Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy voltijd. Saxion Hogescholen, locatie Deventer

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy voltijd Saxion Hogescholen, locatie Deventer

2 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy voltijd CROHO nr Saxion Hogescholen, locatie Deventer Hobéon Certificering BV juni 2007 Auditteam: W.L.M. Blomen Mr. M. J. Broekhuizen B.W.M. van der Hoorn Drs. A.J. van de Munt RA E. Paul AA G. van Roekel RA Drs. G.J. Stoltenborg Secretaris: G.C. Versluis

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Visitatierapport Instellingsaudit Saxion Hogescholen Audit opleiding Accountancy Saxion Hogeschool Enschede in Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers audit Programma audit 22 en 23 maart BEVINDINGEN EN BEOORDELING 10 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 10 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 10 Facet 1.2. Niveau Bachelor 13 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 15 Onderwerp 2: Programma 17 Facet 2.1. Eisen HBO 17 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 20 Facet 2.3. Samenhang Programma 23 Facet 2.4. Studielast 25 Facet 2.5. Instroom 28 Facet 2.6. Duur 30 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 31 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 33 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 38 Facet 3.1. Eisen HBO Facet 3.2. Kwantiteit Personeel Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 46 Onderwerp 4: Voorzieningen 50 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 50 Facet 4.2. Studiebegeleiding 53 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 57 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 57 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld Onderwerp 6: Resultaten 66 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 66 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Accountancy voltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 72 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma audit 22 en 23 maart 2007

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling Saxion Hogescholen, in casu Academie Financiën, conomie & Management (F M), verzorgt de HBO bachelor opleidingen Accountancy (in Enschede en Deventer), Bedrijfseconomie (in Enschede en Deventer), Fiscale Economie (in Enschede) en Staats Praktijk Diploma (in Enschede). Het onderhavige rapport heeft betrekking op Accountancy Deventer, voltijd crohonummer Gelijktijdig met de audit bij de opleiding Accountancy Deventer is ook een audit uitgevoerd bij de opleiding Bedrijfseconomie Deventer en Enschede en Fiscale Economie Enschede. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door het Kwaliteitsrapport van de opleidingen Accountancy, Bedrijfseconomie en Fiscale Economie Karakteristiek van de opleiding De opleiding Accountancy (AC) Deventer is onderdeel van de Academie Financiën, conomie & Management (F M). De opleiding AC Deventer is gestart in september 2002 en heeft per juli 2006 haar eerste geslaagden afgeleverd De opleidingen Bedrijfseconomie (BE), Accountancy (AC) en Fiscale Economie (FE) te Enschede kennen in de eerste twee studiejaren één gemeenschappelijk curriculum. Dientengevolge kunnen de studenten zich oriënteren op de verwante opleidingen. Tevens maken zij kennis met de vraagstukken die een rol spelen in de diverse beroepen, waarvoor de Academie F M studenten opleidt. Deze kennis is voor hun latere beroepsuitoefening ook van belang. Vanaf het derde studiejaar lopen de curricula van de opleidingen uiteen. De locatie Deventer hanteert inmiddels in het eerste studiejaar hetzelfde gemeenschappelijke curriculum voor AC en BE als in Enschede. In het studiejaar zal de opzet en de inhoud van het curriculum voor zowel de locatie Enschede als Deventer gelijk zijn, waarbij de eerste twee studiejaren een gemeenschappelijk curriculum kennen en het daarop volgende derde en vierde studiejaar zich specifiek richten op hetzij AC, hetzij FE, hetzij BE. (zie facet 2.2. en 2.4.) De opleiding AC kent een landelijke eindtoets: de OverAll Toets (OAT) in leerjaar vier. De examenbureaus van NIVRA en NOvAA houden toezicht op zowel totstandkoming van dit examen als op de kwaliteit van de beoordeling. AC studenten die uitstromen kunnen gaan werken als assistent accountant. Zij kunnen zich na de HBO studie verder ontwikkelen tot Accountant Administratieconsulent (AA) of Registeraccountant (RA). (zie facet 6.1.) Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 1

