Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding

Transcriptie

1 Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Bouwkunde - BK, voltijd, deeltijd Hogeschool van Amsterdam Instituut Bouwkunde en Civiele Techniek

2 Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Bouwkunde - BK voltijd, deeltijd Hogeschool van Amsterdam Instituut Bouwkunde en Civiele Techniek Hobéon Certificering BV Februari 2005 Auditteam: Drs. W.G. van Raaijen Prof.dr. A.C.J. Eekhout Ir. J.Dirksen Ing. B.J.A. Bresser Drs. R.F. Stapert

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 1.1. Bereik van de beoordeling Beoordelingsprocedure en werkwijze Vóórtraject: nul-meting Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 5 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen opleiding 6 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 6 Facet 1.2. Niveau Bachelor 10 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 13 Onderwerp 2: Programma 15 Facet 2.1. Eisen HBO 15 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma 18 Facet 2.3. Samenhang Programma 20 Facet 2.4. Studielast 22 Facet 2.5. Instroom 24 Facet 2.6. Duur 26 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 27 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 29 Onderwerp 3: Inzet van personeel 31 Facet 3.1. Eisen HBO 31 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 33 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 34 Onderwerp 4: Voorzieningen Facet 4.1. Materiële Voorzieningen Facet 4.2. Studiebegeleiding 37 Onderwerp 5: Interne kwaliteitszorg 39 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 39 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 41 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 42 Onderwerp 6: Resultaten 43 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 43 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL 3.1. Oordeelschema Bouwkunde, voltijd Oordeelschema Bouwkunde, deeltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 49 BIJLAGE I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaring externe auditoren 50 BIJLAGE II: Programma visitatie 09 september

4 1. INLEIDING 1.1. Bereik van de beoordeling De Hogeschool van Amsterdam, in casu het Instituut Bouwkunde en Civiele Techniek, verzorgt de hbo bachelor opleidingen Bouwkunde, Civiele Techniek en Vastgoedkunde Het onderhavige rapport heeft betrekking op de opleiding Bouwkunde. De opleiding Bouwkunde wordt uitgevoerd als voltijd- en als deeltijdopleiding Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de voltijdopleiding Bouwkunde en de deeltijdopleiding Bouwkunde in één rapport samengevat omdat beide gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de twee varianten zichtbaar gemaakt De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding Bouwkunde (voltijd en deeltijd) Beoordelingsprocedure en werkwijze Vóórtraject: nul-meting Ter voorbereiding op het traject leidend tot een accreditatiebeslissing door de NVAO met betrekking tot de bachelor opleiding Bouwkunde heeft Hobéon Certificering op verzoek van het Instituut Bouwkunde en Civiele Techniek op 11 maart 2004 een nul-meting uitgevoerd die met name was gericht op het door het Instituut gehanteerde kwaliteitszorgsysteem en de onderliggende processen. Inhoudelijke toetsing door vakspecifieke deskundigen maakte geen onderdeel uit van de nul-meting. Doel van de nul-meting was na te gaan of het het Instituut naar het oordeel van Hobéon Certificering voldoende was voorbereid op het feitelijke accreditatietraject. Uit de nul-meting concludeerde Hobéon Certificering, dat met betrekking tot enkele opleidingsaspecten het Instituut de wijze van kwaliteitsborging niet voldoende had gedocumenteerd. Het betreft hier zaken als toetsen en beoordelen, stages, implementatie herontwerp deeltijdopleiding Bouwkunde. Ter afsluiting van zijn voorbereidingen op het feitelijk accreditatieonderzoek heeft het Instituut de documentatie op deze punten aangevuld. De nul-meting werd verricht door Wienke Blomen en Willem van Raaijen, beiden respectievelijk als directeur en senior adviseur verbonden aan Hobéon Certificering. Als secretaris traden op Annegreet van der Ros en Robert F. Stapert, beiden eveneens verbonden aan Hobéon Certificering respectievelijk als adviseur communicatie en senior adviseur. Hierbij zij aangetekend dat conform de met de NVAO gemaakte afspraken de samenstelling van het auditteam in het kader van het accreditatie-onderzoek een grotendeels andere samenstelling had. Zie Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie 1.0 1

5 Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van de betreffende opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Om de beoordeling voor alle partijen inzichtelijk te maken heeft Hobéon Certificering bovengenoemd Accreditatiekader nader uitgewerkt in een checklist ( Checklist Accreditatie HBO Bachelor ) waarin de per facet gerubriceerde NVAO-criteria nader zijn gespecificeerd in zogeheten deelvragen. Voorafgaand aan het feitelijk accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en het Instituut Bouwkunde en Civiele Techniek ervan op de hoogte gesteld, dat deze checklist bij de beoordeling van de hbo bachelor opleiding Bouwkunde (BK-opleiding) gehanteerd zou worden Met betrekking tot het opleidingsspecifieke referentiekader geldt het volgende: De BK-opleidingheeft zich zich voor wat betreft beroepsprofiel, doelstelling en opleidingscompetenties tenminste gebaseerd op het landelijk BK-beroepsprofiel en op de daaraan gerelateerde opleidingscompetenties, zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen verwante HBO-opleidingen enerzijds en het BK-beroepenveld anderzijds. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en geconstateerd dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een BK-opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van de door het Instituut en door de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) aangeleverde schriftelijke informatie: (i) Management Review, (ii) de in het kader van de interne sturingscyclus opgeleverde managementrapportages en (iii) de onderliggende documentatie die betrekking had op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende verbetermaatregelen, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curriculum en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, externe relaties, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, rendement. Op basis van deze door het Instituut en de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de BKopleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van het Instituut op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie 1.0 2

