Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs Voltijd deeltijd - duaal. Saxion Hogeschool Deventer

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs Voltijd deeltijd - duaal Saxion Hogeschool Deventer

2 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs Voltijd deeltijd - duaal CROHO nr Saxion Hogeschool Deventer Hobéon Certificering BV 4 oktober 2007 Auditteam: Drs. G.J. Stoltenborg M. Hartog R. van Aggelen Drs. R.F. Stapert I.A.M. van der Hoorn Secretaris: R.G. Peters

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Saxion Hogescholen centraal niveau Karakteristiek van de opleiding Positionering Uitgangspunt: persoonlijke leerweg Onderwijsontwikkeling Internationalisering Visitatierapport Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma van de visitatie op 26 april BEVINDINGEN EN BEOORDELING 8 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 8 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 8 Facet 1.2. Niveau Bachelor 10 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 11 Onderwerp 2: Programma 12 Facet 2.1. Eisen HBO 12 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 14 Facet 2.3. Samenhang Programma 16 Facet 2.4. Studielast 18 Facet 2.5. Instroom 19 Facet 2.6. Duur 20 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 21 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 23 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 26 Facet 3.1. Eisen HBO 26 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 27 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 29 Onderwerp 4: Voorzieningen Facet 4.1. Materiële Voorzieningen Facet 4.2. Studiebegeleiding 33 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 36 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 36 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 38 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 39 Onderwerp 6: Resultaten 42 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 42 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema hbo bachelor opleiding HTRO - voltijd Oordeelschema hbo bachelor opleiding HTRO - deeltijd Oordeelschema hbo bachelor opleiding HTRO duaal Integraal oordeel en advies aan de NVAO 48 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 26 april 2007

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Dit rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie (VBI) is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de hbo bachelor opleiding Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs Bereik van de beoordeling Saxion Hogeschool - Deventer, in casu de Hospitality Business School (HBS), verzorgt de hbo bachelor opleidingen Facility Management (FM), Hoger Hotelonderwijs (HHO) en Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs (HTRO). Het onderhavige rapport heeft betrekking op hoger toeristisch en recreatief onderwijs, crohonummer 34410, dat in de volttijd, deeltijd en duale variant wordt aangeboden. Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over deze varianten van de opleiding Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs (hierna: HTRO) in één rapport samengevat omdat alle varianten zijn gericht op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de drie varianten zichtbaar gemaakt. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door het Kwaliteitsrapport van de voltijd, deeltijd en duale opleiding HTRO van 5 maart Saxion Hogescholen centraal niveau Op 14 maart 2006 heeft Hobéon een audit uitgevoerd op centraal niveau bij Saxion Hogescholen, waarbij gekeken is naar het beleid op instellingsniveau met betrekking tot alle onderwerpen/facetten uit het NVAO- Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Het auditteam heeft tijdens deze audit kunnen constateren dat Saxion inmiddels voor een aantal facetten op centraal niveau duidelijk beleid heeft vastgelegd, dat door de afzonderlijke academies en opleidingen wordt gevolgd. De controle op de uitvoering van dit beleid en de werking van de pdca-cyclus bij de afzonderlijke academies en opleidingen geschiedt onder andere door middel van bilaterale overleggen die de Raad van Bestuur drie maal per jaar heeft met de academiedirecteuren aan de hand van de businessplannen van de academie, managementrapportages (maraps) en een Management Review/jaarverslag. Het auditteam dat deze audit uitvoerde heeft zijn bevindingen vastgelegd in het Beoordelingsrapport Centraal Niveau Saxion Hogescholen (augustus 2006). De instellingsaudit werd verricht door de heer W.L.M. Blomen als lead-auditor en de heer drs. W.G. van Raaijen als onderwijskundige. De heer Blomen is als directeur en de heer Van Raaijen als senior adviseur werkzaam bij Hobéon Certificering. Als vakdeskundige maakte prof. dr. J.K. van Dijk en als werkvelddeskundige G. de Raad deel uit van dit auditteam. Professor Van Dijk is emeritus hoogleraar Personeel en Organisatie in de Gezondheidzorg, een functie die hij tot eind 2004 vervulde aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Voorts was hij lange tijd als hoofd van de afdeling Personeels- en Arbeidsvraagstukken verbonden aan Prismant (een landelijk advies- en onderzoeksbureau in de gezondheidszorg) te Utrecht. Vanuit Prismant werkte hij als expert op het gebied van personeels- en arbeidsvraagstukken en deed hij zowel landelijke projecten, als instellingsondersteuning en advisering, opleidingen, trainingen en coaching. Vanaf 2005 werkt Van Dijk als zelfstandig bestuursadviseur op het gebied van personeel, organisatie en innovatie. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 1