5 Voor studenten uit het MBO is het MHBO-traject ontwikkeld. In dit traject werken MBO en Saxion Hogescholen samen aan de ontwikkeling van competenties bij studenten in het MBO. Indien de studenten dit traject met goed gevolg afleggen zijn zij beter voorbereid op een studie in het HBO en kunnen zij desgewenst versneld studeren. De Academie F M heeft dit met het ROC van Twente en ROC Aventus vastgelegd in de Onderwijsovereenkomst MHBO-traject, 26 januari In samenspraak met de ROC s heeft de opleiding AC inmiddels een doorlopende leerweg ontwikkeld voor MBO-ers administratie. De eerste groep studenten (pilotgroep) is ingestroomd in september 2005 en kent een verkort programma. Ook voor studenten met een VWO-vooropleiding en goede Havisten bestaat de mogelijkheid het programma versneld te doorlopen. Omdat het studieprogramma van het eerste en tweede studiejaar concentrisch is opgebouwd, kunnen studenten op elk moment in het eerste leerjaar overstappen naar het tweede leerjaar en ook weer terug. (zie facet 2.5) Ten einde de flexibiliteit en het tijd- en plaatsonafhankelijke leren te bevorderen is besloten het onderwijs vast te leggen in digitale systemen. Deze digitale leeromgeving, genaamd Quick Place bevat het totale onderwijs van de opleiding. (zie facet 2.7.) Bij aanvang was de opleiding AC gericht op doorstoom naar de vervolgopleiding tot registeraccountant. Na de invoering van het vernieuwde beroeps- en opleidingsprofiel HBO bachelor Accountancy met een Over All Toets is er sprake van een ongedifferentieerde opleiding. De opleiding sluit zich daarbij aan door voor te bereiden op zowel de vervolgstudie post HBO accountant administratie consulent (AA) als de universitaire master registeraccountant (RA) aangevuld met de postmaster AC. (zie facet 6.1.) Verder participeert de academie F M in de ontwikkeling van de professionele master Accounting & Auditing, samen met een zevental andere hogescholen en de NOvAA. Deze master is een verdere uitwerking van het post HBO-traject en zal deze op termijn gaan vervangen. In haar inkleuring richt zij zich daarbij op de (grotere) MKB praktijk Gezien de landelijke en regionale ontwikkelingen heeft de opleiding gekozen voor een ongedifferentieerde major-opleiding AC. Op grond van wet- en regelgeving houden de examenbureaus van de NIVRA en NOvAA toezicht op de opleiding. De examenbureaus hebben als eis geformuleerd dat het afsluitende landelijke examen, de Over All Toets, deel moet uitmaken van het curriculum. (zie facet 2.2.) Op dit moment heeft de academie/opleiding geen eigen lectoraat. Wel participeert de opleiding in de ontwikkeling van een Master-opleiding Accounting & Auditing in samenwerking met een zevental andere hogescholen en de beroepsorganisatie NOvAA. Hierin zijn afspraken gemaakt over invoering van lectoraten t.b.v. het Masterprogramma. Deze lectoraten verrichten hun werkzaamheden ook ten behoeve van de bachelor-opleiding. De academie F M bekijkt op welke wijze de kenniskring de academie gaat voeden en omgekeerd. Daarnaast zal vanuit de academie een medewerker gaan participeren in de kenniskring van Ondernemersschap. (zie facet 2.1.) De internationale ontwikkelingen zijn zichtbaar op diverse terreinen, omdat het beroep ingekaderd is door Europese regelgeving. Inhoudelijk speelt de opleiding in op internationale ontwikkelingen zoals internationale verslaglegging (IFRS) en de richtlijnen van de International Federation of Accountants (IFAC). Vanwege het sterk nationale karakter van toepasselijke wet- en regelgeving in het beroepenveld kent de opleiding momenteel geen buitenlandse studenten. In het studiejaar heeft de Academie F M een notitie Internationalisering opgesteld voor alle opleidingen binnen de academie. (zie facet 1.1.) Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 2

6 1.4. Visitatierapport Omdat de opleiding in Deventer pas in 2002 van start is gegaan heeft eerdere visitatie nog niet plaatsgevonden. Als onderdeel van het Saxion kwaliteitszorgsysteem en ter voorbereiding op de audit door Hobéon heeft er in november 2006 een interne audit plaatsgevonden bij de opleiding Accountancy en Bedrijfseconomie in Deventer. Het intern auditteam bestond uit hiervoor opgeleide medewerkers van Saxion Hogescholen en twee externe werkvelddeskundigen. In het algemeen heeft het auditteam positief geoordeeld over de kwaliteit van de voltijdopleiding Accountancy en de voltijd en deeltijdopleiding Bedrijfseconomie. Als sterke punten noemt het interne audittteam o.a.: de wijze waarop de onderwijsvisie van de opleidingen is uitgewerkt in een didactisch concept met vier leerlijnen; de opleidingen beschikken over goed uitgewerkte competentiematrices, waarmee borging van te ontwikkelen competenties, het niveau en de relatie met het landelijke beroeps- en opleidingsprofiel wordt gerealiseerd; de uitwerking van de PDCA-cyclus is goed; de opleiding heeft duidelijk lering getrokken uit eerdere audits. De verbeterpunten zijn duidelijk zichtbaar; het eindniveau van de afgestudeerden wordt door de werkvelddeskundigen als ruim voldoende beoordeeld; het kwaliteitsmanagementsysteem en evaluatieplan zijn goed en volledig uitgewerkt. Als verbeterpunten van de opleidingen noemt het interne auditteam o.a.: internationalisering heeft de afgelopen jaren weinig prioriteit gehad. Er is inmiddels beleid geformuleerd. Het is het interne auditteam opgevallen dat het beleid door het management anders wordt geïnterpreteerd en uitgelegd dan door docenten. Er is een discrepantie tussen beleid en uitvoering; de persoonlijke leerweg heeft nog geen structurele plaats binnen het curriculum; in de opleiding wordt gewerkt met een POP en het portfolio. Studenten zien het nut van beide instrumenten niet, volgens hen is het niet meer dan een invuloefening. Studenten vinden docenten niet stimulerend ten aanzien van de persoonlijke leerweg; de gesprekkencyclus is nog niet volledig opgang gekomen. Docenten geven aan niet allemaal in het bezit te zijn van een POP. Het interne auditteam heeft gemerkt dat dit proces langzaam op gang komt, en wil het management meegeven hier de komende tijd prioriteit aan te geven; het kwaliteitsmanagementsysteem van de academie ziet er goed uit. Het interne auditteam mist echter de prioritering en borging van de verbetervoorstellen. Op welke wijze worden verbetervoorstellen bewaakt, wie houdt het overzicht over de verschillende verbetervoorstellen en waar wordt dit alles vastgelegd; de werkvelddeskundigen hebben aangegeven dat de gebruikte materialen binnen het curriculum die ze hebben ingezien herkenbaar zijn. Boeken hebben niet een hele hoge actualiteitswaarde. Voor de werkvelddeskundigen was het gebruik van relevante en actuele vakliteratuur (tijdschriften) onvoldoende zichtbaar. Het door Hobéon samengestelde (externe) auditteam, dat op 22 en 23 maart 2007 ten behoeve van de accreditatie de audit uitvoerde bij de opleiding Accountancy, heeft kennisgenomen van het audit rapport dat naar aanleiding van de interne audit 28 november 2006 is opgesteld en van het Kwaliteitsrapport van de opleiding Accountancy, Bedrijfseconomie en Fiscale Economie dat ten behoeve van de audit op 22 en 23 maart 2007 is opgesteld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 3

