Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy voltijd. Saxion Hogeschool Enschede

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy voltijd Saxion Hogeschool Enschede

2 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy voltijd CROHO nr Saxion Hogeschool Enschede Hobéon Certificering BV Datum 28 juni 2006 Auditteam: W.L.M. Blomen G. van Roekel E. Paul Drs. G.J. Stoltenborg I. Gies Broesterhuizen Secretaris: G.C. Versluis

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Visitatierapport Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 18 juni BEVINDINGEN EN BEOORDELING 9 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 9 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 9 Facet 1.2. Niveau Bachelor 13 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 16 Onderwerp 2: Programma 18 Facet 2.1. Eisen HBO 18 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 23 Facet 2.3. Samenhang Programma 27 Facet 2.4. Studielast 29 Facet 2.5. Instroom 33 Facet 2.6. Duur 36 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 37 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 40 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 48 Facet 3.1. Eisen HBO 48 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 50 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 52 Onderwerp 4: Voorzieningen 56 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 56 Facet 4.2. Studiebegeleiding 58 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 63 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 63 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 66 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 69 Onderwerp 6: Resultaten 72 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 72 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Accountancy voltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 77 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 28 juni 2006

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling De Hogeschool Saxion, in casu Academie Financiën, conomie en Management (F M), verzorgt de HBO bachelor opleidingen Accountancy (in Enschede en Deventer), Bedrijfseconomie (in Deventer en Enschede) en Fiscale Economie (in Enschede) Het onderhavige rapport heeft betrekking op de opleiding Accountancy Enschede. De opleiding Accountancy wordt uitgevoerd in een voltijd variant De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding Accountancy Enschede. In deze rapportage is de beoordeling omschreven van de opleiding Accountancy Enschede die door de Academie F M in de volgende variant wordt aangeboden: Accountancy, voltijd + crohonummer Karakteristiek van de opleiding De opleiding Accountancy (AC) is onderdeel van de Academie Financiën, conomie & Management (F M). De opleiding AC is gestart in september 2001 en heeft per juli 2005 haar eerste geslaagden afgeleverd De opleidingen Bedrijfseconomie (BE), Accountancy (AC) en Fiscale Economie (FE) te Enschede kennen in de eerste twee studiejaren één gemeenschappelijk curriculum. Dientengevolge kunnen de studenten zich oriënteren op de verwante opleidingen. Tevens maken zij kennis met de vraagstukken die een rol spelen in de diverse beroepen, waarvoor de Academie F M studenten opleidt. Deze kennis is voor hun latere beroepsuitoefening ook van belang. Vanaf het derde studiejaar lopen de curricula van de opleidingen uiteen. (zie en 2.4.9) De opleiding AC kent een aantal landelijke eindtoetsen. De examenbureaus van NIVRA en NOvAA houden toezicht op zowel totstandkoming van deze examens als op de kwaliteit van de beoordelingen. Vanaf wordt landelijk nog maar één examen afgenomen: de OverAll Toets (OAT) in leerjaar vier. AC studenten die uitstromen kunnen gaan werken als assistent accountant. Zij kunnen zich na de HBO studie verder ontwikkelen tot Accountant Administratieconsulent (AA) of Registeraccountant (RA) (zie 2.8. en 6.1.) Voor studenten uit het MBO is het MHBO-traject ontwikkeld. In dit traject werken MBO en Saxion Hogescholen samen aan de ontwikkeling van competenties bij studenten in het MBO. Indien zij dit traject met goed gevolg afleggen zijn zij beter voorbereid op een studie in het HBO en kunnen zij desgewenst versneld studeren. De Academie F M heeft dit met het ROC Oost Nederland, ROC Twente en ROC Aventus vastgelegd in de Onderwijsovereenkomst MHBO-traject, 26 januari Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 1