5 De heer De Raad was onder andere manager bij Polaroid, algemeen directeur bij Stork Plastics Machinery en lid van de Raad van Bestuur bij Koninklijke Ten Cate. Van was hij Secretaris Generaal EFQM in Brussel en van Algemeen Directeur van de Raad voor Accreditatie. Momenteel is De Raad voorzitter van onder meer de Industriële Kring Twente, de Stichting Kwaliteit Twente en de Stuurgroep Versterking Industriepotentieel Twente. Secretarissen tijdens deze audit waren G.C. Versluis en drs. E.R.J. Rijnen, beiden adviseur bij Hobéon. Begin 2007 heeft Hobéon nog een beperkte aanvullende verificatie uitgevoerd. Daarbij is gekeken naar die facetten waarvan het auditteam in 2006 had kunnen constateren dat Saxion daarvoor centraal beleid had vastgelegd. Geverifieerd is of Saxion kon aantonen dat dit instellingsbeleid wordt uitgevoerd door alle afzonderlijke academies en opleidingen. De bevindingen van het auditteam van de instellingsaudit met betrekking tot de facetten waarvoor centraal beleid is vastgesteld, zijn beschreven bij de betreffende facetten in dit adviesrapport ten behoeve van de accreditatie van de opleiding HTRO. Bij deze facetten is vervolgens nog de situatie met betrekking tot de specifieke uitwerking op opleidingsniveau beschreven en een aanvullend oordeel gegeven Karakteristiek van de opleiding Positionering De opleiding HTRO maakt deel uit van de Hospitality Business School van Saxion en wordt sinds 2002 aangeboden. Met de start in 2002 is qua arbeidsmarkt de leemte gevuld tussen het noorden (Leeuwarden), het westen (Diemen) en het zuiden (Breda) van Nederland. Naast het hoger toeristisch en recreatief onderwijs wordt binnen de academie HBS sinds 1975 de opleiding Facility Management (FM) aangeboden in Deventer en sinds 2001 de opleiding Hoger Hotelonderwijs (HHO) in Apeldoorn. Deze drie opleidingen leiden elk studenten op voor werkvelden, waarin hospitality en het werken met en vóór mensen centraal staat. Studenten van de opleidingen FM, HHO en HTRO binnen de HBS behalen de graad van Bachelor of Business Administration. De opleiding HTRO heeft in het studiejaar totaal 450 ingeschreven studenten. De instroom was in het startjaar 67 studenten, groeide daarna naar 123 studenten en stabiliseerde vanaf 2004 op rond de 150 studenten per jaar. De opleiding HTRO kent een voltijd, een deeltijd en een duale variant. De voltijd variant is gestart in het studiejaar De deeltijd en duale variant kennen, op moment dat de audit wordt uitgevoerd, één, respectievelijk vier studenten. Deze opleidingvarianten zijn gestart in het studiejaar en zijn nog in opbouw. Deze drie varianten gaan uit van hetzelfde onderwijsconcept met een aantal afwijkingen op specifieke punten. Het onderwijs van de drie varianten is gebaseerd op dezelfde competentiematrix met onderliggende opleidingsprofielen en wordt op dezelfde wijze beoordeeld ten aanzien van het eindniveau door middel van scripties Uitgangspunt: persoonlijke leerweg Het uitgangspunt van de opleiding HTRO is dat studenten door middel van een persoonlijke leerweg eigen keuzes kunnen maken binnen de opleiding en tussen de opleidingen binnen de HBS. Hiervoor bestaan bijzondere op maat gesneden opleidingsroutes, gericht op verkorte en versnelde mbo-hbo trajecten voor voltijd studenten en vergroting van de internationale mobiliteit via Engelstalige internationale semesters, een Engelstalige minor Experiency Economy, een Engelstalig final year in Deventer en bi-diplomering binnen Europa (London Metropolitan University, University of Brighton). Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 2

