Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde voltijd. Saxion Hogeschool Enschede

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde voltijd Saxion Hogeschool Enschede

2 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde voltijd CROHO nr Saxion Hogeschool Enschede Hobéon Certificering BV November 2007 Auditteam: drs. G.J. Stoltenborg ir. A.T. de Bruijn prof.dr. A.T.A.M. de Waele dr. W.M. van Herpen L. de Vries drs. E.R.J. Rijnen

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Instellingsaudit Saxion Hogescholen Karakteristiek van de Academie LED Karakteristiek van de opleiding Visitatierapport Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 13 juni BEVINDINGEN EN BEOORDELING 10 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 10 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 10 Facet 1.2. Niveau Bachelor 14 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 16 Onderwerp 2: Programma 18 Facet 2.1. Eisen HBO 18 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 20 Facet 2.3. Samenhang Programma 23 Facet 2.4. Studielast 25 Facet 2.5. Instroom 27 Facet 2.6. Duur 29 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 30 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 32 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 34 Facet 3.1. Eisen HBO Facet 3.2. Kwantiteit Personeel Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 37 Onderwerp 4: Voorzieningen 40 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 40 Facet 4.2. Studiebegeleiding 43 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 45 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 45 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld Onderwerp 6: Resultaten 52 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 52 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde voltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 58 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 13 juni 2007

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde Bereik van de beoordeling Saxion Hogescholen, in casu de academie Life Science, Engineering & Design (LED), verzorgt de HBO bachelor opleidingen Technische Natuurkunde, Werktuigbouwkunde, Industrieel Product Ontwerpen, Elektrotechniek, Chemie, Chemische Technologie en Biomedisch en Medisch Laboratoriumonderzoek. Het onderhavige rapport heeft betrekking op de HBO bacheloropleiding Technische Natuurkunde, voltijd, CROHO nr De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding Technische Natuurkunde Instellingsaudit Saxion Hogescholen Op 14 maart 2006 heeft Hobéon een audit uitgevoerd op centraal niveau bij Saxion Hogescholen, waarbij gekeken is naar het beleid op instellingsniveau met betrekking tot alle onderwerpen/facetten uit het NVAO kader. Het auditteam heeft tijdens deze centrale audit kunnen constateren, dat Saxion voor een aantal facetten op centraal niveau duidelijk beleid heeft vastgelegd, dat door de afzonderlijke academies/ opleidingen wordt nagevolgd. De controle op de uitvoering van dit beleid en de werking van de PDCAcyclus bij de afzonderlijke academies/opleidingen geschiedt o.a. door middel van bilaterale overleggen die de Raad van Bestuur drie maal per jaar heeft met de academiedirecteuren aan de hand van de Businessplannen van de academie, managementrapportages (Maraps) en een Management Review/Jaarverslag. Het auditteam heeft haar bevindingen vastgelegd in het Beoordelingsrapport Centraal Niveau Saxion Hogescholen (augustus 2006). De instellingsaudit werd verricht door de heren W.L.M. Blomen als leadauditor en drs. W.G. van Raaijen als onderwijskundige. De heer Blomen is als directeur en de heer Van Raaijen als senior adviseur werkzaam bij Hobéon Certificering. Als vakdeskundige maakten de heer prof. dr. J.K. van Dijk en als werkvelddeskundige de heer G. de Raad deel uit van dit auditteam. Van Dijk is emeritus hoogleraar Personeel en Organisatie in de Gezondheidzorg, een functie die hij tot eind 2004 vervulde aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Voorts was hij lange tijd als hoofd van de afdeling Personeels- en Arbeidsvraagstukken aan Prismant (een landelijk advies-en onderzoeksbureau in de gezondheidszorg) te Utrecht verbonden. Vanuit Prismant werkte hij als expert op het gebied van personeels- en arbeidsvraagstukken en deed hij zowel landelijke projecten, als instellingsondersteuning en advisering, opleidingen, trainingen en coaching. Vanaf 2005 werkt heer Van Dijk als zelfstandig bestuursadviseur op het gebied van personeel, organisatie en innovatie. Heer De Raad was o.a. manager bij Polaroid, algemeen directeur bij Stork Plastics Machinery en Lid Raad van Bestuur bij Koninklijke Ten Cate. Van was hij Secretaris Generaal EFQM in Brussel en van Algemeen Directeur van de Raad voor Accreditatie. Momenteel is heer De Raad voorzitter van onder meer de Industriële Kring Twente, de Stichting Kwaliteit Twente en de Stuurgroep Versterking Industriepotentieel Twente. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

