Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleidingen Communicatie, deeltijd en duaal

Transcriptie

1 Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleidingen Communicatie, deeltijd en duaal Hogeschool van Amsterdam Instituut Deeltijd HEAO en Instituut Co-op HEAO

2 Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleidingen Communicatie, deeltijd en duaal Hogeschool van Amsterdam Instituut Deeltijd HEAO en Instituut Co-op HEAO Hobéon Certificering BV Februari 2005 Auditteam: R. de Haas drs. D. Ishta drs. W.G. van Raaijen drs. R.F. Stapert J.W.Verhaar

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Bereik van de beoordeling Voortraject: nul-meting Beoordelingsprocedure en werkwijze Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 15 april BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstelling opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 7 Facet 1.2. Niveau bachelor 10 Facet 1.3. Oriëntatie hbo 12 Onderwerp 2: Programma 14 Facet 2.1. Eisen hbo 14 Facet 2.2. Relatie tussen doelstelling en inhoud programma 17 Facet 2.3. Samenhang programma 19 Facet 2.4. Studielast 20 Facet 2.5. Instroom 21 Facet 2.6. Duur 23 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 24 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing 25 Onderwerp 3: Inzet van personeel 27 Facet 3.1. Eisen hbo 27 Facet 3.2. Kwantiteit van het personeel 28 Facet 3.3. Kwaliteit van het personeel 29 Onderwerp 4: Voorzieningen 31 Facet 4.1. Materiële voorzieningen Facet 4.2. Studiebegeleiding Onderwerp 5: Interne kwaliteitszorg 34 Facet 5.1. Evaluatie resultaten 34 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 36 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld 37 Onderwerp 6: Resultaten 38 Facet 6.1. Gerealiseerd niveau 38 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema Communicatie, deeltijd en duaal Integraal oordeel/ advies aan NVAO 42 BIJLAGE 1: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaring externe auditoren BIJLAGE 2: Programma visitatie 15 april 2004

4 1. INLEIDING 1.1. Bereik van de beoordeling De Hogeschool van Amsterdam verzorgt een HBO bachelor opleiding Communicatie waarvan de deeltijdse vorm is ondergebracht in het Instituut Deeltijd HEAO en de duale opleidingsvorm in het Instituut Co-op HEAO 1. Beide opleidingsvarianten zijn geregistreerd onder één CROHO-nummer. Hobéon Certificering heeft als Visiterende en Beoordelende Instantie (VBI) beide opleidingen in één gezamenlijk traject beoordeeld. Deze beoordeling is gericht op een accreditatiebeslissing met betrekking tot de HBO bachelor opleiding Communicatie verzorgd door het Instituut Deeltijd HEAO en de hbo bachelor opleiding Communicatie, verzorgd door het Instituut Co-op HEAO. Beide opleidingen zijn weliswaar ondergebracht in afzonderlijke instituten, maar zij werken op alle niveaus nauw samen. Beide Instituten hebben dan ook één gezamenlijke Management Review opgesteld die de basis vormde voor het onderzoek van Hobéon Certificering. Deze samenwerking krijgt per september 2004 haar organisatorische vorm met de oprichting van de Amsterdam School of Economics and Business (AMSEB) waar o.a. beide Instituten worden geïntegreerd. Voorts leiden beide opleidingen op tot dezelfde eindkwalificaties. (Zie overigens ) Daar waar zij verschillen, betreft het de didactische vormgeving in verband met de specifieke kenmerken (leeftijd, achtergrond, werkervaring) van de onderscheiden doelgroepen. Een en ander is voor Hobéon Certificering reden geweest zijn oordeel over de beide opleidingen in één rapport samen te vatten. Daar waar nodig, zal niettemin het onderscheid tussen beide opleidingen zichtbaar zijn Voortraject: nul-meting Ter voorbereiding op het traject leidend tot een accreditatiebeslissing door de NVAO met betrekking tot de beide opleidingen heeft Hobéon Certificering op verzoek van de Instituten Deeltijd HEAO en Co-op HEAO 2 op 15 december 2003 een nul-meting uitgevoerd die met name was gericht op het door beide Instituten gehanteerde kwaliteitszorgsysteem. (Inhoudelijke toetsing door vakspecifieke deskundigen maakte geen onderdeel uit van de nul-meting.) De nul-meting werd verricht door Wienke Blomen en Willem van Raaijen, beiden respectievelijk als directeur en senior adviseur verbonden aan Hobéon Certificering. Als secretaris traden op Robert Stapert en Vincent Stittelaar, beiden respectievelijk als senior adviseur en junior adviseur verbonden aan Hobéon Certificering. Voorts zij aangetekend, dat het auditteam dat het accreditatieonderzoek heeft verricht, conform de met de NVAO gemaakte afspraken, een andere samenstelling heeft dan het team dat de nul-meting heeft uitgevoerd. 1 Met betrekking tot de duale opleidingsvorm hanteert het Instituut Co-op HEAO de term co-op variant. In dit rapport wordt deze term niet overgenomen en wordt uitsluitend de term duale opleiding of de term duale variant gebruikt. 2 Kortheidshalve zal in het vervolg gesproken worden over beide Instituten. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie 1.0 1