6 De HBS anticipeert en reageert op de behoefte en vraag van de nationale en internationale beroepspraktijk. Hiervoor is een structuur van continue en intensieve interactie tussen opleiding en afnemend beroepenveld ontwikkeld. Deze interactie richt zich op opleidingsprofilering door participatie in branchenetwerken, op innovatie door het ontwikkelen van toegepast onderzoek, op oriëntatie op de beroepspraktijk voor studenten door excursies en werkveldoriëntatie, op het actualiseren van modulen door het betrekken van gastdocenten en externe opdrachtgevers en op deskundigheidsbevordering door onder andere het aannemen van docenten met praktijkervaring Onderwijsontwikkeling De ontwikkeling van de opleiding is bij haar start in 2002 ingepast in de lopende onderwijsvernieuwing van de bestaande hospitality opleidingen. Hoofddoelen waren in 2002 het verhogen van het bedrijfskundig gehalte, het verzwaren van management en communicatievaardigheden, grote aandacht voor theorieontwikkeling en het versterken van de aansluiting bij actuele casuïstiek. In de periode is de aandacht vooral uitgegaan naar het bereiken van synergie tussen de bachelor-opleidingen van FM, HHP en HTRO, het opzetten van een infrastructuur voor masteropleidingen met toegepast onderzoek, het uitbouwen van internationale activiteiten en versterken van integraal beleid op praktijkleren en op de deskundigheidsbevordering van medewerkers. In de jaren zal de opleiding consolideren wat is gerealiseerd in de voorafgaande jaren. Het accent in ontwikkelingen zal deze periode liggen op het verdiepen en versterken van de contacten met de instroommarkt en het afnemend beroepenveld. Kernactiviteiten daarbij zijn: het ontwikkelen van een onderzoeksprogramma met de kenniskring HBS, het verder ontwikkelen van het deeltijd en duale programma, het versterken van het relatiebeheer, verder gaan in de internationale oriëntatie en het verder ontwikkelen van geïntegreerde leerwegen samen met roc s Internationalisering Recreatie en toerisme zijn branches die zich per definitie bewegen in een internationale markt. Studenten worden daarom uitgedaagd om internationale stages te volgen en in het buitenland af te studeren. De opleiding heeft een aantal docenten als accountmanager voor diverse landen aangewezen. Zij hebben de opdracht om in die landen bedrijven te vinden en te screenen waar studenten terecht kunnen voor stages en afstuderen. Het aantal studenten dat tijdens de studie naar het buitenland gaat stijgt hierdoor en is thans 30%. Vanaf het studiejaar moet elke HTRO-student 30 EC aan internationale curriculumonderdelen volgen. De informatie die de docenten vergaren over buitenlandse stage- en afstudeerplaatsen wordt overigens gedeeld met docenten van de andere opleidingen binnen de HBS. De instroom van de HTRO-opleiding vanuit Duitsland neemt toe en de belangstelling uit Aziatische landen om de HTRO-opleiding te volgen groeit Visitatierapport Op 1 september 2000 is onder auspiciën van de HBO-Raad het visitatierapport En route deux uitgebracht over de toentertijd bestaande toeristische en recreatief management opleidingen. De HTRO opleiding van Saxion Hogescholen is, als gezegd, ontstaan in het studiejaar en dus niet in dit rapport behandeld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 3

7 1.6. Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de voltijd, deeltijd en duale opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt dat de voltijd, deeltijd en duale opleidingen zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling hebben gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een hogere toeristische en recreatieve opleiding op hbo-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding HTRO aangeleverde schriftelijke informatie: Het kwaliteitsrapport van de bacheloropleiding; De studiegids; Het Onderwijs- en Examen Reglement OER; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - validatie van competenties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door de opleiding HTRO van Saxion Hogescholen aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van drie opleidingsvarianten. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie op 26 april 2007 werd het management van de betreffende opleidingen op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 4

8 Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van het toeristisch en recreatief management, één student, één lead auditor en één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam bij het management, bij medewerkers belast met coördinerende taken, bij de examencommissie en bij docenten, studenten en staf heeft getoetst of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde door verscheidene malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en aan de hand van aanvullende documentatie en, daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft, ook door eigen waarneming. Deze aanvullende, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: de interne audit die Saxion zelf bij opleidingen verricht overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht van docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma van de voltijd, deeltijd en duale opleiding en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. 1 De visitatie heeft op 26 april 2007 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 5

9 Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Drs. G.J. Stoltenborg Leden: M. Hartog R. van Aggelen Drs. R.F. Stapert Mw. I.A.M. van der Hoorn Secretaris: R.G. Peters Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen dat de voor de beoordeling van de opleiding HTRO noodzakelijke expertise aanwezig is. Dit betreft dan expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten, in casu het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten, in casu het programma in relatie tot het specifieke domein van hospitality. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 6

10 In de visitatie van de opleiding HTRO is de heer Stoltenborg opgetreden als lead-auditor. De heer Stoltenborg heeft inmiddels een groot aantal audits in het kader van accreditatie geleid binnen verschillende domeinen. De heer Hartog heeft op grond van zijn ervaring en positie in het werkveld als directeur van touroperator Holland International goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld worden gesteld aan afgestudeerden van een toeristische of recreatieve opleiding op hbo-niveau. Hij heeft zich in zijn beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van het richtinggevend domeinspecifieke kader, de eindkwalificaties, programma-inhoud en de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien heeft hij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. De heer Van Aggelen heeft op grond van zijn ervaring en positie in het werkveld als projectleider van het landelijke project Competent in reiswerk een goed zicht op de eisen die worden gesteld aan opleidingen voor de reisbranche. Hij heeft zich bij zijn beoordeling vooral gericht op de kwaliteit en samenhang van de opleiding, de actualiteit en relevantie van het richtinggevend domeinspecifieke kader. Hij heeft als vakinhoudelijk deskundige binnen het domein van de business administration in zijn carrière ruime ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan hbo opleidingen gesteld worden. De heer Stapert heeft zich als deskundige op het terrein van het onderwijs vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. De heer Stapert heeft in zijn vorige en huidige functies een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan hbo-opleidingen gesteld worden. Mevrouw Van der Hoorn is recent afgestudeerd aan de opleiding Vrijetijdskunde van Hogeschool INHOLLAND en studeert thans Beleid, Communicatie en Management aan de VU te Amsterdam. Zij heeft zich bij haar beoordeling met name gericht op de vraagstukken rond de studeerbaarheid en studiebelasting. De heer Peters is voor deze audit als secretaris opgetreden. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleidingen: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma van de visitatie op 26 april 2007 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 7

