Voorschriften voor MARS Documentversie 2.56

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voorschriften voor MARS Documentversie 2.56"

Transcriptie

1 Voorschrften voor MARS Documentverse 2.56 Montorng and Regstraton System 8 november 2017 Voorschrften voor MARS

2 (Montorng and Regstraton System Voorschrften voor MARS Documentverse 2.56 Rjkswaterstaat Programma's, Projecten en Onderhoud Afdelng TM en AT, Zee en Delta Voorschrften voor MARS

3 Colofon Utgegeven door: Rjkswaterstaat Programma's, Projecten en Onderhoud, T&TM, Zee en Delta Informate: Telefoon: E-mal: Postadres Postbus AN Rotterdam Bezoekadres: Boompjes XD Rotterdam +31 ( Utgevoerd door: J.W. Kk, H. Keyser, B-J. F. de Waard, J. Wunker, J. Groels, A. Etz Opmaak: Datum: J.P.L. Groels, A. Etz 8 november 2017 Status: Defntef Versenummer: 2.56 Verse Wjzgngen 2.52a - Incl. Nota van Inlchtngen Vaargeulonderhoud - Adreswjzgng n colofon Eerste Acte par Betere beschrjvng voorwaarden voor baggercyclus paragraaf en Toegevoegd berekenng beunvolumeverles par Beunvolumeverles verwjderd ut tjdsduur volvaren par Item beunvolumeverles n de begrppenljst - Aanpassng parameters n Appendx H Voorschrften voor MARS

4 Verse Wjzgngen Telefoonnummer n colofon - Paragraaf e alnea - Hoofdstuk 10 De beschreven stappen bj de systeem controles zjn aangepast aan de verbeterde werkng van de gebrukersnterface. - Paragraaf Mogeljkhed toegevoegd om addtonele beunen net mee te nemen n TLS bepalng. - Appendx B De omschrjvng bj water aangepast met een default waarde. - Appendx F ntegraal opgenomen n dt document en de verses van de ondersteunde browsers zjn opgehoogd. - Appendx H Omschrjvngen geljkgetrokken met de applcate. - Appendx I ntegraal opgenomen n dt document en aanleveren gegevens extra netwerkkaart mogeljk gemaakt Corrupte verwjzng naar appendx I van ut paragraaf 8.1 hersteld. - Paragraaf Bepalng maxmale beunnhoud aangepast. - Omschrjvng maxmaal beunvolume aangepast n Appendx I - Dverse aanpassngen n.a.v. soundng tabel voor de ballasttank.p.v ullagetabel. Voorschrften voor MARS

5 Inhoudsopgave Voorschrften voor MARS... 1 Documentverse Voorschrften voor MARS... 2 Documentverse MARS op sleephopperzugers... 9 Hstore MARS... 9 MARS op sleephopperzugers Algemeen Inledng Te leveren sgnalen Optoneel aan te beden sgnalen Hardware, software en netwerk Tolerantes Berekenngen Pelkokers Drukopnemers en depgangsbepalng Inledng Technsche specfcates drukopnemers Rchtljnen voor aantal en postonerng drukopnemers Nveauopnemers en ladngnveaubepalng Inledng Technsche specfcates ladngnveauopnemers Rchtljnen voor aantal en postonerng nveauopnemers Berekenngen voor depgang- en ladngnveaubepalng Berekenngen algemeen Beunoppervlak ut de metngen van de beunsensoren Vlak schatten door de metngen van de depgangssensoren Ballastwaterbepalng Inledng Technsche specfcates voor ballasttanknveau- of drukopnemers Rchtljnen voor postonerng ballasttanknveau- of drukopnemers Alternateve vorm ballastwaterdata Baggerstatusbepalng Baggercyclus en bepalngsmomenten Baggercyclus Specfcates statusndcatoren Voorschrften voor een statusndcatorenmatrx Dataoverdracht Inledng Specfcates systemen voor sgnaaltransport Scheepsgegevens...48 Voorschrften voor MARS

6 8.1 Inledng Voorschrften m.b.t. waterverplaatsngsgegevens Voorschrften m.b.t. beunnhoudgegevens Voorschrften m.b.t. ballasttankgegevens Scheepsconfgurates Relates tussen nterfaces Bestandsformaten Systeemcontroles Theoretsch Leegschp (TLS bepalng Waterres Zugkopdeptecontrole Ballasttankcontrole Taken en verantwoordeljkheden...68 Appendx A. Begrppenljst...70 Appendx B. Symbolenljst...81 Appendx C. Berekenngen...82 C.1. Bepalng trm/trm norm...82 C.2. Massa sleephopperzuger na walpersen (zand...82 C.3. Berekenng van hoeveelhed slb (TDS volgens de methode van de gezogen ladng...82 C.3.1. Netto hoeveelhed slb...82 C.3.2. Soorteljke massa ladng...82 C.4. Berekenng van hoeveelhed zand [m 3 ]...83 C.4.1. Netto hoeveelhed verwerkt zand...83 C.4.2. Gemddelde soorteljke massa van de ladng...83 C.5. Berekenng hoeveelhed TDS bj waterres...84 C.5.1. hoeveelhed TDS bj de waterressmulate...84 C.5.2. Gemddelde soorteljke massa ladng...84 C.6. Bepalng depgang ut de sgnalen van de drukopnemers...84 C.7. Vlak ftten door 3 of meer beun/depgang sensoren...85 C.8. Berekenng TDS of m 3 per baggersesse (rekenmethode geladen:...87 C.9. Berekenng TDS of m 3 per baggersesse (rekenmethode gelost:...87 Appendx D. Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem...89 D.1. Interface-dentfcate en dagrammen...89 D.2. Serële nterface (E D.2.1. Fyseke nterface...89 D.2.2. Esen aan de dataconverter...89 D.2.3. Protocol over E D.3. Schpnterface (E D.3.1. Fyseke nterface...90 D.3.2. Protocol over TCP/IP...90 D.3.3. Formaat berchtregel...90 D.3.4. Inhoud berchtregel...90 D.3.5. Foutafhandelng...91 D.3.6. Berchtvoorbeelden...92 D.4. Checksum berekenng...92 Appendx E. Voorbeelden tekstbestanden schpconfgurate...94 E.2. Carènematrx...94 E.3. Beuntabel...94 E.4. Ballasttanktabel...95 Voorschrften voor MARS

7 Appendx F. Hardware-, software- en netwerkveresten...96 F.1. Hardware...96 F.1.1. MARS-server...96 F.1.2. Clënt PC (mnmale esen...96 F.1.3. Noodstroom...96 F.1.4. Serëel-ethernet omzetters...96 F.2. Software...96 F.2.1. MARS-server...96 F.2.2. Clënt PC...97 F.3. Netwerk...97 F.3.1. Tjdbron...97 F.3.2. Dataverbndng...97 F.3.3. Netwerkverbndngen...97 Appendx G. Beheer op afstand en ondersteunng op afstand...98 G.1.1. VPN va SSL oplossng...98 G.1.2. IPsec oplossng...98 G.1.3. Andere oplossngen G.1.4. Aanvullende esen voor alle oplossngen G.1.5. Verantwoordeljkheden en bevoegdheden Appendx H. Defaultwaarden systeemcontroles Appendx I. Checklst scheepsgegevens Appendx J. Lteratuurljst Voorschrften voor MARS

8 Leeswjzer: In dt document wordt aangegeven hoe het MARS werkt (hoofdstuk 1, wat er benodgd s voor een goed werkend systeem (overge hoofdstukken, welke sgnalen door de opdrachtnemer geleverd moeten worden en welke esen aan deze sgnalen gesteld worden. Er wordt ook aangegeven welke overge gegevens door de opdrachtnemer aan de opdrachtgever geleverd denen te worden. Daarnaast wordt aangegeven hoe op hoofdljnen de hoeveelhed TDS of M 3 zand wordt berekend. In dt document wordt net aangegeven hoe het systeem op een project gebrukt gaat worden. Deze afspraken denen door de contractpartjen gemaakt en vastgelegd te worden en zjn onderdeel van het contract van het betreffende project. Voorschrften voor MARS

9 MARS op sleephopperzugers Hstore MARS Op oude zelschepen was de mars een halfrond verbndngsplatform rond de top van de ondermast. Het dent om aan het stengewant (het verlengstuk van een mast de nodge spredng of spattng en steun te geven (fguur 1. De mars werd ook gebrukt als utkjk en als werkplatform voor de marsgasten de n de tugage werkten. Een deel van het lopend want werd vanaf de mars bedend. Oude marsen waren nets anders dan een korf (mars, marskramer of ton (kraaennest de op de top van de mast werd geplaatst als observate- en gevechtspost. In de 16e eeuw was de benamng voor een schp met meerdere marsen meersschp (meers = mars. Rjkswaterstaat heeft ervoor gekozen om het montorng en regstrate systeem dat aan boord van sleephopperzugers wordt gebrukt te vernoemen naar de mars op oude zelschepen omdat Rjkswaterstaat het systeem ook als een soort mars (lees:observatepost gebrukt om het baggerproces te montoren en data te regstreren. fguur 1 Afbeeldng van de mars [H.A. Underhll, Marteme Encyclopede, Voorschrften voor MARS

10 MARS op sleephopperzugers Het MARS (Montorng and Regstraton System s een meet- en regstratesysteem waarmee het baggerproces van een sleephopperzuger gevolgd kan worden. Verschllende aspecten van het baggerproces worden gemontord zoals onder andere cyclustjden, de hoeveelhed ladng, de geografsche poste van de hopper. De bepalng van de hoeveelhed ladng vndt plaats op bass van massa en volume van de gebaggerde ladng. Herbj wordt de massa van de ladng bepaald met behulp van depgangssensoren en het volume van de ladng met behulp van ladngnveausensoren. Het systeem kan de berekende hoeveelhed ladng weergeven n tonnen droge stof (TDS, 1 ton = 1000 kg voor bjvoorbeeld vaargeulonderhoud of n kubeke meters zand voor bjvoorbeeld vooroever- en strandsuppletes. De eenhed waarmee gerekend wordt s afhankeljk van het project en zal n het contract worden bepaald. MARS zal n de toekomst ook op ander matereel kunnen worden ngezet. Te denken s aan kraanschepen, ploegschepen en waternjectevaartugen. Vooralsnog s MARS alleen beschkbaar voor sleephopperzugers. Voorschrften voor MARS

11 1 Algemeen Inledng In dt hoofdstuk wordt globaal aangegeven welke sgnalen en scheepsgegevens door de opdrachtnemer verstrekt moeten worden; welke esen aan hardware en software gesteld worden; met welke aannames en tolerantes er bnnen het systeem gewerkt wordt. In paragraaf 1.6 wordt utgelegd hoe de verschllende gemeten waarden n een berekenng gebrukt worden, om tot een verrekenbare hoeveelhed ladng te komen. Herbj wordt ondersched gemaakt tussen verrekenbare hoeveelheden n kubeke meter (m 3 bj een ladng zand; tonnen droge stof (TDS bj een ladng slb. 1.2 Te leveren sgnalen De sgnalen, de heronder en n 1.3 beschreven worden, moeten gecombneerd worden tot één databercht. Een dergeljk bercht dent gegenereerd te worden door een systeem voor sgnaalvoorbewerkng Baggerstatus Voor de bepalng van de baggerstatus waarn de sleephopperzuger zch bevndt (bjvoorbeeld leegvaren, zugen, volvaren of storten moet aan het MARS een statussgnaal worden aangeboden. Detals: Hoofdstuk 6: Baggerstatusbepalng; Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem Depgang Voor de bepalng van de massa van de ladng dent aan het MARS een aantal sgnalen te worden aangeleverd. Deze sgnalen geven de hydrostatsche druk weer, gemeten door drukopnemers n voor- en achterschp. Detals: Hoofdstuk 2: Drukopnemers en depgangsbepalng; Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem Beunnveau Voor de bepalng van het volume van de ladng n het beun van de sleephopperzuger dent aan het MARS een aantal sgnalen te worden aangeleverd. Deze sgnalen geven de afstand weer van de ladng n het beun ten opzchte van het referentevlak, gemeten door de nveauopnemers. Detals: Hoofdstuk 3: Nveauopnemers en ladngnveaubepalng Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem. Voorschrften voor MARS

12 1.2.4 Nveau addtonele beunen Voor de bepalng van het volume van eventueel aanwezge addtonele klene beunen denen aan het MARS sgnalen te worden aangeleverd. Detals: Hoofdstuk 3: Nveauopnemers en ladngnveaubepalng Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem Ballast Voor de bepalng van de correcte op de massa van de sleephopperzuger ten gevolge van het nnemen of utpompen van ballastwater dent aan het MARS per ballasttank één sgnaal te worden aangeleverd. Dt sgnaal geeft het door metng vastgestelde nveau of de nhoud n de ballasttank weer. Bj meerdere operatonele ballasttanks dent per ballasttank een sgnaal te worden aangeleverd aan het MARS. Er kunnen meerdere tanks worden ngelezen. Voor alle tanks denen peltabellen te worden aangeleverd. Detals: Hoofdstuk 5: Ballastwaterbepalng; Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem; Poste van het schp De poste van het baggerschp dent aan het MARS aangeleverd te worden mddels twee sgnalen. Eén sgnaal voor de eastng en één sgnaal voor de northng. Deze coördnaten denen aangeleverd te worden n UTM met als projecte ETRS89. De nauwkeurghed van het plaatsbepalngssysteem, moet klener zjn dan ten meter, gebaseerd op de absolute metng van de postes. De update snelhed van het systeem moet klener of geljk zjn aan 1 seconde. Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem Depte zugkoppen De depte van de zugkop(pen dent aan het MARS aangeleverd te worden als één sgnaal per aanwezge zugkop. Deze sgnalen geven de depte van de hel van de zugkop ten opzchte van de waterljn weer. Herbj s het sgnaal naar beneden ten opzchte van de waterljn negatef. Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem Getjwaarde De getjwaarde dent aan het MARS aangeleverd te worden als één sgnaal. Dt sgnaal geeft de getjwaarde (werkeljke waterhoogte ten opzchte van het referentevlak (NAP, MSL, etc. weer. Het te gebruken referentevlak s contractueel geregeld. Elke mnuut dent de getjwaarde te worden geactualseerd. Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem Headng De headng (kompaskoers van de hopper dent aan het MARS aangeleverd te worden als één sgnaal. Voorschrften voor MARS

13 Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem. 1.3 Optoneel aan te beden sgnalen Voor de utvoerng van bepaalde baggerwerken kan contractueel worden vastgelegd welke optonele sgnalen denen te worden aangeleverd aan het MARS. Heronder worden de sgnalen beschreven de aan het MARS kunnen worden aangeboden Mengselsnelhed De snelhed van het opgezogen mengsel n elke zugbus dent aan het MARS aangeleverd te worden als één sgnaal per aanwezge zugbus. Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem Mengselconcentrate De concentrate van het opgezogen mengsel n elke zugbus dent aan het MARS aangeleverd te worden als één sgnaal per aanwezge zugbus. Er wordt ondersched gemaakt voor hoppers de werken n slb en hoppers de werken n zand. Hoppers de werken n slb hebben voor de vsualsate van hun producte zelf concentratemeters nodg. Van de schepen wordt voor het MARS gevraagd de data van de concentratemeters n de strng op te nemen. Voor hoppers de werken n het zand kan de aannemer kezen of er een concentratemeter wordt opgenomen n de zugkanalen. De projectbegeleders gebruken de metngen van de concentratemeters onder andere om te bepalen of er daadwerkeljk gezogen wordt of net. In het contract kan zjn bepaald dat een kortng wordt opgelegd, als buten het vak gezogen wordt. De eerste ndcate s de status laden. Voorts of de hopper zch n de locate bevndt de s aangewezen als wnlocate. Inden de hopper zch buten de locate bevndt wordt gekeken naar de depte van de zugkop. Als de depte een bodemberoerng zou kunnen opleveren wordt ook gekeken naar de mengselconcentrate. Inden het sgnaal voor mengselconcentrate net aanwezg s kan dt sgnaal net meewegen om te voorkomen dat de opdrachtnemer een kortng krjgt opgelegd. Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem Vacuüm Het vacuüm n de zugbus, gemeten vóór de pomp, kan aan het MARS worden aangeleverd als één sgnaal per aanwezge zugbus. Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem AMOB Het sgnaal van het Arm Mengsel Over Boord systeem kan aan het MARS worden aangeleverd als één sgnaal per aanwezge zugbus. Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem. Voorschrften voor MARS

14 1.3.5 Status Zandpomp Het sgnaal van de zandpomp aan of ut kan aan het MARS worden aangeleverd. Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem Status Walperspomp Het sgnaal van de walperspomp aan of ut kan aan het MARS worden aangeleverd. Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem Status Pjp voor het gat Het sgnaal van de Pjp voor het gat kan aan het MARS worden aangeleverd. De aanleverng gebeurt als één sgnaal per aanwezge zugbus. Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem Stand Overflow Het sgnaal van de stand van de overflow kan aan het MARS worden aangeleverd als één sgnaal per overflow. Het sgnaal geeft de hoogte van de overflow boven de bass. Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem Status Bodemdeuren Dt sgnaal kan aan MARS worden geleverd als één sgnaal per beun. Het geeft de stuate bodemdeuren open of dcht. Inden er één of meerdere bodemdeuren geopend zjn geeft het systeem de status open en nden alle deuren dcht zjn geeft het systeem de status dcht. Detals: Appendx D: Interface tussen datalogger en MARS boordsysteem. 1.4 Hardware, software en netwerk Voor de data nwnnng aan boord en de berekenng van de hoeveelhed m 3 zand of TDS, de presentate ervan op een beeldscherm, het prnten van de resultaten en het versturen van data zjn aan boord mnmaal twee computers noodzakeljk: Eén machne s de MARS-server. Deze server voert alle berekenngen ut en slaat meetdata op n een database. Ook draat op deze machne een web-server de de MARS webste beschkbaar stelt. Daarnaast zjn er een of meer clënt computers noodzakeljk. Met een clënt computer s het mogeljk om de webste van MARS te bekjken en hermee de MARS applcate te bedenen. De mnmale esen aan deze computers, randapparatuur, software en netwerk zjn opgenomen n Appendx F. Voorschrften voor MARS

15 1.5 Tolerantes Storten Tolerantes voor het MARS De bepalng van de massa van het lege schp vndt plaats aan het end van de baggerstatus storten. Een betrouwbare bepalng van de massa kan alleen worden utgevoerd als aan de volgende condtes s voldaan: Na het storten s het verschl tussen het nveau van het water n het beun en het omgevngswater van het schp gedurende 30 seconden klener dan 0,20 meter. De maxmale spredng van het verschl tussen het bnnennveau en het butennveau tjdens het storten s klener dan 0,05 meter ten opzchte van het gemddelde nveauverschl gedurende de laatste 50 seconden. Mocht heraan net worden voldaan dan kan de massa van het lege schp alsnog bepaald worden op het moment van de overgang van storten naar leegvaren of voor aanvang zugen Theoretsch Leegschp bepalng Gedurende de theoretsch leegschp bepalng (jkng gelden de volgende default voorwaarden: Het gemddelde nveauverschl tussen het water n het beun en het omgevngswater moet tjdens het jken 60 seconden lang onafgebroken klener of geljk zjn aan 0,10 meter. Gedurende deze 60 seconden moet aan de trm/trm norm worden voldaan Trm/trm controle Gedurende een aantal momenten tjdens de baggercyclus, nameljk tjdens de theoretsch leegschp bepalng (TLS-bepalng en tjdens de waterres, vndt een controle plaats van de gemeten trm n het beun en de gemeten trm van het butenwater. De trm n het beun wordt gemeten door mddel van de nveauopnemers n het beun en de trm van het schp door mddel van de drukopnemers. Als tolerante van het trm/trm verschl wordt per schp een scheepsafhankeljke norm gehanteerd. Voor de formule ze C Zugkopdepte De metng van de zugkopdepte moet gemddeld nauwkeurger zjn dan 0,25 meter (default waarde. Dt moet bljken ut de controlemetng van de zugkopdepte. De contractbegeleder kan vragen om de specfcates van het toegepaste meetsysteem. Deze controles zjn geïntegreerd n het MARS en kunnen, nden gewenst, vanut het MARS worden utgevoerd Massa reducteljn Om een systematsche controle mogeljk te maken van de bepalng van de massa van het lege schp s een theoretsche benaderng van de massa van het lege schp geïntroduceerd. Deze theoretsche massa van het lege schp wordt vastgesteld met behulp van een tjdljn, de zogenoemde Massa reducteljn. Het begnpunt van deze tjdljn s het resultaat van de Theoretsch leegschp bepalng. De geschatte massavermnderng schp n de tjd n ton per uur geeft het verloop van deze tjdljn. Met behulp hervan kan op eder moment na de Theoretsch leegschp bepalng een theoretsche massa van het lege schp worden bepaald. Na de bepalng van de actuele massa van het lege schp, na het lossen van de ladng, wordt deze massa getoetst aan de theoretsche massa van het lege schp (Massa reducteljn. Herbj geldt als tolerante, dat de actuele massa net Voorschrften voor MARS

16 meer dan 1% lager mag zjn dan de theoretsche massa op bass van de Massa reducteljn. Inden de tolerante wordt overschreden wordt de theoretsche massa -1% als massa van het lege schp gehanteerd Waterres Doel De juste werkng van het MARS controleren. Ofwel een maat te hebben waarmee de gehele confgurate van de nstrumentate voor het MARS-systeem getest kan worden. Utvoerng Tjdens de waterres wordt het beun van de sleephopperzuger geladen met omgevngswater. Geldghed Een rchtljn voor de geldghed van een waterres s 100 dagen. Als er een goede reden voor s, kan de contractbegeleder besluten om hervan af te wjken. Waterresnorm Theoretsch dent het MARS bj de utvoerng van een waterres 0 (nul Ton Droge Stof aan te geven. Het systeem heeft echter geen 100% nauwkeurghed vanwege onnauwkeurghed van sensoren, afwjkng van soorteljke massa van het water, etc. Daarom s een bepaalde afwjkng toegestaan. Deze toegestane afwjkng wordt de waterresnorm genoemd. Deze norm s scheepsafhankeljk Bepalng Waterresnorm (Monte Carlo smulate De flosofe van de bepalng van de norm s smuleren (sneller dan de werkeljkhed van een aantal waterrezen ( waarhed De norm wordt bepaald met behulp van een zogenaamde Monte Carlo smulate. In zo n smulate wordt allereerst de massa leegschp afwjkng bj een theoretsch leegschp bepalng gesmuleerd met wllekeurg getrokken (vandaar Monte Carlo sensorafwjkngen en soorteljke massa van het water. Vervolgens wordt het beun n 360 stappen gevuld, waarbj bj elke stap de TDS afwjkng wordt berekend gebaseerd op wllekeurg getrokken sensorafwjkngen en soorteljke massa van het water. Ut de statstek van de verschllen tussen waarhed en Monte Carlo n de berekende TDS (deze hoort 0 te zjn wordt de norm bepaald. (twee sgma. Dt s de fluctuate de kan optreden als gevolg van de sensorafwjkngen. Deze smulate wordt 1000 keer herhaald, ofwel er worden 1000 waterrezen gesmuleerd. Met een aanname van een normale verdelng wordt de grens aangegeven waarbnnen 95% van de utkomsten vallen. Deze grens s de waterresnorm. Bj berekenng van de waterresnorm wordt een aantal statstsche parameters ngevoerd. Deze parameters worden gebrukt om verstorngen op de ngangssgnalen te genereren om utendeljk een afwjkng van de theoretsche 0 TDS te krjgen. Parameter Mu Sgma Range 95% betrouwbaarhed Soorteljke massa water Volume ballastwater 1,015 ton/m ,005 1,025 ton/m 3 ton/m 3 Volume ballastwater op 0,5 % van max. (m 3-1% - +1% Voorschrften voor MARS

17 Druksensoren Beunsensoren tjdstp t (m 3 Druk depgangssensoren op tjdstp t (Pa Beunnveau op tjdstp t (cm 250 Pa -500 Pa Pa m m m Leegschp 1 1 % -0, ,02 tabel 1 Statsche parameters bj berekenng van de waterres norm Verder wordt er bj de berekenng van de waterres norm utgegaan van de volgende omgevngscondtes: Massa leegschp: Soorteljke massa water: 1,015 ton/m 3 Soorteljke massa sedment: 2,600 ton/m 3 Vullng ballastwater: opgegeven massa leegschp door opdrachtnemer 50% van max. Voor de TDS berekenng tjdens de waterres wordt verwezen naar appendx C.5. Gedurende de utvoerng van de gehele waterres, waarbj het beun voor 95% gevuld moet worden met omgevngswater, moet de TDS waarde voor mnstens 95 % van de tjd bnnen de waterresnorm lggen. (Ze fguur 2 fguur 2 Toetsng waterresnorm Systeemparameters baggersubstante slb Vaste systeemparameters n het systeem zjn de soorteljke massa s van de verschllende meda waarmee gerekend wordt. Onderstaande parameters worden gebrukt om de hoeveelhed slb utgedrukt n TDS te kunnen berekenen: omgevngswater soorteljke massa van het omgevngswater (ton/m 3 vaste stof soorteljke massa van het korrelmateraal, de droge stof (ton/m 3 Voor de soorteljke massa van het omgevngswater wordt ondersched gemaakt tussen de zuglocate en de stortlocate. De soorteljke massa van de vaste stof wordt afhankeljk van de locate van de zuglocate bepaald. De soorteljke massa van het omgevngswater en het korrelmateraal wordt van te voren vastgesteld door de contractbegeleder van het ut te voeren project en s afhankeljk van de projectlocate Systeemparameters baggersubstante zand Vaste systeemparameters n het systeem zjn de soorteljke massa s van de verschllende meda waarmee gerekend wordt. Onderstaande parameters Voorschrften voor MARS

