Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica voltijd. Hogeschool Leiden

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica voltijd Hogeschool Leiden

2 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica Voltijd CROHO nr Hogeschool Leiden Hobéon Certificering BV december 2006 Auditteam: De heer ir. A.T. de Bruijn (voorzitter) De heer prof.dr.m. A. Huynen De heer ir. P.Lijnzaad De heer R. Rap De heer drs. G.W.M.C. Broers (secretaris)

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Vóórtraject: nulmeting Karakteristiek van de opleiding Visitatierapport Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie Informatica en Bio-Informatica 6 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 9 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 11 Onderwerp 2: Programma 13 Facet 2.1. Eisen HBO 13 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 15 Facet 2.3. Samenhang Programma 17 Facet 2.4. Studielast 19 Facet 2.5. Instroom 21 Facet 2.6. Duur 23 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 24 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 26 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 28 Facet 3.1. Eisen HBO 28 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel Facet 3.3. Kwaliteit Personeel Onderwerp 4: Voorzieningen 33 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 33 Facet 4.2. Studiebegeleiding 34 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 36 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 36 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 39 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld Onderwerp 6: Resultaten Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 42 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Bio-Informatica voltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 46 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren. Bijlage II: Programma visitatie 28 september 2006.

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling De Hogeschool Leiden, in casu de Afdeling I&Bi (Informatica & Bio-Informatica) verzorgt de HBO bachelor opleiding Bio-Informatica Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de voltijd variant van de opleiding Bio-Informatica in het voorliggende rapport samengevat De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleidingen Informatica en Bio-Informatica, voltijd. In deze rapportage is de beoordeling omschreven van de opleiding die door de Hogeschool Leiden, in casu de Afdeling I&Bi, Cluster Techniek in de volgende variant wordt aangeboden: Bio-Informatica, voltijd crohonummer: Vóórtraject: nulmeting Ter voorbereiding op het traject leidend tot een accreditatiebeslissing door de NVAO met betrekking tot de opleiding Bio-Informatica, heeft Hobéon Certificering op verzoek van de opleiding op 11 november 2005 een nulmeting uitgevoerd die met name was gericht op het door de opleiding gehanteerde kwaliteitszorgsysteem en de onderliggende processen en procedures. Inhoudelijke toetsing door vakspecifieke deskundigen maakte deel uit van de nulmeting. Doel van deze nulmeting was na te gaan of de opleiding naar het oordeel van Hobéon Certificering voldoende was voorbereid op het feitelijke accreditatietraject. Uit de nulmeting concludeerde Hobéon Certificering dat de opleiding over het algemeen in voldoende mate toegerust was om beoordeeld te worden maar dat de opleiding op enkele punten een verbetering diende uit te voeren. De nulmeting van de opleiding Bio-Informatica werd verricht door de heren G.J. Stoltenborg en J. Heringa. Eerstgenoemde is senior adviseur bij Hobéon Certificering. De heer J. Heringa is werkveld- en vakdeskundige op het terrein van Bio-Informatica. Als secretaris trad op de heer G.W.M.C. Broers, als adviseur verbonden aan Hobéon Certificering. Conform de met de NVAO gemaakte afspraken, heeft het auditteam dat het accreditatieonderzoek heeft verricht, een andere samenstelling dan het team dat de nulmeting heeft uitgevoerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 1

