Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening voltijd - deeltijd. Saxion Hogeschool Enschede

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening voltijd - deeltijd Saxion Hogeschool Enschede

2 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening voltijd - deeltijd CROHO nr Saxion Hogeschool Enschede Hobéon Certificering BV november 2007 Auditteam: H.P. Jaspers Dr. L. van Doorn Drs G.J. Stoltenborg A. Bousema Secretaris: Drs. G.W.M.C. Broers

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de academie en de opleiding Proefaccreditatie oktober Aanpak Instellingsaudit Saxion Hogescholen Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 8 mei BEVINDINGEN EN BEOORDELING 10 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 10 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 10 Facet 1.2. Niveau Bachelor 13 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 15 Onderwerp 2: Programma 17 Facet 2.1. Eisen HBO 17 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 20 Facet 2.3. Samenhang Programma 22 Facet 2.4. Studielast 24 Facet 2.5. Instroom 26 Facet 2.6. Duur 28 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 29 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 32 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 35 Facet 3.1. Eisen HBO 35 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel Facet 3.3. Kwaliteit Personeel Onderwerp 4: Voorzieningen 42 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 42 Facet 4.2. Studiebegeleiding 44 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 47 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 47 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 50 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld Onderwerp 6: Resultaten Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 55 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding MWD voltijd Oordeelschema HBO bachelor opleiding MWD deeltijd 3.3. Integraal oordeel/ advies aan NVAO Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling Saxion Hogescholen, in casu de Academie Mens en Maatschappij, verzorgt de HBO bachelor opleidingen Sociaal Pedagogische Dienstverlening en Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (hierna: MWD), Sozial Pädagogik (een Duitstalige deeltijdvariant van de opleiding SPH) en de Propedeuse Toegepaste Psychologie. Het onderhavige rapport heeft betrekking op: MWD, voltijd crohonummer: MWD, deeltijd crohonummer: Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de voltijd- en deeltijdvariant van de opleiding MWD in één rapport samengevat omdat beide varianten gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de twee varianten zichtbaar gemaakt. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding MWD voltijd, deeltijd Karakteristiek van de academie en de opleiding De opleiding MWD maakt deel uit van de Academie Mens en Maatschappij (hierna: AMM) van Saxion Hogescholen. De opleiding is voortgekomen uit een lange geschiedenis van opleidingen voor de sociaalagogische sector in Oost-Nederland. Inmiddels is AMM geworden tot één van de grootste opleidingsvoorzieningen op dit terrein in Nederland, met ruim 1900 studenten en een duidelijk Euregionaal/Duits accent. In september 2006 werkten circa 180 medewerkers voor AMM. De bacheloropleidingen die AMM aanbiedt, zijn: Opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD), voltijd en deeltijd. Opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH), voltijd en deeltijd. Sozial Pädagogik (SP). Dit is een Duitstalige deeltijdvariant van de opleiding SPH. Propedeuse Toegepaste Psychologie (PTP). Deze propedeuse wordt samen met de Academie Mens en Arbeid in Deventer aangeboden. Naast de bacheloropleidingen is AMM betrokken bij ontwikkelingen met betrekking tot een professional Master Health Care and Social Work, aangeboden in samenwerking met de Academie Gezondheidszorg, postinitiële opleidingen en contractactiviteiten en het kenniscentrum Gezondheid, Welzijn en Technologie. AMM wordt geleid door de directeur die de integrale eindverantwoordelijkheid draagt voor de academie en dus ook voor de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening. Hij bepaalt samen met zijn managementteam het beleid op de gebieden onderwijs, personeel, financiën en algemene zaken. Het managementteam is tevens belast met de dagelijkse leiding van het instituut. Tot het managementteam behoren naast de directeur de Manager Onderwijsorganisatie en de Manager Onderwijsinnovatie. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 1