6 Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een ééndaagse visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten één externe onafhankelijke deskundige op het gebied van Bouwkunde, één externe onafhankelijke deskundige op het gebied van Civiele Techniek 2, één student, één lead auditor vanuit Hobéon Certificering en één auditor (onderwijsdeskundige), eveneens vanuit Hobéon Certificering. Laatstgenoemde trad ook op als secretaris. Onder controle moet hier worden verstaan dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door hetzelfde onderwerp meerdere malen en met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele (tijdens de visitatie verstrekte) documentatie en -daar waar het de huisvesting en materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. Hieronder volgen enkele voorbeelden van de door het auditteam tijdesn de visitatie geraadpleegde additionele documentatie: overzicht van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de BK-opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; portfolio s van studenten en de (schriftelijke weergave van de) beoordeling daarvan door docenten; stageverslagen en -beoordelingen; de zogeheten beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het BK-opleidingsprogramma (voltijd en deeltijd) en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische en materiële voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs vermelde facetten beoordeeld op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan het Instituut en de BK-opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggende rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. 1 Visitatie heeft plaatsgevonden op 09 september Binnen dit traject heeft Hobéon Certificering ook de hbo bachelor opleiding Civiele Techniek beoordeeld. De neerslag van die beoordeling is vastgelegd in een afzonderlijk rapport: Rapport ten behoeve van hbo bachelor opleiding Civiele Techniek, voltijd. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie 1.0 3

7 Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO Accreditatiekader heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een facet kan volgens de NVAO Beslisregels Accreditatie onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren; een onderwerp kan volgens de NVAO Beslisregels Accreditatie slechts onvoldoende of voldoende scoren; een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. D. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder E, als extra aantekening vermeld. E. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 3 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 3 Zie overigens de opmerking in voetnoot 7 bij facet 2.6. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie 1.0 4

8 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Drs. W.G. van Raaijen, senior adviseur Hobéon Certificering. Leden: Prof.dr. A.C.J. Eekhout, president-directeur Octatube International bv; hoogleraar Product Development, Faculteit Bouwkunde, TU Delft; Ir. J. Dirksen, commercieel directeur en waarnemend manager Civiele Constructies en Installaties, Ingenieursbureau Amsterdam IBA; Ing. B.J.A. Bresser, in 2003 afgestudeerd (Bouwkunde, Hogeschool van Utrecht), thans studerend aan de TU Delft (master opleiding Architectuur); Drs. R.F. Stapert, senior adviseur Hobéon Certificering. Secretaris: Drs. R. F. Stapert, senior adviseur Hobéon Certificering. Voor curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de BK-opleiding (voltijd en deeltijd): management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie bijlage II Programma visitatie 09 september 2004 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie 1.0 5

9 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie hbo. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen van het onderwerp Doelstellingen Opleiding is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Onderstaande bevindingen hebben betrekking op zowel de voltijd- als de deeltijdopleiding Alle hbo bachelor opleidingen Bouwkunde (BK) en Civiele Techniek (CT) zijn verenigd in de Hoger Onderwijs Groep Bouw en Ruimtelijke Ordening (HOG-B&R), voorheen het Clusteroverleg Bouwnijverheid. Dit Clusteroverleg heeft meegewerkt aan de totstandkoming van de kernkwalificaties Bouwkunde, die in 1997 op landelijk niveau door het beroepenveld zijn gevalideerd en vastgesteld. Deze kernkwalificaties beschrijven de functie (Bouwkundig ingenieur), de eindtermen en de belangrijkste studieonderdelen van de BK-opleiding In 2003 is in het kader van het zogeheten project Competent HTNO deze set van eindkwalificaties, in opdracht van HOG-B&R, omgezet naar competenties. Daarbij is een indeling gemaakt in een viertal competentie-gebieden: (i) zelfsturende competenties, (ii) sociaal-communicatieve competenties, (iii) algemene HBO ingenieurscompetenties en (iv) beroepsspecifieke competenties. Deze landelijk ontwikkelde competenties zijn tot standgekomen in nauw overleg tussen de betreffende HBO-opleidingen binnen de HOG-B&R enerzijds en tussen HOG-B&R en het beroepenveld anderzijds. Op het niveau van de opleiding zijn deze landelijk ontwikkelde competenties gevalideerd door de Instituuts Adviesraad IAR. (Zie ) De beroepsspecifieke competenties hebben betrekking op (i) ontwikkelen projectdefinitie, (ii) ontwerpen, (iii) bestek- en indieningsgereed maken van projectinformatie, (iv) organiseren van contractvorming, (v) voorbereiden van de realisering, (vi) handhaven, bewaken en bijsturen van het uitvoeringsplan, (vii) evalueren en terugkoppelen van de projectgegevens en (viii) beheren van gebouwen. Om de samenhang tussen de afzonderlijke competenties van elk van de vier hierboven genoemde competentiegebieden te versterken, heeft de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) ze in een BK competentiematrix onderling met elkaar in verband gebracht en geoperationaliseerd. Telkens wordt daarbij een relatie gelegd tussen de zelfsturende, sociaal-communicatieve en algemene HBO-ingenieurscompetenties enerzijds en de algemene BK- en specifieke BK-competenties anderzijds. 4 4 Algemene BK- competenties zijn die waarover alle bouwkundig ingenieurs moeten beschikken. Specifieke BK-competenties zijn uitgesplitst naar (i) stedenbouwkundig ontwerpen, (ii) architectonisch ontwerpen, (iii) bouwtechnisch ontwerpen, (iv) constructief ontwerpen en (v) bouwmanagement. (Zie ook: ) Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie 1.0 6

