Instituut Life Science & Technology Saxion Hogeschool Enschede

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Chemie,Chemische Technologie, Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd Instituut Life Science & Technology Saxion Hogeschool Enschede

2 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Chemie(34396),Chemische Technologie(34275), Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek (34397), voltijd Instituut Life Science & Technology Saxion Hogeschool Enschede Hobéon Certificering BV mei 2005 Auditteam: W.L.M. Blomen A.T. de Bruijn N.T.M. Klooster A.Sturk V.J. Stittelaar R.M. Visscher

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Bereik van de beoordeling Beoordelingsprocedure en werkwijze Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma 30 juni BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 11 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 13 Onderwerp 2: Programma 16 Facet 2.1. Eisen HBO 16 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma 18 Facet 2.3. Samenhang Programma 21 Facet 2.4. Studielast 23 Facet 2.5. Instroom 25 Facet 2.6. Duur 27 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 28 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 30 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 32 Facet 3.1. Eisen HBO 32 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 34 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 35 Onderwerp 4: Voorzieningen 37 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 37 Facet 4.2. Studiebegeleiding Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 40 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 42 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 44 Onderwerp 6: Resultaten 46 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 46 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema Chemie Voltijd Oordeelschema Chemische Technologie Oordeelschema Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek Integraal oordeel/ advies aan NVAO 54 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen externe auditoren Bijlage II: Programma visitatie 30 juni 2004

4 1. INLEIDING 1.1. Bereik van de beoordeling Saxion Hogeschool Enschede verzorgt hbo bachelor opleidingen Chemie (voltijd), Chemische Technologie (voltijd) en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek (voltijd). Deze drie opleidingen waren ten tijde van de beoordeling ondergebracht in het instituut Life Science & Technology. Het auditteam beoordeelt het onderbrengen van deze drie opleidingen in één instituut als een begrijpelijke stap. Tenslotte is er de afgelopen jaar sprake van een toenemende ontschotting van disciplines waarbij grenzen tussen vakgebieden verdwijnen. Met name binnen de natuurwetenschappen is deze tendens sterk ontwikkeld: disciplines als chemie, biochemie en fysica vertonen steeds meer interdisciplinaire verbanden die ertoe leiden dat zij hun eigenstandigheid opgeven (zie bijvoorbeeld ons oordeel over het onderwerp Programma ). Dit blijkt tevens uit de gezamenlijke ontwikkeling van landelijke profielen in het Clusteroverleg Laboratorium en Procestechnologie (COLP). Hobéon Certificering heeft als Visiterende en Beoordelende Instantie (VBI) deze opleidingen in één gezamenlijk traject beoordeeld en zijn oordeel over de betreffende opleidingen in één rapport samengevat omdat zij alle drie, zo heeft Hobéon Certificering kunnen vaststellen, worden aangeboden binnen één gemeenschappelijk kader (managerial, organisatorisch, beleidsmatig, onderwijskundig en qua feitelijke uitvoering). Dit betekent dat de opleidingsdoelstellingen, de inhoud en de vormgeving van de respectieve programma s worden vastgesteld en geborgd op een wijze die voor alle drie de opleidingen en hun varianten gelijk is. Ook de wijze waarop inzet personeel, voorzieningen en interne kwaliteitszorg zijn geregeld, is voor de drie opleidingen en hun varianten gelijk. Deze beoordeling is gericht op accreditatiebeslissingen met betrekking tot de hbo bachelor opleidingen: voltijd Chemie, voltijd Chemische Technologie en voltijd Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. De basis voor de beoordeling van Hobéon Certificering vormde de Zelfevaluatie die door het instituut Life Science & Technology is uitgevoerd en waar de drie opleidingen deel van uit maken. Deze zelfevaluatie dateert van 24 maart Vervolgens heeft Hobéon Certificering een audit uitgevoerd op de hogeschool waarin hetgeen de opleidingen in de zelfevaluatie beschreven hebben getoetst is. Concreet betekent dit dat open staande vragen beantwoord zijn, documenten zijn ingezien, gesproken is met verschillende representanten van de drie opleidingen en het instituut Life Science & Technology en het auditteam zich ter plekke een beeld heeft gevormd van de fysieke omgeving waarbinnen de opleidingen gegeven worden. Wij merken op dat een aantal in het kader van de accreditatie te beoordelen onderwerpen en facetten binnen Saxion op het niveau van het instituut Life Science & Technology geregeld zijn. Deze aspecten zijn dan ook voor de drie opleidingen hier besproken gelijk; de beoordeling van deze onderwerpen en facetten is in deze rapportage opgenomen Beoordelingsprocedure en werkwijze Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de opleidingen is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Hierin staan de criteria vermeld aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van de, eveneens door de NVAO vastgestelde, onderwerpen en facetten als voldoende kan worden beoordeeld. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd 2.0 1