5 Secretarissen tijdens deze audit waren de dames G.C. Versluis en drs. E.R.J. Rijnen, beiden adviseur bij Hobéon. Begin 2007 heeft Hobéon nog een beperkte aanvullende verificatie uitgevoerd. Daarbij is gekeken naar die facetten waarvan het auditteam in 2006 had kunnen constateren dat Saxion daarvoor centraal beleid had vastgelegd. Geverifieerd is of Saxion kon aantonen dat dit instellingsbeleid wordt uitgevoerd door alle afzonderlijke academies/ opleidingen. De bevindingen van het auditteam van de instellingsaudit met betrekking tot de facetten waarvoor centraal beleid is vastgesteld, zijn beschreven bij de betreffende facetten in onderhavig adviesrapport ten behoeve van de accreditatie van de opleiding Technische Natuurkunde. Bij deze facetten is vervolgens alleen nog een aanvullend oordeel met betrekking tot de specifieke uitwerking op opleidingsniveau beschreven Karakteristiek van de Academie LED In september 2004 is besloten tot een verandering van de organisatie, waardoor binnen Saxion 14 academies zijn ontstaan. Elke academie omvat een aantal opleidingen die samen een herkenbare product-marktcombinatie vormen en waarvan de domeinen verwant zijn. De opleiding Technische Natuurkunde maakt deel uit van de Academie LED, waarin de meeste technische opleidingen van Saxion zijn ondergebracht. Elk van de opleidingen heeft een eigen docententeam, dat onder leiding van de opleidingscoördinator staat. In totaal studeren ongeveer 1650 studenten en werken ongeveer 95 medewerkers aan de Academie LED. Het onderwijs wordt verzorgd op de locaties Enschede en Deventer. De organisatie van de Academie LED is als volgt opgebouwd: Management team (MT): de Academie LED heeft een managementteam bestaande uit een directeur, twee managers organisatie en een manager innovatie. Beleidsteam (BT): de Academie heeft een beleidsteam bestaande uit het MT en de coördinatoren van de verschillende opleidingen. Onderwijscommissies (OC s): elke opleiding heeft een onderwijscommissie. Deze bestaat uit een team van kerndocenten onder leiding van de opleidingscoördinator als voorzitter. Examencommissies: elke opleiding beschikt over een examencommissie. De examencommissie bestaat hoofdzakelijk uit docenten van de opleiding. De examencommissie staat onder voorzitterschap van de opleidingscoördinator. Personele teams: iedere opleiding heeft een personeelsteam bestaande uit docenten van de opleiding. Ieder personeelsteam heeft een opleidingscoördinator. Lectoraten en kenniskring: de Academie LED heeft twee lectoraten: Duurzame Energievoorziening en Industrial Design. Een derde zal (indien goedkeuring door de Raad van Bestuur wordt verkregen) worden aangevraagd: Proces- en Productie-innovatie Maakindustrie. Een lector wordt ondersteund door een kenniskring. Dit is inmiddels gerealiseerd voor het lectoraat Duurzame Energievoorziening. Voor het lectoraat Industrial Design bestaat sinds april 2005 een kenniskring (nog niet op volle sterkte). Ondersteunende diensten: studiecoördinator, PR-functionaris, medewerker Kwaliteitszorg. Projectgroepen: binnen LED vindt onderwijsontwikkeling en kwaliteitszorg sinds voorjaar 2006 plaats in projecten onder leiding van een projectleider. De projectgroepen worden aangestuurd door de manager innovatie. Onderwijskundigen van de dienst Onderwijs en Kwaliteitszorg adviseren de manager innovatie bij het aansturen van projecten op het gebied van onderwijsinnovatie. Een medewerker kwaliteitszorg (0,5 fte) is betrokken bij projecten op het gebied van kwaliteitszorg. Medezeggenschap: inspraak en formele informatie-uitwisseling vinden plaats in: (i) de Academieraad (leden zijn docenten en studenten). Deze komt 8 maal per jaar bijeen. (ii) de opleidingscommissie (leden zijn docenten en studenten). Deze komt 4 maal per jaar bijeen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