10 Elke competentie is beschreven volgens een vast stramien: de context, de situatie, het beroepsdomein, het resultaat, de prestatie-indicatoren, de rol, de kenmerkende taken & activiteiten en de kritieke situaties / dilemma s De BK-opleiding (voltijd en deeltijd) heeft de landelijk overeengekomen competenties, zo heeft het auditteam aan de hand van bovengenoemde competentie-matrix kunnen waarnemen, onverkort in haar eigen opleidingsprofiel opgenomen Vanuit haar visie dat afgestudeerde HBO bouwkundig ingenieurs voor een groot deel werkzaam zijn in het beroepsdomein ontwerpen, legt de opleiding een extra accent op dit domein. Iets wat blijkt uit het feit, dat zij de ontwerp-competentie nader heeft uitgewerkt in: (i) stedenbouwkundig ontwerpen, (ii) architectonisch ontwerpen, (iii) bouwtechnisch ontwerpen, (iv) constructief ontwerpen, (v) uitvoeringstechnisch ontwerpen en (vi) integraal ontwerpen. Het concept integraal ontwerpen is het belangrijkste inhoudelijke uitgangspunt van waaruit het BKopleidingsprogramma is ontworpen, in nauwe samenwerking overigens met de opleiding Civiel Techniek. Dit blijkt onder meer uit het feit dat (i) de 2 e helft van het 2 e studiejaar (in termen van de opleiding: de blokken 7 en 8) alsmede het 4 e studiejaar in inhoudelijk programmatisch opzicht geheel gericht zijn op het verwerven van de voor integraal ontwerpen noodzakelijke kennis, inzicht en competenties. Het auditteam is daar zeer positief over Zowel de landelijk overeengekomen en landelijk gevalideerde competenties als de Amsterdamse toevoegingen (zie ) zijn voorts gevalideerd door de Instituuts Adviesraad (IAR). Deze Adviesraad bestaat uit externe deskundigen uit het Bouwkunde-werkveld (architectenbureaus en BNA), uit vertegenwoordigers van de stagebiedende organisaties en uit alumni. Uit de samenstelling van de IAR, waar het auditteam inzage in heeft gehad, blijkt dat het BK-werkveld goed is vertegenwoordigd in termen van positie en ervaring van de betreffende leden. Voorts blijkt uit de IARsamenstelling dat de inbreng vanuit de regio Groot Amsterdam geborgd is Naar het oordeel van het auditteam heeft de BK-opleiding op deze wijze een helder, goed uitgewerkt, samenhangend en werkvelddekkend referentiekader voor haar programma (voltijd en deeltijd) ontworpen. Het auditteam is daar zeer positief over. Bovendien doet dit referentiekader recht aan het hoge functie-niveau waarop de bouwkundig HBOingenieur werkzaam is: bouwtechnisch ontwerper, opzichter, projectleider, adviseur bouwkundige regelgeving, adviseur bouwfysica, hoofd bedrijfsbureau, bouwplaatsmanager Analyse van het huidige curriculum en van de modulebeschrijvingen daarbinnen, laat zien dat alle onderdelen van dit referentiekader expliciet de grondslag vormen voor het BK-opleidingsprogramma, voltijd en deeltijd. (Zie ook onder facet 2.) Met betrekking tot internationalisering geldt (o.a.) het volgende. a. De BK-opleiding participeert actief in de European Association of Architectural Education. Dat zij actief participeert, blijkt ondermeer uit het feit dat de opleiding het initiatief heeft genomen tot het opzetten van een Intensive Programme (IP) Exploring the public city. Partners in dit programma zijn: Technische Fachhochschule Berlin, Robert Gordon University te Aberdeen, Kobenhavns Tekniske Skole en Polytechnika Krakowska. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie 1.0 7