5 In samenspraak met de ROC s heeft de opleiding AC inmiddels een doorlopende leerweg ontwikkeld voor MBO-ers administratie. De eerste groep studenten (pilotgroep) is ingestroomd in september 2005 en kent een verkort programma. Ook voor studenten met een VWO-vooropleiding en goede Havisten bestaat de mogelijkheid het programma versneld te doorlopen. Omdat het studieprogramma van het eerste en tweede studiejaar concentrisch is opgebouwd, kunnen studenten op elk moment in het eerste leerjaar overstappen naar het tweede leerjaar en ook weer terug. (zie 2.5) Ten einde de flexibiliteit en het tijd- en plaatsonafhankelijke leren te bevorderen is besloten het onderwijs vast te leggen in digitale systemen. Deze digitale leeromgeving, genaamd Learning Space, bevat het totale onderwijs van de opleiding. (zie 2.7.) Bij aanvang was de opleiding AC gericht op doorstoom naar de vervolgopleiding tot registeraccountant. Na de invoering van het vernieuwde beroeps- en opleidingsprofiel HBO bachelor accountancy met een Over All Toets is er sprake van een ongedifferentieerde opleiding. De opleiding sluit zich daarbij aan door voor te bereiden op zowel de vervolgstudie post HBO accountant administratie consulent (AA) als de universitaire master registeraccountant (RA) aangevuld met de postmaster AC. (zie 6.1.3) Verder participeert de academie F M in de ontwikkeling van de professionele master Accounting & Auditing, samen met een zevental andere hogescholen en de NOvAA. Deze master is een verdere uitwerking van het post HBO-traject en zal deze op termijn gaan vervangen. In haar inkleuring richt zij zich daarbij op de (grotere) MKB praktijk Gezien de landelijke en regionale ontwikkelingen heeft de opleiding gekozen voor een ongedifferentieerde major-opleiding AC. Op grond van wet- en regelgeving houden de examenbureaus van de NIVRA en NOvAA toezicht op de opleiding. De examenbureaus hebben als eis geformuleerd dat het afsluitende landelijke examen, de Over All Toets, deel moet uitmaken van het curriculum. (zie 2.2.5) Op dit moment heeft de academie/opleiding geen eigen lectoraat. Het ligt in de bedoeling, dat de opleiding gaat participeren in de ontwikkeling van een Master-opleiding Accounting & Auditing in samenwerking met een zevental andere hogescholen en de beroepsorganisatie NOvAA. Aan deze opleiding wenst men in de nabije toekomst een lectoraat te verbinden, die ook werkzaamheden verricht ten behoeve van de bachelor-opleiding. Ten aanzien van de automatiseringsaspecten is de opleiding actief op zoek naar de invulling van een lectoraat ICT en Accountancy. In ieder geval zal vanuit de academie een medewerker worden opgenomen in de kenniskring van een verwant lectoraat op het terrein van toegepast onderzoek. (zie ) Internationaal heeft de International Federation of Accountants (IFAC) richtlijnen uitgevaardigd, zowel voor de beroepsuitoefening als voor het onderwijs. Deze richtlijnen zijn niet op systematische wijze verwerkt in het curriculum van de opleiding. Wel wordt rekening gehouden met de door de beroepsorganisaties uitgevoerde vergelijking tussen deze internationale richtlijnen en het huidige accountancyonderwijs in Nederland. Het belang van internationalisering onderschrijft de opleiding. Daarom worden internationale ontwikkelingen zo spoedig mogelijk vertaald naar het opleidingsprogramma. In verband met andere prioriteiten is besloten dit item naar een later tijdstip te verschuiven. Een conceptnotitie is gereed maar zal nog niet worden verspreid. (zie ) Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 2

6 1.4. Visitatierapport Omdat de opleiding pas in 2001 van start is gegaan heeft eerdere visitatie nog niet plaatsgevonden. Als onderdeel van het Saxion kwaliteitszorgsysteem en ter voorbereiding op de audit door Hobéon heeft er in december 2005 een interne audit plaatsgevonden. Het intern auditteam bestond uit hiervoor opgeleide medewerkers van Saxion Hogescholen en een externe werkvelddeskundige. In het algemeen heeft het interne auditteam positief geoordeeld over de ontwikkelingen die zich binnen de opleiding Accountancy voordoen. Geconstateerd is dat de opleiding Accountancy, die net één volledige cyclus doorlopen heeft, al vele verbeteringsslagen heeft ingezet en dat deze resulteren in een aanzienlijke verbetering van de tevredenheid van de studenten. Het verschil in de tevredenheid van de huidige eerste, tweede en derdejaars en de vierdejaars studenten is in de gesprekken met de studenten evident naar voren gekomen. Ook wordt dit bevestigd in diverse onderzoeksresultaten. Helder is dat de opleiding de prioriteit heeft gelegd bij de verbetering van de inhoud, werkvormen en de studieloopbaanbegeleiding. De door de vierdejaars studenten geconstateerde inhoudelijke hiaten (externe verslaggeving) zijn inmiddels grotendeels op een eerder tijdstip opgenomen in het curriculum. In de managementletter n.a.v. de interne audit staan de volgende aanbevelingen voor verbeterslagen: - Prioriteitstelling in de verbetermaatregelen. In de managementreview van 2005 worden rond de 100 verbetermaatregelen opgesomd zonder dat helder is welke, wanneer en op welke wijze uitgevoerd worden. Ook is niet duidelijk geworden welke van de voorgestelde verbetermaatregelen uit 2004 al gerealiseerd zijn of dat deze terugkomen in de managementreview van Het interne auditteam maakt zich zorgen over de actualiteit van de opleiding. De tevredenheid over de beroepsgerichtheid is zowel bij studenten als werkveld groot zoals blijkt uit diverse evaluaties en gesprekken. De vierdejaars studenten hebben zich echter zeer kritisch uitgelaten over de kennis van actuele ontwikkelingen. Het grote aantal ontwikkelingen in de beroepspraktijk is zeker met een klein team moeilijk bij te houden en te verwerken in een curriculum. Basiskennis van actuele ontwikkelingen is een vereiste. Een doordenking van de keuze tussen het opleiden van generalisten versus specialisten lijkt het interne auditteam van belang. - Het interne auditteam beveelt aan de consequenties van de Wet Toezicht Accountantsorganisaties (WTA) die waarschijnlijk in oktober 2006 in werking zal treden in kaart te brengen en hier tijdig op te anticiperen, met name wat betreft de opzet en inhoud van examens, om te voorkomen dat er een ongewenste overgangsituatie ontstaat. - Het auditteam heeft de indruk dat een duidelijke stellingname over het belang van internationalisering binnen de opleiding en hoe dit vertaald wordt in de nadruk binnen het curriculum hierop wenselijk is. - Het toetsbeleid maakt op papier een goede indruk. Geconstateerd kan worden dat met een toetsbank gewerkt wordt aan valide en betrouwbare toetsen. Studenten waren tevreden over de soort opdrachten die in overeenstemming waren met de dagelijkse accountancypraktijk. - Aandacht voor actuele en tijdige informatievoorziening voor alle studiejaren is gewenst. Dit wordt door het Management Team ook bevestigd in de gesprekken. De vierdejaars studenten hebben zich kritisch uitgelaten over de te late informatievoorziening over de stage en afstudeeropdracht. Ze hadden graag beter voorbereid willen worden hierop. Ook de wijze waarop (via mail) de informatie verstrekt is, werd niet positief beoordeeld. Daarentegen waren ze wel tevreden over de begeleiding door de schoolcoach. Hun suggesties voor een zinvolle invulling van de terugkomdag zijn naar hun idee door de opleiding onvoldoende opgepakt. De jongerejaars zijn duidelijk positiever in hun oordeel en tevreden over de informatievoorziening op Learning Space. - Een aandachtspunt van de ouderejaars is een tijdige feedback op gemaakte werkstukken. Doordat deze niet tijdig gegeven werd, waren studenten niet in staat hiermee iets te doen. Dit werd door de studenten als een gemiste kans beschouwd. - Het interne auditteam vraagt zich af of de interne structuur van het werken met resultaatverantwoordelijken bij alle medewerkers en studenten voldoende bekend is. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 3