5 Richtinggevend voor het beleid van de AMM is de wens om een kennisinstelling te zijn. Als het gaat om opleidingsinnovatie binnen AMM komen twee aspecten naar voren, zo geeft de opleiding in de documentatie aan: het vernieuwen van opleidingsproducten waaronder Maatschappelijk Werk en Dienstverlening. Dit vanwege diverse veranderingen die zijn geconstateerd in de samenleving, het beroepenveld, het gedrag van studenten, onderwijskundige inzichten en technologische vernieuwingen. Het gaat daarbij om een ingrijpende verandering (van aanbodgericht naar dialooggestuurd) van het onderwijs; het besef dat er geen concreet eindpunt is voor de innovatie. Er wordt gestreefd naar een symbiose tussen de wereld van het hoger onderwijs en de buitenwereld, of meer specifiek: het beroepenveld waarvoor studenten opgeleid worden. In de strategische discussie over de koers van het opleidingsprogramma van AMM die sinds 2003 is gevoerd, is bewust gekozen voor het E(ven)M(ooi)M(aar)A(nders)-project als focus voor vernieuwing. Doel van het EMMA-project is: het ontwerpen van een nieuwe opzet van het opleidingsprogramma Social Work voor sociale professionals, waarin de aandacht uitgaat naar een flexibele en dialooggestuurde persoonlijke leerweg. Het gaat nadrukkelijk om een herontwerp van het onderwijs. Het draait om een radicale verandering van leerprocessen, waarbij de verantwoordelijkheid meer bij de student komt te liggen. Deze focus biedt ook meer kansen voor internationalisering, contractactiviteiten en de toekomst van life long learning. AMM volgt structureel de landelijke ontwikkelingen en trends in het beroepsdomein. Een belangrijke trend van de afgelopen jaren is de mogelijke ontwikkeling in de richting van een opleiding Social Work, waarin verschillende agogische beroepen (waaronder MWD en SPH) zijn vertegenwoordigd. In het EMMA-project is met deze mogelijkheid nadrukkelijk rekening gehouden. Op korte termijn zal dit nog niet worden gerealiseerd. In de volgende paragraaf gaan we verder in op recente ontwikkelingen specifiek binnen de opleiding MWD naar aanleiding van de proefaccreditatie. In het studiejaar is de AMM gestart met de invoering van een nieuw curriculum, dat gebaseerd is op de Persoonlijke Leer Weg (EMMA). Studenten kunnen binnen deze PLW kiezen voor leerpakketten, die de studenten leiden naar het ontwikkelen van competenties en de uitvoering van Beroepsproducten, waarin deze competenties kunnen worden uitgevoerd. Voor de toetsing verzamelt de student Bewijzen van Kunnen waarin de student aantoont een beroepsproduct, op een bepaald niveau, voldoende te hebben uitgevoerd, op school, dan wel in de beroepspraktijk. Binnen deze competentie gerichte, persoonlijke leerweg, wordt de student begeleid door een studieloopbaan begeleider, die naast individuele gesprekken ook groepsbijeenkomsten begeleidt (studiekringen) Proefaccreditatie oktober 2001 De opleiding MWD heeft in oktober 2001 deelgenomen aan een proefaccreditatie. Aan de basis van deze visitatie stond het zelfevaluatierapport Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, opgesteld in 2001 ( Zelfevaluatierapport MWD, 2001). Uit de definitieve rapportage (november 2001) en de Sideletter (december 2001) van de proefaccreditatie kwam een aantal aandachtspunten naar voren. Punten van aandacht waren met name: de sturende werking van de eindtermen, de overeenstemming tussen binnen- en buitenschools programma, het hbo-niveau, toetsing in relatie tot eindkwalificaties, deskundigheid docenten, Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 2

6 betrokkenheid van werkveld, planmatig werken en kwaliteitszorg. Deze aandachtspunten deden de Inspectie Hoger Onderwijs besluiten de ontwikkelingen binnen de opleiding, die ten tijde van de proefaccreditatie volop gaande waren, nauwlettend te volgen. Ter voorbereiding op een hieruit voortvloeiende meta-evaluatie van de proefaccreditatie leverde de AMM een bestuurlijke reactie op. In het Rapport van Bevindingen Natraject Proefaccreditering, d.d. 5 juni 2002, gaf de Inspectie Hoger Onderwijs aan op een zestal punten nog tekortkomingen/onduidelijkheden aan te treffen bij de opleiding MWD. Wat de onderwijsinhoud betreft waren dit: het hbo-niveau; de afstemming van de studieonderdelen op elkaar; de sturende werking van de eindtermen. Wat betreft het onderwijsproces waren dit: de werkvormen; de studiebelasting; de toetsing. In het kwaliteitsrapport geeft de opleiding aan welke maatregelen men nadien genomen heeft om de tekortkomingen te verbeteren. Deze maatregelen resulteerden uiteindelijk in positievere bevindingen van de Inspectie Hoger Onderwijs. In de Stand van zaken notitie in het kader van EBH door NVAO (januari 2005) is ingegaan op deze zes door de NVAO gevraagde onderwerpen, die overeenkomen met de beschreven bevindingen van de inspectie in Dit resulteerde uiteindelijk in een brief van de NVAO met de constatering dat: de opleiding MWD op alle genoemde punten vooruitgang heeft getoond; de evaluatie bestuurlijke hantering van de visitatie MWD uiteindelijk is afgerond; vertrouwen wordt uitgesproken in de voorbereiding van de toekomstige accreditatie. (Brief NVAO inzake Stand van zaken notitie Maatschappelijk werk en Dienstverlening, d.d. 3 mei 2005). Deze Stand van zaken notitie. vormde het startpunt voor de accreditatie MWD De ten tijde van de proefaccreditatie reeds in gang gezette vernieuwing heeft geresulteerd in een nieuw onderwijsprogramma, dat in volledig is ingevoerd Aanpak Instellingsaudit Saxion Hogescholen Op 14 maart 2006 heeft Hobéon een audit uitgevoerd op centraal niveau bij Saxion Hogescholen, waarbij gekeken is naar het beleid op instellingsniveau met betrekking tot alle onderwerpen/facetten uit het NVAO Accreditatiekader. Het auditteam heeft tijdens deze audit kunnen constateren, dat Saxion inmiddels voor een aantal facetten op centraal niveau duidelijk beleid heeft vastgelegd, dat door de afzonderlijke academies/ opleidingen wordt nagevolgd. De controle op de uitvoering van dit beleid en de werking van de PDCA-cyclus bij de afzonderlijke academies/opleidingen geschiedt o.a. door middel van bilaterale overleggen die de Raad van Bestuur drie maal per jaar heeft met de academiedirecteuren aan de hand van de Businessplannen van de academie, managementrapportages (Maraps) en een Management Review/Jaarverslag. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 3

