Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde voltijd. De Haagse Hogeschool

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde voltijd De Haagse Hogeschool

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde voltijd CROHO nr De Haagse Hogeschool Hobéon Certificering BV December 2008 Auditteam: R.J.M van der Hoorn MBA Prof. dr. G. Elsen Ir. G. Brandt Mr. J.A. Frederik CMC M. de Ruiter Secretaris: Drs. M.S. Bijkerk

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Visitatierapport Analyse in inzicht Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie De Haagse Hogeschool, opleiding bedrijfswiskunde 6 25 september BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 10 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 12 Onderwerp 2: Programma 13 Facet 2.1. Eisen HBO 13 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 15 Facet 2.3. Samenhang Programma 17 Facet 2.4. Studielast 18 Facet 2.5. Instroom 20 Facet 2.6. Duur 21 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 22 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 24 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 26 Facet 3.1. Eisen HBO 26 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 28 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel Onderwerp 4: Voorzieningen Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 32 Facet 4.2. Studiebegeleiding 34 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 36 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 36 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 38 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 39 Onderwerp 6: Resultaten Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde voltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 46 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 25 september 2008

6

7 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling De Haagse Hogeschool, in casu de Academie voor Engineering, verzorgt de HBO bachelor opleidingen Bedrijfswiskunde, Elektrotechniek, Technische Bedrijfskunde, Technische Natuurkunde en Werktuigbouwkunde. Het onderhavige rapport heeft betrekking op: Bedrijfswiskunde, voltijd crohonummer De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding Bedrijfswiskunde voltijd Karakteristiek van de opleiding In 2003 is de Technische Hogeschool Rijswijk gefuseerd met de Haagse Hogeschool. Sindsdien is de opleiding onderdeel van wat nu heet TH Rijswijk/Academie voor Engineering, een van de academies van de Haagse Hogeschool. De andere opleidingen op de academie zijn Elektrotechniek, Technische Bedrijfskunde, Technische Natuurkunde en Werktuigbouwkunde. In september van datzelfde jaar is de opleiding Bedrijfswiskunde in Rijswijk van start gegaan. Hieraan ging een haalbaarheidsonderzoek vooraf dat in 2001 is uitgevoerd. Uit dit onderzoek bleek dat zowel aan de instroom- als aan de uitstroomkant voldoende behoefte bestond aan een opleiding Bedrijfswiskunde in deze regio. Er waren geen hoge verwachtingen voor de instroom, maar een stabiele instroom van ca. 25 leerlingen per jaar leek realistisch. Van de 180 benaderde bedrijven gaven er ruim 40 aan geïnteresseerd te zijn in samenwerking. Tijdens het haalbaarheidsonderzoek bestonden er al vier hbo-opleidingen Bedrijfswiskunde in Nederland: bij de Hogeschool van Amsterdam, bij INHolland (Diemen), bij de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en bij de Fontys Hogeschool (Tilburg). Daarnaast waren er twee universitaire opleidingen Bedrijfswiskunde: aan de VU Amsterdam en aan de RU Groningen. De vier bestaande Bedrijfswiskundeopleidingen op hbo-niveau zijn ontstaan vanuit een lerarenopleiding: toen bleek dat veel afgestudeerden niet kozen voor het beroep van leraar, maar voor een baan in het bedrijfsleven, werden de opleidingen omgezet naar een opleiding tot wiskundig ingenieur. De opleiding Bedrijfswiskunde in Rijswijk heeft deze ontstaansgeschiedenis niet, maar is direct vanuit de Engineering opgestart. De opleiding leidt dan ook op tot Bachelor of Engineering en het diploma geeft het recht tot het voeren van de titel ingenieur (ing.). Nu de opleiding vijf jaar bestaat, lijkt de verwachting van de opleiding een studentenaantal van 100 in de opleiding te hebben, goed haalbaar. In de loop van de studiejaren is het aantal studenten gegroeid van 13 naar 75 studenten. In het studiejaar hebben zich 27 eerstejaars ingeschreven voor de studie. De studie heeft binnen de academie in Rijswijk een eigen plek gecreëerd. In eerste instantie was de opleiding met betrekking tot een aantal vakken sterk gekoppeld aan andere opleidingen binnen de academie, zoals Technische Informatica en Technische Bedrijfskunde. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool 1.0 1