5 1.4. Karakteristiek van de opleiding De missie en cultuur van Hogeschool Leiden zijn weergegeven in het instellingsplan. Hieruit blijkt dat de Hogeschool Leiden zich wil profileren als een regionaal kenniscentrum gericht op het opleiden van startbekwame en innovatie beroepsoefenaars die aandacht hebben voor de mens in zijn omgeving, uitgaande van christelijke waarden. Voor het cluster techniek is deze missie nader uitgewerkt in het Beleidsplan Techniek Opleidingen die deel uit maken van het cluster dienen intensief samen te werken met het beroepenveld en dit te benutten als referentiekader voor het gehele onderwijsaanbod. Het opleiden tot competente beroepsbeoefenaren houdt o.a. in: onderwijs aanbieden van hoge kwaliteit, initieel en anderszins, waarbij de creativiteit van studenten en docenten, cursisten, klanten en andere stakeholders, wordt gezien als een belangrijke factor voor innovatiekracht. Voor de opleiding Bio-Informatica is dit in de documentatie verder geoperationaliseerd tot: - de afgestudeerde bio-informaticus is een zelfbewuste professional. De beroepspraktijk vraagt om zelfstandige, zelfverantwoordelijke en creatieve bio-informatici die in staat zijn adequaat problemen op te lossen, in steeds wisselende situaties. Gegeven de snelle ontwikkelingen binnen het beroepenveld zullen Hbo ers (bachelors) hun eigen deskundigheid op het gewenste niveau moeten kunnen brengen en houden. Dit veronderstelt inzicht in de relevante beroepssituaties, het kunnen overzien van de reikwijdte van specifieke acties en kunnen reflecteren op de eigen prestaties en inzicht in toekomstige ontwikkelingen op het vakgebied Bio- Informatica. Wat dit laatste betreft is het voor de hbo-afgestudeerde bio-informaticus van groot belang dat hij in staat is de laatste ontwikkelingen op het terrein van Bio-Informatica te volgen. Het lezen en begrijpen van vakliteratuur is één van de kwalificaties waarover hbo-afgestudeerden dienen te beschikken zoals beide vakinhoudelijke deskundigen, Heringa en Huynen, die bij de nulmeting resp. audit betrokken waren, expliciet aangaven. Belangrijker nog dan kennis is het vinden van oplossingen in kritische situaties en het vermogen eigen kennis, vaardigheid en gedrag op evenwichtige wijze verder te ontwikkelen in samenwerking met anderen. Dit zijn dan ook de uitgangspunten van de onderwijsvisie van de opleiding. De opleiding ziet dit als antwoord op de snel veranderende eisen van de beroepspraktijk. Inbreng van de beroepspraktijk en reflectie op eigen kunnen zijn hierbij de noodzakelijke ingrediënten. Voor het realiseren van onderwijs dat uitgaat van deze missie participeert de opleiding in het landelijk overleg op het terrein van Bio-Informatica (LOBIN) om in gemeenschappelijk overleg nieuwe ontwikkelingen te signaleren en te beoordelen. Ook neemt de opleiding actief deel aan regionale samenwerkingsverbanden met kenniscentra. Wat dit laatste betreft bevindt de opleiding Bio-Informatica van de Hogeschool Leiden zich temidden van een groot aantal bedrijven (het Bio Science Park ) die bio-informatici in dienst hebben Visitatierapport De opleiding Bio-Informatica van de Hogeschool Leiden is niet gevisiteerd (Bron: HBO-raad). De opleiding is gestart in Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 2

6 1.6. Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de opleiding Bio-Informatica is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvariant geldt het volgende: De opleiding Bio-Informatica is een jonge opleiding. In landelijk verband zijn er initiatieven om te komen tot één landelijk profiel binnen de kaders van het LOBIN (Landelijk Overleg Bio-Informatica HBO). In overleg met de Wageningen University worden profiel en eindkwalificaties geformuleerd. Een eerste ontwerp is beschikbaar en wordt voorgelegd aan het werkveld (zie ook onder facet 1.1, Domeinspecifieke eisen). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en heeft vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een Bio-Informatica opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding Bio-Informatica aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review; Studiegids; Onderwijs- en Examenreglement; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 3

7 Op basis van de door opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Bio-Informatica, een student, één lead auditor, één auditor onderwijs/secretaris vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortganggesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. De bevindingen werden vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 4

8 Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 1 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 1 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 5

9 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Student-lid Onderwijskundig auditor en Secretaris: De heer A.T. de Bruijn De heer M. Huynen (externe deskundige inhoud Bio-Informatica) De heer P. Lijnzaad (externe deskundige werkveld Bio-Informatica) De heer R. Rap De heer G.W.M.C. Broers Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Bio-Informatica noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer De Bruijn heeft als lead auditor inmiddels een aantal audits voorgezeten. Hij heeft, op basis van zijn jarenlange ervaring binnen het hoger technische onderwijs, een goed beeld van technische opleidingen op dit niveau en binnen het vakgebied Bio-Informatica. De externe deskundigen Huynen en Lijnzaad hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. Beide externe deskundigen hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals op HBO-niveau. De deskundige onderwijs, Broers, heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Broers heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. De heer Rap completeerde het auditteam als studentlid. Hij is derdejaars student Bio-Informatica aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie Informatica en Bio-Informatica De opleidingen Informatica en Bio-Informatica van de Hogeschool Leiden zijn op één dag geaudit. Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 6