7 Het auditteam heeft haar bevindingen vastgelegd in het Beoordelingsrapport Centraal Niveau Saxion Hogescholen (augustus 2006). De instellingsaudit werd verricht door de heren W.L.M. Blomen als leadauditor en drs. W.G. van Raaijen als onderwijskundige. De heer Blomen is als directeur en de heer Van Raaijen als senior adviseur werkzaam bij Hobéon Certificering. Als vakdeskundige maakte prof. dr. J.K. van Dijk en als werkvelddeskundige G. de Raad deel uit van dit auditteam. Van Dijk is Emeritushoogleraar Personeel en Organisatie in de Gezondheidzorg, een functie die hij tot eind 2004 vervulde aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Voorts was hij lange tijd als hoofd van de afdeling Personeels- en Arbeidsvraagstukken aan Prismant (een landelijk advies-en onderzoeksbureau in de gezondheidszorg) te Utrecht verbonden. Vanuit Prismant werkte hij als expert op het gebied van personeelsen arbeidsvraagstukken en deed hij zowel landelijke projecten, als instellingsondersteuning en advisering, opleidingen, trainingen en coaching. Vanaf 2005 werkt Van Dijk als zelfstandig bestuursadviseur op het gebied van personeel, organisatie en innovatie. De Raad was o.a. manager bij Polaroid, algemeen directeur bij Stork Plastics Machinery en Lid Raad van Bestuur bij Koninklijke Ten Cate. Van was hij Secretaris Generaal EFQM in Brussel en van Algemeen Directeur van de Raad voor Accreditatie. Momenteel is De Raad voorzitter van onder meer de Industriële Kring Twente, de Stichting Kwaliteit Twente en de Stuurgroep Versterking Industriepotentieel Twente. Secretarissen tijdens deze audit waren de dames G.C. Versluis en drs. E.R.J. Rijnen, beiden adviseur bij Hobéon. Begin 2007 heeft Hobéon nog een beperkte aanvullende verificatie uitgevoerd. Daarbij is gekeken naar die facetten waarvan het auditteam in 2006 had kunnen constateren dat Saxion daarvoor centraal beleid had vastgelegd. Geverifieerd is of Saxion kon aantonen dat dit instellingsbeleid wordt uitgevoerd door alle afzonderlijke academies/ opleidingen. De bevindingen van het auditteam van de instellingsaudit met betrekking tot de facetten waarvoor centraal beleid is vastgesteld, zijn beschreven bij de betreffende facetten in onderhavig adviesrapport ten behoeve van de accreditatie van de opleiding MWD. Bij deze facetten is vervolgens alleen nog een aanvullend oordeel met betrekking tot de specifieke uitwerking op opleidingsniveau beschreven Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de opleidingsvarianten voltijd en deeltijd van de opleiding MWD is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleiding MWD heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 4

8 Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een MWD opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door MWD aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review MR; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door de opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van beide opleidingsvarianten. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten meerdere externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van MWD, één student, één lead auditor, één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. 1 Visitatie heeft op 8 mei 2007plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 5

9 Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortganggesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma/de opleidingsprogramma s en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding(-en) werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 6

