Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde voltijd en deeltijd. Saxion Hogeschool, Enschede

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde voltijd en deeltijd Saxion Hogeschool, Enschede

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde voltijd en deeltijd CROHO nr Saxion Hogeschool, Enschede Hobéon Certificering BV december 2008 Auditteam: Drs. G.J. Stoltenborg Dr. W. Ph. Stol W. Beckmann, Med A. Hof Secretaris: R.G. Peters

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Instellingsaudit Saxion Hogeschool Karakteristiek Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 21 en 22 mei Bevindingen en beoordeling 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 10 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 11 Onderwerp 2: Programma 13 Facet 2.1. Eisen HBO 13 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 15 Facet 2.3. Samenhang Programma 17 Facet 2.4. Studielast 19 Facet 2.5. Instroom 21 Facet 2.6. Duur 23 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 24 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 26 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 29 Facet 3.1. Eisen HBO 29 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 30 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 32 Onderwerp 4: Voorzieningen 35 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen Facet 4.2. Studiebegeleiding Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 41 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 41 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 43 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 44 Onderwerp 6: Resultaten 47 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding IVK Saxion Hogeschool, voltijd Oordeelschema HBO bachelor opleiding IVK Saxion Hogeschool, deeltijd Integraal oordeel en advies aan de NVAO 52 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 21 en 22 mei 2008

6

7 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheidskunde van Hogeschool Saxion, Enschede Bereik van de beoordeling De Saxion Hogeschool, in casu de Academie Bestuur en Recht (hierna ABR), verzorgt HBO bachelor opleidingen Bestuurskunde/overheidsmanagement, Management, Economie en Recht, Hogere Juridische Opleiding, Sociaal Juridische Dienstverlening en Integrale Veiligheidskunde (hierna IVK). De opleiding IVK wordt in voltijd en deeltijd aangeboden in Enschede en Deventer. Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de voltijd en deeltijd opleiding IVK in één rapport samengevat omdat beide zijn gericht op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. In het rapport wordt, daar waar nodig, het onderscheid tussen de twee varianten zichtbaar gemaakt. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door het Kwaliteitsrapport van de opleiding IVK van februari Instellingsaudit Saxion Hogeschool Op 14 maart 2006 heeft Hobéon een audit uitgevoerd op centraal niveau bij Saxion Hogeschool, waarbij gekeken is naar het beleid op instellingsniveau met betrekking tot alle onderwerpen en facetten uit het NVAO kader. Het auditteam heeft tijdens deze audit kunnen constateren, dat Saxion Hogeschool inmiddels voor een aantal facetten op centraal niveau duidelijk beleid heeft vastgelegd, dat door de afzonderlijke academies en opleidingen wordt nagevolgd. De controle op de uitvoering van dit beleid en de werking van de PDCAcyclus bij de afzonderlijke academies en opleidingen geschiedt onder andere door middel van bilaterale overleggen die de Raad van Bestuur drie maal per jaar heeft met de academiedirecteuren aan de hand van de Businessplannen van de academie, managementrapportages (maraps) en een Management Review/jaarverslag. Het auditteam heeft haar bevindingen vastgelegd in het Beoordelingsrapport Centraal Niveau Saxion Hogescholen (augustus 2006). De instellingsaudit werd verricht door W.L.M. Blomen als lead auditor en drs. W.G. van Raaijen als onderwijskundige. De heer Blomen is als directeur en de heer Van Raaijen als senior adviseur werkzaam bij Hobéon Certificering. Als vakdeskundige maakte prof. dr. J.K. van Dijk en als werkvelddeskundige G. de Raad deel uit van dit auditteam. Van Dijk is emeritus hoogleraar Personeel en Organisatie in de Gezondheidzorg, een functie die hij tot eind 2004 vervulde aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Voorts was hij lange tijd als hoofd van de afdeling Personeels- en Arbeidsvraagstukken verbonden aan Prismant, een landelijk advies-en onderzoeksbureau in de gezondheidszorg te Utrecht. Vanuit Prismant werkte hij als expert op het gebied van personeels- en arbeidsvraagstukken en deed hij zowel landelijke projecten, als instellingsondersteuning en advisering, opleidingen, trainingen en coaching. Vanaf 2005 werkt professor Van Dijk als zelfstandig bestuursadviseur op het gebied van personeel, organisatie en innovatie. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion 1.0 1