5 Doel van de nul-meting was na te gaan of beide Instituten naar het oordeel van Hobéon Certificering voldoende waren voorbereid op het feitelijke accreditatietraject ten behoeve van hun Communicatie opleidingen. Uit de nul-meting concludeerde Hobéon Certificering, dat met betrekking tot enkele opleidingsaspecten het Instituut de wijze van kwaliteitsborging niet voldoende had gedocumenteerd. Het betreft hier zaken als tot (i) beoordeling en toetsing facet 2.8 en (ii) implementatie van de maatregelen tot verbetering facet 5.2. Ter afsluiting van hun voorbereidingen op het feitelijk accreditatieonderzoek hebben beide Instituten de documentatie op deze punten aangevuld Beoordelingsprocedure en werkwijze Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Om de beoordeling voor partijen inzichtelijk te maken heeft Hobéon Certificering bovengenoemd Accreditatiekader nader uitgewerkt in een checklist ( Checklist Accreditatie HBO Bachelor ) waarin de per facet van toepassing zijnde NVAO-criteria nader zijn gespecificeerd in zogeheten deelvragen. Voorafgaand aan het feitelijk accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de Hogeschool van Amsterdam en de beide Instituten ervan op hoogte gesteld, dat deze checklist bij de beoordeling van de HBO bachelor opleidingen Communicatie (deeltijd en duaal) gehanteerd zou worden. 3 Met betrekking tot het specifieke referentiekader van beide CO-opleidingen geldt het volgende. De twee opleidingen hebben zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en onderwijskundige doelstellingen gebaseerd op tenminste het landelijk beroepsprofiel en de daaraan gerelateerde opleidingscompetenties, zoals vastgesteld door het Landelijk Overleg Communicatieopleidingen LOCO en het beroepenveld. Zie facet 1.1.: Domeinspecifieke eisen. Het auditteam heeft het opleidingsspecifieke LOCO-referentiekader beoordeeld en vervolgens vastgesteld, dat het in voldoende mate is gespecificeerd en passend is voor een Communicatieopleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet In samenstellingen zal het woord communicatie worden vervangen door het acronym CO. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie 1.0 2

6 De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het betreft hier een analyse en beoordeling van de door beide Instituten geleverde schriftelijke informatie: (i) een door beide Instituten gezamenlijk opgestelde Management Review, (ii) de per Instituut in het kader van de interne sturingscyclus opgeleverde periodieke managementverslagen en (iii) de onderliggende documentatie (o.a.) betrekking hebbend op : strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, systematiek interne kwaliteitszorg, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, stagebeleid, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, rendement. Op basis van deze door beide Instituten aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de twee CO-opleidingen (deeltijd en duaal). Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de audit (zie hieronder) werd het management van beide Instituten op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een ééndaagse visitatie 4, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Communicatie (van wie één als lead auditor optrad), één student, één auditor onderwijs, vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. 4 Visitatie heeft op 15 april 2004 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie 1.0 3

7 De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: - overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee beide opleidingen overleg voeren; - verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; - overzicht CV s van (gast)docenten; - netwerkoverzicht docenten; - verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; - verslagen van docentevaluaties; - verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; - detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; - stageverslagen en -beoordelingen; - de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; - de eindproducten (afstudeerwerkstukken) van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van beide opleidingsprogramma s en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan beide Instituten werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie 1.0 4

8 Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een facet kan volgens de NVAO Beslisregels Accreditatie onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren; een onderwerp kan volgens de NVAO Beslisregels Accreditatie slechts onvoldoende of voldoende scoren; een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. D. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder E, als extra aantekening vermeld. E. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 5 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 5 In het NVAO-Accreditatiekader worden bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten onderscheiden. Eén van die facetten (facet 2.6.) betreft de duur van de opleiding. Het daarbij behorende criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil die opleiding überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatieonderzoek. Duur is dus van een totaal andere orde dan -bijvoorbeeld- Rendement of Kwaliteit Personeel. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie 1.0 5

9 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld. Voorzitter: Roland de Haas voormalig directeur Vereniging van Communicatie Advies Bureaus en directeur van Roland de Haas bv. Leden: drs. Dig Istha partner van het adviesbureau Huijskens & Istha en docent aan het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael en aan het Instituut Defensie Leergangen; Joost Verhaar afgestudeerd aan de Haagse Hogeschool: Bestuurskunde / Overheidsmanagement, duale opleidingsvariant. Thans student aan de Universiteit van Amsterdam: Sociologie, voltijd; drs. Willem G. van Raaijen senior adviseur Hobéon Certificering. Secretaris: drs. Robert F. Stapert senior adviseur Hobéon Certificering. Voor de curricula vitae: zie bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van beide CO-opleidingen: management, teamleiders, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie bijlage II Programma visitatie 15 april 2004 Zie bijlage II. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie 1.0 6

