Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde voltijd - deeltijd. Hogeschool Utrecht

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde voltijd - deeltijd Hogeschool Utrecht

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde voltijd - deeltijd CROHO nr Hogeschool Utrecht Hobéon Certificering BV december 2008 Auditteam: ir. A.T. de Bruijn mw. mr. C.J.M. Aarts-Engbers mw V.C.W. Dupont ing. R.R. Hagen MPA S.P.H. Merkelbach Secretaris/ onderwijskundige: mr. Q.J. Bunschoten

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Interne audit Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 28 oktober BEVINDINGEN EN BEOORDELING 9 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 9 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 9 Facet 1.2. Niveau Bachelor 12 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 14 Onderwerp 2: Programma 16 Facet 2.1. Eisen HBO 16 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 19 Facet 2.3. Samenhang Programma 22 Facet 2.4. Studielast 24 Facet 2.5. Instroom 26 Facet 2.6. Duur 28 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 29 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 31 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 34 Facet 3.1. Eisen HBO 34 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 36 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel Onderwerp 4: Voorzieningen Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 40 Facet 4.2. Studiebegeleiding 42 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 45 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 48 Onderwerp 6: Resultaten 51 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 51 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde voltijd en deeltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 56 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 28 oktober 2008

6

7 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling De Hogeschool Utrecht, in casu Faculteit Maatschappij & Recht, Instituut voor Veiligheid, verzorgt de HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde. Het onderhavige rapport heeft betrekking op Integrale Veiligheidskunde, voltijd Integrale Veiligheidskunde, deeltijd Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de voltijd en deeltijdvariant van de opleiding Integrale Veiligheidskunde in één rapport samengevat omdat de voltijd en deeltijdvariant gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de twee varianten zichtbaar gemaakt. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review d.d. 20 juni 2008 van de opleiding Integrale Veiligheidskunde voltijd en deeltijd Karakteristiek van de opleiding De opleiding Integrale Veiligheidskunde maakt binnen de Hogeschool Utrecht onderdeel uit van de Faculteit Maatschappij & Recht. Van deze faculteit maken ook onderdeel uit instituten op het gebied van Recht, Personeel en Arbeid, Pedagogiek en Social Work. De faculteit kent een eigen kenniscentrum Sociale Innovatie. Op het vlak van onderzoek werkt de opleiding nauw samen met het kenniscentrum. De opleiding heeft de ambitie om een eigen lectoraat in te stellen en heeft in de begroting 2009 hiervoor middelen gereserveerd. De opleiding wordt zowel in voltijd als in deeltijd aangeboden. De opleiding is gehuisvest op de campus van de hogeschool aan de Heidelberglaan. De voltijdvariant duurt vier jaar en telt 553 studenten. De deeltijdvariant duurt ook vier jaar en telt 138 studenten. De studentenaantallen van beide varianten vertonen een stijgende lijn. De opleiding kent in het studiejaar een docent/student ratio van 1:31. In het studiejaar is de eigenstandige opleiding Integrale Veiligheidskunde gestart, daarvoor betrof het een uitstroomvariant Integrale veiligheidszorg bij opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening. Het domein van integrale veiligheid is relatief nieuw in Nederland. Daar waar in de eerste fase veiligheid vooral vanuit een bestuurlijke visie van overheid en politie werd ingekleurd ontwikkelt het domein zich nu sterk op het vlak van fysieke veiligheid. Ten aanzien van de overheid staat de regierol van de overheid in veiligheidsvraagstukken meer in de belangstelling. Zie ook facet Beroepen waar de opleiding voor opleidt zijn: Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht 1.0 1

