Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Fysiotherapie, voltijd. Saxion Hogeschool Enschede Academie Gezondheidszorg

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Fysiotherapie, voltijd Saxion Hogeschool Enschede Academie Gezondheidszorg

2 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Fysiotherapie, voltijd CROHO nr Saxion Hogeschool Enschede Academie Gezondheidszorg Hobéon Certificering BV November 2005 Auditteam: WL.M. Blomen R.A. de Bie T.P.M.M. Timmerman J.B. van Haastregt R.M. Visscher

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Bereik van de beoordeling Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 6 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 7 Facet 1.2. Niveau bachelor 11 Facet 1.3. Oriëntatie hbo 13 Onderwerp 2: Programma 16 Facet 2.1. Eisen hbo 16 Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma 19 Facet 2.3. Samenhang programma 21 Facet 2.4. Studielast 24 Facet 2.5. Instroom 26 Facet 2.6. Duur 29 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 30 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing 32 Onderwerp 3: Inzet van personeel 37 Facet 3.1. Eisen hbo 37 Facet 3.2. Kwantiteit van het personeel 39 Facet 3.3. Kwaliteit van het personeel 41 Onderwerp 4: Voorzieningen 44 Facet 4.1. Materiële voorzieningen 44 Facet 4.2. Studiebegeleiding 47 Onderwerp 5: Interne kwaliteitszorg 51 Facet 5.1. Evaluatie resultaten 51 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 54 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld 56 Internationale oriëntatie 57 Onderwerp 6: Resultaten 59 Facet 6.1. Gerealiseerd niveau 59 Facet 6.2. Onderwijsrendement 62 Internationale oriëntatie 64 Onderwerp 7: Bijzonder Kwaliteitskenmerk: Internationale Oriëntatie 65 Facet 7.1. Differentiatie en profilering 65 Facet 7.2. Kwaliteit 67 Facet 7.3. Concretisering 68 Facet 7.4. Onderscheidend karakter SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema voltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 72 BIJLAGE I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen externe auditoren BIJLAGE II: Programma visitatie

4 1. INLEIDING 1.1. Bereik van de beoordeling De Saxion Hogeschool Enschede verzorgt een hbo bachelor opleiding Fysiotherapie in een voltijd variant, ondergebracht in de Academie Gezondheidszorg (AGZ). Hobéon Certificering heeft als Visiterende en Beoordelende Instantie (VBI) de opleiding beoordeeld. De basis voor de beoordeling van Hobéon Certificering vormde de Zelfevaluatie die door de AGZ is uitgevoerd. De beoordeling is gericht op een accreditatie-beslissing met betrekking tot de HBO bachelor opleiding Fysiotherapie, voltijd CROHO nr Vanuit haar wens Internationale Oriëntatie als Bijzonder Kwaliteitskenmerk gehonoreerd te krijgen, heeft de opleiding Fysiotherapie Hobéon Certificering verzocht het aspect Internationale Oriëntatie ook te beoordelen aan de hand van de vier in het NVAO-accreditatiekader opgenomen facetten bij Onderwerp 7: Bijzonder Kwaliteitskenmerk. Door de NVAO zijn tot op heden geen bijzondere kenmerken toegekend waardoor nog onvoldoende beeld is ontstaan over de beoordelingspraktijk. Hobéon heeft gemeend toch een beoordeling te moeten geven van dit Bijzonder Kwaliteitskenmerk en wel op grond van de volgende overwegingen die overigens verder in dit Rapport nader worden geadstrueerd met name bij de onderwerpen 1, 2, 3 en 7. Van de door Hobéon beoordeelde opleidingen Fysiotherapie ( HvA, Hs Leiden, HU en Saxion), is de onderhavige Saxion-opleiding weliswaar niet de enige opleiding Fysiotherapie met internationale ambities, maar wel de enige opleiding die zich reeds vele jaren aantoonbaar en met succes op de internationale markt richt. (In 1996 is de onderhavige opleiding als eerste Europese Fysiotherapieopleiding in de VS erkend.) De opleiding heeft Internationale Oriëntatie geïntegreerd in beleid en praktijk Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van de betreffende opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. De opleiding Fysiotherapie heeft zich voor wat betreft haar beroepsprofiel, opleidingscompetenties en onderwijskundige doelstellingen gebaseerd op tenminste het landelijk beroepsprofiel en de daaraan gerelateerde opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de Fysiotherapieopleidingen en het beroepenveld (zie facet 1.1.: Domeinspecifieke eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vervolgens vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en ook passend is voor de opleiding. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 1

5 De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het betreft hier een analyse en beoordeling van de door de opleiding Fysiotherapie geleverde schriftelijke informatie. Ten eerste de aangeleverde Management Review / Zelfevaluatie van de opleiding Fysiotherapie (voltijd) aan de hand van het opleidingsspecifieke referentiekader. Ten tweede de daaraan gerelateerde documentatie. Deze documentatie had betrekking op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende verbetermaatregelen, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curriculum(ontwikkeling) en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, Internationale Oriëntatie, instroombeleid, studiebegeleiding, rendement. Op basis van de door de opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding Fysiotherapie. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de audit (zie hieronder) werd het management van de opleiding Fysiotherapie op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Met betrekking tot het opleidingsspecifieke referentiekader geldt het volgende. Saxion Hogescholen hebben zelf in overleg met de opleidingen een set van ijkpunten ontwikkeld, die dienen als een instellingsspecifieke vertaling van het accreditatiekader van de NVAO en die op een aantal aspecten een eigen (streef-) norm bevatten. De opleiding Fysiotherapie heeft in de zelfevaluatie aangegeven hoe zij zich verhoudt tot deze normstelling. Voorts heeft de opleiding die in dit rapport wordt beoordeeld zich voor wat betreft doelstellingen, beroepsprofiel en opleidingscompetenties in belangrijke mate gebaseerd op de landelijke beroepsprofielen en opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de opleiding en het (internationale) beroepenveld. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten één externe onafhankelijke deskundige op het gebied van Fysiotherapie, één student, één lead auditor vanuit Hobéon Certificering, één onderwijskundig auditor vanuit Hobéon en één secretaris eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en materiële voorzieningen betreft- door eigen waarneming. 1 Visitatie heeft op 26 april 2005 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 2

