Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO Bachelor opleiding Bedrijfskunde deeltijd duaal. Nationale Handels Academie

Transcriptie

1 Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO Bachelor opleiding Bedrijfskunde deeltijd duaal Nationale Handels Academie

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO Bachelor opleiding Bedrijfskunde deeltijd duaal Nationale Handels Academie Hobéon Certificering BV december 2008 Auditteam: W.L.M. Blomen drs. P. Waalewijn drs. H.W. Wierda Secretaris / onderwijskundige: drs G.W.M.C. Broers

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Achtergrond bij de onderwijsinstelling en de opleiding Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 9 september BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Bachelor niveau 10 Facet 1.3. Oriëntatie HB0 12 Onderwerp 2: Programma 14 Facet 2.1. Eisen HBO/WO 14 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Programma 17 Facet 2.3. Samenhang Programma 20 Facet 2.4. Studielast 22 Facet 2.5. Instroom 24 Facet 2.6. Duur 26 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 27 Facet 3.1. Eisen HBO/WO 27 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 29 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 30 Onderwerp 4: Voorzieningen 32 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 32 Facet 4.2. Studiebegeleiding Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg Facet 5.1. Systematische aanpak 37 Facet 5.2. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 39 Onderwerp 6: Condities voor Continuïteit 41 Facet 6.1. Afstudeergarantie 41 Facet 6.2. Investeringen 42 Facet 6.3. Financiële voorzieningen SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO Bachelor Opleiding Bedrijfskunde deeltijd en duaal Integraal oordeel/ advies aan NVAO 47 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen externe auditoren. Bijlage II: Programma visitatie 9 september 2008.

6

7 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde beoogde HBO Bachelor opleiding. De Nationale Handels Academie (NHA) maakt voor haar opleiding Bedrijfskunde gebruik van de aanwijzing van de Stichting NEA Transport Hogeschool. Deze aanwijzing is inmiddels verlengd tot 31 augustus Daarom hoeft er geen aanwijzingsprocedure gevolgd te worden maar kan volstaan worden met een Toets Nieuwe Opleiding voor de opleiding Bedrijfskunde. In dit verband is het van belang het volgende op te merken. Het auditteam heeft inzage gehad in de notariële Statutenwijziging Stichting, gedateerd 1 september 2008, waaruit blijkt dat de Stichting NEA Transport Hogeschool statutair is gewijzigd in een stichting met de naam: Stichting Hogeschool NHA, gezeteld in Helden. De stichting, zo blijkt uit de acte, heeft ten doel het in stand houden van een instelling voor hoger beroepsonderwijs genaamd Hogeschool NHA Bereik van de beoordeling Het onderhavige rapport heeft betrekking op de beoogde opleiding Bedrijfskunde. De beoogde opleiding Bedrijfskunde zal worden uitgevoerd in een deeltijd- en duale variant Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de deeltijd- en duale variant van de beoogde opleiding in één rapport samengevat omdat beide varianten gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden zullen worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de twee varianten zichtbaar gemaakt De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de beoogde opleiding Bedrijfskunde, deeltijd en duaal Achtergrond bij de onderwijsinstelling en de opleiding Voor het onderwijs op hbo-niveau is het beleid van de NHA erop gericht in de komende jaren een aantal brede bacheloropleidingen door de NVAO te laten accrediteren. De opleidingen op hbo-niveau worden hiertoe ondergebracht bij de Stichting Hoger Onderwijs NHA, de gewijzigde naam van de Stichting NEA Transport Hogeschool. De NHA verzorgt een breed aanbod op het gebied van afstandsonderwijs, waarbij men zich met het opleidingenpakket richt op beroep en vak, administratie, informatica, marketing, management, talen, vmbo-, havo-, vwo-certificaten, mbo- en hbo-opleidingen en hobbycursussen. Voor diverse opleidingen/kwalificaties op mbo-niveau heeft de NHA diploma-erkenning en registratie in het Centraal Register (CREBO-erkenning) verkregen op grond van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA, 1.0 1

