Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Personeel & Arbeid P&A, voltijd en deeltijd

Transcriptie

1 Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Personeel & Arbeid P&A, voltijd en deeltijd Haagse Hogeschool Afdeling Management & Human Resources

2 Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Personeel & Arbeid P&A, voltijd en deeltijd Haagse Hogeschool Afdeling Management & Human Resources Hobéon Certificering BV April 2005 Auditteam: Drs. W.G. van Raaijen Drs. R.M. van Kampen Drs. R.F. Stapert J.W. Verhaar

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Bereik van de beoordeling Beoordelingsprocedure en werkwijze Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie (gesprekspartners uit de beide opleidingsvarianten) Programma visitatie 24 september BEVINDINGEN EN BEOORDELING 6 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 6 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 6 Facet 1.2. Niveau Bachelor 9 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 11 Onderwerp 2: Programma 12 Facet 2.1. Eisen HBO 12 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma 15 Facet 2.3. Samenhang Programma 17 Facet 2.4. Studielast 19 Facet 2.5. Instroom 21 Facet 2.6. Duur 23 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 24 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 26 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 28 Facet 3.1. Eisen HBO 28 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 30 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 31 Onderwerp 4: Voorzieningen 33 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 33 Facet 4.2. Studiebegeleiding 34 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg Facet 5.1. Evaluatie resultaten Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 38 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 39 Onderwerp 6: Resultaten 40 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 40 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema Personeel & Arbeid, voltijd Oordeelschema Personeel & Arbeid, deeltijd Samenvattend oordeel/ advies aan NVAO 45 BIJLAGE I: Curricula Vitae en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren BIJLAGE II: Programma Visitatie 24 september 2004

4 1. INLEIDING 1.1. Bereik van de beoordeling De Haagse Hogeschool, in casu de Afdeling Management & Human Resources (M&HR), verzorgt de hbo bachelor opleiding Personeel & Arbeid P&A. Het onderhavige rapport heeft betrekking op de opleiding P&A, voltijd en deeltijd. Hobéon Certificering heeft als Visiterende en Beoordelende Instantie (VBI) de beide opleidingsvarianten (voltijd en deeltijd) in één gezamenlijk traject beoordeeld. Deze beoordeling is gericht op een accreditatiebeslissing met betrekking tot de hbo bachelor opleiding P&A (voltijd en deeltijd). De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review P&A van de Afdeling M&HR. Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de voltijd- en deeltijdvariant van de opleiding P&A in één rapport samengevat omdat beide varianten gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen een gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de twee varianten zichtbaar gemaakt Beoordelingsprocedure en werkwijze Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleiding P&A is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van de betreffende opleiding voldoende is. Om de beoordeling voor partijen inzichtelijk te maken heeft Hobéon Certificering bovengenoemd Accreditatiekader nader uitgewerkt in een checklist ( Checklist Accreditatie HBO Bachelor ) waarin per facet het betreffende NVAO criterium nader is gespecificeerd in deelvragen. Voorafgaand aan het feitelijk accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de Haagse Hogeschool en de Afdeling M&HR ervan op de hoogte gesteld dat deze checklist bij de beoordeling van de bachelor opleiding P&A (voltijd en deeltijd) gehanteerd zou worden De opleiding P&A (voltijd en deeltijd) heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en onderwijskundige doelstellingen gebaseerd op ten minste het landelijk beroepsprofiel en de daaraan gerelateerde opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de HBO P&A opleidingen en het beroepenveld (zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader geanalyseerd en vastgesteld dat het in voldoende mate specifiek is en qua inhoud, bereik en niveau passend is voor een opleiding P&A op hbo-niveau. Zie voorts onder facet 1.1. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 1

5 De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van de door de Afdeling Management & Human Resources (M&HR) aangeleverde schriftelijke informatie: (i) Management Review met betrekking tot de opleiding P&A (voltijd en deeltijd), (ii) de in het kader van de interne sturingscyclus opgeleverde managementrapportages en (iii) de onderliggende documentatie die betrekking heeft op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende verbetermaatregelen, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, externe relaties en rendement. Op basis van deze door de Afdeling M&HR aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding P&A (voltijd en deeltijd). Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de Afdeling M&HR op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een ééndaagse visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten één externe onafhankelijke deskundige op het gebied van P&A, één student, één lead auditor vanuit Hobéon Certificering en één auditor onderwijs (eveneens vanuit Hobéon Certificering), die ook als secretaris optrad. Onder controle moet hier worden verstaan dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of, en zo ja in welke mate, de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en, daar waar het de huisvesting en materiële voorzieningen betreft, door eigen waarneming. 1 Visitatie heeft plaatsgevonden op 24 september Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 2