7 In onderhavig adviesrapport is bij de verschillende onderwerpen/facetten aangegeven wat de bevindingen zijn van het (externe) auditteam op bovengenoemde punten naar aanleiding van de audit die op 22 en 23 maart heeft plaatsgevonden Instellingsaudit Saxion Hogescholen Op 14 maart 2006 heeft Hobéon een audit uitgevoerd op centraal niveau bij Saxion Hogescholen, waarbij gekeken is naar het beleid op instellingsniveau met betrekking tot alle onderwerpen/facetten uit het NVAO kader. Het auditteam heeft tijdens deze audit kunnen constateren, dat Saxion inmiddels voor een aantal facetten op centraal niveau duidelijk beleid heeft vastgelegd, dat door de afzonderlijke academies/ opleidingen wordt nageleefd. De controle op de uitvoering van dit beleid en de werking van de PDCA-cyclus bij de afzonderlijke academies/opleidingen geschiedt o.a. door middel van bilaterale overleggen die de Raad van Bestuur drie maal per jaar heeft met de academiedirecteuren aan de hand van de Businessplannen van de academie, managementrapportages (Maraps) en een Management Review/Jaarverslag. Het auditteam heeft haar bevindingen vastgelegd in het Beoordelingsrapport Centraal Niveau Saxion Hogescholen (augustus 2006). De instellingsaudit werd verricht door W.L.M. Blomen als leadauditor en drs. W.G. van Raaijen als onderwijskundige. De heer Blomen is als directeur, en de heer Van Raaijen als senior adviseur werkzaam bij Hobéon Certificering. Als vakdeskundige maakte de heer prof. dr. J.K. van Dijk en als werkvelddeskundige G. de Raad deel uit van dit auditteam. Van Dijk is Emeritus-hoogleraar Personeel en Organisatie in de Gezondheidzorg, een functie die hij tot eind 2004 vervulde aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Voorts was hij lange tijd als hoofd van de afdeling Personeels- en Arbeidsvraagstukken aan Prismant (een landelijk advies-en onderzoeksbureau in de gezondheidszorg) te Utrecht verbonden. Vanuit Prismant werkte hij als expert op het gebied van personeels- en arbeidsvraagstukken en deed hij zowel landelijke projecten, als instellingsondersteuning en advisering, opleidingen, trainingen en coaching. Vanaf 2005 werkt Van Dijk als zelfstandig bestuursadviseur op het gebied van personeel, organisatie en innovatie. De Raad was o.a. manager bij Polaroid, algemeen directeur bij Stork Plastics Machinery en Lid Raad van Bestuur bij Koninklijke Ten Cate. Van was hij Secretaris Generaal EFQM in Brussel en van Algemeen Directeur van de Raad voor Accreditatie. Momenteel is De Raad voorzitter van onder meer de Industriële Kring Twente, de Stichting Kwaliteit Twente en de Stuurgroep Versterking Industriepotentieel Twente. Secretarissen tijdens deze audit waren G.C. Versluis en drs. E.R.J. Rijnen, beiden adviseur bij Hobéon. Begin 2007 heeft Hobéon nog een beperkte aanvullende verificatie uitgevoerd. Daarbij is gekeken naar die facetten waarvan het auditteam in 2006 had kunnen constateren dat Saxion daarvoor centraal beleid had vastgelegd. Geverifieerd is of Saxion kon aantonen dat dit instellingsbeleid wordt uitgevoerd door alle afzonderlijke academies/ opleidingen. De bevindingen van het auditteam van de instellingsaudit met betrekking tot de facetten waarvoor centraal beleid is vastgesteld, zijn beschreven bij de betreffende facetten in onderhavig adviesrapport ten behoeve van de accreditatie van de opleiding Accountancy. Bij deze facetten is vervolgens alleen nog een aanvullend oordeel met betrekking tot de specifieke uitwerking op opleidingsniveau beschreven Audit opleiding Accountancy Saxion Hogescholen, locatie Enschede in 2006 Op 28 juni 2006 heeft Hobéon de audit bij de opleiding Accountancy van Saxion Hogescholen, locatie Enschede in het kader van de accreditatie uitgevoerd. Het adviesrapport dat naar aanleiding van deze audit is opgesteld is vervolgens door de opleiding naar de NVAO verzonden. Het auditteam van de audit op 22 en 23 maart 2007 bij de opleidingen Accountancy en Fiscale Economie van Saxion Hogescholen, locatie Deventer en de opleiding Bedrijfseconomie van Saxion Hogescholen Enschede en Deventer heeft geconstateerd, dat de academie F M en haar opleidingen sinds juni 2006 zijn Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 4

