Hoewel Ton van Gemert de ontwkkelngen van de afgelopen jaren n alle bewoordngen toejucht, verwacht hj nog wel dat er een terugval komt n de bewegng rond Samen Organseren. Wat dat betreft ze k een aantal vergeljkngen met de ontwkkelng van ICT Rjk van Njmegen. De verwachtngen zjn hoog, dat merk je aan alles. Er s de verwachtng dat er snel stappen worden gezet, maar ongetwjfeld komen er ook her beren op de weg en lopen dngen mnder snel dan verwacht. Dat soort curves zjn voorspelbaar, maar utendeljk zal het succes zeker komen. Ook Rob Santen s postef gestemd. End januar was k op een congres van de VDP en VNG Realsate. De sfeer was postef en de energe om door te pakken was er absoluut. Voor mj s dat reden om te zeggen dat we nu nog veel meer en sneller samen moeten organseren om het voor onze nwoners en ondernemers en voor onszelf makkeljker en leuker te maken. Met andere ogen naar schuld kjken Het bljkt steeds lastger om de schuldenproblematek van mensen op te lossen. Tjd om met andere ogen naar schuld te kjken! Schuldenlab070/SchuldenlabNL doet dat. Gemeenten en prvate organsates wllen slmmer en beter worden n het voorkomen van schulden. Om mensen een postef toekomstperspectef te beden. Om de neerwaartse spraal de schulden veroorzaken te doorbreken. Om maatschappeljke kosten te beperken. In 2016 s Schuldenlab070 opgercht, een publek-prvate samenwerkng van Socety Impact, de gemeente Den Haag en landeljke prvate en publeke partners. Met Den Haag als proeftun worden samen nnovateve oplossngen ontwkkeld om schulden en armoede aan te pakken, vanut het perspectef de levenskwaltet van mensen te verbeteren. SchuldenlabNL s een actegercht platform n oprchtng, waarn prvate en publeke partjen samenwerken met gemeenten aan het opschalen van effecteve en lokaal beproefde projecten de kwetsbare burgers schuldenzorgvrj maken. Net alleen baanbrekende projecten van Schuldenlab070, maar just ook aanpakken de n andere hoeken van het land succesvol zjn gebleken, kunnen utgerold worden met SchuldenlabNL. Plots en projecten Onder de paraplu van Schuldenlab070 zjn meerdere plots en projecten tot stand gekomen, waaronder het Jongerenperspecteffonds (JPF) en het Socaal Hosptaal (SOHOS). JPF bedt een nnovateve aanpak aan jongeren van 18 tot en met 27 jaar de door schulden belemmerd worden n hun maatschappeljke ontwkkelng. Met SOHOS worden twee jaar lang 150 Haagse multprobleemgeznnen geholpen. In het project worden ondersteunng en zorg geoptmalseerd én wordt het gezn erbj betrokken met een maatschappeljke kosten-batenanalyse als startpunt. Bjzonder s ook de fnancerngsconstructe van SOHOS: een health mpact bond. Vanut het oogpunt van gedeeld belang werken (sem-) publeke en prvate organsates met gemeenten samen aan het terugdrngen van schulden en armoede. In plaats van steeds het wel opneuw ut te vnden en elkaar soms n de weg te ztten, worden kenns en ervarngen met elkaar gedeeld. Met een gestroomljnde aanpak wordt met publek-prvate Vanut het oogpunt van gedeeld belang werken (sem-)publeke en prvate organsates met gemeenten samen aan het terugdrngen van schulden en armoede krachtenbundelng en op een nnovateve wjze gezamenljk werk gemaakt van nnovate (Schuldenlab070) en opschalng (SchuldenlabNL). Interesse? Schuldenlab070, nfo@schuldenlab070.nl SchuldenlabNL, nfo@socetympact.nl Specal Samen Organseren, aprl