6 Hieronder volgen enkele voorbeelden van de door het auditteam geraadpleegde additionele documentatie: overzicht van de samenstelling van de gremia uit het werkveld waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten aan studenten; portfolio s van studenten en de (schriftelijke weergave van de) beoordeling daarvan door docenten; stageverslagen en -beoordelingen; de zogeheten beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten zijn opgeleverd; de eindproducten/afstudeerprojecten van studenten; Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het voltijd- en deeltijdopleidingsprogramma alsmede van de daarmee samenhangende personele, organisatorische en materiële voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs vermelde facetten beoordeeld op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de Afdeling M&HR en de betreffende opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. In het voorliggend rapport is per onderwerp en daarbinnen per facet het oordeel van het auditteam weergegeven met daarbij de gronden waarop die respectieve oordelen zijn gebaseerd. Deze oordelen zijn vervolgens schematisch weergegeven. Het rapport eindigt met een samenvattend oordeel, de totale opleiding betreffend. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 3

7 Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader 2 heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. D. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder E, als extra aantekening vermeld. E. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 3 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een Onderwerp uitsluitend onvoldoende of voldoende scoren; een Facet kan volgens diezelfde regels onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. 3 In het NVAO-Accreditatiekader worden bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten onderscheiden. Eén van die facetten (facet 2.6.) betreft de duur van de opleiding. Het daarbij behorende criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil die opleiding überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatieonderzoek. Duur is dus van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Rendement of Kwaliteit Personeel. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 4

8 Auditteam Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding P&A noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (programma in relatie tot het P&A-domein) en expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context). De werkvelddeskundige Van Kampen heeft zich in zijn beoordeling uitdrukkelijk gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties / eindcompetenties, (iii) de programma-inhoud, (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld, (v) de deskundigheid van docenten en (vi) het gerealiseerde niveau. Dit betekent overigens niet, dat hij zich geen oordeel over andere onderwerpen en/of facetten heeft gevormd. Van Kampen heeft op grond van zijn ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de ontwikkelingen en trends binnen het P&A-domein en op de eisen die vanuit het P&A-werkveld gesteld worden aan P&A-professionals op hbo niveau. De deskundigen onderwijs, Van Raaijen en Stapert, hebben zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het opleidingsprogramma raken. Beiden hebben in hun vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hen in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de kwaliteitseisen die aan hbo-opleidingen worden gesteld. Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: - Drs. Willem G. van Raaijen, senior adviseur Hobéon Certificering. Leden: - Drs. Robert M. van Kampen, directeur P&O, BAM Utiliteitsbouw; - Drs. Robert F. Stapert, senior adviseur Hobéon Certificering; - Joost Verhaar, afgestudeerd aan de Haagse Hogeschool, Bestuurskunde/Overheidsmanagement, thans student aan de Universiteit van Amsterdam, Sociologie. Secretaris: - Drs. Robert F. Stapert, senior adviseur Hobéon Certificering. Voor de curricula vitae van de leden van het auditteam: zie Bijlage I Deelnemers visitatie (gesprekspartners uit de beide opleidingsvarianten) Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de gesprekspartners: zie bijlage II Programma visitatie 24 september 2004 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 5

9 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie hbo. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De eindkwalificaties waarop de opleiding P&A (voltijd en deeltijd) zich richt, zijn in 1999 vastgesteld (het zogeheten Format P&A 2000 plus ) door het Landelijk Opleidingsoverleg P&A -LOPA, waarin alle hbo P&A-opleidingen zijn vertegenwoordigd. Het ontwerp is tot stand gekomen in samenwerking met het beroepenveld in casu de Landelijke Werkveld Adviesraad (LWA) en de Nederlandse Vereniging Personeelsbeleid (NVP). Deze eindkwalificaties zijn uitgewerkt naar methodische, veranderkundige, sociaal-maatschappelijke, sociaal-wetenschappelijke, sociaal-ethische, organisatiekundige en persoonlijk professionele kerncompetenties. Per kerncompetentie wordt een drietal segmenten onderscheiden die elk verwijzen naar een aspect van het beroepsgericht handelen: (i) werken voor klant(systemen), (ii) werken in en vanuit een organisatie en (iii) werken aan professionaliteit en professionalisering. Per segment zijn vervolgens de competenties nader uitgewerkt: segment 1 omvat 23 beroepscompetenties, geordend in termen van ontwerpen, uitvoeren en evalueren. segment 2 omvat 7 beroepscompetenties segment 3 omvat 9 beroepscompetenties, geordend in termen van: zelf-ontwikkeling, bijdragen aan de ontwikkeling van het beroep en communicatievaardigheden en technieken. Naar het oordeel van het auditteam omvatten deze (39) deelcompetenties het gehele scala van P&Acompetenties zowel wat inhoud als niveau betreft. Op programmaniveau heeft de opleiding de aan de landelijke eindkwalificaties gerelateerde competenties geordend in een zogeheten competentiematrix. Uit deze matrix blijkt dat de eindkwalificaties op alle niveaus binnen het programma verankerd zijn. Het auditteam waardeert dit als zeer positief. In 2004 zijn de landelijk overeengekomen eindkwalificaties door het LOPA geactualiseerd (Format 2004 plus ) wederom in samenspraak met het beroepenveld. Het daaruit resulterend vernieuwde beroepsprofiel wordt ingebracht in de beleidscyclus van de opleiding P&A. Tot op heden (2004) is het P&A-programma nog steeds op het Format 2000 plus geënt. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 6

