Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Facility Management FM voltijd en deeltijd. Haagse Hogeschool

Transcriptie

1 Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Facility Management FM voltijd en deeltijd Haagse Hogeschool

2 Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Facility Management FM voltijd en deeltijd Haagse Hogeschool Hobéon Certificering BV November 2004 Willem van Raaijen Robert F. Stapert

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Bereik van de beoordeling Beoordelingsprocedure en werkwijze BEOORDELINGSPROCEDURE EN WERKWIJZE AUDITTEAM DEELNEMERS VISITATIE (GESPREKSPARTNERS UIT DE BEIDE OPLEIDINGSVARIANTEN) PROGRAMMA VISITATIE 3 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Beslisregels Bevindingen en beoordeling 5 Onderwerp 1: Doelstelling opleiding 5 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 5 Facet 1.2. Niveau bachelor 7 Facet 1.3. Oriëntatie hbo 9 Onderwerp 2: Programma 10 Facet 2.1. Eisen hbo 10 Facet 2.2. Relatie tussen doelstelling en inhoud programma 12 Facet 2.3. Samenhang programma 14 Facet 2.4. Studielast 15 Facet 2.5. Instroom 16 Facet 2.6. Duur 17 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 18 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing 19 Onderwerp 3: Inzet van personeel 20 Facet 3.1. Eisen hbo 20 Facet 3.2. Kwantiteit van het personeel 21 Facet 3.3. Kwaliteit van het personeel 22 Onderwerp 4: Voorzieningen 23 Facet 4.1. Materiële voorzieningen 23 Facet 4.2. Studiebegeleiding 24 Onderwerp 5: Interne kwaliteitszorg 25 Facet 5.1. Evaluatie resultaten 25 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 26 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld 27 Onderwerp 6: Resultaten 28 Facet 6.1. Gerealiseerd niveau 28 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL 30 Bijlage I: Curricula vitae auditoren + onafhankelijkheidsverklaring externe auditor Bijlage II: Programma Visitatie Haagse Hogeschool FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004

4 1. INLEIDING 1.1. Bereik van de beoordeling De Haagse Hogeschool verzorgt een hbo bachelor opleiding Facility Management (FM) zowel voltijd als deeltijd. Beide varianten zijn ondergebracht in Afdeling Facility Management. Hobéon Certificering heeft als Visiterende en Beoordelende Instantie (VBI) beide varianten van de opleiding FM in één gezamenlijk traject beoordeeld. Deze beoordeling is gericht op een accreditatiebeslissing met betrekking tot zowel de voltijd hbo bachelor opleiding FM als de deeltijd hbo bachelor opleiding FM. De Afdeling FM heeft voor beide varianten één Management Review opgesteld, die de basis vormde voor het onderzoek van Hobéon Certificering. Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de beide opleidingsvormen, die gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en elkaar qua programma-inhoud en -opbouw grotendeels overlappen, in één rapport samengevat en alleen daar waar nodig het onderscheid tussen beide opleidingsvormen zichtbaar gemaakt Beoordelingsprocedure en werkwijze Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs waarbinnen de criteria staan vermeld aan de hand waarvan een VBI haar oordeel uitspreekt over de basiskwaliteit van de -eveneens door de NVAO vastgestelde- onderwerpen en facetten. Hobéon Certificering heeft het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs uitgewerkt in een checklist ( Checklist Accreditatie HBO Bachelor ), waarin per facet nadere toetspunten zijn opgenomen om de beoordeling van de facetten voor alle partijen inzichtelijker te maken. Voorafgaand aan het feitelijk accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de Haagse Hogeschool en de Afdeling FM ervan op de hoogte gesteld dat deze checklist bij de beoordeling van de bachelor opleiding FM gehanteerd zou worden. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: 1. Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van (i) de door de Afdeling FM aangeleverde Management Review / Zelfevaluatie met betrekking tot de opleiding FM (voltijd en deeltijd), (ii) de in het kader van de interne sturingscyclus opgeleverde managementrapportages en (iii) de onderliggende documentatie die betrekking had op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende verbetermaatregelen, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, rendement. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 1

5 Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 2

6 Uit deze documentatie ontstaat een goed beeld van de (primaire en secundaire processen van) beide opleidingsvormen en van de organisatorische context. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de Afdeling FM op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van de documentanalyse. 2. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een eendaagse visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten: één externe onafhankelijke deskundige op het gebied van Facility Management, één student, één lead auditor en één auditor onderwijs, beiden vanuit Hobéon Certificering. De auditor onderwijs trad ook op als secretaris. Onder controle moet hier worden verstaan dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en, voor wat betreft de huisvesting en materiële voorzieningen,door eigen waarneming. Hieronder volgen enkele voorbeelden van geraadpleegde additionele documentatie: - overzichten van de samenstelling van de gremia uit het werkveld waarmee de opleiding overleg - voert; - verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; - overzicht CV s van (gast)docenten; - netwerkoverzicht docenten; - verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; - verslagen van docentevaluaties; - verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; - détailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; - portfolio s van studenten en de (schriftelijke weergave van de) beoordeling daarvan door docenten; - stageverslagen en beoordelingen; - de zogeheten beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; - de eindproducten van studenten; Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich ook op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische en materiële voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs vermelde facetten beoordeeld op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop die oordelen zijn gebaseerd. 1 Visitatie heeft op 06 juli 2004 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 3