7 De opleiding AC heeft in de inleiding bij het Kwaliteitsrapport, dat ten behoeve van de audit op 28 juni 2006 is opgesteld, aangegeven wat zij met deze aanbevelingen heeft gedaan. Het auditteam heeft kennisgenomen van dit Kwaliteitsrapport, de onderliggende documenten en het verbeterbeleid. In onderhavig rapport is bij de verschillende onderwerpen/facetten aangegeven wat de verbeteracties van de opleiding hieromtrent zijn geweest en wat de bevindingen zijn van het auditteam naar aanleiding van de audit die op 28 juni 2006 heeft plaatsgevonden Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleiding AC heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een Accountancy opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding Accountancy aangeleverde schriftelijke informatie: Kwaliteitsrapport ; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 4

8 - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten meerdere externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van werkveld, één student, één lead auditor, één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modulen, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. 1 Visitatie heeft op 28 juni 2006 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 5

9 Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 6

10 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris: W.L.M. Blomen G. van Roekel E. Paul Drs. G.J. Stoltenborg I. Gies Broesterhuizen G.C. Versluis Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Accountancy noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer W.L.M. Blomen is lead auditor en heeft inmiddels een groot aantal audits in het kader van accreditatie geleid binnen verschillende domeinen. De werkvelddeskundige G. van Roekel heeft als registeraccountant bij verschillende accountancy kantoren inmiddels een brede ervaring opgebouwd van ruim 20 jaar. De heer Van Roekel heeft zich in zijn beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien heeft hij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. De heer Van Roekel heeft op grond van zijn ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals accountancy op HBO-niveau. De vakdeskundige onderwijs E. Paul is na afronding van zijn studie werkzaam geweest bij verschillende accountancy kantoren. Als lid van een stagebureau voor een opleiding Accountant Administratieconsulent (AA) en als stagemeester van medewerkers voor de Praktijkopleiding AA is de heer Paul actief betrokken bij het accountancy onderwijs. De heer Paul heeft zich in zijn beoordeling gericht op de kwaliteit van de opleiding, de actualiteit en relevantie van het richtinggevend domeinspecifieke kader. De heer G. J. Stoltenborg heeft zich als deskundige onderwijs vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Hij heeft in zijn vorige en huidige functie ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. Mevrouw I. Gies Broesterhuizen is vierdejaars student aan de Haagse Hogeschool HEAO Bedrijfseconomie. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 7

11 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding(en): management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage I Programma visitatie 18 juni 2006 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 8