10 De Haagse opleiding P&A (voltijd en deeltijd) heeft na en in overleg met de werkveldcommissie 4 van de voltijd- respectievelijk de deeltijdopleiding -beide commissies bestaan uit een zestal vertegenwoordigers uit het P&A-domein- besloten zich in haar programmering nader te profileren ten opzichte van de andere HBO P&A-opleidingen: Voor de voltijdopleiding: door (i) in haar programma sterk de nadruk te leggen op het Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) van de student via vaardigheidstrainingen, practica, competentieontwikkeling en mentoraat en (ii) via de introductie van het zogeheten individueel schriftelijk communicatieplan (ISC). Met de introductie van ISC wordt het ontwikkelen van schriftelijke communicatie-vaardigheden zwaar aangezet. Voor de deeltijdopleiding geldt, dat zij zich onderscheidt door in haar programma extra aandacht te besteden aan de organisatie-context waarbinnen de P&A-professional opereert. Het auditteam ondersteunt de keuze van de deeltijdopleiding de organisatie-context van de P&A-professional te benadrukken. In toenemende mate vindt er in P&A-functies een verschuiving plaats van operationeeladministratief-uitvoerend niveau naar een meer strategisch niveau waarbij het P&A-vak meer en meer gericht wordt op het primaire proces van de werkorganisatie en derhalve een meer bedrijfsmatige invulling krijgt. Het auditteam kan zich geheel vinden in deze keuze van de voltijd- en de deeltijdopleiding. Met de respectieve werkveldcommissies is het auditteam van mening dat het ontwikkelen van een professionele P&A-attitude alleen dan slaagt als de opleiding er door haar hele programma heen structureel en expliciet aandacht aan besteedt. Hetzelfde geldt voor het ontwikkelen van schriftelijke communicatievaardigheden, waarover een P&Aprofessional dient te beschikken maar waarover hij in te veel gevallen niet beschikt. Op deze wijze hebben de opleidingen de landelijke eindkwalificaties een nadere inkleuring gegeven die recht doet aan het belang dat het werkveld hecht aan professionele attitude en communicatieve vaardigheden Op het niveau van de eindkwalificaties voert de opleiding geen actief beleid om tot afstemming en/of overleg te komen met vergelijkbare opleidingen in het buitenland. Dat ligt, naar het oordeel van het auditteam, in zekere zin ook voor de hand. In het buitenland zijn geen vergelijkbare bachelor P&Aopleidingen. Een P&A (HRM)-opleiding wordt buiten Nederland veelal aangeboden als een onderdeel van en/of specialisatie binnen bedrijfskundige opleidingen dan wel binnen opleidingen menswetenschappen. Met betrekking tot de internationale dimensie merkt het auditteam op, dat de P&A-opleiding in haar programma (3 e jaar, 4 e blok) een project Internationaal Personeelsmanagement heeft opgenomen alsook (in het 4 e jaar) een cursus Internationaal HRM. Voorts participeren twee P&A-docenten in de kenniskring van het Lectoraat HRM dat uitdrukkelijk internationaal gericht is. Op deze wijze wordt de expertise met betrekking tot de internationale context van HRM binnen de opleiding gebracht De opleiding P&A (voltijd en deeltijd) leidt studenten op voor functies als: adviseur personeelsmanagement, human resource manager, personeelsfunctionaris, personeelsconsulent. Duidelijk functies die een hoog P&A-kennisniveau vooronderstellen. 4 Zie voor werkveldcommissie ook facet 2.1., Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 7

11 Samenvattend is het auditteam van oordeel dat de opleiding P&A (voltijd en deeltijd) aantoonbaar heeft gemaakt dat haar eindkwalificaties aansluiten op de eindkwalificaties die landelijk zijn overeengekomen met het P&A-beroepenveld en collega-opleidingen binnen het HBO. Voorts concludeert het auditteam dat de Haagse inkleuring van zowel de voltijd- als de deeltijdopleiding recht doet aan de wensen van het beroepenveld en ook in overleg met het beroepenveld (via de respectieve werkveldcommissies) in het voltijd en deeltijd curriculum zichtbaar is gemaakt. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide opleidingsvarianten als goed en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties van beide opleidingsvarianten sluiten aan bij de eisen die op landelijk niveau door vakgenoten binnen het P&A-domein worden gesteld aan P&A-opleidingen en zij zijn voorts aantoonbaar (via de competentie-matrix) in beider programma s verankerd; de eindkwalificaties sluiten direct aan bij de eisen die op landelijk niveau door de P&A-beroepspraktijk (LWA en NVP) aan de betreffende opleiding worden gesteld; de hierboven bedoelde op landelijk niveau overeengekomen en door het werkveld gevalideerde eindkwalificaties zijn, naar het oordeel van het auditteam, een goede afspiegeling van (i) de ontwikkelingen binnen het P&A-domein en (ii) het hoge functieniveau waarop de P&A-professional geacht wordt te opereren; de Haagse inkleuring van de landelijke eindkwalificaties is na overleg met het beroepenveld (i.c. de respectieve werkveldcommissies) tot stand gekomen en in het programma aantoonbaar verankerd. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 8