10 Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 7

11 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Studentlid Auditor onderwijs/secretaris: drs. G.J. Stoltenborg mw. H.P. Jaspers MA mw. dr. L. van Doorn mw. A. Bousema drs. G.W.M.C. Broers Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer Stoltenborg is lead auditor en heeft inmiddels een groot aantal audits in het kader van accreditatie geleid binnen verschillende domeinen. De werkvelddeskundige mevrouw Jaspers heeft zich in haar beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien heeft zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld gelet op de eisen vanuit het werkveld. Mevrouw Jaspers heeft op grond van haar ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals op het terrein van MWD. Zij heeft thans een zelfstandig projectbureau waarbij zij zich richt op consultancy, coördinatie, coaching en conceptontwikkeling in de zorg- en welzijnssector. De vakinhoudelijk deskundige mevrouw Van Doorn heeft zich in haar beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van het richtinggevend domeinspecifieke kader, de eindkwalificaties, de programma-inhoud gelet op recente ontwikkelingen in het vakgebied. Daarnaast heeft zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld gelet op ontwikkelingen binnen het vakgebied MWD. Behalve een goed beeld van de eisen die het vakgebied stelt aan afgestudeerde MWD ers, heeft zij eveneens goed zicht op MWD opleidingen. Zij is thans Lector Innovatieve Maatschappelijke Dienstverlening aan de Hogeschool Utrecht en eveneens verbonden aan het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn (NIZW). Mevrouw Jaspers en Van Doorn hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals op het terrein van MWD op HBO-niveau. Beide auditoren beschikken over uitgebreide ervaring op het vakgebied. Mevrouw Jaspers is werkzaam geweest als maatschappelijk werker, als vervangend teamleider algemeen maatschappelijk werk als projectcoördinator van een samenwerkingsverband tussen verschillende hulp- en dienstverlenende instanties voor jarigen. Mevrouw Van Doorn heeft ervaring op het terrein van sociaal kwetsbaren, maatschappelijke uitsluiting en integratie. Zij heeft (internationaal) onderzoek verricht naar daklozen. Zij is lid van verschillende landelijke werkgroepen: de werkgroep Welzijnsbeleid en de werkgroep Iedereen onderdak. Ook is zij lid van de Raad van Toezicht van de Stichting Tussenvoorziening in Utrecht. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 8

12 De heer Broers heeft zich als deskundige onderwijs vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Hij heeft in zijn vorige en huidige functie ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBOopleidingen gesteld worden. Mevrouw Bousema is derdejaars student MWD aan de Hogeschool Utrecht. Zij is sinds oktober 2004 lid van de Opleidingscommissie MWD van de faculteit Mens en Recht van de Hogeschool Utrecht en vanaf januari 2007 lid van de Opleidingscommissie-breed waarvan alle opleidingscommissies van de faculteit deel uit maken. Vanaf september 2006 is zij lid van de Gezamenlijke Opleidingscommissie van het Instituut Social Work. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 8 mei 2007 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 9

13 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De landelijke opleidingen op het terrein van Maatschappelijk Werk en Dienstverlening hebben aan een project deelgenomen om landelijk gemeenschappelijke opleidingskwalificaties MWD te formuleren. Uitgangspunt was dat het georganiseerde werkveld deze zou erkennen als adequaat en relevant voor de noodzakelijke kwalificaties van een beginnend beroepsbeoefenaar. Het project heeft geresulteerd in het Opleidingsprofiel Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Herkenbaar en toekomstgericht. April 2000 waaraan alle opleidingen zich hebben gecommitteerd. In de periode tot en met 2004 zijn de verschillende opleidingskwalificaties vertaald naar deelkwalificaties: concretiseringen naar oriëntatie-, reproductie- en productieniveau. De kwalificaties uit het opleidingsprofiel zijn richtinggevend voor het curriculum van de opleiding. Binnen de set opleidingskwalificaties uit 2000 is sprake van drie segmenten: Hulp- en dienstverlenen aan cliëntsystemen, Werken in en vanuit een arbeidsomgeving en Werken aan professionaliteit en professionalisering die vervolgens zijn uitgewerkt in aparte kwalificaties voorzien van een toelichting. Verder wordt uitgebreid stilgestaan bij het HBO-karakter van de opleiding waarbij de H van hoger en de B de beroep(sontwikkeling) worden uitgewerkt. Voor de jaren , en heeft de opleiding de set competenties uitgewerkt. In de documentatie is de inhoud van de MWD segmenten en landelijke kwalificaties uitgewerkt, is de samenhang beschreven tussen de MWD-kwalificaties en de hbocompetenties, de niveaus behorend bij de kernkwalificaties, de uitgewerkte MWD-kwalificaties, de Dublin Descriptoren in het MWD-curriculum en de zg. EMMA uitwerking van de kwalificaties (EMMA= Even Mooi Maar Anders. Centraal binnen EMMA, zo geeft de opleiding aan, staat het zo goed mogelijk afstemmen van het onderwijsleerproces en de inhoud van het onderwijs op de diversiteit van de studenten en op de beroepspraktijk). De opleidingskwalificaties sluiten aan bij het beroepsprofiel van de maatschappelijk werker van de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers die evenals de Academie Mens en Maatschappij van Saxion lid is van de International Federation of Social Workers. De lector van het Kenniscentrum Zorg, Welzijn & Technologie heeft zitting in de Adviesraad van het NVMW. Wat specifiek de opleidingskwalificaties betreft is het auditteam het volgende gebleken. De 38 opleidingskwalificaties van de opleiding MWD zijn integraal gebaseerd op het landelijke opleidingsprofiel MWD. Deze opleidingskwalificaties zijn door de opleiding nader uitgewerkt in te verwerven deelkwalificaties. Daarnaast is gebruik gemaakt van de Saxionuitwerking van de HBO-competenties. Richtinggevend waren landelijke trends die zich vooral richten op het gezamenlijke domein Social Work. Ontwikkelingen binnen dit domein zijn verwerkt, hierbij gebruikmakend van onder andere de nieuwe beroepenstructuur NIZW, waarin verschillende functieprofielen worden gepresenteerd. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 10