17 Mddle of the road s taboe Fast forward naar 2050 De toekomst voorspellen, dat s toch ets voor kermssen en obscure nachttelevse? Zeker, maar wat als we de glazen bol vervangen door de feten ut het verleden en de trends van vandaag? Het zjn preces deze ngredënten waarmee toekomststrateeg en scenarodenker Jan Nekkers de gemeente van 2050 schetst. Door Quta Hendrson Beeld Marjn van Bekkum, dat s al over 32 jaar. Maar denk even terug aan jaar geleden, mdden jaren tachtg. Geen nternet, wel cassetterecorders. Zo snel gaan technologsche ontwkkelngen. Andere ontwkkelngen gaan just traag. Neem de organsate van het gemeenteljk bestuur: de s nog steeds gebaseerd op de deeën van Thorbecke ut We zen daar nu langzaam maar zeker barsten n ontstaan, met als voorbeeld de dscusse rond de gekozen burgemeester. Daarnaast ztten we mddenn de desntegrate van de klasseke polteke partjen. We schuven langzaam maar zeker op van verzulng naar populsme. Deze maatschappeljke en polteke trends hebben nvloed op de vormgevng van de gemeenten. Maar, zoals gezegd, gaat het vooral hard met de technologsche trends. De meest n het oog sprngende zjn automatserng en robotserng. Dat ledt er smpel gezegd toe dat we straks veel mnder hoeven te werken voor meer welvaart en producte. Uteraard heeft dat weer gevolgen voor de beroepsbevolkng. Werk moet vooral leuk en znvol zjn. Hoogopgeleden zullen createf en nnovatef werk doen, lager opgeleden gaan vooral densten verlenen de apparaten net kunnen utvoeren: kappers, zorgtaken. Waarbj k verwacht dat veel van de laatste densten door neuwkomers utgevoerd zullen worden, vooral klmaatmmgranten. Artfcal Intellgence Met artfcal ntellgence (AI) zjn we nu n de fase beland van de automatserng van de automatserng. We hebben geen knappe koppen meer nodg om slmme software en algortmes te bedenken. Dat doet de computer zelf. Overdreven? Als je een Phone hebt, heb je vast al een keer een berchtje van Sr ontvangen dat deze slmme spraakassstent geheel ongevraagd je contacten even gecheckt heeft De Amerkaanse AI-goeroe Raymond Kurzwel voorspelt dat er n 2040 tussen mens en computer geen verschl meer s n handelen en communceren. Persoonljk voorze k dat de mens wel de baas bljft. Maar we zullen op alle gebeden met zelfsturende systemen te maken krjgen, ze Internet of Thngs en smart ctes. Dat gaat grote gevolgen hebben voor de planologe van onze steden en dorpen. Je zet nu al dat wnkels hun functe als logstek knooppunt verlezen. En hoe zt dat met de nfrastructuur? Hebben we spoorljnen en kanalen nodg voor de aanvoer van producten of doen we het met drones? Hebben we überhaupt nog centrale productelocates nodg of heeft elke stad, of zelfs elke wjk, z n egen productelocates? Voedselpro- Onder de paraplu van Samen Organseren heeft ook de VNG een vse op de gemeente van de toekomst ontwkkeld. Utgangspunt s de vraag: stel dat je een gemeenteljke organsate van de grond af mocht opbouwen, hoe zou de er dan utzen? Het antwoord s de Plus 1-gemeente, gelanceerd tjdens het Congres Dgtale Agenda 2020 van De Plus 1-gemeente s een organsate de past bj deze tjd en s voorbered op de toekomst. Met een klantgedreven denstverlenng en effcënte bedrjfsvoerng de optmaal gebrukmaken van dgtale mogeljkheden. Waar de menseljke maat ledend s. Een gemeente de waarde toevoegt aan de maatschappj, samen met haar partners n de samenlevng Specal Samen Organseren, aprl 2018

18 Grp krjgen op ICT en IV ducte bjvoorbeeld zal veel meer geïndustralseerd worden, op een duurzame maner. Zoals flatgebouwen voor groenteteelt; sterele rumten waar nsectcden overbodg zjn en robots het werk doen. Uteraard geheel zelfvoorzenend op zonne-energe. Egen denttet Meer vrje tjd, meer taken de we net meer zelf ut hoeven voeren, een langere levensverwachtng en meer technologe waardoor we mnder aan plaats gebonden zjn. Dat zal er allemaal toe leden dat we onze woonplaats om andere redenen kezen dan bjvoorbeeld werkplek. Het zal veel meer gaan om denttet. De denttet van een gemeente en de mensen de Op gemeenteljk nveau ze k een verschuvng van gemeente naar gemeenschap daarbj wllen horen. Daar s al een oud en bekend voorbeeld van: Zutphen. De stad staat al snds de jaren vjftg van de vorge eeuw bekend als het centrum van de antroposofe n ons land. Snds de tjd zjn veel mensen de zch daarmee verbonden voelen, n Zutphen gaan wonen. Dat zal steeds meer gaan gebeuren. Gemeenten de zch profleren met een egen denttet. Gemeenten, en daar bnnen wjken en buurten, zullen zch gaan onderscheden. We zen nu al dat gemeenten