8 Omdat de opleiding bedrijfswiskunde het accent binnen die vakken toch anders zag dan de opleidingen die de vakken verzorgden, heeft de opleiding zich losgemaakt uit deze vorm van samenwerking. Nu wordt nog steeds 20% van de vakken verzorgd door docenten van andere opleidingen, maar de vakken zijn beter ingebed in het curriculum dan eerder het geval was. Uit de instroomgegevens blijkt dat het aandeel vrouwelijke studenten bij de opleiding hoger is dan het gemiddelde van de academie, te weten in % bij de Bedrijfswiskunde t.o.v. gemiddeld 5% bij de academie. Met een docent/student ratio van 1:18 zit de opleiding ruim binnen de normen van de Haagse Hogeschool. Dit is mede omdat het een jonge en kleine opleiding betreft. Echter, omdat de opleiding nog maar weinig studenten heeft, is er, ondanks de ruimte docent/student ratio, toch sprake van krapte bij het docentencorps. De Rijswijkse opleidingen hebben een intensieve onderlinge samenwerking, zowel binnen de academie, als ook met de centrale diensten. Docenten worden tussen de opleidingen uitgewisseld, er is een gemeenschappelijke onderwijs- en examenregeling en er is een academiebureau voor de cijferadministratie, de studenten administratie, de stage- en afstudeeradministratie en de roosters. In 2009 zal de academie verhuizen naar de campus van de TU Delft. Tot nu toe wordt er maar op kleine schaal samengewerkt met de TU; de bedoeling is om deze samenwerking in de toekomst te versterken, onder andere door de fysieke nabijheid van beide instituten. Omdat de opleiding nog vrij jong is, is er nog weinig zicht op de loopbaan van afgestudeerden. Opvallend veel afgestudeerden stromen door naar universitair onderwijs, de andere studenten hebben een goede arbeidsmarktpositie (zie hiervoor ook facet 6.1) Minoren beleid: De opleiding biedt veel keuzeruimte aan voor het volgen van keuzevakken en één of meerdere minoren. Deze ruimte kan binnen de academie, binnen de hogeschool of extern ingevuld worden. De student kan een keuze maken tussen verbreding of verdieping. Een mogelijke invulling van de minor is het volgen van een prémaster bedrijfswiskunde aan de VU om op die manier de latere aansluiting te vereenvoudigen Visitatierapport Analyse in inzicht In 2003 zijn vier opleidingen Bedrijfswiskunde gevisiteerd. De Rijswijkse opleiding deed hier nog niet aan mee omdat de opleiding pas in 2003 is gestart. Bij de ontwikkeling van de opleiding is wel goed gekeken naar de aanbevelingen in het visitatierapport. De visitatiecommissie adviseerde onder andere dat er gezien de toenemende vraag naar bedrijfswiskundigen meer inspanningen verricht moesten worden om de opleidingen meer naamsbekendheid te geven en zo de instroom te verhogen. De opleiding in Rijswijk heeft hier actief in meegewerkt Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool 1.0 2

9 Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleiding Bedrijfswiskunde heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling ten minste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een bedrijfswiskundige opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door Bedrijfswiskunde aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review MR; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door de opleiding Bedrijfswiskunde aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool 1.0 3

10 Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten één externe onafhankelijke vakdeskundige, één extern onafhankelijke werkvelddeskundige, één student, één lead auditor, één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding(en) overleg voeren; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma/de opleidingsprogramma s en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. 1 Visitatie heeft op 25 september 2008 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool 1.0 4

11 Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige ten minste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: R.J.M van der Hoorn MBA Leden: Prof. dr. G. Elsen Drs. G. Brandt Mr. J.A. Frederik CMC M. de Ruiter Secretaris: Drs. M.S. Bijkerk Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Bedrijfswiskunde noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool 1.0 5

12 De lead auditor heeft zich, naast zijn voorzitterschap, vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Rob van der Hoorn heeft, als directeur van de Hobéon Groep, een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen worden gesteld. De werkveld- en inhoudelijk deskundigen Gerda Elsen en Gregor Brandt hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. Mevrouw Elsen is als professor verbonden aan de Hogeschool/Universiteit Brussel en als gastprofessor aan de Katholieke Hogeschool Mechelen. Zij heeft een achtergrond in de wiskunde en de actuariële wetenschap. De heer Brandt is als consultant operational research werkzaam bij Ortec. Zij hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan technisch bedrijfskundigen op HBO-niveau. De deskundige onderwijs Hans Frederik heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. De heer Frederik heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. Mandy de Ruiter heeft, als vierdejaars student bedrijfswiskunde aan INHolland, zich in de beoordeling vooral gericht op de studeerbaarheid van het programma. Miriam Bijkerk is tijdens de audit als secretaris opgetreden. Mevrouw Bijkerk studeerde kunst- en cultuurwetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, afstudeerrichting beleid en management en klassiek contrabas. Sinds enige tijd is zij voor Hobéon werkzaam op het gebied van certificering van kunsteducatieve instellingen, accreditatie van hoger beroepsopleidingen en persoonscertificering. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding(en): management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie De Haagse Hogeschool, opleiding bedrijfswiskunde 25 september 2008 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool 1.0 6