8 De heer De Raad was o.a. manager bij Polaroid, algemeen directeur bij Stork Plastics Machinery en lid van de Raad van Bestuur bij Koninklijke Ten Cate. Van was hij Secretaris Generaal EFQM in Brussel en van Algemeen Directeur van de Raad voor Accreditatie. Momenteel is hij voorzitter van ondermeer de Industriële Kring Twente, de Stichting Kwaliteit Twente en de Stuurgroep Versterking Industriepotentieel Twente. Secretarissen tijdens deze audit waren G.C. Versluis en drs. E.R.J. Rijnen, beiden adviseur bij Hobéon. Begin 2007 heeft Hobéon nog een beperkte aanvullende verificatie uitgevoerd. Daarbij is gekeken naar die facetten waarvan het auditteam in 2006 had kunnen constateren dat Saxion Hogeschool daarvoor centraal beleid had vastgelegd. Geverifieerd is of Saxion Hogeschool kon aantonen dat dit instellingsbeleid wordt uitgevoerd door alle afzonderlijke academies en opleidingen. De bevindingen van het auditteam van de instellingsaudit met betrekking tot de facetten waarvoor centraal beleid is vastgesteld, zijn beschreven bij de betreffende facetten in dit adviesrapport ten behoeve van de accreditatie van de opleiding IVK. Bij deze facetten is vervolgens alleen nog een aanvullend oordeel met betrekking tot de specifieke uitwerking op opleidingsniveau beschreven Karakteristiek Saxion Hogeschool is voortgekomen uit de fusie van twee hogescholen in het oosten van Nederland. De hogeschool heeft circa studenten en medewerkers en biedt onderwijs aan op de locaties Enschede, Deventer en Apeldoorn. De hogeschool bestaat uit dertien academies en een aantal centrale stafafdelingen. De ABR is met ongeveer studenten en 110 medewerkers (75 fte) een van de grotere academies. De leiding van de academie is in handen van de academiedirecteur, die samen met de manager innovatie en manager organisatie het managementteam vormt. Opleidingen worden aangestuurd door onderwijscoördinatoren. Docenten zij ingedeeld in opleidingsteams, waarin zij de onderscheidene studieprogramma s verzorgen. Elke opleiding heeft een curriculumcommissie die zorg draagt voor het inhoudelijk opleidingskader en het curriculum. De opleiding IVK telt in het studiejaar studenten. In Deventer zijn 87 voltijd studenten ingeschreven en in Enschede 207 voltijd en 37 deeltijdstudenten. Aan de opleiding zijn 22 docenten verbonden in 12,91 fte. De opleiding is op 1 september 2003 ontstaan uit de differentiatie integrale veiligheidszorg van de opleiding Bestuurskunde/overheidsmanagement, die vanaf 1997 bestond. Alumni van de opleiding IVK komen terecht in een breed scala aan functies in de publieke en private sector. De opleiding streeft erna om studenten op te leiden als integraal veiligheidskundige die werkzaam kunnen zijn/worden in beleidsontwikkeling en uitvoering, regievoering, advisering en het bewaken van organisatieprocessen. De zelfstandig werkende integraal veiligheidskundige beschikt over een beroepsbeeld dat is vastgesteld door de hogescholen die de opleiding aanbieden in nauwe samenwerking met het Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding (NIBRA), het Landelijk Selectie- en Opleidingscentrum Politie (LSOP) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). De opleiding is nog niet eerder gevisiteerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion 1.0 2

9 1.5. Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende voltijd en deeltijd varianten is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt dat de opleiding zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling ten minste heeft gebaseerd op het landelijke beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een IVK opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door opleiding IVK aangeleverde schriftelijke informatie: Kwaliteitsrapport Studiegids; Onderwijs- en Examen Regeling OER; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door opleiding IVK aangeleverde documentatie heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van beide opleidingsvarianten. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion 1.0 3

10 Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van integrale veiligheidskunde, één student, één lead auditor en één secretaris vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op de niveaus van management, coördinatie, examencommissie, docenten en studenten heeft getoetst of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door verscheidene malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van aanvullende documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De aanvullende, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht van cv s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen in Deventer en Enschede. In Deventer heeft het auditteam op 21 mei 2008 alleen de voorzieningen waargenomen; in Enschede heeft het auditteam de dag daarop de voorzieningen gezien en alle gesprekken gevoerd. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggende rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. 1 De visitatie heeft op 21 en 22 mei 2008 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion 1.0 4