7 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld. 2 Voorzitter: Drs. Willem van Raaijen senior adviseur Hobéon Certificering; Leden: Frans van Riel Joost Verhaar Drs. Robert F. Stapert hoofd Facilitaire Dienst Stichting Bronovo Nebo te Den Haag, oud-lid en voorzitter onderwijscommissie FMN bestuurslid Bestuurscommissie FD van de OVBD afgestudeerd aan de Haagse Hogeschool: Bestuurskunde/ Overheidsmanagement, duale variant; thans student aan de Universiteit van Amsterdam: Sociologie, voltijd; senior adviseur Hobéon Certificering. Secretaris: Drs. Robert F. Stapert senior adviseur Hobéon Certificering Deelnemers visitatie (gesprekspartners uit de beide opleidingsvarianten) Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de voltijd- en van de deeltijdopleiding FM: de management, docenten, coördinatoren, leden examencommissie, onderwijskundige medewerkers en studenten. (Zie voor een volledig overzicht van de deelnemers van de visitatie: bijlage II) Programma visitatie Zie bijlage II. 2 Voor de CV s van de leden van het auditteam: zie bijlage I Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 4

8 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING 2.1. Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs 3 heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. Alle in de Checklist Accreditatie HBO Bachelor 4 vermelde toetspunten worden beoordeeld. B. Het oordeel op de per facet gerubriceerde toetspunten leidt tot een score op het betreffende facet en wel volgens de regels onder D. C. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder E. D. Van toetspunten naar facet. Hier is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: - uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); - primaire processen wegen zwaarder dan secundaire; E. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: - een onderwerp kan volgens de NVAO Beslisregels Accreditatie slechts voldoende of onvoldoende scoren; - een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; - een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; - een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. F. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder G, als extra aantekening vermeld. G. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: - een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; - een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord. - een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten onvoldoende heeft gescoord; 3 Zie Zie Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 5

9 2.2. Bevindingen en beoordeling Onderwerp 1: Doelstelling opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie hbo. Algemeen oordeel: voldoende Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen De basis voor de eindkwalificaties van de beide varianten van de opleiding FM is het landelijk Beroeps- en Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening uit Dit landelijk profiel is opgesteld door het onderwijskundig adviesbureau EDUTEC in opdracht van het Landelijk Overleg Opleidingen Facilitaire Dienstverlening (LOOFD) en dit profiel is aantoonbaar door het relevante beroepenveld gevalideerd De Haagse opleiding FM heeft op grond van de door de Afdeling FM jaarlijks verrichte evaluaties en in samenwerking met de Beroepenveldcommissie het landelijk profiel in 2001 en 2002 geactualiseerd en aangepast, met name daar waar het gaat om de bedrijfskundige dimensie van Facility Management. Voorts heeft de Afdeling FM in 2003, wederom in samenspraak met de Beroepenveldcommissie, zogeheten procescompetenties in het FM opleidingsprofiel opgenomen. Deze competenties hebben betrekking op het aansturen van processen en mensen. Deze beide Haagse accenten beoordeelt het auditteam als een belangrijke aanscherping dan wel aanvulling van het landelijk profiel. Het betekent dat de opleiding niet alleen goed op de hoogte is van de actuele ontwikkelingen binnen het FM-domein. Maar haar inzicht ook daadwerkelijk in haar doelstellingen heeft vertaald Het Haagse FM-profiel is bovendien goed gedocumenteerd in het Beroeps- en Opleidingsprofiel (vt&dt) De eindkwalificaties zijn gegroepeerd rond 5 facetten: (i) facilitaire inhoudsdeskundigheid, (ii) bedrijfskunde, (iii) facility management en het primaire bedrijfsproces, (iv) persoonlijke competenties en (v) de functionele rolcomponenten van het facility management: tactisch manager, projectmanager, adviseur en intrapreneur. 5 Naar het oordeel van het auditteam blijkt ook uit de nadere beschrijving van deze 5 facetten en de toelichting die daar tijdens de visitatie op werd verkregen, dat de opleiding FM goed zicht heeft op de ontwikkelingen binnen het werkveld en daar in haar opleidingsprofiel voortreffelijk op inspeelt. Bedoelde ontwikkelingen laten zich als volgt samenvatten: (i) er is een verschuiving waarneembaar van facility manager naar facility manager, (ii) toenemende verstrengeling van FM met het primaire proces van een organisatie en daarmee samenhangend een toenemende bedrijfskundige oriëntatie van FM, (iii) verbreding van de actieradius van facility management naar het publieke domein (wijkopbouw, parkbeheer) Voorts heeft het auditteam op basis van een analyse van het opleidingsprogramma (met name de zogeheten blokwijzers ) geconstateerd dat beide opleidingsvarianten zich in hun aanbod expliciet richten op zowel de landelijk overeengekomen eindkwalificaties als de specifieke Haagse invulling/uitbreiding daarvan (te weten de in genoemde: bedrijfskundige dimensie van FM en de procescompetenties). Het opleidingsprogramma, opgebouwd uit modulen, beschrijft bij elk onderwijsblok (semester) en de daarbij behorende modules de leerinhoud op een zodanige wijze dat de relatie met de respectieve competenties zichtbaar wordt. 5 De facility manager als ondernemer binnen de organisatie waar hij werkzaam is. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 6

10 Voor zover de domeinspecifiek eisen betrekking hebben op internationale ontwikkelingen wordt verwezen naar Oordeel: Dit facet is goed. De eindkwalificaties van de beide opleidingsvarianten zijn de resultante van de landelijk overeengekomen beroepsprofielen (LOOFD) en dito opleidingsprofielen alsmede van het Haags FM profiel dat in samenspraak met de Beroepenveldcommisie is opgesteld. Daarmee voldoen beide opleidingsvarianten aan de eisen die door zowel het werkveld als door de vakgenoten uit andere verwante opleidingen worden gesteld. De wijze waarop de opleiding vervolgens het beroepenveld bij een en ander heeft betrokken en de keuzes die de opleiding daarbij heeft gemaakt en in haar doelstelling heeft verwerkt beschouwt het auditteam als voorbeeldig. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 7