6 De additionele documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de gremia uit het werkveld waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules detailbeschrijving van cases en van de daaraan gekoppelde opdrachten; portfolio s van studenten en de (schriftelijke weergave van de) beoordeling daarvan door docenten; stageverslagen en -beoordelingen; literatuurlijst; de zogeheten beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten en de beoordeling ervan. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs vermelde facetten beoordeeld op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een concept-rapport dat aan de betreffende opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop die oordelen zijn gebaseerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 3

7 Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader 2 heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. D. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder E, als extra aantekening vermeld. E. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 3 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een Onderwerp uitsluitend onvoldoende of voldoende scoren; een Facet kan volgens diezelfde regels onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. 3 In het NVAO-Accreditatiekader worden bij Onderwerp 2 ( Programma ) acht Facetten onderscheiden. Eén van die Facetten (Facet 2.6.) betreft de duur van de opleiding. Het daarbij behorende criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil die opleiding überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatieonderzoek. Duur is dus van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Rendement of Kwaliteit Personeel. Bij de beslissing of het Onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het Facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 4

8 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld. Voorzitter: W.L.M. Blomen Directeur Hobéon Certificering; Leden: Prof. dr. R.A. de Bie T.P.M.M. Timmerman J.B. van Haastregt Hoogleraar Research in Physiotherapie aan de Universiteit van Maastricht; Adviseur Hobéon Certificering; Student HEBO aan de Haagse Hogeschool; Secretaris: Drs. R.M. Visscher Adviseur Hobéon Certificering. Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen dat de voor de beoordeling van de opleiding Fysiotherapie noodzakelijke expertise aanwezig. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (het primaire proces en de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (programma in relatie tot specifiek domein). De werkvelddeskundige, De Bie heeft zich in zijn beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programmmainhoud, (iv) interactie tussen opleiding en werkveld, (v) de kwaliteit en achtergrond van docenten en (vi) het gerealiseerde niveau. De Bie heeft op grond van zijn ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan Fysiotherapeuten. De Bie is hoogleraar Research in Physiotherapie aan de Universiteit van Maastricht en derhalve goed in staat om het onderzoekskarakter van de opleiding te beoordelen. Tevens werkt hij internationaal aan het verwezenlijken van PGO (Probleemgestuurd Onderwijs) in fysiotherapeutisch onderwijs, zodat hij ook op dit punt de opleiding goed kan beoordelen. De deskundige onderwijs heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Timmerman heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. De voorzitter en secretaris van het auditteam hebben zich vooral gericht op de kwaliteit van de doelstellingen, organisatie, personeel en resultaten van de opleiding. Blomen is al sinds 1976 actief in het hoger onderwijs op het gebied van bestuur, strategie en organisatie en combineert die kennis met jarenlange ervaring op het gebied van audits en certificering. Visscher heeft naast zijn MBA in zijn vorige en huidige functie ervaring opgedaan met bedrijfsstrategische vraagstukken, organisatieverandering en performance management. Tevens heeft hij in zijn huidige functie enkele jaren ervaring in kwaliteitsmanagement opgebouwd. Voor de curricula vitae: zie bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 5

9 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de opleiding zoals: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie bijlage II Programma visitatie Zie bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 6

10 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie hbo. Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen Criterium Het facet domeinspecifieke eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De deskundigheid en opleidingseisen van de fysiotherapeut liggen verankerd in de Wet beroepen Individuele Gezondheidszorg (BIG). In de Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB) van de BIG-wet zijn de opleidingseisen vanuit de wet vastgelegd. Het profiel van een fysiotherapeut ziet er in concept als volgt uit: De opleiding omvat zowel theoretisch als klinisch onderwijs, gericht op het verwerven van competenties in de volgende taakgebieden van de fysiotherapeutische beroepsuitoefening: 1. diagnostiek en behandeling 3. preventie en gezondheidsvoorlichting 5. praktijk- en bedrijfsvoering 2. communicatie en 4. kwaliteitszorg en innovatie 6. beroepsontwikkeling samenwerking Het beroepsprofiel van de opleiding Fysiotherapie wordt op landelijk niveau vastgesteld door de beroepsvereniging (KNGF), voor het laatst vastgesteld in Het profiel van de Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) is op zijn beurt gerelateerd aan de AMvB. Het profiel van de KNFG bestaat uit vier taakgebieden die elk bestaan uit een aantal taakclusters, die vervolgens een aantal taken omvatten. Taakgebied 1: Fysiotherapeutische zorg Taakgebied 2: Voorlichting en preventieve zorg Taakgebied 3: Administratie en beheer Taakgebied 4: Organisatie, onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitszorg Diagnostische taken Therapeutische taken Evaluatieve taken Afrondende taken Voorlichtingstaken Preventieve taken Administratie/beheer Inrichting en onderhoud werkruimte Organisatie Onderzoek Ontwikkeling Kwaliteitszorg Onderwijs en begeleiding De opleiding Fysiotherapie zorgt voor aansluiting aan de eisen die vakgenoten en de beroepspraktijk stellen door ten eerste bij te dragen aan een continue landelijke afstemming tussen opleiders en werkveld. Ten tweede door invoering van de landelijke afspraken en ten derde door oriëntatie op internationale ontwikkelingen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 7