10 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Het auditteam constateert dat Hbo-opleidingen op het terrein van Bio-Informatica van recente datum zijn. De eerste opleiding, zo blijkt uit de documentatie, is van start gegaan in Groningen in 2002, gevolgd door Leiden en Arnhem/Nijmegen. De Hbo Bio-Informatica opleiding wordt verzorgd door instellingen die daarnaast opleidingen op het terrein van life science (laboratorium) en/of ICT aanbieden. Bij het samenstellen van het concept raamplan is gebruik gemaakt van de profielen van bestaande laboratorium- en ICT opleidingen, zo is uit de documentatie af te leiden. De Leidse opleiding Bio-Informatica maakt deel uit van het LOBIN, het Landelijk Overleg Bio-Informatica HBO. Het LOBIN biedt een door het auditteam bestudeerd raamwerk aan voor competenties voor de individuele opleidingen dat als uitgangspunt dient bij het opstellen van competentiegerichte opleidings- en beroepsprofielen (zie hierna). Via het LOBIN en in overleg met onder andere de Wageningen Universiteit werken de opleidingen aan de eindkwalificaties van de opleiding Bio-Informatica. Dit heeft geleid tot een eerste ontwerp, dat ter validatie zal worden voorgelegd aan het beroepenveld via landelijke beroepenveldcommissie (in oprichting) voor de drie (landelijke) Bio-Informatica opleidingen. Daarnaast is er binnen de Leidse opleiding sprake van een eigen inkleuring via de eisen uit het regionale beroepenveld. Dit regionale beroepenveld ligt geografisch in de directe omgeving van de hogeschool: de hogeschool ligt aan de rand van het Bio-Sciencepark Leiden, een locatie waar verschillende bedrijven gevestigd zijn waar bio-informatici werkzaam zijn. Gelet op de snelle ontwikkelingen binnen het vakgebied blijft het van belang dat de opleiding in overleg met het werkveld en op basis van literatuurstudie (i.c. het raadplegen van vaktijdschriften) het curriculum up-to-date houdt en daar waar sprake is van eigen inkleuring van de opleiding deze inkleuring ook verantwoordt. Het auditteam stelt vast dat de opleiding op dit punt de juiste opstelling kiest door niet af te wachten maar zelf initiatieven te ontwikkelen en in overleg met het beroepenveld keuzes te maken. De opleiding betrekt daartoe het regionale beroepenveld bij het verder aanscherpen van en het opstellen van herziene/nieuwe beroepskwalificaties. Het regionale beroepenveld is benaderd voor een onderzoek naar de eisen en wensen voor de opleiding Bio- Informatica in Leiden. Dit onderzoek is beschreven in een door het auditteam bestudeerd rapport, Onderzoeksrapportage Bio-Informatica. Hogeschool Leiden uit Ten behoeve van dit rapport is marktonderzoek verricht binnen het voor afgestudeerden van de opleiding Bio-Informatica relevante werveld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 7

11 Tot de gesprekspartners behoorden het hoofd van het Bio-Informatica Laboratorium binnen het AMC, het hoofd van het Genome Technology Center binnen het LUMC, de directeur van Centocor en de directeur R&D van Genecor. Het auditteam acht de 15 gesprekspartners voldoende representatief voor het beroepenveld. Het auditteam constateert dat de opleiding Bio-Informatica in de documentatie op een voldoende heldere wijze uiteen heeft gezet op welke wijze zij de relatie tussen werkveld en opleiding concreet gestalte heeft gegeven. Bij de opzet van de opleiding Bio-Informatica is uitgegaan van de ontwikkeling van vakgebied op dat moment. Essentieel blijft dat degenen die de opleiding dragen op de hoogte blijven van de ontwikkeling in de bio-informatische technieken. De opleiding loopt zo n twee jaar achter bij wat er gepubliceerd en ontwikkeld wordt. Naar de mening van het auditteam hoeft dit geen probleem te zijn: ontwikkelingen hebben tijd nodig om getest te worden in het academische werkveld, en niet al het nieuwe is beter. Contacten met het werkveld en wo-instellingen alsmede de door het auditteam geconstateerde werving van nieuwe, jonge academisch opgeleide docenten ondervangen het probleem dat de opleiding achterop raakt bij de zeer snelle ontwikkelingen binnen het vakgebied. Nieuwe ontwikkelingen worden door studenten en docenten gedeeld met praktijkbeoefenaren. Bij de opzet van de onderdelen van het curriculum is en wordt gebruik gemaakt van externe deskundigen, die nieuwe ontwikkelingen inbrengen in het curriculum. Bij het actueel houden van de opleiding wordt verder gebruik gemaakt van materiaal uit door docenten gevolgde cursussen en/of symposia, literatuurstudie, zoals bij de onderwijseenheden Browsing the genome, Groei, ontwikkeling & regulatie, Moleculaire genetica, contacten met de Universiteit Leiden (zo hebben studenten van de opleiding in het voorjaar van 2006 hier presentaties gevolgd over recent Bio-Informatica onderzoek) en door het stimuleren van symposiabezoek door studenten en docenten (zoals in voorjaar 2006 het symposium Proteomics). Bij de opleiding Bio- Informatica hebben derde jaars studenten een symposium bezocht over Biomarker Discovery by Mass Spectometry. Oordeel: goed Voor de opleiding Bio-Informatica kwalificeert het auditteam dit facet als goed en wel op grond van de volgende observaties: de thans voorliggende set eindkwalificaties van de opleiding sluit aan bij de eisen die op landelijk niveau door vakgenoten binnen het Bio-Informatica domein worden gesteld aan de betreffende opleiding; validering van deze eindkwalificaties heeft niet alleen op landelijk maar ook op regionaal i.c. Leids niveau plaatsgevonden; door deze regionale validering verzekert de opleiding zich van medewerking van bedrijven en input van vakinhoud door deze bedrijven: het commitment van deze bedrijven met de opleiding is daardoor groter. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 8