12 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De opleiding is gebaseerd op de HBO-Accountant, Beroeps- en Opleidingsprofiel voor de HBO opleiding Accountancy (juni 1999). In samenwerking met beroepsorganisaties NOvAA en NIVRA en het AC scholen overleg zijn 32 competenties geformuleerd voor de HBO opleidingen Accountancy. Vervolgens is het profiel door de HBO-raad geaccordeerd. De competenties voldoen aan de vereisten die in de Achtste EGrichtlijn van de Raad van Europese Gemeenschappen zijn vastgelegd. De opleiding heeft in eerste instantie gekozen voor een HBO opleiding Accountancy, met een profiel Accounting & Controlling, die voorbereidde op een voortgezette studie Register Accountant (RA) in verband met de behoefte van het regionale werkveld. Dit is besproken met de Raad van Advies. Vervolgens is, mede gezien de landelijke en regionale ontwikkelingen de keuze gemaakt, om een ongedifferentieerde majoropleiding aan te bieden voor zowel Register Accountant (RA) als Accountant Administratieconsulent (AA) die de studenten met name opleidt voor een baan in het Midden- en Klein Bedrijf. Momenteel wordt de visie op de HBO-opleiding en het opleidingsprofiel opnieuw bekeken (zie hieronder bij 1.1.2) Inmiddels is het landelijk beroeps- en opleidingsprofiel deels niet meer actueel. De belangrijkste verschillen tussen het model en het huidige curriculum zijn ontstaan doordat een deel van de kennisgebieden niet meer wordt aangeboden in de bacheloropleiding, maar in vervolgopleidingen: Post HBO opleiding AA en Master opleiding RA. Momenteel wordt in diverse gremia gewerkt aan het actualiseren van het model. Daarna zal het model worden besproken in een bijeenkomst met de werkveldcommissie Uit het landelijke beroeps- en opleidingsprofiel is in overleg met het werkveld (Raad van Advies en de werkveldcommissie Accountancy) voor Saxion Hogescholen een eigen beroepsbeeld afgeleid. De 32 landelijk vastgestelde competenties zijn door de opleiding uitgewerkt in een set eigen opleidingscompetenties en vertaald in relevante beroepsproducten en -diensten en leerdoelen en toetscriteria. De relatie tussen de landelijk vastgestelde competenties en de opleidingscompetenties zijn beschreven in het Curriculum F M Competenties AC en weergegeven in een competentiematrix (zie 2.2.2). Het auditteam heeft kennisgenomen van het document HBO-Accountant, Beroeps- en Opleidingsprofiel voor de HBO opleiding Accountancy (juni 1999) en de 32 competenties, die zijn geformuleerd voor de HBOopleidingen Accountancy en de op basis hiervan door de opleiding uitgewerkte set eigen opleidingscompetenties en daaraan gekoppelde beroepsproducten en diensten. Het auditteam is van mening, dat de eindkwalificaties van de opleiding corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en aansluiten bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 9

13 opleiding Accountancy. Uit de competentiematrix, die is opgenomen in het Curriculum F M Competenties AC blijkt een duidelijke relatie tussen de landelijk vastgestelde competenties en de opleidingscompetenties De opleiding Accountancy in Enschede participeert in het landelijk AC-scholenoverleg dat nauwe banden onderhoudt met de beroepsorganisaties NIVRA en NOvAA. Dientengevolge worden actuele ontwikkelingen in het beroepenveld en binnen het HBO op de voet gevolgd. In overleg met het werkveld worden wijzigingen/ aanvullingen van de benodigde competenties besproken. Zo is bijvoorbeeld een tekort aan kennis over automatisering tijdens de opleiding Accountancy aan de orde gekomen. Als reactie daarop is de opleiding t.a.v. de automatiseringsaspecten actief op zoek naar de invulling van een lectoraat ICT en Accountancy. (zie verder 2.1.5) De opleiding geeft aan dat de afgelopen jaren de ontwikkelingen stormachtig waren. Met name de overgang van vakgerichte landelijke examens naar meer geïntegreerde examens had ingrijpende gevolgen. Dit heeft erin geresulteerd dat het opleidingsprogramma tot nu toe jaarlijks is herzien. (zie voor de examens verder 2.8.) In september 2004 zijn de opleidingen uit Deventer en Enschede ondergebracht in één Academie F M. In november 2005 is gestart om de onderwijsmodellen voor de beide locaties te uniformeren en dezelfde opleidingen inhoudelijk op elkaar af te stemmen. Voor de opleidingen Accountancy worden momenteel de eigen visies op het beroep geactualiseerd. Wanneer deze visie gereed is zal het concept worden besproken met de werkveldcommissie en daarna worden vastgesteld. In de regel geschiedt vaststelling en evaluatie met het werkveld van de visie op het beroep eens in de drie jaar. (zie voor de overleggen met de Raad van Advies en de Werkveldcommissie hieronder bij ) Over de Adviesaanvraag opleiding Accountancy (januari 2000) en de set eigen opleidingscompetenties en daaraan gekoppelde beroepsproducten en diensten is gesproken met de Raad van Advies van de opleidingen Accountancy (AC), Bedrijfseconomie (BE) en Fiscale Economie (FE) van Enschede. Daarnaast beschikten de opleidingen in Enschede over een gezamenlijke Werkveldcommissie, die minimaal drie maal per jaar bijeenkwam en waarmee gesproken werd over de inhoud van de opleidingen. Van de overleggen van de Raad van Advies en de Werkveldcommissie werden notulen gemaakt. De huidige Academie F M beschikt over een Raad van Advies, waarmee gesproken wordt over strategische keuzes. Bij het samengaan van de opleidingen van Enschede en Deventer is besloten om ook één Werkveldcommissie voor de drie opleidingen AC, BE en FE op te richten. Zoals reeds hierboven vermeld beschikten de opleidingen in Enschede ook al over een gezamenlijke Werkveldcommissie. In Deventer was alleen een Raad van Advies aanwezig. Leden van de Raad van Advies en de Werkveldcommissie hebben begin 2006 de mogelijkheid gekregen om een keuze te maken in welke van de twee commissies zij willen participeren. In de vergaderingen die hebben plaatsgevonden in 2006 is voornamelijk gesproken over de afstemming tussen afnemend beroepenveld en de opleidingen. Inhoudelijk is overleg geweest over het toetsbeleid (zie 2.8.) Afgesproken is dat de Raad van Advies tweemaal per jaar bijeenkomt en de Werkveldcommissie viermaal per jaar (zie ook 2.1.8) Het auditteam heeft kennisgenomen van de (nieuwe) samenstelling van de Raad van Advies en de Werkveldcommissie en is van mening, dat deze commissies een representatieve vertegenwoordiging laten zien van het werkveld waarbinnen de opleiding Accountancy c.q. de academie F M opereert. In het gesprek met het Managementteam tijdens de audit heeft de opleiding aangegeven dat de overleggen in 2006 m.n. gewijd zijn geweest aan afstemming en strategische keuzes. Op basis van de verslagen die het auditteam heeft kunnen inzien van overleggen uit voorgaande jaren concludeert het auditteam, dat er met de beide commissies regelmatig is gesproken over de structuur en de inhoud van de opleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 10