8 voortgegaan met het ontwikkelen en uitvoeren van (verbeter)beleid. In onderhavig adviesrapport is daarom op een aantal punten een afwijkend oordeel geformuleerd ten opzichte van het adviesrapport, dat is opgesteld naar aanleiding van de audit bij de opleiding Accountancy in Het betreft de facetten 1.1., 1.3., 2.1. en 2.2. waarvoor het auditteam nu tot het oordeel goed is gekomen Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleiding geldt het volgende: De opleiding heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een Accountancy opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding Accountancy aangeleverde schriftelijke informatie: Kwaliteitsrapport; Studiegids; Onderwijs- en Examen Regeling OER; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 5

9 Op basis van de door opleidingen AC, FE en BE aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de audit (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleidingen op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten vier externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Accountancy, Bedrijfseconomie en Fiscale Economie, één student, één lead auditor, één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding(en) overleg voeren; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. 1 Audit heeft op 22 en 23 maart 2007 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 6

10 Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 7

11 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris: W.L.M. Blomen Mr. M. J. Broekhuizen B.W.M. van der Hoorn Drs. A.J. van de Munt RA E. Paul AA G. van Roekel RA Drs. G.J. Stoltenborg G.C. Versluis Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Accountancy noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer W.L.M. Blomen is lead auditor en heeft inmiddels een groot aantal audits in het kader van accreditatie geleid binnen verschillende domeinen. De werkvelddeskundige de heer G. van Roekel heeft als registeraccountant bij verschillende accountancy kantoren inmiddels een brede ervaring opgebouwd van ruim 20 jaar. Van Roekel heeft zich in zijn beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien heeft hij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. Van Roekel heeft op grond van zijn ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals accountancy op HBO-niveau. Van Roekel participeerde ook in het auditteam van de audit bij de opleiding Accountancy van Saxion Hogescholen Enschede in 2006 en staat vermeld op het overzicht deskundigen van de commissie Eindtermen Accountantsopleiding. De vakdeskundige onderwijs de heer E. Paul is na afronding van zijn studie werkzaam geweest bij verschillende accountancy kantoren. Als lid van een stagebureau voor een opleiding Accountant Administratieconsulent (AA) en als stagemeester van medewerkers voor de Praktijkopleiding AA is Paul actief betrokken bij het accountancy onderwijs. Paul heeft zich in zijn beoordeling gericht op de kwaliteit van de opleiding, de actualiteit en relevantie van het richtinggevend domeinspecifieke kader. Paul participeerde ook in het auditteam van de audit bij de opleiding Accountancy van Saxion Hogescholen Enschede in 2006 en staat vermeld op het overzicht deskundigen van de commissie Eindtermen Accountantsopleiding. De werkvelddeskundige de heer mr. M.J. Broekhuizen en de vakdeskundige drs. A.J. van de Munt hebben zich tijdens de audit bij de opleidingen Bedrijfseconomie, Fiscale Economie en Accountancy mede gericht op de algemene kwaliteiten en processen van de Academie F M en hebben daarnaast expliciet gekeken naar de kwaliteit van de opleidingen Bedrijfseconomie en Fiscale Economie. Broekhuizen studeerde Notarieel Recht en Nederlands Recht aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen en Fiscaal Recht aan de Universiteit van Tilburg. Broekhuizen is momenteel werkzaam in de algemene fiscale adviespraktijk als Manager Tax bij Ernst & Young Belastingadviseurs. Van de Munt studeerde aan NIVRA/Nyenrode Information Management. Hij is als Senior Director Accounting & Reporting werkzaam bij Universal Electronics B.V. te Enschede en als parttime docent Externe Verslaggeving en IFRS en scriptiebegeleider verbonden aan NIVRA/Nyenrode. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 8

12 De heer G. J. Stoltenborg heeft zich als deskundige onderwijs vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Hij heeft in zijn vorige en huidige functie ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. De heer B.W.M. van der Hoorn is derdejaars student aan de Haagse Hogeschool Bedrijfseconomie en loopt op dit moment stage bij KPMG. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers audit Het auditteam heeft tijdens de audit gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleidingen FE, BE en AC: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma audit 22 en 23 maart 2007 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 9