11 Facet 1.2. Niveau bachelor Het auditteam heeft de (goed gedocumenteerde) eindkwalificaties van beide opleidingsvarianten geanalyseerd en is op basis daarvan van oordeel, dat deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin descriptoren. In de Dublin descriptoren worden de volgende dimensies onderscheiden bij elk waarvan hieronder een nadere specificatie wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties Kennis en inzicht De beroepsspecifieke eindkwalificaties van de opleiding zijn geformuleerd rond een vijftal rubrieken (zie hierboven onder 1.1.) en wel zodanig dat zij niet kunnen worden verworven zonder voldoende kennis en inzicht in bijvoorbeeld (i) ontwikkelingen met betrekking tot het facilitair assortiment: markt, aanbodmodaliteiten, prijs-kwaliteit verhouding en innovaties, (ii) de bedrijfskundige context van FM, (iii) ICT-toepassingen binnen het FM domein, (iv) de inrichting en besturing van facilitaire diensten, (v) facility management in het publieke domein Toepassen Kennis en inzicht De beroepsspecifieke competenties zijn uitgewerkt naar deelcompetenties, alle gericht op de kerntaken van de facility manager. Iets wat zichtbaar gemaakt wordt in de doelstellingen van de modulen, opdrachten (taak/toepassingsituaties) en praktijkperioden waaruit het programma is opgebouwd maar ook en vooral in de FM (deel)producten waarnaar in het programma wordt verwezen. De vermelde producten impliceren een professionele toepassing door de student van zijn verworven kennis en inzicht. In het programma van beide opleidingsvarianten staat het ontwikkelen van professioneel handelen centraal. Het maken van reële beroepsproducten neemt in de opleiding een belangrijke plaats in Oordeelsvorming De van het beroepsprofiel afgeleide proces- en beroepscompetenties behelzen het hele spectrum van (1) probleemsignalering/-formulering, (2) beleidsontwikkeling, (3) beleidsuitvoering en (4) evaluatie. De daarmee verband houdende vaardigheden zijn expliciet gericht op het maken van keuzen in de beroepsuitoefening op tactisch en operationeel niveau. Dit vooronderstelt dat de student in staat is problemen te analyseren en mogelijke oplossingsstrategieën tegen elkaar af te wegen en daarna te evalueren. Dit wordt in elk van de competenties zichtbaar gemaakt. Voorts wordt in beide opleidingsvarianten expliciet aandacht besteed aan het ontwikkelen van het vermogen van de student tot reflectie op het beroep Communicatie In de eindkwalificaties waar de opleiding zich op richt, is communicatie als onderdeel van het professioneel handelen nadrukkelijk een leerdoel en als onderdeel van de door de student te verwerven competenties expliciet beschreven. Blijkens de modulenbeschrijvingen waarin telkens de leerdoelen zijn aangegeven, komt het element communicatie prominent aan de orde. Deels in termen van kennis met betrekking tot communicatieprocessen en -patronen binnen organisaties en bedrijven, maar vooral als onderdeel van de eigen performance als facility manager die in teamverband opereert en voor wie (als intrapreneur ) professionele communicatie een wezenlijke succesfactor is. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 8

12 Leervaardigheden Met name de generieke (hbo)-competenties verwijzen naar het ontwikkelen van leervaardigheden. Voor beide opleidingsvarianten geldt dat het verwerven van bedoelde competenties een aantal metavaardigheden van de studenten vooronderstellen die niet alleen zijn gericht op het professioneel handelen en op de persoonlijke ontwikkeling als beroepsbeoefenaar, maar ook op het eigen leren opdat de student in staat is vervolgstudies op een hoger niveau te doorlopen. Oordeel: Dit facet is voldoende. De eindkwalificaties van beide opleidingsvarianten sluiten aantoonbaar aan bij de beschrijving van het niveau bachelor zoals weergegeven in de Dublin descriptoren. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 9

13 Facet 1.3. Oriëntatie hbo Oriëntatie hbo kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende eindkwalificaties van de opleiding beschrijven een hoog niveau van beroepsuitoefening (zie de onder facet 1.1.) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2.) bij de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de opleiding gerekend kan worden tot het hoger onderwijs. De eindkwalificaties van de opleiding (zowel de landelijk overeengekomen kwalificaties als de specifiek Haagse ) zijn geformuleerd in termen van competenties die aantoonbaar (zie 1.1) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor de FM er relevante werkveld geborgd. Voor het overige wordt de oriëntatie op het hbo in het programma van beide varianten zichtbaar. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Oordeel: Dit facet is voldoende. De eindkwalificaties van elk van beide opleidingsvarianten sluiten aan bij de Dublin descriptoren en zijn ontleend aan de door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en de daarmee samenhangende competenties waarover een beginnende beroepsbeoefenaar dient te beschikken. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 10