11 Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige ten minste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering en praktijk wegen zwaarder dan beleid en theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Drs. G.J. (Hans) Stoltenborg, voorzitter en onderwijsdeskundige Dr. W. Ph. (Wouter) Stol, vakinhoudelijk deskundige W. (Wim) Beckmannn, Med, werkvelddeskundige A. (Arjan) Hof, student R.G. (Rob) Peters, secretaris 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 EC s ) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion 1.0 5

12 Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding IVK noodzakelijke expertise aanwezig is met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De deskundigen Wouter Stol en Wim Beckmann hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. Wouter Stol is onderzoeker bij de Politieacademie en lector Integrale Veiligheidskunde bij de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Wim Beckmann is programmaleider Opleidingen bij het Nederlands Instituut voor Fysieke Veiligheid (Nifv). Zij hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan integraal veiligheidskundigen op HBO-niveau. Hans Stoltenborg heeft als voorzitter deze audit geleid. Hij heeft zich daarnaast als deskundige onderwijs gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Hij heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. Arjan Hof heeft als vierdejaars student IVK bij de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden de onderhavige opleiding vooral beschouwd vanuit het perspectief van de studeerbaarheid, de studielast, de begeleiding van studenten en hun betrokkenheid bij de opleiding Rob Peters is als secretaris voor deze audit opgetreden. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de voltijd en deeltijd opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 21 en 22 mei 2008 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion 1.0 6

13 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Algemeen Saxion Hogeschool heeft op instellingsniveau vastgelegd dat de competenties waartoe wordt opgeleid, mede zijn ontleend aan landelijk opgestelde en gevalideerde beroepsprofielen. Alle Saxion hbo-bachelor opleidingen nemen actief deel aan het landelijk overleg waarin het relevante beroepenveld de beroepsprofielen valideert en waarin de gezamenlijke opleidingen met elkaar komen tot domeincompetenties en opleidingscompetenties. Daarnaast is Saxion altijd (door een directeur) vertegenwoordigd in de sectorraad. In het bilateraal overleg, dat de academiedirecteur heeft met de Raad van Bestuur (RvB), rapporteert de directeur over de vertegenwoordiging in de bovengenoemde overleggen, over de onderwerpen die aan de orde zijn geweest en aan de orde zullen komen en over de terugkoppeling binnen de academie en opleiding. In het kwaliteitsmanagementsysteem en de planning nemen de academie en opleiding op, dat zij eenmaal per vier jaar het beleid met betrekking tot de doelstellingen opleiding evalueren en waar nodig bijstellen. Tijdens de instellingsaudit heeft de hogeschool aangetoond dat alle hbo-bacheloropleidingen van Saxion participeren in de landelijke opleidingsoverleggen en dat de dienst Onderwijs & Student van Saxion jaarlijks evalueert of de opleidingen dit beleid uitvoeren. Uit verslagen blijkt, dat de RvB met de academiedirecteur in de bilaterale overleggen het beleid met betrekking tot de landelijke ontwikkelingen ten aanzien van de opleidingscompetenties en de participatie in de landelijke en sectoroverleggen bespreekt. Hiermee is op instellingsniveau voldoende geborgd, dat de opleidingen regelmatig landelijk overleg voeren over de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan de opleiding in het betreffende domein. Beroeps- en opleidingsprofiel De opleiding IVK beschikt over een opleidingsprofiel, waarin de eigen opleidingscompetenties zijn beschreven. Dit profiel is gebaseerd op het landelijk vastgestelde beroepsprofiel, dat in 2003 is opgesteld door de NIBRA, LSOP en VNG en in het najaar van 2006 is herijkt. De curriculumcommissie van de opleiding werkt het beroepsprofiel en curriculum uit naar opleidingscompetenties. Naar aanleiding van het herijken in het najaar van 2006 heeft de opleiding haar beroepsbeeld en competenties in het voorjaar van 2007 bijgesteld. Het auditteam heeft dit beroepsbeeld en de competenties gezien. De kern van het beroepsbeeld van de integraal veiligheidskundige is het discipline overstijgend karakter en het gericht zijn op het samenbrengen en samenwerken van verschillende beroepsgroepen die betrokken zijn bij vraagstukken op het gebied van veiligheid en leefbaarheid. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion 1.0 7