10 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstelling opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie hbo. Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Beide CO-opleidingen leiden op tot strategisch communicatiemanager. In feite gaat het dan om uiteenlopende functies in de communicatie-sector. Bijvoorbeeld: medewerker public relations, communicatieadviseur, accountmanager, hoofd communicatie, persvoorlichter. Het betreft hier functies op B-niveau (middenkader, communicatiemedewerker/junior adviseur) en op C-niveau (hoger kader, senior communicatiemedewerker/senior adviseur, teamleider marketingservices, coördinator interne communicatie), zoals in augustus 2002 beschreven in de nota Beroepsniveauprofiel Communicatiemanagement BNP van de gezamenlijke adviescommissie van de Beroepsvereniging voor Communicatie (BvC) en de Vereniging voor Overheidscommunicatie (VvO) Het auditteam beoordeelt de omschrijving van deze beroepsprofielen als een goede weergave van de strategische positie en de daarmee verband houdende taken en verantwoordelijkheden van de communicatieprofessional. In feite gaat het hier om een geactualiseerd profiel, op basis waarvan alle HBO CO-opleidingen de in 1999 vastgestelde LOCO-eindtermen 6 hebben herordend en vertaald naar beroepscompetenties en beroepsproducten. Ook deze herordening naar competenties is door het beroepenveld gevalideerd, in casu door de Beroepsvereniging voor Communicatie BvC en de Vereniging voor Overheidscommunicatie VvO. 6 Deze LOCO-eindtermen, in toaal 131, zijn gegroepeerd rond de domeinen: I: Beroep (domeinen: onderzoek, doelgroepbepaling, doelbepaling, strategie, uitvoering, evaluatie, innovatie; beroepskennis en inzicht: communicatietheorie, geïntegreerde communicatie) II: Organisatie (domeinen: beleid en bestuur, financiën, marketing, communicatie, HRM, juridische zaken, research & development, ICT, productie.) III: Omgeving (domeinen: politiek-bestuurlijke ontwikkelingen, technologische ontwikkelingen, sociaal-culturele ontwikkelingen \ economische ontwikkeling.) Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie 1.0 7

11 In totaal hebben de gezamenlijke CO-opleidingen en de BvC en VvO negen beroepsspecifieke competenties geïdentificeerd en wel met betrekking tot: probleemsignalering en -formulering: relevante signalen voor een organisatie systematisch opsporen, interpreteren en, binnen de gegeven communicatie-beleidskaders, waarderen; beleidsontwikkeling: het ontwerpen, uitvoeren en analyseren van alsmede het rapporteren over toegepast communicatieonderzoek; adviseren over communicatiebeleid, vertalen van communicatiestrategie in communicatiebeleid, ontwerpen van communicatieplan, ontwerpen van een campagne; beleidsuitvoering: het realiseren van een communicatieproject, het realiseren van communicatiemiddelen in vorm en inhoud, het representeren van een organisatie. Analyse van de opleidingsprogramma s (deeltijd en duaal) laat zien, dat beide opleidingen zich expliciet richten op deze 9 beroepsspecifieke competenties, die niet alleen op landelijk niveau (BvC en VvO), maar ook op regionaal niveau door het beroepenveld zijn gevalideerd (zie ) Binnen deze beroepsspecifieke competenties kiezen beide CO-opleidingen uitdrukkelijk voor een brede, generalistische oriëntatie op communicatie met als uitgangspunt: geïntegreerde communicatie op beleidsstrategisch niveau. Een uitgangspunt dat overigens ook wordt gehanteerd door het Landelijk Overleg Communicatie-opleidingen LOCO. Vanuit die optiek worden communicatiebeleid en communicatieuitingen van een organisatie beschouwd als één samenhangend geheel, waardoor het mogelijk wordt communicatie in te zetten als een strategisch managementinstrument In het verlengde daarvan besteden beide CO-opleidingen aandacht aan drie hoofdrichtingen: interne communicatie; marketingcommunicatie; concerncommunicatie. Het auditteam heeft op basis van de programmabeschrijvingen van beide opleidingen (deeltijd en duaal) kunnen vaststellen, dat de opleidingen zich in hun aanbod expliciet op deze (bedrijfsmatige) functie van communicatie richt. De duale opleiding kent daarenboven nog de richting overheidscommunicatie. De deeltijdopleiding is voornemens dit onderdeel ook in haar programma op te nemen. Een naar het oordeel van het auditteam terechte keuze De opleidingscompetenties van beide opleidingen sluiten, zoals hierboven reeds werd vermeld, aan bij de landelijk overeengekomen (en gevalideerde) beroepsprofielen. Daarenboven kennen beide opleidingen een specifieke inkleuring. Het betreft hier dan met name de volgende elementen: het opleiden van generalisten met specialistische kennis op het gebied van beleid, strategie en management; het opleiden van professionele doeners (expliciete aandacht voor de ambachtelijke aspecten van communicatie); expliciete aandacht voor internationalisering (inclusief interculturele aspecten) via o.a. het zogeheten project Hoofdkantorencommunicatie. 8 Zie voorts onder Immers, binnen het communicatiedomein is de overheid de grootste sector. Bovendien krijgt het overheidsbeleid steeds meer gestalte via gerichte communicatie (milieu, gezondheid, sociale dilemma s als integratie en samenlevingsopbouw), omdat andere sturingsinstrumenten van de overheid zoals regelgeving en/of het creëren van voorzieningen, niet (meer) toereikend zijn. 8 Een eerste seminar zal in mei 2004 worden georganiseerd: Media-afdeling of media-inkoop, Communicatiemanagement in een internationale omgeving. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie 1.0 8