12 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de P&A-opleiding (voltijd en deeltijd) geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden enkele dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve P&A-eindkwalificaties. Voor zover het sectoroverstijgende kwalificaties betreft zijn de kwalificaties ontleend aan de 10 generieke kwalificaties zoals door de commissie Franssen vastgelegd in haar rapport Prikkelen, presteren en profileren. Kennis en inzicht De beroepsspecifieke eindkwalificaties van de opleiding zijn geformuleerd rond 7 kerncompetentiegebieden en wel zodanig dat zij niet kunnen worden verworven zonder voldoende kennis en inzicht in bijvoorbeeld personeelsbeleid en human resource management: de ontwikkelingen op het gebied van: (i) de relatie mens-arbeid, (ii) arbeidsmarkt, (iii) arbeidsorganisatie, (iv) arbeidsrecht, (v) arbeidsomstandigheden, (vi) arbeidsverhoudingen; sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen; economische, organisatiekundige, agogische en psychologische concepten. Toepassen Kennis en inzicht De beroepsspecifieke kerncompetenties zijn uitgewerkt naar deelcompetenties (indicatoren van gewenst professioneel gedrag ), alle gericht op het uitvoeren van de kerntaken van een P&A er. Iets wat zichtbaar gemaakt wordt in de doelstellingen van de onderwijseenheden waaruit het programma is opgebouwd maar ook en vooral in de beroepsproducten waarnaar in het opleidingsprogramma (voltijd en deeltijd) wordt verwezen. De vermelde producten impliceren een professionele toepassing door de student van zijn verworven kennis en inzicht. In het programma van beide opleidingsvarianten staat het ontwikkelen van professioneel handelen centraal. Het maken van reële beroepsproducten vormt dan ook het hart van de opleiding. Oordeelsvorming Zowel de (algemene) hbo competenties als de beroepsspecifieke competenties behelzen het hele spectrum van (1) probleemsignalering/-formulering, (2) ontwerp plan van aanpak, (3) methodische uitvoering van dienstverlening en (4) evaluatie. De daarmee verband houdende vaardigheden zijn expliciet gericht op het maken van keuzen in de beroepsuitoefening op tactisch en operationeel niveau. Dit vooronderstelt dat de student in staat is problemen te analyseren en mogelijke oplossingsstrategieën tegen elkaar af te wegen en daarna te evalueren. Iets, wat in elk van de competenties zichtbaar wordt gemaakt. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 9

13 Voorts wordt in beide opleidingsvarianten expliciet aandacht besteed aan het ontwikkelen van het vermogen van de student tot reflectie op het beroep en op zijn functioneren daarbinnen. Communicatie In de eindkwalificaties waar de opleiding zich op richt, is communicatie als onderdeel van het professioneel handelen in deelcompetenties uitgewerkt. Zowel in de voltijd- als in de deeltijdopleiding wordt dat zichtbaar in de modulen die expliciet op communicatie zijn gericht. Via de ISC (zie onder facet 1.1.) worden studenten van de voltijdvariant voortdurend getraind in beroepsmatige (schriftelijke) communicatie. Leervaardigheden Voor beide opleidingsvarianten geldt dat de te verwerven competenties een aantal metavaardigheden van de student vooronderstellen die niet alleen zijn gericht op het professioneel handelen maar ook op het eigen leren opdat de student in staat is zich in de beroepspraktijk verder als professional te ontwikkelen en ook eventuele vervolgstudies op een hoger niveau te doorlopen. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide opleidingsvarianten als voldoende en wel op grond van de observatie dat de eindkwalificaties alle elementen bevatten waar de Dublin Descriptoren betrekking op hebben en wel met een diepgang die overeenkomt met het niveau waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 10

14 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in het relevante beroepenveld waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie hbo kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Hoger Onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende eindkwalificaties van de opleiding P&A (voltijd en deeltijd) beschrijven een hoog niveau van beroepsuitoefening (zie ) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2.) op de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat beide opleidingsvarianten gerekend kunnen worden tot het hoger onderwijs. Beroepsonderwijs De eindkwalificaties van de opleiding P&A (voltijd en deeltijd) zijn geformuleerd in termen van competenties die aantoonbaar (zie 1.1) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor de P&Aprofessional relevante werkveld geborgd. Voor het overige wordt de oriëntatie op het hbo in het programma van beide varianten zichtbaar. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 1.1, 2.1 en 2.2. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide opleidingsvarianten als voldoende en wel op grond van de observatie dat de eindkwalificaties mede ontleend zijn aan de door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofiel P&A. (Zie onder facet 1.1); in de van dit beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke deelkwalificaties en competenties ook het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar wordt geformuleerd. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor de opleiding P&A (voltijd en deeltijd) als voldoende. De opleiding heeft goed zicht op de ontwikkelingen in het werkveld en zij heeft haar inzicht qua thematiek en diepgang adequaat vertaald naar opleidingsdoelstellingen waarbij zij het werkveld uitdrukkelijk heeft betrokken, zowel op landelijk als op regionaal niveau. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 11