11 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Borging op instellingsniveau Saxion heeft op instellingsniveau vastgelegd dat competenties waartoe wordt opgeleid mede ontleend zijn aan landelijk opgestelde en gevalideerde beroepsprofielen. Alle Saxion hbo bachelor opleidingen nemen actief deel aan het landelijk overleg waarin het relevante beroepenveld de beroepsprofielen valideert en waarin de gezamenlijke opleidingen met elkaar komen tot domeincompetenties en opleidingscompetenties. Daarnaast is Saxion altijd (door een directeur) vertegenwoordigd in de sectorraad. In het bilateraal overleg dat de academiedirecteur heeft met de Raad van Bestuur (RvB), rapporteert de directeur over de vertegenwoordiging in de bovengenoemde overleggen, over de onderwerpen die aan de orde zijn geweest en aan de orde zullen komen en over de terugkoppeling binnen de academie en opleiding. In het kwaliteitsmanagementsysteem en de planning is vastgelegd dat de academie en de opleiding eens per vier jaar het beleid met betrekking tot de doelstellingen opleiding evalueren en waar nodig bijstellen. Tijdens de instellingsaudit heeft de hogeschool aangetoond dat alle hbo bacheloropleidingen van Saxion participeren in de landelijke opleidingsoverleggen en dat de dienst Onderwijs & Student van Saxion jaarlijks evalueert of de opleidingen dit beleid uitvoeren. Uit verslagen blijkt dat de RvB met de academiedirecteur in de bilaterale overleggen het beleid met betrekking tot de competenties en de participatie in de landelijke en sectoroverleggen bespreekt. Hiermee is op instellingsniveau voldoende geborgd, dat de opleidingen regelmatig in landelijk verband overleg voeren over de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan de opleiding in het betreffende domein Validering landelijk en door eigen beroepenveldcommissie De opleiding HTRO werkt voor de voltijd, de deeltijd en de duale variant met het landelijk vastgesteld competentieprofiel toeristisch manager (competentieprofiel Toeristisch Management oktober 2004) dat is ontwikkeld door het Landelijk Overleg Leisure & Tourism Management. Dit opleidingsprofiel is gevalideerd door het werkveld. Het landelijk vastgestelde competentieprofiel van oktober 2004 is voor zowel de voltijd, deeltijd als duale opleiding uitgebreid getoetst aan de verwante profielen binnen de Bachelor of Business Administration (BBA) degree in de omgeving van hospitality management. De kern van de kennisgebieden betreft bedrijfskunde, management en communicatie en de specifieke toepassing hiervan op de markt van toerisme en recreatie. Het streven is om landelijk de competenties van de HTRO opleiding, in nauwe samenspraak met branche organisaties als de ANVR en Recron opnieuw in 2009 te valideren door het Landelijk Overleg Leisure & Tourism Management. Aanleiding daartoe zijn de turbulente ontwikkelingen in de branche van toerisme en recreatie, die op de voet worden gevolgd door dit landelijk overleg. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 8

12 De beroepenveldcommissie van de opleiding ondersteunt de gekozen breedte van het curriculum in relatie tot de arbeidsmarktbehoefte. De commissie is een afspiegeling van het werkveld met vertegenwoordigers van de gemeente Deventer, de provincie Overijssel, Recron, VVV, Nationaal Park De Hoge Veluwe en zes grote touroperators. De behoefte van het beroepenveld is vertaald in uitgangspunten voor het ontwerp van het curriculum, zoals keuzemogelijkheden nationaal en internationaal, minoren. Het opleidingsprofiel en curriculum dat de opleiding HTRO op basis hiervan heeft opgesteld zijn vastgelegd in het document HTRO Saxion Organiseer een unieke belevenis van augustus De student wordt opgeleid voor een brede markt binnen het hospitality -domein van business administration. In de leerplancommissie van de opleiding wordt deze arbeidsmarkt met behulp van statistische cijfers geanalyseerd en volgt eventueel bijstelling van het curriculum (zie ook 2.3). Daarnaast is er een kenniskring ingesteld die kwalitatieve trendanalyses uitvoert. De opleiding oriënteert zich internationaal, omdat wordt erkend dat de functies in de wereld van hospitality waarvoor wordt opgeleid zich in internationale context afspelen. Een aantal docenten is daarom accountmanager voor verscheidene landen binnen en buiten Europa. Zij hebben netwerken met onderwijsorganisaties en bedrijven in die landen, waardoor een extra impuls wordt verkregen voor het curriculum. Deze inbreng wordt weer getoetst in de overleggen met de beroepenveldcommissie. In de gesprekken die het auditteam heeft gevoerd geven het management van de academie en de opleiding aan dat zij een beheerste uitbreiding van het internationale programma nastreven. Zij werken met een geselecteerd aantal partners in den vreemde, waarmee zij studenten gedurende semesters uitwisselen. Studenten van Saxion kunnen een Final Year volgen in Brighton, UK, de daarmee bi-diplomering verwerven. Omgekeerd kunnen Engelse studenten dit bij Saxion. Oordeel: goed Het auditteam stelt het volgende vast: op instellingsniveau bestaat een proces van borging dat ertoe leidt dat eindkwalificaties worden vastgesteld in overleg met het werkveld, de eindkwalificaties zoals die zijn opgenomen in het landelijk vastgestelde document Competentieprofiel van september 2004 zijn leidend voor de opleiding, het opleidingsprofiel en curriculum van de opleiding HTRO is op basis hiervan opgesteld, het document Relatie met de beroepspraktijk waarin de opleiding vastlegt hoe zij die relatie organiseert is hiervan een uitwerking, uit de verslagen van de overleggen met de beroepenveldcommissie blijkt dat deze commissie blijvend betrokken is bij de ontwikkelingen in het curriculum. Het auditteam is op basis hiervan van oordeel dat de eindkwalificaties goed aansluiten bij de eisen die door de (internationale) beroepspraktijk worden gesteld en corresponderen met de kerntaken van de beginnend beroepsbeoefenaar, dat de opleiding HTRO op een adequate wijze het eigen werkveld betrekt bij het opstellen van de eindtermen en een proces heeft ontwikkeld dat ertoe strekt dat de aansluiting van de eindkwalificaties op de eisen uit de beroepspraktijk ook continue wordt gevolgd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 9