11 b. Voorts participeert de opleiding in het Alfa project Aurora (thema: Architecture and Urban Development); een project gericht op uitwisseling van studenten en docenten. Partners zijn: Technische Fachhochschule Berlin, Pontificia Universidad Catolica de Chile, Santiago, Universidade Federal do Rio de Janeiro, Politecnico di Milano, Universidad de Alicante en Instituto Superior Politecnico J.A. Echeverria in Havana. c. De BK-opleiding is ook betrokken bij de ontwikkeling van een tweejarige internationale master opleiding (Urban Agglomerations) samen met de Fachhochschule Frankfurt am Main, University Malmö en University Aveiro in Portugal. d. Met ingang van het studiejaar start de BK-opleiding een international classroom voor Nederlandse en buitenlandse studenten. e. Voor wat betreft het opleidingsprogramma zelve, is de opleiding gestart met een analyse van haar programma met name gericht op de internationale aspecten van het BK-beroep. De uitkomsten van deze analyse alsmede de ervaringen opgedaan (bijvoorbeeld via het inschakelen van buitenlandse gastdocenten) in bovenstaande netwerken en projecten zullen met ingang van het studiejaar , zo blijkt uit de nota Internationalisering Opleiding Bouwkunde, leiden tot versterking van de internationale dimensie binnen het opleidingsprogramma. Het aan het Instituut verbonden Lectoraat Meervoudig Intensief Ruimtegebruik MIR zal daarbij ook een belangrijke rol spelen; bijvoorbeeld door het organiseren (o.a. in april 2005) van internationale workshops Samenvattend is het auditteam van oordeel dat de eindkwalificaties van de BK-opleiding goed aansluiten op de eisen van het werkveld. De (in 2003) in gang gezette actualisering van deze eindkwalificaties naar competenties, wordt gedegen aangepakt en mede in internationaal perspectief geplaatst. De Amsterdamse profilering op het gebied van integraal ontwerpen heeft een sterk innovatieve dimensie waarmee de opleiding niet alleen laat zien goed op de hoogte te zijn van de ontwikkelingen in het werkveld (Built Environment), maar ook dat zij daar in programmatisch opzicht expliciet op anticipeert. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie 1.0 8

12 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert het facet Domeinspecifieke Eisen voor de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) als goed en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten rechtstreeks aan bij de eisen die op landelijk niveau door vakgenoten binnen het BK-domein worden gesteld aan de betreffende opleiding; de eindkwalificaties sluiten direct aan bij de eisen die op landelijk niveau door de BK-beroepspraktijk aan de betreffende opleiding worden gesteld; zij zijn ook door de IAR gevalideerd; de Amsterdamse profilering op het gebied van integraal ontwerpen betekent een belangrijke en voor het werkveld zeer relevante innovatie van de opleiding; de hierboven bedoelde op landelijk niveau overeengekomen en door het werkveld gevalideerde beroepscompetenties zijn, naar het oordeel van het auditteam, een goede afspiegeling van (i) de ontwikkelingen binnen het BK-domein en (ii) het hoge functieniveau waarop de bouwkundig ingenieur geacht wordt te opereren; de actieve participatie van de opleiding in diverse internationale projecten laat zien, dat de opleiding zich ook uitdrukkelijk richt op internationale ontwikkelingen en deze in haar programma wil incorporeren. Naar het oordeel van het auditteam heeft de BK-opleiding -in samenspraak met het beroepenveld- een helder, goed uitgewerkt, samenhangend, werkvelddekkend èn innovatief referentiekader voor haar programma ontworpen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie 1.0 9

13 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor van het onderwerp Doelstellingen Opleiding is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden de volgende dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de BK-eindkwalificaties. Voor zover het sectoroverstijgende kwalificaties betreft, zijn de BK-eindkwalificaties aantoonbaar gebaseerd op de 10 generieke kwalificaties zoals door de commissie Franssen vastgelegd in haar rapport Prikkelen, presteren en profileren. (Deze worden binnen de HTNO-sector aangeduid met de termen Algemene HBO ingenieur competenties, sociaal communicatieve competenties en zelfsturing competenties.) Kennis en inzicht De eindkwalificaties waarop de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) zich richt, zijn zodanig dat zij niet verworven kunnen worden zonder gedegen kennis en inzicht in bijvoorbeeld : (i) architectonische, bouwtechnische, constructieve en uitvoeringstechnische concepten en ontwerpmethodieken, (ii) bouwfysica, bouwtechniek, constructie en toegepaste mechanica, (iii) computer-aided drafting, (iv) bouwplaatsmanagement, (v) calculatie, (vii) ontwikkelingen binnen aanpalende disciplines als Civiele Techniek en Planologie. In de BK competentie-matrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet geplaatst in het perspectief van brede professionalisering : vakoverstijgend denken gericht op integratie van kennis, inzicht en vaardigheden in uiteenlopende professionele situaties. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. In de programmabeschrijving zijn deze en andere kennisgebieden vertaald in blokken en daarbinnen in modulen, zodat niet alleen op het niveau van de eindkwalificaties, maar ook op programmaniveau dit element van de Dublin Descriptoren zichtbaar wordt. Toepassen Kennis en inzicht De beroepsspecifieke (deel)competenties zijn alle gericht op het uitvoeren van de kerntaken van de bouwkundig ingenieur. Iets wat zichtbaar gemaakt wordt in de beroepsproducten die studenten tijdens de opleiding geacht worden te maken. Bijvoorbeeld: (i) technische specificaties in de vorm van tekeningen, berekeningen en beschrijvingen, (ii) architectonisch, bouwtechnisch, constructief en uitvoeringstechnisch ontwerp, (iii) uitvoeringsplannen, (iv) nacalculaties, (v) beheer- en onderhoudsplannen. In de beroepsspecifieke (deel)competenties wordt expliciet naar deze en andere beroepsproducten verwezen. De vermelde producten impliceren een professionele toepassing door de student van zijn verworven kennis en inzicht. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie

14 In de BK competentie-matrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet geplaatst in het perspectief van probleemgericht werken, (wetenschappelijke) toepassing en complexiteit in het professioneel handelen. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Omdat het BK-programma is opgebouwd rond aan de praktijk ontleende projecten, is het verwerven van kennis en inzicht vanaf het eerste tot en met het laatste jaar gericht op het ontwikkelen van beroepsproducten en -dus- op toepassing. Oordeelsvorming Zowel de (algemene) hbo competenties als de beroepsspecifieke (deel)competenties behelzen het hele spectrum van (i) analyse/probleemdefinitie, (ii) projectdefinitie, (iii) structuurontwerp, voorlopig ontwerp, definitief ontwerp: functioneel, technisch, financieel, (iii) uitwerking: bestek, prijsvorming, (iv) realisering: werkvoorbereiding, uitvoering, oplevering, (v) beheer en gebruik, (vi) evaluatie. De daarmee verband houdende vaardigheden zijn expliciet gericht op het maken van keuzen. Dit vooronderstelt dat de student in staat is problemen te analyseren en mogelijke oplossingsstrategieën tegen elkaar af te wegen, uit te (laten) voeren en daarna te evalueren. In de BK competentie-matrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet geplaatst in het perspectief van methodisch en reflectief denken en handelen en besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Deze op oordeelsvorming gerichte competenties komen in het BK-programma in elk onderwijsblok systematisch terug, zo blijkt uit de blokbeschrijvingen waar het auditteam inzage in heeft gehad. Communicatie In de competenties waar de BK-opleiding zich op richt, is communiceren als afzonderlijke competentiegebied van de bouwkundig ingenieur opgenomen en in een drietal deelcompetenties uitgewerkt: communiceren, leidinggeven en samenwerken. In de BK competentie-matrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet geplaatst in het het perspectief van sociaal-communicatieve bekwaamheid (overleggen, vergaderen, presenteren, informeren, adviseren e.d.) en basis managementbekwaamheid (leiding geven, organiseren, delegeren, stimuleren). Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Blijkens de blokbeschrijvingen waarin telkens de leerdoelen zijn aangegeven, komt het element communicatie prominent aan de orde in termen van mondelinge presentaties, schriftelijke rapportages, overleg voeren, verschillende gesprekstypen. Uit deze blokbeschrijvingen en uit de projectwerkvorm die in het programma een belangrijke plaats inneemt en waarin het aspect samenwerken wordt geoperationaliseerd, blijkt dat de competentie communicatie niet alleen op het niveau van de eindkwalificaties, maar ook op programmaniveau zichtbaar is. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie

15 Leervaardigheden Voor de BK-opleiding geldt, dat de te verwerven competenties een aantal metavaardigheden van de studenten veronderstellen die expliciet op het eigen leren zijn gericht opdat de student in staat is (i) zich tijdens de beroepsuitoefening verder te professionaliseren en (ii) vervolgstudies op een hoger niveau te doorlopen. Deze metavaardigheden staan in de competenties vermeld in termen van zelfverantwoordelijk werken, en leren. In de BK competentie-matrix is deze dimensie van de Dublin Descriporen expliciet geplaatst in het perspectief van kennistransfer, brede inzetbaarheid en professionalisering : ontwikkelen van cognitieve vaardigheden. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie heeft gehanteerd. Op het niveau van het opleidingsprogramma wordt dit zichtbaar in de op kennisontwikkeling gerichte modulen en -vooral- in de projectopdrachten die een groot beroep doen op het zelflerend vermogen van de student. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert het facet Niveau Bachelor voor de de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) als goed en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties van de BK-opleiding bevatten alle elementen waar de Dublin Descriptoren betrekking op hebben en wel met een bereik en diepgang die overeenkomen met het niveau waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen; de BK-opleiding heeft (in haar competentie-matrix) de Dublin Descriptoren zorgvuldig uitgewerkt naar deelcompetenties; de BK-opleiding heeft de Dublin Descriptoren en de nadere uitwerking daarvan in deelcompetenties, aantoonbaar in een rechtstreeks verband gebracht met het opleidingsprogramma en de daarbinnen gehanteerde werkvormen. Sterk punt acht het auditteam, dat de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) elke afzonderlijke Dublin Descriptor aantoonbaar als referentiepunt hanteert, waardoor alle BK-opleidingskwalificaties direct herleidbaar zijn tot de internationaal geaccepteerde bachelor-kwalificaties. Iets, wat bovendien op programma-niveau zichtbaar wordt gemaakt, zo blijkt uit de blokbeschrijvingen. Anders gezegd, de internationaal geaccepteerde bachelor-kwalificaties zijn ook in het programma zelve verankerd. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie

16 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO van het onderwerp Doelstellingen Opleiding is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie hbo kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Hoger Onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende beroepscompetenties van de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) beschrijven een hoog niveau van beroepsuitoefening (zie onder facet 1.1.) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2.) bij de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de BK-opleiding gerekend kan worden tot het hoger onderwijs. De BK-opleiding heeft de Dublin Descriptoren rechtstreeks in verband gebracht met het programma en met de daarin gehanteerde werkvormen. Via de BK competentie-matrix wordt dit verband expliciet en inzichtelijk gemaakt. Op deze wijze heeft de opleiding (voltijd en deeltijd) de dimensie hoger onderwijs aantoonbaar in haar programma verankerd. Beroepsonderwijs De competenties van de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die aantoonbaar (zie 1.1) in samenspraak met het BK-beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd zowel landelijk als (via de IAR) regionaal. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor de bouwkundig ingenieur relevante werkveld geborgd. Anders gezegd: de BK-opleiding is een beroepsopleiding. Voorts betekent de keuze voor integraal ontwerp (zie ) een substantiële innovatie die goed aansluit op één van de belangrijkste actuele ontwikkelingen binnen het BK-domein (en binnen het domein van Civiele Techniek). Voor een nadere uitwerking van de relatie tussen de BK-eindkwalificaties en het BK-programma: zie facet 2.1. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie

17 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert het facet Oriëntatie HBO voor de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) als goed en wel op grond van de volgende observaties: de BK-opleiding heeft de eindkwalificaties rechtstreeks, volledig en op zorgvuldige wijze ontleend aan de door het relevante beroepenveld opgestelde BK-beroepsprofiel. (Zie onder facet 1.1.); in de van dit beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke kwalificaties en competenties wordt ook het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar geformuleerd; de BK-opleiding heeft de relatie tussen enerzijds inhoud, bereik en niveau van de eindkwalificaties en anderzijds het programma en de daarbinnen gepositioneerde blokken en gehanteerde werkvormen volledig en inzichtelijk in kaart gebracht en daaruit blijkt, dat de opleiding (voltijd en deeltijd) het landelijk overeengekomen BK-beroepsprofiel in haar programma heeft verankerd en daarbij ook het beroepenveld (IAR) heeft betrokken. Meer nog, zij heeft er een sterk innovatieve (en actuele) dimensie aan toegevoegd door het concept integraal ontwerpen als uitgangpunt te nemen. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor de opleiding Bouwkunde (voltijd en deeltijd) als voldoende. De BK-opleiding heeft goed zicht op de ontwikkelingen in het BK-domein en zij heeft haar inzicht qua bereik, thematiek en diepgang op voortreffelijke wijze vertaald naar opleidingsdoelstellingen (en naar programma-onderdelen!) waarbij zij het BK-werkveld uitdrukkelijk heeft betrokken. Tevens anticipeert de BK-opleiding door haar gerichtheid op integraal ontwerpen uitdrukkelijk op een van de belangrijkste ontwikkelingen in het (brede) werkveld Built Environment. Conform de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan voldoende. Het auditteam beoordeelt evenwel alle facetten van het onderwerp Doelstellingen Opleiding als goed. Dit rechtvaardigt (zie onder D en E) een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam deze kwalificatie als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie

18 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO van het onderwerp Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAOcriteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen De programmabeschrijving van de opleiding laat zien dat de opleidingsstructuur veel openingen biedt naar de BK-beroepspraktijk: In elk onderwijsblok van het 1 e en 2 e jaar staat een project centraal waar studenten werken aan een opdracht die rechtstreeks is ontleend aan de beroepspraktijk. Deze opdrachten (real life projecten, bijvoorbeeld: Stadscampus HvA ) worden binnengebracht door de docenten van wie het overgrote deel ook in BK-domein werkzaam is. Aan deze projecten zijn telkens practica gekoppeld door middel waarvan studenten in de gelegenheid worden gesteld de voor de uitvoering van de projectopdrachten noodzakelijke (deel)vaardigheden te verwerven. Voorts is in het kader van de Studieloopbaanbegeleiding in het 1 e blok een onderdeel Beroepsoriëntatie opgenomen waarin studenten kennismaken met het BK-werkveld en de maatschappelijke relevantie van het werk van de BK-ingenieur. Bovendien komen de studenten gedurende het 1 e en het 2 e jaar rechtstreeks in contact met de beroepspraktijk via excursies en werkbezoeken. In het 3e jaar volgen de studenten twee stages van elk 100 dagen: één stage in een uitvoerend bedrijf en één stage in een ontwerp-, advies-, toezichthoudend en/of ingenieursbureau. Deze stages worden uitgevoerd op basis van een Plan van Aanpak (PvA) dat door de student wordt opgesteld in samenspraak met de opleiding en de stagebiedende organisatie. In het PvA staat concreet aangegeven welke competenties de student tijdens te stage dient te verwerven en op welke wijze (via welke concrete acties en opdrachten) hij zulks realiseert. Op deze wijze en via de afspraken met betrekking tot de begeleiding door de stagebegeleider en de werkbegeleider wordt de interactie tussen opleiding en werkveld gestructureerd. Het laatste semester van het 4 e jaar (dat is het jaar waar de studenten zich specialiseren in één van de vier afstudeerrichtingen : Architectuur, Stedenbouwkunde, Bouwtechniek, Constructie en Bouwmanagement) is geheel gewijd aan het zogeheten afstudeerproject, dat de studenten uitvoeren in opdracht van een externe organisatie: ingenieursbureaus, architectenbureaus. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie

19 Elk jaar organiseert de BK-opleiding, samen met de opleidingen Civiele Techniek en Vastgoedkunde, een zogeheten Instituutsbrede Projectweek (IP) gedurende welke de studenten in verschillende projectgroepen werken aan de oplossing van een realistisch en actueel praktijkprobleem, bijvoorbeeld De invulling van de Zuid-as in Amsterdam. De resultaten van de verschillende projectgroepen worden beoordeeld door een jury uit het werkveld (ca 20 gastdocenten) Het opleidingsprogramma is (en wordt) ontwikkeld en uitgevoerd door docenten met een sterke relatie met het beroepenveld, zo blijkt uit het netwerkoverzicht van het docentencorps, maar ook uit het feit dat het merendeel in de beroepspraktijk werkzaam is Behalve voor de inbreng tijdens de IP worden gastdocenten ook veelvuldig ingezet voor het verzorgen van lezingen en het organiseren van workshops. Op deze wijze maakt de BK-opleiding, samen met de opleiding Civiele Techniek per jaar gebruik van 40 à 50 gastdocenten Het lectoraat Meervoudig Intensief Ruimtegebruik MIR is (sinds 2003) rechtstreeks betrokken bij de BK-opleiding, hetgeen ertoe bijdraagt dat ook via die weg de interactie met de beroepspraktijk wordt verstevigd en verruimd. Ondermeer door het inbrengen van opdrachten voor toegepast onderzoek. Bijvoorbeeld: (i) De stad als bouwplaats, (ii) Stapelen of de hoogte in Voor de deeltijdvariant geldt, dat de studenten gedurende de opleiding in de beroepspraktijk werkzaam zijn. Vanaf 2003 is een goed gestructureerd en goed gedocumenteerd proces in gang gezet om het deeltijdprogramma in overeenstemming te brengen met het voltijdprogramma. Dit betekent dat de deeltijdopleiding vanaf 2003 dezelfde interactie-mechanismen kent als die welke hierboven met betrekking tot de voltijdopleiding zijn beschreven. Met uitzondering van de 3 e jaarstage. Immers de deeltijdopleiding kent geen stage, omdat de deeltijdstudent reeds werkzaam is in de beroepspraktijk. Analyse van het verbeterplan met betrekking tot het deeltijdprogramma, dat met ingang van 2003 is geïmplementeerd, laat zien dat ook het deeltijdprogramma ruime openingen biedt naar de BKberoepspraktijk. Is er in de voltijdopleiding een duidelijk gestructureerde interactie tussen opleiding en stage-werkplek via PvA en begeleidingsafspraken, in de deeltijdopleiding wordt de (kwaliteit van de) interactie met de werkplek geborgd door middel van (i) werkplek-scan, (ii) persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) voor studenten, (iii) student portfolio s en (iv) een 360-graden feedback procedure om de competentieontwikkeling op de werkplek te ondersteunen en te beoordelen. Analyse van dit specifieke element interactie opleiding-werkplek, met de implementatie waarvan in 2004 is gestart, geeft het auditteam het vertrouwen dat de deeltijdopleiding dit aspect binnen haar programma op hetzelfde niveau brengt als waarop de voltijdopleiding de interactie tussen opleiding en stage-werkplek realiseert Samenvattend concludeert het auditteam dat de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) ruime en goed gereguleerde mogelijkheden creëert voor de student om zichzelf te scholen (en geschoold te worden) in frequente en goed gestructureerde interacties met de beroepspraktijk. Sterker nog, vanwege het feit dat het merendeel van de docenten ook in de BK-praktijk werkzaam is en vanwege het feit dat de opleiding veelvuldig gebruik maakt van gastdocenten, vindt de interactie gedurende de gehele opleiding op een natuurlijke en vanzelfsprekende manier plaats. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie

20 De interactie tussen de opleiding en de beroepspraktijk vindt ook plaats via bijeenkomsten (tenminste driemaal per jaar) met de Instituuts Adviesraad IAR. Uit de verslaglegging van deze bijeenkomsten blijkt, dat het in de IAR vertegenwoordigde beroepenveld een belangrijke rol speelt in de opleiding via het inbrengen van actuele voor het werkveld relevante ontwikkelingen. Voorts blijkt uit deze verslaglegging, maar ook uit de gesprekken tijdens de visitatie, dat opleiding en IAR gezamenlijk optrekken daar waar het gaat om het verder ontwikkelen van het BK-onderwijs Daarnaast beschikt de opleiding over een netwerk van relaties (organisaties en personen) uit het BKwerkveld ( Netwerk Beroepenveld ), waarvan zij systematisch gebruik maakt. Bijvoorbeeld: als opdrachtgever en aanbieder van onderwijsprojecten, als extern beoordelaar, als gastdocent, als praktijkdocent, als begeleider van afstudeerprojecten, als werkgever van deeltijdstudenten Het auditteam heeft ook inzage gehad in de door de opleiding gehanteerde vakliteratuur. Naar het oordeel van het auditteam is de gebruikte literatuur relevant, actueel en en zeer wel passend binnen het HBO-niveau Met betrekking tot internationalisering voert de opleiding een actief beleid. Zie daarvoor Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert voor de BK-opleiding (voltijd en deeltijd) het facet Eisen HBO als goed en wel op grond van de volgende observaties: het programma van de opleiding biedt via de projecten, de practica en via de stages en de afstudeerfase aan de student zeer ruime mogelijkheden om zijn kennis te ontwikkelen in interactie met het beroepenveld; de interactie tussen het binnenschools BK-programma en de stage-werkplek is goed geregeld en gestructureerd via de PvA-systematiek en via de afspraken tussen de opleiding, de student en de stagebiedende organisatie met betrekking tot de studentbegeleiding; het opleidingsprogramma is aantoonbaar ontworpen in samenspraak met het BK-beroepenveld; de gebruikte vakliteratuur en het studiemateriaal zijn exemplarisch voor de state of the art in het BKdomein; de opleiding schakelt gedurende het hele programma systematisch en frequent gastdocenten uit het BK-werkveld in; zij geven lezingen, organiseren workshops, brengen (deeltijdopleiding) real life projecten in, spelen een rol in de begeleiding van afstudeerders; al het bovenstaande geldt ook voor de deeltijdopleiding; voor de deeltijdopleiding geldt, dat de interactie tussen de opleiding en de werkplek van de deeltijdstudent met ingang van 2004 goed wordt aangepakt op een wijze die deze interactie op hetzelfde niveau brengt als de interactie die de voltijdopleiding realiseert tussen haar binnenschools programma en de stage-werkplek. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie

21 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma van het onderwerp Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Het onderstaande is van toepassing op zowel de voltijd- als de deeltijd BK-opleiding De vertaling van de BK-eindkwalificaties naar het studieprogramma wordt zichtbaar in de leerdoelen van elk semester en vervolgens in de leerdoelen van de blokken en de daarin gepositioneerde projecten. De goed uitgewerkte competentie-matrix (zie onder facet 1) verschaft een systematisch overzicht van de relatie tussen de onderscheiden competenties en de leerdoelen op semester- en blokniveau. Vervolgens zijn in het leerplan deze doelstellingen voor elk blok op gedetailleerde wijze geoperationaliseerd naar project-, practicum en module-niveau. Het auditteam heeft op basis van het BK-programma en op basis van een analyse van verschillende blokbeschrijvingen goed zicht gekregen op de inhoud, het bereik en het niveau van de doelstellingen en (zie ook ) op de mate van concreetheid. Het auditteam concludeert dat op de verschillende niveaus van het programma (semester, blok, project, practicum, module) een duidelijke relatie bestaat tussen deze doelstellingen (leerdoelen) en de BK-eindkwalificaties. Onderdeel van de blok- en projectleerdoelen is het maken van een beroepsproduct, individueel of in groepsverband. Voorbeelden daarvan werden het auditteam getoond. Op basis daarvan is het auditteam van mening dat de eisen waaraan deze beroepsproducten (moeten) voldoen, expliciet anticiperen op die welke in het beroepenveld worden gesteld. Daarmee wordt in het programma een direct en zichtbaar verband gelegd tussen de inhoud, het niveau en de oriëntatie van het programma enerzijds en de BKeindkwalificaties anderzijds. Samenvattend merkt het auditteam op, dat de opleiding er op deze wijze in is geslaagd op alle niveaus binnen het programma de functionaliteit van de programmaonderdelen (ten opzichte van elkaar en in het perspectief van de BK-eindkwalificaties) inzichtelijk te maken. Het auditteam is daar zeer positief over Door de koppeling van de projectresultaten (output) aan de leerdoelen is de mate waarin de student de leerdoelen heeft gerealiseerd, goed toetsbaar, waarmee het auditteam wil aangeven dat de leerdoelen vertaald zijn naar concreet professioneel gedrag dan wel naar professionele producten De vormgeving van de blokken en de projecten gaat uit van een leeromgeving waarin het leerproces van de student centraal staat en waarbij de kennis (verworven via ondersteunende modules) en de vaardigheden (verworven via de practica), door de student in stelling moet worden gebracht wil hij de projectopdrachten met succes kunnen uitvoeren. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HvA -BK versie