12 Deze combinatie van communicatie als strategisch managementinstrument en communicatie als ambacht -iets wat door beide opleidingen in hun programma manifest wordt gemaakt- beoordeelt het auditteam als een sterk punt van de twee opleidingen In Amsterdam (of breder: in de Randstad) is het internationale bedrijfsleven prominent aanwezig. Via het door de duale opleiding geïnitieerde project Hoofdkantorencommunicatie vindt samenwerking plaats tussen docenten van de opleiding en communicatiedeskundigen van internationaal opererende bedrijven zoals Nissan, Sanoma Uitgevers bv, Ernst & Young. Daarmee heeft de opleiding naar het oordeel van het auditteam een krachtig (en een rechtstreeks op het werkveld toegesneden) instrument in handen om de internationale dimensie van de opleiding te versterken. Gelet op de nauwe samenwerking tussen beide CO-opleidingen zal ook de deeltijdopleiding van dit project de vruchten plukken. De opleiding heeft in de notitie Concept visie project Internationale Hoofdkantoren Communicatie haar ideeën hieromtrent verder uitgewerkt naar verschillende (ca 15) aspecten die typisch zijn voor de communicatieproblematiek van internationaal opererende hoofdkantoren. Het gaat hierbij om zaken als (i) communicatie vanuit het hoofdkantoor in relatie tot de symbolische betekenis van zulk een hoofdkantoor, (ii) communicatie met agenten, nevenvestigingen e.d. in het buitenland met telkens een andere culturele setting, een ander normen-en waardenpatroon, een ander wetgevende kader, (iii) communicatie in het kader van Europese dan wel mondiale mediacampagnes, (iv) communicatie in het kader van internationale lobby-activiteiten Beide opleidingen kennen een Opleidingsadviesraad (OAR), bestaande uit vertegenwoordigers uit de beroepspraktijk,die het beleid van de opleidingen en de actualiteit van de respectieve programma s toetsen aan de door hen gesignaleerde ontwikkelingen in het communicatiewerkveld binnen sectoren als bedrijfsleven, bank- en verzekeringswezen, gezondheidszorg en overheid. Het curriculum als zodanig is en wordt ook door de OAR getoetst. Gelet op de samenstelling van deze Adviesraden, is het auditteam van mening dat het beroepenveld op adequate wijze is vertegenwoordigd. Het overleg met de OAR vindt tenminste driemaal per jaar plaats. Een frequentie waar de opleidingen -zo bleek het auditteam- sterk aan hechten. Iets wat naar het oordeel van het auditteam ook noodzakelijk is, willen de opleidingen hun huidige actualiteitswaarde behouden. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide opleidingen als goed en wel op basis van de volgende observaties: de eindkwalificaties van de beide opleidingen zijn de resultante van landelijk overeengekomen beroepsprofielen (BvC en VVO) en dito opleidingsprofielen (LOCO), waarmee zij voldoen aan de eisen die door zowel het werkveld als door de vakgenoten uit andere verwante opleidingen worden gesteld; blijkens de specifiek Amsterdamse eindkwalificaties leggen beide opleidingen niet alleen de nadruk op communicatie als strategisch managementinstrument maar ook en uitdrukkelijk op communicatie als ambacht, iets wat het auditteam zeer waardeert; de specifieke op geïntegreerde communicatie gerichte eindkwalificaties waarmee beide opleidingen een eigen positie innemen ten opzichte van andere communicatieopleidingen, zijn tot stand gekomen in nauw overleg met de respectieve Opleidingsadviesraden; de eindkwalificaties van beide opleidingen zijn concreet en gedetailleerd zijn uitgewerkt en vormen daardoor een goed (en werkbaar!) referentiepunt voor de onderscheiden opleidingsprogramma s. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie 1.0 9