6 Adviesorganen: de opleidingen onderhouden contacten met het werkveld via beroepenveldcommissies. Minimaal 1 keer per jaar wordt een bijeenkomst belegd met alle leden van de beroepenveldcommissies gezamenlijk. In deze bijeenkomsten komen ook onderwerpen aan de orde die liggen op academieniveau. Deze totale groep functioneert dan ook als Raad van Advies Karakteristiek van de opleiding De HBO-bachelor opleiding Technische Natuurkunde opereert vaak op het snijvlak van de natuurkunde met een ander vakgebied (bijvoorbeeld met werktuigbouwkunde of elektrotechniek bij mechatronica, of met chemie bij procestechniek). Doorgaans levert de technisch natuurkundige in een multidisciplinaire omgeving een bijdrage aan het ontwikkelen van technische producten of systemen vanuit zijn fysische achtergrond. De belangrijkste kenmerken van de opleiding Technische Natuurkunde van Saxion Hogeschool: De opleiding maakt in het onderwijsprogramma onderscheid tussen de onderbouw en de bovenbouw (beide 2 leerjaren). De opleiding heeft de experimenteercyclus als een rode draad in het leerprogramma gekozen. De onderbouw kenmerkt zich door een vastomlijnd en verplicht programma voor studenten. Er zijn op dit moment slechts kleine afwijkingen van het reguliere programma mogelijk. De bovenbouw kenmerkt zich in tegenstelling tot de onderbouw door vele keuzemogelijkheden (stage, minor, vrije keuzeruimte en afstudeeropdracht). De opleiding heeft drie soorten leerlijnen gedefinieerd: cognitieve leerlijnen, competentie leerlijnen en de leerlijn zelfregie. Na de onderbouw kan de student Technische Natuurkunde kiezen uit twee mogelijke profielen voor de bovenbouw: profiel A: Applied Physics of het profiel E: Enabling Physics. Studieloopbaanbegeleiding is een belangrijk onderdeel van de opleiding. De beroepenveldcommissie (BvC), die aan de opleiding verbonden is, is actief betrokken bij de opleiding. Twee keer per jaar vindt een bijeenkomst met de BvC plaats. De studenteninstroom schommelt de laatste jaren tussen 35 en 50 studenten per jaar. Het totale aantal studenten ligt doorgaans rond de 150 studenten. Het personele team bestaat uit zeven personen (ca 6 FTE). Onder de vlag van de opleiding Technische Natuurkunde is in 2005 de studievereniging sv. Watt opgericht Visitatierapport Hoofdaanbevelingen van de visitatiecommissie in 2002: Aanbeveling 1: Aanscherpen van afspraken en procedures op het gebied van afstudeeropdrachten en de bewaking van de geschiktheid van de opdracht voor Technische Natuurkunde Aanbeveling 2: Heroverweging van de lengte van de stages Aanbeveling 3: Meer aandacht geven aan het rendementsbeleid en de selectienorm van 30 studiepunten heroverwegen Aanbeveling 4: Meer aandacht geven aan internationalisering Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

7 Verbeteringen n.a.v. de Saxion-audit van december 2006 In december 2006 vond een interne audit plaats. Samenvatting van de geconstateerde sterke punten van de opleiding Technische Natuurkunde: - de beroepsgerichtheid van de opleiding; - kwaliteit van producten (stageverslagen en afstudeerverslagen); - enthousiasme van studieloopbaanbegeleiders; - goede interne sfeer en mentaliteit van hard werken. Samenvatting van de geconstateerde verbeterpunten: - ontbreken van een kwaliteitsmanagementsysteem leidt tot tijdverlies; - door het ontbreken van een kwaliteitsmanagementsysteem schiet borging van processen tekort; - de veelheid van projecten binnen de opleiding/ academie leidt niet tot de gewenste resultaten. Tip: minder projecten aanpakken en deze goed afronden, prioriteit voor de meest belangrijke; - per project een persoon verantwoordelijk maken. Dat scheelt spraakverwarring en tijdverlies; - toetsing verdient aandacht; - internationalisering is onvoldoende ingebed; - studenten en docenten worden onvoldoende geïnformeerd over resultaten van evaluaties en verbeteracties; - resultaten van evaluaties en verbeteracties worden niet vastgelegd; - de opleiding/ academie neemt te weinig eigen verantwoordelijkheid aangaande beleid en evaluatieinstrumenten Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de opleiding Technische Natuurkunde is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleiding geldt het volgende: de opleiding Technische Natuurkunde heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een opleiding Technische Natuurkunde op HBOniveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

8 De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door Technisch Natuurkunde aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review MR; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Visitatierapport Zelfevaluatierapport 2002 ; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door Technische Natuurkunde aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van technische natuurkunde, één student, één lead auditor, één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. 1 Visitatie heeft op 13 juni 2007 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

9 Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggende rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

10 Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 EC S) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