14 Internationaal heeft de International Federation of Accountants (IFAC) richtlijnen uitgevaardigd, zowel voor de beroepsuitoefening als voor het onderwijs. Deze richtlijnen zijn niet op systematische wijze verwerkt in het curriculum van de opleiding. Belangrijke zaken worden in elk geval op hoofdlijnen aan de orde gesteld tijdens de hoofdfase. Wel wordt rekening gehouden met de door de beroepsorganisaties uitgevoerde vergelijking tussen deze internationale richtlijnen en het huidige accountancyonderwijs in Nederland. De belangrijkste conclusie van deze analyse is dat het onderwijs in Nederland te weinig ingaat op automatiseringsaspecten. Dit is voor de opleiding reden geweest om dit onderwerp in samenwerking met de beroepspraktijk meer aandacht te geven (zie ook hierboven bij en lectoraat ICT ). Ook op de internationale ontwikkelingen van de internationale verslaglegging (IFRS) wordt inhoudelijk ingespeeld. De opleiding is lid van Businet, een netwerk van 80 internationale hogescholen. Daarbinnen vinden bilaterale contacten plaats over belangrijke internationale ontwikkelingen. Verder blijkt internationalisering uit het inroosteren van een internationale taxweek voor studenten van de opleiding Accountancy en fiscale studenten met studenten vanuit andere landen. Deze week krijgt met ingang van 2006 ook een nadrukkelijker AC-accent. Daarnaast worden delen van het curriculum in het Engels aangeboden. (blok 4 en 8). Onder strikte voorwaarden is het voor studenten mogelijk de stage in het buitenland te doen. De student moet er echter wel voor zorgen, dat hij uiteindelijk aan alle eisen van de opleiding heeft voldaan en alle competenties heeft verworven. De verantwoordelijkheid hiervoor wordt bij de studenten zelf gelegd. Informatie over vervolgopleidingen in het buitenland wordt op Saxion-niveau aan alle studenten verstrekt via het International Office. Het karakter van de opleiding Accountancy en de nationale wettelijke inkleuring ervan brengt met zich mee dat studenten van deze opleiding zich niet oriënteren op een internationale vervolgopleiding. Ook kent de opleiding vanwege het sterk nationale karakter van toepasselijke wet- en regelgeving in het beroepenveld weinig buitenlandse studenten. Uit de Saxion Studenten Survey opleiding AC Enschede 2004 blijkt dat veel studenten de internationale aspecten in de opleiding (nog) niet herkennen. Het belang van internationalisering onderschrijft de opleiding. Daarom worden internationale ontwikkelingen zo spoedig mogelijk vertaald naar het opleidingsprogramma. In verband met andere prioriteiten is besloten dit item naar een later tijdstip te verschuiven. Een conceptnotitie is gereed maar zal nog niet worden verspreid. Met het werkveld worden regelmatig gesprekken gevoerd waarin o.a. het element van internationalisering onderwerp van gesprek is. In het studiejaar wordt een notitie internationalisering geschreven voor alle opleidingen binnen de Academie F M. Het auditteam heeft met het Managementteam gesproken over de internationale aspecten binnen de opleiding. Omdat het in elkaar schuiven van de opleidingen van Enschede en Deventer veel tijd heeft gekost, heeft de opleiding er voor gekozen het inbrengen van internationale aspecten binnen het curriculum te temporiseren. Wanneer zich echter belangrijke kansen voordoen worden die wel opgepakt. Belangrijke internationale ontwikkelingen komen aan bod c.q. worden gesignaleerd. Zo wordt er bijvoorbeeld op hoofdlijnen in de hoofdfase van de opleiding wel aandacht besteed aan de internationale verslaglegging (IFRS), maar kiest de opleiding ervoor de studenten eerst de Nederlandse regelgeving goed te laten kennen. Wanneer een bedrijf wil overgaan naar IFRS volgt de vertaalslag pas. In de regio Enschede en Deventer wordt in de praktijk nog niet veel gebruik gemaakt van deze internationale verslaglegging. Bedrijven vragen er bij de opleiding niet om. Het Managementteam heeft tijdens de audit aangegeven, dat er op 31 oktober en 2 november 2006 een studie tweedaagse staat gepland voor de teams van de opleidingen in Deventer en Enschede, die o.a. zal worden gewijd aan het onderwerp Internationalisering. Het auditteam is op basis van wat zij heeft gelezen en heeft gehoord tijdens de audit van mening, dat de opleiding zich goed bewust is van wat er speelt op de internationale markt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 11