13 Facet 1.2. Niveau bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van beide opleidingen geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin- Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden de onderstaande dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hier een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. Voor zover het sectoroverstijgende kwalificaties betreft zijn de kwalificaties volledig en aantoonbaar gebaseerd op de 10 generieke kwalificaties zoals vastgesteld door de HBO-Raad. De dimensies van de Dublin Descriptoren Kennis en inzicht De beroepsspecifieke eindkwalificaties van de opleiding zijn geformuleerd rond 9 kerncompetentiegebieden en wel zodanig dat zij niet kunnen worden verworven zonder voldoende kennis en inzicht in bijvoorbeeld: de informatiebehoefte in relatie tot organisatieontwikkeling en bedrijfsvoering; het communicatiebeleid als managementinstrument op strategisch en tactisch niveau; de effectiviteit van communicatiemethoden en processen; marketing concepten; marketing communicatie concepten; voorlichtingsstrategieën; PR-strategieën. Toepassen Kennis en inzicht De 9 beroepsspecifieke kerncompetenties zijn uitgewerkt naar deelcompetenties, alle gericht op het uitvoeren van de kerntaken van een communicatieprofessional. Iets wat zichtbaar gemaakt wordt in de doelstellingen van de onderwijseenheden waaruit het programma is opgebouwd, maar ook en vooral in de beroepsproducten waarnaar in beide opleidingsprogramma s wordt verwezen. De vermelde producten impliceren een professionele toepassing door de student van zijn verworven kennis en inzicht. In het programma van de drie opleidingsvarianten staat het ontwikkelen van professioneel handelen centraal. Het maken van reële beroepsproducten (bijvoorbeeld: communicatieplan, campagneontwerp, PR-strategie) 9 vormt dan ook het hart van beide opleidingsprogramma s. 9 Zie voor meer voorbeelden Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie

14 Oordeelsvorming Zowel de (algemene) hbo competenties als de beroepsspecifieke competenties behelzen het hele spectrum van (1) probleemsignalering/-formulering, (2) beleidsontwikkeling en -uitvoering, en (3) evaluatie. De daarmee verband houdende vaardigheden zijn expliciet gericht op het maken van keuzen in de beroepsuitoefening op tactisch en operationeel niveau. Dit vooronderstelt dat de student in staat is problemen te analyseren en mogelijke communicatiestrategieën tegen elkaar af te wegen en daarna te evalueren. Dit wordt in elk van de competenties zichtbaar gemaakt. Een en ander is bovendien in het programma verankerd door het sterk opdrachtgestuurde karakter van de opleiding, waarbij de opdrachten telkens vanuit een in complexiteit toenemende probleemstelling worden geformuleerd. (Zie onder Onderwerp Programma.) Voorts wordt in beide opleidingen expliciet aandacht besteed aan het ontwikkelen van het vermogen van de student tot reflectie op het beroep en op zijn functioneren daarbinnen. Communicatie In de eindkwalificaties waar de opleiding zich op richt, is communicatie als onderdeel van het professioneel handelen in deelcompetenties systematisch uitgewerkt. Leervaardigheden Voor beide opleidingen geldt dat de te verwerven competenties een aantal metavaardigheden van de student vooronderstellen die niet alleen zijn gericht op het professioneel handelen maar ook op het eigen leren opdat de student in staat is zich in de beroepspraktijk verder als professional te ontwikkelen en ook eventuele vervolgstudies op een hoger niveau te doorlopen. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide opleidingen als voldoende en wel op grond van de observatie dat de eindkwalificaties en de daarvan afgeleide generieke en beroepsspecifieke competenties alle elementen bevatten waar de Dublin Descriptoren betrekking op hebben en met een bereik en diepgang die overeenkomen met het niveau waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie

15 Facet 1.3. Oriëntatie hbo Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie hbo kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds Hoger onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende eindkwalificaties van beide opleidingen beschrijven een hoog niveau van beroepsuitoefening (zie ) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2.) op de beschrijving van het bachelorniveau in de Dublin-descriptoren. Dit geldt zowel voor de generieke als voor de beroepsspecifieke elementen binnen het beroepsprofiel. Daarmee is aangegeven dat beide opleidingen gerekend kunnen worden tot het hoger onderwijs Beroepsonderwijs De eindkwalificaties van beide opleidingen zijn geformuleerd in termen van competenties die aantoonbaar (zie onder facet 1.1) in samenspraak met het beroepenveld (landelijk en regionaal) zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor de communicatieprofessional relevante werkveld geborgd Voor het overige wordt de oriëntatie hbo in het programma (deeltijd en duaal) zichtbaar. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 1.1, 2.1 en 2.2. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de twee opleidingsvarianten als goed en wel op grond van de volgende observaties: dat de eindkwalificaties zijn rechtstreeks ontleend aan het door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofiel. (Zie onder facet 1.1.); de opleiding heeft in samenwerking met het werkveld (i.c. de Opleidingsadviesraden) het beroepsprofiel verder uitgewerkt naar drie afstudeerprofielen op een wijze die, naar het oordeel van het auditteam, goed overeenkomt met de specifieke eisen die de drie respectieve communicatiedomeinen (commerciële, corporate & interne en overheidscommunicatie) aan communicatiemanagers stellen; in de Amsterdamse eindkwalificaties is een goede balans zichtbaar tussen communicatie als managementinstrument enerzijds en communicatie als ambacht anderzijds; de internationale dimensie is via het project Hoofdkantorencommunicatie goed uitgewerkt; in de van het beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke deelkwalificaties en competenties wordt ook het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar geformuleerd (niveau B in de classificatie van BvC en VVO). Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie

16 SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLING OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstelling Opleiding voor beide CO-opleidingen als voldoende. De opleiding heeft goed zicht op de ontwikkelingen in het werkveld en zij heeft haar inzicht qua thematiek, bereik en diepgang zorgvuldig vertaald naar concrete opleidingsdoelstellingen waarbij zij het werkveld uitdrukkelijk heeft betrokken, zowel op landelijk (BvC en VvO) en op regionaal niveau (OAR). Conform de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan voldoende. Het auditteam beoordeelt evenwel twee facetten van het onderwerp Doelstellingen Opleiding als goed. Dit rechtvaardigt (zie onder D en E) een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam de kwalificatie goed als extra aantekening hier aan zijn oordeel toe te voegen. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie

17 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen hbo Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Het programma van beide opleidingsvarianten is aantoonbaar ontworpen vanuit de beroepsprofielen die door de Onderwijsadviesraad van de Vereniging voor Overheidscommunicatie (VVO) en de Beroepsvereniging voor Communicatie (BvC) zijn vastgesteld. Het gaat bij beide opleidingsvarianten dan met name om de profielen van beroepsbeoefenaren (communicatieadviseurs en communicatiemanagers) op het zogeheten B- en C-niveau. (Zie ) Deze beroepsprofielen reflecteren, naar het oordeel van het auditteam, op adequate wijze de ontwikkelingen in de beroepspraktijk die voor beide opleidingsvarianten richtinggevend zijn: communicatie als strategisch managementinstrument. Voorts, en het auditteam hecht daar groot belang aan, wordt in genoemde profielen een belangrijke plaats ingeruimd voor het ambachtelijk aspect van de werkzaamheden van de communicatieprofessional. Het auditteam heeft aan de hand van het studieprogramma en aan de hand van door studenten opgeleverde beroepsproducten 10 kunnen waarnemen dat beide opleidingsvarianten ook aan dit aspect ruime aandacht besteden De uitvoering van het programma gebeurt (o.a.) via concrete aan de beroepspraktijk ontleende opdrachten en projecten waarmee overigens reeds in de propedeuse een aanvang wordt gemaakt. De opdrachten worden ingebracht door de docenten. Dat gebeurt planmatig maar ook, zo bleek tijdens de visitatie, op een zeer vanzelfsprekende wijze. Immers: docenten van de deeltijdopleiding zijn allen werkzaam in de communicatiebranche en hetzelfde geldt voor 80%-90% van de docenten binnen de duale variant. Actuele ontwikkelingen binnen de branche en realistische problemen en dilemma s waarvoor de communicatieprofessionals zich geplaatst weten, worden op die wijze door het hele programma heen binnen de opleiding gebracht. Daarnaast wordt van de deeltijdstudenten en van de duale studenten verwacht dat zij hun eigen (leer)werkervaring en/of probleemstellingen inbrengen. 10 Bijvoorbeeld: Persberichten, Nieuwsberichten, Brochures, Bedrijfsvideo s, Content voor websites. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie

18 Aldus worden op het niveau van de programma-uitvoering de beroepspraktijk en de opleiding gezwaluwstaart. Anders gezegd: het leerproces van de student vindt plaats in een context waarin een continue (en natuurlijke!) interactie tussen opleiding en werkveld wordt gerealiseerd. Dit geldt voor beide opleidingsvarianten. Voor zowel de duale- als deeltijdvariant geldt, dat studenten 2-4 keer per jaar bezoeken brengen aan bedrijven en (overheids)organisaties. Zo is voor duale studenten de overheid de belangrijkste werkgever en zij is daarmee een belangrijke leverancier van werkplekken voor deze studenten. In het vierde studiejaar vindt er een verdere verdieping plaats in het vakgebied door de afstudeeropdracht en een substantiële werkperiode Op curriculum-/programmaniveau vindt per opleidingsvariant tenminste driemaal per jaar overleg plaats met de aan elke variant gelieerde Opleidingsadviesraad. (Zie ook ). De samenstelling van deze Adviesraden is zodanig dat de inbreng vanuit het beroepenveld op verschillende niveaus (van strategisch management tot en met communicatieadviseur) is gewaarborgd Uit de tijdens de visitatie ter inzage liggende inventarisatie van het netwerk van docenten, blijkt dat zij in voldoende mate beschikken over een relevant relatienetwerk. Dit netwerk moet evenwel, naar het oordeel van het auditteam, beter worden benut en beheerd. Docenten hebben de neiging om dat geldt overigens niet alleen voor docenten van de onderhavige opleidingen hun netwerk vooral voor eigen gebruik in te zetten. Het management heeft het initiatief genomen om voor beide opleidingsvarianten één Bureau Externe Betrekkingen op te zetten. Dat maakt het mogelijk het totale netwerk te overzien en opleidingsbreed te benutten en te onderhouden. Het auditteam ondersteunt dit initiatief. In februari 2004 is een projectleider voor dit specifieke doel aangesteld. Voor het auditteam een signaal dat het management de zaak serieus aanpakt Het management van beide opleidingsvarianten is voornemens een Platform Communicatiemanagement voor de regio Amsterdam op te richten. Daarmee wordt beoogd de opleiders en de communicatieprofessionals uit sectoren zoals bank- en verzekeringswezen, overheid, gezondheidszorg en grote bedrijven een forum te bieden om periodiek (viermaal per jaar) belangrijke ontwikkelingen in het werkveld te bespreken. Het is tevens een middel om het netwerk van de opleidingen te onderhouden en uit te breiden. Inmiddels worden er wel seminars georganiseerd waarbij opleiding en werkveld van gedachten wisselen over actuele thema s uit de communicatiebranche De ondersteunende vakliteratuur en het begeleidend studiemateriaal zijn van voldoende hoog niveau, up-to-date en rechtstreeks ontleend aan de actuele beroepspraktijk, zo heeft het auditteam tijdens de visitatie kunnen waarnemen. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie

19 Oordeel: goed Het auditteam beoordeelt dit facet voor beide opleidingen als goed. De interactie met de beroepspraktijk vindt plaats zowel op het niveau van programma-ontwerp als op het niveau van de programma-uitvoering. De interactie tussen programma-uitvoering en de beroepspraktijk vindt op een vanzelfsprekende manier plaats en wel in tweeërlei opzicht: (i) docenten zijn in de beroepspraktijk werkzaam en brengen hun ervaring rechtstreeks in, (ii) professionele probleemstellingen waarmee studenten op hun (leer)werkplek worden geconfronteerd, vormen één van de uitgangspunten voor de programmering van het binnenschools programma. De interactie is goed gestructureerd en wordt voortdurend ingezet om de relevantie, de actualiteit en de kwaliteit van de opleiding te waarborgen. De ontwikkeling van kennis en beroepsvaardigheden van de studenten vindt plaats via actuele vakliteratuur, via door de beroepspraktijk ingebrachte projecten 11 en cases en via rechtstreeks aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal. 11 En afstudeeropdrachten. Zie facet 6.1. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie

20 Facet 2.2. Relatie tussen doelstelling en inhoud programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen De samen met het beroepenveld opgestelde eindkwalificaties van de twee opleidingsvarianten zijn door beide opleidingsvarianten nader uitgewerkt. Met name daar waar het de specifieke kenmerken van hun opleidingdoelstellingen betreft waarbij de notitie geïntegreerde communicatie het leidend beginsel is. Het gaat hierbij om de strategische betekenis van communicatie binnen bedrijven en andere organisaties; management van interne communicatie; management van externe communicatie. Kortom: communicatie als ruggengraat van de bedrijfsvoering. Beide onderwijsprogramma s sluiten hier, naar het oordeel van het auditteam, goed bij aan waarbij de onderscheiden communicatiestrategieën zoals informeren, overreden, dialogiseren en formeren op een geïntegreerde wijze in het leertraject zijn opgenomen. Op deze wijze heeft het concept geïntegreerde communicatie in het programma van de vier hoofdrichtingen (interne communicatie, marketingcommunicatie, concerncommunicatie en overheidscommunicatie) een duidelijke plaats gekregen. Voor de duale variant geldt voorts, dat het onderwijsprogramma is uitgewerkt rond een vijftal leerlijnen. De projectenlijn, de theorielijn, de vaardighedenlijn (practica), de studieloopbaanlijn en de leerlijn werkperiode. Deze leerlijnen hebben elk hun eigen focus, maar in de post-propedeutische fase worden ze in elke onderwijsmodule vervlochten. Naar het oordeel van het auditteam zijn beide opleidingsvarianten er in geslaagd in het programma van de onderscheiden onderwijsmodules een evenwicht aan te brengen tussen enerzijds de economische / bedrijfsmatige context en de daarbij behorende kennis en inzichten en anderzijds de specifieke functie van communicatiestrategieën en communicatiemiddelen daarin. Sterke kant is voorts dat elke module culmineert in de opdracht aan studenten tot het maken van een beroepsproduct. Individueel en in teamverband. Dit vraagt van de studenten telkens het mobiliseren van hun kennis, inzicht en (ambachtelijke!) vaardigheden. Door het hele programma heen wordt van de studenten een scala aan beroepsproducten 12 verwacht dat het totaal van de eindkwalificaties bestrijkt. Uit de vormgeving van de modules blijkt, dat de beide opleidingsvarianten erin slagen een leeromgeving te creëren waarin het leerproces van de student centraal staat. Onderdeel van dit leerproces is zelfreflectie en zelfregulatie die de student inzicht geven in zijn eigen leerproces en leerstijl. 12 Zie de voorbeelden genoemd onder facet 1.2. en 2.1. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie

21 Op die wijze worden studenten in staat gesteld hun eigen leerproces te sturen. Het totale programma is zodanig opgezet, dat studenten deze competentie stap voor stap kunnen verwerven. De opleidingen ondersteunen en begeleiden dit leerproces uitdrukkelijk via hun docenten, die optreden als opdrachtgever, als ontwerper van de leeromgevingen, als coach en als beoordelaar. Oordeel: voldoende Dit facet beoordeelt het auditteam voor beide opleidingen als voldoende. Het programma en de leerdoelen van de programma-onderdelen zijn een adequate concretisering van de geformuleerde eindkwalificaties. Inhoud, vormgeving en de faciliteiten die de docenten bieden, stellen de student in de gelegenheid de geformuleerde eindkwalificaties te verwerven. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie

22 Facet 2.3. Samenhang programma Criterium Het facet Samenhang Programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen De voor beide opleidingsvarianten geformuleerde algemene (hbo-) competenties en specifieke beroepscompetenties zijn aantoonbaar ontleend aan de beroepsprofielen van de VVO en de BvC. Deze profielen zijn gedetailleerd en concreet uitgewerkt in onderling samenhangende deelcompetenties. Het auditteam heeft zich bij de beoordeling van de onderlinge samenhang de volgende vragen gesteld: Dekt het totaal aan programma-onderdelen het totaal aan vastgestelde eindkwalificaties? Wordt het programma uitgevoerd met een inbreng vanuit het beroepenveld? Is het programma zodanig opgezet dat de studenten in de gelegenheid worden gesteld de beroepscompetenties in onderlinge samenhang te verwerven? Het auditteam beantwoordt deze vragen positief vanuit de eigen waarneming dat alle modules tezamen alle deelcompetenties bestrijken zoals opgenomen in de eindkwalificaties; dat de modules waaruit het programma is opgebouwd, qua inhoud en thematiek telkens ontleend zijn aan bepaalde specifieke deelcompetenties zoals beschreven in de eindkwalificaties; dat per semester de projecten (en de ondersteunende modules en practica) telkens zijn ondergebracht binnen een herkenbaar thema; 13 (horizontale samenhang); dat sterke interactie tussen theorie en praktijk een kernelement is in de vormgeving van elke module, iets wat (zie ) gelet op de sterke binding van het docentencorps met de beroepspraktijk bevorderd wordt; dat de modules telkens gericht zijn op het maken van beroepsproducten, hetgeen impliceert dat studenten leren kennis en vaardigheden uit verschillende deelgebieden te integreren; dat de modules zodanig zijn ontworpen zijn en in het opleidingsprogramma gepositioneerd, dat zij ten opzichte van elkaar een anticiperende dan wel verdiepende functie hebben in het leerproces van de student; (verticale samenhang); dat de programmaleerlijnen gedurende de looptijd van het programma in toenemende mate een beroep doen op het vermogen van de student complexe opdrachten uit te voeren; iets wat blijkt uit de door de studenten opgeleverde beroepsproducten; dat de begeleiding (coaching) door docenten expliciet gericht is op het bewaken van de samenhang in de leerroute van elke individuele student. Oordeel: voldoende Dit facet beoordeelt het auditteam voor beide opleidingen als voldoende. De thematisch ordening, inhoud en planning van het programma zijn op doordachte en consistente wijze op elkaar afgestemd waardoor de onderscheiden programmaonderdelen (modules) tezamen een coherent geheel vormen. 13 Het gaat hier om zogeheten semester-thema s. Bijvoorbeeld: (1) De Onderneming, (2) Communicatieve Vaardigheden, (3) Corporate Communicatie, (4) Marketing Communicatie, (5) Interne Communicatie, (6) Global Communication. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie

23 Facet 2.4. Studielast Criterium Het facet Studielast is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het programma studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren, zoveel mogelijk worden weggenomen? Bevindingen De studielast is per module vastgesteld in termen van studiepunten (ECTS). Na elke module vindt evaluatie plaats via toetsing van de resultaten maar ook via studievoortgangsgesprekken met studenten. Daarbij wordt telkens nagegaan of de studievoortgang voldoende dan wel onvoldoende is. Bij onvoldoende studievoortgang worden samen met de student de belemmerende factoren geïdentificeerd. Elke student heeft een (vaste) studieloopbaanbegeleider met wie die student vervolgens de mogelijkheden bespreekt om de studievoortgang te optimaliseren. De afspraken daaromtrent gemaakt worden daarna schriftelijk vastgelegd. De (formele) studielast per onderdeel wordt tenminste eenmaal per jaar geëvalueerd als onderdeel van de programma-evaluaties. Hierbij wordt nagegaan of de vastgestelde studielast structureel afwijkt van de werkelijke studielast. Doel van deze evaluatie is vast te stellen of er op programmaniveau herschikkende maatregelen moeten worden genomen. Overigens blijkt uit deze jaarlijkse evaluatie en uit het studenttevredenheidsonderzoek STM (2003), dat studenten tevreden zijn over de (spreiding van de) studielast en dat hun oordeel over de studeerbaarheid van het programma positief is. Een beeld dat tijdens de visitatie in de gesprekken met studenten werd bevestigd. Oordeel: voldoende Dit facet beoordeelt het auditteam voor beide opleidingen als voldoende. Belangrijk is dat de opleidingen zowel op studentniveau als op programma-niveau systematisch aandacht besteden aan de relatie tussen de formele en feitelijke studielast. De opleidingen hebben derhalve een instrument om op die beide niveaus studievoortgang belemmerende factoren weg te nemen. Studenten beoordelen de studielast en de studeerbaarheid van het programma positief. Hobéon Certificering Eindrapport accreditatie HvA CO, deeltijd en duaal versie