11 Continue landelijke afstemming en internationale oriëntatie De opleiding wordt actief betrokken bij het project van de KNGF om tot een actualisatie te komen van het beroepsprofiel van de fysiotherapeut. De gezamenlijke opleidingen Fysiotherapie (SROF) werken in dit project samen om in 2005 tot een nieuw profiel te komen. In dit vernieuwde profiel wordt nadrukkelijk de internationale oriëntatie en vergelijking meegenomen. Daarnaast wordt het onderscheid bachelor en master alsmede het onderscheid tussen beginnend en ervaren beroepsbeoefenaar helder verwoord. Binnen de opleiding is een MT-lid specifiek verantwoordelijk voor de afstemming van de eindkwalificaties met de beroepsgroep. Naast deze revisie wordt er in SROF verband ook elke twee jaar een nieuwe beleidsagenda afgesproken waarin de activiteiten en projecten worden aangegeven voor een continue afstemming tussen beroeps- en onderwijsontwikkelingen. Tevens wordt eens per vier jaar de visie op het beroep bijgesteld in SROF verband. Ook hierin draagt Saxion Hogeschool Enschede actief bij. Invoering landelijke afspraken De opleiding heeft het landelijk profiel in het project Fysiotherapie Onderwijscurriculum Ontwikkeling (FOCO) ingevoerd. Het doel van het project was om te komen tot een vernieuwd curriculum. In het project zijn de eindtermen van het curriculum bepaald en verwoord in professioneel gedrag en zijn daarmee vergelijkbaar met competenties. Deze eindtermen zijn vervolgens vertaald in leerdoelen voor de diverse onderdelen van het curriculum. De taakgebieden die in het curriculum onderscheiden worden zijn: Verlenen van zorg Beheer Verstrekken van preventieve zorg Verrichten van onderzoek Samenwerken met andere zorgverleners Evalueren van beroepsmatig handelen. Voorlichten Ontwikkelen van individuele kennis en kunde Geven van instructie Ontwikkelen van het eigen beroep Naast de breed opgeleide fysiotherapeut staat de opleiding voor een modern professional. Een modern professional is een zorgverlener die (beroepsvisie, studiegids ): informatievaardig is wetenschap een weloverwogen plaats geeft in het handelen methodisch handelt gericht is op leven lang leren reflecteert op eigen handelen ondernemend is Periodieke aansluiting op de arbeidsmarkt Naast deze landelijke afstemming zorgt de opleiding zelf tussentijds voor aansluiting op de arbeidsmarkt via een drietal commissies. Dit zijn twee interne commissies, de Curriculum Advies Commissie (CAC) en de Werkveldcommissie, en een externe commissie de Beroepenveldcommissie (BVC). Deze laatste is in de periode van niet actief geweest. In die periode heeft er parallel aan het proces van onderwijsvernieuwing een omvangrijke externe meelopende" audit plaatsgevonden. De CAC en de werkveldcommissie geven gevraagd en ongevraagd advies over veranderingen in het beroep en welke invloed dit heeft op het curriculum. Naast deze afstemming is er de afgelopen jaren bij het opzetten van het curriculum tussentijds feedback via een externe audit van het beroepenveld, dat inmiddels is overgegaan in de beroepenveldcommissie. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 8

12 De naam van de interne commissie werkveldcommissie is veranderd in commissie voor buitenschools leren en Internationale Oriëntatie, dit mede om verwarring met beroepenveldcommissie te voorkomen. Deze commissie voor buitenschools leren en Internationale Oriëntatie heeft in de zin van dit facet (domeinspecifieke eisen) -naast initiërende, uitvoerende en controlerende taken inzake het buitenschools leren en internationalisering- met name de taak zich een beeld te vormen van de kwaliteit van de afgestudeerden en van de projecten die de kwaliteit van de afgestudeerden kunnen verbeteren. Activiteiten op dit moment zijn het nog niet goed lopende project marktplaats (aanbod van projecten waarbij er studenten, het werkveld en medewerkers elkaar kunnen treffen) en de stages van buitenlandse studenten. Na de invoering van het PGO kwamen er klachten over het niveau van de stagiaires en de afgestudeerden. Verbeteringen zijn daarna gerealiseerd door de invoering van het skillslab-vinken en door gebruik te maken van simulatie-patiënten. Het Skillslab is een leerlijn gericht op het verbeteren van de beheersing van basis fysiotherapeutische vaardigheden van studenten. Studenten worden begeleid door ouderejaars en werken aan basisvaardigheden die zij eerst onder de knie moeten krijgen voor ze verder mogen met de opleiding. Om tegemoet te komen aan de kritiek op de begeleiding van stagiaires heeft de opleiding cursussen georganiseerd voor stagebegeleiders uit het werkveld, om de begeleiding in het werkveld te verbeteren. Voor buitenlandse stagebegeleiders heeft de opleiding een drietal congressen georganiseerd in Enschede om hen te informeren over de ontwikkelingen in de Fysiotherapie in Nederland. Lectoraat De lector is voorzitter van de curriculum adviescommissie en zorgt op die manier voor directe invloed van het lectoraat op het curriculum. Het lectoraat zorgt voor aansluiting van het curriculum op (wetenschappelijke) ontwikkelingen in het werkveld. Bijzonder Kwaliteitskenmerk De internationale oriëntatie is een bijzonder kwaliteitskenmerk van de opleiding. De opleiding heeft een voortrekkersrol om de internationale oriëntatie in het nieuwe profiel voor Fysiotherapie te krijgen. Reeds jaren werkt de opleiding aan het uitbouwen van de internationale oriëntatie van de opleiding. Zij doet dit door internationale samenwerkingsverbanden aan te gaan die inmiddels geleid he bben tot een ruim netwerk van samenwerkingspartners en stageadressen. Deze bevinden zich in de volgende landen, Noorwegen, Duitsland, Ierland, Zwitserland en Zuid-Afrika, met andere in de pijplijn. Convenanten zijn onder andere afgesloten met: Björknes Privatskole in Oslo, Noorwegen Alte Matthias Spitalschule in Rheine, Duitsland University of Limpopo in Pretoria, Zuid Afrika Fachhochschule Osnabrück (CUNE-project) Haceteppe University, Ankara Medunsa University, Zuid Afrika Met de Fachhochschule in Münster en Osnabrück heeft de opleiding een samenwerkingsovereenkomst gesloten om te komen tot een binationale opleiding Master in Fysiotherapie. Naast deze samenwerkingsvormen is de opleiding ook actief om het diploma erkend te krijgen in het buitenland. Door de afstemming op het buitenlandse beroepenveld biedt het diploma van de opleiding Fysiotherapie in Enschede toegang tot enkele buitenlandse arbeidsmarkten, wat onder andere heeft geleid tot een grote instroom van buitenlandse studenten. Het diploma Fysiotherapie van de opleiding in Enschede is erkend in Duitsland, Noorwegen, Zuid-Afrika en Ierland. In 1996 is de opleiding reeds als eerste Europese opleiding erkend in de Verenigde Staten. Deze erkenning is echter niet meer geldig omdat in de VS de uitoefening van het beroep van fysiotherapeut is verhoogd naar Master niveau per Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 9