18 worden gebrukt om de hoeveelhed zand utgedrukt n m 3 te kunnen berekenen: omgevngswater soorteljke massa van het omgevngswater (ton/m 3 zand soorteljke massa van het zandpakket n het beun nclusef porënwater (ton/m 3 Voor de soorteljke massa van het omgevngswater wordt ondersched gemaakt tussen het zugvak en de stortlocate. De soorteljke massa van het omgevngswater wordt van tevoren vastgesteld door de contractbegeleder van het ut te voeren project en s afhankeljk van de projectlocate. De soorteljke massa van het zandpakket n het beun wordt vastgesteld aan de hand van handmatge beunpelngen, de steekproefsgewjs worden utgevoerd door de toezchthouder van de opdrachtgever en de gemeten waarden door het MARS. Deze waarde s de tune-factor van het systeem. Voor aanvang van het werk zal een door de contractbegelederbepaalde waarde van b.v. 1,950 ton/m 3 voor de soorteljke massa van het zandpakket aangenomen worden. Gedurende de utvoerng van de werkzaamheden zal de werkeljke gemddelde waarde van de soorteljke massa zand (SMZ bepaald worden met behulp van de handmatge beunpelngen en de gemeten waarden door het MARS. De contractbegeleder beslst n overleg met de opdrachtnemer welke handmatge beunpelngen meedoen bj de bepalng van de tunefactor. De werkeljk gemddelde SMZ-waarde zal vervolgens gebrukt worden voor de bepalng van de hoeveelhed zand voor alle rezen n de perode waarop dt gemddelde betrekkng heeft. 1.6 Berekenngen Massa van de sleephopperzuger Metng van hydrostatsche druk ter plaatse van het voor- en achterschp met behulp van drukopnemers. Omrekenng van deze drukken naar depgang met gebrukmakng van de soorteljke massa van het omgevngswater en de zwaartekrachtversnellng. Bepalng gemddelde depgang en trmlggng afhankeljk van de exacte postonerng van de drukopnemers. Bepalng hoeveelhed waterverplaatsng door mddel van blneare nterpolate. Hervoor worden depgang, trm en de bj de sleephopperzuger behorende Carène-matrx gebrukt. De Carène-matrx wordt eventueel gecorrgeerd voor doorbugng. Bepalng massa ballastwater: Volume van ballastwater vermengvuldgd met de soorteljke massa van het ballastwater. Bepalng massa sleephopperzuger door waterverplaatsng te vermengvuldgen met de soorteljke massa van het omgevngswater en hervan de massa van het ballastwater af te trekken. Tjdens de bepalngsmomenten mogen geen handelngen plaatsvnden de een juste hoeveelhedbepalng kunnen beïnvloeden. Voorschrften voor MARS

19 Massa sleephopperzuger na laden De massa van de geladen sleephopperzuger wordt gedurende een perode van 25 seconden voor en 25 seconden na de statusovergang van laden naar volvaren bepaald. Als verrekenbare groothed wordt het afgetopt gemddelde genomen van de berekende massa over deze perode. Dt houdt n dat de grootste waarde en de laagste waarde net meegenomen worden n de bepalng van het gemddelde. fguur 3 Afgetopt gemddelde bj bepalng van massa na zugen Massa sleephopperzuger na storten Tjdstp De massa van de geloste sleephopperzuger wordt bepaald als er (nog een open verbndng bestaat tussen het water n het laadrum en het omgevngswater (dus als de losopenngen geopend zjn het gemddelde nveauverschl tussen het water n het beun en het omgevngswater 30 seconden lang onafgebroken klener of geljk s aan 0,20 [m]. Rekenmethode Bj storten wordt het beunvolume net bepaald met de beunsensoren, maar met de depgangssensoren. De massa van de lege sleephopperzuger wordt bepaald door de massa te vermnderen met de massa van water, dat op dat moment n het beun aanwezg s. De massa van deze hoeveelhed water wordt bepaald ut het volume n het beun, vermengvuldgd met de soorteljke massa van het omgevngswater. Het volume n het beun wordt bepaald ut de gemddelde depgang, de geometre van het schp en de beunnhoudstaat. Als verrekenbare groothed wordt het afgetopt gemddelde genomen van de berekende massa over een perode van 50 seconden. Gedurende de gehele fase storten wordt deze waarde berekend (voortschrjdend gemddelde over 50 seconden frst n frst out prncpe. De laagst berekende waarde waar tevens aan bovenstaande voorwaarden wordt voldaan, zal gebrukt worden voor de hoeveelhedbepalng Massa sleephopperzuger na walpersen Voorschrften voor MARS

20 Baggersubstante slb De massa van de lege sleephopperzuger wordt berekend met behulp van de waarde van de waterverplaatsng op het moment van de statusovergang van walpersen naar leegvaren en de soorteljke massa van het omgevngswater. Na walpersen s het mogeljk om een stort te maken. Dt houdt n dat na het walpersen de losopenngen geopend worden zodat er een tweede stortsesse wordt gemaakt. Het bepalen van de massa van de sleephopper na een tweede stort vndt plaats conform de n beschreven procedure Massa sleephopperzuger na storten. Of het maken van een tweede stort na walpersen s toegestaan, s echter afhankeljk van het project en zal door de contractbegeleder per project worden bepaald. Baggersubstante zand Bj baggersubstante zand wordt er na walpersen geen geldg leegschp bepaald omdat er na het walpersen vaak nog water en restladng n het beun aanwezg s. Een geldg leegschp kan bepaald worden door tjdens het leegvaren van de volgende res een extra stortsesse ut te voeren, waarbj het bepalen van de massa van de sleephopper plaatsvndt conform de n beschreven procedure Massa sleephopperzuger na storten. Of het maken van een extra stort na walpersen s toegestaan, s afhankeljk van het project en zal door de contractbegeleder per project worden bepaald. Inden de losopenngen net geopend (mogen worden wordt de massa van de lege sleephopperzuger bepaald tjdens de statusovergang van leegvaren naar zugen. Bj baggersubstante zand dent er n het beun een meetbare hoeveelhed water aanwezg te zjn. Voor zand wordt dan ook het gewcht van het water n het beun n mnderng gebracht. Ze formule C Volume van de ladng Het volume van de ladng wordt bepaald aan de hand van de gemddelde vullng van het beun. Door plaatsng van meerdere nveauopnemers boven het beun wordt op evenzoveel plaatsen de afstand gemeten tussen het ladngnveau en het referentevlak van de beunnhoudstaat. Met de gemddelde afstand kan het volume van de ladng ut de beunnhoudstaat worden bepaald. Het MARS maakt gebruk van de meetresultaten van een aantal nveauopnemers verdeeld over het beun. De nveauopnemers bepalen de afstand vanaf het referentevlak van de beunnhoudstaat tot aan de ladng. Door de resultaatwaarden van de ndvduele nveauopnemers wordt een best ft vlak berekend door mddel van een klenste kwadraten methode (ze C.7. met gebrukmakng van de geometre van het beun en de postes van de nveauopnemers. Het gemddelde ladngnveau wordt bepaald n het hart van het beun op dt vlak. Met dt gemddelde nveau wordt het volume van de ladng ut de beunnhoudstaat bepaald. Het volume van de geladen sleephopperzuger wordt gedurende een perode van 25 seconden voor en 25 seconden na de statusovergang van zugen naar volvaren bepaald. Als verrekenbare groothed wordt het afgetopt gemddelde genomen van het berekende volume over deze perode. Dt houdt n dat de grootste waarde en de klenste waarde net worden meegenomen n de bepalng van het gemddelde. Van de functonaltet waarbj het beunvolume wordt afgekapt op een maxmale waarde zal geen gebruk meer worden gemaakt. In de toekomst zal deze functonaltet ut de software worden verwjderd. Zolang deze waarde nog Voorschrften voor MARS

21 wordt utgevraagd zal de waarde van de maxmale beunnhoud met ca. 20% worden verhoogt om zodang de werkng te omzelen. Beunnhouden volgens de beuntabel afgegeven door een beëdgd jkopnemer of een Classfcatebureau. Tjdens de bepalngsmomenten mogen geen handelngen plaatsvnden de een juste hoeveelhedsbepalng kunnen beïnvloeden Berekenng van hoeveelhed slb (TDS Methode van bepalng De netto hoeveelhed TDS (tonnen droge stof wordt vastgesteld met behulp van de methode van gezogen ladng (fguur 4. Bj toepassng van deze methode wordt de massa van de ladng bepaald ut het verschl van de massa van de sleephopperzuger na het zugen n de betreffende baggercyclus en na het lossen van de ladng n de voorgaande baggercyclus. fguur 4 Bepalng van massa sleephopperzuger volgens methode van gezogen ladng Voor de formules ze C Berekenng van hoeveelhed zand (m Methode van bepalng De verrekenbare hoeveelhed m 3 zand, van de door de sleephopperzuger utgevoerde werkzaamheden, wordt bepaald met behulp van de methode van geloste ladng (fguur 5. De contractbegeleder kan er echter ook voor kezen om de verrekenbare hoeveelhed zand te bepalen met behulp van de methode van gezogen ladng (fguur 4. Bj toepassng van de methode geloste ladng wordt de massa van de ladng bepaald ut het verschl van de massa van de sleephopperzuger na het zugen en na het lossen van de ladng. Als de massa van de sleephopperzuger na walpersen of ranbowen bepaald moet worden, wordt n fguur 4 en fguur 5 de massa van de lege hopper bepaald tjdens de statusovergang van leegvaren naar zugen n plaats van de massabepalng drect na het lossen. Voorschrften voor MARS

22 fguur 5 Bepalng van massa sleephopperzuger volgens methode van geloste ladng Voor de formules ze C.4 Voor de bepalng van de soorteljke massa zand over een bepaalde perode moet het gewogen gemddelde van de berekende soorteljke massa s berekend worden. Het totaal van de handgepelde netto volumes, vermengvuldgd met het berekende volume zand wordt gedeeld door het totaal van de handgepelde netto volumes. Dt wordt voortschrjdend gedaan. Zodra een res wordt toegevoegd, wordt deze dus meegenomen n de neuwe som van de verschllende kolommen. Ze tabel 2: Totaal handgepelde netto volumes (kolom 2* Per res berekende soorteljke massa zand (kolom 6 = totaal (kolom 7 Totaal handgepelde netto volumes = totaal kolom 2 Gewogen gemddelde (kolom 8 = totaal (kolom 7 / totaal (kolom 2 1 Resnumm er 2 Nettovolu me opzchterpelng (m 3 3 Beunnho ud volschp (m 3 4 Deplacem ent leeg (ton 5 Deplace ment vol (ton 6 Soortelj ke massa zand (formule 1.7 (t/m 3 7 Volume opzchter * Berekend e SMZ 8 Gewoge n gemddel de (totaal 7/totaal 2 9 m 3 zand (formu le , ,88 1, , ,58 1, , ,22 1, , ,02 1, , ,72 1, Totaal ,42 1, tabel 2 Berekenng van voortschrjdend gemddelde en m3 zand per res Om de hoeveelheden zand per res te berekenen wordt de soorteljke massa zand de n tabel 2 bj 8 wordt utgerekend, ngevuld n C.4.2, formule 7. In de tabel s ook te zen dat het volume zand per res vareert, maar dat het totale volume zand dat met de hand gemeten s en het volume dat door het Voorschrften voor MARS

23 systeem wordt berekend geljk s, nameljk m 3. Bj deze berekenng s utgegaan van een soorteljke massa van het water van 1,02 ton/m Berekenng van beunvolumeverles (m3 Het MARS systeem berekend voor edere res het beunvolumeverles. De berekenng vndt standaard plaats met de default waarden ut Appendx H. In het contract zal nader worden beschreven of en hoe dt verles wordt verrekend b.v. n de vorm van een kortng op de verrekenbare hoeveelhed. Afwjkngen van de default waarden ut Appendx H zullen n het contract worden beschreven. De berekenng van het beunvolumeverles n m3 vndt als volgt plaats: Het begnvolume wordt vermnderd met het endvolume. Het begnvolume wordt bepaald op of kort na de status overgang zugen - volvaren (punt A n fguur 6. De tjdsduur (C n fguur 6 na de statusovergang wordt bepaald door de parameter Tjd na laden t.b.v. beunvolumeverles ut Appendx H. Het endvolume wordt bepaald op of kort voor de status overgang volvaren - storten (punt B n fguur 6. De tjdsduur (D n fguur 6 voor de statusovergang wordt bepaald door de parameter Tjd voor lossen t.b.v. beunvolumeverles ut Appendx H De volumes t.b.v. de berekenng van het beunvolumeverles worden gedurende een perode van 25 seconden (tjdsduur E n fguur 6 voor en 25 seconden (tjdsduur E n fguur 6 na punt A (fguur 6 bepaald. Dtzelfde gebeurd ook bj punt B (fguur 6. Als verrekenbare groothed wordt het afgetopt gemddelde genomen van het berekende volume over deze perode. Dt houdt n dat de grootste waarde en de laagste waarde net meegenomen worden n de bepalng van het gemddelde. Tjdsduur E n fguur 6 s de parameter Tjdsperode t.b.v. berekenng afgetopt gemddelde ut Appendx H. Er vndt een controle plaats de bepaalt of door een korte volvaartjd punt B voor punt A komt te lggen. De utkomst van het beunvolumeverles s n dat geval nul. Ofwel: Totale volvaartjd < (C + D dan beunvolumeverles = 0. fguur 6 Bepalng van het beunvolumeverles Voorschrften voor MARS

24 1.7 Pelkokers Ten behoeve van de hoeveelhedbepalng n het beun dent de sleephopperzuger utgerust te zjn met pelkokers voorzen van deugdeljke handleren. Het mnmaal vereste aantal van de pelkokers s afhankeljk van de grootte van sleephopperzuger en van de vorm van het beun. Het aantal en de locate van de pelkokers dent voor de aanvang van de werkzaamheden goedgekeurd te worden door de contractbegeleder. Als rchtljn geldt: hoppergrootte < 3000 m3: aantal pelkokers mnmaal 5 hoppergrootte > 3000 < 8000 m3: aantal pelkokers mnmaal 8 hoppergrootte > 8000 m3: aantal pelkokers mnmaal 10 Voor het aanpelen van het ladngnveau moet elke pelkoker utgerust zjn met een pelljn van geplastfceerd staaldraad met een maatverdelng n 10 centmeter. De contractbegeleder moet deze pelljn goedgekeurd hebben. Voor slb moeten heraan de zogenaamde halve bollen (1200 kg/m³ bevestgd zjn. Voor zand kan worden volstaan met een plaatje. Voorschrften voor MARS

25 2 Drukopnemers en depgangsbepalng Inledng De depgang van de sleephopperzuger dent tjdens de baggercyclus contnu te worden bepaald. Maatgevend voor de berekenng zjn de meetgegevens tjdens de bepalngsmomenten zoals beschreven n paragraaf 1.6.1, Massa van de sleephopperzuger. Tjdens de bepalngsmomenten wordt ut de depgang van het schp de waterverplaatsng en vervolgens de natte ladngmassa afgeled. De depgang wordt gemeten met drukopnemers, onder water geplaatst n de hud van het schp. De plaatsgemddelde depgang wordt n de MARS software bepaald door een klenste kwadraten mddelng van de sgnalen van de opnemers. De waterverplaatsng wordt bepaald ut de Carènematrx op bass van de gemddelde depgang en trm. (ze paragraaf 8.2 'Voorschrften m.b.t. waterverplaatsngsgegevens'. De depgang wordt bepaald ut de sgnalen van de opnemers gebrukmakend van de geldende fyssche omrekenngsconstanten. Voor de formule ze C.6. De aan te houden waarden voor de soorteljke massa van het water worden per locate n MARS gedefnëerd. Een eventuele correcte voor doorbugng kan worden verwerkt n de Carènematrx. Ze hoofdstuk 8 Scheepsgegevens. De totale nauwkeurghed van de gemddelde depgangsbepalng over alle depgangsensoren moet tenmnste 0,5% zjn. Dt kan berekt worden door een maxmaal toelaatbare fout n de afzonderljke opnemers van 0,4% (fout nclusef eventuele afwjkng n poste. Onder deze voorwaarde en de overge gestelde esen n dt document s de keuze van aantal, poste en specfcates van de opnemers vrj 2.2 Technsche specfcates drukopnemers De meetsgnalen van de drukopnemers denen n de fyssche eenheden pascal (Pa = [N/m 2 ], aan het MARS aangeleverd te worden. Het sgnaal van de drukopnemers wordt dus eerst met de voor het nstrument geldende jkwaarde omgerekend naar [Pa]. Onnauwkeurghed n deze vertalng (lneartet draagt bj aan de onnauwkeurghed van de opnemer. In het geval van een verschldrukopnemer (vented gauge moet vastgesteld worden dat de aanslutng van de atmosfersche druk goed functoneert. Inden het een absolute drukmetng betreft moet de atmosfersche druk apart gemeten worden en dent de gemeten druk van de drukopnemer onder het schp gecorrgeerd te worden. De nrchtng van de atmosfersche drukmetng dent de ongestoorde atmosfersche druk te meten vrj van wnd, klmaatregelng etc. De behuzng van de drukopnemer dent voorzen te zjn van een goede ontluchtng. Voorschrften voor MARS

26 2.2.1 Meetberek Het meetberek moet betrokken zjn op de feteljk grootst mogeljk berekbare nznkng (depgang n zeewater ter plaatse van de drukopnemers, ongeacht de voor het schp n het betreffende vaargebed geldende beperkngen. Bj deze grootst mogeljke nznkng moet rekenng worden gehouden met mogeljk optredende langs- en dwarsscheepse vertrmmng (trm en slagzj. Daar bovenop s nog enge marge nodg n verband met de dynamek van het druksgnaal, als gevolg van zeegang. Op grond van dt alles wordt vervolgens het feteljk benodgde meetberek vastgesteld, ook wel het nomnale meetberek genoemd. Dt voor het MARS nomnale berek s scheepsafhankeljk bepaald. Nadat vastgesteld s welk meetberek nodg s (het nomnale meetberek kan het eerstvolgende n de handel verkrjgbare berek gekozen worden. Dt meetberek dent net meer dan crca 50 [%] groter gekozen te worden dan het nomnale meetberek. Zonodg kan het berek van een handels-drukopnemer aan het nomnale MARS-berek worden aangepast door afregelen (down rangng van de drukopnemer Nauwkeurghed De nauwkeurghed van een drukmetng s samengesteld ut dverse onderdelen: resolute, herhaalbaarhed, lneartet, temperatuurdrft, hysteress, verouderng, drft enz. Voor toepassng n het MARS geldt als enge rchtljn een totale nauwkeurghed de altjd voor het volle her gespecfceerde temperatuurgebed moet gelden (0 25 ºC. Deze totale nauwkeurghed of maxmaal toelaatbare totale afwjkng tussen werkeljke waarde en utgangssgnaal van de opnemer mag net meer bedragen dan ±0,4 [%] van het nomnale meetberek Dynamsch berek De opnemer moet n staat zjn ook snelle varates n het sgnaal te kunnen volgen. De tjdconstante T s de waarde waarbj nformate n het sgnaal met peroden klener dan 0,4 seconde tot een factor 1000 (-3[dB] verzwakt s (ofwel f(-3[db] = 2,5 [Hz]. Enerzjds dent de opnemer n staat te zjn snelle varates n het te meten fyssch verschjnsel te kunnen volgen om een nauwkeurge bemonsterng mogeljk te maken. In samenhang met de aard van de processen s een bemonsterngsfrequente van 2 Hz gespecfceerd. Ter voorkomng van bemonsterngsfouten als gevolg van het spaakweleffect (alasng denen sgnalen met frequentes van 2,5 Hz en hoger net n het te bemonsteren opnemersgnaal voor te komen. Sgnalen met de frequentes denen voldoende onderdrukt en ncoherent te zjn om geen sgnfcante nvloed op het meetresultaat te hebben. De es s dat net meer dan 10% van de toegestane meetfout door hoge (>2,5Hz frequentes veroorzaakt mag worden (flterng. Hoge frequentes kunnen bjvoorbeeld samenhangen met door mechansche trllngen geïnduceerde drukfluctuates. De opnemeropstellng en confgurate denen zodang utgevoerd te worden dat aan bovenstaande es wordt voldaan. Verder denen meetfouten als gevolg van EMC / nterferente (elektrsche storng voorkomen te worden. Het MARS bevat verschllende opnemers. De dynamek van deze opnemers moet aan elkaar geljk zjn. De overge opnemers ut het systeem worden beschreven n 3.2 en 5.2. Voorschrften voor MARS

27 2.2.4 Utgangssgnaal Als utgangssgnaal s standaard een [ma] stroomsgnaal gespecfceerd. Dt komt overeen met [%] van het meetgebed waarvoor de opnemer s afgeregeld. Dgtale opnemers zjn ook toegestaan, bjvoorbeeld RS485 / Feldbus (Profbus DP, Modbus. Bj de beoordelng van opnemers met een dgtaal dataoverdracht systeem s de toegankeljkhed van het sgnaal voor nspecte en troubleshootng een belangrjke voorwaarde. Het moet eenvoudg mogeljk zjn om ter plaatse van elke opnemer de ruwe utgangssgnalen te montoren (loggen, zchtbaar maken op een parallelsysteem, zonder de overdracht naar de proces- en de MARS-server te hnderen behoudens een korte onderbrekng voor het aansluten / loskoppelen van de montorng apparatuur Overge specfcates De drukopnemer moet geschkt zjn voor toepassng n de omgevng waar deze geplaatst wordt. Hj moet aan de drukzjde aan zeewater blootgesteld kunnen worden. Hj moet voldoende overbelastbaar zjn n verband met optredende drukstoten, zoals bj zeegang. Dt moet zonder verloop n nulpunt of gevoelghed, dus onder handhavng van de es van de maxmaal toelaatbare afwjkng. 2.3 Rchtljnen voor aantal en postonerng drukopnemers De nauwkeurghed van de depgangsbepalng en de bepalng van de massa van de ladng wordt sterk beïnvloed door systematsche fouten de samenhangen met de postonerng van de MARS-drukopnemers. Om de grootte van deze systematsche fouten tot een mnmum terug te brengen zjn rchtljnen voor de postonerng van deze drukopnemers van toepassng Aantal drukopnemers Om de depgang, de trm en de slagzj te kunnen bepalen zjn tenmnste ver opnemers verest. Toepassng van meer opnemers verhoogt de betrouwbaarhed en reduceert het rsco op het net accepteren van de metng, omdat bj utval van een enkele sensor het systeem kan terugvallen op andere combnates van de resterende opnemers. Hoe meer opnemers hoe gernger de kans dat door utval van één of meerdere opnemers het systeem net kan functoneren. De nauwkeurghed zal n eder geval toenemen, omdat toevallge fouten utgemddeld worden. Bj utval van één van de voorgeschreven ver sensoren kan voor een beperkte perode gewerkt worden met dre sensoren, onder de voorwaarde dat deze overgebleven dre sensoren aan de postonerngsesen voldoen (ze Poste drukopnemers De drukopnemers denen geplaatst te worden n een utsparng n de hud aan de butenzjde; afgeschermd van langsstromng tjdens varen; n de bodem van het schp. Bj bepalng van een relateve druk dent zorg te worden gedragen voor een goede utwsselng met de atmosfersche druk. Het centrum van het schp, dat s ½ x lengte loodljnen/hartljn schp dent ngesloten te zjn n de omhullende om de sensoren. Met de sgnalen van de drukopnemers wordt een vlak bepaald. Voorschrften voor MARS