13 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Dublin Descriptoren De wijze waarop het bachelor niveau, afgeleid van de tien generieke hbo-kwalificaties en de Dublin Descriptoren, tot uitdrukking komt in het curriculum van de opleiding HTRO is opgenomen in het document van de academie: Didactisch concept Hospitality Business School (HBS). Daarin wordt een relatie gelegd tussen de Dublin Descriptoren en de tien kerncompetenties van de voltijd, deeltijd en duale opleiding HTRO. De dimensies van de Dublin Descriptoren zijn: 1. Kennis en inzicht 2. Toepassen 3. Oordeelsvorming 4. Communicatie 5. Zelfstandig leren In de Competentiematrix HTRO is vervolgens voor elk van de vastgestelde kerncompetenties beschreven bij welke onderdelen van het curriculum hieraan wordt gewerkt. Het auditteam heeft deze competentiematrix bekeken en heeft vastgesteld dat de beschrijving van de relatie tussen de Dublin Descriptoren en de tien kerncompetenties volledig is. Oordeel: voldoende Het auditteam stelt het volgende vast: de eindkwalificaties die staan vermeld in het Didactisch Concept HBS sluiten aan bij de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijving van bachelor. Het auditteam is op basis hiervan van oordeel dat de opleiding HTRO voor de drie varianten voltijd, deeltijd en duaal op een voldoende wijze heeft aangetoond dat de tien kerncompetenties die de opleiding hanteert de Dublin Descriptoren omvatten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 10

14 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies: hoger onderwijs enerzijds en beroepsonderwijs anderzijds Hoger Onderwijs De wijze waarop de tien generieke hbo-kwalificaties en de Dublin Descriptoren tot uitdrukking komen in het curriculum van de opleiding HTRO is opgenomen in het document van de academie: Didactisch Concept Hospitality Business School (HBS). (Zie ook facet 1.2, hierboven). Hierin is beschreven dat de eindkwalificaties mede zijn ontleend aan beroepsprofielen en competenties die zijn opgesteld door het beroepenveld Beroepsonderwijs De opleiding HTRO heeft het competentieprofiel opgesteld op basis van competenties, beroepstaken, diensten en producten, die van toepassing zijn voor de beginnend beroepsbeoefenaar (tot drie jaar na afstuderen). Er is voor de voltijd, deeltijd en duale opleiding een opleidingsspecifieke competentiematrix HTRO vastgesteld en vastgelegd in het document Competentiematrix HTRO. De inhoud van dit document is afgestemd met de beroepenveldcommissie van de opleiding (zie verder onder facet 1.1). Voor het overige blijkt de Oriëntatie HBO ook uit het programma van de opleiding. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Oordeel: voldoende Het auditteam is van oordeel dat, op basis van hetgeen in het didactisch concept van de HBS staat geformuleerd, de opleiding HTRO voldoet aan de eis dat de opleiding hoger onderwijs biedt. Het auditteam is voorts van oordeel dat, op basis van hetgeen in het document Competentiematrix HTRO staat beschreven, de opleiding HTRO voldoet aan de eis dat de opleiding een beroepsopleiding is. De opleiding heeft hiermee aangetoond dat de opleiding HTRO voldoet aan de eis dat deze een opleiding op het niveau van hoger beroepsonderwijs is. Het auditteam kwalificeert om deze redenen dit facet voor alle varianten van de opleiding als voldoende. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam is van oordeel dat het onderwerp Doelstellingen Opleiding als voldoende kan worden gekwalificeerd. Het auditteam baseert zijn oordeel op het volgende: 1. De eindkwalificaties sluiten goed aan bij de eisen die door de (internationale) beroepspraktijk worden gesteld en corresponderen met de kerntaken van de beginnend beroepsbeoefenaar. De opleiding HTRO betrekt op een adequate wijze het eigen werkveld bij het opstellen van deze eindtermen; 2. De in het Didactisch Concept HBS vermelde eindkwalificaties sluiten aan bij de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijving van bachelor. De opleiding HTRO heeft voor de drie varianten voltijd, deeltijd en duaal op een duidelijke wijze aangetoond dat de tien kerncompetenties van de opleiding corresponderen met de Dublin Descriptoren; 3. Op basis van hetgeen in het didactisch concept van de HBS staat geformuleerd voldoet de opleiding HTRO aan de eis dat de opleiding hoger onderwijs biedt. Op basis van hetgeen in het document Competentiematrix HTRO staat beschreven, voldoet de opleiding HTRO aan de eis dat de opleiding een beroepsopleiding is. De opleiding heeft hiermee aangetoond dat de opleiding HTRO voldoet aan de eisen dat deze een opleiding is op het niveau van hoger beroepsonderwijs. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 11