13 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Het in 2008 voor de vierde keer verschenen beroepsprofiel Bedrijfswiskunde in perspectief is opgesteld in een samenwerking tussen de vijf opleidingen Bedrijfswiskunde in Nederland. Het beroepsprofiel werd eerder in 2000, 2003 en 2005 opgesteld. De opleiding Bedrijfswiskunde van de Haagse Hogeschool was in 2005 voor het eerst betrokken bij het opstellen van het document, aangezien de opleiding pas in 2003 opgericht is. Dit beroepsprofiel wordt door de opleiding gehanteerd als uitgangspunt voor het opstellen van het opleidingsprofiel. De opleiding leidt op tot het toepassen van wiskunde, met informatica als hulpmiddel in een bedrijfskundige omgeving. Daarvoor is kennis en inzicht in bedrijfskundige processen van groot belang. Daarom heeft de opleiding drie hoofdlijnen: een wiskundelijn, een bedrijfskundelijn (in veel van de competenties terug te vinden als bedrijfsprocessen) en een informaticalijn (in veel competenties terug te vinden als informaticatechnologie). Het beroepsprofiel voor afgestudeerde bedrijfswiskundigen is zeer breed. Gezien de drie verschillende hoofdlijnen (wiskunde, bedrijfskunde en informatica) kan Bedrijfswiskunde opgevat worden als een snijvlakopleiding. In het beroepsprofiel worden acht toepassingsgebieden onderscheiden: Statistiek Actuariële Wiskunde Database marketing Wiskundige software ontwikkeling Logistiek en planning Bedrijfsanalyse Risk management Cryptologie De opleiding heeft de keuze gemaakt voor tien algemene competenties die kenmerkend zijn voor iedere HBO-bachelor en zes bouwstenen die specifiek gericht zijn op de opleiding Bedrijfswiskunde. Binnen de academie in Rijswijk was voor het starten van de opleiding al veel know how aanwezig op de hoofdlijnen, gezien de aanwezigheid van de opleidingen Technische Bedrijfskunde en Technische Informatica. In de projectgroep die het curriculum voor de studie heeft ontwikkeld, waren ook docenten van deze opleidingen vertegenwoordigd. Op basis van de eerste ervaringen en de respons van de studenten is het curriculum in de afgelopen jaren bijgesteld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool 1.0 7

14 Aanvankelijk werden gemeenschappelijke lessen gegeven met klassen van de opleidingen Technische Bedrijfskunde en Technische Informatica. Om het profiel van de opleiding te versterken is besloten hier gedeeltelijk van af te stappen en zelf het onderwijs te gaan verzorgen, weliswaar met inleendocenten van andere opleidingen. Voor aandachtsgebieden waarvoor binnen de academie weinig know how bestond, worden, op parttime basis, docenten aangetrokken. In 2007 is er een beroepenveldcommissie ingesteld, die zoveel mogelijk de toepassingsgebieden van de opleiding weerspiegelt, met vertegenwoordigers uit de ICT, de statistiek, het actuariaat en de operational research. De hoofdtaken van de beroepenveldcommissie zijn adviseren over kwaliteit en inhoud van de opleiding en over de ontwikkelingen in het beroepenveld. Ten minste één lid van de beroepenveldcommissie is alumnus van de opleiding. Tussen de oprichting van de beroepenveldcommissie en het moment van audit is de commissie twee keer bij elkaar gekomen, hetgeen overeenkomt met de eisen, zoals die zijn opgenomen in de statuten. Het contact met het beroepenveld is voornamelijk beperkt tot de regio Zuid-Holland. Dit heeft te maken met de korte bestaansduur van de opleiding tot nu toe. De contacten met het beroepenveld bestaan uit: Bedrijfsprojecten, waarbij een specifiek bedrijf de probleemstelling en de deskundigheid levert Gastcolleges (minimaal één per semester) door docenten uit het bedrijfsleven Met het Actuarieel Instituut is in april 2006 een convenant gesloten dat studenten Bedrijfswiskunde bij hun afstuderen recht geeft op de startkwalificatie Basisactuariaat. In 2007 is een convenant gesloten met de vereniging voor Statistiek Operationele Research waarin is afgesproken dat studenten tegelijk met hun bachelordiploma het certificaat statistisch analist A krijgen uitgereikt. In een uitwisselingsproject volgt een docent van de opleiding een bedrijfsstage bij TNO en neemt een medewerker van TNO het onderwijs van die docent gedeeltelijk over. Een docent van de opleiding verzorgt een cursus statistiek bij de douane. De input van de beroepencommissie en uit het werkveld heeft geleid tot enige aanpassing van het curriculum, zoals het verschuiven van een aantal vakken en de stage binnen de opleiding. Het internationale beroepenveld is nog wat onderbelicht. Ook dit heeft te maken met de korte bestaansduur van de opleiding tot nu toe. De ontwikkelingen zijn al wel impliciet opgenomen, omdat technisch georiënteerde bedrijven tegenwoordig altijd in een internationale context werken, maar de opleiding is niettemin van mening dat in de komende jaren meer aandacht moet uitgaan naar de internationale component bij het actueel houden en zo nodig bijstellen van het profiel. Daarbij sluit de opleiding aan bij de initiatieven die op academieniveau worden genomen op het gebied van internationalisering. Zo heeft de academie een module Engels in het curriculum verplicht gesteld per 1 september 2008 en heeft de academie een keuzeonderwijseenheid multiculturele oriëntatie ontwikkeld en wil de academie het gebruik van Engelse boeken en internationale stages bevorderen. De opleiding Bedrijfswiskunde aan de Haagse Hogeschool onderscheidt zich van andere opleidingen Bedrijfswiskunde doordat deze opleiding vanuit een technische faculteit is opgezet en niet voortkomt uit de lerarenopleiding wiskunde. De opleiding Bedrijfswiskunde geeft de titel Bachelor of Engineering af. De opleiding onderhoudt op regelmatige basis contact met TNO en met de VU. Daarnaast participeert de opleiding niet in kenniskringen en heeft tot nog toe geen relatie met onderzoeksinstellingen. Het is de bedoeling dat hier in toekomst meer aandacht aan besteed gaat worden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool 1.0 8