5 Hobéon Certificering heeft het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs uitgewerkt in een checklist. Voor de door Hobéon Certificering beoordeelde opleidingen werd deze lijst ( Checklist Accreditatie HBO Bachelor ) gebruikt waarin per facet een aantal toetspunten is opgenomen om de beoordeling van de facetten voor alle partijen inzichtelijker te maken. In de voor u liggende rapportage is de beoordeling van de afzonderlijke toetspunten geaggregeerd op het niveau van de door de NVAO aangegeven onderwerpen en facetten. Met betrekking tot het opleidingsspecifieke referentiekader geldt het volgende. Saxion Hogescholen heeft zelf in overleg met de opleidingen een set van ijkpunten ontwikkeld, dat dient als een instellingsspecifieke vertaling van het accreditatiekader van de NVAO en dat op een aantal aspecten een eigen (streef)norm bevat. De opleidingen hebben in de zelfevaluatie aangegeven hoe zij zich verhouden tot deze normstelling. Voorts hebben de opleidingen die in dit rapport worden beoordeeld zich voor wat betreft doelstellingen, beroepsprofiel en opleidingscompetenties in belangrijke mate gebaseerd op de landelijke beroepsprofielen en opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de opleidingen en het beroepenveld (het Clusteroverleg Laboratorium en Procestechniek, COLP). Het auditteam heeft zowel de instellingsspecifieke als opleidingsspecifieke referentiekaders beoordeeld en hierbij vastgesteld dat deze in voldoende mate gespecificeerd zijn en passend voor de opleidingen die nu geaccrediteerd moeten worden en heeft deze kaders in de beoordeling betrokken. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het betreft hier een analyse en beoordeling van de door de opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek geleverde schriftelijke informatie. Ten eerste de aangeleverde Management Review / Zelfevaluatie van de opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek (allen voltijd) aan de hand van het opleidingsspecifieke referentiekader. Ten tweede de daaraan gerelateerde documentatie. Deze documentatie had betrekking op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende verbetermaatregelen, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, rendement. Op basis van de door de opleidingen aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de audit (zie hieronder) werd het management van de opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd 2.0 2

6 Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek, één student, één lead auditor vanuit Hobéon Certificering, één onderwijskundig auditor vanuit Hobéon en één secretaris eveneens vanuit Hobéon Certificering. Tevens is gebruik gemaakt van een extra notulist voor de verslaglegging tijdens de audit, dit betrof een student van InHolland. Onder controle moet hier worden verstaan dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en materiële voorzieningen betreft- door eigen waarneming. De additionele documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de gremia uit het werkveld waarmee de opleidingen overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; portfolio s van studenten en de (schriftelijke weergave van de) beoordeling daarvan door docenten; stageverslagen en beoordelingen; de zogeheten beroepsproducten die gedurende de opleidingen door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van de opleidingsprogramma s en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. 1 Visitatie heeft op 30 juni 2004 plaatsgevonden. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd 2.0 3

7 Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader 2 heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. D. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder E, als extra aantekening vermeld. E. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 3 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een Onderwerp uitsluitend onvoldoende of voldoende scoren; een Facet kan volgens diezelfde regels onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. 3 In het NVAO-Accreditatiekader worden bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten onderscheiden. Eén van die facetten (facet 2.6.) betreft de duur van de opleiding. Het daarbij behorende criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil die opleiding überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatieonderzoek. Duur is dus van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Rendement of Kwaliteit Personeel. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd 2.0 4