13 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Saxion heeft op instellingsniveau vastgelegd, dat de competenties waartoe wordt opgeleid mede ontleend zijn aan landelijk opgestelde en gevalideerde beroepsprofielen. Alle Saxion HBObacheloropleidingen nemen actief deel aan het landelijk overleg waarin het relevante beroepenveld de beroepsprofielen valideert en waarin de gezamenlijke opleidingen met elkaar komen tot domeincompetenties en opleidingscompetenties. Daarnaast is Saxion altijd (door een directeur) vertegenwoordigd in de sectorraad. In het bilateraal overleg dat de academiedirecteur heeft met de Raad van Bestuur (RvB), rapporteert de directeur over de vertegenwoordiging in de bovengenoemde overleggen, over de onderwerpen die aan de orde zijn geweest en aan de orde zullen komen en over de terugkoppeling binnen de academie/opleiding In haar kwaliteitsmanagementsysteem en de planning neemt de academie/opleiding op, dat zij eenmaal per vier jaar het beleid met betrekking tot de doelstellingen opleiding evalueert en waar nodig bijstelt. Tijdens de instellingsaudit heeft de hogeschool aangetoond dat alle HBO-bacheloropleidingen van Saxion participeren in de landelijke opleidingsoverleggen en dat de dienst Onderwijs & Student van Saxion jaarlijks evalueert of de opleidingen dit beleid uitvoeren. Uit verslagen blijkt, dat de RvB met de academiedirecteur in de bilaterale overleggen het beleid met betrekking tot de landelijke ontwikkelingen ten aanzien van de opleidingscompetenties en de participatie in de landelijke en sectoroverleggen bespreekt. Hiermee is op instellingsniveau voldoende geborgd, dat de opleidingen regelmatig landelijk overleggen over de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan de opleiding in het betreffende domein De opleiding heeft na consultatie van de Werkveldcommissie haar opleidingsprofiel AC Saxion ontwikkeld en de 32 landelijk vastgestelde competenties van het HBO-Accountant, Beroepsprofiel voor de HBO opleiding Accountancy uitgewerkt in een set eigen opleidingscompetenties en vertaald in relevante beroepsproducten en -diensten en leerdoelen en toetscriteria. De relatie tussen de landelijk vastgestelde competenties en de opleidingscompetenties heeft de opleiding beschreven in het Curriculum F M Competenties AC en weergegeven in een competentiematrix (zie 2.2.2). In 2005 heeft de opleiding haar eigen visie vastgelegd in de notitie Visie op de opleiding AC. De opleiding biedt een ongedifferentieerde major aan voor zowel Register Accountant (RA) als Accountant Administratieconsulent (AA). Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 10

14 Omdat de eerste studenten in de zomer van 2006 zijn afgestudeerd, beschikt de opleiding nog niet over gegevens over het functioneren van afgestudeerden AC Deventer. Een indicatie voor het gewenste niveau van beginnend beroepsbeoefenaar is het feit, dat elke afgestudeerde de landelijke Overall Toets (OAT) met voldoende resultaat heeft afgerond. Het auditteam heeft kennisgenomen van de op basis van het landelijk profiel uitgewerkte set eigen opleidingscompetenties en daaraan gekoppelde beroepsproducten en diensten. Het auditteam is van mening, dat de eindkwalificaties van de opleiding corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en aansluiten bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een opleiding Accountancy. Uit de competentiematrix, die is opgenomen in het Curriculum F M Competenties AC blijkt een duidelijke relatie tussen de landelijk vastgestelde competenties en de opleidingscompetenties. Tijdens de audit hebben de kerndocenten AC gemeld, dat er op landelijk niveau op dit moment wordt gewerkt aan een set nieuwe competenties In september 2004 zijn de opleidingen AC, BE en FE uit Deventer en Enschede ondergebracht in één Academie F M. In november 2005 is gestart om de onderwijsmodellen voor de beide locaties te uniformeren en dezelfde opleidingen inhoudelijk op elkaar af te stemmen. Voor de opleidingen Accountancy worden momenteel de eigen visies op het beroep geactualiseerd. Wanneer deze visie gereed is zal het concept worden besproken met de Werkveldcommissie en daarna worden vastgesteld. In de regel geschiedt vaststelling en evaluatie met het werkveld van de visie op het beroep eens in de drie jaar. (zie voor de overleggen met de Werkveldcommissie hieronder bij ) Alle opleidingen van de Academie F M hebben een eigen Werkveldcommissie, die vier maal per jaar bijeenkomt. Met de Werkveldcommissies bespreken de opleidingen de profielen, de inhoud en vormgeving van het onderwijs. Met betrekking tot de legitimering van de toetscriteria hebben de opleidingen onderzocht wat de mening was van de leden van de Werkveldcommissie over algemene competenties die de studenten moeten ontwikkelen, de relevantie van het toetsplan en wijze waarop de opleiding kan aansluiten op het managen van de competentieontwikkeling in het bedrijf. Het auditteam heeft kennisgenomen van de samenstelling van de Werkveldcommissie AC en is van mening, dat deze commissie een representatieve vertegenwoordiging laten zien van het werkveld waarbinnen de opleiding Accountancy opereert. Zowel grote landelijk opererende accountantskantoren als middelgrote en kleine regionale kantoren hebben zitting in de commissie. Op basis van de verslagen van overleggen concludeert het auditteam, dat er met de commissie regelmatig is gesproken over de structuur en de inhoud van de opleiding De internationale ontwikkelingen zijn zichtbaar op diverse terreinen, omdat het beroep ingekaderd is door Europese regelgeving. Inhoudelijk speelt de opleiding in op internationale ontwikkelingen zoals internationale verslaglegging (IFRS) en de richtlijnen van de International Federation of Accountants (IFAC). Ook roosterde de opleiding AC samen met de opleiding FE jaarlijks een internationale taxweek in met studenten van de eigen opleidingen en studenten vanuit andere landen. Plan is om hiervoor in de plaats vanaf volgend studiejaar een internationale auditweek in te organiseren voor alleen studenten AC vanuit verschillende landen. Daarnaast kunnen studenten jaarlijks deelnemen aan een internationale businessweek. Tevens biedt de opleiding een aantal modulen aan in het Engels. Onder strikte voorwaarden is het voor studenten mogelijk de stage in het buitenland te doen. De student moet er echter wel voor zorgen, dat hij uiteindelijk aan alle eisen van de opleiding heeft voldaan en alle competenties heeft verworven. Dit is vastgelegd in de Stagehandleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 11