8 De NHA biedt afstandsonderwijs aan, gericht op diverse doelgroepen met hun specifieke wensen en mogelijkheden. Dit heeft tot gevolg dat in de samenstelling van het opleidingsaanbod rekening wordt gehouden met de wens van de cursist om zelf te bepalen hoe, waar en wanneer deze studeert. Onderwijs gericht op aansluiting bij praktijksituaties, is een wezenlijk onderdeel van de visie van NHA op onderwijs. Dit wordt bewerkstelligd door in het opleidingsaanbod praktijkgerichte oefeningen op te nemen. Contacten met het werkveld en het inschakelen van docenten met de benodigde praktijkervaring vormen prioriteit in het beleid. In de keuzen voor didactische werkvormen richt de NHA zich op het realiseren van een werkhouding bij studenten die in het werkveld/de praktijk vereist wordt, namelijk eigen initiatief en zelfstandigheid. Dit betekent dat er door de docenten een begeleidende- en voorwaardenscheppende taak is weggelegd. Het betekent ook dat waar mogelijk de opleiding competentiegericht wordt vormgegeven. De NHA richt zich met de opleiding HBO Bedrijfskunde met name op jonge professionals die een hboopleiding willen volgen. De eisen voor werknemers in het bedrijfsleven worden steeds hoger. Afstandsonderwijs, zo verwacht de NHA, is voor hen die een mbo opleiding gevolgd hebben en zich verder willen scholen ideaal. Hierbij zijn de contacten die de NHA van oudsher heeft met haar klanten, o.a. veel mbo ers van belang. Uit deze contacten blijkt dat er bij mbo ers animo bestaat om verder te studeren. De deeltijd- en duale opleiding HBO Bedrijfskunde wordt aangeboden in de vorm van afstandsonderwijs. Hierbij is de opleiding wat opbouw, organisatie en inhoud betreft afgestemd op de wensen van de deeltijden duale student, zijn/haar werkgever en de eisen die het beroepenveld stelt aan dit type opleidingen. Het programma duurt voor studenten met voldoende werkervaring en een baan in een aan de opleiding gerelateerd werkveld drie jaar. De nadruk ligt op praktijkgerichte werkvormen. Studenten die niet werkzaam zijn in een aan de opleiding gerelateerd werkveld krijgen ter vervanging van de praktijkcomponent aanvullende simulatieopdrachten die men zelfstandig moet uitwerken. Daarnaast moeten zij minimaal een halfjaar stage lopen. Voor deze studenten zal de nominale studieduur 4 jaar bedragen Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende beoogde opleidingsvarianten, deeltijd en duaal, is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een beoogde opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die beoogde opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de beoogde opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Toetsingskader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende beoogde opleidingsvarianten geldt het volgende: De beoogde opleiding Bedrijfskunde heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de Bedrijfskunde opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA, 1.0 2

9 Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een Bedrijfskunde opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten die wij hierna uitwerken. Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van (i) de door Bedrijfskunde aangeleverde Management Review met betrekking tot de beide varianten, (ii) de in het kader van de interne sturingscyclus opgeleverde managementrapportages en (ii) de onderliggende documentatie die betrekking had op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende verbetermaatregelen, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, condities voor continuïteit. Op basis van de door de NHA aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire- en secundaire processen van beide opleidingsvarianten. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit en docentenbelangen. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Bedrijfskunde, een lead auditor, één auditor onderwijs /secretaris vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen kunnen worden geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en, daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft, ook door eigen waarneming. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet en uitvoering van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Toetsingskader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding is voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. 1 Visitatie heeft op 9 september 2008 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA, 1.0 3