8 De overheid, haar hulporganen en maatschappelijke instellingen de particuliere sector/zakelijke dienstverlening Beleidsmedewerker/adviseur integrale veiligheid bij overheid Preventieadviseur bij overheid Beleidsmedewerker politie en brandweer Beleidsmedewerker politie Contact-, beslissingsambtenaar Ambtelijk preventiemedewerker Rechercheur bijzondere (financiële) opsporingstaken (CIOD en FIOD) Onderzoeker van veiligheidsvraagstukken Veiligheidscoördinator in dienst van buurt of plattelandsorganisatie Opbouwwerker integrale veiligheid Case-manager bij bureau jeugdzorg e.d. Reclasseringswerker Preventiemedewerker sociaal werk. Projectleider bedrijfsveiligheid Directeur/eigenaar veiligheidsbedrijf Hoofd beveiliging Veiligheidsmanager sportevenementen Regiomanager beveiligingsbedrijf Beleidsmedewerker/adviseur integrale veiligheid bij bedrijf Preventieadviseur/medewerker bij bedrijf Security officer Veiligheidsadviseur/medewerker Woningcorporatie Schadebeoordelaar na veiligheidsovertredingen Beleidsmedewerker bij adviesbureau De opleiding kent naast de reguliere voltijdvariant ook een deeltijdvariant. Om de studie in deeltijd te kunnen studeren moet de student werken in de sector. De combinatie van werken en studeren trekt een stevige wissel op de studenten. De opleiding stelt daarom hogere eisen ten aanzien van studiebegeleiding. Docenten en deeltijdstudenten participeren samen in communities of practice. De opleiding Integrale Veiligheidskunde wordt ook aangeboden bij de Hogeschool Saxion en De Haagse Hogeschool. Bij Saxion staat vooral de bestuurlijke en bedrijfsmatige kant van integrale veiligheid centraal. Bij de Haagse Hogeschool draait de opleiding Integrale Veiligheidskunde om de veiligheid en bescherming van mensen en organisaties en de openbare ruimte. Het marktaandeel van de opleiding Integrale Veiligheid in Utrecht bedraagt 50% in Het voorlopige marktaandeel 2008 (stand november 2008) is 43%. In de Keuzegids Hoger Onderwijs staat de opleiding volgens het studentenoordeel uit 2006 op de derde plaats van de zes opleidingen in het domein veiligheidsstudies. De opleiding Integrale Veiligheidskunde (IVK) in Utrecht kent een eigen inkleuring van het landelijk profiel. De opleiding wil zich profileren door regisseurs op veiligheidsvraagstukken op te leiden. Een meer specifieke inkleuring is mogelijk doordat de opleiding recentelijk een drietal uitstroomprofielen (Sociale Veiligheid, Fysieke Veiligheid en Regie) heeft geformuleerd waarbinnen de studenten af kunnen studeren Interne audit 2006 In 2006 heeft er een interne audit plaats gevonden. De interne auditcommissie kwam tot de volgende conclusies: Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht 1.0 2

9 De interne auditcommissie concludeerde dat de opleiding op het gebied van de doelstellingen een risico liep. De commissie constateerde dat ingezette verbeteracties ten aanzien van dit onderwerp breed gedragen zijn. Er bestonden weliswaar plannen om de beroepenveldcommissie in lijn te brengen met de ambities van de opleiding, maar er bestond onduidelijkheid over de eindkwalificaties en de competentiematrix. De aansluiting van de eindkwalificaties op het werkveld waren niet op alle niveaus goed geborgd. Op het gebied van het opleidingsprogramma liep de opleiding volgens de auditcommissie een groot risico. Zowel de adequate concretisering als de vertaling van de eindkwalificaties werden onvoldoende beoordeeld. Positief beoordeeld werden de beroepsgerichtheid, de gerichtheid op beroepscompetenties, de studeerbaarheid, de transparantie bij het toetsen en de breed gedragen wens de problemen aan te pakken. De auditcommissie onderscheidde de volgende knelpunten: De theoretische diepgang van de opleiding, niet halen HBO-niveau; De concretisering van de eindcompetenties; Het ontbreken van een didactisch concept; De samenhang van het programma; De geringe studielast van het programma en het daarmee samenhangende geringe aantal contacturen. De interne auditcommissie concludeerde dat de opleiding op het gebied van de inzet van het personeel een risico liep. De auditcommissie onderscheidde de volgende knelpunten: problemen met de kwantiteit, een groot aantal docenten met kleine aanstelling, de kwaliteit van de docenten scoorde laag. De betrokkenheid van het personeel bij het werkveld werd voldoende beoordeeld. De interne auditcommissie concludeerde dat de materiële voorzieningen voldoende waren. De auditcommissie signaleerde knelpunten op het gebied van de studiebegeleiding: de begeleiding van deeltijd studenten, de afstemming van de begeleiding door SLBer, tutor en mentor en de informatievoorziening. Het onderwerp kwaliteitszorg werd op alle facetten voldoende beoordeeld door de interne auditcommissie. De interne auditcommissie concludeerde dat de opleiding voldoende professioneel handelde, op het gebied van de resultaten wat betreft facet 6.2 en 6.3. De commissie sprak geen oordeel uit over facet 6.1 omdat er nog geen afgestudeerden waren van de opleiding. Gezien het niveau van de opleiding voorzag de commissie in de nabije toekomst een risico ten aanzien van het HBO-niveau van de afgestudeerden voor de komende jaren. Traject na de interne audit De opleiding heeft de uitkomsten van de interne audit serieus aangepakt. Er is een uitgebreid verbeterplan met ingrijpende maatregelen opgesteld, de voortgang is getoetst per juni Op basis hiervan zijn de verbetermaatregelen voor het studiejaar in kaart gebracht en uitgevoerd. Zo is het management van de opleiding grotendeels vervangen, is het docententeam uitgebreid en vernieuwd, de beroepenveldcommissie opnieuw samengesteld en is het curriculum ingrijpend herzien Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleidingsvarianten Integrale Veiligheidskunde voltijd en deeltijd is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht 1.0 3