13 Om aan te blijven sluiten bij de ontwikkelingen in het buitenland heeft de opleiding contact met het lokale beroepenveld en past het daar waar nodig de opleidingseisen aan aan de eisen van het beroepenveld in het buitenland. Zo hebben stagebezoeken in onder andere Duitsland, Noorwegen en Ierland geleid tot het opnemen van nieuwe onderdelen in het curriculum, zoals Medical Training Therapy en Intensive Care. In het initiële programma is een project in de propedeutische fase opgenomen dat een oriëntatie geeft op de wet- en regelgeving in het eigen land van de student. Een internationale toets met betrekking tot de positionering van het opleidingsprofiel vindt tevens plaats binnen de European network of Physiotherapy Education (ENPHE), waarbij de opleiding actief betrokken is. In de ENPHE willen men tot één EU profiel voor Fysiotherapie komen. Via het lectoraat vindt er eveneens uitwisseling plaats van inhoudelijke kennis met het internationale beroepenveld, voorbeelden hiervan zijn lezingen op internationale congressen, samenwerking met Haceteppe University in Ankara. Binnen het Nederlandse perspectief en binnen de stuurgroep is de opleiding actief betrokken bij het aanpassen van het landelijk profiel om de internationale oriëntatie te bevatten. De opleiding in Enschede loopt echter voor op deze ontwikkelingen en om de onderwijsontwikkeling niet te laten wachten op de definitieve landelijke versie heeft de opleiding Fysiotherapie van de Saxion Hogeschool Enschede besloten te werken met een conceptversie, gebaseerd op een vergelijkend onderzoek van de IVLOS (Universiteit van Utrecht). Oordeel: Goed Aan de hand van een analyse van de documentatie die de opleiding heeft toegezonden, gesprekken en documentatie analyse tijdens de audit is het auditteam tot een oordeel gekomen. De documentatie betreft het zelfevaluatierapport, de studiegids, het beroepsprofiel Fysiotherapie van de KNGF, het eindrapport van de FOCO en documentatie over de gebruikte eindtermen en het curriculum. Tevens zijn verslagen van overleg met het werkveld ingezien, bijvoorbeeld van de beroepenveldcommissie en is de samenstelling van deze commissie beoordeeld. Tot slot is documentatie ingezien voor afstemming op internationale markten. Het auditteam beoordeelt dit facet als goed voor de opleiding Fysiotherapie van de Saxion Hogeschool Enschede. De afstemming op de eisen die door de beroepspraktijk en vakgenoten in binnen en buitenland worden gesteld zijn goed geregeld via commissies en samenwerking met buitenlandse instituten. De opleiding participeert actief in landelijke en tevens internationale overleggen om eindkwalificaties en onderwijs- en beroepsprofiel vorm te geven. De opleiding heeft daarnaast gezorgd voor regionale inbedding, maar tevens zijn de eindkwalificaties internationaal afgestemd. De opleiding zet in op de internationale oriëntatie en zorgt op een breed front voor afstemming op internationale ontwikkelingen via concrete internationale samenwerking dat heeft geleid tot erkenning van het Enschedese Fysiotherapie diploma in diverse landen. De beroepenveldcommissie is een goe de afspiegeling van het beroepenveld en deze heeft de eindkwalificaties inhoudelijk beoordeeld. Door deze vormen van afstemming zorgt de opleiding voor regelmatige bijsturing op ontwikkelingen in het beroepenveld en het vakgebied. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 10