10 Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Toetsing zoals vastgelegd in het NVAO-Toetsingskader 2 heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Onderwijskundige/secretaris: W.L.M. Blomen drs. P. Waalewijn drs. H.W. Wierda drs. G.W.M.C Broers Hobéon Certificering heeft voorafgaand aan de audit op 26 maart 2008 de samenstelling het beoogde auditteam voorgelegd aan de NVAO. Op 1 april 2008 heeft de NVAO de samenstelling van het auditteam geaccordeerd. Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding {naam} noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer Blomen heeft inmiddels als lead aditor deelgenomen aan een groot aantal audits binnen het hbo. De werkvelddeskundigen de heren Waalewijn en Wierda hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen beoogde opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel beoordeeld. De heren Waalewijn en Wierda hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals op het terrein van bedrijfskunde op HBO-niveau. 2 Volgens de NVAO-Beslisregels Toetsing kunnen zowel een Onderwerp als een Facet uitsluitend onvoldoende of voldoende scoren. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA, 1.0 4

11 De deskundige onderwijs, de heer Broers, heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Hij heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan beoogde HBO-opleidingen gesteld worden. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de beoogde opleiding(en): management, coördinatoren, docenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 9 september 2008 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA, 1.0 5

12 Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA, 1.0 6

13 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. Domeinspecifieke Eisen; 2. Bachelor en Master; 3. Oriëntatie HBO/WO Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de beoogde eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De Nationale Handels Academie (hierna: NHA) heeft ervoor gekozen de opleiding HBO Bedrijfskunde te positioneren binnen het domein Business Administration. Voor het domein Business Administration zijn er door de HBO-raad domeincompetenties opgesteld waarbij op basis van die domeincompetenties een verdere uitwerking heeft plaatsgevonden naar illustraties van de domeincompetenties. De opleiding HBO Bedrijfskunde zoals de NHA voor ogen heeft, vertoont grote raakvlakken met de opleiding MER (zie hierna), waarbij het onderdeel recht wat minder zwaar wordt ingevuld en de onderdelen bedrijfsvoering, financieel management en marketing meer aandacht krijgen. De NHA heeft ervoor gekozen om een eigen opleidingsspecifiek beroepsprofiel voor de bedrijfskundige op te stellen. Het auditteam constateert dat dit voldoende helder is uitgewerkt en overeenkomt met de eisen vanuit de praktijk, i.c. het werkveld waar de bedrijfskundige terechtkomt. De basis voor de eindkwalificaties van de deeltijd- en duale variant van de opleiding wordt gevormd door de domeincompetenties Business Administration (versie december 2005) van de HBO-raad en het beroeps- en opleidingsprofiel van het Landelijk Opleidingsoverleg Marketing, Economie, Recht (LOO-MER), dat mede gebaseerd is op een onderzoek onder uitstroom van de hogescholen in Alkmaar, Enschede, s-hertogenbosch en Utrecht en bevestigd is door een onderzoek van de Hanzehogeschool Groningen en een onderzoek van personeelsadvertenties. De opleiding geeft aan dat met name het beroeps- en opleidingsprofiel van LOO-MER hierbij als bruikbare input is gehanteerd. Vanuit de beroepspraktijk zijn door LOO-MER de belangrijkste taken en situaties geïnventariseerd. Deze zijn geclusterd tot de volgende vijf taakgebieden, die de basis vormen van de deskundigheid van een bedrijfskundig afgestudeerde en die door de NHA in haar onderwijsprogramma centraal staan: het kunnen stellen van een diagnose, waarmee het maken van een analyse onlosmakelijk verbonden is; het opstellen van een advies; het voorbereiden van een realistisch implementatieplan; de uitvoering van bedrijfskundige werkzaamheden; het geven van leiding. De opleiding geeft aan dat er een aantal ontwikkelingen op de arbeidsmarkt zijn die de behoefte aan bedrijfskundig afgestudeerden illustreren. Ontwikkelingen in het bedrijfsleven kenmerken zich door een toenemende complexiteit, een functieoverstijgend karakter van de werkzaamheden en internationalisering. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA, 1.0 7