11 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris: drs. G.J. Stoltenborg ir. A.T. de Bruijn prof.dr. A.T.A.M. de Waele dr. W.M. van Herpen L. de Vries drs. E.R.J. Rijnen Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Technische Natuurkunde noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer Stoltenborg heeft een groot aantal (accreditatie-)audits binnen en buiten het hoger onderwijs geleid, een aantal malen als onderwijsdeskundige, maar in de regel als voorzitter. De werkvelddeskundigen de heren De Waele en Van Herpen hebben zich in hun beoordeling, vanuit respectievelijk het vakgebied en het werkveld, met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. De heer De Waele heeft op grond van zijn kennis van het vakgebied goed zicht op recente ontwikkelingen in het vakgebied. Van Herpen heeft op grond van zijn ervaring en positie in het werkveld goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals op het terrein van Technische Natuurkunde op HBO-niveau. De deskundige onderwijs, de heer De Bruijn, heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. De Bruijn heeft een grote onderwijservaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBOopleidingen gesteld worden. Mevrouw De Vries studeert thans Technische Natuurkunde aan de Haagse Hogeschool/TH Rijswijk. Zowel haar stage, werkervaring als maatschappelijke functies hebben in de regel een relatie met haar huidige studie. Mevrouw Rijnen heeft tijdens haar studie Bestuurs- en Organisatiewetenschappen aan de UU ervaring opgedaan met bestuurlijke vraagstukken, organisatieverandering en strategisch management. Tevens heeft zij in haar huidige functie ervaring in kwaliteitsmanagement opgebouwd. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

12 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 13 juni 2007 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

13 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Saxion heeft op instellingsniveau vastgelegd, dat de competenties waartoe wordt opgeleid mede ontleend zijn aan landelijk opgestelde en gevalideerde beroepsprofielen. Alle Saxion HBObacheloropleidingen nemen actief deel aan het landelijk overleg waarin het relevante beroepenveld de beroepsprofielen valideert en waarin de gezamenlijke opleidingen met elkaar komen tot domeincompetenties en opleidingscompetenties. Daarnaast is Saxion altijd (door een directeur) vertegenwoordigd in de sectorraad. In het bilateraal overleg dat de academiedirecteur heeft met de Raad van Bestuur (RvB), rapporteert de directeur over de vertegenwoordiging in de bovengenoemde overleggen, over de onderwerpen die aan de orde zijn geweest en aan de orde zullen komen en over de terugkoppeling binnen de academie/opleiding In haar kwaliteitsmanagementsysteem en de planning neemt de academie/opleiding op, dat zij eenmaal per vier jaar het beleid met betrekking tot de doelstellingen opleiding evalueert en waar nodig bijstelt. Tijdens de instellingsaudit heeft de hogeschool aangetoond dat alle HBO-bacheloropleidingen van Saxion participeren in de landelijke opleidingsoverleggen en dat de dienst Onderwijs & Student van Saxion jaarlijks evalueert of de opleidingen dit beleid uitvoeren. Uit verslagen blijkt, dat de RvB met de academiedirecteur in de bilaterale overleggen het beleid met betrekking tot de landelijke ontwikkelingen ten aanzien van de opleidingscompetenties en de participatie in de landelijke en sectoroverleggen bespreekt. Hiermee is op instellingsniveau voldoende geborgd, dat de opleidingen regelmatig landelijk overleggen over de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan de opleiding in het betreffende domein De missie van de opleiding Technische Natuurkunde van Saxion Hogeschool: De opleiding wil voorzien in de behoefte in het werkveld aan goed opgeleide HBO-bachelors Technische Natuurkunde. De opleiding wil daartoe een aantrekkelijk opleidingstraject bieden voor studenten die natuurkunde en techniek leuk en interessant vinden en op basis daarvan ook in het werkveld als technisch natuurkundige willen gaan werken. De opleiding dient daartoe zodanig te zijn ingericht dat: Gediplomeerde studenten een voortvarende start als technisch natuurkundige kunnen maken in het werkveld. De opleiding Technische Natuurkunde zich duidelijk onderscheidt van andere opleidingen in HBOtechniek en van de opleidingen natuurkunde in het wetenschappelijk onderwijs. De opleiding mogelijkheden biedt voor persoonlijke ontwikkeling en individuele ambities van studenten binnen het kader van het beroepsprofiel van een HBO er Technische Natuurkunde. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