14 De opleiding MWD baseert haar kennis van de arbeidsmarktbehoefte verder op de informatie afkomstig van: de Raad van Advies die de leden van de Academie Mens en Maatschappij van Saxion adviseert met betrekking tot strategische ontwikkelingen op de arbeidsmarkt; het overleg tussen het management van de opleiding MWD en het management van andere sociaal agogische opleidingen: hier gaat het veelal om het businessplan van de instelling en welke rol het HBO zou kunnen spelen bij de realisering ervan; de beroepenveldcommissie die professionals uit de beroepspraktijk in contact brengt met het onderwijs en aangeeft wat nodig is voor de veranderende hulp- en dienstverlening; de contactdocenten: die systematisch contacten onderhouden met de opleiding MWD en daar geïnformeerd worden over ontwikkelingen en vragen. Het auditteam heeft verslagen bestudeerd van bijeenkomsten waarbij aanwezig waren representanten uit het werkveld en van de opleiding. Deze gaan terug tot en met het jaar Het auditteam heeft bij de bestudering van de verslagen gelet op de relevantie van deze bijeenkomsten voor de opleiding; met andere woorden: voorziet het werkveld de opleiding van voldoende relevante informatie. Dit blijkt het geval te zijn. Zo wordt er concreet ingegaan op veranderingen in het werkveld en de concrete betekenis hiervan voor de opleiding de werkinhoud van MWD ers in het werkveld is veranderd. Er worden andere competenties verwacht: coach, begeleider. Het auditteam heeft verder aandacht besteed aan de documentatie die de opleiding gebruikt bij het regelmatig herzien van de opleiding(skwalificaties). Sinds het verschijnen van het opleidingsprofiel in 2000 hebben zich minimaal twee ontwikkelingen voorgedaan die van groot belang zijn voor het beroep en daarmee voor de inhoud van het curriculum: vaststelling van de beroepenstructuur Zorg en Welzijn met het bijbehorende competentieprofiel Maatschappelijk Werker; publicatie van het Beroepsprofiel van de Maatschappelijk Werker (NIZW, 2006). In 2004 verscheen de Toekomstverkenning van het Verwey-Jonker Instituut (Van Vliet e.a., 2004). Deze toekomstverkenning is in een aantal bijeenkomsten met de medewerkers besproken. Daarbij is tevens aandacht besteed aan de vraag wat de gesignaleerde ontwikkelingen voor de beroepsuitoefening betekenen voor de opleiding MWD. De Toekomstverkenning werd een jaar later gevolgd door de Beroepenstructuur en het daarvan afgeleide competentieprofiel Maatschappelijk Werker. Hierin is aandacht besteed aan belangrijke kenmerken van het handelen van maatschappelijk werkers zoals vraaggericht, resultaatgericht, probleemgericht alsmede transparant werken. Uit de lijst competenties en kernformuleringen, zoals opgesomd in de documenten valt af te leiden dat de hier geformuleerde competenties in voldoende mate aansluiten bij de eisen die het werkveld stelt aan afgestudeerden. In dit verband is van belang op te merken dat in november 2006 de Academie Mens en Maatschappij een alumnionderzoek heeft laten verrichten onder 140 studenten die in 2004 en 2005 zijn afgestudeerd waarin ook de arbeidsmarktbehoefte is meegenomen. Binnen drie maanden na het afstuderen werkte 76% van de 58 respondenten in een betaalde functie, terwijl 15% verder studeert. Van de respondenten heeft 91% momenteel een betaalde baan. De helft van de respondenten (49%) had al een betaalde baan vóór het afstuderen. Van de respondenten heeft bovendien 73% een betaalde baan binnen het werkveld MWD. Ook geeft 88 % van de respondenten aan dat het gaat om een baan op hbo-niveau. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 11

15 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: de opleiding MWD biedt een curriculum aan dat geënt is op landelijk overeengekomen eindkwalificaties, die aantoonbaar tussen de MWD opleidingen zijn afgesproken en door het beroepenveld zijn gevalideerd; de opleiding heeft de kwalificaties van de landelijke beroepstructuur onderverdeeld in drie segmenten die op hun beurt uitgewerkt zijn in kwalificaties; de opleiding heeft zicht op de actuele ontwikkelingen binnen het beroepenveld MWD en voert op basis daarvan aantoonbaar onderwijsvernieuwingen door die in de documentatie goed beschreven zijn; de opleiding onderhoudt gestructureerde contacten met het beroepenveld, onder andere via deelname aan relevante vormen van overleg. Contacten die aantoonbaar effect hebben op het opleidingsprogramma. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 12