12 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen De opleiding Bio-Informatica maakt gebruik van documenten waarin de kwalificaties beschreven zijn welke opgesteld zijn op basis van informatie afkomstig uit het werkveld. Het competentieprofiel van de Bio- Informaticaopleiding bestaat uit zowel algemene bouwstenen als specifieke op het vakgebied Bio- Informatica gerichte kwalificaties. Beide type kwalificaties kunnen gerelateerd worden aan de Dublin Descriptoren waardoor het hbo-niveau beschreven is. Het auditteam constateert dat het niveau van de bachelor ook op een heldere wijze voor studenten is beschreven in de studiegids. Hier zijn de verschillende studieonderdelen beschreven; de doelen zijn opgenomen die aantoonbaar verwijzen naar de Dublin Descriptoren. De dimensies van de Dublin Descriptoren Kennis en inzicht De Bio-Informatica eindkwalificaties zijn geformuleerd in beroepsspecifieke competenties en wel zodanig dat zij niet kunnen worden verworven zonder gedegen kennis van en inzicht in: ontwikkelingen op medisch-biologisch terrein; ontwikkelingen op het terrein van biotechnologie; dataverzamelen en informatieanalyse; object georiënteerd programmeren. Toepassen Kennis en inzicht De Bio-Informatica specifieke competenties zijn onderverdeeld in deelcompetenties, gericht op het uitvoeren van de kerntaken van een Bio-Informaticus. Het betreft hier bijvoorbeeld het kunnen toepassen van kennis en inzicht op terreinen als: programmeervaardigheden; comparative genomics; onderzoek verrichten; data mining. De vermelde producten impliceren een professionele toepassing door de student van zijn verworven kennis en inzicht. Omdat in het programma van de opleiding het maken van reële beroepsproducten een centrale plaats inneemt, vormt het toepassen van kennis en inzicht de ruggengraat van de opleiding. Oordeelsvorming De (generieke) hbo competenties en de beroepsspecifieke competenties behelzen het hele spectrum van probleemsignalering/-formulering; ontwikkeling; uitvoering; evaluatie. De daarmee verband houdende vaardigheden zijn expliciet gericht op het maken van inzichtelijke keuzen in de beroepsuitoefening. Dit veronderstelt dat de student in staat is problemen en/of grote hoeveelheden data te analyseren en mogelijke oplossingsstrategieën tegen elkaar af te wegen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 9

13 Voorts wordt in de opleiding expliciet aandacht besteed aan het ontwikkelen van het vermogen van de student tot reflectie op het beroep en de ontwikkelingen daarin. Communicatie Tevens is communicatie in het programma van de opleiding opgenomen als één van de centrale gedragsindicatoren. De opleiding kent dan ook in het programma specifiek op (schriftelijke en mondelinge) communicatie gerichte studieonderdelen. Leervaardigheden Voor de opleiding Bio-Informatica geldt, dat de te verwerven competenties een aantal vaardigheden van de studenten vooronderstellen die niet alleen zijn gericht op het professioneel handelen maar ook op het eigen leren (zelfreflectie), opdat de student in staat is: zich als bio-informaticus verder te professionaliseren; vervolgstudies op een hoger niveau te doorlopen. Samenvattend: de door de opleiding Bio-Informatica gehanteerde set competenties zijn te relateren aan de Dublin Descriptoren. De door de Bio-Informaticaopleiding hierbij gevolgde werkwijze bood het auditteam voldoende inzicht in de wijze waarop de koppeling met de Dublin Descriptoren tot stand is gekomen. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties en de daarvan afgeleide generieke en beroepsspecifieke competenties bevatten alle elementen waar de Dublin Descriptoren betrekking op hebben en wel met een bereik dat overeenkomt met het hbo-niveau waar de Dublin Descriptoren expliciet naar verwijzen; de eindkwalificaties sluiten aan bij de vijf dimensies van de Dublin Descriptoren. Zij zijn in het programma verankerd in termen van gedragsindicatoren en competenties. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 10