15 Vanwege het sterk nationale karakter van toepasselijke wet- en regelgeving in het beroepenveld kent de opleiding momenteel geen buitenlandse studenten. In het studiejaar heeft de Academie F M een notitie Internationalisering opgesteld voor alle opleidingen binnen de academie. Meerjarige projecten en de producten die daaruit voort moeten komen zijn in deze notitie vastgelegd. Ontwikkelingen in het (internationale) beroepenveld en de competenties die noodzakelijk zijn voor een optimaal functioneren in de (internationale) financiële wereld zijn voor de academie leidend voor de opzet en inhoud van het curriculum. Uit de Saxion Student Survey (SSS) 2006 blijkt dat 78% van de studenten van de opleiding AC positief is over internationale aspecten in de opleiding. Met de Werkveldcommissie is internationalisering ook regelmatig onderwerp van gesprek. Het auditteam heeft kennisgenomen van de hierboven beschreven internationale aspecten in het curriculum AC en van de notitie Internationalisering en is van mening, dat de academie/opleiding er voldoende voor zorgt, dat belangrijke internationale ontwikkelingen in het curriculum aan bod komen en studenten die competenties kunnen verwerven, die zij nodig hebben om ook in een internationale context te kunnen werken. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft op basis van het landelijke vastgestelde HBO-Accountant, Beroeps- en Opleidingsprofiel voor de HBO opleiding Accountancy en de daarin opgenomen 32 competenties een set eigen opleidingscompetenties en daaraan gekoppelde beroepsproducten en diensten uitgewerkt. De eindkwalificaties van de opleiding corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en sluiten aan bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een opleiding Accountancy. De opleiding Accountancy participeert in het landelijk AC-scholenoverleg. Met de Werkveldcommissie overlegt de opleiding regelmatig over de competenties, de organisatie en de inhoud van de opleiding. De academie/opleiding zorgt er voldoende voor, dat belangrijke internationale ontwikkelingen in het curriculum aan bod komen en studenten die competenties kunnen verwerven, die zij nodig hebben om ook in een internationale context te kunnen werken. Studenten zijn positief over de internationale aspecten van de opleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 12