14 Dit laatste aspect, internationalisering, dient naar de mening van het auditteam nog verder uitgewerkt te worden omdat het werkveld waarbinnen de bedrijfskundige werkzaam is, gekenmerkt wordt door een sterk internationaal karakter. Het vak Intercultureel management zal nadrukkelijk aandacht besteden aan het aspect intercultureel management. De opleiding heeft een goede analyse gemaakt en in de documentatie beschreven wat de kernrollen van de bedrijfskundige en de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt zijn. Het uitgangspunt voor de bedrijfskundige is de integrale en praktijkgerichte benadering van managementvraagstukken. Hierbij worden alle disciplines in het bedrijf, waaronder inkoop, productie, verkoop en marketing optimaal op elkaar afgestemd. Bij het optimaliseren worden de relaties binnen de organisatie maar ook de relaties buiten de organisatie beschouwd: de concurrentie, de leveranciers en de wet- en regelgeving. Ook geeft de opleiding, i.c. het management, tijdens de audit aan dat uit marktonderzoek blijkt dat organisaties behoefte hebben aan mensen die kunnen optreden als resultaatverantwoordelijke en die het overzicht hebben over de verschillende aspecten van bedrijfsvoering. De bachelor afgestudeerde bedrijfskundige past binnen dit profiel. De afgestudeerden van deze opleiding komen met name terecht op functies zoals adviseur/consultant, projectleider, accountmanager of bedrijfsleider/vestigingsmanager. Het auditteam merkt in dit verband op de NHA over voldoende relaties beschikt met de praktijk i.c. het werkveld waar de bedrijfskundige terecht komt. Geconstateerd wordt dat door haar activiteiten op de onderwijsmarkt de NHA beschikt over een ruim netwerk. De afgestudeerde hbo bachelor Bedrijfskunde: is in staat om leiding te geven aan bedrijfs- en/of organisatieprocessen. Analyseert beleidsvraagstukken, vertaalt deze in beleidsdoelstellingen en bereidt besluitvorming voor, gericht op de richting en inrichting van de bedrijfs- en/of organisatieprocessen van de organisatie. past human resource management toe in het licht van de strategie van de organisatie gericht op de algehele bevordering van de productiviteit. richt de bedrijfs- of organisatieprocessen in, verbetert en beheerst deze gericht op verbetering van de bedrijfsvoering en met name de efficiency in het bedrijf. analyseert de financiële en juridische aspecten, interne processen en de organisatieomgeving gericht op de versterking van de samenhang en wisselwerking tussen de processen; ontwikkelt, implementeert en evalueert de eventueel noodzakelijke veranderingsprocessen binnen de organisatie; ontwikkelt een visie op veranderingen en trends in de externe omgeving en ontwikkelt relaties, netwerken en ketens gericht op de verbetering van de positionering van de organisatie in de omgeving. De opleiding heeft een reglement opgesteld ten behoeve van de beroepenveldcommissie. Het doel van de commissie is: het gevraagd en ongevraagd adviseren van het management van de NHA met betrekking tot de aansluiting van het beroepsprofiel op de beroepspraktijk; het gevraagd en ongevraagd adviseren over de aansluiting tussen het beroepsprofiel en de invulling daarvan in het opleidingsprofiel (kwalificatieprofiel). De beroepenveldcommissie bestaat uit vertegenwoordigers uit het beroepenveld waarvoor de opleiding opleidt. Zij bestaat uit minimaal drie leden. De doelstelling die de NHA zich echter stelt, is dat een commissie uit vijf leden is samengesteld teneinde het beroepenveld zo breed mogelijk te kunnen representeren. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA, 1.0 8