14 De opleiding hanteert een visie op onderwijs en leren die is afgeleid van de Saxion onderwijsvisie en van de onderwijsvisie van de Academie LED. Samengevat bestaat de Saxion onderwijsvisie uit de volgende items: Een actief lerende student. De beroepspraktijk centraal. De persoonlijke leerweg (PLW). Vanuit een strak geleid studieprogramma worden studenten langzaam aan getraind in het omgaan met een persoonlijke leerweg. In die leerweg is beroepsoriëntatie een belangrijk aandachtspunt De opleiding baseert zich op een landelijk beroepsprofiel dat is vastgesteld in Dit is tot stand gekomen in samenwerking met de andere HBO-opleidingen Technische Natuurkunde in Nederland en met vertegenwoordigers van het beroepenveld. Dit beroepsprofiel is niet meer actueel en wordt binnenkort herzien. Uit dit beroepsprofiel is vervolgens het opleidingsprofiel afgeleid. Keuzes en prioriteiten zijn voorgelegd aan de beroepenveldcommissie. Technische Natuurkunde heeft ervoor gekozen om de experimenteercompetenties uit het beroepsprofiel verder uit te werken in een drietal subcompetenties. Deze uitgewerkte experimenteercompenties vormen de basis voor de experimenteercyclus, die een rode draad is door de gehele opleiding. In maart 2006 is in opdracht van het landelijk cluster Engineering een startdocument ontwikkeld, waarin een competentiemodel voor de cluster Engineering wordt beschreven. Dit document, Profiel van de Bachelor of Engineering 2006, zal in de komende jaren door het cluster Engineering verder ontwikkeld worden tot een definitief kerndocument De HBO er Technische Natuurkunde verwerft inzicht en vaardigheden om vanuit de fysica een bijdrage te kunnen leveren aan research- en innovatieprojecten in de techniek. Het opzetten en uitvoeren van experimenten en het rapporteren hierover enerzijds en het werken met rekenmodellen en simulaties anderzijds zijn hierbij hoofdactiviteiten van een HBO er TN. Hij wordt opgeleid voor een startfunctie van een jonge onderzoeker in een R&D omgeving of in een werkgebied dat nauw verwant is aan de fysica, zoals het werkgebied van duurzame energie of technische automatisering. Beroepspecifieke competenties: 1. Vakinhoudelijke / cognitieve competentie 2. Management competentie 3. Experimenteercompetentie 4. Ontwikkel- / toepassingscompetentie 5. Modelgebruik competentie 6. Technische automatiseringscompetentie 7. Specifieke professionele competentie 8. Commerciële competentie 9. Dienstverlenende competentie 10. Kennisoverdracht competentie Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

15 Algemene competenties: 1. Analytische competentie 2. Probleem oplossende competentie 3. Communicatieve competentie 4. Coöperatieve competentie 5. Plan- en projectmatig werken 6. Informatietechnische competentie 7. Relatie met Maatschappij (maatschappelijke verantwoordelijkheid) 8. Leiding geven/managen De opleiding heeft zicht op de voor de opleiding Technische Natuurkunde relevante ontwikkelingen in het werkveld door contacten met het werkveld: overleg met de beroepenveldcommissie, contacten in het kader van stage- en afstudeeropdrachten en contacten met wetenschappers. Actuele ontwikkelingen zijn: Er zijn te weinig Nederlandse HBO-Technische Natuurkunde-afgestudeerden voor de beschikbare banen. Het werkgebied van de fysicus is steeds virtueler, abstracter en ook kleiner. In het werkveld is een toenemende integratie van fysica, chemie en biologie waarneembaar. Breedte van werkveld neemt toe Het werkveld biedt een breed scala van verschillende functies voor HBO ers Technische Natuurkunde. Zoals uit bovenstaande blijkt vereisen deze functies allemaal een gedegen kennis en vaardigheden op het gebied van de natuurkunde. Deze functies zijn echter vaak zeer verschillend wat betreft toepassingsgebied. Hierdoor is er in het werkveld behoefte aan HBO ers Technische Natuurkunde met uiteenlopende profielen De beroepenveldcommissie heeft, behalve een adviserende taak naar de opleiding, ook een adviserende rol naar de studenten bij hun persoonlijke invulling van de vrije keuzeruimte in de opleiding. Daartoe krijgt elke student in het vierde studiejaar individueel een lid van de beroepenveldcommissie toegewezen. (zie ook 2.1.) Het Nederlandse werkveld waarvoor studenten Technische Natuurkunde opgeleid worden bevindt zich in een internationaal krachtenveld (nagenoeg allemaal internationaal opererende bedrijven, instituten en universiteiten). Dat betekent dat internationale ontwikkelingen meteen ook ontwikkelingen in het Nederlandse werkveld tot gevolg hebben. Technische Natuurkunde is een technisch georiënteerde opleiding. Het vakgebied R&D is in het buitenland niet wezenlijk anders dan in Nederland. Studenten leren werken met en op basis van internationaal vastgelegde normen. Binnen de opleiding wordt Engelstalig studiemateriaal gebruikt en studenten worden gestimuleerd of zijn verplicht (door opdrachtgever) te rapporteren en/of presenteren in het Engels. De bijspijkercursus Engels wordt gewaardeerd door studenten en het belang wordt onderkend. Studenten worden mogelijkheden geboden om buitenlandse stages en afstudeeropdrachten te verrichten. Saxionbreed en via het Bureau International Office zijn mogelijkheden voor studenten om zich op internationale (vervolg)opleidingen te oriënteren. Het auditteam is van mening dat opleidingsspecifiek beleid met betrekking tot internationalisering nog ambivalent en in ontwikkeling is. Het uitwisselingsprogramma met de Deense Hogeschool in Odense is opgeheven wegens het wegvallen van de hiervoor beschikbare Europese subsidies. De Academie heeft zich ten doel gesteld om in 2008 een netwerk van tenminste drie onderwijsinstellingen in Europa te hebben. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