14 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1. eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Algemeen oordeel: voldoende Facet 2.1. Eisen hbo Het programma van beide opleidingsvarianten is aantoonbaar ontworpen vanuit het beroeps- en opleidingsprofiel dat in opdracht van het LOOFD is opgesteld en dat door het beroepenveld is gevalideerd. Landelijk geschiedde die validering via een conferentie met beroepenveldvertegenwoordigers vanuit verschillende werkvelden zoals: overheid, gezondheidszorg, zakelijke dienstverlening, industrie, vastgoedmarkt, toerisme. Op het niveau van de opleiding vond (en vindt!) validering van de Haagse eindkwalificaties plaats door de Beroepenveldcommissie. Dit heeft er, zoals reeds eerder in is gemeld, toe geleid dat de opleiding het in 1999 landelijk overeengekomen profiel heeft uitgebreid en geactualiseerd. Het profiel van de opleiding is uitgewerkt naar een viertal aspecten die kenmerkend zijn voor de beroepsuitoefening van een FM er en voor zijn positionering binnen een organisatie: (i) facilitaire inhoudsdeskundigheid, (ii) bedrijfskunde, (iii) facility management en het primaire bedrijfsproces, (iv) persoonlijke competenties en (v) de functionele rolcomponenten van het facility management: tactisch manager, projectmanager, adviseur en intrapreneur. In opdracht van het LOOFD en van de FMN heeft in 2003 een grootschalig onderzoek plaatsgevonden naar de positie en kenmerken van facility managers in Nederland. De resultaten van dit onderzoek waarbij het beroepenveld intensief betrokken was, zijn in het voorjaar 2004 beschikbaar gekomen. Blijkens het Afdelingsplan zal de opleiding, in het kader van haar jaarlijkse programma evaluatie, samen met de Beroepenveldcommissie bezien in hoeverre het Haagse FMprofiel bijstelling behoeft naar aanleiding van de resultaten van dit onderzoek Kenmerkend voor beide opleidingsvarianten is dat in elk onderwijsblok (een per semester aangeboden en thematisch geordend geheel van modulen) reële praktijksituaties worden ingebracht aan de hand waarvan de studenten zogeheten blokopdrachten moeten uitvoeren met behulp waarvan zij de betreffende competenties, die per module en per blok zijn aangegeven, kunnen verwerven. Deze opdrachten/projecten worden, zo bleek het auditteam tijdens de visitatie, ingebracht door docenten en door het werkveld (via bijvoorbeeld gastdocenten, leden van de Beroepenveldcommissie, stageorganisaties). Het auditteam beoordeelt de praktijkrelevantie en de actualiteit van deze opdrachten positief De wijze waarop de opleiding in haar programma verbanden legt met de actuele ontwikkelingen in de FM-discipline beoordeelt het auditteam als positief gelet op het regelmatige overleg ( 4 à 5 maal per jaar) dat de opleiding met de Beroepenveldcommissie (BVC) voert over het opleidingsprogramma. De BVC wordt ook, via gastlessen, actief betrokken bij de onderwijsuitvoering. Meer in het algemeen geldt, dat ca 40% van het binnenschoolsprogramma wordt uitgevoerd door gastdocenten en/of sprekers uit de FM-praktijk. Het auditteam beschouwt deze vorm van interactie met het werkveld als positief. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 11

15 Het onderwijsprogramma wordt uitgevoerd door een docententeam waarvan ca 70% in een part-time betrekking werkzaam zijn. Van deze part-time docenten is een belangrijk deel ook in het FMdomein werkzaam. De mogelijkheden die dit biedt voor interactie met het werkveld worden door de opleiding, zo bleek het auditteam bij inzage van bijvoorbeeld de projectopdrachten die studenten moeten uitvoeren, aantoonbaar benut Interactie tussen student en het werkveld ten behoeve van de kennisontwikkeling van de student vindt met name plaats door middel van het zogeheten buitenschoolsproject in het 1 e jaar, de oriëntatiestage in het 2 e jaar (10 weken), de stage in het 3 e studiejaar (20 weken) en de afstudeeropdracht in het 4 e jaar (20 weken) die door de student moet worden uitgevoerd in opdracht van een relevante werkorganisatie. De substantiële inzet van gastdocenten en sprekers betekent dat ook het binnenschoolsprogramma voldoende mogelijkheden creëert voor een student-werkveld interactie Als werkdomein en afzonderlijke managementdiscipline is FM vooral aanwezig in grotere bedrijven en organisaties, reden om in toenemende mate rekening te houden met de effecten van internationalisering en mondialisering. De opleiding heeft er een tweetal jaar geleden evenwel voor gekozen aan internationalisering, voorzover het betreft de inhoud van de onderwijsmodules, voorlopig geen hoge prioriteit te geven en haar aandacht vooral te richten op het actualiseren en competentiegericht maken van het onderwijsprogramma, inclusief beoordeling en toetsing, en op het realiseren van de daarvoor noodzakelijke voorwaarden (bijvoorbeeld scholing docenten). Aandacht voor internationalisering is derhalve beperkt gebleven tot het aanbieden van een internationaal semester bestaande uit een negental (Engelstalige) keuze-modules en daaraan gelieerde mogelijkheden voor stages en studiesemesters in het buitenland. Van dit internationaal semester is overigens door studenten maar in beperkte mate gebruik gemaakt. Voor stages is het beeld gunstiger: 20% van de studenten volgt een stage in het buitenland De (vak)literatuur die in de opleiding gebruikt wordt, is in de programmabeschrijving per module aangegeven. Uit deze informatie en de overige literatuurgegevens (literatuurlijsten) die tijdens de visitatie aan het auditteam werd verstrekt, blijkt dat de gebruikte literatuur actueel en relevant is. Oordeel: Dit facet is goed. De interactie met de beroepspraktijk is stevig verankerd via frequent overleg met het werkveld, via de substantiële inbreng van de docenten die voor het overgrote deel in de beroepspraktijk werkzaam zijn en via de belangrijke plaats die voor gastdocenten en sprekers in het programma wordt ingeruimd. Bedoelde interactie vindt plaats zowel op het niveau van eindkwalificaties en programma-ontwerp als op het niveau van de programma-uitvoering. Deze interactie wordt aantoonbaar ingezet om de relevantie, de actualiteit en de kwaliteit van de opleiding te waarborgen. De ontwikkeling van kennis en beroepsvaardigheden van de studenten vindt plaats via vakliteratuur, via door de beroepspraktijk ingebrachte projecten en cases en via aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 12