14 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen De eindkwalificaties van de opleiding Bio-Informatica (zowel de landelijk overeengekomen kwalificaties als de specifieke uitwerking daarvan door de Leidse opleiding) zijn geformuleerd in termen van competenties die aantoonbaar in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor de afgestudeerde Bio-Informaticus relevante werkveld geborgd. In de documentatie en modulebeschrijvingen van de opleiding is beschreven over welke kwalificaties een beginnende beroepsbeoefenaar ten minste moet beschikken. Verschillende overlegvormen tussen opleiding en werkveld dragen in sterke mate bij tot de profilering en explicitering van het beroep waarvoor de opleiding Bio-Informatica opleidt. Kennisontwikkeling van studenten vindt plaats met, zo blijkt uit de documentatie, een duidelijke interactie tussen opleiding en het werkveld. Voorbeelden hiervan zijn de bijeenkomsten tussen het werkveld en de opleiding en contacten tussen de opleiding met het werkveld via de stages van studenten. Beide vormen van overleg leiden tot substantiële inhoudelijke input voor de opleiding. De opleiding Bio-Informatica streeft een voldoende hoog niveau na, zoals onder andere blijkt uit de gehanteerde competenties en de vertaling hiervan naar doelstellingen en het curriculum. Daartoe bestaan nauwe contacten met het werkveld. Tevens worden de actuele ontwikkelingen binnen het vakgebied continu gevolgd (zie hierna). De wijze waarop de opleiding de competenties heeft uitgewerkt en in het programma heeft opgenomen en beschreven in de documentatie, beoordeelt het auditteam als adequaat. Voor iedere onderwijseenheid (module, stage, project) zijn competenties, inhoud en leerdoelen beschreven, zo blijkt uit de modulebeschrijvingen van de opleiding. Deze zijn besproken in het opleidingsoverleg, in werkconferenties en vervolgens vastgesteld door de Onderwijs- en Examencommissie. Competenties, inhoud en leerdoelen zijn afgestemd op de landelijke kwalificaties. Uit de documentatie van de opleiding Bio-Informatica blijkt dat de specifieke Hbo-oriëntatie gerealiseerd wordt door de sterke externe gerichtheid van de opleiding. Onder 1.1 is gewezen op de relatie van de opleiding met het beroepenveld en de inbreng hierbij van het beroepenveld bij het up-to-date houden van de eindkwalificaties en het curriculum. Naast stage en afstuderen, waarbij de student onder beperkte begeleiding zelfstandig functioneert in een complexe beroepssituatie, is de Hbo-oriëntatie gerealiseerd door externe projecten waarbij een student, onder begeleiding van een docent van de opleiding (zie hierna), in een projectgroep aan een opdracht uit het beroepenveld werkt. Ook de stage maakt deel uit van de externe gerichtheid van de opleiding waarbij studenten werken aan soms, zo constateert het auditteam na bestudering van werkstukken, complexe opdrachten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 11

15 Een externe opdracht is gekoppeld aan een onderwijseenheid, waarvan de te behalen competenties, leerdoelen en inhoud zijn vastgelegd. Feedback vanuit deze opdrachten (door de student, de begeleidend docent en de opdrachtgever) vormt input voor het wegen en bijstellen van de kwalificaties. Het auditteam acht dit adequaat. De feedback uit de stage (en vanaf 2007 ook van de afstudeerprojecten) en de externe projecten is input voor eventuele bijstelling en actualisatie van de competenties. Uit de evaluaties blijkt dat de kwalificaties van de student voldoen aan de eisen van het werkveld. Door docenten te stimuleren ook zelf actief mee te werken bij externe projecten wordt de koppeling met de Hbo-praktijk hechter met als effect actualisering van de kwalificaties voor de opleiding. Bij de realisatie en invulling van het onderwijs zijn relevante externe partijen betrokken. Samenvattend concludeert het auditteam dat het beroepsprofiel de daarmee samenhangende beroepscompetenties een voldoende hoog niveau van beroepsuitoefening garandeert en aansluiting biedt op de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren. De wijze waarop de opleiding de competenties heeft uitgewerkt en in het studieprogramma opgenomen en beschreven heeft in de studiegids, beoordeelt het auditteam als voldoende. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als goed wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties zijn rechtstreeks ontleend aan het thans voorliggende Bio-Informatica beroepsprofiel; de opleiding heeft de landelijk overeengekomen eindkwalificaties uitgewerkt. De opleiding houdt actuele ontwikkelingen in het beroepenveld bij en verwerkt deze in het studieprogramma; in de van het beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke kwalificaties wordt uitdrukkelijk ook het niveau van de beginnende Bio-Informatica beroepsbeoefenaar geformuleerd. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor de Bio-Informatica opleiding als voldoende. De opleiding heeft goed zicht op de ontwikkelingen in het werkveld en zij heeft haar inzicht wat bereik, onderwerpen en diepgang betreft omgezet in concrete opleidingsdoelstellingen, die zij vervolgens ook in haar programmaopzet zichtbaar heeft gemaakt, waarbij zij het werkveld betrekt. Conform de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan voldoende. Het auditteam beoordeelt evenwel alle facetten van het onderwerp Doelstellingen Opleiding als goed. Dit rechtvaardigt (zie onder D en E) een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam de kwalificatie goed als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 12