28 Als bassopstellng wordt utgegaan van mnmaal ver drukopnemers. Er kan behoefte bestaan, voor bjvoorbeeld het bepalen van doorbugng, om met meer dan ver drukopnemers te werken. Door n het voor- en n het achterschp twee drukopnemers te plaatsen wordt voldaan aan de bassopstellng. De ver drukopnemers denen bj voorkeur symmetrsch naast de mddenas te worden geplaatst. Naast lneartet en berek van de opnemers s ook de postonerng van de opnemers n dwars- en langsscheepse rchtng en n de hoogte mede bepalend voor de utendeljk haalbare nauwkeurghed van de metng Hoogteposte De metng s prmar gercht op een nauwkeurge bepalng van de waterverplaatsng, met een zo gerng mogeljke nvloed van de soorteljke massa van het butenwater. Hertoe s het MARS gebaseerd op metng van de statsche druk zo dcht mogeljk bj de scheepsbodem. De vaststellng van de hoogte waar de drukopnemers zch boven en zo dcht mogeljk bj de bass geplaatst kunnen worden, berust voornameljk op praktsche aspecten van de nbouwstuate Langsscheepse poste De drukopnemers moeten langsscheeps zo ver mogeljk ut elkaar geplaatst worden en daarnaast bj voorkeur op geljke afstanden zo ver mogeljk vanaf mdscheeps (zo dcht mogeljk bj de voor- en achterloodljnen. Rekenng moet worden gehouden met: De nvloed van de scheepsschroeven. Als rchtljn voor de mnmum horzontale afstand van de drukopnemer tot de scheepsschroeven dent 6 * D schroef te worden aangehouden. De langsscheepse onderlnge afstand tussen de opnemers s mnm aal 60% van de lengte over de loodljnen Dwarsscheepse poste Het heeft de voorkeur de drukopnemers op enge afstand ut hartschp te plaatsen. De afstand tussen de sensoren n dwarsscheepse rchtng dent mnmaal 25% van de scheepsbreedte te bedragen. De mate waarn dt gerealseerd kan worden s afhankeljk van de vorm van het onderwaterschp. Het heeft de voorkeur n het vlakke deel van de onderkant van het schp te bljven. De vaarsnelhed mag geen nvloed hebben op de drukmetng. Bj de plaatsng van de druksensoren n op het vlak gelaste pjpen moet hermee rekenng worden gehouden. Voorafgaande aan de nstallate van MARS dent een nstallateplan bj de contractbegeleder ter keurng te worden ngedend. Een opgave van de ontwerppostonerng van de drukopnemers maakt hervan deel ut. Voorschrften voor MARS

29 B s 25 % B s H s 60%L ll L ll A ll V ll B s L ll H s A ll V ll Breedte schp Lengte loodljnen Hart schp Achterloodljn Voorloodljn fguur 7 Plaatsng depgangsensoren Voorschrften voor MARS

30 3 Nveauopnemers en ladngnveaubepalng Inledng Het ladngnveau n het beun dent tjdens de baggercyclus contnu te worden bepaald met nveauopnemers n het beun. Maatgevend voor de berekenng zjn de meetgegevens tjdens de bepalngsmomenten zoals beschreven n paragraaf 1.6.2: Volume van de ladng. Het beunladngvolume wordt bepaald ut de beunnhoudsstaat op bass van het gemddelde ladngnveau n het beun. Er moet rekenng gehouden worden met slagzj; trm; eventueel torse; door- en utbugng van de beunwanden; nvloed van schum; het eventueel optreden van zanddunen boven het beunwaternveau. Bj een gecompartmenteerde hopperndelng dent het nveau per compartment te worden gemeten. De totale nauwkeurghed van het gemddelde ladngsnveau over alle nveauopnemers moet tenmnste 0,5% zjn. Dt kan berekt worden door een maxmaal toelaatbare fout n de afzonderljke opnemers van 0,4% (fout nclusef eventuele afwjkng n poste. Onder deze voorwaarde en de overge gestelde esen n dt document s de keuze van aantal, poste en specfcates van de opnemers vrj 3.2 Technsche specfcates ladngnveauopnemers Het ladngnveau s de hoogtelggng van het grensvlak tussen lucht en baggerspece n het beun ten opzchte van het referentevlak beun. Dt nveau wordt bepaald met nveauopnemers gemonteerd op tenmnste ver locates boven de beunladng per beun ten opzchte van dat referentevlak (ze paragraaf 8.3: Voorschrften m.b.t. beunnhoudgegevens : d d a, j, j, j waarn: d, = ladngnveau ter plaatse van opnemer,j t.o.v. referentevlak j d,j a,j [m] = gemeten ladngnveau opnemer,j [m] = nveau opnemer,j t.o.v. referentevlak [m] Elke opnemer dent na nstallate te worden ngemeten n langs-, dwars- en hoogterchtng. Het meetsgnaal dent te worden aangeleverd n meters ten opzchte van het referentevlak van de beunstaat (bj trmhoek = 0 o Aanbevolen meetprncpes Het toe te passen meetprncpe dent te berusten op afstandsmetng tot de vloestofspegel. Op bass van nauwkeurghed en praktjkervarng bestaat er een voorkeur voor 'contactloze' afstandmeet prncpes, de zjn gebaseerd op Voorschrften voor MARS

31 'ultragelud' of 'radar'-afstandsmetng. De metng dent onafhankeljk van de soorteljke massa of samenstellng van de ladng te zjn Meetberek Het berek van de hoppernveaumetng moet mnmaal lggen tussen de bodem van de hopper en het hoogst berekbare vloestofnveau n de hopper ter plaatse van de nveauopnemers. Voor de bepalng van het hoogst berekbare vloestofnveau wordt utgegaan van de bovenste stand van de overvloe(en, respecteveljk de bovenkant van de hopper (coamng. Herbj wordt, mddels een toeslag, tevens rekenng gehouden met slagzj en trm, de hogere spegelstand bj overvloeen (overlaat- of vlehoogte en klotsende ladng. Het benodgde berek wordt ook wel het nomnale meetberek genoemd. Dt voor MARS nomnale berek s scheepsafhankeljk bepaald. Nadat s vastgesteld welk meetberek nodg s (het nomnale berek kan het eerstvolgende n de handel verkrjgbare berek gekozen worden. Dt meetberek dent net meer dan 50 [%] groter gekozen te worden dan het nomnale meetberek. Zonodg kan het berek van een handels-nveauopnemer aan het nomnale MARS-berek worden aangepast door afregelen van de nveauopnemer Nauwkeurghed De nauwkeurghed van de nveaumetng s samengesteld ut dverse onderdelen: resolute, herhaalbaarhed, lneartet, temperatuurdrft, hysteress, verouderng, drft enz. Voor toepassng n het MARS geldt als enge rchtljn een totale nauwkeurghed de altjd voor het volle her gespecfceerde temperatuurgebed moet gelden (0-25 ºC. Deze totale nauwkeurghed of maxmaal toelaatbare totale afwjkng tussen werkeljke waarde en utgangssgnaal van de opnemer mag net meer bedragen dan ±0,4 [%] van het nomnale meetberek. ze ze Dynamsch berek Utgangssgnaal Overge specfcates De nveauopnemer moet geschkt zjn voor toepassng n de omgevng waar deze geplaatst wordt. Hj moet geschkt zjn voor blootstellng aan zeewater en baggerspece. Aanbevolen wordt, te voorzen n maatregelen de de metng mnder gevoelg maken voor vervulng (zoals door slbafzettng, schumvormng enz.. De nveauopnemer mag net n het drecte zonlcht worden geplaatst (afschermen. 3.3 Rchtljnen voor aantal en postonerng nveauopnemers De nauwkeurghed van de beunnveaubepalng en de bepalng van het volume van de ladng wordt sterk beïnvloed door systematsche fouten de samenhangen met de postonerng van de nveauopnemers. Om de grootte van deze systematsche fouten tot een mnmum terug te brengen zjn rchtljnen voor de postonerng van deze nveauopnemers van toepassng. Doordat verschllende sleephopperzugers zeer uteenlopende beunvormen kunnen hebben bestaan er geen vast voorgeschreven postes voor de Voorschrften voor MARS

32 nveauopnemers. Voor elk schp zal de contractbegeleder daarom n overleg met de opdrachtnemer besluten op welke poste de opnemers geplaatst denen te worden. Afhankeljk van de ndelng van het beun (al of geen langsscheepse schedngswand, wel / geen afzonderljke compartmenten kan worden gekozen voor het aantal en de postonerng bnnen de vereste nauwkeurghedsgrenzen Aantal nveauopnemers Om de beunnhoud en de trm te kunnen bepalen zjn mnmaal ver opnemers verest, zover mogeljk van elkaar geplaatst. Toepassng van meer nveauopnemers verhoogt, net als bj de depgangsmetng, de betrouwbaarhed en reduceert het rsco op netacceptate van de metng, omdat bj utval het systeem dan kan terugvallen op combnates van de resterende nveauopnemers. De berekenng wordt daarom altjd utgevoerd met het maxmale aantal beschkbare opnemers. Het maxmum aantal sgnalen dat aangeboden kan worden aan de MARS-server s net begrensd. Met een eventuele compartmenterng van het beun moet rekenng worden gehouden. Bj utval van één van de voorgeschreven ver sensoren kan voor een beperkte perode gewerkt worden met dre sensoren, onder de voorwaarde dat deze overgebleven dre sensoren aan de postonerngsesen voldoen (ze Eventuele addtonele klene beunen kunnen met mnmaal één sensor worden gemeten, mts het volume per addtoneel beun net meer dan 10% van het hoofdbeun bedraagt. Voor elk beun dent een beuntabel n het MARS te worden aangeboden. Als mnmum confgurate wordt utgegaan van ver nveauopnemers. Deze ver opnemers kunnen aan weerszjden van de hopper mddelljn worden geplaatst Poste nveauopnemers De poste van de beunsensoren dent zodang te worden gekozen dat Het mddelpunt van het beun valt bnnen de omhullende ljn, getrokken door de afzonderljke beunsensoren; De nveaubepalng van het beun na lossen van de ladng betrouwbare sensorwaarden levert. Hervoor moeten de beunsensoren zo gepostoneerd zjn dat zj de laagst gelegen waterspegel n het beun bj geopende bodemdeuren kunnen meten Hoogteposte De poste van de nveauopnemers n hoogte hangt vooral samen met het nomnale berek; het toegepaste meetprncpe (zoals mnmum meetafstand; praktsche aspecten van de nbouwstuate. Alle opnemers denen n prncpe op dezelfde hoogte te worden geplaatst. In eder geval dent het referentevlak voor alle opnemers hetzelfde te zjn. Dt referentevlak dent geljk te zjn aan het referentevlak van de n te leveren beunstaat Langsscheepse poste De onderlnge afstand tussen de voorste en achterste nveau opnemer moet mnmaal 60% van de hopperlengte zjn. Verbanddelen, overvloeen, stortkokers, leegzugkanalen en dergeljke mogen de metng net nadelg beïnvloeden. De opnemers moeten Voorschrften voor MARS

33 daarom op voldoende afstand hervan worden geplaatst. Bj ultra-gelud afstandsmetng dent bjvoorbeeld rekenng gehouden te worden met de breedte van de kegelvormge stralngsbundel Dwarsscheepse poste De onderlnge dwarsscheepse afstand s afhankeljk van de eventuele kegelvormge stralngsbundel (ultra-gelud van de opnemers (wederzjdse beïnvloedng en de vorm van de hopper. De onderlnge afstand tussen de bakboordse en stuurboordse nveauopnemer moet echter mnmaal 25% van de hopperbreedte zjn. Het ladngvolume moet ten behoeve van de leegschpbepalng ook gemeten kunnen worden nden het beun zo goed als leeg s en alleen restladng of schoon water aanwezg s. Herbj s het dus noodzakeljk dat de opnemers zo goed mogeljk vertcaal boven het onderste vlakke deel van de bodem van het beun worden geplaatst. Er moet rekenng worden gehouden met een eventuele compartmenterng van het beun. Voorafgaande aan de nstallate van MARS dent een nstallateplan van het schp bj de contractbegeleder ter keurng te worden ngedend. Een opgave van de ontwerp-postonerng van de nveauopnemers maakt hervan deel ut. B b 25 % B b H s 60%L b L b B b L b H s Breedte beun Lengte beun Hart schp fguur 8 Plaatsng beunsensoren Voorschrften voor MARS

34 4 Berekenngen voor depgang- en ladngnveaubepalng De volgende procedures en berekenngen zjn n het MARS systeem ngebouwd. 4.1 Berekenngen algemeen Voor alle berekenngen, voor zover deze met een poste aan boord te maken hebben, wordt utgegaan van een vast assenstelsel Defnte assenstelsel: De oorsprong van het assenstelsel aan boord bevndt zch: x=0 op hartschp (posteve x naar stuurboord y=0 n de centerljn van de roerkonng (dt s ook de achterloodljn (posteve y naar voorschp z=0 op de bass (dt s de bovenkant van de hud beplatng (posteve z naar boven H s z y V ll (0,0,0 x A ll fguur 9 H s A ll V ll x y z Hart schp Achterloodljn Voorloodljn x-as y-as z-as Assenstelsel Het vlak door de sensorwaarden van het beun of de depgang kan worden bepaald door een groot aantal z-coördnaten ut te rekenen voor gegeven x en Voorschrften voor MARS

35 y-waarden. De algemene formule voor de z-coördnaat voor de nveauberekenng s: z(x,y=ax+by+c De bepalng van de coëffcënten a, b en c s beschreven n C.7. Van eder punt aan boord kan zo de z-coördnaat worden berekend met de coëffcënten a, b, c. Ieder punt op dt vlak op een bepaald tjdstp t wordt weergegeven met de coördnaten (x,y,t. Opp( t a( t x b( t y c( t Opp(t t Oppervlak op tjdstp t tjdstp a(t s de tangens van de hoek voor y=0 b(t s de tangens van de hoek voor x=0 c(t s z waarde bj x=0 en y=0 Bj depgangberekenngen s a(t slagzj of lst en b(t trm. 4.2 Beunoppervlak ut de metngen van de beunsensoren. Doel s: Berekenen ullage voor de nput naar de beuntabel om het beunvolume te kunnen berekenen. Trm berekenen om met behulp van de beunstaat het beunvolume te kunnen bepalen nden er een trmafhankeljke beunstaat beschkbaar s. Berekenen van de soundng de nodg s voor de berekenng van het verschl bnnen-buten. Berekenen van de trm/trm, de gebrukt wordt als ndcate of er geen problemen zjn bj de beunnveaumetngen en/of depgangsmetngen. Bj het geschkt maken van het schp voor het MARS zjn er voorwaarden voor de nstrumentate en de locate van de sensoren. Voor de geaccepteerde nput van dre of meer sensoren wordt het vlak geschat volgens de klenste kwadraten methode. Voor de berekenng van een vlak door alleen twee sensoren moet er een aanname gedaan worden. Met de aanname (geen slagzj (a(t =0 kan dezelfde methode als heronder beschreven gebrukt worden. Het vlak wordt dan net geschat volgens een klenste kwadraten methode, maar drect utgerekend. Met de coëffcënten a(t, b(t en c(t van het vlak n MARS s de trm de atan(b(t, en voor elke combnate van x en y s zowel de ullage als de soundng te berekenen. 4.3 Vlak schatten door de metngen van de depgangssensoren. Doel s: Depgang mdden schp berekenen Trm berekenen om met behulp van de Carène matrx de waterverplaatsng te kunnen bepalen. Voorschrften voor MARS

36 Bnnen-buten berekenen op een zelf gekozen locate (nodg n de procedure leegschp Trm/trm berekenen, de gebrukt wordt als ndcate of er geen problemen zjn bj de beunnveaumetngen en/of depgangsmetngen. Bj het geschkt maken van het schp voor het MARS-systeem zjn er voorwaarden voor de nstrumentate en de locate van de sensoren. Voor de geaccepteerde nput van dre of meer sensoren wordt het vlak geschat volgens de klenste kwadraten methode. Voor de berekenng van een vlak door slechts twee sensoren moet er een aanname gedaan worden. Met de aanname (geen slagzj (a(t =0 wordt het vlak net geschat met de klenste kwadraten methode, maar drect utgerekend. Voor de formules ze C.7 Voorschrften voor MARS

37 5 Ballastwaterbepalng Inledng De veranderng van de scheepsmassa tjdens de baggercyclus door andere oorzaken dan laden en lossen van baggerspece, zoals ten gevolge van verschllen n hoeveelheden ballastwater tjdens vol- en leegvaren, wordt net als de waterverplaatsng en het beunvolume contnu vastgesteld. Het gemeten ballastwaternveau wordt vertaald door het MARS naar een ballastwatervolume mddels de ballasttanknhoudsstaten (paragraaf 8.4: Voorschrften m.b.t. ballasttankgegevens. Het meetsgnaal ut de ballasttanks dent te worden aangeleverd aan het MARS als een soundng [m] of als een druk [Pa]. Als alternatef kan ook het volume of de massa van de ballasttank worden aangeleverd aan het MARS. (ze paragraaf Technsche specfcates voor ballasttanknveau- of drukopnemers Het nveau- of volumeverschl n ballasttanks kan gemeten worden met bjvoorbeeld nveau- of drukopnemers n de ballasttanks. Bj toepassng van meerdere tanks de net n open verbndng met elkaar staan, dent n elke tank een opnemer geplaatst te worden Type ballasttankopnemers Voor het meten van het ballasttanknveau kan zowel van afstandsmetng als van de metng van de hydrostatsche druk gebruk worden gemaakt. Er zjn dezelfde specfcates van toepassng als bj ladngnveaubepalng respecteveljk depgangsmetng (al naar gelang het gekozen meetprncpe. Utzonderngen herop zjn de bepalng van het berek en de heronder nader gespecfceerde nauwkeurghedsesen. Ze ook hoofdstuk 2 'Drukopnemers en depgangsbepalng' en hoofdstuk 3 'Nveauopnemers en ladngnveaubepalng'. Bj gebruk van drukopnemers dent zorg te worden gedragen voor een goede ontluchtng van de behuzng van de opnemers. De plaats waar de ballasttankopnemer aan of n een ballasttank geplaatst moet worden, kan van nvloed zjn op de typekeuze en utvoerng. Bjvoorbeeld ultra-geluds-metng boven de tank versus een drukopnemer ondergedompeld n de tank. De plaatsngsvoorschrften zjn erop gercht dat de nveaumetng, en daarmee de nhoudsbepalng (ze hoofdstuk 8, onafhankeljk van trm en slagzj plaatsvndt. Inden aan de voorwaarde wordt voldaan, kan worden volstaan met een enkele ballasttankopnemer per operatonele ballasttank. Zo net, dan moeten er meerdere opnemers per ballasttank geïnstalleerd worden waarvan de sgnalen gebundeld worden tot één waarde Meetberek Het meetberek moet betrokken zjn op de volle hoogte van de ballasttank. Daarnaast moet rekenng gehouden worden met de feteljke hoogteposte van de ballasttankopnemer. Het benodgde meetberek wordt ook het nomnale meetberek genoemd. Dt nomnale berek s scheepsafhankeljk bepaald. Inden van drukopnemers gebruk wordt gemaakt, wordt nadrukkeljk geadvseerd rekenng te houden met de dynamek van de druk ten gevolge van de beweegljke vloestofspegel n de tank, met de statsche drukhoogte van de Voorschrften voor MARS

38 overvloe en met de mogeljke drukopbouw tjdens vullen (afkomstg van de ballastwaterpomp. Technsche specfcates: paragraaf 2.2 (drukopnemers; paragraaf 3.2 (nveauopnemers. Nadat vastgesteld s welk meetberek nodg s, kan het eerstvolgende n de handel verkrjgbare berek gekozen worden. Dt berek mag net meer dan 50% groter zjn dan het nomnale meetberek Nauwkeurghed De nauwkeurghed van de metng s samengesteld ut dverse onderdelen: resolute, repeteerbaarhed, lneartet, temperatuurdrft, hysteress, verouderng, drft, enz. De vereste totale nauwkeurghed van de ballasttankopnemer s afhankeljk van de relateve grootte van het totale maxmale operatonele ballastvolume. De bjdrage, van de fout n de ballasttankmetng, n de fout van de MARS-bepalng mag net meer dan 10% van de fout n de beunvolumemetng bedragen. De maxmaal toelaatbare totale afwjkng tussen werkeljke waarde en utgangssgnaal van de opnemer mag net meer bedragen dan ± [%] van het nomnale meetgebed. Deze afwjkng wordt als volgt bepaald: V δ = ±0,1* V beun(s tanks - totaal *0,4[%] Waarn: V beun = Volume hopper (m 3 V tanks-totaal = Totale volume alle ballasttanks (m 3 De toelaatbare afwjkng geldt over het volle voor het MARS gespecfceerde temperatuurgebed (0 25 ºC ze ze Dynamsch berek Utgangssgnaal Overge specfcates Voor de overge specfcates wordt verwezen naar de specfcates van drukopnemers (paragraaf 2.2 en nveaumeters (paragraaf Rchtljnen voor postonerng ballasttanknveau- of drukopnemers De nauwkeurghed van de ballasttankmetng wordt sterk beïnvloed door systematsche fouten de samenhangen met de postonerng van de opnemers voor de ballastnveaumetng. Utgegaan wordt van enkelvoudge opnemers. Inden net aan onderstaande plaatsngscrtera voldaan kan worden, dan kan met twee gecombneerde opnemers de enkele opnemer gesmuleerd worden Horzontaal plaatsngscrterum Het nveau van de ballasttank moet worden bepaald ter plaatse van de horzontale poste van het gewchtszwaartepunt van de tank n maxmaal gevulde toestand. Voorschrften voor MARS

39 Inden,.v.m. de vorm van de ballasttank, op deze plaats net het volle volumeberek van de tank kan worden gepeld, moet de opnemer verschoven worden naar het dchtstbjzjnde punt waar dt wel het geval s. Bj de plaatsng dent tevens rekenng gehouden te worden met obstakels (verbanddelen de de metng kunnen verstoren Vertcaal plaatsngscrterum De poste n hoogte van de ballasttankopnemer s afhankeljk van het gekozen meetprncpe en dent te waarborgen dat het volle volumeberek van de ballasttank kan worden waargenomen. 5.4 Alternateve vorm ballastwaterdata Naast het aanleveren van het meetsgnaal als een soundng [m] of als een druk [Pa] s er ook de mogeljkhed om de nhoud van de ballasttank aan te leveren als volume [m 3 ] en als massa [ton] Het heeft net onze voorkeur om van deze laatste twee mogeljkheden gebruk te maken. Deze zjn ngebouwd om een oplossng te beden n de gevallen dat het aanbeden van de druk of soundng van de sensor net mogeljk s of dat het een onevenredg grote nvesterng kost om dt mogeljk te maken. Met name de oplossng om drect de massa van de nhoud van de tank aan te beden heeft het gevaar n zch dat de nhoud met een onjuste dchthed wordt berekend. De aannemer dent specale zorg te dragen voor de juste berekenng met de juste dchthed nden voor deze oplossng moet worden gekozen. In het geval dat er moet worden gekozen voor de oplossng om volume of massa aan te beden dan behoeft er geen tekst bestand E4 te worden aangeleverd. Voorschrften voor MARS

40 6 Baggerstatusbepalng Baggercyclus en bepalngsmomenten De verschllende fasen van de baggercyclus van een sleephopperzuger moeten contnu aan het MARS worden doorgegeven. Zo kunnen de momenten voor de maatgevende scheepsmassa- en de ladngvolumebepalng vastgesteld worden. De verschllende fasen van de baggercyclus worden weergegeven n fguur 10. Tjdens deze bepalngsmomenten dent het schp zo goed als mogeljk n rust te zjn. Er mogen er geen handelngen plaatsvnden de de nauwkeurghed van de hoeveelhedbepalng kunnen beïnvloeden. fguur 10 Verloop ladng n de tjd tjdens een baggercyclus De volgende fasen van de baggercyclus worden n MARS onderscheden: 1. Leegvaren 2. Laden en transt laden 3. Volvaren 4. Lossen en transt lossen 5. Walpersen/Ranbowen 6. Theoretsch Leeg Schp bepalng (Systeemcontrole Leegvaren Het varen met een leeg laadrum, na het storten, walpersen of ranbowen, naar de zuglocate (omvat ook het varen van/naar de lgplaats van de zuger. De zugbuzen zjn net neergelaten. De losopenngen n het laadrum zjn gesloten. De zandpomp s aan of ut Laden In deze fase wordt met een sleephopperzuger bodemmateraal opgezogen en n het laadrum gepompt. De zugbuzen zjn neergelaten. De losopenngen zjn gesloten. De zandpomp s aan. Voorschrften voor MARS