16 Facet 2.2. Relatie tussen doelstelling en inhoud programma De samen met het beroepenveld (landelijk en via de BVC) opgestelde eindkwalificaties van de opleiding zijn per semester in de onderwijsblokken nader uitgewerkt en per module gespecificeerd. Zij zijn naar het oordeel van het auditteam een goede vertaling van de visie die de opleiding heeft op de (actuele) ontwikkelingen binnen het FM-domein. Deze visie is uitvoerig en concreet beschreven, wat het auditteam in staat stelde te beoordelen of het programma inderdaad daarmee correspondeert Elk onderwijsblok en elke module daarbinnen zijn goed gedocumenteerd in termen van leerinhoud, werkvormen, toetsvormen, studiemateriaal en leerdoelen. Analyse van de uitgebreide documentatie (blokwijzers, module beschrijvingen, readers) laat zien dat die leerdoelen telkens weer en expliciet herleidbaar zijn tot (onderdelen van) de eindkwalificaties. Mutatis mutandis geldt dit ook voor de 3 e -jaarsstage en de afstudeeropdracht in het laatste studiejaar. De inhoudelijke coherentie van een onderwijsblok wordt gerealiseerd door telkens representatieve vraagstukken en actuele ontwikkelingen in het FM-domein centraal te stellen. In elk onderwijsblok worden voorts de vier competentiegebieden van het beroepshandelen (zoals aangegeven in ) aan de orde gesteld. Studenten werken telkens aan de hand van opdrachten op basis van een realistische casuïstiek Het auditteam heeft voldoende inzicht gekregen in de opdrachten die studenten geacht worden uit te voeren en concludeert dat deze zeer zeker beantwoorden aan het niveau dat van een hboopleiding mag worden verwacht. Datzelfde geldt voor de stageopdrachten die studenten tijdens het 2 e en 3 e studiejaar uitvoeren en de afstudeeropdrachten die in het 4 e jaar door de studenten worden uitgevoerd. Belangrijk in dit verband is ook dat het auditteam tijdens de visitatie is gebleken dat de opdrachten aan studenten voor een belangrijk deel samen met of vanuit het beroepenveld worden ingebracht. Daarbij spelen de docenten die in de beroepsprakijk werkzaam zijn, ook een belangrijke rol. Sterker nog: via deze docenten wordt de inbreng van het werkveld een vanzelfsprekend en natuurlijk aspect van de opleiding. Het auditteam is daar zeer positief over Gelet op het bovenstaande is de opleiding er, naar het oordeel van het auditteam, meer dan voldoende in geslaagd het hele scala van eindkwalificaties te concretiseren in goed gedefinieerde leerdoelen en daarvan afgeleide werkvormen en leeropdrachten, die voorts per programmaonderdeel uitvoerig gedocumenteerd zijn Uit de documentatie (bijvoorbeeld met betrekking tot Studieloopbaanbegeleiding) maar ook uit de informatie die tijdens de visitatie door (o.a.) de studenten werd verstrekt, concludeert het auditteam dat studenten bij de uitvoering van het programma voldoende worden ondersteund en begeleid door de docenten Uit de vormgeving van de onderwijsblokken blijkt dat de opleiding erin slaagt een leeromgeving te creëren waarin het leerproces van de student centraal staat. Onderdeel van dit leerproces is zelfreflectie en zelfregulatie die de student inzicht geven in zijn eigen leerproces en leerstijl. Op die wijze worden studenten in staat gesteld hun eigen leerproces te sturen. Het totale programma is zodanig opgezet dat studenten ook deze competentie stap voor stap kunnen verwerven. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 13

17 Datgene wat hierboven staat vermeld is ook van toepassing op de deeltijdvariant. Oordeel: Dit facet is goed. Het programma en de leerdoelen van de programmaonderdelen zijn een zeer adequate concretisering van de geformuleerde eindkwalificaties. Inhoud, programma-opbouw, leeropdrachten, werkvormen en de faciliteiten die de docenten daarbij bieden, stellen de student in de gelegenheid de geformuleerde eindkwalificaties te verwerven. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 14