16 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen De opleidingskwalificaties zijn door de opleiding uitgewerkt in te verwerven deelkwalificaties op drie beheersingsniveaus. Deze deelkwalificaties differentiëren naar het niveau van complexiteit en zelfstandigheid van de student. De niveaus zijn: niveau 1: oriëntatie. De student heeft kennis van en beheerst de (deel)vaardigheden en attitude t.b.v. overzichtelijke, eenvoudige probleemsituaties. Dit niveau dient behaald te zijn aan het eind van de propedeuse. niveau 2: reproductie. De student kan geïntegreerd kennis, vaardigheden en attitude toepassen volgens gegeven procedures in overzichtelijke, eenvoudige probleemsituaties (postpropedeuse middenfase). niveau 3: productie. De student kan kennis, vaardigheden en attitude geïntegreerd, creatief en inventief toepassen in onoverzichtelijke, complexe probleemsituaties, zo nodig aan de hand van nieuw te ontwerpen en ontwikkelen procedures (postpropedeuse - eindfase). De kernkwalificaties en de hier van afgeleide opleidingskwalificaties van MWD met de daarbij op drie niveaus uitgewerkte deelkwalificaties, zijn inhoudelijk aantoonbaar een uitwerking en concretisering van de opleidings- en hogeschoolkwalificaties, inclusief Dublin Descriptoren en hbo-kwalificaties. Deze aantoonbaarheid blijkt uit het feit dat de opleiding de Dublin Descriptoren uitgebreid heeft uitgewerkt in drie documenten Uitwerking eindkwalificaties voor de studiejaren , 2005, 2006, Wijzigingen in zowel Dublin Descriptoren als hbo-generieke competenties worden Saxion-breed gecheckt. Ook het Saxion-breed inzetbare Centraal Orgaan Onderwijsontwikkeling en Kwaliteitszorg (COOK) checkt in hoeverre de opleidingskwalificaties van de opleiding voldoen aan de vijf Dublin Descriptoren. De opleiding heeft de Dublin Descriptoren in de door het auditteam bestudeerde informatie verder uitgewerkt. Ter adstructie geven wij het volgende voorbeeld per descriptor. Kennis en inzicht De inzichtelijke kennis omvat de theorieën, concepten en modellen die in de sociale wetenschappen bekend, gangbaar en beproefd zijn in relatie tot de vragen vanuit het beroep (het beroep hier opgevat in de brede zin, dus alle segmenten omvattend). De student heeft de inzichtelijke kennis nodig om hieraan te kunnen refereren bij de ontwikkeling van praktijktheorie. Omgekeerd zal de student om innovatief te kunnen werken in staat moeten zijn om verbindingen te leggen tussen nieuwe ontwikkelingen en nog niet gangbare en/of beproefde inzichtelijke kennis. De cognitieve vaardigheden op productief niveau zijn van belang omdat de beroepsbeoefenaar zich een wetenschappelijke manier van denken dient eigen te maken. Een wetenschappelijke manier van denken omvat onder andere het vermogen tot: conceptueel denken; systematisch denken; analytisch denken; multicausaal denken. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 13

17 Toepassen kennis en inzicht De afgestudeerde MWDér wacht niet af tot hem vragen of problemen voorgelegd worden, maar is zelf actief in het signaleren van mogelijke vragen en behoeften. Vanwege de complexiteit en/of verwevenheid van problemen zoekt de maatschappelijk werker een adequaat antwoord in een (meestal) geïntegreerde vorm van hulp- en dienstverlening. Integratief werken betekent het in een optimale mix: hanteren van verschillende methodieken en methoden van hulp- en dienstverlening; werken met individuen en met verschillend samengestelde groepen; hanteren van verschillende vormen van gespreksvoering binnen de hulp- en dienstverlening (begeleiden, adviseren, bemiddelen). Oordeelsvorming Complexiteit doet zich zowel voor in het handelen van de maatschappelijk werker als in de situatie waarin hij zich bevindt. Het beroepsmatige handelen is complex wanneer de maatschappelijk werker niet kan teruggrijpen op standaardprocedures, maar combinaties van procedures dient toe te passen of nieuwe procedures moet ontwikkelen. Complexiteit in de situatie doet zich op meer niveaus voor: binnen het cliëntsysteem, in de hulpvraag, in de instelling en in de maatschappelijke context. De maatschappelijk werker kan deze complexe situaties door- en overzien en is in staat daarin doelmatig en flexibel te handelen. De maatschappelijk werker kiest weloverwogen of (gedeeltelijke) verwijzing naar en/of samenwerking met aangrenzende beroepsgroepen nodig en wenselijk is en legt daarover verantwoording af. Om dat te kunnen doen heeft hij een open oog voor de zienswijze, de aanpak en de doelstelling van aangrenzende beroepen. Communicatie Vraaggericht werken wil zeggen dat in elke fase van de hulp- en dienstverlening de vraag en de behoefte van de cliënt primair bepalend zijn voor de vorm die hulp- en dienstverlening aannemen. Dat betekent nadrukkelijk niet de cliënt vraagt, de maatschappelijk werker draait. Het betekent wel dat de maatschappelijk werker dient te verantwoorden (naar de cliënt en andere betrokkenen): op welke wijze de gekozen vorm van hulp- en dienstverlening aansluit op de gestelde vraag van de cliënt of, en in hoeverre, hij de vraagstelling heeft vertaald of geïnterpreteerd alvorens tot een vorm van hulpen dienstverlening te komen. de maatschappelijk werker herkent en erkent de eigen zijns- en zienswijzen van de cliënt en neemt die als uitgangspunt voor zijn werken. Hij sluit aan bij de achtergronden van de cliënt, diens leeftijd, geslacht, seksuele voorkeur, levensbeschouwing en de culturele bagage. De maatschappelijk werker is zich daarbij bewust van zijn of haar eigen zijns- en zienswijzen en de manier waarop die in de hulp- en dienstverlening doorwerken. Leervaardigheden De afgestudeerde MWD er is in staat zich te verantwoorden voor zijn/haar handelen hetgeen impliceert dat de beginnend beroepsbeoefenaar het toekomstig (beroepsmatig) handelen kan bijstellen op grond van de evaluatie van het beroepsmatig handelen. Tevens kan deze aan anderen uitleggen en motiveren wat de overwegingen zijn die aan het (beroepsmatig) handelen ten grondslag liggen. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties van de opleiding voldoen aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de Dublin Descriptoren: de opleiding heeft deze Dublin Descriptoren op een heldere wijze uitgewerkt; de eindkwalificaties zijn aantoonbaar verankerd in het MWD-programma: de eindkwalificaties zijn in verband gebracht met het opleidingsprogramma en met de daarbinnen gehanteerde werkvormen. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 14