41 6.1.3 Volvaren Het varen met een gevuld laadrum, na het zugen, vanaf de zuglocate naar de stortlocate/walperslocate. De zugbuzen zjn net neergelaten. De losopenngen zjn gesloten. De zandpomp s ut Lossen Het opgezogen materaal wordt op de stortlocate gestort. De zugbuzen zjn net neergelaten De losopenngen n het laadrum zjn geopend De zandpomp s aan of ut Walpersen/Ranbowen Het opgezogen materaal wordt aan de wal of n een bassn gepompt. De zugbuzen zjn net neergelaten. De losopenngen zjn gesloten. De zandpomp (en eventueel de walperspomp s aan. De walpersafsluter staat open Transt laden Het kan voorkomen dat op verschllende (vlak bj elkaar lggende locates moet worden gezogen. Dan volgt na het cyclusdeel volvaren een volgende zugsesse. Op dat moment wjzgt de status van de volvaarsesse n transt laden Transt lossen Het kan voorkomen dat op meerdere (dcht bj elkaar lggende locates wordt gestort bnnen dezelfde baggercyclus. Het beun wordt bj het eerste storten slechts gedeelteljk geleegd. Er volgt dan een sesse leegvaren (op dat moment onderdeel van de volgende baggercyclus. Als daarna drect een tweede stortsesse plaatsvndt, verandert de status van de leegvaarsesse n transt lossen. Zowel de sesse transt lossen als de tweede stortsesse maken deel ut van de oorspronkeljke baggercyclus. 6.2 Baggercyclus Een baggercyclus bestaat altjd ut een perode van laden en een perode van lossen. Als er na het lossen weer geladen wordt, dan wordt een neuwe baggercyclus gestart (Ze fguur 10. Voorschrften voor MARS

42 fguur 11 Sesses bnnen een cyclus Tjdens een baggercyclus kan er meerdere keren geladen worden voordat er gelost wordt. Ook kan er meerdere keren gelost worden voordat er weer geladen wordt. (Ze fguur 11. Iedere keer dat er geladen of gelost wordt, wordt een baggersesse genoemd. In MARS wordt voor edere baggersesse bepaald wat de massa leegschp en /of wat de massa volschp s; op welke locate geladen of gelost s; wat de TDS danwel de m³ zand s. Er zjn twee berekenmethodes: geladen en gelost. Voor de formules ze C.8 en C.9. Welke van deze twee methodes gehanteerd wordt tjdens een baggercyclus, wordt tjdens de eerste laadsesse op bass van de perceelnrchtng bepaald. Gedurende een hele baggercyclus wordt met dezelfde berekenmethode gewerkt. Ook de verrekeneenhed (TDS, m3z, m3bu, uur wordt op bass van de eerste laadsesse bepaald voor de gehele baggercyclus. De contractbegeleder geeft voor perceellocates op wat de verrekeneenhed en de berekenmethode s. Als de perceellocate net gevonden kan worden, wordt een perceeldefault gebrukt Volgorde cyclusonderdelen Een baggercyclus bestaat altjd mnmaal ut de volgende onderdelen n deze volgorde: Leegvaren Laden Volvaren Lossen Mnmale duur cyclusonderdelen Ut hetgeen beschreven staat bj Tolerantes (paragraaf 1.5, Berekenngen (paragraaf 1.6 en n de Appendx H volgt dat er per cyclusonderdeel een mnmale tjdsduur benodgd s om de gegevens te bepalen voor de berekenng Deze mnmale tjdsduur per onderdeel s: Leegvaren: Is als status nodg voor de werkng van het systeem. Met de aanvang van leegvaren wordt een neuwe cyclus gestart. Van de status leegvaren dent mnmaal één 5 seconden record aanwezg te zjn n de Voorschrften voor MARS

43 database. Om dt te bereken moeten er mnmaal 11 berchten met een frequente van 2 Hz bnnenkomen. Een velge werkwjze s om op de nterface van MARS2 te constateren dat het systeem de status leegvaren heeft overgenomen. Laden: Deze status dent mnmaal 25 seconden te duren omdat de perode benodgd s voor de bepalng van het volschp. (paragraaf Volvaren: Deze status dent mnmaal 25 seconden te duren omdat de perode benodgd s voor de bepalng van het volschp. (paragraaf Lossen: Deze status dent mnmaal 50 seconden te duren omdat de perode benodgd s voor de bepalng van het leegschp. (paragraaf Specfcates statusndcatoren De baggerstatus wordt aan MARS doorgegeven op bass van sgnalen afkomstg van opnemers op scheepsonderdelen, zoals baggerpomp, zugbus en bodemdeuren. Statusgenerate Het systeem voor statusgenerate s een deelsysteem van het MARS. Voor dt systeem moet apparatuur aanwezg zjn, waaraan een aantal baggerproces-sgnalen kunnen worden toegevoerd. Op bass van deze sgnalen kan n de apparatuur op automatsche wjze een van de vjf statussen van de baggercyclus worden geactveerd. Op elk tjdstp kan het schp zch slechts n één status bevnden. De acteve status moet afgelezen kunnen worden. Alle n het schp aanwezge baggerproces-sgnalen komen n aanmerkng als statusndcator, mts deze, gecombneerd met andere sgnalen, een voor edere status uneke combnate kan vormen. De apparatuur moet aan de esen voldoen zoals gesteld n paragraaf 7.2 'Specfcates systemen voor sgnaaltransport'. Er s geen specfeke voorkeur voor het toe te passen type apparatuur. 6.4 Voorschrften voor een statusndcatorenmatrx De statussgnalen moeten worden afgeled van een aantal statusndcatoren, de voor elke status een uneke combnate moeten vormen. Ook kan de statusvolgorde tot ondersched tussen statussen leden. Zo wordt volvaart onderscheden van leegvaart doordat de status volvaart altjd volgt op de status zugen. De opdrachtnemer dent n een overzchteljke statusndcatorenmatrx aan te geven welke uneke combnate van statusndcatoren een bepaalde baggerstatus defnëren. Deze matrx dent voorafgaande aan de nstallate van MARS door de contractbegeleder te worden goedgekeurd. Een voorbeeld van een statusndcatoren-matrx wordt n tabel 3 gegeven. Dt s slechts een voorbeeld en deze matrx s net algemeen toepasbaar voor alle schepen en dus ook net voorgeschreven. Er zjn andere combnates denkbaar. Status Zandpomp Zugbuzen Loskleppen Afsluter Leegvaren Ut/aan Aan dek Dcht Laden Aan Neer Dcht Aanzug Volvaren Ut Aan dek Dcht Voorschrften voor MARS

44 Lossen Ut/aan Aan dek Open Walpersen Aan Aan dek Dcht Ranbowen Aan Aan dek Dcht Trompet tabel 3 Voorbeeld van een statusndcatorenmatrx De MARS software s zodang ontworpen dat eder moment maar één status geldg kan zjn. De oude status bljft gehandhaafd, zolang er nog geen statusveranderng naar een neuwe geldge status heeft plaatsgevonden. Een voorbeeld: De status zugen s geactveerd en er wordt gestopt met zugen om over te gaan naar de status volvaren. De zandpomp wordt utgezet. De zugbuzen zjn nog net aan dek. De combnate van statusndcatoren s net meer correct voor de status zugen, maar ook nog net voor de status volvaart. In dt soort gevallen bljft de status op de oude status staan (her status zugen, totdat er een neuwe geldge combnate optreedt. Voorschrften voor MARS

45 7 Dataoverdracht Inledng De gemeten sgnalen (van de nstrumenten aan boord van de sleephopperzuger (ladngnveau, depgang, ballastvolume, baggerstatus denen contnu (tenmnste 5 Hz aan het systeem voor sgnaalvoorbewerkng (pre-processor of netwerk te worden aangeleverd. De sgnalen ut het systeem voor sgnaalvoorbewerkng denen met een frequente van 2 Hz aan het MARS-systeem te worden aangeleverd. De onnauwkeurghed van de overdracht van het utgangssgnaal van de opnemers va het systeem voor sgnaalvoorbewerkng aan boord naar de ngang van de MARS-server mag ten hoogste 1,25 maal de maxmaal toelaatbare fout van de opnemer bedragen. Voorbeeld: De vereste maxmale fout voor een drukopnemer s 0,4%. De maxmale fout voor deze opnemer over het hele traject mag dan 1,25 * 0,4 = 0,5% bedragen. Ze ook hoofdstuk 2 'Drukopnemers en depgangsbepalng' en hoofdstuk 3 'Nveauopnemers en ladngnveaubepalng'. 7.2 Specfcates systemen voor sgnaaltransport Tot het systeem voor sgnaaltransport wordt gerekend het transport van het sgnaal vanaf de opnemer tot en met het systeem van sgnaalomzettng bj de MARS-server. Dat s dus nclusef een eventueel noodzakeljke serëel-ethernet converter. De scheepsbekabelng ten behoeve van het MARS moet volledg voldoen aan de geldende voorschrften van het Bureau waar het schp s geklasseerd (zoals BV, LR, GL, DNV enz.. De kans op overspraak dent n het ontwerp gemnmalseerd te worden Specfcates systemen voor sgnaalomzettng De analoge [ma] stroomsgnalen moeten n sgnalen worden omgezet zodang dat het MARS gevoed kan worden met de vereste meetwaarden. Voor de sgnaalomzettng gelden de volgende rchtljnen: nomnaal berek ngang: voedng nomnaal: [ma] 24 [Vdc] Dgtale dataoverdracht systemen zjn ook toegestaan, bjvoorbeeld RS485 / Feldbus (Profbus DP, Modbus. Bj de beoordelng van het dataoverdrachtsysteem s de toegankeljkhed van het sgnaal voor nspecte en troubleshootng een belangrjke voorwaarde. Het moet eenvoudg mogeljk zjn om ter plaatse van de MARS-server of een tussengeschakelde sereëelethernet converter de ruwe utgangssgnalen van de verschllende opnemers te montoren (loggen, zchtbaar maken om deze te vergeljken met het drecte utgangssgnaal van de opnemers. Nauwkeurghed: De sgnaalomzettng draagt bj aan de totale meetfout. De totale onnauwkeurghed van de desbetreffende metng mag daardoor met net meer dan 25% toenemen ten opzchte de vereste opnemer-specfcates. Voorschrften voor MARS

46 7.2.2 Specfcates voor TCP/IP verbndng De communcate tussen het boordsysteem en de MARS-server s gebaseerd op het TCP/IP protocol over Ethernet. De MARS-server bedt ondersteunng aan maxmaal één TCP/IP verbndng t.b.v. de sensornformate. Als het boordsysteem geen ethernetsgnaal kan aanbeden, s het ook mogeljk om een serëel sgnaal om te zetten naar een ethernetsgnaal. Het serële sgnaal moet dan de correcte datastrng (ze D.3.6 bevatten. Voor esen aan de dataconverter ze D.2.2. De dataopbouw en -utwsselng tussen datalogger en MARS-systeem s nader gespecfceerd n D.3.2. Geschkte serëel-ethernet dataconverters zjn opgenomen n Appendx F Specfcates systemen voor sgnaalvoorbewerkng Als de sgnaalvoorbewerkng dgtaal met behulp van een mcro-processor plaatsvndt, moet het systeem voor sgnaalvoorbewerkng worden gecombneerd met het systeem voor statusbepalng. De n het systeem aanwezge data moet rechtstreeks met behulp van de TCP/IP verbndng aan de MARS-server worden aangeboden. Als de MARS-Systeemopbouw voorzet n gecombneerde opnemersystemen, dan worden de te combneren sgnalen samengesteld tot één sgnaal. Dat gebeurt door mddel van een systeem van sgnaalvoorbewerkng (bjvoorbeeld mddelng. Voor de sgnaalvoorbewerkng gelden de volgende voorschrften: De samengestelde meetfout (van opnemers + sgnaalomzettng + voorbewerkng s net groter dan de voor sgnaal-omzettng gespecfceerde waarde: totaal 1.25 * de toelaatbare opnemernauwkeurghed. Het combneren van sgnalen vndt plaats na de sgnaalomzettng. Correctes op de ngaande sgnalen, bjvoorbeeld offsets, mogen alleen na goedkeurng door de contractbegeleder worden utgevoerd TCP/IP bercht Het bercht dat dgtaal de waarden van de analoge spannngssgnalen en statussgnalen weergeeft, heeft de volgende specfcates: Gecommunceerd wordt over TCP serverpoort De MARS server acteert als een TCP server, het systeem van de opdrachtnemer (datalogger plus eventuele omzetter acteert als TCP clent. De overdrachtfrequente s mnmaal 2 Hz (2 keer per seconde. Er wordt een ASCII-strng verstuurd. ASCII-strng s als volgt opgebouwd: start karakters ASCII m2ds ; schedngsteken ASCII ; ; <d1>=<waarde 1>; schedngsteken ASCII ; <dn>=<waarde n>; schedngsteken ASCII ; ; Checksum (CRC-16. Deze levert 4 Hex dgts 0-9, A - F ; CR/LF. D.3.3 en D.3.4 geven meer nformate over de berchtenregel en de heraan gestelde esen. D.3.4 toont een voorbeeld van de datastrng. Voorschrften voor MARS

47 Voor de berekenng van de checksum ze D.4. Voorschrften voor MARS

48 8 Scheepsgegevens Inledng De opdrachtnemer moet de volgende bestanden en documenten bj de contractbegeleder ndenen, mnmaal 5 werkdagen voor afname van het schp, voorafgaand aan de aanvang van de werkzaamheden: confgurate fles ze Hoofdstuk 9 Scheepsconfgurates en Appendx E; algemene scheepsgegevens; Carènegegevens (stablty booklet; stuateschets van het schp en de drukopnemerconfgurate; beunnhoudsstaat ; stuateschets van het beun en de nveauopnemerconfgurate; ballasttankstaat(-staten; tankenplan; scheepstekenng (general arrangement; statusgeneratematrx ze 6.4; nternatonal load lne certfcate; nternatonal load lne exempton certfcate. De documenten denen dgtaal aangeleverd te worden. Ze Appendx I Checklst scheepsgegevens 8.2 Voorschrften m.b.t. waterverplaatsngsgegevens De Carènematrx bevat de waterverplaatsngsgegevens van de sleephopperzuger. Voor detals ze Geldghed De gegevens zjn geldg zolang er geen structurele wjzgng(en van de geometre van het schp (tot de maxmaal mogeljk berekbare nznkng, over het volle trmgebed heeft plaatsgevonden de van nvloed s op de waterverplaatsng. Inden wel één of meer wjzgngen, zoals hervoor bedoeld, hebben plaatsgevonden, moet de opdrachtnemer dt melden aan de contractbegeleder voorafgaand aan het te verrekenen baggerwerk. Daarnaast moet de opdrachtnemer de Carènegegevens opneuw laten berekenen en deze neuwe gegevens aan de contractbegeleder overhandgen voor aanvang of hervattng van de werkzaamheden voor verwerkng n het MARS Verklarng van een geaccredteerde nstante Het document waarn de Carène gegevens beschreven staan dent voorzen te zjn van: Stempel team scheepsmetng Naam sleephopperzuger Teboekstellngsnummer Datum van metng Tevens een goedkeurngskenmerk van de scheepsmeter. Waarbj de scheepsmeter een erkend klassebureau kan zjn (bjvoorbeeld Bureau Vertas, Germanscher Lloyd, Lloyds Regster of Det Norske Vertas. Voorschrften voor MARS

49 8.2.2 Carènegegevens De opdrachtnemer dent een orgnele Carènematrx van de betreffende sleephopperzuger aan de contractbegeleder te overhandgen voor gesloten bodemkleppen; gecorrgeerd voor scheepshud en aanhangselen De Carènematrx moet de waterverplaatsngs-gegevens van de sleephopperzuger bevatten, betrokken op het schp nclusef hud en aanhangsels en voor gesloten bodemkleppen. De waterverplaatsng wordt herbj utgedrukt n [m 3 ]. De waterverplaatsng wordt gepresenteerd als functe van de gemddelde (mdscheepse depgang ten opzchte van de bass voor verschllende mogeljke trmlggngen. Inden de Carènematrx bepaald s ten opzchte van de onderkant kel n plaats van ten opzchte van de bass, dan moet n de Carènematrx bj alle depgangswaarden de kelplaatdkte zjn afgetrokken, zodat de tabelwaarden wel waarden zjn ten opzchte van de bass. Berek waterverplaatsnggegevens Het berek van de waterverplaatsngsgegevens dent betrokken te zjn op de feteljk grootst mogeljke nznkng (depgang n zoet water en de mnmum depgang n zout water, ongeacht de voor het schp n het betreffende vaargebed geldende beperkngen en dent afgestemd te zjn met het n hoofdstuk 2 'Drukopnemers en depgangsbepalng' gespecfceerde nomnale depgangsmeetberek. (De waterverplaatsng bj eventueel baggeren met 'water aan dek' moet toch vastgesteld kunnen worden, ongeacht of dt ook toegelaten s. Als mnmum depgang wordt beschouwd de theoretsche depgang van het lege bedrjfsklare schp, zonder voorraden, reservedelen, enz. De waterverplaatsngsgegevens moeten bepaald zjn voor het volledge berek van voorkomende trmlggngen. In het algemeen zal dt neerkomen op een trm van -1 [m] (koplast, va 0 [m] (geljklast, tot +3 [m] (stuurlast, dt s echter afhankeljk van de scheepsgeometre. De waterverplaatsngsgegevens denen aangeleverd te worden: voor depgangen n oplopende stappen van 0,10 [m] voor trm met een stapgrootte van 0,50 [m]. Aanleverng waterverplaatsnggegevens De waterverplaatsnggegevens, denen n twee formaten te worden aangeleverd, bj de contractbegeleder, nameljk als scan van het orgnele gestempelde document en als tekst bestand zoals beschreven n Hoofdstuk 9 Scheepsconfgurates en Appendx E Stuateschets De stuateschets moet een langsdoorsnede en een dwarsdoorsnede van het schp bevatten waarn de hoofdmaten en de lggng van de drukopnemers dudeljk aangegeven zjn. 8.3 Voorschrften m.b.t. beunnhoudgegevens De bepalng van het volume van de ladng vndt plaats n het MARS op bass van het gemddelde vloebare ladngnveau n de hopper. Hervoor wordt de beunstaat gebrukt. De beunsta(at(en moeten n tabelvorm de nhoud van het hoofdbeun en eventuele addtonele klene beunen van het schp n m 3 aangeven ten opzchte van een referentevlak boven n het beun. De beunnhoud moet per 0,01 meter vertcale depte en op 1 m 3 nauwkeurg Voorschrften voor MARS

50 aangeleverd worden. MARS est een afrondng op hele m³ of nauwkeurger. MARS kan beunstaten tot op dre decmalen afgerond aan. Let op: Het referentevlak van de n te leveren beunstaat dent hetzelfde te zjn als het referentevlak van de beunopnemers. Een door een geaccredteerde nstante vastgestelde beunstaat s geldg totdat er structurele veranderngen aan of n het beun worden aangebracht. Inden wel één of meer wjzgngen, zoals hervoor genoemd, hebben plaatsgevonden, dan moet de opdrachtnemer dt melden aan de contractbegeleder vóór nzet van de sleephopperzuger; de beunstaat(en door een geaccredteerde nstante opneuw laten vaststellen; de neuwe gegevens aan de contractbegeleder overhandgen voor verwerkng n het MARS Verklarng van een geaccredteerde nstante Het document waarn de beun tabel(len beschreven staan dent voorzen te zjn van: Stempel team scheepsmetng Naam sleephopperzuger Teboekstellngsnummer Nummer/naam beun(en; Datum van metng Tevens een goedkeurngskenmerk van de scheepsmeter. Waarbj de scheepsmeter een erkend klassebureau kan zjn (bjvoorbeeld Bureau Vertas, Germanscher Lloyd, Lloyds Regster of Det Norske Vertas Beunstaat De beunstaten moeten de nhoud van het beun, en eventuele andere beunen van het schp aangeven: n tabelvorm; n [m 3 ] ten opzchte van een referentevlak boven het betreffende beun. De beunnhoud moet aangeleverd worden per centmeter (0,01 [m] vertcale depte; afgerond op 3 decmalen. Inden de sleephopperzuger s voorzen van addtonele klene beunen (ze denen ook hervan beunstaten op dezelfde maner te worden aangeleverd. De beunstaten denen tevens dgtaal te worden ngedend n het formaat zoals beschreven n Een voorbeeld s opgenomen n E.3. Het referentevlak van de n te leveren beunstaat dent hetzelfde te zjn als het referentevlak van de beunnveauopnemers. Inden het referentevlak van de beunstaat anders s dan het referentevlak van de nveauopnemers dan dent de offset verwerkt te worden n de beunstaat of het referentevlak van de opnemers aangepast te worden. Dt dent n overleg met de contractbegeleder te gebeuren Stuateschets De stuateschets moet een langsdoorsnede en een dwarsdoorsnede van het beun (respecteveljk de beunen bevatten waarn de hoofdmaten en de lggng van het referentevlak (van zowel de beuntabel als de nveauopnemers dudeljk aangegeven zjn. Voorschrften voor MARS

51 8.4 Voorschrften m.b.t. ballasttankgegevens De opdrachtnemer moet de volgende documenten bj de contractbegeleder ndenen voor de aanvang van de werkzaamheden: verklarng van een geaccredteerde nstante; ballasttanktabellen; tankenplan; ljst van de operatonele en net operatonele tanks (betrokken op tankenplan Verklarng van een geaccredteerde nstante Het document waarn de ballasttank tabellen beschreven staan dent voorzen te zjn van: Stempel team scheepsmetng Naam sleephopperzuger Teboekstellngsnummer Nummer ballasttank; Datum van metng Tevens een goedkeurngskenmerk van de scheepsmeter. Waarbj de scheepsmeter een erkend klassebureau kan zjn (bjvoorbeeld Bureau Vertas, Germanscher Lloyd, Lloyds Regster of Det Norske Vertas Ballasttanktabellen De nhoud van alle operatonele ballasttanks moet per tank aangeleverd worden: n tabelvorm; de nhoud n [m 3 ]; afgerond op 0,1 [m 3 ] tot m 3 ; per 0,10 [m] tot 0.01 [m] vertcale afstand ten opzchte van een gedefneerd referentevlak als soundngtabel.; De ballasttanktabellen moeten tevens dgtaal n het formaat worden ngedend zoals beschreven n Een voorbeeld s opgenomen n E Tankenplan Op een orgneel 'tankenplan' van de sleephopperzuger denen alle ballasttanks dudeljk en genummerd te zjn aangegeven. Tevens dent van edere tank tenmnste één langsdoorsnede en één dwarsdoorsnede nclusef de nhoud n [m 3 ] gegeven te worden. In het 'tankenplan' moet dudeljk aangegeven worden welke ballasttanks als operatonele en welke als net-operatonele ballasttanks beschouwd worden. Net-operatonele ballasttanks zjn net n gebruk en moeten verzegeld zjn. Voorschrften voor MARS

52 9 Scheepsconfgurates Een scheepsconfgurate bestaat ut de volgende gegevens: Scheepsgeometre: deze bevat onder andere de plaatsng van beunen en ballasttanks en plaatsng van de verschllende sensoren (E1. Carènematrx: deze matrx geeft een verband aan tussen de depgang van het schp en de waterverplaatsng (E2. Beuntabel: deze tabel geeft het verband tussen de gemeten hoogte n het beun en het volume baggermateraal n het beun (E3. Ballasttanktabel: deze tabel geeft het verband tussen gemeten hoogte n de ballasttank en ballasttanknhoud (E4. Voor het aanmaken van een scheepsconfgurate kan gebruk gemaakt worden van de tool de specaal hervoor s ontwkkeld. Hermee wordt een XML bestand aangemaakt van de ngevoerde scheepsgeometre en nstrumenten. De scheepsgeometre moet als eerste ngevoerd worden. Hern wordt onder andere het aantal beunen en ballasttanks gedefneerd, zodat het MARSsysteem kan bepalen welke andere tabellen nodg zjn om tot een complete scheepsconfgurate te komen. Scheepsconfgurate XML E1 MARS support Scheepsgeometre ASCII tekst Carènedagram ASCII tekst Beuntabel ASCII tekst Ballasttanktabel E2 E3 E4 MARS2-systeem fguur 12 Identfcate van de scheepsconfgurate-nterface De nterface voor de scheepsgeometre bestaat ut de nvoer van een XMLbestand (E1. Het XML-formaat laat het toe om op eenvoudge wjze hërarchsche gegevens te beschrjven (bjvoorbeeld een schp bevat een beun, een beun bevat beunsensoren, een beunsensor heeft een poste, etc.. Het maakt het ook mogeljk om op eenvoudge wjze meerdere beunen en ballasttanks te defnëren. Detals bestandsformaat: De nterface voor de Carènematrx, de beuntabel(len en de ballasttanktabel(len bestaat ut de nvoer van een ASCII-tekstbestand (E2, E3, Voorschrften voor MARS