8 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld. Voorzitter: W.L.M. Blomen directeur Hobéon Certificering; Leden: Prof. Dr. A. Sturk hoogleraar Klinische Chemie, hoofd afdeling Klinische Chemie, AMC, Amsterdam; Dr. N.Th.M. Klooster fysisch chemicus, commercieel manager Analytic services, Shell, Amsterdam; Ir. A.T. de Bruijn senior adviseur Hobéon Certificering; V. Stittelaar student aan de Haagse Hogeschool: Bestuurskunde / Overheidsmanagement, duale opleidingsvariant; Secretaris: Drs. R.M. Visscher adviseur Hobéon Advisering; Notulist: I. van der Hoorn student InHolland. Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen dat de voor de beoordeling van de opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (het primaire proces en de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (programma in relatie tot specifiek domein). De werkvelddeskundigen A. Sturk en N. Klooster hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud, (iv) interactie tussen opleidingen en werkveld, (v) kwaliteit en deskundigheid van de medewerkers en (vi) het gerealiseerde niveau. De heer Sturk heeft onder andere Chemie gestudeerd aan de Vrije Universiteit Amsterdam en heeft een opleiding tot klinisch chemicus gevolgd aan het Academische Medisch Centrum in Amsterdam. Hij is thans hoogleraar Klinische Chemie en hoofd van de afdeling Klinische Chemie van het AMC Amsterdam. Tevens is hij voorzitter van het bestuur van de divisie Laboratorium specialismen binnen het AMC. De heer Klooster heeft vanuit een analytisch-chemische achtergrond gewerkt in diverse management functies bij het Nederlands Forensisch Instituut in Rijswijk, Gist brocades (thans DSM) te Delft, Yamanouchi Europe in Leiderdorp, Shell in Pernis en Amsterdam en bij Shell Analytical Services Amsterdam als business developer. Momenteel is hij Manager Analytical Services division bij Intertek Caleb Bratt te Hoogvliet. De heren Sturk en Klooster hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan chemici, chemisch technologen, en biologie & medisch laboranten. De werkvelddeskundigen brengen beide expertise mee op het gebied van het biologisch en medisch werkveld en het kwalificatievraagstuk binnen het hoger onderwijs alsmede op het gebied van de ontwikkelingen in het (bio)chemische en chemisch technologisch werkveld en het kwalificatievraagstuk binnen het chemisch hoger onderwijs. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd 2.0 5

9 De deskundige onderwijs heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. De heer De Bruijn heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan hbo-opleidingen gesteld worden. Zijn werkzaamheden thans liggen met name op het terrein van de relatie onderwijs-arbeidsmarkt, i.c. de analyse van eisen die de arbeidsmarkt stelt aan studerenden die een technische opleiding volgen. De voorzitter en secretaris van het auditteam richten zich vooral op de kwaliteit van de doelstellingen, organisatie, personeel en resultaten van de opleiding. De heer Blomen is al sinds 1976 actief in het hoger onderwijs op het gebied van bestuur, strategie en organisatie en combineert die kennis met jarenlange ervaring op het gebied van audits en certificering. De heer Visscher heeft naast zijn MBA in zijn vorige en huidige functie ervaring opgedaan met bedrijfsstrategische vraagstukken, organisatieverandering en performance management. Tevens heeft hij in zijn huidige functie enkele jaren ervaring in kwaliteitsmanagement opgebouwd. Zie voor curricula vitae bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de audit gesprekken gevoerd met gesprekspartners afkomstig van het Instituut Life Science & Technology en van de drie opleidingen waaronder de directeur, de opleidingscoördinatoren, medewerker kwaliteitszorg, externe communicatie, docenten, de coördinator van de propedeuse, de voorzitters en enkele leden van de examencommissies van de drie opleidingen, coördinatoren stage & afstudeerfase, coördinatoren studieloopbaanbegeleiding, hoofden ondersteunende diensten en studenten (voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de audit van de kant van de hogeschool verwijzen wij naar bijlage II) Programma 30 juni 2004 Zie bijlage II. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd 2.0 6