15 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Het programma van de opleiding P&A (voltijd en deeltijd) is aantoonbaar ontworpen vanuit het beroepsprofiel dat in samenspraak met het werkveld is opgesteld door de gezamenlijke HBO P&A-opleidingen. De voltijdopleiding De programmabeschrijving van de opleiding laat zien dat de opleidingsstructuur veel openingen biedt naar de beroepspraktijk. In het 2 e semester van de propedeuse volgen de studenten een stage van 6 weken gedurende welke zij rechtstreeks kennismaken met de P&A-beroepspraktijk. Alvorens de studenten met deze stage beginnen dienen zij een werkplan op te stellen waarbij zij worden begeleid door 4 e -jaarsstudenten. Begeleiding tijdens de stage vindt plaats door de praktijkbegeleider in de stagebiedende organisatie en door de 4 e -jaarssupervisoren. In het 3 e jaar is er een stage van 10 maanden. Ook deze stage wordt uitgevoerd op basis van een door de student opgesteld werkplan. Door middel van deze stages vindt een substantieel deel van de opleiding plaats op een externe locatie waar de student direct in relatie staat met de actuele beroepspraktijk. Belangrijk in dit verband is ook dat de opleiding via zogeheten terugkomdagen actuele thema s aan de orde stelt die (mede) zijn ontleend aan de stage-ervaringen van de studenten. Naast deze vormen van interactie tussen programma-uitvoering en werkveld kent ook het binnenschoolscurriculum een zichtbare relatie met het werkveld, met name via de projecten die in samenwerking met bedrijven en/of instellingen worden uitgevoerd. In deze gevallen treedt een bedrijf en/of instelling op als opdrachtgever. In het kader van deze projecten moeten studenten werkstukken maken waarvoor de casuïstiek rechtstreeks ontleend is aan de beroepspraktijk. Bovendien worden gastdocenten ingeschakeld die hun werkveldervaring en -expertise inbrengen. Het auditteam heeft inzage gehad in de werkstukken van studenten en heeft aan de hand daarvan kunnen vaststellen dat de projecten inderdaad worden uitgevoerd rond actuele P&A-vraagstellingen, zoals bijvoorbeeld het opstellen van een realistisch personeelsbeleidsplan. De opleiding kent in haar programma een groot aantal practica waar studenten in gesimuleerde praktijksituaties leren P&A-methoden en -technieken toe te passen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 12

16 Op basis van de practicum-beschrijvingen constateert het auditteam dat ook via deze werkvorm de professionele context van een P&A er binnen het programma een belangrijke plaats inneemt. Dit blijkt voorts uit het gebruikte studiemateriaal en de werkopdrachten aan studenten. De werkopdrachten hebben een grote realiteitswaarde en zijn inderdaad geënt op de rol en actuele taken van een P&A er. Al naargelang de opleiding vordert, neemt ook de complexiteit van deze opdrachten toe De interactie tussen de opleiding en de beroepspraktijk vindt ook plaats via bijeenkomsten (tenminste tweemaal per jaar) met de respectieve werkveldcommissies. Uit de verslaglegging blijkt dat het in deze groepen vertegenwoordigde beroepenveld een belangrijke rol speelt in de opleiding via het inbrengen van actuele voor het werkveld relevante ontwikkelingen. Voorts blijkt uit deze verslaglegging, maar ook uit de gesprekken tijdens de visitatie dat opleiding en de werkveldcommissies gezamenlijk optrekken daar waar het gaat om het verder ontwikkelen van het P&A-onderwijs (voltijd en deeltijd). Wel maakt het auditteam hierbij de kanttekening dat de werkveldcommissies zouden moeten worden uitgebreid met name naar het bedrijfsleven toe. In haar beleid ( Werkveldcommissie Opleiding P&A ) heeft de opleiding aangegeven dat zij op korte termijn tot een evenwichtiger samenstelling wil komen door meer profit-organisaties erbij te betrekken Het auditteam heeft ook inzage gehad in de door de opleiding gehanteerde vakliteratuur. Naar het oordeel van het auditteam is de gebruikte literatuur relevant en zeer wel passend binnen het hbo niveau. De deeltijdopleiding Voor de deeltijdopleiding geldt dat de studenten in de relevante beroepspraktijk werkzaam moeten zijn. De opleiding toetst of de functie van de student qua niveau en qua mogelijkheden voldoet aan de eisen die de opleiding dienaangaande stelt in het licht van de door de student te ontwikkelen competenties. De deeltijdopleiding hanteert de werkomgeving van de student als een van de uitgangspunten bij de programmering van het binnenschools curriculum. Studenten worden geacht hun eigen werkervaring in te brengen als professionele vraagstukken die vervolgens door de opleiding worden vertaald in werk- en onderzoeksopdrachten. Op deze wijze vindt er met betrekking tot de kennisontwikkeling en -toepassing door het hele programma heen en op concreet niveau een herkenbare en, naar het oordeel van het auditteam, voldoende interactie plaats tussen werkveld en opleiding. Deze interactie wordt nog eens versterkt door het zogeheten Praktijkverslag dat de student elk jaar dient op te stellen. Belangrijk onderdeel van het Praktijkverslag is het Werkervaringverslag P&O waarin de student een beschrijving geeft van de inhoudelijke en methodische aspecten in zijn beroepsuitoefening en waarin hij tevens reflecteert op zijn eigen functioneren. Het Praktijkverslag is voor de opleiding een belangrijk aanknopingspunt om beroepspraktijk en de uitvoering van het binnenschools curriculum op elkaar af te stemmen. De gestructureerde wijze waarop de deeltijdopleiding met het Praktijkverslag omgaat, leidt ertoe dat de relevante functie van de deeltijdstudent werkelijk onderdeel is van het opleidingsprogramma. Het auditteam is daar zeer positief over De bevindingen van het auditteam zoals hierboven in weergegeven, zijn ook van toepassing op de deeltijdopleiding. Samenvattend concludeert het auditteam dat de voltijdopleiding en de deeltijdopleiding ruime mogelijkheden voor de student creëren om zichzelf te scholen (en geschoold te worden) in interactie met de beroepspraktijk. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 13