14 Saxion heeft dit beroepsbeeld ingekleurd: de opleiding richt zich naast sociale veiligheid nadrukkelijk op fysieke (externe) veiligheid. Deze keuze is tot stand gekomen naar aanleiding van de vuurwerkramp in Enschede in mei 2000 en de nasleep daarvan. Verder is beleidskunde een belangrijke peiler van de IVKopleiding. In het beroepsprofiel worden de taken van de integraal veiligheidskundige ingedeeld naar drie domeinen: bedrijfsmatig, bestuurlijk en maatschappelijk. Er worden drie methodieken onderscheiden: opereren, structureren en coördineren. Zo ontstaat een matrix van negen cellen. De opleiding heeft deze matrix uitgewerkt door in elke cel enkele kerntaken te beschrijven. Deze zijn vermeld in het Onderwijs- en Toetsplan IVK en In elk kwartiel (een onderwijsblok van 10 weken) staan één of enkele kerntaken centraal. Het curriculum is gespreid over zestien kwartielen. Twaalf daarvan brengen de studenten binnenschools door en vier buitenschools voor stage en afstuderen. De binnenschoolse kwartielen betreffen vier kwartielen in de propedeuse, vier voor het tweede jaar, twee voor het derde jaar en twee voor de minor in het vierde jaar. In het propedeusejaar verwerven studenten kennis en vaardigheden op oriënterend niveau, welke de basis vormen voor de hoofdfase. In de hoofdfase verwerven zij competenties op een hoger niveau, doordat de context van opdrachten complexer wordt, de begeleiding en ondersteuning afneemt en de eisen die worden gesteld aan taakuitvoering en de op te leveren beroepsproducten zwaarder worden. Internationalisering Hogeschool Saxion bevindt zich in de Euregio en de opleiding kent daardoor een toenemend aantal Duitse studenten. In Duitsland bestaat alleen een tegenhanger van de opleiding IVK op mbo-niveau. Het streven van de opleiding om 10% van de studenten te laten bestaan uit Duitse studenten. Om de relatie met de Duitse praktijk te versterken zoekt de opleiding naar een Duitser die lid kan worden van de beroepenveldcommissie. Verder wil de opleiding Duitse docenten aantrekken die in de Duitse praktijk staan. De opleiding heeft in een nota Internationaliseringbeleid IVK haar voornemens neergelegd. Deze betreffen onder andere het realiseren van een internationaal Engelstalig bachelorprogramma, het uitbreiden van de studentenmobiliteit en creëren van docentenmobiliteit en uitbreiden van het internationale netwerk met partnerinstellingen. De deeltijd opleiding Voor de deeltijd opleiding geldt dat de studenten hetzelfde curriculum volgen als de voltijd opleiding. De beroepsproducten die de deeltijdstudenten maken, de cursussen en trainingen die ze volgen, zijn gelijk aan de producten in de voltijdse variant. Deeltijdstudenten maken voor de integrale opdrachten gebruik van hun eigen of elkaars werkplek. Deeltijdstudenten die een passende werkplek hebben, ontvangen een vrijstelling voor (een deel van) de stage. Om hiervoor in aanmerking te komen, dienen zij een functie te hebben die in zwaarte overeenkomt met de fase van de opleiding. Hiervoor heeft de opleiding criteria geformuleerd. De afstudeeropdracht voeren de deeltijdstudenten uit in het bedrijf of de instelling waar zij werken. Tijdens de audit is in het gesprek met het management van de opleiding aan de orde geweest dat de deeltijd opleiding door de studenten als zeer zwaar wordt ervaren en een te hoge uitval kent. Dit probleem heeft de academie geanalyseerd. Op basis daarvan heeft het managementteam van de academie opdracht gegeven de deeltijdopleidingen (van de academie) opnieuw te ontwerpen, in een meer compacte vorm. Men denkt aan het ontwikkelen van een driejarige variant, met een voorschakel mogelijkheid van een half jaar voor studenten die (nog) onvoldoende zijn gekwalificeerd voor de compacte route. Instroom in deze compacte route moet gaan verlopen via een EVC-procedure. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion 1.0 8