16 Op dit moment heeft de opleiding vijf Duitse studenten. Dit aantal lijkt toe te nemen. Tot dusver zijn het programma en de werkvormen binnen de opleiding hier niet op aangepast en zijn op opleidingsniveau geen voorzieningen getroffen. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de opleiding hanteert een visie op onderwijs en leren die is afgeleid van de Saxion onderwijsvisie en van de onderwijsvisie van de Academie LED; de opleiding Technische Natuurkunde biedt een curriculum aan dat geënt is op landelijk overeengekomen eindkwalificaties, die aantoonbaar met collega opleidingen zijn afgesproken en door het beroepenveld zijn gevalideerd. De landelijke kwalificaties zijn niet meer actueel maar er is inmiddels al een nieuwe beschrijving van het domein Engineering aanwezig; de opleiding onderhoudt gestructureerde contacten met het beroepenveld, onder andere via deelname aan relevante vormen van overleg op landelijk en regionaal niveau zoals via de beroepenveldcommissie en de Raad van Advies. Contacten die aantoonbaar effect hebben op de richting en hoofdlijnen van het opleidingsprogramma; de opleiding zorgt er voldoende voor, dat belangrijke internationale ontwikkelingen in het curriculum aan bod komen en studenten díe competenties kunnen verwerven, die zij nodig hebben om ook in een internationale context te kunnen werken. Wel mag beleid m.b.t. internationalisering verder ontwikkeld en gestructureerd worden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

17 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding getoetst teneinde te kunnen bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden vijf dimensies (Kennis en Inzicht Toepassen Kennis en Inzicht Oordeelsvorming Communicatie Leervaardigheden) onderscheiden. De dimensies van de Dublin Descriptoren De Descriptoren zijn (evenals de generieke HBO-competenties) opgenomen in de beschrijving van de opleidingscompetenties. Kennis en inzicht Binnen kennis en inzicht wordt door de opleiding een onderscheid gemaakt in brede professionalisering en multidisciplinaire integratie. De eindkwalificaties waarop de opleiding zich richt, zijn zodanig dat zij niet verworven kunnen worden zonder gedegen kennis en inzicht in bijvoorbeeld: technische automatisering; modelgebruik; kennisoverdracht. In de competentiematrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet gekoppeld aan een aantal competenties. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin descriptor uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Toepassen Kennis en inzicht De beroepsspecifieke (deel) competenties zijn alle gericht op het uitvoeren van de kerntaken van de technisch natuurkundige. Iets wat zichtbaar gemaakt wordt in de beroepsproducten die studenten tijdens de opleiding geacht worden te maken. Bijvoorbeeld: projectverslagen; presentaties; practicumopdrachten; stageverslagen. In de beroepspecifieke competenties wordt expliciet naar deze en andere beroepsproducten verwezen. De vermelde producten impliceren een professionele toepassing door de student van zijn verworven kennis en inzicht. In de competentiematrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet gekoppeld aan een aantal competenties. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptoren uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Oordeelsvorming Zowel de (algemene) HBO-competenties als de beroepsspecifieke (deel) competenties behelzen het hele spectrum van probleemanalyse, methodisch en reflectief denken en handelen, besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid. De daarmee verband houdende vaardigheden zijn expliciet gericht op het maken van keuzen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