18 Facet 2.3. Samenhang programma De voor beide opleidingsvarianten geformuleerde specifieke beroepscompetenties zijn aantoonbaar ontleend aan het landelijk vastgesteld beroepsprofiel. Dit profiel is gedetailleerd en concreet uitgewerkt in onderling samenhangende deelcompetenties. Het auditteam heeft zich bij de beoordeling van deze onderlinge samenhang de volgende vragen gesteld: (1) Dekt het totaal aan programmaonderdelen het totaal aan vastgestelde eindkwalificaties? (2) Wordt het programma uitgevoerd met een inbreng vanuit het beroepenveld? (3) Is het programma zodanig opgezet dat het de studenten in de gelegenheid stelt de beroepscompetenties in onderlinge samenhang te verwerven? Het auditteam beantwoordt deze vragen positief. Op basis van een analyse van de uitvoerige (gedetailleerde) programma-documentatie concludeert het auditteam, dat - alle modules tezamen alle deelcompetenties bestrijken zoals opgenomen in de eindkwalificaties; - de modules waaruit het programma is opgebouwd, qua inhoud en thematiek telkens zijn ontleend aan bepaalde specifieke deelcompetenties zoals beschreven in de eindkwalificaties; - de modules thematisch zijn gegroepeerd in onderwijsblokken en wel zodanig dat de horizontale samenhang manifest wordt; - sterke interactie tussen theorie en praktijk een kernelement is in de vormgeving van elk onderwijsblok; - de onderwijsblokken telkens gericht zijn op het maken van beroepsproducten hetgeen impliceert dat studenten leren kennis en vaardigheden uit verschillende deelgebieden te integreren; - de modules zodanig ontworpen zijn en in het opleidingsprogramma zijn gepositioneerd dat zij ten opzichte van elkaar een anticiperende dan wel verdiepende functie hebben in het leerproces van de student (verticale samenhang); voorts blijkt uit de beroepsproducten die de studenten hebben opgeleverd dat de programma leerlijnen gedurende de looptijd van het programma in toenemende mate een beroep doen op het vermogen van de student complexe opdrachten uit te voeren; - de begeleiding (coaching) door docenten expliciet gericht is op het bewaken van de samenhang in de leerroute van elke individuele student. Op basis van deze analyse is een oordeel voldoende gerechtvaardigd. De opleiding heeft evenwel de relatie tussen eindkwalificaties en het programma (zie facet 2.2.) in elk onderwijsblok en, daarbinnen, in elke module gespecificeerd op eenzelfde inzichtelijke wijze als waarop zij dat op programmaniveau (doelstellingen) heeft gedaan. Daardoor is, naar het oordeel van het auditteam, de samenhang tussen de verschillende programmaonderdelen extra geborgd. Reden voor het auditteam dit facet als goed te beoordelen. Oordeel: Dit facet is goed. De inhoud en planning van het programma zijn heel expliciet en op doordachte en consistente wijze op elkaar afgestemd waardoor de onderscheiden programmaonderdelen (blokken en modules) tezamen een coherent geheel vormen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 15

19 Facet 2.4. Studielast De studielast is per module vastgesteld in termen van studiepunten (ECTS). Na elk onderwijsblok vindt evaluatie plaats in het kader van de programma-evaluatie en in het kader van de studieloopbaan-begeleiding. Daarbij wordt telkens nagegaan of de studievoortgang voldoende dan wel onvoldoende is. Bij onvoldoende studievoortgang worden samen met de betreffende studenten de belemmerende factoren geïdentificeerd en remediërende maatregelen getroffen. De (formele) studielast per onderwijsblok en de daarin opgenomen modulen worden eenmaal per jaar geëvalueerd, waarbij wordt nagegaan of de vastgestelde studielast structureel afwijkt van de werkelijke studielast. Doel van deze evaluatie is vast te stellen of er op programmaniveau herschikkende maatregelen moeten worden genomen. Overigens blijkt uit studentenenquêtes dat de studenten de studielast niet als een probleem ervaren. Oordeel: Dit facet is voldoende. Belangrijk is dat de opleidingsvarianten zowel op studentniveau als op programmaniveau systematisch aandacht besteden aan de relatie tussen de formele en feitelijke studielast. De opleidingsvarianten hebben derhalve een instrument om op die beide niveaus studievoortgang belemmerende factoren weg te nemen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 16

20 Facet 2.5. Instroom Het instroombeleid wordt in toenemende mate gekenmerkt door differentiatie naar vooropleiding en naar eerder verworven competenties. De opleiding kent drie propedeuseroutes: (i) de reguliere route gericht op het volledige vierjarige programma, (ii) de compacte route voor MBO er (facilitaire dienstverlening en hotel) gericht op een driejarige traject op basis van praktijkvrijstellingen en (iii) de compacte route voor VWO ers gericht op een driejarig traject op basis van een versneld aanbod. Intakegesprekken en instaptoetsen (Engels, Nederlands, Informatiekunde en Rekenvaardigheid) verschaffen de opleiding een goed inzicht in de heterogeniteit van de instroom. De door de opleiding ontwikkelde systematiek met betrekking tot de studieloopbaanbegeleiding (SLB) stelt de opleiding vervolgens in staat om voor elke instromende student de geëigende route te kiezen. Voor de deeltijdvariant geldt het bovenstaande ook. Bovendien kent de deeltijdvariant een compacte route gericht op een driejarig traject via vrijstellingen op basis van relevante werkervaring. Oordeel: Dit facet is voldoende. In zijn vormgeving houdt het opleidingsprogramma voldoende rekening met de verschillen in de kwalificaties van de instromende studenten. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 17

21 Facet 2.6. Duur Het totale aantal studiepunten van het programma van beide opleidingsvarianten bedraagt 240 ECTS. Daarmee voldoen beide opleidingsvarianten aan de formele eis die aan hbo-bacheloropleidingen wordt gesteld. Oordeel: Dit facet is voldoende. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 18