10 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie hbo. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek van de Saxion Hogeschool Enschede hebben een duidelijk beeld welke kwalificaties door afgestudeerden beheerst dienen te worden. De landelijk vastgestelde beroepsprofielen HBO-ingenieur Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Biomedisch Laboratoriumonderzoek (2002) en het daarvan afgeleide landelijk opleidingsprofiel (2003) zijn richtinggevend voor de ontwikkeling van de opleidingen. De opleidingen waren alle drie vertegenwoordigd in werkgroepen of projecten van het Clusteroverleg Laboratorium en Procestechnologie (COLP) die het meest recente beroepsprofiel en opleidingsprofiel hebben samengesteld. Het COLP en daaraan voorafgaand het overleg binnen Competent HTNO hebben geleid tot het landelijke beroepsprofiel en het landelijke opleidingsprofiel die in nauw overleg met vertegenwoordigers van het werkveld werden opgesteld. In 2002 werd het beroepsprofiel geaccordeerd door het gezamenlijke werkveld en in 2003 volgde de accordering van het landelijk opleidingsprofiel. In het beroepsprofiel (2002) zijn zeven beroepscompetenties geformuleerd, met bijbehorende gedragscriteria. Deze zijn voor alle drie de opleidingen in grote lijnen hetzelfde. Hieronder worden ze genoemd met de indeling in niveaus waarin de competenties ontwikkeld kunnen worden: 1. Onderzoeken. 2. Experimenteren. 3. Beheren/ coördineren. 4. Adviseren/ verkopen. 5. Instrueren/ begeleiden. 6. Leiding geven. 7. Zelfsturing. Hierin worden landelijk vier niveaus onderscheiden: I. Effectief gedrag vertonen als de omgeving daar aanleiding toe geeft. II. Effectief gedrag vertonen als basis van eigen initiatief. III. Effectief gedrag van andere in de directe werkomgeving versterken, in het bijzonder door voorbeeldgedrag. IV. Effectief gedrag van anderen binnen de organisatie inspireren en daarmee binnen de organisatie of onderdeel daarvan het niveau van de competentie verhogen. Van elke competentie zijn de kenmerkende gedragscriteria in het beroepsprofiel beschreven op het niveau van een ervaren beroepsbeoefenaar in een bepaalde functie. Het landelijk opleidingsprofiel is afgeleid van dit beroepsprofiel. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd 2.0 7

11 Het opleidingsprofiel bevat de kwalificaties die aan het einde van de opleidingen verworven moeten zijn om functies binnen het werkveld op startersniveau te kunnen beoefenen. Bij oplopende niveaus is sprake van toenemende complexiteit en zelfstandigheid in de werksituatie. De kwalificaties zijn door de drie opleidingen uitgewerkt in niveaus voor de propedeuse en post-propedeuse. Chemie In Tabel 1 wordt weergegeven wat het vereiste competentieniveau is dat hoort bij het afronden van de propedeuse en bij het afstuderen. Daarbij dient te worden vermeld dat tenminste één van de met een * gemarkeerde competenties met tenminste één niveau dient te worden verhoogd. De keuze hiervoor wordt aan de student gelaten. Competenties 1 Onderzoeken 2 Experimenteren 3 Beheren / coördineren 4 Adviseren / verkopen 5 Instrueren / begeleiden 6 Leidinggeven / managen Eindniveau propedeuse I I I I Eindniveau opleiding II* III II* I* II* II* II Tabel 1. Kwalificatieniveaus van competenties aan het eind van de propedeuse en aan het eind van de opleiding CH. 7 Zelfsturing Chemische Technologie Binnen de opleiding CT worden de studenten aangesproken als medewerkers. De Werkplaats krijgt hierdoor een nog sterker beroepskarakter. De niveaus waarin de medewerkers zich onderscheiden zijn: Junior (junior A voor de reguliere instroom, junior B voor de versnelde route) Assistent Senior Senior Zowel voor de aangereikte taken in de thema s als voor promotie naar een hoger niveau binnen De Werkplaats wordt gebruik gemaakt van de eerder genoemde landelijk vastgelegde competenties. Daarbij heeft CT er voor gekozen om de eerder beschreven vier competentieniveaus terug te brengen tot twee niveaus. De reden hiervoor is dat voor het houden van functioneringsgesprekken tussen studenten onderling en tussen docenten en studenten een vereenvoudiging in niveaus noodzakelijk is. Deze zijn ruwweg te karakteriseren als een passief bewustzijnsniveau en een actief niveau waarin de student zelfstandig handelt. In Tabel 2 worden de verwachte niveaus per fase in de opleiding aangegeven. Het niveau van een Assistent-Senior is daarbij het niveau van de propedeuse. Niveau Competentieset Zelfsturing Experimenteren Onderzoeken Instrueren en Begeleiden Beheren en Coördineren Adviseren en Verkopen Leiding geven en Managen Junior A/B Assistent-Senior A1 B1 C Z1 Senior A2 B2 C2 D1 E1 - G1 Z1 Bachelor A2 B2 C2 D2 E2 F1 G2 Z1 Tabel 2: De niveaus van competentieverwerving in de verschillende leerjaren van de opleiding CT Algemene Competenties Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd 2.0 8