15 De opleiding heeft duidelijke keuzes gemaakt in wat zij tot nu in staat was om te bieden. Met de twee studiedagen in het najaar van 2006 schept de opleiding de mogelijkheid om met de teams ook het aspect van de internationalisering binnen het curriculum verder uit te werken Interne audit Het interne auditteam heeft de indruk dat een duidelijke stellingname over het belang van internationalisering binnen de opleiding en hoe dit vertaald wordt in de nadruk binnen het curriculum hierop wenselijk is. Zoals hierboven bij al is aangegeven heeft de opleiding in verband met ander prioriteiten besloten het item internationalisering naar een later tijdstip te verschuiven. Een eerste conceptnotitie is gereed, maar zal nog niet worden verspreid. Het auditteam heeft zoals hierboven reeds is beschreven met het Managementteam gesproken over de internationalisering en het standpunt en de voornemens van de opleiding. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding baseert zich op het landelijk door de HBO-opleidingen Accountancy opgestelde HBO- Accountant, Beroeps- en Opleidingsprofiel voor de HBO opleiding Accountancy (juni 1999) en de daarin opgenomen 32 competenties. Het profiel is door de HBO-raad geaccordeerd. De competenties voldoen aan de vereisten die in de Achtste EG-richtlijn van de Raad van Europese Gemeenschappen zijn vastgelegd. De opleiding heeft op basis van dit landelijke Beroeps- en Opleidingsprofiel een set eigen opleidingscompetenties en daaraan gekoppelde beroepsproducten en diensten uitgewerkt. De eindkwalificaties van de opleiding corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en sluiten aan bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een opleiding Accountancy. De opleiding Accountancy in Enschede participeert in het landelijk AC-scholenoverleg dat nauwe banden onderhoudt met de beroepsorganisaties NIVRA en NOvAA. Dientengevolge worden actuele ontwikkelingen in het beroepenveld en binnen het HBO op de voet gevolgd. Met de Raad van Advies en de Werkveldcommissie vindt regelmatig overleg plaatst over organisatie en inhoud van de opleiding. In de regel geschiedt vaststelling en evaluatie met het werkveld van de visie op het beroep eens in de drie jaar. Internationale ontwikkelingen binnen de Accountancy zijn nog niet structureel opgenomen in het curriculum. De opleiding heeft tot nu toe een duidelijke keuze gemaakt, om zich te richten op wat er in Nederland en vooral ook regionaal wordt gevraagd door het afnemend beroepenveld. Belangrijke internationale aspecten worden op hoofdlijnen aangeboden. Daarnaast komen internationale aspecten o.a. aan bod in de internationale tax-week. In het najaar 2006 zal een studie tweedaagse voor de teams van de opleidingen van Enschede en Deventer worden gewijd aan het onderwerp Internationalisering en zal het aspect internationalisering binnen het curriculum verder worden uitgewerkt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 12