daar n hun vse op voorsorteren. Net ter meerdere eer en glore van de gemeente zelf, maar voor de nwoners. Want de nwoner van 2050, met al z n vrje tjd en ontslagen van allerle routnewerk, wl wel betekens geven aan het leven. Samenwerken met anderen, ergens trots op zjn. Bjvoorbeeld omdat je de groenste gemeente bent, of de meest socale, of de gemeente met de mooste musea. Daar kunnen gemeenten n hun beledsplannen op nspelen. Want n de veelvormge lappendeken van gemeenten n 2050 wl er geen een mddle of the road zjn. Het beeld van verschllende communtes met een egen denttet waarbnnen de nwoners op elkaar betrokken zjn, ledt tot vragen. Hoe gaan we dat besturen en s er nog ets overkoepelends nodg op rjks- of provncenveau? Ik denk dat voor de grote vragen en utdagngen, zoals klmaatrampen, Europa een paraplu kan zjn. Maar de topdown-sturng de nodg s om ervoor te zorgen dat al de losse gemeenschappen net met elkaar botsen, kun je msschen n de toekomst met algortmen opvangen. Ik vergeljk het met een zwerm spreeuwen. Al de ndvduele vogels bewegen los van elkaar, zonder ogenschjnljke leder. Toch vormen zj een enttet de gezamenljk optrekt. Op gemeenteljk nveau ze k een verschuvng van gemeente naar gemeenschap. Waarn het gemeentebestuur (à la Thorbecke) zoals we dat nu kennen, veel meer van de nwoners zelf zal zjn. Bedenk wel dat zaken de nu nog ngewkkeld zjn, zoals het Dgtaal Stelsel Omgevngswet, n 2050 volwassen zjn en dus geautomatseerd. De kracht van dgtalseren s dat je relatef makkeljk de ene verneuwng aan de andere kunt verbnden. Met andere woorden: als je ergens een succesvolle busness case hebt, kun je de makkeljk overnemen. En omdat de grote zaken geautomatseerd worden, wordt de zelfsturende schaal klener. Je hebt dan wellcht geen gemeenteraad meer nodg, maar nog maar één persoon de als bndende factor fungeert. Een professonal. Noem de voor mjn part burgemeester. Want we zullen altjd behoefte houden aan de menseljke maat. Noot af Tot slot noem k een aantal voorbehouden, of voorwaarden zo je wlt, de van grote nvloed zjn op dt toekomstscenaro. Grote klmaatrampen of geopolteke conflcten kunnen alles overhoop gooen. Daarnaast weet je net hoe wj n 2050 denken over concepten als bezt en democrate. Voor het geschetste scenaro s bjvoorbeeld nodg dat edereen een bassnkomen kan krjgen. En, last but not least, hoe wordt de jurdsche structuur opgezet? Hoe gaan we om met zaken als dgtale denttet en autorsate? Wetgevng en dgtalserng moeten hand n hand gaan. Ik ben een techoptmst. Een hoop van wat we nu nog net onder de kne hebben, neem het Dgtaal Stelsel Omgevngswet, s straks klaar en werkt naar behoren. Natuurljk zullen de gemeenten n 2050 net klaar zjn. Er ontstaat altjd weer een neuwe golf van ontwkkelng. Dat s het enge echt voorspelbare aan de toekomst. Aansluten op het Dgtaal Stelsel Omgevngswet Hoe kun je als gemeente aansluten op het Dgtaal Stelsel Omgevngswet (DSO)? De gemeente Amersfoort laat zen hoe zj haar zaaksysteem koppelt met het DSO. De gemeente Amersfoort heeft n samenwerkng met leverancers Enable-U en QNH PerfectVew een koppelng gemaakt met het DSO. De koppelng zorgt ervoor dat vergunnngaanvragen en meldngen de gedaan worden bj het DSO, n het zaaksysteem van de gemeente terechtkomen. Op nhoud Hoe werkt de koppelng en wat zjn de gevolgen hervan voor de nrchtng van een Enterprse Servce Bus en het zaaksysteem van de gemeente? Neuw aan deze koppelng s dat het DSO een API, stukjes software de bedoeld zjn om gegevens te ontsluten, beschkbaar stelt om de gegevens op te halen. Dt s een fundamentele wjzgng n omgaan met berchtenverkeer tussen landeljke voorzenngen en gemeenten. Waar voorheen vrjwel utslutend met StUF-koppelngen werd gewerkt, vndt de utwsselng nu plaats op bass van een bj het DSO aan te roepen API. Dt vergt een neuwe maner van werken voor gemeenten en hun leverancers. Het belang Het utwsselen van gegevens op bass van API s s een trend de n