17 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert voor de opleiding P&A (voltijd en deeltijd) dit facet als goed op grond van de volgende observaties: het programma van de opleiding biedt via de projecten, de praktica en via de stages aan de student zeer ruime mogelijkheden om zijn kennis te ontwikkelen in interactie met het beroepenveld; de respectieve opleidingsprogramma s voltijd en deeltijd zijn aantoonbaar ontworpen in samenspraak met het beroepenveld; de gebruikte vakliteratuur en het studiemateriaal zijn exemplarisch voor de state of the art in het P&Adomein; bij de deeltijd variant is de werkervaring van de student een van de belangrijke uitgangspunten in de uitvoering van het binnenschoolscurriculum. De interactie tussen praktijk en opleidingprogramma wordt extra bevorderd door het systeem van Praktijkverslagen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 14

18 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Analyse van het opleidingsprogramma laat zien dat de eindkwalificaties het expliciete referentiepunt vormen voor de opleiding P&A (voltijd en deeltijd). De opleiding heeft daartoe deze eindkwalificaties nader uitgewerkt en in het programma verankerd via een competentiematrix waarin voor alle programmaonderdelen (voor de voltijdopleiding: inclusief de stages; voor de deeltijdopleiding: inclusief de relevante functie ) de volgende aspecten expliciet zijn aangegeven: (i) de relatie tot en de bijdrage aan een of meer eindkwalificaties, (ii) het van de betreffende eindkwalificatie(s) afgeleide leerdoel, (iii) de van het betreffende leerdoel afgeleide inhoud, (iv) het didactische concept en de werkvorm, (v) mate van zelfsturing, (vi) mate van complexiteit, (vii) de van het (specifieke) leerdoel afgeleide toetsvorm. Op deze wijze is voor elk onderdeel (onderwijsblok, theoretische module, practicum, project en stage -en voor de deeltijdopleiding: de relevante functie -) de relatie tussen enerzijds de onderwijskundige doelstelling en anderzijds de programma-opbouw tot op microniveau transparant en concreet gemaakt. De opleiding heeft met deze competentiematrix een effectief instrument in handen om bij wijzigingen in de onderwijskundige doelstelling onmiddellijk na te gaan wat daarvan de repercussies zijn voor het programma. Het auditteam heeft ook de programma-onderdelen zelve nader beschouwd. De detailbeschrijving die per onderdeel wordt gegeven (o.a. in termen van leerdoel, inhoud, werkvorm, toetsing en literatuur) bevestigt het beeld dat het opleidingsprogramma een adequate vertaling is van de eindkwalificaties. Zo is bijvoorbeeld telkens bij de definiëring van het aspect leerdoel aangegeven om welke specifieke (deel)competenties het gaat met daarbij de aanduiding op welk niveau de betreffende competentie moet worden verworven Doordat de output van de projecten wordt geformuleerd in termen van een door de student (individueel of in groepsverband) op te leveren werkstuk, is de vraag of -en zo ja in welke mate- een student het betreffende leerdoel heeft gerealiseerd, goed verifieerbaar, zo bleek het auditteam bij het inzien van een aantal werkstukken tijdens de visitatie De vormgeving van de practica en de projecten gaat uit van een leeromgeving waarin het leerproces van de student centraal staat en waarbij de kennis, verworven via ondersteunende modules, door de student in stelling moet worden gebracht wil hij de praktijk- en/of werkopdrachten met succes kunnen uitvoeren Onderdeel van dit leerproces is voorts zelfreflectie en zelfregulatie die de student inzicht geven in zijn eigen leerproces en leerstijl. Op die wijze worden studenten in staat gesteld hun eigen leerproces te sturen. Het totale programma is zodanig opgezet dat studenten ook deze competentie stap voor stap kunnen verwerven. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 15