15 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Wijze van kennisontwikkeling In de opleiding HTRO vindt kennisontwikkeling op verschillende manieren plaats. Naast het aanleren van een aantal algemene vaardigheden en competenties, waarbij gebruik wordt gemaakt van een scala aan vakliteratuur, staat een groot deel van het curriculum in het teken van het opdoen van kennis en vaardigheden, die nodig zijn voor de beroepspraktijk. Er worden meerdaagse excursies en bedrijfsbezoeken georganiseerd en evenementen georganiseerd, waarbij de student betrokken is. Naast Nederlandstalige worden Engelstalige studieboeken gebruikt. Binnen een van de modules wordt in de Engelse taal gedoceerd. Toegepast onderzoek wordt veelal verricht in opdracht van een organisatie uit de beroepspraktijk of vanuit de kenniskring HBS, die op haar beurt onderzoek laat verrichten in opdracht van het beroepenveld. Voor de kennisontwikkeling wordt gebruik gemaakt van actuele en relevante vakliteratuur Verband tussen programma en actuele ontwikkelingen in vakgebied De wijze waarop de tien generieke bachelor-hbo competenties tot uitdrukking komen in het curriculum van de opleiding HTRO is beschreven in het document Didactisch Concept HBS. Dit didactisch concept vormt de uitwerking van de eindkwalificaties zoals deze zijn vastgelegd voor de opleiding HTRO. De inhoud van dit document is afgestemd met de beroepenveldcommissie van de opleiding (zie ook facet 1.1.) In het didactisch concept is in een matrix weergegeven hoe de beroepsgerichte competenties aan diverse modulen zijn toebedeeld. Bij het vormgeven van het onderwijs staat de beroepspraktijk centraal. Er zijn verschillende mechanismen die ervoor zorgen dat actuele ontwikkelingen in het vakgebied aan de orde komen in het programma. Afspraken daarover zijn vastgelegd in het document Relatie met de beroepspraktijk. Dit proces is daarmee geborgd. In samenspraak met het beroepenveld heeft de opleiding HTRO vastgelegd dat elke leeractiviteit start vanuit een (reële) beroepstaak, zo mogelijk op locatie. Ook de internationale oriëntatie is daarin opgenomen. In de propedeuse vindt een werkveldoriëntatie plaats door middel van lessen van gastdocenten, casussen, excursies en werkveldbezoeken. In het kader van de beroepspraktijkgerichtheid wordt in nagenoeg elke moduul een gastles gegeven dan wel een excursie gemaakt. Van de diverse modulen maken opdrachten in de praktijk een wezenlijk onderdeel uit. Actuele culturele aspecten zijn in de modulen verweven. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 12

16 Een ontwikkelteam bestaande uit ervaren docenten, in een aantal gevallen aangevuld met experts vanuit de praktijk, ontwikkelt de modulen. Jaarlijks worden de bestaande modulen bekeken op onderdelen als gebruikte literatuur, opdrachten, werkvormen. Indien nodig vinden herzieningen plaats. Aan de werkvelddeskundigheid van de docenten wordt aandacht besteed door het aannamebeleid van personeel met praktijkervaring en door docentstages. Veel docenten hebben recente werkervaring. (zie verder 3.1) Borging van ontwikkeling beroepsvaardigheden en verband met actuele ontwikkelingen. Op academieniveau is de kenniskring HBS opgezet, die zich richt op belangrijke trends en ontwikkelingen op de langere termijn. Deze kenniskring is in ontwikkeling. Tijdens de audit is uit gesprekken duidelijk geworden dat docenten van de opleiding inmiddels participeren in deze kenniskring HBS en van hieruit impulsen krijgen voor kennisvermeerdering en onderwijsvernieuwing. In de toekomst zullen in toenemende mate vanuit deze kenniskring projecten worden opgestart en aanbevelingen worden gedaan rond het ontwikkelen van nieuwe of aangepaste modulen. Gegeven de turbulente ontwikkelingen in de branche zijn enkele vakbladen voor studenten verplicht. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: De gebruikte vakliteratuur en boeken zijn recent en van goede kwaliteit. In het studiemateriaal zijn vakrelevante moderne casussen opgenomen van goed niveau die als oefenmateriaal en als theorieondersteunend materiaal worden gebruikt. Het auditteam is van oordeel dat de opleiding in ruim voldoende mate gebruik maakt van vakliteratuur en van aan de praktijk ontleend studiemateriaal, terwijl voldoende interactie met de beroepspraktijk aanwezig is. Studenten verrichten toegepast onderzoek in opdracht van het relevante bedrijfsleven of van de kenniskring, die op zijn beurt hier opdrachten verwerft. De opleiding borgt de actualiteit in het curriculum onder andere via de contacten in het werkveld, door internationale oriëntatie door docenten die accountmanagers zijn voor verscheidene landen, door middel van het aannamebeleid van het personeel, door de docentstages en door participatie van docenten in de kenniskring HBS. Het auditteam heeft kennisgenomen van de afspraken die daarover zijn vastgelegd in het document Relatie met de Beroepspraktijk. Het auditteam is van oordeel dat de opleiding hiermee aantoont dat binnen het programma veel verbanden worden gelegd met actuele ontwikkelingen in het vakgebied. Het auditteam heeft kennisgenomen van de competentiematrix die in het document Didactisch Concept is opgenomen en de inhoud van de modulen in het curriculum van de voltijd, deeltijd en duale opleiding. Deze competentiematrix borgt naar de mening van het auditteam dat de voltijd, deeltijd en duale studenten HTRO door middel van de werkvormen en opdrachten de beroepsspecifieke competenties kunnen verwerven en na afstuderen bekend zijn met de meest actuele ontwikkelingen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 13