het bedrjfsleven al lang s ngezet, maar nu, mede door de API-stratege van het DSO, voor het eerst ook bj gemeenten wordt geïmplementeerd. Het kunnen aansluten op API s s fundamenteel voor het realseren van de Common Groundgedachte, waarn API s een essentële rol spelen. Deze plot toont aan dat het mogeljk s om de bestaande systemen van de gemeente aan te laten sluten op API s en daarmee het oude met het neuwe te verbnden. Samen Organseren Amersfoort heeft deze plot utgevoerd n samenwerkng met twee leverancers: Enable-U en QNH PerfectVew. De gemeente had dt noot alleen kunnen doen. In breder perspectef gaat de Samen Organseren en Common Ground-gedachte ut van het nzetten van API s voor het utwsselen van gegevens tussen systemen. De plot laat zen dat dt mogeljk s. Interesse? Hendrk Jan van den Akker hj.vandenakker@amersfoort.nl Congres Back to the Future: een sesse utgelcht De gemeente Amersfoort heeft n samenwerkng met leverancers een koppelng gemaakt met het DSO Specal Samen Organseren, aprl

19 Door Frts de Jong Beeld Dreamstme Omgevngswet maakt dat overheden wel móeten samenwerken Als er één onderwerp s waar een gezamenljke aanpak noodzaak s, dan s het wel de Omgevngswet. Al was het alleen maar vanwege de mpact van de neuwe wet, waarbj 26 wetten, 5000 artkelen, 117 algemene maatregelen van bestuur (AMvB s) en crca 120 mnsterële regelngen samengevoegd worden tot één wet met crca 350 artkelen, 4 AMvB s en zo n 10 mnsterële regelngen. Dat maakt dat overheden wel met elkaar móeten samenwerken. Martene Branderhorst s gemeentesecretars en algemeen drecteur bj de gemeente Gouda en ld van de Taskforce Samen Organseren. Vanut de laatste functe bezoekt zj gemeenten om te nventarseren welke behoeften er leven als het gaat om de Omgevngswet. De beelden bj gemeenten ten aanzen van de Omgevngswet verschllen nogal, ook afhankeljk van de grootte van de gemeente. Wat je wel bj vrjwel alle gemeenten merkt s de behoefte aan dudeljkhed over het Dgtaal Stelsel Omgevngswet (DSO) en de mpact de dat heeft op de gemeenteljke utvoerng: wat kunnen we gezamenljk doen en wat moeten wj als gemeente zelf nog regelen? Verder zjn ook gezamenljk nkopen en de krachten bundelen n de onderhandelngen met leverancers zaken waar gemeenten veelvuldg om vragen. Branderhorst vndt het net meer van deze tjd om alles als ndvduele gemeente zelf te ontwkkelen. Dat s net effcënt en net effectef. Wat haar betreft betekent dat net dat de beledsrumte van gemeenten daarbj n het gedng komt. Wél heeft het nvloed op de handelngsrumte n de utvoerng, maar daar krjg je als gemeente ook veel voor terug. De Omgevngswet, met name de grootte ervan, verplcht overheden om met elkaar samen te werken. Rendert Hoek, gemeentesecretars van Leeuwarden en deel utmakend van het Gemeentesecretarssen Overleg, vndt de verplchte samenwerkng een zegen voor de menshed. Als we daarbj Samen Organseren gebruken, kunnen we ver komen. Hoek zet nog wel een flnke opgave voor Samen Organseren. De kunst s dat 380 gemeenten met elkaar de bewegng maken. Dat daadwerkeljk ook op lokaal nveau centrale producten doorgevoerd worden. Daar hoort meer bj dan wat op dt moment bj het DSO wordt geregeld. In dat kader ben k ook verheugd met de Common Ground-gedachte, de archtectuurprncpes voor het gemeenteljke landschap nformatevoorzenng. Wat mj betreft kan just de Omgevngswet, de verplchtend s voor alle 380 gemeenten, deaal als plot denen om de Common Ground-gedachte handen en voeten te geven. Bnnen het beraad van gemeenten s dat nu ook afgesproken en verder s het verheugend dat ook het College van Denstverlenng de Common Ground-gedachte heeft omarmd. Leverancers Rendert Hoek vndt ook om andere redenen de Common Ground-gedachte erg waardevol, zeker n het lcht van het DSO en de Omgevngswet. De relate met leverancers wordt anders. Als gemeenten zeggen wj straks: oké, dt s de taal de we met elkaar spreken en dt s het stramen waarbnnen geopereerd moet