53 E4. Het ASCII- tekstformaat maakt het eenvoudg om bestaande tabellen om te zetten naar het formaat dat MARS verest. Detals bestandsformaten: 9.2.2, 9.2.3, 9.2.4, Voorbeelden: E.2, E.3, E Relates tussen nterfaces Relate tussen scheepsgeometre (E1 en tabellen (E2- E4 De scheepsgeometre (fguur 12, E1 en de verschllende tabellen (fguur 12, E2-E4 refereren aan gezamenljke gegevens de onderlng overeen moeten komen om tot een slutende scheepsconfgurate te komen. De naam van het schp moet bjvoorbeeld n alle bestanden de bj één scheepsconfgurate horen, dentek zjn. Verder zal het tanknummer n een beuntabel overeen moeten komen met één van de tanknummers n de scheepsgeometre. Onderstaande tabel geeft een overzcht van de gegevens de overeen moeten komen, per nterface. Gegeven Interface E1 (geometre Interface E2 (Carène Interface E3 (beun Interface E4 (ballast Naam van het schp ShpName ShpName ShpName ShpName Beunnummer HopperNr. n.v.t. HopperNr. n.v.t. Tanknummer volgens tankplan TankNr. n.v.t. n.v.t. TankNr. tabel 4 Overzcht van relategegevens bnnen deze nterface Relate met schpnterface (berchtenregel De scheepsgeometre (fguur 12, E1 beschrjft onder andere de verschllende sensoren aan boord. Alle sensoren waarvan n de berchtenregel (ze D.3.3 een meetwaarde wordt overgedragen, moeten ook zjn beschreven n deze nterface. Gegeven Uneke sensor dentfcate Interface E1 (geometre <SensorId> Berchtenregel <d> tabel 5 Overzcht van relategegevens tussen schpnterface en de berchtenregel 9.2 Bestandsformaten Bestandsformaat scheepsgeometre (E1 De scheepsgeometre zelf wordt beschreven n een XML-bestand. De structuur en syntax van de gegevens wordt voorgeschreven door een zogenaamd XMLschema n de vorm van een XSD-bestand. Aan de hand van dt XSD-bestand kan een gedeelteljk automatsche valdate van de scheepsgeometregegevens utgevoerd worden. Daarnaast gelden voor de nhoud de volgende regels: Het XML-schema bevat een versenummer dat bj edere wjzgng aan de nterfacedefnte wordt opgehoogd. Het versenummer van een Voorschrften voor MARS

54 aangeleverde scheepsconfgurate moet overeenkomen met het versenummer van de nterfacedefnte dat door MARS verwacht wordt. Beun- en ballasttanknummers moeten unek zjn per schp. Iedere sensor heeft een unek SensorId. Deze sensordentfcate moet bovenden overeenkomen met de dentfcate van de meetwaarde de va nterface de berchtenregel wordt gecommunceerd. Per sensor wordt de verwachte mnmum- en maxmumwaarde opgegeven, zodat het mogeljk s om bj overschrjdng hervan een foutmeldng of waarschuwng te genereren. Gebrukte eenheden zjn aangegeven n het XML-schema. Scheepsconfgurate tool Om het opzetten van een scheepsgeometrebestand te vereenvoudgen, heeft Rjkswaterstaat een tool beschkbaar waarmee de scheepsgeometre ngevoerd kan worden. De output van deze tool s een XML-bestand dat voldoet aan het XML-schema. Rjkswaterstaat zal deze tool aan de opdrachtnemer ter beschkkng stellen. De carène-, beun- en ballasttanktabellen denen n de n t/m beschreven formaten te worden aangeleverd. Daarnaast worden er nog een aantal gegevens gevraagd de nog net n de tool verwerkt kunnen worden. Deze aanvullende gegevens worden gevraagd n de Checklst Scheepsgegevens ze Appendx I Bestandsformaattabellen (E2, E3, E4 Naast het XML-bestand dat n het scheepsconfgurate tool moet worden aangemaakt, maakt ook een aantal ASCII-tekstbestanden deel ut van de confgurate. De verschllende ASCII-tekstbestanden hebben een gemeenschappeljk formaat, bestaande ut een aantal regels metadata, de de tabel beschrjven en de daadwerkeljke tabeldata. Algemeen Voor elke tabel s een apart ASCII-tekstbestand benodgd. De volgende tekstbestanden zjn verest: o Carènematrx; o Eén beuntabel per beun; o Eén ballasttanktabel per operatonele ballasttank; Het bestand begnt met een aantal regels metadata de de tabel beschrjven. Na de metadataregels volgt een lege regel; Na deze lege regel volgen de tabeldata. Andere lege regels n het bestand worden door MARS genegeerd. De tekstbestanden moeten worden aangeleverd n ANSI. De voor de dgtale documenten gevraagde gegevens komen overeen met de offcële documenten (ze hoofdstuk 8. Metadata Een metadataregel volgt het formaat #<label>=<waarde><cr><lf>. Het metadatalabel en de metadatawaarde n de kop moeten drect aansluten bj het "="-teken. Er mogen dus geen spates om het "="- teken heen staan. Extra spates of tabs aan het end van een regel zjn net toegestaan. Elk label s een unek label. Per bestandstype s een aantal verplchte labels vastgelegd. Voorschrften voor MARS

55 De waarde kan n bepaalde gevallen ook een tekst zjn. Alleen dan zjn spates n <waarde> toegestaan. Per tabel s een aantal verplchte metadatalabels gespecfceerd. Tabeldata Gebrukte eenheden zjn: meter (m voor afstanden en kubeke meter (m 3 voor volumes. Bede met dre decmalen. Numereke waarden n de tabellen worden gescheden door één of meerdere spates of TAB-karakters. Om decmalen aan te geven wordt een punt (. gebrukt. Een tabelregel endgt met <CR><LF>. Extra spates of tabs aan het end van een regel zjn net toegestaan. Voor tabellen waarbj ook de trm een rol speelt, nameljk de Carènematrx en de beuntabel(len, geldt voor de trm: De eerste regel van de tabel geeft de mogeljke waarden van de trm aan. De trmwaarden n de eerste regel van de tabel lopen op van lnks naar rechts. De trm s gedefneerd als depgang op de achterloodljn mnus depgang op de voorloodljn (dus een trm achterover geeft een posteve waarde en een trm voorover geeft een negateve waarde. De regel met mogeljke waarden voor de trm begnt met een tab of één of meerdere spates. De trm wordt utgedrukt n meters met dre decmalen. De kolommen met gegevens per trm zjn zo geordend dat de trmwaarde oploopt van lnks naar rechts. Metadata Label Formaat Waarde tabel 6 Metadata gegevens van de Carènematrx Tabeldata Bestandsformaat Carènematrx (E2 Type Tekst Vaste waarde mars2carenetable Name Tekst Naam van het dagram, traceerbaar naar de gecertfceerde Carènematrx. Bevat dus bj voorkeur het kenmerk van het offcële document dat bj de tabel hoort. Date YYYY-MM-DD Bjv Datum van goedkeurng van gecertfceerd Carènematrx Verson Numerek Versenummer. Geeft de mogeljkhed om opeenvolgende verses van een confgurate tekst-bestand van elkaar te onderscheden. Bj voorkeur wordt het versenummer voor edere verse van het bestand met 1 opgehoogd. Descrpton Tekst Vrj te kezen ShpName Tekst Naam van het schp. Deze moet geljk zjn aan de scheepsnaam ut het XML-confguratebestand zoals gegenereerd door het scheepsconfguratetool. Voor de tabel geldt: De eerste kolom geeft de depgang aan n meters met dre decmalen. De waarden n de eerste kolom van de tabel lopen op. Let op: De waarden n de matrx moeten dus ook van boven naar beneden oplopen. Voorschrften voor MARS

56 De daaropvolgende kolommen geven de waterverplaatsng n m 3 aan per trmwaarde, met dre decmalen. Het aantal kolommen met waterverplaatsngen komt overeen met het aantal mogeljke trmwaarden ut de eerste regel. De regels n de tabel zjn zo geordend dat de depgang oploopt van boven naar beneden Bestandsformaat beuntabel (E3 Metadata Label Formaat Waarde Type Tekst Vaste waarde mars2hoppertable Name Tekst Naam van de tabel, traceerbaar naar gecertfceerde beuntabel. Bevat dus bj voorkeur het kenmerk van het offcële document dat bj de tabel hoort. Date YYYY-MM-DD Bjv Datum van goedkeurng van gecertfceerde beuntabel. Verson Numerek Versenummer. Geeft de mogeljkhed om opeenvolgende verses van een confgurate tekstbestand van elkaar te onderscheden. Bj voorkeur wordt het versenummer voor edere verse van het bestand met 1 opgehoogd. Descrpton Tekst Vrj te kezen ShpName Tekst Naam van het schp. Deze moet geljk zjn aan de scheepsnaam ut het XML-confguratebestand zoals gegenereerd door het scheepsconfgurate tool. HopperNr Numerek Uneke dentfcate van de beun voor dt schp. Bj voorkeur wordt de volgende rchtljn gevolgd: Het eerste beun krjgt Hoppernr 1. Als er meerdere beunen zjn wordt oplopend genummerd. Materal Tekst Soort materaal waarvoor deze beuntabel geldt: sand voor zand; slt voor slb. tabel 7 Metadata gegevens van beuntabel Tabeldata In de trmonafhankeljke beuntabel volgt na de tab of spates n de eerste regel van het waardeblok het getal De eerste kolom geeft de ullage aan ten opzchte van het referentevlak van de beuntabel n meters met dre decmalen. De waarden n de eerste kolom lopen op. Let op: De beunvolumewaarden n de volgende kolom(men van de matrx moeten dus van boven naar beneden aflopen. In de daaropvolgende kolommen per trmwaarde, wordt het bj de ullage behorende beunvolume n m 3 aangegeven, met dre decmalen. De trm wordt weergegeven n meters n stappen van een halve meter. Metadata Label Formaat Waarde Bestandsformaat ballasttanktabel (E4 Voorschrften voor MARS

57 Type Tekst Vaste waarde mars2ballasttable Name Tekst Naam van de tabel, traceerbaar naar gecertfceerde ballasttanktabel. Bevat dus bj voorkeur het kenmerk van het offcële document dat bj de tabel hoort. Date YYYY-MM-DD Bjv Datum van goedkeurng van gecertfceerde ballasttanktabel. Verson Numerek Versenummer. Geeft de mogeljkhed om opeenvolgende verses van een confgurate tekst-bestand van elkaar te onderscheden. Bj voorkeur wordt het versenummer voor edere verse van het bestand met 1 opgehoogd. Descrpton Tekst Vrj te kezen ShpName Tekst Naam van het schp. Deze moet geljk zjn aan de scheepsnaam ut het XML-confguratebestand zoals gegenereerd door het scheepsconfgurate tool. TankNr Numerek Uneke dentfcate van de ballasttank volgens het tankplan van dt schp. tabel 8 Metadata gegevens van ballasttanktabel Tabeldata De tabel bevat twee kolommen. De eerste kolom bevat de soundng ten opzchte van het referentevlak van de ballasttanktabel n meters met dre decmalen. De tweede kolom s het bjbehorende tankvolume n m 3 met dre decmalen. De regels n de tabel zjn zo geordend dat de soundng oploopt van boven naar beneden. Let op: De waarden n de matrx (m 3 moeten dus ook van boven maar beneden oplopen. Voorschrften voor MARS

58 10 Systeemcontroles Het systeem geeft de opdrachtgever nzcht n de door de opdrachtnemer utgevoerde werkzaamheden. Daarom s het noodzakeljk dat de juste werkng van het systeem wordt gecontroleerd. Hervoor bestaat n MARS een aantal systeemcontroles, nameljk Theoretsch Leegschp bepalng; Waterres; Zugkopdeptecontrole; Ballasttankcontroles. Dt hoofdstuk beschrjft de verschllende systeemcontroles en de momenten n het proces waarop deze systeemcontroles moeten worden utgevoerd Theoretsch Leegschp (TLS bepalng Beschrjvng Voor aanvang van de werkzaamheden moet de massa van het schp zonder ladng worden bepaald, het Theoretsch Leegschp. Deze TLS-waarde wordt als referente gebrukt bj de controle van de massa van het leegschp na het storten van edere ladng en voor het zugen van neuwe ladng. De TLSbepalng dent op een aantal momenten worden utgevoerd: Voor aanvang van de werkzaamheden; Voor aanvang van een waterres; Zeven dagen na de vorge TLS-bepalng Voordat een schp gaat bunkeren; Nadat een schp heeft gebunkerd; Bj beëndgng van de werkzaamheden; Na reparate of vervangng van depgang- of nveauopnemer(s. Na andere handelngen of modfcates de de massa van het schp substanteel beïnvloeden; Als op een andere opnemerconfgurate wordt overgegaan. Tjdens de TLS-bepalng staat het beun door mddel van geopende bodemdeuren (of op andere wjze n open verbndng met het omgevngswater. Meetgegevens van de depgangsensoren worden vergeleken met de meetwaarden van de beunsensoren. In het deale geval s het verschl nul. Voor toelaatbare verschllen ze Eventuele addtonele beunen waarbj het onwenseljk/onmogeljk s om deze controle ut te voeren kunnen n de scheepconfgurate worden utgeschakeld. Een reden kan zjn dat de bodem van zo n addtoneel beun bj geopende bodemdeuren zch bevndt boven de waterljn. De TLS-bepalng vndt plaats n rustg water en wordt handmatg gestart vanut de systeemstatus leegvaren. De TLS-bepalng s een systeemcontrole omdat het nveauverschl bnnen/buten aan esen moet voldoen. Inden meerdere opnemerconfgurates bnnen het MARS mogeljk zjn (b.v. meer dan ver drukopnemers en/of nveauopnemers waarut gekozen kan worden, dan dent voor elke overgang naar een andere confgurate telkens een neuwe TLS-bepalng te worden utgevoerd. Voor een besprekng van de mogeljke opnemerconfgurates en de daarvoor geldende voorschrften wordt verwezen naar de hoofdstukken: 2. Drukopnemers en depgangsbepalng, Voorschrften voor MARS

59 3. Nveauopnemers en ladngnveaubepalng en 7. Dataoverdracht Plannng en voorberedng De TLS-bepalng dent te worden utgevoerd met een stllggend schp. De aannemer kest hervoor een geschkte locate, dat wl zeggen een met betrekkng tot wnd, stromng en golven beschutte locate. Tjdens de utvoerng dent het schp vrj en ongestoord n het water te lggen en mag het net meer dan 2 graden slagzj maken. Voor aanvang van de TLS-bepalng dent er een nveauverschl tussen bnnenen butenwater te bestaan groter dan 0,2 m (defaultwaarde of de hervoor n het contract afgesproken waarde Utvoerng Tenzj anders vermeld, worden alle heronder aangegeven actvteten utgevoerd door de kapten, dan wel door een door de kapten onder zjn verantwoordeljkhed n te zetten bemannngsld. Fase 1 Het bepalen van de soorteljke massa van het omgevngswater Acte: Bepaal de soorteljke massa van het omgevngswater. Fase 2 Het nvullen van het TLS-scherm n MARS. Op de MARS computer kan va het menu Montor -> Systeemcontroles een TLS-bepalng worden gestart. Acte: Vul de wjzgbare parameters van het MARS n. Verplchte velden zjn gekenmerkt met een "*". Fase 3 Om een TLS-bepalng te kunnen starten moet de systeemstatus leegvaren zjn. Voor aanvang van de TLS-bepalng dent er een nveauverschl tussen bnnenen butenwater te bestaan groter dan de defaultwaarde (ze Appendx H of de hervoor n het contract afgesproken waarde. Acte: Gebruker klkt bnnen het scherm "Theoretsch leegschp bepalng" op "Starten" Het systeem controleert vervolgens of: de verplchte velden zjn ngevuld, het nveauverschl tussen bnnen- en butenwater groter s dan de ngestelde waarde (default 0.2 meter; de Systeemstatus leegvaren s. N.B.: Als de status net leegvaren s, moet de aannemer ervoor zorgen dat de status op leegvaren komt. Fase 4 Open de bodemdeuren en wacht totdat het waternveau n het beun geljk wordt aan het wateroppervlak buten. Acte: Voorschrften voor MARS

60 Open de bodemdeuren. Inden de bodemdeuren opengezet zjn dan s de status automatsch overgegaan op storten. Fase 5 Het systeem begnt nu met de feteljke TLS-bepalng. Het systeem geeft aan of aan alle condtes s voldaan. Wanneer het verschl tussen bnnen- en butennveau klener dan of geljk s aan de defaultwaarde (ze Appendx H of de hervoor n het contract afgesproken waarde en voldaan wordt aan de ngestelde trm/trm es, begnt op het scherm een teller te lopen. Deze teller telt de tjd af, waarbnnen het systeem mnmaal aan de condte moet voldoen. Als gedurende deze perode aan de condtes s voldaan, geeft het systeem dat aan. De bodemdeuren kunnen daarna gesloten worden. Acte: Slut de bodemdeuren na de meldng dat de TLS-bepalng geslaagd s. Fase 6 Het ende van de TLS-bepalng wordt berekt als het systeem automatsch overgaat op de status 'leegvaren'. Als tussen het moment van de bepalng van de massa van het lege schp en het utendeljke ende van de TLS-bepalng (bodemdeuren gesloten een lagere massa wordt bepaald, dan wordt deze lagere waarde genomen als TLSwaarde. Bj een net succesvolle TLS-bepalng dent de aannemer de nodge controles ut te voeren om ut te zoeken wat de oorzaak s van het fet dat de TLSbepalng net met succes kon worden utgevoerd. Na eventuele correctes dent de procedure opneuw te worden utgevoerd. N.B.: Als de marge voor het bnnen-butennveau net wordt gehaald of als het systeem bnnen de aangegeven tjd net bnnen de marge bljft, heeft mogeljk het genomen watermonster een dchthed de afwjkt van de daadwerkeljke dchthed n het omgevngswater van het schp. Aan te raden s dan om de TLSbepalng te herhalen met een de dchthed van een watermonster ut het beun Verwerkng/nterpretate resultaten Esen voor de TLS-bepalng De esen waaraan de TLS-bepalng moet voldoen worden n het Mars ngevoerd bj de projectgegevens onder rubrek perceelschp. Heronder worden de relevante nstellngen beschreven. Mnmaal verschl bnnen/buten voor theoretsch leeg schp: Voor aanvang van de TLS-bepalng moet het verschl bnnen/buten (nveauverschl tussen het water n het beun en het omgevngswater groter zjn dan de her ngestelde waarde. Maxmaal verschl bnnen/buten voor theoretsch leeg schp: Tjdens de TLS-bepalng moet gedurende een vooraf ngestelde perode het nveauverschl tussen het water n het beun en het omgevngswater klener of geljk zjn aan de her ngestelde waarde. Mnmale tjd te voldoen aan TLS-bepalngscondtes: De perode waarn het nveauverschl tussen het water n het beun en het omgevngswater klener moet zjn dan de waarde n Maxmaal verschl bnnen/buten voor theoretsch leeg schp. Ook moet gedurende deze perode voldaan worden aan de scheepsafhankeljke trm/trm norm. Voorschrften voor MARS

61 Maxmale spredng tjdens leeg schp: Tjdens een vooraf ngestelde perode moet de spredng van het nveauverschl tussen het water n het beun en het omgevngswater klener of geljk aan de her ngestelde waarde ten opzchte van het gemddelde nveauverschl. Sldng wndow grootte: Gedurende de her ngestelde perode moet de spredng van het nveauverschl tussen het water n het beun en het omgevngswater klener of geljk aan de her ngestelde waarde ten opzchte van het gemddelde nveauverschl. Deze condtes worden door het systeem gecontroleerd en de waarden geregstreerd. Het nveau bnnen wordt bepaald met de nveaumeters en het nveau buten met de depgangssensoren. De maxmale slagzj mag tjdens de utvoerng van de TLS-bepalng net groter zjn dan 2 []. Voor de defaultwaarden van de condtes ze Appendx H. Verwerkng resultaten De resultaten van de TLS-bepalng worden op de volgende maner verwerkt: Op eder moment dat het MARS de massa van het lege schp bepaalt, wordt aan de hand van de meest recente TLS-bepalng en de n de scheepsconfgurate opgegeven gewchtsvermnderng n de tjd, de theoretsch mnmaal mogeljke massa van het lege schp berekend. Als de na het lossen bepaalde massa van het lege schp meer dan 1% mnder s dan de berekende theoretsch mnmale massa van het schp, dan wordt als massa de 1% lagere waarde dan de theoretsch mnmale massa van het schp aangehouden. De werkeljke massavermnderng per tjdseenhed kan berekend worden tussen twee TLS-bepalngen. Ook kan over meerdere perodes een gemddelde worden bepaald. Als er reden s tot een aanpassng van de opgegeven massavermnderng n de tjd dan overlegt de contractbegeleder met de aannemer Waterres Beschrjvng Een waterres s een specale res ter controle van de juste werkng van het systeem. Tjdens een waterres wordt het beun utslutend gevuld met water. In de volgende stuates moet een waterres worden utgevoerd: Als er geen geldge waterres voor het schp aanwezg s. Na reparate aan het systeem; Na vervangng van onderdelen; Andere aanpassngen aan de scheepsnstallate; Als de contractbegeleder tussentjds de utvoerng van een waterres est. Dat zal de contractbegeleder doen als er gerede twjfel s aan de goede werkng van het systeem. De contractbegeleder kan ervoor kezen om de geldghedsduur van een waterres te verlengen. Bj een waterres wordt tjdens het zugen de TDS berekend. Theoretsch zou de berekende ladng 0 TDS moeten zjn. In werkeljkhed s dt net haalbaar en moet de berekende ladng klener dan een bepaalde scheepsafhankeljke norm zjn, de waterresnorm. Het trm/trm verschl wordt gecontroleerd. Voorschrften voor MARS

62 Tjdens storten met geopende deuren worden de nveaus n het beun en het omrngende water met elkaar vergeleken. (nveau bnnen = nveau buten. Met een waterres worden dus geen ndvduele meetnstrumenten (nveau-, drukopnemers gecontroleerd, maar utslutend de werkng van het systeem als totaal. Als alle geometrsche gegevens van het schp just zjn ngevoerd en de meetnstrumenten just werken, moet het zo zjn, dat als het baggerschp alleen water opzugt er geen TDS wordt gemeten. De waterresprocedure dent als controle voor het bedrjfsgereed zjn van het MARS. De MARS server moet eerst bedrjfsklaar aan boord van de sleephopperzuger staan en de verbndngen met de datalogger en de clent moeten operatoneel zjn. De waterres kan n prncpe op elk wllekeurg moment worden utgevoerd: tussen de rezen door of aan het begn of ende van een perode. De waterres dent, net als een gewone res, varend op "baggersnelhed" utgevoerd te worden. Inden meerdere opnemerconfgurates bnnen het MARS mogeljk zjn (b.v. meer dan ver drukopnemers, dan dent de waterres te worden utgevoerd met de confgurate waarmee ook de baggerwerkzaamheden zullen worden utgevoerd. Hervan afwjken s net toegestaan. Voor een besprekng van de mogeljke opnemerconfgurates en de daarvoor geldende voorschrften wordt verwezen naar de hoofdstukken 2. Drukopnemers en depgangsbepalng, 3. Nveauopnemers en ladngnveaubepalng en 7. Dataoverdracht. Onderkend wordt dat met deze controleprocedure slechts een beperkt deel van het berek van het nstrument gecontroleerd wordt (.v.m. het ontbreken van de zwaardere droge stof n de ladng. Aangezen de opnemersystemen gejkt zjn op lneartet kan de waterres toch beschouwd worden als representatef voor het gehele berek van het nstrument. Controles aan de ndvduele MARS onderdelen bljft echter altjd mogeljk Plannng en voorberedng Voor het utvoeren van de waterresprocedure zjn de volgende materalen nodg: Apparatuur voor het nemen van watermonsters ut het beun en het omgevngswater; Apparatuur voor het bepalen van de soorteljke massa van de watermonsters. Tenende de unformtet en de kwaltet van de systeemcontroles te waarborgen, s voor de utvoerng hervan een aantal randvoorwaarden opgesteld. Dt maakt het mogeljk de resultaten van de verschllende waterrezen onderlng te kunnen vergeljken. Voor het utvoeren van een waterres wordt door de contractbegeleder n overleg met de aannemer een locate vastgesteld. Dt dent een beschutte locate te zjn met betrekkng tot wnd, stromng en golven. Ook het schp zelf moet aan een aantal voorwaarden voldoen. Het schp moet volledg operatoneel zjn (geen reparates aan zugbuzen, enz.. Het schp mag net meer dan 2 slagzj maken. De trm van het schp hoeft voor het utvoeren van de waterres procedure net aangepast te worden. Bj voorkeur moet het schp getrmd zjn zoals bj de normale utvoerng van de baggerwerkzaamheden gebrukeljk s. Voorschrften voor MARS