16 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Uit de door het auditteam bestudeerde documentatie blijkt, dat de interactie met de praktijk de kern vormt van het onderwijsleerproces van de opleiding Bio-Informatica. Het studieprogramma is gebaseerd op de beroepspraktijk van de bio-informaticus en wordt bijgesteld op basis van actuele ontwikkelingen binnen het vakgebied. Het curriculum van de opleiding is vormgegeven op basis van de thans voorliggende set landelijke Bio- Informatica competenties en wordt verder ontwikkeld in samenwerking met het beroepenveld. Daarnaast bestaan contacten met het werkveld ook uit persoonlijke banden van docenten met het werkveld en uit formele contacten die voortkomen uit stages van de studenten. Uitgangspunt van de opleiding is het om docenten aan te trekken die deels in de praktijk werkzaam zijn of recentelijk in de praktijk werkzaam zijn geweest. De opleiding heeft, zo blijkt uit het curriculum, een omvangrijke buitenschoolse component die gevolgd wordt door een uitgebreide stage. In het curriculum komt de beroepsgerichtheid tot uitdrukking in alle onderdelen: de practica, de theorievakken, de projecten en het overige buitenschools programma. Het onderwijs binnen de opleiding Bio-Informatica is competentiegericht vormgegeven. Door de centrale plaats van reële opdrachten uit de beroepspraktijk binnen de opleiding - het toekomstige werkveld van de Hbo er - wordt voldaan aan de eisen die het HBO stelt aan kennis, vaardigheid en attitude. De verwachtingen van de stageverlenende instanties, wat betreft inhoud en niveau van de kennis en vaardigheden van de student, worden afgestemd tussen opleiding en het bedrijf door rekening te houden met de studiefase van de student. De opleiding Bio-Informatica biedt de studenten actueel, beroepsgericht onderwijs. Als studiemateriaal wordt gebruik gemaakt van actuele vakliteratuur in boekvorm, digitaal via internet en van materiaal ontwikkeld door of via samenwerking met externen. De literatuur is deels Nederlands- en deels Engelstalig. Het onderwijsmateriaal is afgestemd op de doelstellingen van de opleiding, zo constateert het auditteam. Bij de keuze van materiaal is ook gekeken naar studiemateriaal dat andere Bio-Informatica opleidingen gebruiken en is rekening gehouden met ontwikkelingen in het vakgebied. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 13

17 Kennisontwikkeling en interactie met het beroepenveld zijn onderdeel van de visie van de opleiding Bio- Informatica. Projecten binnen de opleiding Bio-Informatica, waarin studenten werken aan reële opdrachten uit het beroepenveld, vormen de ruggengraat van het curriculum. In de propedeutische fase is dit beperkt tot kennismaken met het beroepenveld en interne projecten waarin gewerkt wordt aan een gesimuleerde (door de opleiding verstrekte) opdracht. In de hoofdfase vormen de externe opdrachten met stage en afstuderen het hoofdbestanddeel (zie hierna). Uit de documentatie blijkt dat interactie met het beroepenveld geborgd wordt door: de externe projecten; stage en de outline voor het afstuderen; gastcolleges; onderwijseenheden opgesteld door het beroepenveld; uitvoer van onderwijseenheden door experts uit het beroepenveld; samenwerkingsprojecten; contacten met beroepenveld. De opleiding realiseert de relatie met het werkveld verder op de volgende wijze: docenten worden zo veel mogelijk bij stagebegeleiding en afstudeerbegeleiding ingezet; studenten vinden de resultaten van deze contacten met de beroepspraktijk in alle studieonderdelen van het curriculum terug; de beroepsgerichtheid van de opleiding in de projectmatige en thematische benadering van het curriculum wordt versterkt door stages en het afstuderen in de beroepspraktijk. Het auditteam constateert verder dat studenten gedurende het eerste studiejaar door middel van de modulen Discovering Bio-informatics en het project Bio-informatica in de praktijk kennismaken met het beroepenveld. Met externe opdrachten wordt gewerkt binnen de onderwijseenheden protein modeling, data mining, genomics, microarray, en bij nog nieuw op te zetten onderwijseenheden (ook binnen de minors) in het vierde jaar. In het derde studiejaar lopen studenten stage van een half jaar en het vierde jaar wordt afgesloten met de afstudeeropdracht. De opleiding maakt gebruik van gastdocenten. Concrete voorbeelden hiervan zijn het auditteam getoond. De gastdocenten zijn vaak afkomstig uit wetenschappelijk/klinische organisaties. Samenvattend constateert het auditteam dat kennisontwikkeling door studenten plaatsvindt via interactie met de beroepspraktijk, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal, vakliteratuur en toegepast onderzoek. Het auditteam heeft dit geconstateerd op basis van bestudering van documenten. Het auditteam heeft uitgebreide inzage gehad in de literatuur die men binnen de opleiding gebruikt. Naar het oordeel van het auditteam is de relatie van de opleiding met het werkveld voldoende geborgd en zijn relevante partijen uit het werkveld betrokken bij de opleiding. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert voor de Bio-Informatica opleiding dit facet als goed en wel op grond van de volgende observaties: de interactie met de beroepspraktijk vindt plaats zowel op het niveau van programmaontwerp als op het niveau van de programma-uitvoering; de ontwikkeling van kennis en beroepsvaardigheden van de studenten vindt plaats via recente vakliteratuur, via door de beroepspraktijk ingebrachte projecten en via aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal; de verbinding tussen werkplek en studieprogramma is nadrukkelijk aanwijsbaar in het opleidingsprogramma. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 14