worden. Dat betekent dat wj veel meer rege op leverancers hebben dan omgekeerd het geval s. Moo s dat je zet dat nu n snel tempo dudeljk wordt wat landeljk wordt ontwkkeld, wat door gemeenten gezamenljk wordt georganseerd en wat gemeenten zelf moeten doen. Dt s een utgelezen kans om, met de juste nzet van de leverancers, Samen Organseren een mpuls te geven. Als het gaat om de rol rchtng leverancers benadrukt Martene Branderhorst met name de dudeljkhed de ontstaat. Omdat gemeenten de krachten bundelen en met elkaar standaarden afspreken, zjn zj beter n staat hun opdrachtgevende rol naar leverancers n te vullen. Het belang van de leverancers s dat zj mnder geconfronteerd worden met vele verschllende wensen en dus sneller kunnen nspelen op de behoeften van gemeenten. Goed samenwerken De Omgevngswet wordt alleen een succes als overheden goed samenwerken met andere bevoegde gezagen. Bjvoorbeeld als het gaat om ketenstandaarden. Het gaat erom dat we collecteve standaarden hebben over hoe we zaken noemen, welke termen we gebruken voor een brug of een lantaarnpaal, zo zegt Martene Branderhorst. Als we daar verschllende termen voor gebruken, kun je net eenvoudg gemeenschappeljke voorzenngen maken. Als het gaat om wat je met de data doet, hoe je de nteracte met de nwoners organseert en hoe je je werkprocessen nrcht: dat bepaal je als gemeente zelf. Wat Rendert Hoek betreft s het noodzaak dat ook het bestuurljke deel bnnen gemeenten aanhaakt. Een aantal jaar geleden zjn er rondom de Omgevngswet bjeenkomsten gehouden om edereen mee te nemen n dat proces, maar de bjeenkomsten waren net altjd even bestuurljk ngevuld. Mjn voorstel s om het, vanut Samen Organseren, nog een keer te doen waarbj we ons specfek rchten op datgene wat met bestuurders en gemeentesecretarssen te maken heeft. Wat mj betreft wordt dat vrj snel na 21 maart een centraal thema, zodat we ook rchtng Algemene Ledenvergaderng van de VNG kunnen laten zen dat Samen Organseren net alleen een abstracte s. Wj moeten daadwerkeljk laten zen dat wj er n de praktjk ook baat bj hebben Specal Samen Organseren, aprl 2018

20 Als het gaat om Samen Organseren, dan s de rol van VNG Realsate er vooral eentje van verbnden en faclteren. Gemeenten bepalen en maken prmar zelf het succes van Samen Organseren. Wj kunnen en wllen hen daar graag n ondersteunen. Door Frts de Jong Beeld LnkedIn Gemeenten bepalen zelf het succes I Hugo Aalders, de neuwe kapten bj VNG Realsate edereen benadrukt dat Samen Organseren een neuwe bewegng s, maar k ze het net als een neuwe bewegng. Egenljk s dt gewoon de kern van de VNG. Gemeenten de elkaar vnden om gezamenljk ets te organseren. De zch realseren dat als ze het samen doen, dat goedkoper, sneller, beter en effcënter s. Daartoe s de VNG oot ook opgercht en dat s nu nog steeds het geval. Aan het woord s Hugo Aalders, snds 1 februar van dt jaar drecteur van VNG Realsate. Aalders vndt het logsch dat gemeenten elkaar steeds vaker vnden om gezamenljk op te trekken. Er zjn 380 gemeenten de allemaal voor vergeljkbare opgaven staan. Als je de kenns benut de bj al de gemeenten zt en de effcënt nzet, kun je meer slagkracht organseren en hoef je als gemeente net edere keer zelf het wel ut te vnden. Het s prachtg dat wj daar als verengng de ole n kunnen zjn. Aalders benadrukt de verbndende en faclterende rol van VNG Realsate. Samen Organseren s van en door gemeenten. Laat daar geen msverstand over bestaan. Als VNG Realsate kunnen wj gemeenten bj elkaar brengen, dngen ntëren of op gang brengen, kenns utwsselen of delen, maar het s net een exclusef VNG-programma. Als er geen gemeenten partcperen, s er geen Samen Organseren. Zo smpel s het. Samen Organseren kan alleen maar bestendgen als gemeenten zelf de handschoen oppakken en zeggen: wj gaan dt gezamenljk doen. Wj zjn een verengng de daar goed bj kan helpen, waar veel kenns zt en de kenns ook n kan brengen. Het s net hardlopen Snds jaar en dag s Hugo Aalders