63 Tjdens de utvoerng van de waterres mogen de ballasttanks net gebrukt worden (dus net bjvullen of leegzugen. De overvloe-nstallate moet voor aanvang van de waterres n de hoogste stand staan. Het beun moet voor aanvang van de waterres grondg gespoeld zjn, zodat geen restladng van slb of zand meer n het beun aanwezg s. Dt dent voor zover mogeljk vsueel gecontroleerd te worden. Het MARS moet volledg operatoneel zjn en goed te functoneren. Dt wl zeggen dat alle opnemers de opgenomen zjn n de confgurate, denen te werken Utvoerng Tenzj anders vermeld, worden alle heronder aangegeven actvteten utgevoerd door de kapten, dan wel door een door de kapten onder zjn verantwoordeljkhed n te zetten bemannngsld. Fase 1 Er dent voor aanvang van de waterres een TLS-bepalng te zjn utgevoerd, om een geldge massa van het lege schp te hebben (ze De geldghedsduur van een TLS-bepalng s vastgelegd n de perceelschpnstellngen. Voor default ze Appendx H. Acte: Beun goed spoelen. Fase 2 Voorbereden utvoerng waterres. Meten van de soorteljke massa van het omgevngswater en deze nvoeren n het MARS Acte: Neem monster van omgevngswater. Bepaal de soorteljke massa van het omgevngswater. Fase 3 Het nvullen van gegevens n het scherm waterres. Op de MARS computer kan tjdens leegvaren, va het menu Montor -> Systeemcontroles een waterres worden gestart. Voorwaarde s een geldge TLS. Acte: Vul n het scherm waterres de gegevens n. Fase 4 Het starten van de procedure waterres n de MARS software. Dat kan alleen tjdens de systeemstatus leegvaren. Acte: Klk op de knop starten. Fase 5 Het vullen van de beun(en met water. Net als bj een normale res worden nu de voorberedngen voor het baggeren utgevoerd, nameljk het over boord zetten van de pjp(en. Inden twee zugbuzen aanwezg zjn en de baggerwerkzaamheden normaal gesproken ook met bede zugbuzen worden utgevoerd denen ook nu bede zugbuzen over boord gezet te worden. Voorschrften voor MARS

64 Acte: Zet pjp(en over boord tot zugkop(pen ongeveer 5 meter onder het wateroppervlak zjn. Bj het vullen van de beun(en met water moet zoveel mogeljk voorkomen worden dat het waternveau n het beun verstoord raakt door turbulente en schumvormng Vul de beun(en met een zo constant mogeljke pompdebet met water. Gebruk hervoor een vulsnelhed van crca 4-5 m/s om schumvormng zo veel mogeljk te voorkomen. Nadat 95% van het beun gevuld s, wordt op het scherm aangegeven, dat de waterres zugcontrole perode s afgelopen. Er kan nu gestopt worden met vullen. Stop met het vullen van de beun(en op het moment dat de overflow n werkng treedt. Vsuele controle. Fase 6 Nadat het beun gevuld s met water moet de soorteljke massa van het n het beun aanwezge water bepaald worden. Dt dent ter controle van de soorteljke massa omgevngswater als bepaald n fase 2. Acte: Neem een monster van het n het beun aanwezge water. Bepaal de soorteljke massa van het monster van het beunwater. Fase 7 Nadat het vullen van het beun gestopt s, wordt het baggercyclusonderdeel zugen beëndgd en begnt het baggercyclusonderdeel volvaren. Acte: Haal de zugpjp(en terug aan dek. De MARS-computer geeft de status veranderng van zugen naar volvaren aan. Herna wordt de massa van het volle schp door het MARS bepaald. Handhaaf de status volvaren crca 1 (een mnuut. Fase 8 Na de "volschp" bepalng dent de waterladng gelost te worden. N.B.: Het resrapport van het zugonderdeel van de waterres kan te allen tjde worden gegenereerd vanut het menu Rapporten. Acte: Open de bodemdeuren. Als de bodemdeuren geopend worden gaat de systeemstatus over op lossen. Dt wordt n de harmoncavew aangegeven n de tab Res. Zodra het bnnen- en butennveau geljk s, start het MARS de bepalng van de massa van het lege schp. Als het MARS aangeeft dat de massa bepaald s, denen de bodemdeuren weer geheel gesloten te worden. Door deze acte wordt tevens het ende van de waterres gesgnaleerd. De systeemstatus gaat weer over n leegvaren. Inden de waterres s gelukt kan gestart worden met de normale baggerwerkzaamheden. Door of namens de opdrachtgever zal een nadere analyse worden utgevoerd van de resultaten. Daarna volgt offcële goed- of afkeurng. Voorschrften voor MARS

65 Verwerkng/nterpretate resultaten Esen voor de waterres Tjdens een waterres moet aan onderstaande esen worden voldaan: Trm/trm moet gedurende het zugproces klener of geljk zjn aan de scheepsafhankeljke trm/trm norm. Dt wordt door MARS gecontroleerd en geregstreerd. De maxmale slagzj mag tjdens de utvoerng van de waterres net groter zjn dan 2. Tjdens het water baggeren moet de berekende hoeveelhed TDS theoretsch 0 zjn. Na nvoerng van de actuele soorteljke massa (tjdens de voorberedng van het omgevngswater mag de berekende hoeveelhed TDS net groter zjn dan de berekende TDS-norm; (scheepsafhankeljke foutmarge. Ze voor de berekenng van de waterres norm. Bovenstaande aspecten worden door MARS gecontroleerd en geregstreerd. De leegschpbepalng dent bnnen de status storten van de waterres te hebben plaatsgevonden. Endbeoordelng waterres Het MARS dent afgekeurd te worden als aan één of meer van de bovenstaande esen net wordt voldaan OF als de waterres naar het oordeel van de contractbegeleder net correct s utgevoerd. Na afkeurng van het MARS dent de aannemer het systeem te controleren en waar nodg te herstellen. Na reparate moet opneuw een TLS-bepalng en waterres worden utgevoerd, alvorens het MARS weer geaccepteerd kan worden voor de verrekenng. De aannemer nformeert de contractbegeleder. De aannemer dent herbj aan te geven wanneer het schp weer gereed s voor het opneuw utvoeren van een waterres. Bj de plannng dent herbj rekenng te houden met het fet dat een vertegenwoordger van de opdrachtgever n de gelegenhed gesteld moet worden herbj aanwezg te zjn. Goedkeurng van een waterres door het MARS op het scherm s een voorlopg oordeel. De Mars Support Groep voert aan wal een nadere analyse ut en brengt daarna een adves ut aan de contractbegeleder. Deze zal de aannemer op de hoogte brengen van zjn endoordeel ten aanzen van goed- of afkeurng Zugkopdeptecontrole Beschrjvng Bj de zugkopdeptecontrole (ZKD-controle wordt gecontroleerd of de deptewaarde van de zugkop, de het systeem van de aannemer aangeeft, overeenkomt met de depte de een externe druksensor van de opdrachtgever meet. Hervoor wordt de externe druksensor aan de zugkop bevestgd. De zugbus wordt n stappen van bj benaderng vjf meter neergelaten tot een met de contractbegeleder overeen te komen depte. Bj elke stap wordt de waarde de de externe druksensor aangeeft, n ma ngevoerd n het het Mars. De bjbehorende deptewaarde n meters wordt berekend en vergeleken met de deptewaarde, de MARS op bass van het scheepssysteem doorkrjgt. Vervolgens wordt de zugbus n stappen van bj benaderng 5 meter weer omhoog gebracht. Bj edere stap worden de bovenstaande actes utgevoerd. De ZKD-controle vndt normalter plaats vlak voor of na het utvoeren van een waterres (ze , de contractbegeleder kan hervan afwjken. Voorschrften voor MARS

66 Plannng en voorberedng De ZKD-controle moet worden utgevoerd op een locate de voldoende dep s om de overeengekomen metng te kunnen utvoeren. De aannemer kest hervoor n overleg met een vertegenwoordger van de opdrachtgever een geschkte locate, dat wl zeggen een met betrekkng tot wnd, stromng en golven beschutte locate. Voor het utvoeren van de ZKD-controle zjn de volgende materalen nodg: Externe druksensor; Meetlnt voor het meten van de offset; Te-wraps om de sensor te fxeren Utvoerng Tenzj anders vermeld, worden alle heronder aangegeven actvteten utgevoerd door de kapten, dan wel door een door de kapten onder zj n verantwoordeljkhed n te zetten bemannngsld. Fase 1 Bevestgen externe druksensor aan de zugkop. Acte: Bevestg de sensor met zjn magneet aan de zugkop en bnd hem met te-wraps vast. N.B.: Hervoor moet een oog aanwezg zjn aan de zugkop waar de tewraps omheen kunnen. De aannemer dent dt oog aan te brengen op een geschkte plaats. Meet en noteer de offset van de sensor naar de hel van de zugkop. Fase 2 Invullen van gegevens n het scherm Zugkopdeptecontrole. Op de MARS computer kan va het menu Montor -> Systeemcontroles een ZKD-controle worden gestart. Acte: Vul de gegevens n n het scherm zugkopdeptecontrole. De maxmale en mnmale waarden n ma en mbar volgens de calbrategegevens van de sensor. Fase 3 Metng aan het wateroppervlak Acte: Breng de zugkop met de sensor naar het wateroppervlak. Laat de zugkop ca. een meter onder water zakken. Laat hem daar ca. één mnuut hangen. Haal de zugkop weer boven water. Lees de waarde n ma af op de dsplay van de sensor en noteer deze waarde n het MARS. Dt s de Aan dek waarde. Fase 4 Het starten van de procedure ZKD-controle n de MARS software. Acte: Klk op de knop starten. Fase 4 Breng de zugkop n stappen van 5m naar de afgesproken depte. Voorschrften voor MARS

67 Acte: Breng de zugkop naar ca. 5m depte. Noteer de meetwaarde van de externe druksensor n ma n de MARS nterface. Klk op de knop Bereken. MARS berekent de bjbehorende waarde n meters. Breng de zugbus n stappen van ca. 5m naar de afgesproken depte. Noteer n de MARS nterface op edere depte de meetwaarde van de externe druksensor n ma en klk op Bereken. Breng de zugbus n stappen van 5m weer omhoog naar 5m depte. Noteer n de MARS nterface op edere depte de meetwaarde van de externe druksensor n ma en klk op Bereken. Fase 5 Slut de ZKD-controle af. Acte: Klk op de knop Beëndgen Verwerkng/nterpretate resultaten Het systeem controleert of de verschllen tussen de depte de het MARS van het boordsysteem krjgt aangeleverd en de depte de MARS berekent op bass van de meetwaarde van de externe sensor, bnnen de voorgeschreven marge bljven. De voorgeschreven maxmale afwjkngen zjn vastgelegd n m eters depte n de nstellngen van het perceelschp. Ze Appendx H voor de defaultwaarde Ballasttankcontrole Beschrjvng De Ballasttankcontrole vndt plaats vlak na of voor de waterres (ze Met behulp van deze controle wordt gecontroleerd of het totale volume van de ballasttanks overeenkomt met het door de aannemer opgegeven ballasttank volume. De ballasttankcontrole wordt op alle ballasttanks tegeljkertjd utgevoerd. Tjdens de ballasttankcontrole wordt een leegmetng en een volmetng utgevoerd. De procentuele afwjkng van de opgegeven leegwaarde en volwaarde mag net groter zjn dat de waarde de hervoor n het perceelschp s opgegeven Plannng en voorberedng Voor de ballasttankcontrole s geen specale voorberedng nodg Utvoerng Tenzj anders vermeld, worden alle heronder aangegeven actvteten utgevoerd door de kapten, dan wel door een door de kapten onder zjn verantwoordeljkhed n te zetten bemannngsld. Fase 1 Leegpompen van de ballasttanks. Acte: Pomp alle ballasttanks leeg. Fase 2 Het nvullen van gegevens n het scherm Ballasttankcontrole. Voorschrften voor MARS

68 Op de MARS computer kan va het menu Montor -> Systeemcontroles een ballasttankcontrole worden gestart. Acte: Vul de gevraagde gegevens n n het scherm Ballasttankcontrole. Fase 3 Het starten van de procedure ballasttankcontrole n de MARS software. Acte: Klk op de knop starten. Fase 4 Leegmetng Acte: Klk op de knop Start metng leeg. MARS geeft de waarden voor de leegmetng weer n m 3 en het percentage tankvullng. Fase 5 Volpompen van de ballasttanks. Acte: Pomp alle ballasttanks vol. Fase 6 Volmetng Acte: Inden de ballasttanks vol zjn, klk op de knop Start metng vol. MARS geeft de waarden voor de volmetng weer n m 3. Fase 7 Metng afsluten Acte: Klk op de knop Beëndgen Verwerkng/nterpretate resultaten In de ljst met systeemcontroles geeft MARS aan of de ballasttankcontrole voldoet aan de voorwaarden Taken en verantwoordeljkheden De contractbegeleder heeft zowel het recht als de plcht de juste werkng van het MARS regelmatg en n het geval van een aantal bjzondere omstandgheden te controleren. Onder bjzondere omstandgheden wordt her verstaan: de ntële test bj een neuw geïnstalleerd MARS; elke aanpassng of reparate aan het systeem of het schp, de van nvloed kan zjn op de juste werkng van het MARS, dan wel op de berekende hoeveelheden; bj vermeende of geconstateerde onjuste werkng van het MARS. De contractbegeleder bepaalt n overleg met de aannemer de momenten waarop en de locate waar de waterres zal worden utgevoerd. Uteraard voor Voorschrften voor MARS

69 zover de kapten van het schp de utvoerng op de gewenste plaats en het gewenste tjdstp nautsch verantwoord acht. Een vertegenwoordger van de opdrachtgever controleert de handelngen utgevoerd door de aannemer nzake controles, zoals de waterres en de TLS-bepalng. In de gevallen dat de contractbegeleder dt nodg acht, laat hj zch tjdens controles vertegenwoordgen. De rol van de vertegenwoordger s de van waarnemer namens de opdrachtgever. De waarnemer zet erop toe dat de aannemer de procedures op de juste wjze utvoert. De aannemer s dan ook verantwoordeljk voor de juste werkng van alle onderdelen van het systeem behalve de software. Naast het normale gebruk van het MARS en het onderhoud hervan s de aannemer tevens verantwoordeljk voor het op een juste wjze laten utvoeren van de systeem - checks, zoals de waterres en de TLS-bepalng. De aannemer nformeert altjd de contractbegeleder nden er een waterres zal worden utgevoerd, herbj rekenng houdend met het fet dat de contractbegeleder zch kan laten vertegenwoordgen nden hj dt noodzakeljk acht. De kapten s endverantwoordeljke voor het op de voorgeschreven wjze (doen utvoeren van de TLS-bepalng en/of de waterres. De kapten organseert en coördneert de utvoerng. Voorschrften voor MARS

70 APPENDIX A. BEGRIPPENLIJST Achterloodljn (All Loodljn volgens het ljnenplan. (meestal hart roerkonng Addtoneel klen beun Een klen beun, vaak gekoppeld aan het hoofdbeun. In de MARS-termnologe s een addtoneel beun gedefneerd als: een beun met een volume dat net groter s dan 10% van het volume van het hoofdbeun. Afgetopt gemddelde Bj de bepalng van de massa van de geladen sleephopperzuger worden de hoogste en de laagste meetwaarde net meegenomen n de berekenng van het gemddelde over ten opeenvolgende meetwaarden. Arm Mengsel Over Boord (AMOB Bj het baggeren van slb kan ervoor gekozen worden om te dunne baggersubstante meteen weer over boord te laten lopen. Hervoor dent de AMOB-klep. Als deze open staat gaat de gezogen baggersubstante drect weer over boord. Als de klep dcht s, gaat de gezogen baggersubstante naar het beun. Baggercyclus Alle werkzaamheden de het baggerschp utvoert om een bepaalde hoeveelhed baggerspece te verplaatsen. Een standaard baggercyclus bestaat ut de volgende opeenvolgende werkzaamheden: Leegvaren; Zugen; Volvaren; Storten. Lossen kan op meerdere maneren: Storten va de bodemdeuren Walpersen Ranbowen Na het lossen begnt een neuwe baggercyclus. Het kan voorkomen dat op verschllende (vlak bj elkaar lggende locates moet worden gezogen. Dan volgt na het cyclusdeel volvaren een volgende zugsesse. Op dat moment wjzgt de status van de volvaarsesse n transt laden. Analoog heraan wordt soms op meerdere (dcht bj elkaar lggende locates gestort. Na het eerste storten volgt dan een sesse leegvaren (op dat moment onderdeel van de volgende baggercyclus. Als daarna drect een tweede stortsesse plaatsvndt, verandert de status van de leegvaarsesse n transt lossen. Zowel de sesse transt lossen als de tweede stortsesse maken deel ut van de oorspronkeljke baggercyclus. Voor detals over de dverse fasen ze 6.1. Baggerstatus Fase (status n een baggercyclus. De volgende fasen zjn onderkend: Voorschrften voor MARS

71 leegvaren laden (zugen/grjpen volvaren transt laden lossen (storten/walpersen/ranbowen transt lossen Ballasttank Specale tanks n het baggerschp de gevuld kunnen worden met (zeewater. Dt s soms gewenst om de vaar- en baggeregenschappen van het schp te verbeteren. Ballattanktabel Ze ballasttanknhoudstaat. Ballasttanknhoudsstaat Geeft nhoud van een ballaststank weer ten opzchte van een gedefneerd referentevlak. Voor detals ze Ballasttankopnemers Voor het meten van het ballasttanknveau kan zowel van afstandsmetng als van de metng van de hydrostatsche druk gebruk worden gemaakt. Met utzonderng van de bepalng van het berek en de afwjkende nauwkeurghedsesen, zjn de zelfde specfcates van toepassng als gelden bj beunnveaumetng, respecteveljk bj depgangsmetng (al naar gelang het gekozen meetprncpe. Bass Dt s de bovenkant van de hudbeplatng. Ze ook Beun Laadrum van het baggerschp. Een baggerschp kan meerdere beunen hebben. Naast hoofdbeunen kan een baggerschp addtonele klenere beunen hebben. Deze kunnen n verbndng staan met het hoofdbeun. Beunnveau Gemeten afstand tussen het ladngnveau en het referentevlak. Beunpelng Ze Handpelng. Beunstaat, Beuntabel Geeft nhoud van het beun n afhankeljkhed van ullage en opzchte van het scheepsreferentevlak weer. Voor detals ze 'Beunstaat' Beunnhoudsstaat Identek aan beuntabel. Beunvolumeverles Het verles van ladng gedurende het volvaren. Dt ladngverles wordt utgedrukt n m3 afname van het volume. Bunkeren Schp bevoorraden. Voorschrften voor MARS

72 Calbrate De goede werkng van de opnemers voor een bepaalde metng kan door mddel van calbrates worden aangetoond. Carenèmatrx Geeft de waterverplaatsng n afhankeljkhed van trm en depgang weer. Voor detals ze 'Bestandsformaat Carènematrx (E2' Coamng Bovenste rand van het beun, meestal versterkt met een profel. Concentratemeter Apparatuur om de mengselconcentrate van slb of zandmengsel te meten. Cyclustjd De tjd voor elk cyclusdeel van de baggercyclus. Datalogger In de MARS context wordt onder een datalogger verstaan het nstrumentarum voor dataopname. De output van de datalogger s de datastrng n het formaat zoals beschreven n D.3.3. Depgang De afstand tussen de waterljn en het laagste vaste punt van het schp. Depgangsensor Ze drukopnemer Drukopnemer Voor de depgangsbepalng wordt van verschldrukmetng utgegaan. De depgangsbepalng s gebaseerd op het meten van het statsche drukverschl tussen het wateroppervlak en het nveau waar de drukopnemer zch beneden het wateroppervlak bevndt. Op een aantal plaatsen bnnen het schp kan de omgevngsdruk afwjken van de atmosfersche (butenlucht- druk, de heerst op het wateroppervlak. Daarom moet een verschldrukopnemer va een referenteluchtaanslutng n 'open' verbndng staan met de atmosfersche druk. Aanbevolen wordt aan boord van een met een MARS ut te rusten schp slechts drukopnemers van een zelfde type, berek en utvoerng toe te passen. ETRS89 European Terrestral Reference System Een Cartessch referente framework waarn de Eurazatsche plaat statsch s. Daarom worden de coördnaten van deze plaat n ETRS89 net beïnvloed door contnentaalverschuvngen. Functonele controle Inden bj een systeemcontrole of tjdens het operatoneel gebruk, door mddel van operatonele systeemcontroles bljkt dat het MARS net naar behoren functoneert, moet door mddel van het utvoeren van functonele controles worden vastgesteld welk deelsysteem hervan de mogeljke oorzaak s. Onder functonele controle wordt verstaan dat gecontroleerd wordt of het betreffende deelsysteem naar behoren functoneert. Zo zal bjvoorbeeld van een nveauopnemer kunnen worden gecontroleerd of de voedng n orde s en of het utgangssgnaal het ngangssgnaal voldoende volgt. Voorschrften voor MARS

73 Gebedsvak/Gebedslocate Een gebedsvak s een bjzondere locate. Deze bjzondere locate omvat een groot gebed waarbnnen ander locates kunnen lggen. Als er voor een plek waar gezogen of gestort wordt, geen andere locategegevens n het MARS beschkbaar zjn, worden de gebedsvakgegevens, zoals dchthed van water, gebrukt voor de bepalng van de waterverplaatsng. Geografsche poste De poste van het schp utgedrukt n Noorder- of Zuderbreedte en Ooster- of Westerlengte. Het MARS accepteert verschllende coördnatenstelsels. Halve bol Gereedschap ten behoeve van handpelngen. De halve bol s bevestgd aan het end van de pelljn. Halve bollen worden vooral gebrukt voor handpelngen van slb. Een halve bol s bedoeld om n een bepaalde dchthed te bljven zweven. Handpelng Handmatge metng van het ladngsnveau n het beun met behulp van een halve bol of een plaatje aan een pelljn van geplastfceerd staaldraad. De handpelng vndt plaats door pelkokers waarmee het beun s utgerust of op gemarkeerde postes bnnen het beun. Met het gemddelde pelnveau kan n een beunstaat het volume worden opgezocht. Hart schp, Hartljn schp De snjljn tussen het langsscheepse symmetrevlak met elk horzontaal vlak of vertcaal dwarsvlak. Hel van de zugkop Plaat aan de onderkant van de zugkop. Bj neergelaten zugbus s de hel het gedeelte van de zugkop dat over de grond getrokken wordt. Doordat de hel net n de bodem "hapt" of "boort", maar daarbovenop bljft lggen, s aan de hand van de depteposte van de hel te bepalen op welke depte wordt gebaggerd. Hydrostatsche druk De hydrostatsche druk s n MARS context de druk de utgeoefend wordt door het (zeewater op het baggerschp op depte van de druksensoren. IJk, IJken, IJkng Ze Theoretsch Leegschp. Kppenkoo Een drehoekge constructe onder n het laadrum ter versterkng van het schp. Ladngnveausensor Ze Nveauopnemers. Leegschp massa De massa van een schp zonder ladng en ballastwater. Ljnenplan Theoretsche vorm van het schp utgedrukt n dre dmenses. Voorschrften voor MARS

74 Locate In het kader van MARS: een n het systeem door coördnaten gedefneerd gebed. Aan het gebed zjn gegevens gekoppeld, bjvoorbeeld soorteljke massa omgevngswater en soorteljke massa vaste stof. Bj werkzaamheden bnnen dt gebed worden berekenngen utgevoerd met deze gekoppelde gegevens. MARS MARS (Montorng And Regstraton System s een meetsysteem waarmee de hoeveelhed ladng van een sleephopperzuger maar ook de poste en de momentane zugproducte wordt bepaald. De bepalng van de hoeveelhed m 3 zand of tonnen droge stof vndt plaats op bass van massa en volumebepalng van de gebaggerde ladng. De bepalng van de massa van de ladng vndt plaats n het MARS door het bepalen van het verschl tussen de massa van de waterverplaatsng voor en na het laden. De bepalng van de waterverplaatsng, als gevolg van de nznkng van het schp, vndt plaats met behulp van metng van de hydrostatsche druk ter plaatse van de kel. Deze metng vndt plaats n het voor- en n het achterschp met behulp van drukopnemers. Ut de gemeten hydrostatsche drukken worden de depgangen ter plaatse van de drukopnemers bepaald en herled tot de gemddelde depgang en tot de trm, alsmede tot de depgangen op de voor- en op de achterloodljn. Met deze waarden en de soorteljke massa van het omgevngswater wordt m.b.v. de waterverplaatsngsgegevens, ook wel Carène matrx genoemd, de massa van de waterverplaatsng bepaald. Massa reducteljn Een theoretsche benaderng van de massa van het lege schp met als startpunt het resultaat van de Theoretsch leegschp bepalng. De theoretsche massa van het lege schp verloopt dan vanut dt utgangspunt langs een denkbeeldge ljn van de geschatte massavermnderng van het schp per tjdseenhed. Meetroede-kel De afstand tussen het referentevlak van het beun tot de bass zonder hudplaat (zoals n het ljnenplan Ze ook ullage, soundng Meetroede-kel= ullage + soundng Nveauopnemers Voor de bepalng van het volume van de ladng n het beun (laadrum wordt gebruk gemaakt van nveauopnemers. Inden het schp s voorzen van meerdere laadrumen (beunen gelden alle specfcates en voorschrften voor elk van de laadrumen. Het gemddelde beunnveau wordt bepaald op bass van metngen n het beun. Met behulp van de nveaumeters wordt tevens de trm van het ladngnveau n het beun bepaald. Vaak worden geludssensoren, pngers genoemd, ngezet als nveauopnemers. Deze pngers zenden een ultrasoon gelud ut dat weerkaatst op de vloestofspegel. De tjd tussen utzenden en de opgevangen weerkaatsng s een maat voor de afgelegde afstand van het gelud, dus een maat voor de afstand tussen pnger en vloestofoppervlak. Nveauverschl Voorschrften voor MARS