17 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Algemeen uitgangspunt Saxion hanteert als uitgangspunt, dat het curriculum van een bacheloropleiding een omvang moet kennen van 240 EC s (European Credits) en opgebouwd moet zijn uit een majordeel van 210 EC s en een minordeel van 30 EC s. Dit heeft Saxion vastgelegd in een bepaling in het Saxionbrede model voor de Onderwijs- en Examenregeling (OER). Alle opleidingen maken gebruik van dit model voor de eigen opleidings-oer. In de notitie Verbreding en major- en minorstelsel (februari 2004) heeft Saxion de inhoudelijke uitgangspunten beschreven met betrekking tot de verbreding van opleidingen en het major-minor deel van het programma. Met ingang van het studiejaar zal de major-minorstructuur in alle bacheloropleidingen zijn geïmplementeerd Adequate concretisering van de eindkwalificaties In de competentiematrix HTRO zijn voor de voltijd, deeltijd en duale opleiding tien kerncompetenties uitgewerkt in deelcompetenties. Dit is geschied op basis van de niveaucriteria: complexiteit, verantwoordelijkheid, risico en resultaat. Deze deelcriteria zijn vervolgens toebedeeld aan de modulen in de propedeusefase en hoofdfase I en II. De verdeling van competenties is gedetailleerd neergelegd in het document Organiseer een unieke beleving Vertaling in leerdoelen De competenties zijn gekoppeld aan de elkaar opvolgende modulen. Dit is beschreven in de modulebeschrijvingen voor de voltijd, de deeltijd en duale opleiding. Hierin zijn de te bereiken competenties per module omgezet in taken en in toetscriteria. De op de competenties gebaseerde toetsing staat er borg voor dat de eindkwalificaties per module en per fase worden behaald. Het valideren van alle gebruikte toetsen door de leerplancommissie is op moment van de audit gaande. Voor de stages wordt aangegeven aan welke kerncompetenties wordt gewerkt. In de eerste stage in het tweede studiejaar zijn dat: beleid ontwikkelen, managen, relatienetwerk ontwikkelen, communiceren, leidinggeven. Deze stage is nog veelal op operationeel niveau: assistant to the management. In het vierde jaar, waarin ook aan de afstudeeropdracht wordt gewerkt staan centraal: managen, beleid ontwikkelen, financieel managen, concepten ontwikkelen, veranderingen managen, ondernemen en gastvrij (en professioneel) handelen. De afstudeeropdracht vindt altijd in het werkveld plaats. De opleiding beoordeelt jaarlijks de kwaliteit van de stageverlenende bedrijven en bedrijven waar studenten kunnen afstuderen; bedrijven die onder de maat presteren worden vervolgens gemeden. De stage in het derde leerjaar is optioneel: de student kan kiezen tussen een stage (eventueel in het buitenland), een semester studeren aan een partner-universiteit in het buitenland of het volgen van een minor voor verdieping of verbreding van de kerncompetenties. Het behalen van de kerncompetenties ligt besloten in het majordeel van de opleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 14