18 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Bij de start van de opleiding Bio-Informatica waren er geen landelijk vastgestelde eindkwalificaties. Inmiddels is er landelijke overeenstemming over deze eindkwalificaties. De opleiding Bio-Informatica van de Hanzehogeschool Groningen heeft voor de opleiding van de Hogeschool Leiden als basis gediend. De opleiding in Leiden heeft het propedeuse curriculum van Hanzehogeschool gekocht en dit aangepast aan de eigen situatie, zoals onderzocht is in de Onderzoeksrapportage opleiding Bio-Informatica Hogeschool Leiden. Bij de opzet en realisatie is en wordt nauw samengewerkt met de andere Bio-Informatica opleidingen. De opleiding Bio-Informatica heeft de landelijk afgesproken kwalificaties opgenomen in het Onderwijs en Examenreglement en per onderwijseenheid de leerdoelen, de inhoud, de te behalen competenties en de relatie met de eindkwalificaties beschreven. Het verband tussen de eindkwalificaties en de kwalificaties die in de onderwijseenheden behaald worden is vastgelegd in de competentiematrix. De opleiding Bio-Informatica volgt de ontwikkelingen in het beroepenveld op de voet en heeft deze ontwikkelingen zoveel mogelijk opgenomen in de opleiding. Dit zowel landelijk als regionaal met een eigen Leidse inkleuring. De opleiding heeft contact met het beroepenveld en betrekt dit contact bij de inhoudelijke vormgeving van het curriculum. Het auditteam heeft de programmabeschrijving van de opleiding bestudeerd en geanalyseerd en daarbij ook de deelbeschrijvingen van de onderwijsblokken en modulen betrokken. Analyse van de beschrijving van de programmaonderdelen laat zien, dat elk onderdeel wat inhoud en werkvorm betreft correspondeert met de bij dat onderdeel behorende competentie. De vertaling van de eindkwalificaties van de opleiding naar het studieprogramma wordt zichtbaar in de leerdoelen van elk semester en in de leerdoelen van de blokken en de daarin gepositioneerde projecten, practica en (theorie)modulen. Dit is op een heldere wijze beschreven voor studenten in de studiegids. Het auditteam acht dit adequaat: studenten zijn op deze wijze op de hoogte van hetgeen de opleiding vakinhoudelijk van hen verwacht. Het auditteam heeft op basis van het studieprogramma en op basis van een analyse van verschillende modulebeschrijvingen goed zicht gekregen op de inhoud, het bereik en het niveau van de doelstellingen en op de mate van concreetheid. Het auditteam concludeert dat er op de verschillende niveaus van het programma een duidelijke relatie bestaat tussen deze doelstellingen en de eindkwalificaties van de opleiding. Binnen de opleiding Bio-Informatica is het onderwijs gegroepeerd rond een thema. Afstemming van inhoud, werkvorm en te behalen kwalificaties vindt plaats binnen het geheel van onderwijseenheden die in een bepaald thema worden aangeboden. Dit bestaat uit een project, met flankerende, ondersteunende modulen (meestal drie) en workshops. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 15