75 Tjdens het bepalen van de leegschp massa drjft het baggerschp met zjn bodemdeuren open op het stortgebed. Het water n het beun staat even hoog als het water buten het schp als gevolg van de natuurwet van de communcerende vaten. Op dat moment moeten de beunsensoren n het beun hetzelfde vloestofnveau meten als de druksensoren buten het schp. Als dat net het geval s, lgt dat aan de meetsensoren. Er zou door de natuurwet geen verschl n de vloestofoppervlakken kunnen bestaan, tenzj de dchtheden van het water n het beun en buten het schp verschllen. Overflow Ze Overvloe. Overvloe Mechansch beweegbaar deel n het beun, waarmee het nveau wordt bepaald waarop het overtollge water ut het laadrum van een sleephopperzuger overboord wordt afgevoerd. Pelkoker Bus ten behoeve van handpelngen. De pelkokers bevnden zch boven het laadrum. Een pelljn kan door de pelkoker naar beneden zakken, zodat de afstand tussen het opgebaggerde materaal n het beun en het referentevlak van de beunstaat gemeten kan worden. Pelljn Ljn van geplastfceerd staaldraad met een maatverdelng. De pelljn wordt gebrukt voor het utvoeren van handpelngen. Aan het end van de pelljn s een halve bol of een plaatje bevestgd, de bovenop de ladng (zand of op een voldoende dcht deel van de ladng (slb komt te rusten, zodat het ladngnveau kan worden vastgesteld. De pelljn wordt door een pelkoker n het beun gelaten. Peltabel Ze beunnhoudstaat. Pjp voor het gat Pjp voor het gat s een statusaandudng de aangeeft dat de zugbus voor het gat zt. In de scheepshud bevndt zch een gat waardoorheen ladng met behulp van een pomp n het beun kan worden gezogen. Als de zugbus aan dek lgt, s dt gat afgesloten met een afslutklep, zodat er geen water n het schp kan lopen. Als ladng gezogen moet worden, wordt de zugbusaanslutng langs rals aan de butenkant van het schp neergelaten, totdat de zugbusaanslutng voor het genoemde gat zt. Op dat moment kan de afslutng van het gat geopend worden en kan ladng n het beun worden gepompt. Plaatje Gereedschap ten behoeve van handpelngen. Het plaatje s bevestgd aan het end van de pelljn. Plaatjes zjn alleen toegestaan voor handpelngen van zand. Proceswater Opgezogen water n het laadrum. Voorschrften voor MARS

76 Proceswater verandert net meer van dchthed. Om te voorkomen dat er n een andere gebedslocate met een andere dchthed wordt gerekend wordt het water n het laadrum berekend met de soorteljke massa van het proceswater. Ze ook soorteljk massa omgevngswater. Referentevlak beun Nulwaarde beunstaat (ullage=0 Scheepsbewegngen Er bestaan dre translates en dre rotates de de scheepsbewegngen beschrjven. Bewegen van lnks naar rechts: verzetten; eng. sway; translate over x. Bewegen van voor naar achter: schrkken; eng. surge; translate over y. Bewegen van onder naar boven: dompen; eng. heave; translate over z. Draaen van voor naar achter: stampen; eng: ptch; rotate over x. Draaen van lnks naar rechts n de vertcaal: slngeren; eng. roll; rotate over y. Draaen van lnks naar rechts n de horzontaal: geren; eng. yaw; rotate over z. Sgnaalomzettng Voor de analoge opnemers s een [ma] stroomsgnaal gespecfceerd. Aan de MARS-server dent een ASCII bercht te worden aangeleverd. Een analoog naar dgtaal omzettngssyteem maakt geen deel ut van de MARSserver. Sgnaaltransport en -omzettngen Het meetsgnaal moet vanaf de opnemer getransporteerd worden en n een geschkte vorm voor MARS omgezet worden. Door sgnaaltransport, -omzettng en -voorbewerkng kan het opnemersgnaal gestoord worden. Dat wl zeggen dat het sgnaal, zoals dat aan de MARS-server wordt aangeboden, net meer volledg overeenstemt met het opnemersgnaal. Door sgnaaltransp ort en - omzettng zal de gespecfceerde nauwkeurghed net sgnfcant nadelg beïnvloed mogen worden. Daarom zjn hervoor n hoofdstuk 7: Dataoverdracht rchtljnen opgenomen. De geïntroduceerde sgnaalfout kan utgedrukt worden n termen van nauwkeurghed. Deze sgnaalfout wordt daartoe gerelateerd aan de gespecfceerde opnemernauwkeurghed. Sgnaalvoorbewerkng Omzettng van de sgnalen van de meetnstrumenten naar de datastrng voor MARS. Sgnaalvoorbewerkng vndt plaats n een datalogger. Afhankeljk van het protocol waarn de datalogger de strng verzendt, kan deze drect naar de MARS-server worden gestuurd (ethernet of va een sereel-ethernet converter naar MARS worden gestuurd. Slagzj (eng.: lst De mate van scheef lggen over stuurboord of bakboord. Slagzj wordt utgedrukt n graden. Sleephopperzuger Voorschrften voor MARS

Voorschriften voor MARS Documentversie 2.54

Voorschriften voor MARS Documentversie 2.54 Voorschrften voor MARS Documentverse 2.54 Montorng and regstraton system 14 jul 2015 Voorschrften voor MARS 2.54 1 (Montorng and regstraton system Voorschrften voor MARS Documentverse 2.54 Rjkswaterstaat

Nadere informatie

Voorschriften voor MARS Documentversie 2.52

Voorschriften voor MARS Documentversie 2.52 Voorschrften voor MARS Documentverse 2.52 Montorng and regstraton system 5 maart 2014 Voorschrften voor MARS 2.52 1 (Montorng and regstraton system Voorschrften voor MARS Documentverse 2.52 Rjkswaterstaat

Nadere informatie

MRT/RT MKT/KT. Wormwielreductoren. www.triston.nl

MRT/RT MKT/KT. Wormwielreductoren. www.triston.nl MRT/RT MKT/KT Wormwelreductoren www.trston.nl Het s tjd voor Trston! Natuurljk wlt u dat uw producteproces soepel verloopt. Trston helpt. Want met de wormwelreductoren van Trston kest u voor langdurge

Nadere informatie

Verslag Regeltechniek 2

Verslag Regeltechniek 2 Verslag Regeltechnek 2 Door: Arjan Koen en Bert Schultz Studenten Werktugbouw deeltjd Cohort 2004 Inhoudsogave Inledng blz. 3 2 Oen lus eerste-orde systeem blz. 4 3 Gesloten lus P-geregeld eerste orde

Nadere informatie

Automatic-schakelaar Komfort Gebruiksaanwijzing

Automatic-schakelaar Komfort Gebruiksaanwijzing opzetstuk Systeem 2000 Art. nr.: 0661 xx / 0671 xx Inhoudsopgave 1. Velghedsnstructes 2. Functe 2.1. Werkngsprncpe 2.2. Detecteveld verse met 1,10 m lens 2.3. Detecteveld verse met 2,20 m lens 3. Montage

Nadere informatie

Waardeoverdracht. Uw opgebouwde pensioen meenemen naar uw nieuwe pensioenuitvoerder

Waardeoverdracht. Uw opgebouwde pensioen meenemen naar uw nieuwe pensioenuitvoerder Waardeoverdracht Uw opgebouwde pensoen meenemen naar uw neuwe pensoenutvoerder In deze brochure 3 4 5 6 Gefelcteerd! Een neuwe baan Wel of net kezen voor waardeoverdracht? Vergeljk de regelngen Hoe waardevast

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek Keten Economische Statistieken

Centraal Bureau voor de Statistiek Keten Economische Statistieken Aan: Gemeenten en gemeenschappeljke regelngen Van: Bureau Kredo Onderwerp: Iv3 plausbltetstoetsen vana 1e kwartaal 2010 Datum: 23 maart 2010 Aanledng Gemeenten en gemeenschappeljke regelngen. Het CBS toetst

Nadere informatie

anwb.nl/watersport, de site voor watersporters

anwb.nl/watersport, de site voor watersporters Het s net zo gebrukeljk om voor klene jachten een sleepproef te laten utvoeren. Zo'n proef s duur en daardoor vaak net rendabel. Toch loont een sleepproef de moete. Aan de hand ervan kunnen bj voorbeeld

Nadere informatie

MEERJAREN OPBRENGSTEN VO 2013 TOELICHTING

MEERJAREN OPBRENGSTEN VO 2013 TOELICHTING MEERJAREN OPBRENGSTEN VO 2013 TOELICHTING Utrecht, me 2013 INHOUD 1 Algemeen 5 2 Het opbrengstenoordeel 7 3 Rendement onderbouw 8 4 Van 3e leerjaar naar dploma (rendement bovenbouw) 11 5 Gemddeld CE-cjfer

Nadere informatie

is gelijk aan de open-klemmen spanning van het netwerk. De impedantie Z th

is gelijk aan de open-klemmen spanning van het netwerk. De impedantie Z th 3 Ladngseffecten treden ten eerste op wanneer een gegeven element ut het systeem de karakterstek van een vorg element beïnvloedt of wjzgt. Op haar beurt kunnen de egenschappen van dt element gewjzgd worden

Nadere informatie

Een levensloopregeling voor software

Een levensloopregeling voor software Een levensloopregelng voor Neuwe benaderng - en nformatebevelgng De gebruker van een nformatesysteem streeft naar contnuïtet. De ongestoorde werkng van s hervoor essenteel. Maar wat weet de gebruker van

Nadere informatie

Verwerking met extrapolatie van de stroming naar het wateroppervlak

Verwerking met extrapolatie van de stroming naar het wateroppervlak Ingeneursbureau S.D.Kammnga BV Stromngsmetngen op de Boven-Zeeschelde bj de zeeslus te Hngene te Antwerpen op 17 november 1997 Verwerkng met extrapolate van de stromng naar het wateroppervlak Ir. S.D.Kammnga

Nadere informatie

Gebruikershandleiding

Gebruikershandleiding Apex Dynamcs bv Churchlllaan 101 NL-5705 BK Helmond The Netherlands Tel. : +31 (0)492 509 995 Fax : +31 (0)492 509 997 E-mal : sales@apexdyna.nl Internet : www.apexdyna.nl Gebrukershandledng Planetare

Nadere informatie

Kwaliteitsverbetering in spaarbekkens csiot *j

Kwaliteitsverbetering in spaarbekkens csiot *j IR. TH. G. MARTFJN Rjksnsttuut voor Drnkwatervoorzenng, 's-gravenhage Kwaltetsverbeterng n spaarbekkens csot *j Grondslagen Bassplannen 5 5. Parallelschakelng van een doorstroombekken met spaarbekkens

Nadere informatie

Bij een invalshoek i =(15.0 ± 0.5) meet hij r =(9.5 ± 0.5). 100%-intervallen. Welke conclusie kan de onderzoeker trekken?

Bij een invalshoek i =(15.0 ± 0.5) meet hij r =(9.5 ± 0.5). 100%-intervallen. Welke conclusie kan de onderzoeker trekken? INLEIDING FYSISCH-EPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) --003, 9.00-.00 UUR Dt tentamen bestaat ut 3 opgaven. Geef noot alleen maar het antwoord op een vraag, maar laat altjd zen hoe je tot dat antwoord gekomen

Nadere informatie

Akoestisch rapport gietwaterfabriek Dinteloord

Akoestisch rapport gietwaterfabriek Dinteloord BEM1303048 gemeente Steenbergen Akoestsch rapport getwaterfabrek Dnteloord \ 9 : - \ \ K 'SSIİC-1P31 í a r n opdracht van: Veola Water Solutons 81 Technologes b.v. ordernummer opdrachtgever: P12031-FE-221842

Nadere informatie

INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) , UUR

INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) , UUR INLEIDING FYSISCH-EPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) 1-1-004, 9.00-1.00 UUR Dt tentamen bestaat ut opgaven. Geef noot alleen maar het antwoord op een vraag, maar laat altjd zen hoe je tot dat antwoord gekomen

Nadere informatie

Wat is EN81-28? Opgesloten in de lift?

Wat is EN81-28? Opgesloten in de lift? Wat s EN81-28? Opgesloten n de lft? www.safelne.se Geen panek! SafeLne waakt Hsselektronk ontwkkelt en vervaardgt elektronsche componenten voor lften, met als belangrjkste producten lfttelefoons voor het

Nadere informatie

Uitgebreide aandacht warmtapwatersystemen. Door afnemende warmtevraag voor ruimteverwarming, neemt het belang van het

Uitgebreide aandacht warmtapwatersystemen. Door afnemende warmtevraag voor ruimteverwarming, neemt het belang van het NEN 5128: overzcht van rendementen Utgebrede aandacht warmtapwatersystemen Door afnemende warmtevraag voor rumteverwarmng, neemt het belang van het opwekkngsrendement voor warmtapwater toe. In de norm

Nadere informatie

INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) , UUR

INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) , UUR INLEIDING FYSISCH-EPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) 4-11-003, 9.00-1.00 UUR Dt tentamen bestaat ut opgaven. Geef noot alleen maar het antwoord op een vraag, maar laat altjd zen hoe je tot dat antwoord

Nadere informatie

Appendix F: Het Snelheid-Wegdiagram, trekkracht en indicatie

Appendix F: Het Snelheid-Wegdiagram, trekkracht en indicatie Appendx F: Het Snelhed-Wegdagram, trekkracht en ndcate Om te bekjken welke prestates de locomotef n eerste nstante kan leveren wordt gebruk gemaakt van de methode de wordt besproken n het Handboek der

Nadere informatie

Installatiehandleiding

Installatiehandleiding In deze handledng leest u hoe u de Ggaset PCI Card 54 op uw PC aanslut en een verbndng met een access pont tot stand brengt. Gedetalleerde nformate vndt u n de gebruksaanwjzng n elektronsche vorm op de

Nadere informatie

- 2 - Datum vergadenn Nota openbaar: ľľo 9. Verzoek toepassing regeling Rood voor Rood met gesloten beurs op de locatie Scharlebeltweg 1 te Nijverdal

- 2 - Datum vergadenn Nota openbaar: ľľo 9. Verzoek toepassing regeling Rood voor Rood met gesloten beurs op de locatie Scharlebeltweg 1 te Nijverdal - 2 - Nota Voor burgemeester en wethouders Nummer: 4INT05600 IIIIIIlllllllllIIIIIIIIIIIlllllllllllllllll Onderwerp: Datum vergadenn Nota openbaar: ľľo 9 Gemeente Hellendoorn DEC. 20W Verzoek toepassng

Nadere informatie

INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) , UUR

INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) , UUR INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) 3--00, 4.00-6.30 UUR Dt tentamen bestaat ut opgaven. Geef noot alleen maar het antwoord op een vraag, maar laat altjd zen hoe je tot dat antwoord gekomen

Nadere informatie

Is de app een onmisbaar onderdeel van de les of het leerproces? nee. Is de leerling/student 16 jaar of ouder?

Is de app een onmisbaar onderdeel van de les of het leerproces? nee. Is de leerling/student 16 jaar of ouder? Beslsboom onderwjsapps Deze beslsboom helpt je bj het maken van de afwegng of (en onder welke voorwaarden) je een onderwjsapp kunt gebruken bnnen jouw les. START HIER het onderzoek naar je app Is de app

Nadere informatie

Variantie-analyse (ANOVA)

Variantie-analyse (ANOVA) Statstek voor Informatekunde, 2006 Les 6 Varante-analyse (ANOVA) Met de χ 2 -toetsen zjn we nagegaan of verschllende steekproeven bj dezelfde verdelng horen. Vaak komt men echter ook de vraag tegen of

Nadere informatie

10 zijn ingesloten binnen, het gesloten koelsysteem. Indien evenwel

10 zijn ingesloten binnen, het gesloten koelsysteem. Indien evenwel OCTROOIRAAD / NEDERLAND Ter nzage gelegde Octrooaanvrage Nr. 7 3 1 3 1 8 1 Int. CL, G 21 f 9/00. Indeflngsdatum: 25 septmeber 1973» Datum van ternzageleggng: aprl 1974. 15 uur 45 mn» De herna volgende

Nadere informatie

Toepassing: Codes. Hoofdstuk 3

Toepassing: Codes. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 3 Toepassng: Codes Als toepassng van vectorrumten over endge lchamen kjken we naar foutenverbeterende codes. We benutten slechts elementare kenns van vectorrumten, en van de volgende functe.

Nadere informatie

Energiezuil met drie lege units, hoogte 491 mm Energiezuil met lichtelement en drie lege units, hoogte 769 mm

Energiezuil met drie lege units, hoogte 491 mm Energiezuil met lichtelement en drie lege units, hoogte 769 mm Montagehandledng Energezul met dre lege unts, hoogte 491 mm 1345 26/27/28 Energezul met lchtelement en dre lege unts, hoogte 769 mm 1349 26/27/28 Energezul met zes lege unts, hoogte 769 mm 1351 26/27/28

Nadere informatie

Meetmethode voor het geluid van elektrische transformatoren

Meetmethode voor het geluid van elektrische transformatoren Meetmethode voor het gelud van elektrsche transormatoren De volgende document beschrjt de meet-methodologe voor geludsmetngen van (elektrsche) transormators. Deze methode s goedgekeurde door het BIM. 1.

Nadere informatie

Tentamen van Wiskunde B voor CiT (151217) Tentamen van Statistiek voor BIT (153031) Vrijdag 27 januari 2006 van 9.00 tot uur

Tentamen van Wiskunde B voor CiT (151217) Tentamen van Statistiek voor BIT (153031) Vrijdag 27 januari 2006 van 9.00 tot uur Kenmerk: TW6/SK/5/kp Datum: 9--6 Tentamen van Wskunde B voor CT (57) Tentamen van Statstek voor BIT (533) Vrjdag 7 januar 6 van 9. tot. uur Dt tentamen bestaat ut 9 opgaven, tabellen en formulebladen.

Nadere informatie

De methode tot bepaling van de x-factor voor de kwaliteitsconversietaak voor de tweede reguleringsperiode in formules

De methode tot bepaling van de x-factor voor de kwaliteitsconversietaak voor de tweede reguleringsperiode in formules Bjlage 1 De methode tot bepalng van de x-factor voor de kwaltetsconversetaak voor de tweede regulerngsperode n formules Bjlage bj het beslut van 17 me 2011 met kenmerk 103557_1/122. Inhoudsopgave 1 Inledng...

Nadere informatie

www.dtco.nl DLK Pro De all-round uitlee s apparatuur voor onderweg Maatwerk voor verschillende toepassingen

www.dtco.nl DLK Pro De all-round uitlee s apparatuur voor onderweg Maatwerk voor verschillende toepassingen www.dtco.nl DLK Pro De all-round utlee s apparatuur voor onderweg Maatwerk voor verschllende toepassngen Gewoon brljant, brljant eenvoudg DLK Pro s de productfamle van VDO, de neuwe standaards stelt voor

Nadere informatie

zijn, kunnen we stellen dat de huidige analyses vooral toegespitst zijn op een ordergerichte situatie.

zijn, kunnen we stellen dat de huidige analyses vooral toegespitst zijn op een ordergerichte situatie. 1\1. H. CORBEY El'\ R. A JAT\SEJ'\ FLEXBLTET EN LOGSTEKE KOSTEN DE LOGSTEKE GELDSTROOMDAGt LOGSTEKE KOSTEN Voor het onderzoek 'Logsteke geldsrroomdagnose' zjn verschllendc utgangspunten geformuleerd. Ten

Nadere informatie

Rekenen met rente en rendement

Rekenen met rente en rendement Rekenen met rente en rendement Woekerpols? Lenng met lokrente? Er wordt met de beschuldgende vnger naar banken en verzekeraars gewezen de op hun beurt weer terugwjzen naar de consument: Deze zou te weng

Nadere informatie

Statica in een notendop

Statica in een notendop Statca n een notendop Systematsche Probleem Analyse (SPA) 1. Gegevens: Lees de vraag goed door. Maak een schematsche tekenng van het probleem. 2. Gevraagd: Schrjf puntsgewjs alle dngen op waar naar gevraagd

Nadere informatie

ACCU-CHEK. Compact Plus. Gebruiksaanwijzing SYSTEEM VOOR DE BEPALING VAN BLOEDGLUCOSE

ACCU-CHEK. Compact Plus. Gebruiksaanwijzing SYSTEEM VOOR DE BEPALING VAN BLOEDGLUCOSE ACCU-CHEK Compact Plus SYSTEEM VOOR DE BEPALING VAN BLOEDGLUCOSE Gebruksaanwjzng Op het verpakkngsmateraal, het typeplaatje van de meter en de prkpen kunnen volgende symbolen voorkomen. De betekens hervan

Nadere informatie

effectief inzetten? Bert Dingemans

effectief inzetten? Bert Dingemans archtectuur Is meten weten? Kwaltateve en kwanttateve analyse n archtectuurmodellen Kwaltateve en kwanttateve analyses kunnen de denstverlenng van de enterprsearchtect verbeteren. Toch s de nzet van deze

Nadere informatie

Bronnen & Methoden bij Marktscan medischspecialistische zorg 2015

Bronnen & Methoden bij Marktscan medischspecialistische zorg 2015 Bronnen & Methoden bj Marktscan medschspecalstsche zorg 2015 Hoofdstuk 2: Wachttjden voor medsch specalstsche zorg Ontwkkelng van wachttjden Voor de wachttjdanalyses s gebruk gemaakt van gegevens afkomstg

Nadere informatie

gelezen het raadsvoorstel nummer RV van het college van burgemeester en wethouders van Den Helder van 28 februari 2012;

gelezen het raadsvoorstel nummer RV van het college van burgemeester en wethouders van Den Helder van 28 februari 2012; gemeente Den Helder Raadsbeslut Raadsvergaderng d.d. : 2 aprl 2012 Beslut nummer Onderwerp : RB12.0044 :Stmu!erngsregelng gevelopwaarderng wnkelpanden 'STADSHART DEN HELDER 2012-2013' De raad van de gemeente

Nadere informatie

Onderwerp : Vaststellen bestemmingsplan Oud Den Heider 2012

Onderwerp : Vaststellen bestemmingsplan Oud Den Heider 2012 gemeente Den Helder Raadsbeslut Raadsvergaderng d.d. : 15 oktober 2012 Beslut nummer : RB12.0171 Onderwerp : Vaststellen bestemmngsplan Oud Den Heder 2012 De raad van de gemeente Den Helder; dat het voorontwerp

Nadere informatie

I I f I I I I I I i i i i i i i

I I f I I I I I I i i i i i i i f Mnstere van Verkeer en Waterstaat Drectoraat-Generaal Rjkswaterstaat Denst Weg- en Waterbouwkunde Dynamsch traxaalonderzoek op asfalt Onderzoek op mengsels DAB /16 en ZOAB /16 A \r> f f f C.' ur B DO

Nadere informatie

3.7.3 Welke meetinstrumenten zijn geschikt voor het vastleggen van motorische vaardigheden?

3.7.3 Welke meetinstrumenten zijn geschikt voor het vastleggen van motorische vaardigheden? 3. Dagnostek 3.7. Hoe meet je verbeterng of verslechterng n het dageljks functoneren met betrekkng tot de mobltet (ztten, staan, lopen, verplaatsen) bj CP? 3.7.3 Welke meetnstrumenten zjn geschkt voor

Nadere informatie

TOTAALOPLOSSINGEN: ALLES UIT ÉÉN HAND

TOTAALOPLOSSINGEN: ALLES UIT ÉÉN HAND TOTAALOPLOSSINGEN: ALLES UIT ÉÉN HAND Utgebred productassortment met systemen voor magazjnen en bedrjven CATALOGUS 2009 Hoofdstuk D , voor optmale rumtebesparng Met de etagevloerconstructes van SSI SCHÄFER

Nadere informatie

5.1 Elektrische stroom en spanning

5.1 Elektrische stroom en spanning 5. Elektrsche stroom en spannng Opgave a lleen elektronen kunnen zch verplaatsen en net de postef geladen kern. Omdat de ladng van emer postef s, s hj negatef geladen elektronen kwjtgeraakt. Je erekent

Nadere informatie

InfoTerminal Touch Gebruiksaanwijzing

InfoTerminal Touch Gebruiksaanwijzing Gebruksaanwjzng Art. nr.: 2071 xx 1. Velghedsnstructes Inbouw en montage van elektrsche apparaten mogen utslutend gescheden door een landeljk erkend nstallatebedrjf. Daarbj de geldende ongevallen preventevoorschrften

Nadere informatie

Beroepsregistratie en vooraanmelden voor beroepsregistratie. in de jeugdhulp en jeugdbescherming

Beroepsregistratie en vooraanmelden voor beroepsregistratie. in de jeugdhulp en jeugdbescherming Beroepsregstrate en vooraanmelden voor beroepsregstrate n de jeugdhulp en jeugdbeschermng Inhoudsopgave Werk jj n de jeugdhulp of jeugdbeschermng? Bjvoorbeeld n de ggz? Ben je socaal werker? Of begeled

Nadere informatie

Grote Synagoge. Sjoelgasse. Walter Süskindzaal. Snoge (Portugese Synagoge) Museumcafé (JHM) Auditorium (JHM)

Grote Synagoge. Sjoelgasse. Walter Süskindzaal. Snoge (Portugese Synagoge) Museumcafé (JHM) Auditorium (JHM) Zaalverhuur Bjzondere locates voor uw evenement Het Joods Hstorsch Museum heeft verschllende locates beschkbaar voor externe verhuur, elk met een egen functe en sfeer. Zo organseert u samen met het JHM

Nadere informatie

Toelichting advies gemeenteraad bij aanvraag aanwijzing als lokale publieke media-instelling

Toelichting advies gemeenteraad bij aanvraag aanwijzing als lokale publieke media-instelling B000012403 25 ĩ O Toelchtng adves gemeenteraad bj aanvraag aanwjzng als lokale publeke meda-nstellng Ì...Ï 1. Algemeen De wetgever heeft gekozen voor een s ys teem waarbj per gemeente, voor de termjn van

Nadere informatie

Clock Radio AR180D GB 2 NL 12 FR 23 ES 34 DE 45 EL 55

Clock Radio AR180D GB 2 NL 12 FR 23 ES 34 DE 45 EL 55 Clock Rado AR180D User manual Gebruksaanwjzng Manuel de l utlsateur Manual de nstruccones Gebrauchsanletung Οδηγίες χρήσεως GB 2 NL 12 FR 23 ES 34 DE 45 EL 55 Inhoudsopgave 1. Velghed... 13 1.1 Beoogd

Nadere informatie

ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD

ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD Al cohol kenn s door gespeel d Eval uat eal cohol voor l cht ng doorpeer sopf est val s ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD Evaluate alcoholvoorlchtng door peers op festvals December 2005 INTRAVAL Gronngen-Rotterdam

Nadere informatie

lus+ De klachtencommissie en de rol van de vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen

lus+ De klachtencommissie en de rol van de vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen De klachtencommsse en de rol van de vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen Op het moment dat emand te maken krjgt met ongewenst gedrag zjn er verschllende mogeljkheden om dat ongewenst gedrag te stoppen.