18 Dit vooronderstelt, dat de student in staat is problemen te analyseren en mogelijke oplossingsstrategieën tegen elkaar af te wegen, uit te (laten) voeren en daarna te evalueren. In de competentiematrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet gekoppeld aan een aantal competenties. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptoren uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Communicatie In de competenties waar de opleiding zich op richt, is communiceren als afzonderlijk competentiegebied van de technisch natuurkundige opgenomen en in een tweetal deelcompetenties uitgewerkt. In de competentiematrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet geplaatst in het perspectief van (i) sociaal-communicatieve bekwaamheid (overleggen, vergaderen, presenteren, informeren, adviseren e.d.) en (ii) basiskwalificering voor managementfuncties (leiding geven, organiseren, delegeren, stimuleren). Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptoren uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Leervaardigheden De Dublin Desciptor leervaardigheden staat niet expliciet geformuleerd in de opleidingscompetenties, maar is hiermee wel impliciet in overeenstemming. De competentie Leren leren is dan ook een competentie die de student door het gehele onderwijsprogramma van de opleiding verder ontwikkelt. In de leerlijn zelfregie wordt hier expliciet aandacht aan besteed middels reflectie door de student en feedback van de studieloopbaanbegeleider. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties van de opleiding voldoen aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de Dublin Descriptoren; de eindkwalificaties zijn uitgewerkt in competenties die aansluiten bij en gevalideerd zijn door de beroepspraktijk; de eindkwalificaties zijn aantoonbaar verankerd in het Technische Natuurkunde-programma: de competenties zijn rechtstreeks in verband gebracht met het opleidingsprogramma en met de daarbinnen gehanteerde werkvormen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

19 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds Hoger Onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende beroepscompetenties van de opleiding beschrijven een hoog niveau van beroepsuitoefening en sluiten aantoonbaar aan op de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de opleiding Technische Natuurkunde gerekend kan worden tot het hoger onderwijs. De eindkwalificaties zijn dezelfde als de beroepscompetenties van de opleiding. De eindkwalificaties zijn conform Dublin Descriptoren voor de bachelor. De opleidingscompetenties zijn een concrete invulling van de door de HBO-Raad opgestelde tien generieke bachelor HBO-kwalificaties. De wijze waarop de opleiding de Dublin Descriptoren heeft uitgewerkt en in het programma heeft opgenomen, zijn als voldoende beoordeeld (zie facet 1.2.) Beroepsonderwijs De competenties van de opleiding zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die aantoonbaar (zie 1.1.) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd (via de Beroepenveldcommissie). Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor Technische Natuurkunde relevante werkveld geborgd. De wijze waarop de opleiding de beroepscompetenties in samenspraak met collega-opleidingen en het (landelijke en regionale ) beroepenveld heeft uitgewerkt, beoordeelde het auditteam reeds als voldoende (zie 1.1.) Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de opleiding heeft de eindkwalificaties rechtstreeks en volledig ontleend aan het door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofiel en daar eigen accenten aan toegevoegd; in de van dit beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke kwalificaties en competenties wordt ook het niveau van de beginnend beroepsbeoefenaar geformuleerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

20 SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor de opleiding als voldoende. de opleiding heeft goed zicht op de actuele ontwikkelingen binnen het Technische Natuurkunde domein. Het werkveld wordt uitdrukkelijk betrokken bij het opstellen van opleidingsdoelstellingen en beroepscompetenties; de opleidingsdoelstellingen voldoen aantoonbaar aan de niveaueisen die aan een HBO bachelor gesteld worden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

21 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen HBO; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Studenten worden veelvuldig geconfronteerd met opdrachten en situaties die kenmerkend zijn voor en vaak ook afgeleid zijn uit de beroepspraktijk. Bij een klein aantal programmaonderdelen komen de opdrachten rechtstreeks uit het werkveld of is een extern deskundige betrokken bij de formulering of beoordeling van opdrachten. De opdrachten waaraan studenten in het buitenschoolse programma werken zijn volledig praktijk-echt. Studenten worden volledig ondergedompeld in de context van het werkveld en de actuele ontwikkelingen hierin Actuele ontwikkelingen binnen het domein vinden hun weg in het programma via bijvoorbeeld de volgende programmaonderdelen in de bovenbouw: digitale signaalbewerking en laserfysica. Deze programmaonderdelen zijn nauw verwant met actuele ontwikkelingen in het werkveld. Voorbeelden van programmaonderdelen die zijn aangepast zijn: Het opnemen van de leerlijn Labview in het programma en de bijscholing van docenten hierin. Matlab-Simulink is recentelijk in het programma opgenomen. Herziening wiskundeonderwijs De opleiding heeft niet gekozen voor één dominante werkvorm, maar voor een variatie aan werkvormen, niet alleen om tegemoet te komen aan verschillende leerstijlen van de student, maar ook om studenten in aanraking te laten komen met meerdere werkvormen. De mix van werkvormen bestaat uit: werkcolleges, groepsopdrachten, maken van onderwerpgerelateerde studentdossiers, instructie. Bij de thema s zijn de werkvormen practicum en programmeren expliciet gekozen op basis van de meest kenmerkende activiteiten van een beginnend HBO er Technische Natuurkunde in de beroepspraktijk Het opleidingsprogramma is (en wordt) ontwikkeld en uitgevoerd door docenten met een sterke relatie met het beroepenveld, zo blijkt uit het netwerkoverzicht van het docentencorps, waar het auditteam inzage in heeft gehad. Van dit ruime en gedifferentieerde netwerk (bedrijven en personen) maakt de opleiding systematisch gebruik. Bijvoorbeeld als opdrachtgever en aanbieder van onderwijsprojecten, als begeleider/mentor van afstudeerprojecten en als externe beoordelaar. Eén docent is tevens werkzaam in de beroepspraktijk. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november