18 De deeltijd en de duale opleiding kennen geen stages. Deeltijdstudenten en duale studenten zijn na hun propedeusefase, die gelijk is aan die van de voltijdstudenten, werkzaam in het relevante werkveld. Daarin kunnen zij relevante werkzaamheden verrichten en de competenties verwerven die voor de BBA-degree aan de orde zijn. Ter borging van het bereiken van het eindniveau vinden elk half jaar gesprekken plaats tussen de deeltijd- of duale student, de opleiding en het bedrijf waar de student werkt over de zwaarte van de functie die de student/werknemer uitoefent. De opleiding ziet erop toe dat de functie in zwaarte toeneemt, naarmate de studie vordert Borgen van het behalen van geformuleerde eindkwalificaties Om te bewerkstelligen dat studenten van de voltijd opleiding voldoende praktijkervaring op management niveau opdoen, wanneer zij niet kiezen voor een tweede stage in het derde leerjaar, verrichten deze studenten toegepast onderzoek. Dit is als verplichting vastgelegd in de handleiding bij de afstudeeropdracht vanaf het studiejaar Bij dit toegepast onderzoek is er een externe opdrachtgever betrokken voor wie de student een tactisch/ strategisch probleem oplost en waarbij het bedrijf als opdrachtgever functioneert. Oordeel: voldoende Het auditteam heeft kennisgenomen van de inhoud van de modulen in de propedeusefase, de hoofdfase I en II, en van de stages en de afstudeeropdrachten en heeft kennisgenomen van het feit dat alle kerncompetenties behaald moeten worden in het majordeel van de opleiding en dat de tweede stage, het studeren in het buitenland of het volgen van een minor zijn bedoeld ter verdieping of verbreding van de competenties. Het auditteam is van oordeel dat de opleiding HTRO voor zowel de voltijd, de deeltijd als de duale variant op bovenomschreven wijze een adequate concretisering van de eindkwalificaties geeft, zorg draagt voor een juiste vertaling in leerdoelen en op adequate wijze borgt dat alle studenten de geformuleerde eindkwalificaties kunnen behalen. Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding daarmee als voldoende. Het auditteam beveelt de opleiding wel aan om de modulen allemaal op eenzelfde wijze consistent te beschrijven. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 15

19 Facet 2.3. Samenhang Programma Criterium Het facet Samenhang Programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen Proces van aanpassen studieprogramma Het ontwikkelen van een samenhangend curriculum wordt aangestuurd door de leerplancommissie. Het samenhangend curriculum is gebaseerd op het competentieprofiel HTRO toeristisch manager en op het didactisch concept. In het geval nieuwe (kern)competenties zijn ontwikkeld, worden deze beschreven in Saxion competentiekaarten, voorgelegd aan de beroepenveldcommissie, door deze commissie gevalideerd en vervolgens geoperationaliseerd naar toetsingscriteria op drie beheersingsniveaus: oriëntatie, assistent, onderzoeker/expert Inhoudelijke samenhang: verticaal Het HTRO-leerplan is concentrisch opgebouwd. Beroeps- en studietaken nemen toe in complexiteit en de verantwoordelijkheid en het afbreukrisico nemen toe naarmate de studie vordert. De voltijds opleiding kent aparte studie-eenheden van minimaal 6 EC s. Bij de deeltijd en duale opleiding is sprake van grotere integratieve eenheden, de zogenoemde Action Learning projecten. Voor het rangschikken van competenties wordt een ordeningsmodel gebruikt in de vorm van een boomstructuur. Er wordt geredeneerd vanuit een stam die uitloopt in steeds kleiner wordende zijtakken: van meer generieke naar steeds meer contextspecifieke competenties. De visie van de opleiding is gestoeld op het uitgangspunt dat leren het beste beklijft door het opdoen van ervaringen en behalen van competenties in de beroepspraktijk. Binnenschoolse modulen zijn daarom ingebed in de beroepspraktijk en het buitenschoolse programma is omvangrijk: er wordt geleerd door real life ervaringen. Deze nemen toe in zwaarte en complexiteit naarmate de studie vordert en de opdrachten waarvoor de student zich gesteld ziet, zwaarder en veel omvattender worden Inhoudelijke samenhang: horizontaal Het landelijk competentieprofiel toeristisch manager kent tien kerncompetenties. De opleiding HTRO heeft deze uitgewerkt in een competentiematrix met vier niveaucriteria: complexiteit, risico, verantwoordelijkheid en resultaat. Daarbij heeft de opleiding als uitgangspunt gekozen om in het curriculum centraal te stellen: eenderde bedrijfskunde, eenderde management en communicatie en eenderde specifieke domeincompetenties toerisme en recreatie. Deze keuze wordt bevestigd in branche onderzoeken en ondersteund door de beroepenveldcommissie Deeltijd De deeltijdopleiding vindt plaats via het principe van Action Learning, waarbij een verbinding gelegd wordt tussen theorie en praktijk. De concrete problematiek en uitdaging waar de student als beroepsbeoefenaar mee geconfronteerd wordt staat hierbij voorop. Kennis is daarbij vooral gereedschap. De leerstof wordt direct in verband gebracht met de beroepspraktijk en de student voert opdrachten uit in eigen werkomgeving. Het eerste jaar volgt de deeltijdstudent het propedeuseprogramma van de voltijd opleiding. Het onderwijs is gebaseerd op het verwerven van de beschreven competenties van de opleiding waar de niveaucriteria een toename in moeilijkheidsgraad aangeven. Het onderwijs begint met een relatief eenvoudig onderwerp en wordt steeds complexer. Het onderwijs start daartoe met modulen op het operationele niveau (propedeuse, twee semesters), daarna volgen modulen op tactisch niveau (drie Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding htro, Saxion Hogeschool Deventer 16