16 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het management van de opleiding Accountancy van de Saxion Hogescholen is van mening, dat de ontwikkeling van de opleidingscompetenties hand in hand gaat met de ontwikkeling van de generieke kwalificaties HBO-bachelor. De opleidingscompetenties zijn geformuleerd als het vermogen vraagstukken op te lossen die kenmerkend zijn voor de beroepspraktijk van de beginnend professional. Door het werken aan deze vraagstukken ontwikkelt de student de volgende generieke kwalificaties: probleemgericht werken (analyseren, probleemoplossen); wetenschappelijke toepassing; planmatig en methodisch en reflectief denken en handelen; samenwerken en communiceren; besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid; basale managementvaardigheden. Toetsing van opleidingscompetenties vindt daarom ook plaats aan de hand van deze generieke kwalificaties (zie 2.8.) De overige generieke kwalificaties zijn niet zozeer gekoppeld aan een bepaalde opleidingscompetentie, maar eerder het resultaat van het gehele studieprogramma AC: brede professionalisering en transfer en brede inzetbaarheid worden gerealiseerd doordat het studieprogramma alle relevante competenties omvat. Multidisciplinaire integratie wordt vooral gerealiseerd door de opdrachten in de integrale leerlijn. (zie ) Voor de verwerving van de opleidingscompetenties en de bijbehorende kennis en vaardigheden worden leeropdrachten in vier leerlijnen aangeboden. Deze leeropdrachten dragen bij tot het niveau van de bachelor zoals dat is vastgelegd in de Dublin descriptoren: De verwerving van kennis en inzicht door studenten vindt nadrukkelijk plaats in de conceptuele leerlijn van het studieprogramma. In deze leerlijn leren studenten de voor de beroepsuitoefening relevante concepten, modellen, gezichtspunten en theorieën begrijpen en hanteren. Anders geformuleerd: in deze leerlijn leren studenten de beroepspraktijk en de theorie met elkaar te verbinden. De volgende competenties komen daarbinnen bijvoorbeeld aan bod: de student kan gegevens van de beroepsuitoefening verzamelen; de student kan dossiers bijhouden. In de integrale leerlijn, stage en afstudeerfase leren studenten kennis en vaardigheden toe te passen bij het oplossen van relevante vraagstukken uit de beroepspraktijk. De verwerving van specifieke kennis en vaardigheden wordt ondersteund in de cursussen (conceptuele lijn) en trainingen (vaardigheidslijn). Voorbeeld van competenties: de student kan verworven kennis en inzichten aan anderen overdragen; de student kan controle werkzaamheden zelfstandig uitvoeren. Oordeelsvorming is de kern van het werk van de (assistent-)accountant en daarmee van de opleiding AC Enschede. Studenten leren in de opleiding financiële informatie beoordelen op volledigheid, nauwkeurigheid en betrouwbaarheid. Aandeelhouders en andere gebruikers van deze informatie moeten er immers op kunnen vertrouwen dat de cijfers een betrouwbaar beeld geven. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 13

17 Volgens de beroepsorganisatie NIVRA is de accountant daarmee de vertrouwenspersoon van het maatschappelijk verkeer. Oordeelsvorming is vooral aan de orde in de onderdelen externe verslaggeving, administratieve organisatie en controleleer. Deze onderdelen zijn herkenbaar in zowel de integrale leerlijn als de conceptuele leerlijn. Vanaf 2005 worden deze onderdelen integraal getoetst aan de hand van casuïstiek in de OverallToets die door de beroepsorganisaties NOvAA en NIVRA worden gecontroleerd. Voorbeelden van competenties: de student kan een oordeel geven over het werk en de inzet van zichzelf en anderen; de student kan een administratief systeem beoordelen dan wel een (nieuw) systeem opzetten. Vaardigheden, vooral ook op het gebied van communicatie en taal, worden getraind in de vaardigheidslijn. De toepassing ervan vindt plaats in de integrale leerlijn. Naar aanleiding van signalen uit het werkveld wordt meer aandacht besteed aan deze vaardigheden. Voorbeelden van competenties: de student kan een advies schrijven en dit advies presenteren; de student kan op administratief gebied als aanspreekpunt voor cliënten fungeren. In de studieloopbaanontwikkelingslijn leren studenten hun professionele ontwikkeling vormgeven en sturen. In deze lijn leren studenten reflecteren en betekenis geven aan leer- en werkervaringen. Ook worden ondersteund bij het identificeren en vaststellen van ambities, kwaliteiten en te ontwikkelen competenties. In feite gaat het in deze leerlijn om de ontwikkeling van het leervermogen. Voorbeeld van competenties: de student kan de eigen professionaliteit voortdurend ontwikkelen; de student kan de eigen loopbaan uitstippelen en invullen. Het auditteam heeft in het Onderwijs- en toetsplan Accountancy kunnen lezen hoe de opleiding de relatie legt tussen de Dublin Descriptoren, de HBO generieke kwalificaties en de opleidingscompetenties en de bijbehorende kennis en vaardigheden in de leeropdrachten in vier leerlijnen. Het auditteam heeft ook kennisgenomen van de landelijk vastgestelde 32 eindcompetenties waarop de opleiding zich baseert. Het auditteam is van mening, dat de eindcompetenties van de opleiding voldoen aan het niveau Bachelor zoals weergegeven in de Dublin Descriptoren en de HBO-generieke kwalificaties. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft in het Onderwijs- en toetsplan Accountancy helder verwoord hoe zij de relatie legt tussen de Dublin Descriptoren, de HBO generieke kwalificaties en de opleidingscompetenties en in welke leerlijn welke kennis en vaardigheden aan bod komen. De eindcompetenties van de opleiding voldoen aan het niveau Bachelor zoals weergegeven in de Dublin Descriptoren en de HBO-generieke kwalificaties. De opleidingscompetenties zijn geformuleerd als het vermogen vraagstukken op te lossen die kenmerkend zijn voor de beroepspraktijk van de beginnend professional. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 14