18 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen De opleidingskwalificaties van de opleiding MWD zijn gebaseerd op het landelijk vastgestelde opleidingsprofiel MWD. Het landelijk vastgestelde opleidingsprofiel gaat uit van een beheersing van de kwalificaties op het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar op hbo-niveau. De opleidingskwalificaties van de opleiding (zowel de landelijk overeengekomen kwalificaties als de specifieke Saxion uitwerking daarvan) zijn geformuleerd in termen van competenties die aantoonbaar in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Alle opleidingskwalificaties komen in de opleiding aan bod, maar de beginnend beroepsbeoefenaar hoeft nog niet alle kernkwalificaties op hetzelfde eindniveau te beheersen. Zo zal een pas afgestudeerde een aantal taken alleen nog onder leiding of begeleiding kunnen uitvoeren en voor andere is bijvoorbeeld een aantal jaren werkervaring vereist. Daar waar de beginnende beroepsbeoefenaar in directe relatie met cliënten, een team of in de eigen beroepsontwikkeling staat, zal hij de kernkwalificaties tot op het hoogste niveau van de opleiding (productief niveau) moeten doorlopen. Het auditteam constateert dat de opleidingskwalificaties/competenties zijn opgesteld in 1999/2000. Nadien heeft de opleiding de kwalificaties, waar nodig, aantoonbaar bijgesteld zoals blijkt uit het door het auditteam bestudeerde document Uitwerking kwalificaties MWD , een document dat jaarlijks wordt bijgesteld zo constateert het auditteam. Hierbij is eveneens gebruik gemaakt van de Beroepenstructuur 2005, opgesteld door het NIZW en van de door het Verweij-Jonker Instituut uitgevoerde Toekomstverkenning ten behoeve van een beroepenstructuur in zorg en welzijn. De opleiding heeft aan het auditteam documentatie beschikbaar gesteld waarin wordt ingegaan op de contacten van de opleiding met het werkveld. Beschreven zijn de doelstelling en de uitgangspunten van de contacten met het werkveld, de werkwijze van de organisatie en het aspect internationalisering. Er is sprake van een voldoende uitgebreid netwerk waardoor de opleiding beschikt over voldoende informatie en kennis wat betreft de relatie van de opleiding met het werkveld. De wensen en behoeften van het werkveld bereiken de opleiding uit verschillende bronnen, zoals de beroepenveldcommissie, stagebegeleiding, medewerkers die zelf ook deels werkzaam zijn in het werkveld, Bureau Kennistransfer, Kenniscentrum Zorg, Welzijn & Technologie, en via activiteiten voorkomend uit convenanten met werkveldinstellingen. Zo is het thema huiselijk geweld geïmplementeerd in 2004 in de onderwijseenheid: Hulpverlening na geweld. Aan dit project is in de regio meegewerkt door Carint, de politie, Vrouwenopvang Overijssel en de GGD. Op basis van inbreng van de Beroepenveldcommissie is het afgelopen jaar het curriculum zodanig aangepast dat het contact met de stage-instellingen intensiever is geworden. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 15