15 Ten tijde van de audit is een ontwikkelgroep hiermee bezig; de start van de vernieuwde compacte deeltijdopleiding is voorzien in september Betrokkenheid werkveld De opleiding kent een beroepenveldcommissie. Deze bestaat uit elf personen, afkomstig van de regionale GGD, de gemeente Enschede, Brandweer Hengelo, Politie IJsselland en uit grote bedrijven en adviesbureaus. Alle bvc-leden zijn werkzaam in de sfeer van veiligheid en milieu en werkzaam in domeingerelateerde instellingen. In het voorjaar van 2007 heeft de opleiding het eigen beroepsbeeld geactualiseerd: in het nieuwe beeld ligt een belangrijk accent op fysieke veiligheid. De beroepenveldcommissie onderschrijft deze keuze. Voorts laat de academie zich bijstaan door een Raad van Advies, bestaande uit zes personen. In deze RvA hebben zitting de gemeentesecretaris van de gemeente Enschede, de vestigingsmanager van CWI, een associated professor van de UT/faculteit Bestuurskunde, een advocaat, een directeur van een bedrijf en een adviseur. In het hiervoor al genoemde Onderwijs- en Toetsplan IVK en (dat ten tijde van de audit al ter inzage lag) is helder beschreven hoe de opleiding het curriculum afleidt van het landelijk vastgestelde beroeps- en opleidingsprofiel en in nauwe samenwerking met het beroepenveld formuleert. Oordeel: goed Het auditteam is van oordeel: (i) dat de eindkwalificaties van de opleiding IVK corresponderen met de kerntaken van een beginnend beroepsbeoefenaar en aansluiten bij de eisen die vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een opleiding IVK; (ii) dat de opleiding de landelijk vastgestelde competenties, op basis van een eigen visie, heeft aangevuld met eigen competenties, deze heeft besproken met de beroepscommissie en door deze commissie heeft laten valideren; (iii) dat uit de competentiematrix die is opgenomen in de leerplannen voor de onderscheiden jaren duidelijk een relatie blijkt tussen de vastgestelde competenties en de opleidingscompetenties. Het auditteam komt tot de slotsom dat de eindkwalificaties van de voltijd en deeltijd opleiding op goede wijze aansluiten bij de eisen die door buitenlandse vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het domein van integrale veiligheid. Het auditteam beoordeelt daarom het facet Domeinspecifieke Eisen als goed. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion 1.0 9

16 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden vijf dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. Deze zijn: Kennis en inzicht: De verwerving van kennis en inzicht vindt plaats in de conceptuele leerlijn. Hierin leren de studenten de voor de beroepsuitoefening relevante concepten, modellen, gezichtspunten en theorieën begrijpen en gebruiken. Toepassen Kennis en inzicht In de integrale leerlijn leren de studenten de kennis en inzichten toe te passen bij het oplossen van beroepsproblemen en bij het maken van beroepsproducten. Oordeelsvorming Oordeelsvorming is aanwezig in de integrale leerlijn. Studenten leren informatie beoordelen, gegevens te ordenen, oplossingsalternatieven af te wegen en conclusies te trekken. Communicatie Vaardigheden op het gebied van communicatie en taalbeheersing worden getraind in de vaardigheidslijn. Toepassing daarvan vindt plaats in de integrale leerlijn. In de propedeuse ligt expliciet het accent op de communicatieve vaardigheden. Leervaardigheden In de studieloopbaanleerlijn leren studenten hun professionele ontwikkeling vormgeven en sturen. Studenten leren reflecteren op en het betekenis geven aan leer- en werkervaringen. Zij worden in de slb ondersteund bij het verhelderen en vaststellen van hun ambities, kwaliteiten en te ontwikkelen competenties. De opleiding is in het voorjaar van 2008 bezig met het opstellen van competentiekaarten voor elk taakgebied. Op deze kaarten wordt aangegeven welke aspecten van de taakuitvoering worden getoetst en beoordeeld. Deze aspecten worden gerubriceerd volgens de vijf Dublin Descriptoren. De curriculumcommissie zorgt ervoor dat alle descriptoren in voldoende mate aan de orde komen, zodat sprake is van het bachelor niveau. Ten tijde van de audit waren deze competentiekaarten tot en met het tweede studiejaar gereed. Oordeel: goed Het auditteam heeft vastgesteld dat de competenties die de opleiding heeft geformuleerd gedurende de voltijd- en deeltijdopleiding alle aan bod komen en deze competenties tot uitwerking komen in de vier leerlijnen, waarlangs de opleiding is opgezet. De opleiding heeft de koppeling tussen de Dublin Descriptoren en de eindkwalificaties uitgewerkt in meetbare gedragsindicatoren. Het auditteam is van oordeel dat de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Om die reden beoordeelt het auditteam het facet Niveau Bachelor als goed. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion

17 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds Hoger Onderwijs De opleidingscompetenties van de voltijd- en deeltijdopleiding IVK zijn geformuleerd als het vermogen om vraagstukken op te lossen die kenmerkend zijn voor de beroepspraktijk van een beginnende beroepsbeoefenaar. Er worden gedurende de gehele opleiding in zowel de voltijd- als de deeltijdvariant opdrachten aangeboden in vier leerlijnen die opleiden tot het niveau van bachelor zoals dat is vastgelegd in de Dublin Descriptoren. Daarmee heeft de opleiding het behalen van de eindkwalificaties meetbaar gemaakt Beroepsonderwijs De competenties van de voltijd- en deeltijdopleiding IVK zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die aantoonbaar (zie facet 1.1.) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zowel landelijk als regionaal zijn gevalideerd. De opleiding heeft in de landelijk vastgestelde competenties in overleg met het afnemende beroepenveld eigen internationale accenten aangebracht Voor het overige blijkt de Oriëntatie HBO ook uit het programma van beide varianten. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Oordeel: goed Het auditteam is van oordeel dat de opleidingscompetenties overeen komen met de Dublin Descriptoren en toewerken naar het niveau van bachelor. Op basis hiervan kan de opleiding worden gerekend tot het hoger onderwijs. De opleidingscompetenties zijn geformuleerd in termen van beroepsvaardigheden, die in goede samenspraak met het afnemende werkveld zijn geformuleerd en door deze zijn gevalideerd. Het auditteam oordeelt daarom dat de eindkwalificaties van de opleiding, mede ontleend aan de door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen, aansluiten bij het niveau van een beginnend integraal veiligheidskundige. Om die reden beoordeelt het auditteam het facet Oriëntatie HBO als goed. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion

18 SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt: Doelstellingen Opleiding als voldoende op basis van de navolgende overwegingen: 1 Het auditteam is van oordeel dat de eindkwalificaties van de opleiding op aansluiten bij de eisen die door buitenlandse vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het domein van integrale veiligheid. Het auditteam beoordeelt het facet Domeinspecifieke Eisen als goed. 2 Het auditteam is van oordeel dat de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het auditteam beoordeelt het facet Niveau Bachelor als goed. 3 Het auditteam is van oordeel dat de eindkwalificaties van de opleiding mede zijn ontleend aan de door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en aansluiten bij het niveau van een beginnend integraal veiligheidskundige. Het auditteam beoordeelt het facet Oriëntatie HBO als goed. Extra aantekening Op basis van het bepaalde in krijgt een onderwerp de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord. Bij onderwerp 1 Doelstellingen Opleiding is dit het geval. Om die reden voegt het auditteam het oordeel goed toe als extra aantekening bij het onderwerp Doelstellingen Opleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion

19 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Kennisontwikkeling via vakliteratuur, interactie met de beroepspraktijk en toegepast onderzoek Het studieprogramma is gespreid over drie fasen: de propedeusefase van één jaar, de middenfase met een duur van tweeëneenhalf jaar en de afstudeerfase van een half jaar. Elke fase is opgedeeld in zogenoemde kwartielen van tien weken. Er zijn zestien van dergelijke kwartielen. Twaalf daarvan brengen de voltijdstudenten binnenschools door en vier buitenschools. In de binnenschoolse kwartielen voeren de studenten integrale opdrachten uit en volgen zij cursussen en trainingen. Deze opdrachten ontleent de opleiding aan problemen bij bedrijven of zijn door docenten geconstrueerd op basis van casuïstiek die bedrijven en de beroepenveldcommissie hebben aangereikt. Voorbeelden hiervan zijn een opdracht over huiselijk geweld, het uitvoeren van een risico inventarisatie en evaluatie en het uitvoeren van een integrale veiligheidsstudie voor een stadsvernieuwingsproject. Stage en afstuderen geschiedt bij een organisatie in de beroepspraktijk, terwijl de studenten in de minor Fysieke Veiligheid een real life project uitvoeren voor een gemeente, brandweerregio of provincie. Verbanden met actuele ontwikkelingen Uit de verslagen van de beroepenveldcommissie kan worden afgeleid dat de actuele ontwikkelingen in het vakgebied worden gevolgd en vertaald naar het onderwijs. Op instigatie van ondermeer het werkveld zijn in 2007 wijzigingen doorgevoerd in het curriculum. Het opleidingsprogramma is in de integrale lijn opgebouwd rond opdrachten die een weergave zijn van actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Van de 23 docenten zijn er 16 afkomstig uit het werkveld met jarenlange werkervaring, die jonger is dan vijf jaar. Voorts geven gastdocenten uit de praktijk colleges. Het auditteam was in de gelegenheid een gastcollege deels bij te wonen. Het docententeam heeft een goed zicht op de ontwikkelingen in de relevante disciplines. In de propedeuse wordt het Basisboek Integrale Veiligheid (2006) gebruikt, aan de redactie waarvan docenten van de opleiding hebben meegewerkt. Deeltijdstudenten hebben relevante werkervaring en voeren een deel van de opdrachten uit op hun eigen werkplek. Vanuit het lectoraat Risicobeheersing worden veel nieuwe ontwikkelingen ingebracht in het onderwijs. Dit lectoraat heeft, in overleg met enkele adviesbureaus op dat terrein, een compleet scholingsprogramma ontwikkeld, inclusief materialen, wat heeft geleid tot de minor Fysieke Veiligheid. Ook scholing van docenten heeft daarbij aandacht gekregen (zie hiervoor verder facet 3.3). Vanuit het lectoraat worden nieuwe literatuur en uitkomsten van toegepast onderzoek ingebracht. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion

20 In het gesprek met het lectoraat en de kenniskring geven de gesprekspartners voorbeelden van door overheden en bedrijven betaalde opdrachten met een rendementsverplichting, die worden uitgevoerd in de genoemde minor. Ontwikkeling van beroepsvaardigheden en verbanden met actuele beroepspraktijk In de vaardigheidslijn is een belangrijke plaats ingeruimd voor de gewenste beroepsvaardigheden. Onderzoeksvaardigheden worden geoefend in integrale opdrachten; hiervoor zijn de competenties geoperationaliseerd in de onderwijseenheden: probleemanalyse, statistiek en onderzoeksvaardigheden 1-3. In de propedeuse leren studenten analyseren, onderzoeksvragen te formuleren, een onderzoeksopzet op te stellen, beschrijvende analyses in SPSS uit te voeren en te rapporteren. In de hoofdfase verdiepen zij hun kennis in de onderwijseenheden hypothesen en statistiek en design en statistiek. De onderzoekslijn gaat verder in de stages en de afstudeerfase. Tijdens stages en in de afstudeerfase is het programma volledig op de praktijkproblematiek gericht en passen studenten de in de opleiding geoefende onderzoeksvaardigheden toe. Het beroepenveld is betrokken bij de begeleiding en toetsing van integrale opdrachten en de beoordeling van studenten in de stages en de beoordeling van afstudeerwerkstukken. Docenten brengen vanuit hun eigen beroepspraktijk praktijksituaties in. De leden van de beroepenveldcommissie willen via het adopteren van een kwartiel nog intensiever worden betrokken bij het onderwijs. Oordeel: goed Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat (i) kennisontwikkeling plaatsvindt aan de hand van aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en relevante vakliteratuur en dat het lectoraat en de kenniskring daarin een belangrijke rol spelen; (ii) de opleiding op goede wijze verbanden legt met de beroepspraktijk, waaruit blijkt dat deze praktijk invloed heeft op het curriculum; (iii) de beroepspraktijk betrokken is bij de begeleiding en toetsing van de door de studenten te bereiken competenties en (iv) studenten kennis en vaardigheden van toegepast onderzoek opdoen en onderzoeken uitvoeren tijdens hun stage- en afstudeerperiode. Op basis van deze feiten beoordeelt het auditteam het facet Eisen HBO als goed. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Integrale Veiligheid, Hogeschool Saxion