15 Er is sprake van de uitbreiding van de beroepenveldcommissie met een lid dat op het terrein van internationalisering ervaring heeft. Het auditteam heeft met twee leden van de beroepenveldcommissie gesproken. Zij blijken voldoende op de hoogte van recente ontwikkelingen binnen het vakgebied, hebben een voldoende uitgebreid netwerk en zijn vakinhoudelijk voldoende op de hoogte om voor de opleiding van waarde te zijn. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide varianten van de beoogde opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de set competenties zijn aantoonbaar de resultante van het landelijk overeengekomen beroepsprofiel en opleidingsprofiel, waarmee de opleiding voldoet aan de eisen die door vakgenoten uit andere verwante opleidingen worden gesteld; de set competenties zijn voorts door het beroepenveld gevalideerd. Aldus voldoen de eindkwalificaties ook aan de eisen die het werkveld stelt aan afgestudeerden; de set competenties zijn in voldoende mate concreet en gedetailleerd uitgewerkt en vormen daardoor, naar het oordeel van het auditteam, een voldoende helder referentiepunt voor het curriculum van de opleiding; de internationale component dient zichtbaarder in het studieprogramma opgenomen te worden (zie hierna); de opleiding dient de beroepenveldcommissie aan te vullen met minimaal twee leden. Internationalisering moet een punt worden in deze beroepenveldcommissie gelet op de normstelling met betrekking tot de kwaliteit van de opleiding en het HBO-niveau dat bereikt moet worden. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA, 1.0 9

16 Facet 1.2. Bachelor niveau Criterium Het facet Bachelor en Master is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de beoogde eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de competenties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden vijf dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de set competenties van de opleiding. Het auditteam constateert dat de opleiding de set competenties in een relatiematrix heeft gekoppeld aan de domeincompetenties Business Administration en de kerntaken van de bedrijfskundige op bachelorniveau. Kennis en inzicht De afgestudeerde Bedrijfskundige heeft kennis van en inzicht in de vakgebieden: Algemeen management, Projectmanagement, Human resource management, Organisatiekunde, Intercultureel management, Functionele beleidsgebieden, Arbeids- en sociaal recht en Communicatie. Toepassen Kennis en inzicht De bedrijfskundige is in staat om op adequate wijze juridische kaders te interpreteren en toe te passen in het belang van de organisatie en haar ontwikkeling. De bedrijfskundige is in staat om op adequate wijze vraagstukken van juridische en (financieel-) economische aard en managementaspecten in hun samenhang inzichtelijk te maken. De bedrijfskundige is in staat om op adequate wijze beslissingen die op een hoger niveau zijn genomen, te vertalen in processen en acties. Oordeelsvorming De bedrijfskundige is in staat om op adequate wijze de kwaliteit van de bedrijfsvoering te analyseren en te adviseren met betrekking tot de kwaliteitsverbetering. De bedrijfskundige is in staat om op adequate wijze een vertaalslag te maken van analyse naar plan van aanpak en daarbij aan te geven onder welke omstandigheden een plan van aanpak realiseerbaar is. Communicatie De bedrijfskundige is in staat om op adequate wijze klanten te winnen en te behouden voor zijn organisatie door uitgaande van het profiel van de klant toegevoegde waarde te realiseren. De bedrijfskundige is in staat om op adequate wijze op een breed terrein de ontwikkelingen in de omgeving van de organisatie te signaleren, deze te beoordelen op het belang van de organisatie en deze te communiceren binnen de organisatie. Leervaardigheden De bedrijfskundige is in staat om op adequate wijze de organisatie te helpen door reflectie op de praktijk bij het groeien naar een lerende organisatie. Het auditteam constateert verder na bestudering van het concrete studiemateriaal dat de opleiding de set competenties op een voldoende heldere wijze heeft uitgewerkt naar doelstellingen die op hun beurt op een adequate wijze zijn omgezet in een curriculum. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA,

17 Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide varianten van de beoogde opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de set competenties bevatten alle elementen waar de Dublin Descriptoren voor een opleiding op bachelor niveau betrekking op heeft; de opleiding heeft in een competentiematrix de Dublin Descriptoren zorgvuldig uitgewerkt; de opleiding heeft de Dublin Descriptoren en de nadere uitwerking daarvan in doelstellingen, aantoonbaar in direct verband gebracht met het opleidingsprogramma en met de daarbinnen gehanteerde werkvormen. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA,