16 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen De opleiding Accountancy van de Saxion Hogescholen Enschede is van mening, dat de ontwikkeling van de opleidingscompetenties hand in hand gaat met de ontwikkeling van de generieke kwalificaties HBObachelor. De opleidingscompetenties zijn geformuleerd als het vermogen vraagstukken op te lossen die kenmerkend zijn voor de beroepspraktijk van de beginnend professional. Door het werken aan deze vraagstukken ontwikkelt de student de volgende generieke kwalificaties: - probleemgericht werken (analyseren, probleemoplossen) - wetenschappelijke toepassing - planmatig en methodisch en reflectief denken en handelen - samenwerken en communiceren - besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid - basale managementvaardigheden. Toetsing van opleidingscompetenties vindt daarom ook plaats aan de hand van deze generieke kwalificaties (zie 2.8.) De overige generieke kwalificaties zijn niet zozeer gekoppeld aan een bepaalde opleidingscompetentie, maar eerder het resultaat van het gehele studieprogramma AC: brede professionalisering en transfer en brede inzetbaarheid worden gerealiseerd doordat het studieprogramma alle relevante competenties omvat. Multidisciplinaire integratie wordt vooral gerealiseerd door de opdrachten in de integrale leerlijn. (zie ) Voor de verwerving van de opleidingscompetenties en de bijbehorende kennis en vaardigheden worden leeropdrachten in vier leerlijnen aangeboden: een integrale leerlijn, een conceptuele leerlijn (kennislijn), een trainings- of vaardigheden leerlijn en een studieloopbaanbegeleidingsleerlijn. Deze leeropdrachten leiden op tot het niveau van de bachelor zoals dat is vastgelegd in de Dublin Descriptoren. Deze heeft de opleiding vastgelegd in het document Onderwijs- en Toetsplan Accountancy (juni 2005) (zie voor de leerlijnen verder onder ) Kennis en inzicht De verwerving van kennis en inzicht door studenten vindt plaats in de conceptuele leerlijn. In deze leerlijn leren studenten de voor de beroepsuitoefening relevante concepten, modellen, gezichtspunten en theorieën begrijpen en hanteren. De volgende competenties komen daarbinnen bijvoorbeeld aan bod: - competentie 31: De student kan gegevens van de beroepsuitoefening verzamelen - competentie 7: De student kan dossiers bijhouden Toepassen Kennis en inzicht In de integrale leerlijn van het studieprogramma (en in de stage en afstudeerfase) leren studenten kennis en vaardigheden toe te passen bij het oplossen van relevante vraagstukken uit de beroepspraktijk. De verwerving van specifieke kennis en vaardigheden wordt ondersteund in de cursussen (kennisleerlijn of conceptuele leerlijn) en trainingen (vaardighedenlijn). Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 13

17 Voorbeeld van competenties: - Competentie 32: De student kan verworven kennis en inzichten aan anderen overdragen - Competentie 2: De student kan controle werkzaamheden zelfstandig uitvoeren Oordeelsvorming Oordeelvorming is de kern van het werk van de (assistent-)accountant en daarmee van de opleiding AC Enschede. Studenten leren in de opleiding financiële informatie te beoordelen op volledigheid, nauwkeurigheid en betrouwbaarheid. Aandeelhouders en andere gebruikers van deze informatie moeten er immers op kunnen vertrouwen dat de cijfers een betrouwbaar beeld geven. Volgens de heersende opvatting in het werkveld is de accountant de vertrouwenspersoon van het maatschappelijke verkeer. Oordeelvorming is vooral aan de orde in de onderdelen externe verslaggeving, administratieve organisatie en controleleer. Deze onderdelen zijn te vinden in zowel de integrale leerlijn als de conceptuele leerlijn. Vanaf 2005 worden deze onderdelen integraal getoetst aan de hand van casuïstiek in de OverallToets waarop door de examenbureaus van NOvAA en NIVRA toezicht wordt uitgeoefend. Voorbeelden van competenties: - Competentie 22: De student kan een oordeel geven over het werk en de inzet van zichzelf en anderen - Competentie 13: De student kan een administratief systeem beoordelen dan wel een (nieuw) systeem opzetten Communicatie Vaardigheden, vooral ook op het gebied van communicatie en taal, worden getraind in de vaardighedenlijn. De toepassing ervan vindt plaats in de integrale leerlijn. Naar aanleiding van signalen uit het werkveld wordt meer aandacht besteed aan deze vaardigheden. Voorbeelden van competenties: - Competentie 20: De student kan een advies schrijven en dit advies presenteren - Competentie 12: De student kan op administratief gebied als aanspreekpunt voor cliënten fungeren Leervaardigheden In de studieloopbaanontwikkelingslijn leren studenten hun professionele ontwikkeling vorm te geven en te sturen. In deze lijn leren studenten te reflecteren en kunnen ze betekenis geven aan leer- en werkervaringen. Ook worden ze ondersteund bij het identificeren en vaststellen van ambities, kwaliteiten en te ontwikkelen competenties. In feite gaat het in deze leerlijn om de ontwikkeling van het leervermogen. Voorbeeld van competenties: - Competentie 26: De student kan de eigen professionaliteit voortdurend ontwikkelen - Competentie 28: De student kan de eigen loopbaan uitstippelen en invullen Het auditteam heeft in het Onderwijs- en Toetsplan Accountancy kunnen lezen hoe de opleiding de relatie legt tussen de Dublin Descriptoren, de HBO generieke kwalificaties en de opleidingscompetenties en de bijbehorende kennis en vaardigheden in de leeropdrachten in vier leerlijnen. Het auditteam heeft ook kennisgenomen van de landelijk vastgestelde 32 eindcompetenties waarop de opleiding zich baseert. Het auditteam is van mening, dat de eindcompetenties van de opleiding voldoen aan het niveau Bachelor zoals weergegeven in de Dublin Descriptoren en de HBO-generieke kwalificaties. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 14