14 Facet 1.2. Niveau bachelor Criterium Het facet niveau bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen De aansluiting op het internationaal geaccepteerde niveau van beroepsuitoefening is voor de Fysiotherapie opleiding van de Saxion Hogeschool Enschede belangrijk omdat de opleiding zich onderscheidt door de internationale oriëntatie. De opleiding is al jaren bezig met het ontwikkelen van de internationale dimensie, zoals ook in Facet 1.1 is besproken. De opleiding heeft derhalve veel studenten die in het buitenland gaan studeren en veel studenten uit het buitenland die in Enschede Fysiotherapie komen studeren. De opleiding zorgt voor deze aansluiting door diploma-erkenning in het buitenland. In 1993 heeft de opleiding de eerste internationale stappen gezet door een opleidingsprogramma te bieden aan studenten uit de Verenigde Staten. Tegenwoordig richt de opleiding zich ook op de Noorse en Duitse markt en worden activiteiten ontplooid op de Ierse markt. Er is destijds een accreditatie verkregen voor de opleiding van de American Physiotherapy Association (APTA). Het diploma wordt inmiddels erkend in Noorwegen, Duitsland, Ierland en Zuid-Afrika. Op het moment wordt gewerkt aan diploma erkenning in Australië. Voor de borging op de middenlange termijn zijn de Dublin-descriptoren meegenomen in de landelijke actualisering van het beroepsprofiel voor Tevens wordt binnen het European network of Physiotherapy Education (ENPHE) onderzoek uitgevoerd naar een Europees profiel voor Fysiotherapie. Binnen de opleiding is de CAC verantwoordelijk voor de aansluiting bij de internationaal geldende beschrijving van de bachelor. De opleiding heeft een koppeling gemaakt van het huidige curriculum met de Dublin-descriptoren: Bij kennis en inzicht worden key concepts geplaatst op het niveau van gespecialiseerde handboeken (eventueel equivalenten in de vorm van bijvoorbeeld digitale databases). Bij toepassen staan centraal het oplossen van problemen op het vakgebied van de fysiotherapeut en het opstellen en verdiepen van argumentaties. Daar zijn onder meer competenties methodisch handelen geplaatst. Oordeelsvorming betreft het verzamelen en interpreteren van gegevens op het gebied van Fysiotherapie met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op relevante sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten. Bij oordeelsvorming zijn onder meer competenties die met kwaliteit te maken hebben geplaatst. Communicatie is essentieel voor de fysiotherapeut. Communicatie met zorgverzekeraar, collegae van andere disciplines of een cliënt. Ontwikkelingen als zelfregulatie van de cliënt, van reparateur naar coach, preventieve activiteiten, integrale zorg vergen communicatie. Daarnaast is communiceren in de Engelse taal belangrijk met het oog op professionalisering en Internationale Oriëntatie (buitenlandse vakpublicaties). Ontwikkelen van communicatieve vaardigheden komt op verschillende plaatsen terug in het programma. De leervaardigheden van de bachelor fysiotherapeut manifesteren zich in competenties die noodzakelijk zijn voor een vervolgstudie met een hoog niveau van autonomie. Voor de bachelor fysiotherapeut zijn er twee mogelijke vervolgstudies. HBO-master en WO-master. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 11

15 Kenmerkend voor de HBO-master zijn ondernemers- en leidinggevende kwaliteiten en het kunnen functioneren in een multidisciplinaire omgeving. Kenmerkend voor WO-masters is het wetenschappelijk onderzoek of het kunnen oplossen van multi- en interdisciplinaire vraagstukken in een beroepspraktijk voor wo ers. Daarnaast zijn bij leervaardigheden competenties betreffende professionalisering beroep geplaatst. Om tot een beter inzicht te komen in het niveau van de alumni van de opleidingen Fysiotherapie wordt op dit moment een extern onderzoek uitgevoerd niveau onderzoek Fysiotherapie bij alumni en werkgevers. Dit in het kader van de actualisatie van het beroepsprofiel in het kader van de SROF. De beroepsgroep wordt hier intensief bij betrokken. De Dublin-descriptoren nemen een prominente plaats in dit onderzoek in. Voor de opleiding Fysiotherapie van de Saxion Hogeschool Enschede neemt de kwaliteitsmedewerker deel aan dit onderzoek. De conclusies voor Fysiotherapie van Saxion Enschede zijn in juni 2005 beschikbaar gekomen en het curriculum zal worden bijgesteld naar aanleiding van deze conclusies. Uit dit onderzoek komt naar voren dat de opleiding op alle descriptoren positief scoort. De positieve uitschieters zijn het toepassen van kennis en kunde en communicatie. Minder scoorden kennis en inzicht, oordeelsvorming en leervaardigheden. Uit deze analyse blijkt in elk geval dat het skills-lab (zie facet 1.1) een positieve bijdrage heeft geleverd aan het oplossen van de minder scorende punten uit eerdere evaluaties van de beroepenveldcommissie die constateerde dat het werkveld minder tevreden was over de kennis en toepassing van de basisvaardigheden van een fysiotherapeut van studenten onder het nieuwe PGO onderwijs. Het skills-lab is opgezet naar aanleiding van deze evaluaties en is een leerlijn om de beheersing van basis fysiotherapeutische vaardigheden te verbeteren en is ondersteunend aan het thematische onderwijs opgezet. Ook de eerste terugkoppeling uit de stage-evaluaties is positief op dit punt. Oordeel: Goed Aan de hand van een analyse van de documentatie die de opleiding heeft toegezonden, gesprekken en documentatie analyse tijdens de audit is het auditteam tot een oordeel gekomen. De documentatie betreft het zelfevaluatierapport en de beschrijving van het curriculum, de vergelijking met de Dublin-descriptoren alsmede internationale afspraken, convenanten en diploma erkenningen. Het auditteam beoordeelt dit facet als goed voor de opleiding Fysiotherapie van de Saxion Hogeschool Enschede. De opleiding zorgt op diverse manieren voor aansluiting van het niveau van Bachelor op internationaal geaccepteerde beschrijvingen. Dit gebeurt in de eerste plaats door de eindkwalificaties te vergelijken met de Dublin-decriptoren. De opleiding is echter actief betrokken bij het landelijk initiatief om de Dublin-descriptoren mee te nemen in het onderzoek naar het niveau van de landelijke eindkwalificaties, het doel is om de internationale oriëntatie vorm te geven en hiermee tot een betere internationale vergelijking te komen. Tevens zorgt de opleiding voor internationale vergelijking van het niveau door te zorgen voor buitenlandse accreditaties, diploma erkenningen maar ook internationale afstemming in landelijk en Europees verband. Via evaluaties blijkt dat de opleiding het niveau van studenten en de aansluiting op het beroepenveld nauwlettend in de gaten houdt, zowel landelijk als internationaal in de landen waar het diploma is erkend. In geval van tekortkomingen worden aanpassingen doorgevoerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 12