22 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het onderwijsprogramma bevat een uitvoerige en zorgvuldig gedocumenteerde beschrijving van het didactisch concept. Het auditteam heeft dit didactisch concept getoetst aan de naar zijn oordeel essentiële elementen: (1) de student is verantwoordelijk voor zijn eigen leerproces, (2) het leerproces is gericht op het verwerven van competenties, (3) zelfreflectie en zelfevaluatie zijn onderdeel van het leerproces, (4) dialoog met medestudenten en docenten is onderdeel van het leerproces, (5) resultaten van het leerproces zijn toetsbaar. Voor het auditteam zijn deze elementen wezenlijk, immers zij sluiten rechtstreeks aan bij de (deel)competenties waar de beide opleidingsvarianten op zijn gericht en waarin sterk de nadruk wordt gelegd op (i) leren leren in een professionele context, (ii) resultaat gericht handelen, (iii) selfassessment, (iv) teamwork, (v) eigen verantwoordelijkheid en (vi) zelfinitiatief. Analyse van de betreffende documentatie laat overtuigend zien dat het didactisch concept, de daarvan afgeleide (gedifferentieerde) werkvormen, de longitudinale opbouw en de steeds terugkerende alternering tussen binnenschoolse en buitenschoolse leersituaties in lijn zijn met haar doelstellingen Het onderwijsprogramma, zo blijkt uit de documentatie maar ook uit de gesprekken tijdens de visitatie, kent een scala aan steeds terugkerende werkvormen zowel individueel als in groepsverband. Voorts wordt in het programma uitdrukkelijk aangehaakt op de ervaringen van de student in zijn buitenschoolse leersituatie. De setting van alle werkvormen is die van outputgerichte opdrachten leidend tot beroepsproducten zoals die van FM ers worden gevraagd. Bij de beoordeling wordt niet alleen de kwaliteit van het product beoordeeld, maar ook het beroepsmatige handelen dat daar aan vooraf is gegaan. Daardoor worden de theoretische aspecten van de opleiding telkens weer èn expliciet geplaatst in het perspectief van de professionele toepassing. Naarmate de opleiding vordert neemt de complexiteit van de opdrachten toe en wordt in toenemende mate een beroep gedaan op het eigen initiatief van de student. Deze aanpak kent een sterke interactie tussen de student en de docenten. Docenten spelen daarbij zo bleek het auditteam tijdens zijn gesprekken met docenten en studenten een informerende, beoordelende, adviserende en, waar nodig, sturende rol. Oordeel: Dit facet is voldoende. Het didactisch concept ligt geheel in lijn met de competenties waarvoor wordt opgeleid. De longitudinale opbouw van het programma en de gehanteerde werkvormen zijn direct ontleend aan het didactisch concept. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 19

23 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing De opleiding heeft haar toetsbeleid sinds 2003 op buitengewone wijze geoperationaliseerd en vastgelegd in het Handboek Toetsing, waarin uitvoerig beschreven staan: (i) de eisen waaraan leerdoelen moeten voldoen om toetsbaar te zijn, (ii) de uitgangspunten op basis waarvan de keuze van toetsvormen tot stand moet komen, (iii) de methodiek van toetsconstructie, (iv) de toetsconstructie zelve, (v) de feitelijke uitvoering, (vi) resultaatbeoordeling, (vii) registratie, (viii) nazorg en feedback, (ix) technische evaluatie van de toetsen, (x) rapportage en verbetermaatregelen. Elk van deze 10 stappen is gedetailleerd en helder uitgewerkt. Belangrijk in dit verband is dat het Handboek een expliciete relatie legt tussen leerdoel en toetsvorm en deze relatie in (technische) criteria helder en praktisch heeft uitgewerkt. In deze (strak geregisseerde) cyclus worden door de docenten toetsen ontwikkeld volgens de in het Handboek beschreven criteria en vereisten. Deze toetsen worden vervolgens voorgelegd aan de toetscommissie (TEC) voor een technische beoordeling conform de in het handboek vastgelegde criteria en met behulp van uitgewerkte checklisten. Toetsen worden niet eerder afgenomen dan nadat de beoordeling van het TEC positief is (!) Op deze wijze wordt, naar het oordeel van het auditteam, de kwaliteit van beoordeling en toetsing zeer goed geborgd. Het is voorts de taak van TEC docenten methodologisch te scholen op het gebied van toetsontwikkeling. Met deze scholing is reeds een aanvang gemaakt. Overigens bevat het Handboek reeds een schat aan technische informatie met betrekking tot toetsen zodat het Handboek zelf al in voldoende mate kan voorzien in methodologische ondersteuning van de docenten. Beoordeling en toetsing van door de student geleverde prestaties tijdens hun (leer)werkperiode vinden plaats in samenspraak met de betreffende werkorganisatie. Het toetsbeleid voorziet in een goed uitgewerkte klachtenregeling voor studenten. De voor beoordeling en toetsing geldende vereisten, criteria, procedures en planning staan helder aangegeven in de studiegids, de blokwijzers en de modulenbeschrijvingen. Het systeem van beoordeling en toetsing en de implementatie ervan worden in het kader van de jaarlijkse management review geëvalueerd. Bij deze evaluatie zijn ook de studenten betrokken. Studenten zijn zo geven zij aan tevreden zowel over de informatievoorziening inzake beoordeling en toetsing als over de feitelijke uitvoering ervan. Oordeel: Dit facet is goed. De kwaliteit van beoordeling en toetsing is buitengewoon goed geborgd dankzij de voortreffelijke procedures en (technische) handreikingen die in een (voor alle betrokkenen dwingend) Handboek zijn vastgelegd. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 20