19 Voor de voltijdopleiding wordt hier uitdrukkelijk ook verwezen naar het omvangrijke POP-traject dat een grote bijdrage levert aan het vermogen van de student zichzelf te ontwikkelen. Voor de deeltijdopleiding wordt in dit verband verwezen naar het systeem van Praktijkverslagen waarvan zelfreflectie een belangrijk onderdeel is Bieden inhoud en vormgeving van de afzonderlijke modulen, practica, projecten en de stage (voor de deeltijdopleiding: de relevante functie ) de studenten de gelegenheid om de vereiste deelcompetenties te verwerven, de wijze waarop vervolgens de projecten (voor de deeltijdopleiding: de praktijk- en/of werkopdrachten) in een in complexiteit opklimmende reeks in het totale programma zijn gepositioneerd, maakt het de student mogelijk alle eindkwalificaties op het vereiste niveau te verwerven. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert voor de opleiding P&A (voltijd en deeltijd) dit facet als goed op grond van de volgende observaties: de opleiding heeft voor beide varianten op blok-, project- en vak/prakticum-niveau door het hele programma heen de leerdoelen, inhouden en werkvormen vastgesteld die aantoonbaar (via een competentiematrix) zijn af te leiden van de P&A-eindkwalificaties ; de binnen de blokken gepositioneerde practica en projecten zijn gericht op een praktijkopdracht (advies- of onderzoeksopdracht of het op andere wijze demonstreren van professionele vaardigheden) die telkens is gedefinieerd in termen die rechtstreeks zijn ontleend aan een of meer van de P&Aeindkwalificaties; de leerdoelen en de praktijkopdrachten nemen in complexiteit toe om tenslotte in de afstudeerfase een niveau te bereiken dat naar het oordeel van het auditteam ontegenzeggelijk hbo-niveau is; Het bovenstaande is ook van toepassing op de deeltijdopleiding, met dien verstande dat voor projecten gelezen moet worden praktijk- en/of werkopdrachten. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 16

20 Facet 2.3. Samenhang Programma Criterium Het facet Samenhang Programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen De voor de opleiding P&A (voltijd en deeltijd) geldende generieke hbo competenties en specifieke beroepscompetenties zijn aantoonbaar ontleend aan het landelijk vastgestelde beroepsprofiel. De eisen die aan een P&A-professional worden gesteld, zijn in dat profiel beschreven in onderling samenhangende deelcompetenties. Het auditteam is daar positief over. Zoals reeds onder facet 1.1. en 2.2. is beschreven heeft de opleiding deze eindkwalificaties per onderwijsblok (en daarbinnen per module, practicum, project)) concreet uitgewerkt naar in complexiteit toenemende competenties. Anders gezegd: alle eindkwalificaties komen telkens als leerdoel in het programma terug, waardoor de verticale samenhang tussen de onderscheiden programma-onderdelen geborgd is. Elk project is gecentreerd rond één bepaald thema. Bijvoorbeeld: (i) in- en doorstroom personeel, (ii) arbeidsomstandigheden en ziekteverzuim, (iii) beleidskunde (iv) strategisch personeelsmanagement, (v) methodisch adviseren. Deze thematische ordening zorgt ervoor dat de horizontale samenhang (tussen modulen en practica) binnen elk blok gerealiseerd wordt. Niet alleen in de programmabeschrijving maar ook in de detailinformatie op blok-, project- en moduleniveau waarover het auditteam tijdens de visitatie kon beschikken, wordt de samenhang zichtbaar gemaakt. En wel als volgt: De programma-onderdelen in elk blok zijn qua onderwerp, inhoud en werkvorm telkens en expliciet ontleend aan het overkoepelende project-thema; kernelement in de vormgeving van elk project is een sterke interactie tussen theorie en praktijk; de projecten zijn aantoonbaar gericht op het maken van praktijkopdrachten, hetgeen impliceert dat studenten leren kennis en vaardigheden uit verschillende deelgebieden te integreren; de projecten zijn zodanig ontworpen en in de programma s gepositioneerd dat zij ten opzichte van elkaar een anticiperende dan wel verdiepende functie hebben in het leerproces van de student; de leerdoelen en daaraan gerelateerde opdrachten nemen in complexiteit toe, waardoor de verticale samenhang wordt gewaarborgd; de begeleiding door docenten is (ondermeer) gericht op het bewaken van de samenhang in de individuele leerroute van de student: voor voltijdopleiding bijvoorbeeld via het POP-traject; voor deeltijd via het systeem van Praktijkverslagen; alle projecten, practica en de praktijkcomponent bestrijken alle deelcompetenties zoals opgenomen in de eindkwalificaties; binnen het programma wordt ook ruime aandacht besteed aan de relatie tussen de verschillende programmaonderdelen en de stage en praktijkervaringen. (Zie hiervoor ook ) Naar het oordeel van het auditteam is de programmaopzet zodanig dat er een voldoende samenhang is tussen de onderscheiden programmaonderdelen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 17