18 Facet 1.3. Oriëntatie HB0 Criteria Het facet Oriëntatie HBO/WO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: HBO Zijn de beoogde eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Heeft de HBO-bachelor de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist is of dienstig is? Bevindingen Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende beroepscompetenties van de opleiding beschrijven een hoog niveau van beroepsuitoefening (zie onder facet 1.1.) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2.) bij de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de opleiding gerekend kan worden tot het hoger onderwijs. De opleiding heeft de Dublin Descriptoren rechtstreeks in verband gebracht met het programma en met de daarin gehanteerde werkvormen. Via de competentiematrix wordt dit verband expliciet en inzichtelijk gemaakt. Op deze wijze heeft de opleiding de dimensie hoger onderwijs aantoonbaar in haar programma verankerd. De competenties van de opleiding zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die aantoonbaar (zie 1.1) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd zowel landelijk als regionaal. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het werkveld geborgd. Het niveau van de afgestudeerde bedrijfskundige kenmerkt zich door het zelfstandig oplossen van beroepsproblemen, en het ontwerpen en evalueren van oplossingen. De opleiding heeft in het opleidingsprogramma het niveau als volgt beschreven: Niveau 1 De student is in staat op basis van aangeleverde gegevens onder begeleiding in een niet-complexe situatie het aangegeven beroepsproduct op te stellen. Het gaat om een standaardaanpak, waarbij het aantal variabelen gering is en wordt aangeleverd. De uitkomst is in de meeste gevallen eenduidig. Trefwoorden hierbij zijn: uitvoeren, in opdracht van. Niveau 2 De student is in staat in een meer complexe situatie met een redelijke mate van zelfstandigheid het aangegeven beroepsproduct op te stellen. Het uitgangspunt is nog steeds een standaardaanpak, waarbij de mogelijkheid van een creatieve oplossing op prijs wordt gesteld. Van de student wordt verwacht dat hij effectief gedrag vertoont op basis van eigen initiatief. Trefwoorden hierbij zijn: oplossen, analyseren. Niveau 3 De student is in staat zelfstandig op basis van specialistische kennis een advies uit te brengen in complexe situaties. Het uitgangspunt is dat het niet langer een standaardroutine is die wordt gevolgd, maar dat een creatieve oplossing is gewenst. Er is dan ook niet langer sprake van een eenduidige uitkomst. Het aantal variabelen, waarmee de beginnende beroepsbeoefenaar te maken heeft, is groot. Trefwoorden hierbij zijn: integreren, ontwikkelen. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA,

19 Niveau 4 De student is in staat kennis uit diverse bronnen en gebieden te koppelen en kan zelf conclusies trekken en nieuwe inzichten verwerven. De student is in staat effectief gedrag van anderen in de directe werkomgeving te versterken, in het bijzonder door voorbeeldgedrag. Hij weet hierbij anderen binnen de organisatie te inspireren en daarmee binnen (het onderdeel van) de organisatie het niveau van de competentie te verhogen. Trefwoorden hierbij zijn: integreren, ontwikkelen, transfer van kennis en vaardigheden,nieuwe kennis genereren. De afgestudeerde bedrijfskundige komt in het beroepenveld terecht op verschillende functies, zo geeft de opleiding aan. Hierbij sluit de opleiding Bedrijfskunde van de NHA aan bij de beroepsrollen die het LOO-MER onderscheidt. De bedrijfskundige als: intermediair: dit is iemand die tot taak heeft een brug te slaan tussen de processen van twee afdelingen of organisaties. Daarnaast kan de intermediair als aanspreekpunt fungeren voor klanten binnen een organisatie. Voorbeelden: intercedent, schadebeoordelaar; adviseur (op organisatorisch of beleidsniveau): vanuit het vermogen om problemen geïntegreerd te benaderen of vanuit een specifieke deskundigheid op het gebied van organisatiekunde; Voorbeelden: junior organisatieadviseur, beleidsmedewerker bij centrale en lagere overheden. managementondersteuner: ondersteunt een manager bij zijn werkzaamheden. Dit varieert van informatie inwinnen en beleid voorbereiden tot proces bewaken. Voorbeelden: assistant to the manager, projectsecretaris; resultaatverantwoordelijke: is verantwoordelijk voor een afgebakend gebied in een organisatie en heeft de bevoegdheden gedelegeerd gekregen om de benodigde beslissingen te nemen. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide varianten van de beoogde opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de opleiding heeft de set competenties ontleend aan het door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofiel; in de van dit beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke kwalificaties wordt ook het niveau van de beginnende bedrijfskundige geformuleerd; het auditteam constateert dat beide varianten van de opleiding het landelijk overeengekomen beroepsprofiel in het programma hebben verankerd en daarbij ook het beroepenveld hebben betrokken. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor beide varianten van de beoogde opleiding als voldoende: de opleiding heeft zicht op de ontwikkelingen in het bedrijfskundig domein en zij heeft haar inzicht wat het bereik betreft vertaald naar de opleidingsdoelstellingen en naar de deeltijd-/duale programmaonderdelen; de opleiding beschikt over contacten met het relevante werkveld die in de vorm van een reeds bestaande maar verder uit te breiden beroepenveldcommissie vorm krijgt. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA,

