Het spel over genetisch gemodificeerd voedsel. Handleiding

Transcriptie

1 Vr He spel over geneisch gemodificeerd voedsel Handleiding

2 Achergrond Er besaa nog seeds veel discussie over geneisch gemodificeerd voedsel. Voorsanders hechen veel waarde aan de mogelijkheden, zoals goedkopere producie en de inbouw van gunsige soffen (bijvoorbeeld exra viamines of ani-oxidanen). Ook kunnen de modificaies bescherming bieden egen onkruid, zieken en insecen, waardoor he gebruik van herbiciden en pesiciden verlaagd kan worden. Tegensanders zijn van mening da er nie moe worden ingegrepen in de nauur en vrezen voor de gevolgen op lange ermijn. De angs besaa voor he onsaan van allergieën, resisenie en de verdrijving van nauurlijke sooren door de gemodificeerde varian. Di spel maak middelbare scholieren bewus van deze discussie rond geneisch gemodificeerd voedsel. Na he spelen van di spel zijn scholieren in saa hierover mee e discussiëren. Daarnaas leren scholieren wa geneische modificaie inhoud. Voor wie He spel is bedoeld voor middelbare scholieren van de onderbouw (havo/vwo). Enige kennis van biologie is gewens. He spel is onderdeel van een lespakke. De les besaa, naas he spel, ook ui een kore klassikale inleiding door de docen. Als voorbereiding van de les kunnen de scholieren een enquêe invullen, waarin hun houding egenover geneisch gemodificeerd voedsel word gemeen. De enquêe kan aan he eind van de les nogmaals worden ingevuld om he effec van de les op hun houding e evalueren. Aanal spelers He spel kan gespeeld worden me minimaal 2 spelers, maar een aanal van 4 spelers word aangeraden. Doel van he spel Elke speler kweek omaen op een eigen omaenveld en heef de keuze de omaen geneisch e modificeren. Di kan zowel posiieve als negaieve gevolgen hebben. He doel is om zoveel mogelijk punen e verdienen me je omaen. He spel in he kor Iedere speler heef een eigen omaenveld me ach kleine veldjes. Er zijn ach rondes. Bij elke ronde begin de speler me he rekken van een genkaarje en heef de keuze om di gen in e bouwen in de omaen. Als je hiervoor kies, krijg je een paarse omaa. Wil je he gen nie inbouwen, dan word je omaa rood. Daarna gooi deze speler me de dobbelseen. He aanal ogen da je gooi, bepaal hoeveel veldjes de rups verplaas. De rups ee de omaen in di veldje op, maar alleen als ze gemodificeerd zijn. Hierna is de volgende speler. Als elke speler aan de beur is gewees, word een omgevingskaar gerokken door speler 1. Deze bepaal de omgeving van deze ronde en beïnvloed wa er me je omaen gebeur. Hierna worden de punen opgeeld van deze ronde. Elke paarse omaa lever 2 punen op, elke rode omaa 1 pun. Schrijf de punen op he scorebord. Na ach rondes worden de scores van elke ronde opgeeld; de speler me de meese punen is de winnaar! 2

3 He spel over geneisch gemodificeerd voedsel Vr He spelverloop Voorbereiding: iedere speler leg een omaenveldje voor zich. Leg de omaenveldjes aansluiend naas en boven elkaar zoda in he midden een vogelnes onsaa. Begin van he spel: wie he hoogs gooi, mag beginnen (speler 1) en vervolgens de speler links hiervan. Genkaar: bij elke beur rek de speler een genkaar. Op deze kaar saa op één zijde een geneische modificaie (di zijn paarse omaen) en op de andere zijde een normale omaa (di zijn rode omaen). De speler mag zelf kiezen of hij de geneische modificaie oepas. Zowel een paarse als een rode omaa hebben voor- en nadelen. De paarse omaa is 2 punen waard en daarnaas kunnen exra punen gewonnen of verloren worden door de veranderende omgeving. He nadeel is da deze omaa word opgegeen door de rups. De normale rode omaa is 1 pun waard maar word nie opgegeen door de rups. Ook kan de omgeving deze omaa geen exra punen opleveren. De gekozen omaa van de genkaar word door de speler op een, zelfgekozen, omaenveldje gelegd. In principe mag je geen genkaar op een leeg veldje me de rups leggen, behalve als da je enige lege veldje is. Omgevingskaaren: aan he eind van elke ronde word een omgevingskaar gerokken door speler 1. Deze kaar geld voor alle spelers en el voor één ronde. Me deze kaar kunnen punen gewonnen of verloren worden. Na he rekken van deze kaar worden de punen van deze ronde opgeeld en elke speler schrijf di op zijn scorebord. 3