Nadere informatie

Nota van B&W. onderwerp Uitrol gemeentelijk hondenbeleid in overig deel Nieuw-Vennep. Portefeuilehouder S. Bak, drs. Th.L.N.

Nota van B&W. onderwerp Uitrol gemeentelijk hondenbeleid in overig deel Nieuw-Vennep. Portefeuilehouder S. Bak, drs. Th.L.N. gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Utrol gemeenteljk hondenbeled n overg deel Neuw-Vennep Portefeulehouder S. Bak, drs. Th.L.N. Weterngs ollegevergaderng 5 november 20 3 nlchtngen A. Monster

Nadere informatie

Duratec Control. Gebruikershandleiding bij versie 1.0.0.0

Duratec Control. Gebruikershandleiding bij versie 1.0.0.0 Duratec Control Gebrukershandledng bj verse 1.0.0.0 De Duratec-vakspecalst Stempel Verse: 30-7-2014 2014 by Duratec Vergssngen en technsche wjzgngen voorbehouden Fabrkant Duratec, een merk van Vectron

Nadere informatie

Ter inzage gelegde v. Octrooiaanvrage Nr. 71 12927. ,, Klaisse i 11?, h 2 120 bd 7./ 119 bc 2), Int Cl. G' q-, n 33/16 f A 61 li 5/10.

Ter inzage gelegde v. Octrooiaanvrage Nr. 71 12927. ,, Klaisse i 11?, h 2 120 bd 7./ 119 bc 2), Int Cl. G' q-, n 33/16 f A 61 li 5/10. OCTROOIRAAD Prjs ƒ 3,~ Ter nzage gelegde v. Octrooaanvrage Nr. 71 12927 NEDERLAND,, Klasse 11?, h 2 120 bd 7./ 119 bc 2), Int Cl. G' q-, n 33/16 f A 61 l 5/10. Indenngsdatum: 21 september 1971, Datum van

Nadere informatie

Gegevensverwerving en verwerking

Gegevensverwerving en verwerking Gegevensverwervng en verwerkng Staalname Bblotheek - aantal stalen/replcaten - grootte staal - apparatuur - beschrjvend - varante-analyse Expermentele setup Statstek - correlate - regresse - ordnate -

Nadere informatie

Afhaling. Afhaling van gefrankeerde zendingen 1. Collect & Send 2. ATH (Afhaling ten Huize) 3. Transport (Afhaling per vrachtwagen)

Afhaling. Afhaling van gefrankeerde zendingen 1. Collect & Send 2. ATH (Afhaling ten Huize) 3. Transport (Afhaling per vrachtwagen) Afhalng Afhalng van gefrankeerde zendngen 1. Collect & Send. ATH (Afhalng ten Huze) 3. Transport (Afhalng per vrachtwagen) Afhalng van ongefrankeerde zendngen (Collect & Stamp) 1. Maxmaal volume en gewcht.

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Examen Neurale Netwerken (2L490), op woensdag 28 juni 2006, uur.

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Examen Neurale Netwerken (2L490), op woensdag 28 juni 2006, uur. TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Facultet Wskunde en Informatca Examen Neurale Netwerken 2L49, op woensdag 28 jun 26, 9. - 2. uur. Alle antwoorden denen dudeljk geformuleerd en gemotveerd te worden..

Nadere informatie

Meten en experimenteren

Meten en experimenteren Meten en expermenteren Statstsche verwerkng van gegevens Een korte nledng Ze syllabus voor detals 16 februar 2012 Catherne De Clercq Statstsche verwerkng van gegevens Kursus Toegepaste Statstek door J.

Nadere informatie

Prijs ƒ 3.- "OCTllCO' HA AD

Prijs ƒ 3.- OCTllCO' HA AD Prjs ƒ 3.- "OCTllCO' HA AD._,-, Ter nzage gelegde, j^-vk Octrooaanvrage Nr./ 7 3 1 4 8 6 0 Int. Cl. G 01 t l/l8. NEDERLAND ludenugsdatum: 25 oktober 1973? Datum van ternzageleggmg: 19 november 1974. 15

Nadere informatie

Invulinstructie Squit ibis

Invulinstructie Squit ibis Invulnstructe Squt Bs Rego Rjnmond en Goeree-Overflakkee Document: 22218381 Datum: 12 oktober 2018 Verse: 1.0 Invulnstructe Squt Bs 1 22218381 verse 1.0 Inledng De DCMR Mleudenst Rjnmond gebrukt voor het

Nadere informatie

officiële bijdrage aan het CMMI. Jan Jaap Cannegieter

officiële bijdrage aan het CMMI. Jan Jaap Cannegieter Nederlandse bjdrage aan offcële CMM CMMI-s De Nederlandse stchtng SPIder heeft s ontwkkeld voor het CMMI, verschllende routes door het CMMI voor het oplossen van bepaalde problemen of het halen van bepaalde

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek Keten Economische Statistieken

Centraal Bureau voor de Statistiek Keten Economische Statistieken Centraal Bureau voor de Statstek Keten Economsche Statsteken Aan: Provnces Van: Bureau Kredo Onderwerp: Iv3 plausbltetstoetsen vana 1e kwartaal 2010 Datum: 23 maart 2010 Aanledng Provnces Het CBS toetst

Nadere informatie

Handreiking Behorende bij Verslag over de Uitvoering Abw, IOAW, IOAZ en WIK 2003

Handreiking Behorende bij Verslag over de Uitvoering Abw, IOAW, IOAZ en WIK 2003 Handrekng Behorende bj Verslag over de Utvoerng Abw, IOAW, IOAZ en WIK 2003 Inhoud Onderdeel A Beeld omtrent de wetsutvoerng Verantwoordng omtrent tekortkomngen rechtmatghed Inledng 3 1. Verantwoordng

Nadere informatie

Vaker een trein, da s pas fijn!?

Vaker een trein, da s pas fijn!? Vaker een tren, da s pas fjn!? Hoogfrequent spoorvervoer beschouwd vanut de rezger Janneke Tax DHV janneke.tax@dhv.nl Elske Olthof 4Infra elske.olthof@4infra.nl Bjdrage aan het Colloquum Vervoersplanologsch

Nadere informatie

Pagina 1/13. Ons ACM/DE/2013/104033/224 kenmerk: Zaaknummer: /Methodebesluiten GTS vanaf 2014 Reguleringsmethode Gasunie Transport Services B.V.

Pagina 1/13. Ons ACM/DE/2013/104033/224 kenmerk: Zaaknummer: /Methodebesluiten GTS vanaf 2014 Reguleringsmethode Gasunie Transport Services B.V. Ons ACM/DE/2013/104033/224 kenmerk: Zaaknummer: 104033/Methodebesluten GTS vanaf 2014 Regulerngsmethode Gasune Transport Servces B.V. Pagna 1/13 Bjlage 1 Utwerkng van de methode n rekenkundge formules

Nadere informatie

Applicatieportfoliomanagement

Applicatieportfoliomanagement governance Applcateportfolomanagement Governance zet applcatebeheer op scherp Nu applcates steeds nauwer verweven zjn met bedrjfsprocessen, s een gestructureerde aanpak van het applcatebeheer noodzakeljk,

Nadere informatie

Heerhugowaard Stad van kansen

Heerhugowaard Stad van kansen Heerhugowaard Stad van kansen Bestuursdenst I adves aan Burgemeester en Wethouders Reg.nr: BW 13-0415 Sector/afd.: SO/OV Portefeullehouder: S. Bnnendjk Casenr.: Cbb130383 Steller/tst.: E. Brujns Agenda:

Nadere informatie

ART. Analoge thermostaat met dagprogramma. Installatie instructies en gebruiksaanwijzing

ART. Analoge thermostaat met dagprogramma. Installatie instructies en gebruiksaanwijzing Installate nstructes en gebruksaanwjzng ART Analoge thermostaat met dagprogramma WOLF GmbH Postfach 1380 D-84048 Manburg Tel. +49-8751/74-0 www.wolf-heztechnk.de Art.nr.: 3061624_201509 Wjzgngen voorbehouden

Nadere informatie

DE HAVO-LEERLING STUDIEVAARDIG

DE HAVO-LEERLING STUDIEVAARDIG DE HAVO-LEERLING STUDIEVAARDIG Handrekng voor scholen hoe zj op gestructureerde en structurele wjze de vaardgheden ut de Genereke studevaardghedenset voor doorstroom havo-hbo n hun currculum op kunnen

Nadere informatie

Ontvlechting van ICT vereist nieuwe samenwerking

Ontvlechting van ICT vereist nieuwe samenwerking Behoefte aan Archtectuur Lfecycle Management Ontvlechtng van ICT verest neuwe samenwerkng Bnnen de ICT s sprake van verzulng van zowel de systemen als het voortbrengngsproces. Dt komt doordat de ICT n

Nadere informatie

Clockradio/CD-player

Clockradio/CD-player Clockrado/CD-player ARC120 User manual Gebruksaanwjzng Manuel de l utlsateur Manual de nstruccones Gebrauchsanletung Οδηγίες χρήσεως GB 2 NL 15 FR 29 ES 43 DE 57 EL 71 Inhoudsopgave 1. Velghed... 16 1.1

Nadere informatie

Zo krijg je wél grip op IT-investeringen

Zo krijg je wél grip op IT-investeringen T-servcemanagement Zo krjg je wél grp op T-nvesterngen ntegrate van applcate- en projectportfolomanagement Met één druk op de knop een overzcht genereren van alle T-projecten en bjbehorende applcates (of

Nadere informatie

SERVICESFORTINET PRE PRE PRE SALES SALES

SERVICESFORTINET PRE PRE PRE SALES SALES SERVICE The tme you need SERVICESFORTINET Presales Support - Consultancy - Testapparatuur, Demo s en Plots - Wreless Ste Survey - Tranngen Installate Servce - Onderhoudscontracten - Telemarketng Al deze

Nadere informatie

ARU. ;ijniv-ersitejt. e 3 ndhov (2007.050) TEM. niet uitleenbaar

ARU. ;ijniv-ersitejt. e 3 ndhov (2007.050) TEM. niet uitleenbaar ARU 27 TEM (27.5) ;jnv-erstejt e 3 ndhov F net utleenbaar Colofon Ttel Onderzoek naar Rollen en Rolcombnates bj lokale Rabobanken l onderttel Afstudeeropdracht Verse, datum 27 augustus 27 Samengesteld

Nadere informatie

Integere programmering voor cyclische personeelsplanning

Integere programmering voor cyclische personeelsplanning UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR 2011 2012 Integere programmerng voor cyclsche personeelsplannng Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van Master of Scence

Nadere informatie

Gemeentefonds verevent minder dan gedacht

Gemeentefonds verevent minder dan gedacht Gemeentefonds verevent mnder dan gedacht Maarten A. Allers Drecteur COELO en unverstar hoofddocent aan de Rjksunverstet Gronngen De rjksutkerng aan gemeenten wordt verdeeld op bass van utgangspunten de

Nadere informatie

Avaya T3 telefoons aangesloten op Integral 5 Conferentieruimte instellen en gebruiken Aanvulling bij de gebruiksaanwijzing

Avaya T3 telefoons aangesloten op Integral 5 Conferentieruimte instellen en gebruiken Aanvulling bij de gebruiksaanwijzing Avaya T3 telefoons aangesloten op Integral 5 Conferenterumte nstellen en gebruken Aanvullng bj de gebruksaanwjzng Issue 1 Integral 5 Software Release 2.6 September 2009 Conferenterumte gebruken Conferenterumte

Nadere informatie

VOOR EEN GOED RESULTAAT IS HET ABSOLUUT NOODZAKELIJK DEZE LEGINSTRUCTRIES NAUWKEURIG TE VOLGEN.

VOOR EEN GOED RESULTAAT IS HET ABSOLUUT NOODZAKELIJK DEZE LEGINSTRUCTRIES NAUWKEURIG TE VOLGEN. VOOR EEN GOED RESULTAAT IS HET ABSOLUUT NOODZAKELIJK DEZE LEGINSTRUCTRIES NAUWKEURIG TE VOLGEN. - 8h -% RH www.quck-step.com www.quck-step.com Cement

Nadere informatie

R IJ KS W A l EH S T A AT - D ELTA O IEN ST

R IJ KS W A l EH S T A AT - D ELTA O IEN ST ... R: R J KS W A l EH S T A AT - D ELTA O EN ST wuterloopkundge afdelng %. - NOTA W- 76.007 AANTAL PAGNA'S: AANTAL BJLAGEN : _y l. o N u: H G E-myz AAN: VRAAG GESTELD DOOR: r. W. v.d. llcrberg VAN : Drekte

Nadere informatie

VIP X1600. Netwerk-videoserver. Installatie- en bedieningshandleiding

VIP X1600. Netwerk-videoserver. Installatie- en bedieningshandleiding VIP X1600 Netwerk-vdeoserver nl Installate- en bedenngshandledng VIP X1600 Inhoudsopgave nl 3 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 7 1.1 Over deze handledng 7 1.2 Conventes n deze handledng 7 1.3 Gebruksdoel 7 1.4

Nadere informatie

D-light light alarm ARW100

D-light light alarm ARW100 D-lght lght alarm ARW100 User manual Gebruksaanwjzng Manuel de l utlsateur Manual de nstruccones Gebrauchsanletung Οδηγίες χρήσεως Brugsanvsnng GB 2 NL 14 FR 27 ES 40 DE 52 EL 65 DA 78 Inhoudsopgave 1.

Nadere informatie

Bedieningshandleiding. ExaControl E7R B

Bedieningshandleiding. ExaControl E7R B Bedenngshandledng ExaControl E7R B UW APPARAAT GEBRUIKEN UW APPARAAT GEBRUIKEN 1 Het apparaat wordt geleverd met: Snelstartgds voor de gebruker, Snelstartgds voor de nstallateur, Garanteverklarng met

Nadere informatie

Index - Technische verklaringen

Index - Technische verklaringen Index - Technsche verklarngen -03, www.fndernet.com Begrp Referentevoorwaarden Werkng en nstallatevoorwaarden Spoel werkngsberek Spannngspekbegrenzng Reststroom Omgevngstemperatuur Condensate Inbouwposte

Nadere informatie

UITLOGING VAN ANORGANISCHE COMPONENTEN UIT VORMGEGEVEN EN MONOLITISCHE MATERIALEN MET DE DIFFUSIEPROEF

UITLOGING VAN ANORGANISCHE COMPONENTEN UIT VORMGEGEVEN EN MONOLITISCHE MATERIALEN MET DE DIFFUSIEPROEF UITLOGING VAN ANORGANISCHE COMPONENTEN UIT VORMGEGEVEN EN MONOLITISCHE MATERIALEN MET DE DIFFUSIEPROEF 1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED In deze methode wordt de dffuseproef beschreven, de kan worden gebrukt

Nadere informatie

Hoveniers. Zie www.ctgb.nl, Bestrijdingsmiddelendatabank.

Hoveniers. Zie www.ctgb.nl, Bestrijdingsmiddelendatabank. Keuze van het mddel Hoveners # 1a OVER Keuze van het mddel VOOR Werkgever Sector Hoveners Geen net-toegelaten bestrjdngsmddel gebruken Gebruk een mddel dat s toegelaten n Nederland. Ze www.ctgb.nl, Bestrjdngsmddelendatabank.

Nadere informatie

Installatiehandleiding. ExaMaster

Installatiehandleiding. ExaMaster Installatehandledng ExaMaster INHOUDSOPGAVE INLEIDING Installatehandledng.... Productdocumentate.... Bjbehorende documenten.... Utleg van symbolen... Beschrjvng van het apparaat.... Wetteljke verplchtngen....

Nadere informatie

PROEFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS TE NAALDWI3K

PROEFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS TE NAALDWI3K PROEFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS TE NAALDWI3K Inulood v/an sprooers op do kemng van goplleerd tomatonzaad door : Fred Geors Naaldwjk, me 97 No.43/97 - - Inhoud s. Inledng 2. Opzet

Nadere informatie

Onderzoeksmethoden en techieken I

Onderzoeksmethoden en techieken I Naam:... Voornaam:... Studejaar en -rchtng:... MEERKEUZEVRAGEN Onderzoeksmethoden en techeken I Examen september 000 KLAD: omcrkel op het opgaven formuler telkens HET BESTE antwoord, er s telkens 1 best

Nadere informatie

In vier stappen naar een succesvolle informatievoorziening

In vier stappen naar een succesvolle informatievoorziening In ver stappen naar een succesvolle Meer toegevoegde waarde van IT voor de busness IT wordt dkwjls ervaren als net aanslutend op de wensen van de busness en net strategsch voor de organsate. Er gaat veel

Nadere informatie

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Postbus 1, 3720 BA Bilthoven, telefoon: 030-274 91 11, fax: 030-274 29 71

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Postbus 1, 3720 BA Bilthoven, telefoon: 030-274 91 11, fax: 030-274 29 71 RIVM Rapport 609021031/2005 Valdate van het model DIVOCOS M.G. Mennen en M.H. Broekman Contact: M.G. Mennen Centrum voor Inspecteonderzoek, Mleucalamteten en Drnkwater Marcel.Mennen@rvm.nl Dt onderzoek

Nadere informatie

Minix 3. Andrew Tanenbaum

Minix 3. Andrew Tanenbaum Mnx 3 Velg en betrouwbaar besturngssysteem Mnx 3 s een neuw open source besturngssysteem voor de pc. Het systeem s klen van opzet en heeft een neuwe, modulare opbouw waardoor het net kwetsbaar s voor veel

Nadere informatie

MARS. Baggernetdag Jean Groels. Oud-coördinator Mars Support Groep

MARS. Baggernetdag Jean Groels. Oud-coördinator Mars Support Groep MARS Baggernetdag 2015 Jean Groels Oud-coördinator Mars Support Groep Mars Support Groep Frans Emans Anke Etz Jan Kik Karst van der Linde Kuan So Hans Zandvliet Ooit: Jean Groels 2 Baggernetdag 2015 Zoute

Nadere informatie

aantallen in van de prooiresten gewicht min of meer mogelijk, doch als de gebitsmaten van een groot aantal gevangen dat de gewichtsfaktor

aantallen in van de prooiresten gewicht min of meer mogelijk, doch als de gebitsmaten van een groot aantal gevangen dat de gewichtsfaktor 39 Verwerk ng van voedselgegevens bjulenen stootvogels (het gebruk van prooeenheden en/of aantallen n voedseltabellen). Onlangs s zowel n De Peper als n De Fts een artkel verschenen van de hand van F.J.

Nadere informatie

Inhoud leereenheid 1. Van informatiemodel naar informatiesysteem. Introductie 3. Leerkern 4. Terugkoppeling 25 Uitwerking van de opgaven 25

Inhoud leereenheid 1. Van informatiemodel naar informatiesysteem. Introductie 3. Leerkern 4. Terugkoppeling 25 Uitwerking van de opgaven 25 Inhoud leereenhed 1 Van nformatemodel naar nformatesysteem Introducte 3 Leerkern 4 1 Wat s model-drven development? 4 1.1 MDD voor gegevensntenseve toepassngen 4 1.2 Systeemgenerate 4 1.3 Informate, presentate

Nadere informatie

3.4 3.3. 3.2 i i 3.6 3.7 4.1. Niet toepasbaar voor de brandmeldcentrales typen IQ8Control C/M en 8000C/M+ (esserbus PLus)

3.4 3.3. 3.2 i i 3.6 3.7 4.1. Niet toepasbaar voor de brandmeldcentrales typen IQ8Control C/M en 8000C/M+ (esserbus PLus) Analoog-rnglus moduul type 4382 3.4 3.3 A 4382 B 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 2.1 1.7 3.1 3.5 = solator 8610 3.2 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 4.2 3.6 3.7 4.1 Technsche gegevens: Maxmaal aantal brandmelders + elementen

Nadere informatie

w 73 »EFSTATIŒN VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS, te NAALDWIJK. Verslag andijvierassenproef onder staand glas,

w 73 »EFSTATIŒN VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS, te NAALDWIJK. Verslag andijvierassenproef onder staand glas, cb Bblotheek Proefstaton Naaldwjk 06 w 73»EFSTATIŒN VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS, te NAALDWIJK. Verslag andjverassenproef onder staand glas,956-957. door : W.P.van Wnden Naaldwjk,958. Proefstaton

Nadere informatie

Montagevoorschrift Montage op plat dak en aan de gevel van vlakke collector FKT-1

Montagevoorschrift Montage op plat dak en aan de gevel van vlakke collector FKT-1 Montagevoorschrft Montage op plat dak en aan de gevel van vlakke collector FKT- 630464.0-.SD 670 6 69 (006/04) SD Inhoudsopgave Algemeen.................................................. 3 Technsche gegevens........................................

Nadere informatie

Aanvullende Opgaven Inleiding Besliskunde II 2010 2011

Aanvullende Opgaven Inleiding Besliskunde II 2010 2011 Last Update: 24 1 2010, Clff Voetelnk Aanvullende Opgaven Inledng Beslskunde II 2010 2011 Aanvullende Opgave 1: Routerngsprobleem (ILP) Dt s een aangepaste verse van opgave 2.3 ut het boek van Tms. Vrachtwagens

Nadere informatie

i i Datzelfde aggregaat in een vorig jaar 0 stellen we voor door

i i Datzelfde aggregaat in een vorig jaar 0 stellen we voor door Bjlage 20A Groefactoren en ndces In deze bjlage gaan we deer n o enkele veelgebrukte rjs- en hoeveelhedsndces We belchten ook de kookrachtsartetswsselkoers, de toelaat om aggregaten tussen landen te vergeljken

Nadere informatie