24 Onderwerp 3: Inzet van personeel Het derde onderwerp bestaat uit drie facetten: 1. eisen hbo; 2. kwantiteit personeel; 3. kwaliteit personeel. Algemeen oordeel: voldoende Facet 3.1. Eisen hbo Blijkens informatie(cv s) van beide opleidingsvarianten beschikken de docenten over ruime professionele contacten met het beroepenveld. Van de part-time docenten (70% van de totale formatie) is een belangrijk deel in de beroepspraktijk werkzaam. Daarmee is zie ook de verbinding die het personeel legt met de beroepspraktijk niet alleen gewaarborgd maar ook een vanzelfsprekendheid geworden. Het auditteam beoordeelt deze situatie als zeer positief Het netwerk waarover de docenten beschikken wordt vooral informeel gebruikt om (i) feedback te krijgen met betrekking tot de actualiteit van specifieke programmaonderdelen en om (ii) gastdocenten en -sprekers aan te trekken Docenten onderhouden ook in het kader van de stages frequent contacten met het beroepenveld Door de frequente contacten met de leden van de Beroepenveldcommissie onderhouden de docenten ook op meer formele wijze de relatie met het werkveld Het auditteam beschouwt de wijze waarop en de frequentie waarmee docenten hun relaties met het werkveld onderhouden als meer dan voldoende, maar om de effectiviteit en de efficiency van het professioneel netwerk te verhogen zou de opleiding een vorm van relatiemanagement moeten ontwikkelen Het auditteam hecht ook grote waarde aan een functionerend alumni volgsysteem. De opleiding beschikt over zulk een systeem. Dit geeft de opleiding de mogelijkheid alumni in te zetten in bijvoorbeeld de uitvoering van het opleidingsprogramma en in de programma-evaluatie. Een mogelijkheid waar de opleiding aantoonbaar gebruik van maakt, zo heeft het auditteam kunnen constateren. Het systematisch volgen (en inzetten) van alumni is in het Nederlands HBO nog geen usance. Dat de opleiding dit wel heeft gerealiseerd, betekent dat zij in dit opzicht voor andere opleidingen als voorbeeld kan gelden. Oordeel: Dit facet is goed. Het onderwijs wordt voor een zeer belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. (Zie ) De opleiding beschikt voorts over een goed functionerend alumni volgssyteem (waar het auditteam grote waarde aan hecht) en maakt van de expertise van haar alumni aantoonbaar gebruik bij (i) de uitvoering van onderdelen van het onderwijsprogramma en bij (ii) de programma-evaluatie. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 21

25 Facet 3.2. Kwantiteit van het personeel De huidige formatie komt neer op een docent-student ratio van 1:25. De ratio ondersteunend personeel-student bedraagt 1:62. Dat is voldoende om het programma uit te voeren en te ondersteunen en biedt in geval van onvoorziene personeelsuitval nog ruimte om aanvullende maatregelen te treffen omdat er intern voldoende gekwalificeerde vervangingscapaciteit beschikbaar is. Overigens is bewaking van de personeelscapaciteit prima geregeld via specifieke procedures bij langdurig verzuim. Uit het onderzoek naar de werkbeleving binnen de afdeling blijkt dat het ziekteverzuim laag is en de werkdruk niet als een probleem wordt ervaren. Dit werd tijdens de visitatie door betrokkenen bevestigd. Oordeel: Dit facet is voldoende. In beide opleidingsvarianten wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 22

26 Facet 3.3. Kwaliteit van het personeel De documentatie met betrekking tot het personeelsbeleid alsmede de gesprekken gevoerd met het management en de teamleiders hebben het auditteam de overtuiging gegeven dat het aannamebeleid van beide opleidingsvarianten expliciet gericht is op het aantrekken (en behouden) van hoog gekwalificeerd personeel. Deze eisen, die betrekking hebben op vakinhoudelijke en onderwijskundige en/of organisatorische expertise, zijn vastgelegd in zogeheten medewerkersprofielen. Deze profielen zijn gedetailleerd uitgewerkt naar de verschillende rollen van de docent als: (i) leerprocesbegeleider, (ii) studentbeoordelaar, (iii) onderwijs- en toetsontwikkelaar, (iv) expert en specifieke domeindeskundige. Naar het oordeel van het auditteam doen deze profielen recht aan de doelstellingen en de vormgeving van het opleidingsprogramma. Belangrijk in dit verband is ook dat het auditteam heeft kunnen constateren dat een belangrijk deel van de docenten zelf werkzaam is in het beroepenveld Beginnende docenten worden via peer coaching (elke beginnende docent heeft een mentor) in onderwijskundig opzicht begeleid. Dit is in het personeelsbeleid vastgelegd. Met deze docenten wordt drie maanden na indiensttreding een evaluatiegesprek gevoerd. Zes maanden na indiensttreding vindt een tweede gesprek plaats. Naar het oordeel van het auditteam is de begeleiding van beginnende docenten goed geregeld Voor het overige wordt via jaarlijkse functioneringsgesprekken samen met de betreffende docenten (o.a.) nagegaan of en zo ja op welke wijze nadere scholing wenselijk is om zijn expertise op peil te houden dan wel uit te breiden. Scholing moet in dit verband breed worden opgevat. Trainingen, deelname aan symposia, studiebezoeken e.d. vallen er ook onder. Het betreft hier scholing toegesneden op de individuele docent. Na elk functioneringsgesprek worden de (scholings)afspraken schriftelijk vastgelegd. In totaal is een scholingsbudget beschikbaar ter hoogte van 10% van het personeelsbudget Beide opleidingsvarianten kennen een procedure die studenten betrekt bij de evaluatie van docenten. Deze evaluaties vinden plaats in het kader van de zogeheten blok- en modulenevaluaties. Ook op die wijze verkrijgen beide opleidingsvarianten inzicht in de kwaliteit van hun personeel Uit het studenttevredenheidsonderzoek blijkt dat de studenten bijzonder goed te spreken zijn over de kwaliteit van de docenten. Dit beeld werd tijdens de visitatie bevestigd Op basis van bovenstaande bevindingen is een oordeel voldoende gerechtvaardigd. Het auditteam meent echter dat de door hem geconstateerde substantiële werkveld-inbreng (door het grote aantal part-time docenten en gastdocenten &-sprekers), aan de expertise van het docentencorps op structurele wijze een extra dimensie toevoegt. Reden voor het auditteam dit facet als goed te beoordelen. Oordeel: Dit facet is goed. Het personeel is meer dan voldoende gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het overgrote deel van het onderwijzend personeel onderhoudt structureel en intensief contact met het werkveld. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie Haagse Hogeschool- FM Voltijd en Deeltijd, 06 juli 2004 november 2004 (1.0) 23