4 Rups: de rups verplaas zich bij elke worp van de dobbelseen op he omaenveld van de gooier. Kom de rups op een paarse omaa, dan ee hij deze op. Rode omaen ee hij nie op. De rups vind de paarse omaen namelijk lekkerder dan de rode. Deze regel is in he spel opgenomen om weer e geven da he kweken van paarse omaen nie enkel voordelig is. De opgegeen paarse omaa word verwijderd van he omaenveld. Indien de paarse omaa een ani-insecengen heef, is deze beschermd egen de rups. Vogel: bij he gooien van 6 gaa de vogel vliegen en verspreid hij zaden. De vogel represeneer de wind. Deze kan door suifmeelverspreiding zorgen da de gemodificeerde soor zich ongewens verspreid naar andere gebieden. Heb je 6 gegooid, dan mag je een genkaar van een egenspeler afpakken. Is je omaenveld al vol, dan mag je een veld ruimen om plaas e maken voor je nieuwe genkaar. Einde van he spel: aan he einde van de achse ronde worden de punen opgeeld. De speler me de meese punen is de winnaar. (Indien ijdgebrek kan na elke ronde worden gesop.) Prininsrucies He spel is onworpen om in kleur e spelen. Bij een prin in zwar-wi zal he onderscheid ussen rode (normale) en paarse (gemodificeerde) omaen wegvallen. He plasificeren van de kaarjes verdien de voorkeur. Per speler is he nodig he volgende ui e prinen: - 1 omaenveldje - 1 rups - De 8 verschillende genkaaren (dus bij 4 spelers worden 32 genkaaren geprin) Deze worden op 1 A4 uigeprin: vouw he papier dubbel op de sippellijn en plak de wee helfen aan elkaar vas. Hierna kunnen de afzonderlijke kaarjes uigeknip worden. Daarnaas is per spel nodig: - De 10 verschillende omgevingskaaren Deze worden op 1 A4 uigeprin: voor bewerking, zie genkaaren. - 1 vogel - 1 dobbelseen (nie bijgevoegd) Vouw he veld me de omaen op de middenlijn doormidden Knip de omaen, rupsen en vogel langs de lijnen ui Plak me lijm de acherzijde van he omaenveld vas Je ben nu klaar om he spel e spelen! 4

5 He spel over geneisch gemodificeerd voedsel Vr Overzich spelkaaren Ach verschillende genkaaren: 1. Di ani-insecengen maak de huid van de omaa als ijzer. He is onmogelijk voor de rups om hem op e een! 2. Door di versheidgen blijven jouw omaen langer vers en bederven ze minder snel. 3. Door di winergen word je omaa zo hee als sambal en kan hij egen exreme kou en vors. 4. Door di pesicidengen is je omaa ongevoelig voor besrijdingsmiddelen. 5. Door de kruising van een omaa en een sinaasappel krijg je een sinaasomaa; me exra viamine C. 6. Door di reuzegen kweek je groere omaen. 7. Di groeigen zorg da je omaen zo snel groeien als een cheeah! 8. Door di anivirusgen is je omaa beschermd egen virussen. Tien verschillende omgevingskaaren: 1. Insecen zijn ongevoelig geworden voor genmodificaies. Voorheen onaanrekkelijke omaen me he ani-insecengen worden weer opgegeen: verwijder de genkaar van je veld. 2. Door een ropisch warme zomer is een omaenoverscho onsaan. Zijn je omaen langer houdbaar door he versheidsgen, dan onvang je per omaa 2 punen exra. 3. He is een zeer srenge winer me emperauren rond de -14 C. Tomaen die besand zijn egen exreme kou door he winergen leveren, per suk, 3 punen exra op. 4. Er heers een onkruidplaag. Voor alle omaen op je omaenveldje die nie besand zijn egen besrijdingsmiddelen (en geen pesicidengen hebben), lever deze ronde geen punen op. 5. De sinaasomaa is een ware rage geworden door de exra viamine C. Alle omaen die je heb gekruis me sinaasappels leveren 1 pun exra op. 6. Mensen gaan seeds meer omaen een. Heb je omaen me he reuzegen of he groeigen, dan kun je meer en sneller omaen maken en verkopen. Deze kaarjes zijn 4 punen exra waard. 7. Er is een virusuibraak op je omaenveldje. Alle omaen die je nie heb beschermd egen virussen door he anivirusgen, zijn deze ronde geen punen waard. 8. Een hefige ornado raas over je omaenveldje. Alle paarse omaen gaan verloren, maar één soor kun je nog ne op ijd redden. Haal daarom al je paarse omaen van je omaenveld, behalve je uigekozen paarse omaa. 9. Sommige mensen onwikkelen allergieën door he een van de gemodificeerde omaen. Hierdoor krijg je een boee van de overheid. Alle paarse omaen op je omaenveldje zijn deze ronde geen punen waard. 10. Mensen gaan he seeds enger vinden om gemodificeerde omaen e een, omda he nog zo onbekend is. De verkoop van al je paarse omaen loop erg erug. Je beslui om e soppen me he maken van paarse omaen. Draai daarom al je paarse omaen om. 5

6 Spel in he kor Iedere speler heef een eigen omaenveld me ach kleine veldjes. He spel besaa ui zijn ach rondes. Bij elke ronde begin de speler me he rekken van een genkaarje en heef de keuze om di gen in e bouwen in de omaen. Als je hiervoor kies, krijg je een paarse omaa. Wil je he gen nie inbouwen, dan word je omaa rood. Daarna gooi deze speler me de dobbelseen. He aanal ogen da je gooi, bepaal hoeveel veldjes de rups verplaas. De rups ee de omaen in di veldje op, maar alleen als ze gemodificeerd zijn. Hierna is de volgende speler. Als elke speler aan de beur is gewees dan word een omgevingskaar gerokken door speler 1. Deze bepaal de omgeving van deze ronde en beïnvloed wa er me je omaen gebeur. Hierna worden de punen opgeeld van deze ronde. Elke paarse omaa lever 2 punen op, elke rode omaa 1 pun. Schrijf de punen op he scorebord. Na ach rondes worden de scores van elke ronde opgeeld; de speler me de meese punen is de winnaar! Vr 6