16 Facet 1.3. Oriëntatie hbo Criteria Het facet oriëntatie hbo is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in het relevante beroepenveld waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen De eindkwalificaties van de opleiding Fysiotherapie van de Saxion Hogeschool Enschede zijn gebaseerd op het landelijk afgesproken beroepsprofiel van de KNGF (Zie ook facet 1.1). Dit beroepsprofiel is in 1997 afgesproken en de opleiding heeft tussentijds op verschillende wijzen zorg gedragen voor een blijvende afstemming op de eisen uit het beroepenveld. De afstemming vindt op de volgende wijzen plaats: Landelijke borging: binnen SROF en samen met KNGF. Regionale borging: externe audit ( ), beroepenveld stage evaluatie ( ), nieuwe BVC (2004). Alumni-enquête (HBO-monitor) en het niveauonderzoek Fysiotherapie (met NQA) ten aanzien van het niveau van de beginnend beroepsbeoefenaar. Internationale afstemming door stageonderzoeken, lectoraat en samenwerkingsverbanden (zie 1.1). In de actualisatie van het beroepsprofiel in het kader van de SROF wordt de beroepsgroep intensief betrokken. Tevens wordt in het niveauonderzoek gekeken naar de aansluiting van de opleiding op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. Dit onderzoek vindt plaats onder alumni en het beroepenveld. (Zie ook facet 1.2) Binnen de opleiding is een MT-lid verantwoordelijk voor de landelijke afstemming in SROF-verband. De CAC is verantwoordelijk voor het continu afstemmen op ontwikkelingen in het beroepenveld en heeft als taak deze afstemming te bewaken en met voorstellen tot verbetering te komen. Binnen het beroepsdomein alsmede binnen de HBO-kwalificaties krijgen het evidence based handelen en de wetenschappelijk oriëntatie specifieke aandacht. De opleiding heeft evidence-based handelen inmiddels als vast onderdeel in het programma opgenomen en deze benadering komt door de hele opleiding terug. Door de kenniskring en het lectoraat Fysiotherapie en Paramedische Beroepen zorgt de opleiding voor een verdere inbedding van wetenschapsoriëntatie in het HBO-curriculum, aansluitend bij de ontwikkelingen in het beroepenveld. Saxion heeft de keuze gemaakt het lectoraat bij de Academies te plaatsen zodat het concreet en aantoonbaar invloed heeft op de wetenschappelijke oriëntatie van de opleiding. Zo is het nu voor studenten mogelijk om toepassingsgericht onderzoek uit te voeren en is er een minor research ontwikkeld. Het doel van deze minor is om door te kunnen stromen naar mastertrajecten in het WO. De opleiding is in samenwerking met de universiteit Twente bezig met het ontwikkelen van een MSc Fysiotherapie waar studenten met een minor Research in moeten kunnen stromen. De opleiding heeft tevens samenwerking opgezet met diverse opleidingsziekenhuizen, onder andere Medisch Spectrum en het Twenteborg ziekenhuis in Almelo. De opleiding is een samenwerking begonnen om te komen tot een Medical School Twente waarin de Technische Universiteit, UMC-Groningen en Saxion samenwerken. Er is inmiddels een position paper geschreven door de samenwerkende partijen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 13

17 De internationale afstemming op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar wordt vorm gegeven door afstemming in het ENPHE, stagebezoeken in onder andere Duitsland, Noorwegen en Ierland, afstemming met buitenlandse beroepenverenigingen en uitwisseling van kennis met het internationale beroepenveld via het lectoraat. Belangrijke vernieuwingen van het curriculum als Medical Training therapy en Intensive Care zijn voorbeelden van aanpassingen aan het internationale beroepenveld. Tevens is in het programma in de propede utische fase een project opgenomen dat een oriëntatie geeft op de wet- en regelgeving uit het land van de student. Uit de evaluaties die de opleiding uitvoert blijkt dat de aansluiting op de arbeidsmarkt als goed wordt ervaren. Uit de alumni-enquête 2003 blijkt dat studenten tevreden zijn over de aansluiting tussen opleiding en huidige functie (88%). De voorbereiding op de arbeidsmarkt wordt door 79% als voldoende ervaren. Ook uit andere evaluaties blijkt dat de aansluiting als goed wordt beschouwd. Zo heeft in de periode een voorloper van de huidige beroepenveldcommissie een actieve bijdrage geleverd aan het opzetten en evalueren van het curriculum op de arbeidsmarkt. De conclusies van deze commissie waren positief voor wat betreft de beroepsgerichtheid en komt tot de conclusie dat de opleiding Fysiotherapie in Enschede opleidt tot een moderne fysiotherapeut. Kritiek had de commissie op de beheersing van basisvaardigheden en inbedding in wetenschappelijk denken. Het skillslab is opgezet om tegemoet te komen aan het eerste punt. Via het lectoraat wordt inmiddels meer aandacht besteed aan wetenschappelijk oriëntatie in het curriculum. Zo is er in jaar 1 en 2 een module geplaatst met aandacht voor wetenschappelijke oriëntatie en is er een minor research ontwikkeld. Tot slot wordt er op dit moment een extern onderzoek uitgevoerd niveau onderzoek Fysiotherapie bij alumni en werkgevers om tot een beter inzicht te komen in het niveau van de alumni van de opleidingen Fysiotherapie. Dit in het kader van de actualisatie van het beroepsprofiel in het kader van de SROF. De beroepsgroep wordt hier intensief bij betrokken (Zie ook facet 1.2). De conclusies van dit onderzoek zijn positief voor wat betreft het niveau van de opleiding. Oordeel: Goed Aan de hand van een analyse van de documentatie die de opleiding heeft toegezonden, gesprekken en documentatie analyse tijdens de audit is het auditteam tot een oordeel gekomen. De documentatie betreft het zelfevaluatierapport en de beschrijving van het curriculum. Tevens is inzicht gekregen in de samenwerkingsverbanden die de opleiding is aangegaan, zoals met de UT, de ziekenhuizen en met de Fachhochschule Munster, en heeft het auditteam het positionpaper voor de Medical School Twente ingezien. Het auditteam beoordeelt dit facet als goed voor de opleiding Fysiotherapie van de Saxion Hogeschool Enschede. De eindkwalificaties van de opleiding zijn afgeleid van het landelijk vastgestelde beroepsprofiel dat in samenwerking met het beroepenveld is opgesteld. In landelijk verband wordt momenteel gewerkt aan betere aansluiting op het beroep qua inhoud en qua niveau waarbij de internationale oriëntatie extra aandacht krijgt (zie ook facet 1.1 en 1.2). De opleiding participeert actief in deze projecten en draagt tevens zorg voor eigen afstemming op de arbeidsmarkt door de eigen beroepenveldcommissie. Via samenwerking met diverse partijen zorgt de opleiding voor inbedding van de opleiding in de regio en internationaal. Het auditteam heeft het positionpaper van de Twente Medical School beoordeeld en vindt de voorstellen veelbelovend voor de versterking van het hoger gezondheidszorgonderwijs in de regio Twente. Ook de wijze waarop de opleiding er zorg voor draagt dat de opleiding aansluit bij de internationale beroepspraktijk vindt het auditteam goed. De opleiding leidt niet alleen op voor de Nederlandse arbeidsmarkt, maar biedt tevens direct toegang tot buitenlandse arbeidsmarkten. Het auditteam heeft de samenwerking die de opleiding is aangegaan met Fachhochschule Osnabrück en Münster om te komen tot een binationale master fysiotherapy beoordeeld en vindt dat deze ontwikkeling bijdraagt aan de internationale ontwikkelingen in het beroep. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 14