22 Het auditteam is er een sterk voorstander van frequent gastdocenten en sprekers in te schakelen, omdat via deze professionals de interactie met de beroepspraktijk rechtstreeks en op een natuurlijke wijze in het binnenschools programma wordt gebracht. Het auditteam is van mening dat de opleiding van deze mogelijkheid voldoende gebruik maakt Aan de academie zijn twee lectoraten, gevoed door kenniskringen, verbonden. De lectoraten hebben als taak om programma s voor toegepast onderzoek op te bouwen aan de Hogeschool, met speciale aandacht voor de kennisbehoefte bij het MKB in de regio. Het zijn de lectoraten: Duurzame Energievoorziening, gestart in april 2003 en Industrial Design, (bestaande uit de deellectoraten Design for all en Product Design ) gestart in april Er is een lectoraat Maakindustrie in ontwikkeling. Er zijn verbindingen tussen het lectoraat Duurzame Energievoorziening en het onderwijs van Technische Natuurkunde, onder meer via de minor. Ook is er een curriculumonderdeel ontwikkeld en operationeel (thema) op dit gebied De interactie tussen de opleiding en de beroepspraktijk vindt ook plaats via bijeenkomsten (tenminste tweemaal per jaar) met de Beroepenveldcommissie. Uit de verslaglegging van deze bijeenkomsten blijkt inderdaad, dat het in de BvC vertegenwoordigde beroepenveld een belangrijke rol speelt in de opleiding via het inbrengen van actuele voor het werkveld relevante ontwikkelingen. Voort blijkt uit deze verslaglegging, maar ook uit de gesprekken tijdens de visitatie, dat de opleiding en de BvC gezamenlijk optrekken daar waar het gaat om het verder ontwikkelen van het onderwijs. Zowel in termen van beleid en kwaliteit als in termen van inhoud In het binnenschools programma wordt het meest gebruik gemaakt van (doorgaans verplicht door de student aan te schaffen) standaardwerken op het gebied van de fysica en ondersteunende vakgebieden. De vakliteratuur is veelzijdig en up-to-date. De opleiding heeft hierbij een voorkeur voor Nederlandstalige of Engelstalige boeken. In de meeste gevallen worden de boeken ondersteund met een studiewijzer waarin verwijzingen zijn opgenomen naar andere relevante boeken, tijdschriften of websites Voor wat betreft internationalisering wordt verwezen naar de bevindingen onder facet 1.1. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: het programma van de opleiding biedt aan de studenten via de projecten, de simulaties, de practica en via stages, de beroepsopdrachten en de afstudeerfase voldoende gestructureerde mogelijkheden om hun kennis te ontwikkelen in interactie met het beroepenveld; de studieonderdelen komen tot stand op basis van actuele ontwikkelingen, praktijkbehoeften en - problemen en zijn ook aantoonbaar ontworpen in samenwerking met het werkveld; de actualiteit van het onderwijsprogramma krijgt specifiek voeding vanuit de lectoraten. Er is een verbinding tussen het lectoraat Duurzame Energievoorziening en het onderwijs van Technische Natuurkunde, onder meer via de minor en curriculumonderdelen; het door de opleiding gehanteerde studiemateriaal is relevant, actueel, werkvelddekkend en op HBO-niveau; de gebruikte vakliteratuur is up-to-date en zeer veelzijdig. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Technische Natuurkunde, Saxion Hogeschool Enschede, november