een verwoed hardloper. In de hobby zet hj de nodge parallellen met Samen Organseren. Je moet een lange adem hebben, net denken dat je over een half jaartje klaar bent. Je moet toewerken naar een aantal punten waar je ook echt ets gerealseerd hebt. Bj het hardlopen s dat bjvoorbeeld het utlopen van een marathon en het krjgen van een medalle. Maar voor de echte marathonloper s het daarna net klaar. De heeft zjn moment van glore gepakt en beschouwt dat weer als een startpunt om te kjken waar het de volgende keer nog beter kan. Bj Samen Organseren s dat vergeljkbaar. Ook daar zjn punten waar ets te veren valt, en dat s dan geljk het startpunt voor een volgende fase. Een andere parallel met hardlopen s het plezer hebben n wat je doet. Nemand gaat de marathon utlopen als hj er geen plezer n heeft. Samen Organseren moet ook gewoon leuk zjn. Je moet het leuk vnden om dngen samen op te pakken met maatschappeljke partjen, met externe leverancers, met collega-gemeenten. Denken van: als we dt samen doen, dan s het een stuk leuker en effectever en mooer dan als we dt allemaal n ons eentje ut ztten te puzzelen. In de samenwerkng kun je krtsch kjken naar je egen bjdrage daarn. Gemeenten net dwngen Hoewel steeds meer gemeenten het belang nzen van Samen Organseren, s Hugo Aalders er geen voorstander van dat gemeenten gedwongen worden om gezamenljk dngen op te pakken. Dat zou net goed zjn. Als VNG zjn wj soweso net n de poste om gemeenten te dwngen om mee te doen en dat zouden we ook noot wllen. Ik denk dat gemeenten zch er erg bewust van moeten zjn dat nwoners egenljk van hun verlangen dat zj hun zaken zo effcënt mogeljk georganseerd hebben en daar een zo optmaal mogeljke denstverlenng tegenover stellen. Samen Organseren kan hen daar enorm bj helpen. Als je als gemeente de kans laat lggen, dan krjg je het lnks- of rechtsom een keer van je nwoners terug. Bjvoorbeeld n de vorm van klachten of bezwaarschrften. Aalders, de Samen Organseren bewust geen project noemt ( Een project doe je voor een paar jaar en laat je weer lggen op het moment dat de doelstellngen zjn gerealseerd. Samen Organseren s een contnue maner van werken ), hoopt dat veel gemeenten opstaan en het voortouw nemen op elementen ut Samen Organseren. Als dat gebeurt en van de grond komt, dan gaat het exponenteel snel en dan kunnen we als gemeenteljke sector echt ets moos bereken n de denstverlenng aan onze nwoners en ondernemers. Als de VNG daarn ets kan betekenen, dan s dat supermoo. Dan hebben we het pas écht voor elkaar. Specal Samen Organseren, aprl 2018

21 Voorbered zjn op cyberdregngen Dregngsbeeld voor gemeenten De IBD publceert dt jaar voor het eerst het Dregngsbeeld nformatebevelgng voor gemeenten. Hern wordt gedud wat voor 2018 de belangrjkste dregngen en rsco s zjn en krjgen gemeenten handvatten om zo goed mogeljk met deze rsco s om te gaan. Vjf grootste rsco s Vjf maatregelen Mensen maken fouten. Zj klkken bjvoorbeeld op onvelge lnks, openen besmette bestanden of versturen persoonsgegevens op een onvelge maner. Bljf nvesteren n bewustwordng. Maak nformatevelghed bjvoorbeeld onderdeel van het functonerngsgesprek met medewerkers. Informatevelghed en prvacy bljven voor gemeenten belangrjke onderwerpen. Het recente Dregngsbeeld van de IBD helpt gemeenten om de juste maatregelen te treffen. Met het Dregngsbeeld nformatebevelgng voor gemeenten schetst de Informatebevelgngsdenst voor gemeenten (IBD) een beeld van de belangrjkste rsco s en maatregelen. Nauskaä Efstratades, hoofd IBD: We hebben dt beeld opgesteld op bass van gesprekken met gemeenten en een analyse van meldngen en ncdenten. Meer kenns delen en leren van elkaar s een belangrjke aanbevelng van de Vstatecommsse Informatevelghed, de end vorg jaar haar endverslag presenteerde. Wm Blok was ld van de vstatecommsse en heeft als ld van de Taskforce Samen Organseren het onderwerp nformatevelghed n zjn portefeulle: Het allerbelangrjkst s dat gemeenten