18 SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Op basis van de oordelen op de facetten komt het auditteam tot een voldoende beoordeling op het onderwerp Doelstelling Opleiding voor de Fysiotherapie opleiding om de volgende redenen: De afstemming van de eindkwalificaties op de wensen van het beroepenveld gebeurt op regionaal, landelijk en op internationaal niveau via commissies en samenwerking met buitenlandse instituten. De opleiding zorgt op diverse manieren voor aansluiting van het niveau van Bachelor op internationaal geaccepteerde beschrijvingen. Dit gebeurt door de eindkwalificaties te vergelijken met de Dublindescriptoren maar ook zorgt de opleiding voor internationale niveau vergelijking door buitenlandse accreditaties, diploma erkenningen maar ook internationale afstemming in landelijk en Europees verband. De eindkwalificaties van de opleiding zijn afgeleid van het landelijk afgesproken beroepsprofiel en competenties. Op dit moment wordt in landelijk overleg verder gewerkt aan betere aansluiting op het beroep qua inhoud en qua niveau. De opleiding participeert actief in deze projecten en draagt tevens zorg voor eigen afstemming op het beroepenveld door de eigen beroepenveldcommissie. Via samenwerking met diverse partijen zorgt de opleiding voor inbedding van de opleiding in de regio en internationaal. De internationale oriëntatie is een bijzonder kwaliteitskenmerk van de opleiding. De opleiding heeft de internationale oriëntatie al jaren als belangrijk speerpunt gedefinieerd en wil daarmee bijdragen aan de verdere ontwikkeling van het vakgebied en de opleiding. De opleiding is al jaren succesvol bezig met het opbouwen van een internationaal netwerk. Via vele intensieve samenwerkingsverbanden met buitenlandse onderwijsinstellingen zorgt de opleiding voor aansluiting bij internationale ontwikkelingen en buitenlandse stages voor studenten. Door de afstemming op het buitenlandse beroepenveld biedt het diploma van de opleiding Fysiotherapie in Enschede toegang tot enkele buitenlandse arbeidsmarkten. Deze internationale diploma-erkenning heeft onder andere geleid tot een grote instroom van buitenlandse studenten. Via het lectoraat wordt aangesloten bij internationale wetenschappelijke ontwikkelingen in het vakgebied. Daarnaast participeert de opleiding in de internationale ontwikkeling van het beroep en de opleiding Fysiotherapie door samen met Duitse instellingen te komen tot een binationale master Fysiotherapie. Conform de Beslisregels Accreditatie, zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan voldoende. Het auditteam beoordeelt evenwel alle facetten van het onderwerp Doelstellingen Opleiding als goed. Dit rechtvaardigt (zie onder D en E) een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam de kwalificatie goed als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 15

19 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen hbo Criteria Het facet eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Beroepsgerichtheid, actualiteit, internationale oriëntatie en wetenschappelijk oriëntatie zijn belangrijke beleidsthema s voor de opleiding Fysiotherapie. Om het programma inhoudelijk aan te laten sluiten bij de ontwikkelingen in het (internationale) beroepenveld investeert de opleiding in het jaarlijks bijstellen van de thema s die de inhoudelijke basis vormen van het curriculum (zie onderwerp 1). De continue beroepsgerichtheid van het curriculum krijgt structuur door de opzet van het curriculum in thema s. Deze onderwijsthema s zijn direct ontleend aan hetgeen in het beroep belangrijk en actueel is. De onderwijsthema s zijn flexibel in te zetten: ze zijn vervangbaar, te vergroten of te verkleinen, afhankelijk van de analyse van de (internationale) beroepsmatige ontwikkelingen. De (internationale) beroepsgerichtheid wordt ook gewaarborgd doordat in elk leerjaar (internationale) beroepsrelevante stages zijn ingebouwd en door gebruik te maken van gastdocenten uit de beroepspraktijk. De actualiteit wordt gewaarborgd, naast het hierboven genoemde, door: dat docenten en themacoördinatoren recente literatuur bijhouden; dat de opleiding gebruik maakt van (internationale) gastdocenten; dat recente literatuur gebruikt wordt in de reader van elk kwartiel; readers worden jaarlijks bijgesteld; een actuele boekenlijst te waarborgen; de boekenlijst wordt jaarlijkse bijgesteld; studenten voor de informatievragen gebruik te laten maken van de moderne informatiedragers, zoals het internet en medische online documentatiesystemen; studenten worden hiertoe getraind in informatievaardigheden; Om bij te dragen aan het internationale karakter van de opleiding is een belangrijk deel van de literatuur buitenlandstalig. Dit zorgt voor aansluiting bij de internationale beroepspraktijk. Ongeveer 30% van de literatuur is buitenlandstalig (voornamelijk Engelstalig.); de studenten zich te laten abonneren op, en gebruik te laten maken van, het beroepstijdschrift (Fysiopraxis, een Nederlands tijdschrift voor Fysiotherapie). Daarnaast komen studenten in elk cluster (combinatie van kwartielen) in aanraking met de beroepspraktijk door middel van een stage. De buitenschoolse activiteiten zijn belangrijk voor de opleiding en evenals de concentrische opbouw van het binnenschoolse curriculum is het buitenschoolse curriculum concentrisch opgebouwd. Naarmate de student vordert zal hij/zij verdergaand kennismaken met de beroepspraktijk door middel van een (internationale) stage. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 16