20 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent zes facetten: 1. Eisen HBO/WO; 2. Relatie tussen doelstellingen en programma; 3. Samenhang programma; 4. Studielast; 5. Instroom; 6. Duur. Facet 2.1. Eisen HBO/WO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: HBO Vindt kennisontwikkeling door studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen De HBO Bedrijfskundeopleiding wordt aangeboden in een deeltijd- en duale variant, afstandsonderwijs en sluit zoveel mogelijk aan bij de werksituatie van de studenten. De onderwijseenheden zijn afgestemd op de beroepspraktijk. De opleiding in deeltijd- en duaal afstandsonderwijs richt zich in eerste instantie op studenten die reeds een baan hebben in een aan de opleiding gerelateerd werkveld en het hbobedrijfskunde diploma willen behalen. Daarom heeft de opleiding gekozen voor een onderwijsopzet met de volgende kenmerken: compact en praktijkgericht; zelfwerkzaamheid; studeren vanuit de eigen werkpraktijk; mogelijkheid om in drie jaar af te studeren; ondersteuning door informatie- en communicatietechnologie. Het auditteam heeft de beschikking over een gedigitaliseerde versie van een belangrijk deel van het studieprogramma. Tot de studieonderdelen waar het auditteam inzage in heeft gehad behoren: Bedrijfseconomie, Bedrijfkunde, Belastingrecht, Marketingmanagement, Bedrijfsadministratie, Communicatie en Algemene managementvaardigheden. Het auditteam constateert dat de studieonderdelen Bedrijfseconomie, Bedrijfsadministratie en marketing een goed niveau bezitten waarbij de stof op een degelijke wijze is beschreven. Wellicht is de benadering wat ouderwets en zouden recente ontwikkelingen sneller in het studiemateriaal opgenomen moeten worden waarbij sprake is van een duidelijk focus op de doelgroep waarop de opleiding zich richt. Het studieonderdeel Recht bezit de klassieke EJ-opbouw waarbij, zo constateert het auditteam, een aantal voor het vakgebied Bedrijfskunde overbodige rechtsgebieden zoals strafrecht eruit gehaald kunnen worden. Het vak Bedrijfsrecht wordt verder verdiept naar Internationaal Ondernemingsrecht. Er is duidelijk sprake van HBO-niveau. Het studieonderdeel Algemene management vaardigheden zou naar de mening van het auditteam op onderdelen naar een hoger niveau getild moeten worden. Dit kan bijvoorbeeld door teksten te voorzien van publicaties van wetenschappers die de grondslagen hebben gelegd van de economische theorieën die behandeld worden. Managementtheorieën en Organisatiekunde worden voldoende uitgediept. De lessen hierover vormen tevens een goed naslagwerk. De opleiding wil, en het auditteam onderschrijft dit nadrukkelijk, Engelstalige literatuur opnemen in het curriculum. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding Bedrijfskunde NHA,