de rsco s de zj lopen goed n kaart brengen, afwegen welke rsco s zj acceptabel vnden en bepalen of en welke maatregelen getroffen moeten worden. Efstratades: Kort samengevat wllen we met het Dregngsbeeld het management en bestuur van gemeenten n staat stellen om echt rchtng te geven aan hun nformatebevelgng. Gemeenten zjn kwetsbaar. Gemeenten werken met veel (gevoelge) persoonsgegevens, maar zjn zch vaak onvoldoende bewust van de rsco s de zj daarbj lopen. Dregngen van buten. Gemeenten functoneren n een netwerk van partners en leverancers. Heeft de gemeente zcht op de rsco s daar? De waan van de dag bepaalt de agenda. Informatebevelgng en prvacy krjgen daardoor net altjd de aandacht de nodg s. We weten net wat we net weten. Een overzcht van alle rsco s ontbreekt bj veel gemeenten. Nog lang net alle gemeenten montoren bjvoorbeeld het verkeer op hun netwerk. Elmneer kwetsbaarheden. Breng de belangrjkste rsco s n kaart en neem gepaste maatregelen. Zorg voor een plan B. Honderd procent velg bestaat net. Zorg dat de organsate weet wat er bj een crss moet gebeuren en regel zaken zoals een utwjkmogeljkhed. Maak uw CISO belangrjk. Geef de CISO (Chef Informaton Securty Offcer) mandaat om het beled voor nformatevelghed te kunnen bepalen. Organseer het samen. Het s ondoenljk voor een gemeente alleen om voorbered te zjn op alle rsco s n nformatevelghed en alle ontwkkelngen bj te houden. Werk daarom samen, met de IBD, andere gemeenten én ketenpartners. Door Mareke Vos Groeende bewustwordng Als ld van de Vstatecommsse zag Blok dat gemeenten zch steeds meer bewust werden van het fet dat nformatebevelgng aandacht nodg heeft. We zagen globaal een ontwkkelng van een focus op technsche maatregelen naar meer nadruk op het nvesteren n bewustwordng bj medewerkers. Ook zagen we een verschuvng van verantwoordeljkheden: de tjd dat het gemeenteljke management en bestuur dachten dat nformatevelghed alleen ets was van de IT-afdelng, s wel voorbj. Qua processen hebben gemeenten met de Baselne Informatebevelgng (BIG) een normenkader waarmee zj hun nformatebevelgng just kunnen nrchten, maar het alleen op paper goed regelen s net voldoende, benadrukt Blok: Je moet bljven nvesteren n bewustwordng n de hele organsate en je maatregelen steeds aanpassen aan de snel veranderde omgevng. Het onderwerp bljft (bestuurljke) aandacht nodg hebben en daarom staat het op de agenda van de Taskforce Samen Organseren. Blok: We gaan net een neuw programma starten, want de IBD werkt goed. Informatevelghed en prvacy zjn wezenljke onderdelen voor het goed functoneren van een gemeente. Daarom s het een onderwerp waar de Taskforce aandacht voor vraagt. Het Dregngsbeeld Naast nformatevelghed s prvacy een belangrjk onderwerp voor gemeenten. Bede worden vaak n één adem genoemd. Toch zjn ze net hetzelfde. Voor het goed borgen van prvacy s een goede nformatevelghed verest, maar om te voldoen aan de prvacyregels s meer nodg. Bjvoorbeeld nzcht waar welke persoonsgegevens worden bewaard en we toegang heeft tot deze nformate. Dat s een hekel punt, schetst Blok: De hudge nformatevoorzenng van gemeenten s complex, met alle koppelngen en data de op meerdere plekken worden opgeslagen. Dat maakt het ondoenljk om een goed overzcht te krjgen. Dt s een belangrjke reden waarom de Taskforce nzet op Common Ground. Omdat Common Ground nog n ontwkkelng s, gemeenten kunnen het net morgen al gebruken, gaat op korte termjn een aantal collecteve voorzenngen gemeenten helpen om velger te werken. Zoals de GGI (Gemeenteljke Gemeenschappeljke Infrastructuur), met onder meer montorng van het netwerkverkeer. Efstratades: Deze collecteve voorzenngen zjn belangrjk, maar gemeenten moeten ook oog bljven houden voor organsatorsche maatregelen en - belangrjker nog - het menseljk handelen. Er s nog genoeg te doen voor gemeenten om de nformatevelghed te vergroten en te voldoen aan de prvacyregels, stellen beden. Blok: Het Dregngsbeeld geeft bestuurders dudeljke handvatten wat zj nú kunnen doen Specal Samen Organseren, aprl 2018