20 De eerste stages zijn snuffelstages, daarna komt een oriënterende stage en vervolgens de (internationale) beroepsvoorbereidende stage. De stages hebben ook een duidelijk internationaal karakter. Om bij te dragen aan de bijzondere kwaliteit van de opleiding Fysiotherapie van Enschede voert de opleiding een actief beleid om studenten in het buitenland studie en werkervaring op te laten doen. Het percentage studenten dat een periode in het buitenland stage loopt is 100% voor de internationale studenten en ongeveer 20% (en continu groeiend) voor de Nederlandse studenten. De aansluiting van de opleiding op de actuele (internationale) beroepspraktijk en het ontwikkelen van vaardigheden wordt door de opleiding op diverse wijzen geëvalueerd. Na de vernieuwing van de opleiding heeft de opleiding een externe audit laten uitvoeren door mensen uit het beroepenveld, die per kwartiel de beroepsgerichtheid van de opleiding zijn nagegaan. In 2004 is deze externe audit afgerond en over gegaan in de beroepenveldcommissie. Daarnaast worden er regelmatig evaluaties gehouden onder studenten, alumni, stage- en afstudeerbedrijven (nationaal en internationaal) en (internationale) beroepsorganisaties. Vanaf 2004/2005 zal de mondelinge evaluatie van de stageadressen worden vervangen door een schriftelijke enquête (zie facet 5.2). De internationale oriëntatie wordt nog eens versterkt zichtbaar bijvoorbeeld doordat 30% van de literatuur (boekenlijst en readers) Engelstalig is, maar ook via de Engelstalige en Duitstalige afstudeertrajecten. Uit de evaluaties onder studenten en alumni komt een positief beeld naar voren. Onder de stagebegeleiders is een mondelinge evaluatie gehouden waaruit naar voren komt dat de breedte en de aansluiting op de (internationale) arbeidsmarkt van de opleiding als goed worden ervaren. Minder scoorde de basiskennis van fysiotherapeutische vaardigheden, actualiteit en wetenschappelijke toepassing. De opleiding is hierin tegemoet gekomen door het Skills-lab te introduceren om het niveau van stagiaires met betrekking tot het beroepsmatig handelen te verbeteren(zie ook onderwerp 1). Voor de propedeuse is een programma ontwikkeld waarbij derdejaars studenten bij eerstejaars basale fysiotherapeutische vaardigheden trainen en afvinken. Op basis van een eerste evaluatie is deze lijn geïmplementeerd in de propedeuse en is gestart met een pilot in de hoofdfase. De opleiding bleek na een eerdere externe audit nog te weinig gericht te zijn op toegepast onderzoek, terwijl dit juist binnen Fysiotherapie als belangrijke ontwikkeling werd gezien, met evidence-based medicine als voorbeeld. Om aan dit kritiekpunt tegemoet te komen is aan de opleiding een lectoraat gekoppeld om aan beroepsgericht onderzoek meer inhoud te geven. Vanuit het werkveld bleek al behoefte te zijn aan kennis op het gebied van bedrijfsfysiotherapie zodat de opleiding kleinschalig is begonnen met het lectoraat. In een later stadium is daar de SKO-subsidie bijgekomen. Bij de volgende SKO-aanvraag wil de kenniskring meer subsidie aanvragen om als kenniskring verder te kunnen groeien. De doelstelling van het lectoraat is om beroepsgericht onderzoek uit te voeren en tevens studenten met onderzoek in aanraking te laten komen in de opleiding en bij te dragen aan de kwaliteit van de opleiding als geheel. Het lectoraat is ingebed in de opleiding, onder andere doordat de lector voorzitter is van de curriculum advies commissie (CAC) en doordat mensen in de kenniskring ook een rol in het onderwijs hebben. Met deze inbedding en de kleinschalige start is het mogelijk gebleken om de link met het onderwijs direct te kunnen leggen. Op bachelor niveau krijgen alle studenten met passieve wetenschappelijke competenties te maken, er is bijvoorbeeld in het eerste jaar een inleidend vak Diagnostiek en Wetenschappelijk onderzoek. In het 2 e studiejaar wordt een module research (epidemiologie) aangeboden, waardoor ook alle 2 e -jaars studenten in aanraking komen met wetenschappelijke competenties en met de activiteiten van het lectoraat. Aan studenten die een actieve beheersing van wetenschapsbeoefening ambiëren, wordt een speciaal onderwijstraject vanuit het lectoraat aangeboden. Het gaat hier om 10 à 15 studenten per jaar die via dit traject hun onderzoeksvaardigheden ontwikkelen. Sinds het studiejaar heeft dit traject de status van een zware minor (45 credits). Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Fysiotherapie, Saxion Hogeschool Enschede 17