18 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft in het Onderwijs- en Toetsplan Accountancy helder verwoord hoe zij de relatie legt tussen de Dublin Descriptoren, de HBO generieke kwalificaties en de opleidingscompetenties en in welke leerlijn welke kennis en vaardigheden aan bod komen. De eindcompetenties van de opleiding voldoen aan het niveau Bachelor zoals weergegeven in de Dublin Descriptoren en de HBO-generieke kwalificaties. De opleidingscompetenties zijn geformuleerd als het vermogen vraagstukken op te lossen die kenmerkend zijn voor de beroepspraktijk van de beginnend professional. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 15

19 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds Hoger Onderwijs Zoals al onder 1.2. is beschreven is de opleiding Accountacy Enschede van mening, dat de ontwikkeling van de opleidingscompetenties hand in hand gaat met de ontwikkeling van de generieke kwalificaties HBObachelor. De opleidingscompetenties zijn geformuleerd als het vermogen vraagstukken op te lossen die kenmerkend zijn voor de beroepspraktijk van de beginnend professional. Er worden leeropdrachten aangeboden in vier leerlijnen die opleiden tot het niveau van de bachelor zoals dat is vastgelegd in de Dublin-descriptoren. Het auditteam is van mening dat de opleiding op basis hiervan gerekend kan worden tot het hoger onderwijs (zie ook onder 1.2.) Beroepsonderwijs Zoals onder 1.1. is beschreven heeft de opleiding zich gebaseerd op de HBO-Accountant, Beroeps- en Opleidingsprofiel voor de hbo opleiding Accountancy (juni 1999). In samenwerking met beroepsorganisaties NOvAA en NIVRA en het AC scholen overleg zijn 32 competenties geformuleerd voor de HBO opleidingen Accountancy. De competenties voldoen aan de vereisten die in de Achtste EG-richtlijn van de Raad van Europese Gemeenschappen zijn vastgelegd. Het auditteam is van mening dat de opleiding Accountancy een beroepsopleiding is en heeft geconstateerd dat hierover afstemming plaats heeft gevonden met het beroepenveld. (zie ook onder 1.1.) De eindkwalificaties van de opleiding corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en sluiten aan bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een opleiding Accountancy Voor het overige blijkt de Oriëntatie HBO ook uit het programma van de opleiding. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 16

20 Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De eindcompetenties van de opleiding voldoen aan het niveau Bachelor zoals weergegeven in de Dublin Descriptoren en de HBO-generieke kwalificaties De opleiding baseert zich op het landelijk door de HBO-opleidingen Accountancy opgestelde HBO- Accountant, Beroeps- en Opleidingsprofiel voor de HBO opleiding Accountancy (juni 1999) en de daarin opgenomen 32 competenties. Het profiel is door de HBO-raad geaccordeerd. De competenties voldoen aan de vereisten die in de Achtste EG-richtlijn van de Raad van Europese Gemeenschappen zijn vastgelegd. De eindkwalificaties van de opleiding corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar. Binnen de opleiding Accountancy worden actuele ontwikkelingen in het beroepenveld en binnen het HBO op de voet gevolgd o.a. via het landelijk AC-scholenoverleg en de Raad van Advies en de Werkveldcommissie van de academie/opleiding. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor de opleiding als voldoende. De opleiding baseert zich op het landelijk door de HBO-opleidingen Accountancy opgestelde HBO- Accountant, Beroeps- en Opleidingsprofiel voor de HBO opleiding Accountancy (juni 1999) en de daarin opgenomen 32 competenties. Het profiel is door de HBO-raad geaccordeerd en de competenties voldoen aan de vereisten die in de Achtste EG-richtlijn van de Raad van Europese Gemeenschappen zijn vastgelegd. De opleiding heeft op basis van dit landelijke Beroeps- en Competentiesprofiel een set eigen opleidingscompetenties en daaraan gekoppelde beroepsproducten en diensten uitgewerkt. De eindkwalificaties van de opleiding corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar. De opleiding Accountancy in Enschede participeert in het landelijk AC-scholenoverleg dat nauwe banden onderhoudt met de beroepsorganisaties NIVRA en NOvAA. Dientengevolge worden actuele ontwikkelingen in het beroepenveld en binnen het HBO op de voet gevolgd. Met de Raad van Advies en de Werkveldcommissie vindt regelmatig overleg plaatst over organisatie en inhoud van de opleiding. Internationale ontwikkelingen binnen de Accountancy zijn nog niet structureel opgenomen in het curriculum. Belangrijke internationale aspecten worden op hoofdlijnen aangeboden. Daarnaast komen internationale aspecten o.a. aan bod in de internationale tax-week. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Accountancy, Saxion Hogescholen 17