22 Informatebevelgng en prvacy borgen Congres Back to the Future: een sesse utgelcht Foto Pxabay/escher Voorbereden op AVG: gemeente Arnhem aan het woord Armchar audtng De gemeente Arnhem heeft zch ntensef bezggehouden met prvacy en de betekens van de komst van de Algemene Verordenng Gegevensbeschermng (AVG). Neem net klakkeloos zaken over, maar denk na over wat n je egen organsate werkt Arnhem legt er de nadruk op dat prvacy normaal s; een aspect van de maner waarop we als gemeenteljke overhed optreden en werken. De AVG betekent geen aardverschuvng, maar s een doorontwkkelng van de Wbp (Wet beschermng persoonsgegevens). Omgaan met prvacy s een kweste van gezond verstand, wet- en regelgevng, omgaan met grjze gebeden en prvacy als poltek onderwerp. En neem net klakkeloos zaken over, maar denk na over wat n je egen organsate werkt. Op nhoud De gemeente Arnhem s met een frsse blk bezg met het onderwerp prvacy. Wat helpt om prvacydenken vanaf het bestuur tot n de haarvaten van de organsate te laten doordrngen? De komst van de AVG s een aanledng om de nterne maner van werken tegen het lcht te houden. De gemeente gaat een proces nrchten om ervoor te zorgen dat ze vragen van burgers over prvacy va één coördnatepunt n de organsate kunnen utzetten. Daarmee wl Arnhem voorkomen dat de vragen tussen wal en schp geraken. Ook wl de gemeente het regster van verwerkngsactvteten publceren op de webste om te laten zen welke gegevens ze van emand zouden kunnen verwerken. Het Kader voor prcacy geeft de gemeente explcet de opdracht om transparant te zjn. Het belang Iedere gemeente verwerkt op grote schaal persoonsgegevens. Gegevens van alle nwoners en medewerkers en edereen waar de gemeente als overhed of prvate partner zaken mee doet. Het s uterst belangrjk dat edere gemeente goed omgaat met gegevens en de persoonljke levenssfeer van mensen beschermt. Ook moeten we transparant zjn over het verwerken van persoonsgegevens. Het onderwerp prvacy s net neuw, maar komt steeds meer n de belangstellng te staan. Er s net één goede maner van werken, maar we moeten voortdurend afwegen en keuzes maken. Kenns delen en samen organseren (bjvoorbeeld een FG delen of samen aanstellen) zjn daarbj noodzakeljk. Interesse? Prvacy offcer: hans.jansen@arnhem.nl FG (Functonars voor de gegevensbeschermng): jacco.beks@ arnhem.nl De overhed montoren vanut je leunstoel De gemeente Capelle aan den IJssel wl graag meer nzcht hebben n de checks & balances van het overhedsoptreden. Door gebruk te maken van thematsche, nteracteve kaarten wordt dudeljk waar en hoe gelden worden besteed en wordt nzcht verkregen n de verschllen tussen buurten en wjken. In de eerste helft van 2018 worden n een plot de utgaven voor burgerntateven en burgerpartcpate n 2017 geïnventarseerd en n kaart gebracht. Met burgers, rekenkamer, poltek en bestuur worden de resultaten geëvalueerd en moet helder worden wat de meerwaarde van deze locatentellgente nformate kan zjn voor de lokale samenlevng. De plot slut bnnen Capelle aan den IJssel aan op de stratege van datagedreven beslssngen nemen. VNG: Wj vnden transparante en accountablty voor gemeenten van groot belang. Met name n het kader van de legtmate van een goed werkende democrate. Plot Burgers kjken met behulp van open data krtsch mee naar de bestedng door de overhed van belastnggeld. Een plot van Bestuur, Algemene Rekenkamer, Geonovum, Verengng van Nederlandse Gemeenten en Imagem. Tjdens de plot Armchar Audtng worden twee gemeenten bezocht: Capelle aan den IJssel ( nwoners) en Endhoven ( nwoners). In Bestuur magazne en op Bestuur.nl wordt verslag gedaan. De lessons learned delen we op een Bestuur symposum Armchar Audtng n Neuwspoort, end GEONOVUM: De overhed staat een zelfredzame burger voor en wl burgers betrekken bj wat de overhed doet. Armchar Audtng slut daarop aan. 42 n samenwerkng met:

23