21 Voor de deeltijdopleiding geldt het bovenstaande evenzeer met wederom de kanttekening dat de functie van de projecten in het binnenschools curriculum van de voltijdopleiding, in de deeltijdopleiding wordt vervuld door de praktijk- en/of werkopdrachten die studenten in hun werksituatie moeten uitvoeren. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert de samenhang van het programma van de opleiding P&A (voltijd en deeltijd) als goed en wel op grond van de volgende observaties: de relatie tussen de leerdoelen van elk project en de praktijkopdracht die het hart van elk project vormt, is helder en logisch; de sterk thematische opbouw van het programma wordt door de hele opleiding consequent doorgevoerd waardoor per blok de horizontale samenhang tussen modulen, practica en praktijkcomponent is geborgd; de concentrische opbouw (leerdoelen en opdrachten komen telkens in een toenemende mate van complexiteit terug) maakt de verticale samenhang tussen de onderscheiden blokken manifest. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 18

22 Facet 2.4. Studielast Criterium Het facet Studielast is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het programma studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren, zoveel mogelijk worden weggenomen? Bevindingen De voltijdopleiding De studielast is per programma-onderdeel -dit geldt overigens voor zowel de voltijd- als de deeltijdopleiding- vastgesteld in studiepunten (ECTS). In het kader van het mentoraat (studiebegeleiding, stagebegeleiding, POP-traject) wordt telkens nagegaan of de studievoortgang voldoende dan wel onvoldoende is. In de propedeuse heeft elke student een mentor. In dit 1 e jaar van de opleiding vindt tenminste driemaal een groepsgesprek plaats met studenten. Daarnaast voert de mentor -wederom tenminste driemaal- een studievoortgangsgesprek met individuele studenten. Bij onvoldoende studievoortgang wordt met de betreffende student besproken welk inhaaltraject mogelijk is om de achterstand in te halen. In het 2 e studiejaar vinden vier studievoortgangsgesprekken plaats met studenten die een achterstand hebben. Voor studenten met een achterstand in Statistiek en Economie en voor studenten die problemen hebben met hun eigen studieplanning kent de opleiding een speciale voorziening. Ten behoeve van deze studenten worden Studiegroepen ingericht die worden begeleid door ouderejaars P&A-studenten en HEAO-studenten. In het 3 e studiejaar (stage) vindt de studentbegeleiding plaats door de stagebegeleider/supervisor in samenwerking met de praktijkbegeleider. Daarnaast vinden er eens per twee à drie weken zogeheten groepssupervisies plaats. Daar staat het persoonlijk leerproces van de studenten centraal. Studenten geven aan dat zij tevreden zijn met deze vormen van studiebegeleiding en dat zij adequaat en tijdig worden geïnformeerd over de studieresultaten, de studievoortgang, de eventueel noodzakelijke remediërende mogelijkheden en andere daarmee verbandhoudende zaken. De deeltijdopleiding Ook de deeltijdopleiding kent een mentoraat-voorziening. De mentor concentreert zich bij de studiebegeleiding op een drietal aspecten; (i) begeleiding van studenten met studieproblemen, (ii) bespreking en beoordeling van het jaarlijks Praktijkverslag, (iii) de -ook tussentijdse- toetsing of de functie van de student nog voldoet aan de eisen die de opleiding daar aan stelt, gelet op de fase waarin vereiste competentie-ontwikkeling zich bevindt. De gesprekken die in het kader van de studiebegeleiding met de student worden gevoerd, vinden elk jaar plaats en wel telkens aan het einde van het 1 e semester. Studenten geven aan dat zij tevreden zijn met deze vorm van studiebegeleiding en dat zij evenals de voltijdstudenten adequaat en tijdig worden geïnformeerd over de studieresultaten, de studievoortgang, de eventueel noodzakelijke remediërende mogelijkheden en andere daarmee verbandhoudende zaken. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 19

23 De voltijd- en de deeltijdopleiding Jaarlijks wordt een studielastmeting verricht. Daaruit blijkt dat zowel de voltijd als de deeltijd studenten tevreden zijn over de studiebegeleiding en voorts dat de studielast en de planning van toetsmomenten voor hen geen problemen oplevert. Een uitzondering moet gemaakt worden voor de spreiding van de studielast in het 2 e jaar van de voltijd opleiding. Daar zijn de studenten niet tevreden over. Reden voor de opleiding om in het programma van het 2 e jaar een wijziging aan te brengen in de planning van enkele onderdelen Tijdens de visitatie werd door de studenten het positieve beeld met betrekking tot studielast en studiebegeleiding bevestigd. Oordeel: voldoende Het auditteam beoordeelt dit facet voor de opleiding P&A (voltijd en deeltijd) als voldoende op grond van de volgende observaties: de formele studielast wordt jaarlijks geëvalueerd en uit deze evaluaties blijkt dat de formele studielast niet structureel afwijkt van de feitelijk studielast; studenten beoordelen de studielast als positief; in het kader van de studiebegeleiding worden in die gevallen waar sprake is van individuele problemen met betrekking tot de studielast, samen met de betreffende student remediërende maatregelen getroffen dan wel -en dit geldt voor de voltijdopleiding- op opleidingsniveau extra voorzieningen gecreëerd via zogeheten studiegroepen; weliswaar zijn de studenten niet tevreden over de spreiding van de studielast in het tweede jaar van de voltijdopleiding, maar inmiddels heeft de opleiding wijzigingen in de programma-planning aangebracht. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie HHS-P&A 20