10 Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleidingen Integrale Veiligheidskunde voltijd en deeltijd hebben zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling ten minste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een opleiding Integrale Veiligheidskunde op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De Hogeschool Utrecht heeft een set van ijkpunten (EVINAC) ontwikkeld, die (o.a.) dienen als de instellingsspecifieke vertaling van het NVAO-accreditatiekader en die op een aantal aspecten een eigen (streef-)norm bevatten. De opleiding heeft in haar Management Review aangegeven hoe zij zich tot deze normstelling verhoudt. Ook dit instellingsspecifieke kader heeft het auditteam in zijn beoordeling betrokken. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding Integrale Veiligheidskunde aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review MR; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Rapport interne audit 2006 (zie ook 1.5); Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie van de) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht 1.0 4

11 Op basis van de door de opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de twee opleidingsvarianten. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten meerdere externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van veiligheid, één student, één lead auditor, één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding(en) overleg voeren; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma/de opleidingsprogramma s en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. 1 Visitatie heeft op 28 oktober 2008 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht 1.0 5

12 Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp 1. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige ten minste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. 2. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. 3. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet 4. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening 5. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht 1.0 6

13 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris en onderwijsauditor: Ir. A.T. (Fred) de Bruijn Mr. C.J.M. (Els) Aarts-Engbers V.C.W. (Veerle) Dupont ing. R. R. (René) Hagen MPA S.P.H. (Stijn) Merkelbach Mr. Q.J. (Quinten) Bunschoten Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Integrale Veiligheidskunde noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer De Bruijn, de lead auditor, heeft een groot aantal audits in het kader van accreditatie geleid binnen verschillende domeinen. De werkvelddeskundigen Aarts-Engbers, Dupont en Hagen hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. De deskundigen Aarts-Engbers, Dupont en Hagen hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals integrale veiligheid op HBO-niveau. De heer Hagen is gedurende bijna 30 jaar werkzaam geweest bij diverse brandweerkorpsen. Hij is op dit ogenblik lector Brandpreventie aan de Brandweeracademie van het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid. Mevrouw Aarts-Engbers heeft een zeer ruime ervaring als bestuurder op gemeentelijk niveau onder andere als wethouder / locoburgemeester van Tilburg. Momenteel is zij wethouder van de gemeente Breda. Mevrouw Dupont is coördinator van de opleiding Maatschappelijke Veiligheid aan de Hogeschool KATHO- IPSOC in Kortrijk. Zij heeft bijdragen geleverd aan verschillende publicaties en onderzoeken op het vlak van maatschappelijke veiligheid. De heer S.P.H. Merkelbach heeft in 2008 zijn studie Integrale Veiligheidskunde aan de Haagse Hogeschool met succes afgesloten. De heer Merkelbach volgde de duale opleiding en was naast zijn studie werkzaam als projectleider Continuïteitsbeheer bij het Erasmus Universitair Medisch Centrum te Rotterdam en operationeel manager bij Securitas Beveiliging B.V. De deskundige onderwijs de heer mr. Bunschoten heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. De heer Bunschoten heeft in zijn vorige functies als opleidingsmanager en bestuurssecretaris en binnen zijn huidige functie als zelfstandig gevestigd projectmanager en auditor binnen het hoger onderwijs een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht 1.0 7