19 De opleiding MWD gebruikt de uitkomsten van arbeidsmarktonderzoek en beschikbare arbeidsmarktverkenningen om inzicht te krijgen in de behoefte aan inzet van afgestudeerden op de arbeidsmarkt. Ook de input uit de Raad van Advies en de Beroepenveldcommissie wordt gebruikt. Ook via het Kenniscentrum Zorg, Welzijn & Technologie, waar intensief wordt samengewerkt met het werkveld ten behoeve van kenniscirculatie, heeft de opleiding MWD inzicht in de behoefte aan inzet ten behoeve van de arbeidsmarkt. De verkregen inzichten worden beschreven in het AMM visiedocument opleiding MWD. De kerncompetenties die meer overstijgend zijn bij de uitoefening van het beroep, worden in de opleiding aangeboden tot op het tweede, reproductieve niveau. Na het afstuderen kan de MWD er zich in de beroepspraktijk op alle gebieden verder bekwamen tot een ervaren beroepsbeoefenaar. Met de opleiding Social Work van de Fachhochschule Düsseldorf is een curriculumvergelijking uitgevoerd. Daaruit kwamen verschillen en overeenkomsten naar voren. De overeenkomsten lagen op het gebied van de te verwerven basiskennis voor studenten Social Work. Binnen Saxion ligt het accent meer op het verwerven van competenties/ beroepsvaardigheden. In Düsseldorf kunnen studenten zich meer specifiek richten op mediatechniek. Ten slotte: bovenstaande bevindingen gelden voor beide varianten van de MWD-opleiding. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: de opleiding heeft de eindkwalificaties direct afgeleid aan het door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofiel en daar eigen accenten aan toegevoegd; in de van dit beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke kwalificaties wordt ook het niveau van de beginnend beroepsbeoefenaar geformuleerd; de opleiding onderhoudt nauw contact met het werkveld en monitort daarmee eventuele veranderingen die van belang zijn voor het studieprogramma. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor beide varianten van de opleiding als voldoende: de opleiding besteedt aantoonbaar veel energie aan de aansluiting van de opleiding met de eisen die het werkveld stelt; het werkveld wordt betrokken bij het opstellen en actueel houden van opleidingskwalificaties; de opleidingsdoelstellingen voldoen aantoonbaar aan de niveaueisen die aan een HBO bachelor gesteld worden; de opleiding heeft de opleidingskwalificaties rechtstreeks en volledig ontleend aan het door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofiel en daar eigen accenten aan toegevoegd. Conform de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan voldoende. Het auditteam beoordeelt evenwel drie facetten van het onderwerp Doelstellingen Opleiding als goed en één als voldoende. Dit rechtvaardigt (zie onder E) een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam deze kwalificatie als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 16

20 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen In het door het auditteam bestudeerde Businessplan van de Academie Mens en Maatschappij is blijvende vernieuwing als vertrekpunt van onderwijsproducten geformuleerd : Werken en leren gaan steeds meer samen, kennisontwikkeling op de werkplek is een normale zaak aan het worden en samenwerken in (multidisciplinaire) teams is noodzaak. Recente ontwikkelingen op het vakgebied worden door deelname van zowel instellingen, als medewerkers en studenten MWD, gesignaleerd en waar noodzakelijk ingevoerd in het opleidingsprogramma. Uit de documentatie blijkt bijvoorbeeld dat de Raad van Advies de Academie Mens en Maatschappij gewezen heeft op de behoefte van het werkveld aan ondernemerschap bij hbo ers mede gelet op Wet Maatschappelijk Ondernemen (WMO). Dit wordt meegenomen in de ontwikkeling van nieuw onderwijs. Door het inrichten van een expertisecentrum op het gebied van WMO vanuit het Kenniscentrum wordt hiervoor al een eerste aanzet gegeven. Ook door middel van het lectoraat, verbonden aan het Kenniscentrum Zorg, Gezondheid & Technologie, wordt gezocht naar een goede afstemming van het onderwijs op ontwikkelingen in het beroepenwerkveld en in de wetenschap. De beide varianten van de opleiding MWD besteden aantoonbaar aandacht aan de vertaalslag van actuele ontwikkelingen in het vakgebied naar het curriculum van de opleiding. Veel van deze ontwikkelingen zijn terug te vinden in het curriculum en verder geconcretiseerd in de literatuur. De huidige ontwikkelingen binnen het vakgebied vragen enerzijds om brede professionals en anderzijds om gespecialiseerde professionals met een brede blik. Voor de opleiding betekent dit: een traject Internationalisering; aandacht voor het onderwerp kwaliteitszorg in het curriculum; het verwerken van actuele trends in bestaande onderwijseenheden (bijvoorbeeld in de tweedejaars onderdelen casemanagement en oplossingsgerichte hulpverlening); aanbod van een breed scala aan methodiektrainingen in het derde jaar, die inspelen op actuele praktijkthema s. Voorbeelden hiervan zijn de onderwijseenheden Dak- en thuislozenhulp, Outreachende hulpverlening, Beslismodel Eigen Kracht Conferentie, Sociaal digitaal en Werken met verhalen ; Het nieuwe leerpakket Signalering en preventie waarbij studenten zich actief moeten oriënteren op een aantal ontwikkelingen in de samenleving. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie HBO bachelor opleiding MWD Saxion Hogeschool Enschede 17