15 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft het opleidingsprofiel opgesteld op basis van het beroepsprofiel, dat ontstaan is in een samenwerking tussen de vijf opleidingen Bedrijfswiskunde in Nederland. De opleiding heeft drie hoofdlijnen binnen de opleiding geformuleerd, te weten de wiskundelijn, de bedrijfskundelijn en de informaticalijn, gekoppeld aan de acht toepassingsgebieden van de opleiding. De opleiding bedrijfswiskunde is in Nederland de enige vanuit het technische domein, en is binnen de academie nauw verbonden met Technische Bedrijfskunde en Technische Informatica. De opleiding is opgericht in 2003 en is dus nog een jonge opleiding in de opbouwfase met nog weinig alumni, beperkt contact met het werkveld en beperkt aandacht voor internationalisering. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool 1.0 9

16 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen In overleg met de andere opleidingen Bedrijfswiskunde zijn de competenties van de bedrijfswiskundigen vastgesteld. Ze bestaan uit tien algemene bouwstenen die kenmerkend zijn voor iedere hbo-bachelor en zes specifieke bouwstenen die kenmerkend zijn voor de opleidingen Bedrijfswiskunde. A1 Brede professionalisering De bedrijfswiskundige werkt zelfstandig en resultaatgericht samen in een (eventueel multidisciplinair) team, ook in een internationale omgeving. A2 Multidisciplinaire integratie De bedrijfswiskundige is toegerust om oplossingen te bieden voor vraagstukken die vanuit verschillende disciplines in het beroepenveld naar voren komen. Hij kan kennis, inzichten, houdingen en vaardigheden van verschillende vakinhoudelijke disciplines integreren vanuit het perspectief van het beroepsmatig handelen als bedrijfswiskundige. De bedrijfswiskundige is bij uitstek in staat om ICT in te zetten bij het oplossen van bedrijfsproblemen. A3 (Wetenschappelijke) toepassing De bedrijfswiskundige kan (actuele wetenschappelijke) kennis, inzichten, theorieën, concepten en onderzoeksresultaten toepassen op een gecontroleerde en betrouwbare manier in verschillende beroepssituaties. A4 Transfer en brede inzetbaarheid De bedrijfswiskundige kan kennis, inzichten en vaardigheden toepassen in verschillende beroepssituaties in het brede toepassingsgebied van de wiskunde. A5 Creativiteit en complexiteit in handelen De bedrijfswiskundige kan in de beroepspraktijk vraagstukken analyseren waarvan het probleem vooraf niet duidelijk is omschreven en waarop de standaardprocedures niet van toepassing zijn. Hij komt met ideeën voor oplossingen. A6 Probleemgericht werken De bedrijfswiskundige kan zelfstandig een probleem definiëren, analyseren en oplossen. Diverse aspecten hiervan komen terug bij de beroepsspecifieke hoofdcompetenties. A7 Methodisch en reflectief denken en handelen De bedrijfswiskundige pakt problemen modelmatig aan, en leert daarbij methodisch denken. Diverse aspecten van deze basiskwalificatie komen aan bod bij de beroepsspecifieke hoofdcompetenties. A8 Sociaalcommunicatieve bekwaamheid De bedrijfswiskundige communiceert op uiteenlopende manieren met verschillende geledingen van een organisatie. Belangrijke aspecten hierbij zijn samenwerking en taalvaardigheid. De bedrijfswiskundige beheerst de Nederlandse taal (bijna) foutloos. Hij kan bij zijn beroepsuitoefening zowel schriftelijk als mondeling in de Engelse taal communiceren. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool

17 A9 Basiskwalificering voor managementfuncties De bedrijfswiskundige kan eenvoudige leidinggevende en managementtaken uitvoeren. A10 Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid De bedrijfswiskundige heeft de juiste beroepshouding en betrekt daarin relevante ethische aspecten. De opleiding heeft in onderstaande matrix een verbinding gemaakt tussen de competenties en de Dublin Descriptoren. Algemene hbo-competenties en beroepsspecifieke competenties Kennis en Inzicht Toepassen kennis en inzicht Oordeelsvorming Communicatie Leervaardigheden A1 Brede professionalisering X X X X X A2 Multidisciplinaire integratie X X A3 (Wetenschappelijke) toepassing X X X A4 Transfer en brede inzetbaarheid X X X A5 Creativiteit en complexiteit in handelen X X X A6 Probleemgericht werken X X X A7 Methodisch en reflectief denken en handelen X X X X A8 Sociaal-communicatieve bekwaamheid X X X A9 Basiskwalificering voor managementfuncties X X X X A10 Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid X X B1 Van praktijksituatie naar praktijkprobleem X X X X X B2 Van praktijkprobleem naar wiskundig model X X X X X B3 Van wiskundig model naar wiskundige oplossing X X X X X B4 Van wiskundige oplossing naar praktijkoplossing X X B5 Van praktijkoplossing naar de praktijk X X B6 Van oude praktijksituatie naar nieuwe praktijksituatie X X X Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft in samenwerking met de andere opleidingen Bedrijfswiskunde de eindcompetenties opgesteld. Ze bestaan uit tien algemene bouwstenen die kenmerkend zijn voor iedere hbo-bachelor en zes specifieke bouwstenen die kenmerkend zijn voor de opleidingen Bedrijfswiskunde. De opleiding heeft de eindkwalificaties in een matrix aan de Dublin Descriptoren gekoppeld, waardoor duidelijk wordt dat alle facetten van de Dublin Descriptoren vertegenwoordigd zijn in de eindcompetenties. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool

18 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds Hoger Onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende eindkwalificaties van de opleiding bedrijfswiskunde beschrijven een adequaat niveau van beroepsuitoefening (zie onder facet 1.1) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2) bij de beschrijving van het bachelorniveau van de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de opleiding Bedrijfswiskunde gerekend kan worden tot het hoger onderwijs Beroepsonderwijs De eindkwalificaties van de opleiding Bedrijfswiskunde zijn geformuleerd in termen van competenties die aantoonbaar (zie facet 1.1) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelen de oriëntatie op het door bedrijfswiskunde relevante werkveld geborgd Voor het overige blijkt de Oriëntatie HBO ook uit het programma van de opleiding. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Oordeel: Voldoende Het auditteam stelt vast dat de eindkwalificaties van de opleiding mede zijn ontleend aan de door het relevante beroepenveld opgestelde beroepscompetenties en dat deze aansluiten bij het niveau van een beginnend bedrijfswiskundige. Het auditteam kwalificeert op basis van deze waarneming het facet Oriëntatie HBO voor de opleiding Bedrijfswiskunde als voldoende. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding als voldoende. 1. Het auditteam ziet dat een landelijk vastgesteld beroepsprofiel als basis dient voor het opleidingsprofiel van de opleiding en de eindkwalificaties, waarbij de opleiding zich wel op eigen wijze profileert. Medewerkers van de opleiding onderschrijven deze profielen. Hoewel de opleiding nog jong is, wordt het beroepsprofiel dynamisch gehouden door de beroepspraktijk. Het auditteam beoordeelt het facet Domeinspecifieke Eisen als goed. 2. Het auditteam ziet dat de eindkwalificaties van de opleiding Bedrijfswiskunde zijn uitgewerkt in competenties en dat een relatie is gelegd met de Dublin Descriptoren. Het auditteam ziet dat alle Dublin Descriptoren in het onderwijs aan de orde komen en de competenties daardoor aansluiten bij de algemeen internationaal geaccepteerde beschrijving van een Bachelor. Het auditteam beoordeelt het facet Niveau Bachelor als voldoende. 3. Het auditteam stelt vast dat de eindkwalificaties van de opleiding mede zijn ontleend aan de door het relevante beroepenveld opgestelde beroepscompetenties en dat deze aansluiten bij het niveau van een beginnend bedrijfswiskundige. Het auditteam kwalificeert daarom het facet Oriëntatie HBO voor de opleiding Bedrijfswiskunde als voldoende. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool

19 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen De opleiding maakt gebruik van vakliteratuur op hbo-niveau. Docenten van de academie en opleiding hebben een serie wiskundeboeken geschreven die breed in het hbo worden toegepast en voor de verzekeringsvakken wordt literatuur voorgeschreven die door het Actuarieel Instituut ontwikkeld is. De opleiding maakt geen gebruik van dictaten en readers. Voor het literatuuronderzoek voor het colloquium in het vierde jaar, een semi-wetenschappelijke behandeling van een onderwerp uit een van de toepassingsgebieden, kunnen de studenten gebruik maken van de bibliotheek van de hoofdlocatie van de hogeschool en de bibliotheek van de TU Delft. Binnen de opleiding hebben de actuele en relevante ontwikkelingen uit het werkveld een plek. Deze aandachtspunten komen vooral terug in de competentieleerlijn (zie facet 2.7). In elk semester wordt door de studenten gewerkt aan een project waarvoor het bedrijfsleven de opdracht of het thema levert. Voor deze opdrachten worden steeds met nieuwe bedrijven met steeds wisselende toepassingsgebieden samengewerkt, waardoor alle eerder genoemde toepassingsgebieden binnen het curriculum aan de orde komen. De studenten komen ook in aanraking met het beroepenveld door middel van een stage en het afstudeerproject, die bij een bedrijf plaatsvinden. Hoewel de meeste studenten afkomstig zijn uit Zuid- Holland, is de opleiding niet specifiek regionaal georiënteerd en worden stage- en afstudeerplekken in heel Nederland gevonden. Docenten volgen de relevante ontwikkelingen in het bedrijfsleven op de voet enerzijds doordat ze stagiairs en afstudeerders intensief begeleiden en anderzijds door de kennis die ze opdoen binnen hun netwerken, zoals in de samenwerking met TNO. Minimaal één keer per semester verzorgt een spreker uit het werkveld een gastcollege. Hiervoor onderhoudt de opleiding contacten met diverse bedrijven en instellingen. Daarnaast beschikt de opleiding over een beroepenveldcommissie waarin vertegenwoordigers van de belangrijkste beroepsgroepen zitting hebben en die twee keer per jaar bij elkaar komt. De opleiding is niet structureel betrokken bij kenniskringen en heeft geen lectoraat. Dit zou in de toekomst wel interessant kunnen zijn voor de opleiding, maar het heeft gezien de korte bestaansduur tot nu toe en de kleine omvang van de opleiding nog geen prioriteit. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool

20 Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft vast kunnen stellen dat kennisontwikkeling van studenten plaatsvindt via vakliteratuur en projecten die aan de beroepspraktijk zijn ontleend en via interactie met het werkveld. Docenten volgen de relevante ontwikkelingen in het bedrijfsleven op de voet door begeleiding van stagiairs en door hun eigen netwerken. Het auditteam heeft vast kunnen stellen dat de opleiding op regelmatige basis gebruik maakt van gastsprekers. Op de beroepspraktijk geënte projecten, stages en afstudeerprojecten waarborgen dat de inhoud van de opleiding actueel wordt gehouden en studenten beroepsvaardigheden ontwikkelen die verbonden zijn met de beroepspraktijk. De beroepenveldcommissie is daadwerkelijk betrokken bij de ontwikkeling van de onderwijsinhoud en het onderwijsprogramma. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool

21 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Het programma van Bedrijfswiskunde is afgeleid van de competenties uit het beroepenprofiel. In de curriculumbeschrijving van de opleiding zijn deze competenties vertaald naar leerdoelen en wordt per vak duidelijk omschreven welke leerdoelen bereikt worden. Ook in de studiewijzers zijn per onderdeel de leerdoelen, de inhoud en de werkvormen aangegeven en wordt de verbinding gelegd tussen competenties en leerdoelen. De opleiding hanteert drie werkvormen: colleges, practica en projectwerk. Kennisonderdelen worden meestal onderwezen in colleges. Sommige kennisonderdelen worden ondersteund door practica om de kennis meer inzichtelijk te maken. Bij practica worden vooral vaardigheden ontwikkeld. Bij projecten is de onderwijsvorm altijd een opdracht die met een groep studenten wordt uitgevoerd. Daarin integreren de studenten de kennis en vaardigheden die ze hebben opgedaan. De samenstelling van de groepen verschilt per project. De thema s van de opdrachten zijn afkomstig uit het werkveld. In deze projecten komen de algemene hbo-competenties aan bod. Aan het begin van de projecten kiest de student zijn persoonlijke leerdoelen aan de hand van het competentieprofiel van de opleiding en zijn persoonlijke interesses en ontwikkelingspad. Binnen het curriculum zijn er twee mogelijke invullingen van de stage. De student kan kiezen voor een stage van 22 weken aaneengesloten, of voor twee stages van 11 weken in verschillende vakgebieden. Dit laatste geniet, gezien de diverse toepassingsgebieden van de opleiding, de voorkeur. Vaak wordt er gekozen voor een stage bij een verzekeringsinstelling en een niet-financiële stage. De studenten beginnen ruim voor hun eigenlijke stageperiode al aan de voorbereidingen in de vorm van een stagevoorlichting, waarbij de stagehandleiding wordt uitgedeeld. Een onderdeel van de procedure is ook dat de student bij de door hem geselecteerde bedrijven solliciteert. Daartoe krijgen de studenten een sollicitatietraining. Tijdens de stage worden de studenten begeleid door stagebegeleiders van de opleiding. Over het algemeen gebeurt dit doordat de begeleider ten minste één keer een bezoek brengt aan het stagebedrijf en door regelmatig contact te onderhouden met de student. Mocht dit niet mogelijk zijn omdat de student zijn stage in het buitenland absolveert, dan wordt er per contact gehouden met de student. Evenals bij de projecten, kiest de student, in overleg met de begeleider, zelf de competenties uit het competentieprofiel, waar hij of zij tijdens zijn stage aan wil werken. Binnen de studie heeft de student 45 studiepunten aan keuzeruimte, namelijk in het tweede en derde jaar bij elkaar tot 15 punten voor keuzeonderwijseenheden en 30 punten in het vierde jaar voor een of twee minors. Binnen het keuzeprogramma biedt de opleiding de keuze uit verdieping, verbreding of voorbereiding op doorstroming naar een masteropleiding. De minoren worden verzorgd door de academie, maar de studenten kunnen ook gebruik maken van het hogeschoolbrede aanbod, of minoren buiten de hogeschool volgen. De prémaster wordt aangeboden in samenwerking met de opleiding bedrijfswiskunde aan de VU. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool

22 Door het volgen van de prémaster vervalt een deel van het schakelprogramma. Het andere deel van het schakelprogramma kan gevolgd worden in de vrije-keuzeruimte binnen de master. Daardoor is het hele schakelprogramma in de opleiding geïntegreerd en kunnen de studenten gelijk doorstromen van de opleiding naar de master aan de VU. Binnen de opleiding is er voor de studenten en medewerkers nog geen mogelijkheid om te participeren in onderzoek. M.b.t. internationalisering: de opleiding is op het ogenblik nog met name op Nederland gericht. De doelstelling is om zich in de toekomst internationaler te gaan oriënteren. Tot nu toe is daar weinig aan gedaan omdat de aandacht van de opleiding uitging naar het ontwikkelen van de studie in het algemeen. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de eindkwalificaties vertaald zijn naar leerdoelen en dat per vak de leerdoelen omschreven zijn. De opleiding hanteert verschillende werkvormen, waarmee de studenten voorbereid worden op het toekomstige werk. Door de mogelijkheid om tijdens de studie twee stages te lopen, krijgen de studenten een goed beeld van het toekomstige werkveld. Daarnaast biedt de opleiding ruimte voor het volgen van een minor, in de vorm van verbreding of verdieping. In samenwerking met de VU biedt de opleiding een pré-master Bedrijfswiskunde aan. Bij alle projecten kiest de studenten in overleg met de docent de competenties. Op het ogenblik is er binnen de opleiding nog geen mogelijkheid om te participeren in onderzoek. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool

23 Facet 2.3. Samenhang Programma Criterium Het facet Samenhang Programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen Het curriculum van de opleiding kan ruwweg ingedeeld worden in 1/3 theorielessen, 1/3 practica en 1/3 projecten. De horizontale samenhang is terug te zien in het gegeven dat het curriculum zo is ingericht dat elk semester een afspiegeling biedt van de drie hoofdlijnen (wiskunde, bedrijfskunde en informatica). De verticale samenhang van de opleiding is terug te zien in de toenemende mate van beroepsgerichtheid van de opleiding gedurende de studiejaren. Projecten worden steeds meer praktijkgericht en kennen/ hebben een toenemende complexiteit.. Tijdens en voorafgaand aan elk project biedt de opleiding flankerend en ondersteunend onderwijs aan, waardoor de studenten voorbereid zijn op deze toenemende complexiteit. Tijdens de projecten wordt ook nieuwe kennis opgedaan, maar het accent ligt dan op integratie van kennis, vaardigheden en attitude. In het derde jaar loopt de student stage bij een extern bedrijf. De stageplaatsen worden door de opleiding voorafgaand aan de stage beoordeeld op het niveau, op de begeleiding vanuit het bedrijf en op de vraag of de stage bijdraagt aan de totale opleiding van de student. De student laat in het stagewerkplan zien dat de opdrachten aan deze criteria voldoen; de inhoud van de stagerapporten moet dit bevestigen. In het tweede semester van het tweede jaar worden de studenten voorbereid op de stage in het derde jaar. Tijdens de stageperiodes organiseert de opleiding terugkomdagen voor de stagiairs. Omwille van de beheersing van het aantal contacturen (onder andere in verband met de beschikbare uren van docenten) heeft de opleiding de keuze gemaakt om sommige vakken maar één keer in de twee jaar voor twee jaargangen gelijktijdig aan te bieden. 20 % van de vakken binnen het curriculum worden gegeven door inleendocenten van de opleiding Technische Bedrijfskunde van dezelfde academie en door docenten van de studie Technische Informatica van de Academie ICT&Media. Daarnaast verzorgt het Actuarieel Instituut een deel van de opleiding. De invulling van deze vakken ligt bij het Actuarieel Instituut. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft vast kunnen stellen dat de horizontale samenhang in de studie terug is te zien in het gegeven dat het curriculum zo is ingericht dat elk semester een afspiegeling biedt van de drie hoofdlijnen (wiskunde, bedrijfskunde en informatica). De verticale samenhang van de opleiding is terug te zien in de toenemende mate van beroepsgerichtheid van de opleiding gedurende de studiejaren. In het curriculum is de voorbereiding op de stage als onderdeel opgenomen in de vorm van een sollicitatietraining, het schrijven van het stageplan en door middel van terugkomdagen. Een deel van het onderwijs wordt door externe partijen ingevuld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool

24 Facet 2.4. Studielast Criterium Het facet Studielast is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het programma studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren, zoveel mogelijk worden weggenomen? Bevindingen In 2006 is de hogeschool gestart met het verbetertraject studiesucces om het rendement van de opleidingen te verbeteren. Op dat moment was er nog weinig bekend over het rendement van de opleiding Bedrijfswiskunde, aangezien er nog geen studenten afgestudeerd waren, er kon alleen wat gezegd worden over het rendement van de propedeuse. Er zijn drie momenten in de studie waarop op onderwijskundige gronden besloten wordt of een student door kan gaan naar de volgende fase van de studie: Aan het eind van de propedeuse (bindend studieadvies) Voorafgaand aan de stage (de student moet voldoende studiepunten gehaald hebben en op die manier een bepaald competentieniveau bereikt hebben) Voorafgaand aan het afsluitende semester met het afstudeertraject (de studie moet afgerond zijn, eventueel op een enkel studiepunt na) Dit is bepaald in de OER. De opleiding heeft geen vakken die een (te) grote drempel vormen voor de student. De studenten besteden gemiddeld 35 uur per week aan hun studie, waarvan ca. 15 uur per week aan computerwerk. Voor de opleiding zijn de volgende verbeterafspraken gemaakt: Een beter op de belevingswereld van de studenten afgestemde studie- en beroepsoriëntatie in de propedeuse Een evenwichtigere verdeling van de studielast over de verschillende semesters. Verbetering va de afspiegeling van de drie hoofdlijnen in alle semesters. Deze afspraken zijn verwerkt in het curriculum van en zullen geëvalueerd worden in de kwaliteitsbijeenkomsten van de opleiding. Ook zal in januari 2009 een roosterwijziging ingevoerd worden, waardoor sommige vakken maar een keer in de twee jaar voor twee studiejaargangen tegelijk gegeven wordt. Het is nog niet bekend welke invloed dit zal hebben op de studeerbaarheid van de opleiding. De studeerbaarheid wordt iedere laatste lesweek van een kwartaal geëvalueerd bij de studenten. In de eerste jaren van de opleiding gaven de studenten aan dat de werkelijke studiebelasting van de verscheidende modules hoger was dan geprogrammeerd. Dit heeft geleid tot bijstellingen in het curriculum. Over het algemeen blijken de studenten nu tevreden te zijn over de belasting. In de Reflector geven zij aan ongeveer 35 uur per week aan hun studie te besteden en de studie-intensiteit als gemiddeld ervaren. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bedrijfswiskunde, De Haagse Hogeschool