14 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 28 oktober 2008 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht 1.0 8

15 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De opleiding Integrale Veiligheidskunde van de Hogeschool Utrecht kent de volgende doelen: 1. Het leveren van een bijdrage aan veiligheidsoplossingen die werken. In de UK staat dit bekend als evidence based, terwijl er wereldwijd vaak gesproken wordt over het Sherman principe what works (systematic reviews van de Campbell Crime and Justice Coördinating Group). (citaat uit de missie) De opleiding beseft dat de gevoelens van onveiligheid in de Nederlandse samenleving en de feitelijke onveiligheid op een groot aantal terreinen van dusdanige omvang zijn dat er effectieve oplossingen moeten komen. 2. Het leveren van een bijdrage aan het tot stand komen van meer eenheid in de versnipperde uitvoeringspraktijk op het gebied van veiligheid: integrale aanpakken. (citaat uit de missie) De opleiding beseft dat onveiligheid zich niet met geïsoleerde maatregelen laat oplossen en dat er diepte en samenhang moet zijn tussen de maatregelen. Deze maatschappelijke doelen van de opleiding zijn door de opleiding vertaald in een beroepsprofiel. Dit profiel geeft aan welke taken en verantwoordelijkheden een beroepsbeoefenaar heeft. De opleiding heeft het beroepsprofiel beschreven op basis van ISO 9001 (business excellence). De voor het beroep veiligheidskundige karakteristieke werkzaamheden staan er in beschreven. Over het beroepsprofiel wordt op basis van het INK-model tenminste eenmaal per jaar overleg gevoerd met studenten, docententeam en een brede vertegenwoordiging van het beroepenveld. De opleiding heeft dit verder uitgewerkt in de nota kwaliteitsbeleid IVK. Het auditteam heeft kennisgenomen van de visievorming binnen de opleiding. Deze is binnen de organisatie duidelijk in ontwikkeling. Door de invoering van de ontwikkelgroepen komt de discussie over de visie nu expliciet op gang. Het auditteam constateert dat de interne discussie ook zijn invloed krijgt op het opleidingsprofiel en de verfijning van het beroepsprofiel. Het vakgebied van veiligheid is nog flink in ontwikkeling en dat zal ook zijn weerslag hebben op de verdere ontwikkeling van de opleiding. Het auditteam waardeert de focus van de opleiding op het opleiden van regisseurs van veiligheidsvraagstukken. De opleiding kan de doorstroming van de visie naar het beleid en de individuele docenten nog verder versterken. Er is samen met andere betrokken opleidingen een landelijk beroepsprofiel opgesteld bij de start van de opleiding in Politie en overheid hadden een grote stem bij de formulering van dit profiel. In ontstaat zowel binnen het werkveld als binnen de opleiding de wens op het beroepsprofiel aan te passen om in te kunnen spelen op ontwikkelingen waarbij het vakgebied zich steeds meer gaat richten op functies in de bestuurlijke, beleidsmatige en operationele sfeer. Het beroepsprofiel voor de Utrechtse opleiding is in overleg met het werkveld in deze richting aangepast. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht 1.0 9