19 Een belangrijk onderdeel van het onderwijsprogramma is het uitvoeren van praktijkopdrachten en het lopen van stages. Bestudering van praktijkwerkstukken, geschreven door studenten, laten zien dat de eisen waaraan de resultaten van de praktijkopdrachten en de stagiairs bij hun werkzaamheden dienen te voldoen, expliciet anticiperen op die welke in het Bio-Informatica beroepenveld worden gesteld. Daarmee wordt in het programma een direct en zichtbaar verband gelegd tussen de inhoud, het niveau en de oriëntatie van het programma enerzijds en de eindkwalificaties, geformuleerd als competenties, anderzijds. Door de koppeling van de resultaten van praktijkopdrachten(output) aan de leerdoelen is de mate waarin de student de leerdoelen daadwerkelijk heeft gerealiseerd voldoende toetsbaar. Daarmee wil het auditteam aangeven dat de leerdoelen vertaald zijn naar concreet professioneel gedrag en naar professionele resultaten. De vormgeving van de modules en de projecten binnen de opleiding, zo heeft het auditteam kunnen constateren, gaat uit van een leeromgeving waarin het leerproces van de student centraal staat en waarbij de kennis (verworven via ondersteunende modules) en de vaardigheden (verworven via de opdrachten/practica), door de student in stelling moeten worden gebracht wil hij de projectopdrachten met succes kunnen uitvoeren. Per onderwijseenheid zijn de studiebelasting, doelstelling, inhoud, werkwijze en competenties gedefinieerd en geplaatst binnen het kader van de eindkwalificaties. De studenten van de opleiding vinden hierover voldoende informatie in de studiegids. Voor de studenten geldt dat zij werken aan een project binnen een bepaald thema. Zij voeren onder begeleiding en in samenwerking met andere studenten opdrachten uit binnen dit project. Vaardigheden en theorie, nodig om de opdrachten uit te voeren, worden getraind of gedoceerd in werkcolleges, practica en workshops. Leerinhoud en vaardigheden zijn op een voldoende adequate wijze geplaatst binnen een context. Samenvattend komt het auditteam tot de conclusie dat de opleiding de set competenties adequaat heeft uitgewerkt in doelstellingen, die vervolgens helder vertaald zijn naar het curriculum. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert voor de Bio-Informatica opleiding dit facet als goed en wel op grond van de volgende observaties: de opleiding heeft op vak-, opdracht/projectniveau door het programma heen de leerdoelen, leerinhouden en werkvormen vastgesteld die aantoonbaar afgeleid zijn van de thans voorliggende Bio- Informatica eindkwalificaties; de projecten zijn gericht op een praktijkopdracht die gedefinieerd is in termen ontleend aan de eindkwalificaties; de leerdoelen en de praktijkopdrachten nemen in complexiteit toe om tenslotte in de afstudeerfase een niveau te bereiken dat naar het oordeel van het auditteam Hbo-niveau is. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 16

20 Facet 2.3. Samenhang Programma Criterium Het facet Samenhang Programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen De voor de opleiding geldende algemene Hbo-competenties en specifieke beroepscompetenties zijn aantoonbaar ontleend aan het landelijk vastgestelde beroepsprofiel. De eisen die aan een Bio-Informaticus worden gesteld, zijn in dat profiel beschreven in onderling samenhangende deelcompetenties. Zoals reeds beschreven, heeft de opleiding de eindkwalificaties per opleidingsjaar concreet uitgewerkt naar leerdoelen per semester en per onderwijseenheid. Leerdoelen, die in complexiteit toenemen om in de afstudeerfase het Hbo-eindniveau te bereiken. Daardoor bestaat er een duidelijke samenhang in de leerdoelen en is de verticale samenhang binnen het studieprogramma tussen de onderscheiden studieonderdelen in voldoende mate geborgd. De horizontale samenhang van de opleiding Bio-Informatica is voldoende geborgd door de thematische indeling van het onderwijs. Binnen een thema staat een project centraal, met als ondersteuning flankerend onderwijs, dat inhoudelijk gerelateerd is aan hetzelfde thema. In de propedeuse worden basisvaardigheden en een overzicht van het vakgebied aangeboden, zo blijkt uit de documentatie. In de hoofdfase wordt dieper ingegaan op de verschillende studieonderdelen, waarbij sprake is van een toenemende complexiteit in de leerlijnen, met een stage in het derde jaar die voorbereidt op het afstuderen en een verdiepende minor die aansluit op de hoofdonderwerpen uit de major. Niet alleen in de programmabeschrijving maar ook in de detailinformatie op moduleniveau wordt de samenhang verder zichtbaar: de projecten (en het flankerend onderwijs) waaruit het programma is opgebouwd, zijn qua onderwerp en inhoud ontleend aan het overkoepelend thema; kernelement in de vormgeving van het studieprogramma is een sterke interactie tussen theorie en praktijk; de projecten en de flankerende onderwijseenheden zijn aantoonbaar gericht op het maken van beroepsopdrachten, hetgeen impliceert dat studenten leren kennis, inzichten en vaardigheden uit verschillende deelgebieden te integreren; de projecten en de flankerende onderwijseenheden zijn zodanig ontworpen en in het programma opgenomen dat zij ten opzichte van elkaar een verdiepende functie hebben. De leerdoelen en de daaraan gerelateerde opdrachten nemen in complexiteit toe; alle studieonderdelen tezamen bestrijken alle eindkwalificaties. Tijdens de beide eerste studiejaren wordt met name aandacht besteed aan de funderende vakken zoals Atoombouw en Chemische binding en Inleiding programmeren. Vervolgens wordt op deze studieonderdelen gedurende de volgende jaren voortgebouwd waarbij uitvoerig aandacht wordt besteed aan moleculair-biologische technieken, moleculaire genetica en data mining. Laatstgenoemde studieonderdelen kunnen door de student alleen gevolgd worden indien zij de funderende vakken uit het eerste deel van hun studie beheersen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bio-Informatica, Hogeschool Leiden 17