18 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds Zoals al onder 1.2. is beschreven is de opleiding Accountancy van Saxion Hogescholen van mening, dat de ontwikkeling van de opleidingscompetenties hand in hand gaat met de ontwikkeling van de generieke kwalificaties HBO-bachelor. De opleidingscompetenties zijn geformuleerd als het vermogen vraagstukken op te lossen die kenmerkend zijn voor de beroepspraktijk van de beginnend professional. Er worden leeropdrachten aangeboden in vier leerlijnen die opleiden tot het niveau van de bachelor zoals dat is vastgelegd in de Dublin Descriptoren. Het auditteam is van mening dat de opleiding op basis hiervan gerekend kan worden tot het hoger onderwijs (zie ook onder 1.2.) Beroepsonderwijs Zoals onder 1.1. is beschreven heeft de opleiding zich gebaseerd op het landelijk vastgestelde HBO- Accountant, Beroeps- en Opleidingsprofiel voor de HBO opleiding Accountancy en de daarin opgenomen 32 competenties en heeft een set eigen opleidingscompetenties en daaraan gekoppelde beroepsproducten en diensten uitgewerkt. Het auditteam is van mening dat de opleiding Accountancy een beroepsopleiding is en heeft geconstateerd dat hierover afstemming plaats heeft gevonden met het beroepenveld. (zie ook onder 1.1.) De eindkwalificaties van de opleiding corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en sluiten aan bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een opleiding Accountancy Voor het overige blijkt de Oriëntatie HBO ook uit het programma van beide opleidingen. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De eindcompetenties van de opleiding voldoen aan het niveau Bachelor zoals weergegeven in de Dublin Descriptoren en de HBO-generieke kwalificaties. De opleiding baseert zich op het landelijk opgestelde Beroeps- en Opleidingsprofiel. De eindkwalificaties van de opleiding corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar. De opleiding Accountancy volgt de actuele ontwikkelingen in het beroepenveld en binnen het HBO op de voet o.a. via het landelijk AC-scholenoverleg en de Werkveldcommissie van de opleiding en bespreekt hierbij onder meer de eindkwalificaties. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 15

19 SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor de opleiding als voldoende. De opleiding heeft op basis van het landelijke vastgestelde HBO-Accountant, Beroeps- en Opleidingsprofiel voor de HBO opleiding Accountancy en de daarin opgenomen 32 competenties een set eigen opleidingscompetenties en daaraan gekoppelde beroepsproducten en diensten uitgewerkt. De eindkwalificaties van de opleiding voldoen aan het niveau Bachelor en corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar. De opleiding Accountancy volgt de actuele ontwikkelingen in het beroepenveld en binnen het HBO op de voet o.a. via het landelijk AC-scholenoverleg en de Werkveldcommissie van de opleiding en bespreekt hierbij onder meer over de eindkwalificaties. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 16

20 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen De opleiding hanteert de literatuurlijst die in het landelijk AC-scholenoverleg in samenspraak met de examenbureaus van de beroepsorganisaties NIVRA en NOvAA is opgesteld. De opleiding actualiseert deze regelmatig, onder meer ten behoeve van de landelijke examens. Het auditteam heeft kennisgenomen van het door de opleiding gehanteerde studiemateriaal en heeft ook zelf kunnen constateren, dat het materiaal relevant, actueel, werkvelddekkend en op HBO-niveau is. Tevens heeft het auditteam geconstateerd, dat studenten toegang hebben tot databanken en vaktijdschriften voor de meest actuele informatie op het gebied van Accountancy. Het auditteam heeft geconstateerd, dat databanken te raadplegen zijn op de vele computers die beschikbaar zijn zowel in het zgn. Studielandschap van Saxion als in de eigen ruimten van de academie (zie ook 4.1.). Vaktijdschriften zijn in te zien in het Studielandschap. Tijdens de audit heeft het auditteam vernomen, dat de opleiding beleid heeft vastgelegd met betrekking tot het meer gebruik maken van Engelstalige literatuur. Het auditteam is van mening, dat de opleiding er hiermee voldoende voor zorgt, dat studenten nog meer kennis en vaardigheden verwerven die van belang zijn om in een internationale context te kunnen werken De opleiding is competentiegericht en het curriculum is uitgewerkt in een didactisch concept met vier leerlijnen die onderling op elkaar zijn afgestemd en waarin leeropdrachten worden aangeboden die studenten aanzetten tot actief gedrag. In het onderwijs staat het beroepsproduct centraal. Het onderwijs is ondersteunend om tot een goed beroepsproduct te komen. In de integrale leerlijn ontwikkelen de studenten competenties door kennis, vaardigheden en attituden in samenhang te gebruiken en toe te passen bij het uitvoeren van beroepstaken en het oplossen van (actuele) praktijkproblemen. Opdrachten worden projectmatig aangepakt en kunnen authentiek zijn en in het werkveld worden uitgevoerd of worden gesimuleerd binnen de muren van de opleiding. De opdrachten worden uitgevoerd in een bepaalde beroepsrol. (zie ook 2.2). In de kennislijn of conceptuele leerlijn leren de studenten de beroepspraktijk en de theorie met elkaar te verbinden. In de vaardigheidslijn worden trainingen (cursussen) aangeboden waarin de studenten relevante vaardigheden oefenen. In de studieloopbaanontwikkelingslijn wordt gewerkt aan de vormgeving en sturing van de persoonlijke ontwikkeling van de studenten in relatie tot het gekozen beroep. Daarbij voeren zij opdrachten uit waardoor ze zich een beeld kunnen vormen van de beroepspraktijk. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogeschool Deventer 17