16 Ten opzichte van het landelijk profiel wil de opleiding zich meer toeleggen op de regierol van de overheid en de fysieke veiligheid. Hiermee onderscheidt de opleiding zich van de opleidingen in Enschede en Den Haag die een meer bestuurskundige oriëntatie kennen. De opleiding wil Integraal Veiligheidsdeskundigen opleiden die kunnen optreden als regisseurs op veiligheidsvraagstukken. Dit houdt in dat afgestudeerden breed opgeleide veiligheidsprofessionals zijn die regie kunnen voeren en weten wanneer en hoe zij andere belanghebbenden bij een vraagstuk moeten betrekken. Een afgestudeerde van de opleiding Integrale Veiligheidskunde kan zelfstandig of in teamverband werkzaamheden uitvoeren die bijdragen aan de oplossing van een maatschappelijk veiligheidsvraagstuk. Daartoe beschikt hij/zij over de volgende vaardigheden: Onderzoeksvaardigheden Dossierkennis van de belangrijkste veiligheidsvraagstukken en toeleidende kennisdomeinen Proceskennis/managementvaardigheden Instrumentkennis Kwaliteitskennis Gerichtheid op het verbeteren van de vakbekwaamheid Door de opleiding is in samenspraak met het werkveld een uitgebreide marktkarakteristiek voor de opleiding Integrale Veiligheidskunde samengesteld. Dit heeft een overzicht van negen maatschappelijke thema s opgeleverd die de samenleving op het gebied van veiligheid aangaan. In het beleidsdocument IVK gaat de opleiding uitgebreid in op de maatschappelijke doelen en de marktkarakteristiek van de opleiding. De opleiding voert tweemaal per jaar een zogenaamd leerplangesprek op basis van het beleidsdocument. Input voor het leerplangesprek komt voort uit diverse overleggen zowel intern (o.a. opleidingscommissie en examencommissie) als extern (beroepenveld en alumni). In het voorjaar worden op basis van het beleidsdocument afspraken gemaakt over de verbetermaatregelen. De opleiding heeft de samenstelling van haar beroepenveldcommissie vernieuwd om een betere afspiegeling van het werkveld te bereiken. De vernieuwde commissie is voor het eerst in het voorjaar van 2008 bijeen geweest en heeft zich positief getoond over het door de opleiding gehanteerde beroepsprofiel. De docenten werken ook zelf actief aan het bijhouden van de ontwikkelingen in het vak en denken na over de doorwerking daarvan in de opleiding. In de Management Review stelt de opleiding dat zij tevreden is over de interactie met de vernieuwde beroepenveldcommissie. De contacten met de alumni acht zij nog te incidenteel van aard. Om hier verbetering in aan te brengen wil de opleiding in het najaar van 2008 een alumni-volgsysteem in gebruik nemen. Uit het opleidingsprofiel is geen specifieke internationale oriëntatie af te leiden. Hoewel veiligheid een internationaal thema is, kent de beroepspraktijk een sterk nationale inkleuring. Behoudens het kennisnemen van internationale literatuur is er vanuit het huidige beroepsperspectief een beperkte noodzaak om aansluiting te zoeken bij de eisen die door buitenlandse vakgenoten worden gesteld. Er is een beperkte samenwerking met een partnerhogeschool om Kortrijk (België). In wil de opleiding stapsgewijs contacten aangaan met meer Europese partners. Het kenniscentrum binnen de Faculteit Maatschappij & Recht van de Hogeschool Utrecht profileert zich op dit moment vooral op het vlak van Sociale Innovatie. De opleiding profileert zich nu meer op het vlak van regie gericht fysieke veiligheid. De opleiding heeft de ambitie geformuleerd om een lectoraat op het gebied van regie op fysieke veiligheidsvraagstukken aan te vragen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht

17 Bij de interne audit in 2006 werd dit facet onvoldoende beoordeeld. Het auditteam is van mening dat de opleiding in de afgelopen jaren duidelijke stappen heeft gezet om het beroepsprofiel te actualiseren en heeft ervoor gezorgd dat de beroepenveldcommissie een goede afspiegeling vormt van het actuele werkveld. De opleiding maakt hierin ook een duidelijke keuze voor een eigen inkleuring van het beroepsprofiel. Uit de aanpak blijkt dat de opleiding nu inzet op een structurele relatie met het werkveld, die ook leidt tot input voor aanpassingen aan het profiel en programma. De vernieuwde beroepenveldcommissie onderschrijft de ingeslagen weg en herkent zich in het vernieuwde beroepsprofiel en de eindkwalificaties. De werkveldpanels zijn nog niet allemaal volledig operationeel. Het auditteam is van mening dat de opleiding hiermee op de goede weg is, maar dat zij verder moet investeren in de structurele relatie met het werkveld. In gesprekken met de deeltijdstudenten is het auditteam gebleken dat zij zich herkennen in de beroepspraktijk zoals de opleiding die voorstaat en zij ervaren de breedte van de opleiding als prettig. Het auditteam kwalificeert de eindkwalificaties op basis van haar waarnemingen als voldoende werkvelddekkend. Gezien de ervaringen van de opleiding met afstudeeropdrachten die door studenten in de praktijk vervuld worden en de soepele aansluiting van de eerste groepen afgestudeerden op de arbeidsmarkt is het auditteam van mening dat de eindkwalificaties corresponderen met de kerntaken van een beginnend beroepsbeoefenaar op het vlak van integrale veiligheid. Verdere verbeteringen die de opleiding in het studiejaar beoogt te realiseren liggen op het vlak van de eindkwalificaties op het gebied van onderzoeksvaardigheden (uitbreiding naar leefstijl, doelgroepindeling- en benadering). Door het invoeren van uitstroomprofielen die rond veiligheidsvraagstukken zijn vormgegeven wil de opleiding de taak en functie van de afgestudeerde IVKer scherper definiëren. Door het instellen van een ontwikkelgroep veiligheid in de praktijk zet de opleiding nog meer specifiek in op de relatie met de praktijk. Deze werkgroep ontwikkelt onder andere een betere stagedatabase. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide varianten van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de competenties sluiten aan bij de eisen die op landelijk niveau door de beroepspraktijk op het terrein van integrale veiligheid worden gesteld; de op landelijk niveau overeengekomen en door het werkveld gevalideerde competenties zijn, naar het oordeel van het auditteam, een adequate weergave van de ontwikkelingen binnen het domein veiligheid; de opleiding houdt een vinger aan de pols wat betreft ontwikkelingen binnen het vakgebied waar men zich op richt; het contact met het werkveld is nog niet volledig structureel ingebed; de visievorming vanuit ontwikkelgroepen kan nog beter doorstromen naar de docenten en het beleid. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht

18 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden de onderstaande vijf dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. De opleiding heeft in haar Management Review een overzicht gegeven hoe de zes categorieën eindkwalificaties van de opleiding zich verhouden tot de HBO-competenties en de Dublin Descriptoren. Zij heeft daartoe de Dublin Descriptoren volgens de systematiek van ISO 9001 vertaald naar drie competentieniveaus. De HBO-competenties zijn verdeeld over de zes categorieën. In het studiejaar heeft de opleidingsmanager een zestal ontwikkelgroepen ingesteld die als opdracht hebben om het eindniveau op de respectievelijke themagebieden te garanderen. Hieronder staan per descriptor enige voorbeelden hoe de opleiding deze heeft ingevuld: Kennis en inzicht Heeft kennis en inzicht op het gebied van procesversterkers op het gebied van sociale en fysieke veiligheid Kennis en inzicht met betrekking tot veilig wonen, werken, winkelen, ondernemen Toepassen Kennis en inzicht Kan beleid op het gebied van veiligheid formuleren Kan veiligheidsconcepten vertalen in concrete activiteiten en in te zetten middelen Oordeelsvorming Heeft een gefundeerde mening over kwaliteit van activiteiten op het gebied van veiligheid en maakt deze zichtbaar in de uitvoerende werkzaamheden Heeft een mening over veiligheid in relatie tot andere maatschappelijke aandachtsvelden Communicatie Kan concrete veiligheidsoperaties coördineren Kan een bijdrage leveren aan communicatie van onderzoek, plannen en maatregelen aan instanties zodanig dat de uitvoering wordt bevorderd Leervaardigheden Heeft voldoende zelfregulatie om het eigen gedrag te kunnen sturen Heeft voldoende zelfkennis over de eigen zwakke en sterke kanten en inzicht in de gevolgen van eigen en andermans gedrag in praktijksituaties Tijdens de interne audit in 2006 werd dit aspect als onvoldoende beoordeeld. In het kader van het verbeterplan IVK heeft de opleiding maatregelen getroffen om de eindkwalificaties te relateren aan de Dublin Descriptoren en het beroepsprofiel uit te werken naar HBO-competenties en taken op niveau. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht

19 De opleiding heeft haar eindkwalificaties nu op inzichtelijke wijze aan de internationaal geaccepteerde beschrijving van het bachelorniveau verbonden. De docenten werken binnen de ontwikkelteams nu binnen deze kaders en refereren in hun voorjaarsnota s expliciet aan de eindkwalificaties en de descriptoren. In de beoordelingscriteria van de eindwerkstukken zijn de eindkwalificaties en de descriptoren herkenbaar. De opleiding is tevreden over de huidige werkwijze en wil het traject van de voorjaarsnota s in nog versnellen om deze eerder aan het beroepenveld te kunnen voorleggen. Het auditteam is van mening dat de opleiding haar eindkwalificaties op HBO-niveau beschreven heeft. In een matrix zijn de eindkwalificaties gerelateerd aan de Dublin Descriptoren. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide varianten van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de competenties en de daarvan afgeleide generieke en beroepsspecifieke competenties zijn door de opleiding uitgewerkt en zijn gerelateerd aan alle elementen waar de Dublin Descriptoren betrekking op hebben. Deze elementen hebben een bereik dat overeenkomt met het hbo-niveau waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht

20 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Hoger Onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende set beroepscompetenties en doelstellingen van de opleiding beschrijven een voldoende niveau van beroepsuitoefening en sluiten aantoonbaar aan bij de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de opleiding Veiligheidskunde en haar profielen gerekend kunnen worden tot het hoger onderwijs. De wijze waarop de opleiding de Dublin Descriptoren heeft uitgewerkt en in het programma heeft opgenomen, is onder facet 1.2. beschreven. Beroepsonderwijs Zoals aangegeven in facet 1.1 is het werkveld bij de ontwikkeling van het landelijke beroepsprofiel betrokken. De vernieuwde beroepenveldcommissie heeft zich positief getoond over het door de opleiding gehanteerde beroepsprofiel. De competenties zijn gericht op het uitoefenen van een beroep op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. Ook heeft de opleiding, o.a. door contacten met de vernieuwde beroepenveldcommissie, een goed zicht op vakinhoudelijke ontwikkelingen op het terrein van veiligheid. Zo is door de opleiding in samenspraak met het werkveld een uitgebreide marktkarakteristiek voor de opleiding Integrale Veiligheidskunde samengesteld. Waar nodig stelt de opleiding de set competenties bij. Afgestudeerden vinden een baan als beleidsmedewerker integrale veiligheid bij de overheid, beleidsmedewerker bij politie en brandweer, rechercheur bijzondere opsporingstaken, onderzoeker van veiligheidsvraagstukken, projectleider bedrijfsveiligheid, veiligheidsmanager sportevenementen, regiomanager beveiligingsbedrijf, adviseur integrale veiligheid bij bedrijf, en security officer. Dit binnen overheid, maatschappelijke instellingen, bedrijfsleven en zakelijke dienstverlening. De eindkwalificaties van de opleiding zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die aantoonbaar (zie 1.1.) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor Veiligheid relevante werkveld geborgd. De opleiding beschikt over voldoende contacten in het beroepenveld. Uit de evaluatieverslagen van de praktijkbegeleiders van een stage- of afstudeeropdracht en externe werkvelddeskundigen die betrokken zijn bij het eindgesprek blijkt dat de eindkwalificaties en niveau van de opleiding door vertegenwoordigers van het werkveld herkend wordt als hbo-niveau. De opnieuw samengestelde beroepenveldcommissie, bestaande uit vertegenwoordigers uit het relevante werkveld, zijn akkoord met de voorgelegde eindkwalificaties. Er is aansluiting met het landelijk beroepsprofiel. Door middel van deze contacten met het werkveld toetst de opleiding het profiel en de competenties aan de beroepspraktijk. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde, Hogeschool Utrecht