12 De letter en cijfer aanduiding die in tabel 2 gegeven worden zijn te vergelijken met de vier niveaus die boven aangegeven zijn. Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek Voor de opleiding B&M is in Tabel 3 het vereiste competentieniveau dat hoort bij het afronden van de propedeuse en bij het afstuderen weergegeven. Daarbij dient te worden vermeld dat tenminste één van de met een * gemarkeerde competenties met tenminste één niveau dient te worden verhoogd. De keuze hiervoor wordt aan de student gelaten. Competenties 1 Onderzoeken 2 Experimenteren 3 Beheren / coördineren 4 Adviseren / verkopen 5 Instrueren / begeleiden 6 Leidinggeven / managen Eindniveau propedeuse I I I Eindniveau opleiding II* III I* I* I* I* II Tabel 3. Kwalificatieniveaus van competenties aan het eind van de propedeuse en aan het eind van de opleiding B&M. 7 Zelfsturing De landelijke beroeps- en opleidingsprofielen van de drie opleidingen worden jaarlijks geëvalueerd in het landelijk verband. Daarnaast zorgen de drie opleidingen voor regionale afstemming op het regionale beroepenveld via een evaluatie van de domeinspecifieke doelstellingen door de werkveldcommissies van de respectievelijke opleidingen. De opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch laboratoriumonderzoek van Saxion Hogeschool Enschede hebben een procedure vastgesteld om het werkveld door middel van enquêtes regelmatig te betrekken bij het actualiseren van de eindkwalificaties. Het overleg met deze werkveldcommissies vindt minimaal eens per jaar plaats. Waar nodig worden, op basis van dit overleg, wijzigingen aangebracht in de kwalificaties, doelstellingen en/of het curriculum. Bij het van start gaan van de opleidingen volgens het nieuwe opleidingsprofiel hebben de werkveldcommissies van alle drie de opleidingen de opzet geaccordeerd. Het internationale aspect is belangrijk voor de opleidingen, niet in de laatste plaats door het internationale karakter van bedrijven op het terrein van chemie, chemische technologie en biologie & medisch laboratoriumonderzoek. Dit internationale element komt terug op meerdere plaatsen in het curriculum voor de bacheloropleidingen bijvoorbeeld daar waar het de keuze betreft van literatuur die voor een deel Engelstalig is. Het auditteam vindt het van belang dat de opleidingen gebruik maakt van anderstalige, i.h.b. Engelstalige, literatuur. Dit mede gelet op het van overheidswege aangemoedigde streven om opleidingen binnen het hoger onderwijs een meer internationaal karakter, i.c. internationale uitstraling, te geven. Aanpassing aan de eisen van het internationale beroepenveld gebeurt door middel van de input van de drie werkveldcommissies waarin ook internationaal opererende bedrijven en instellingen zijn vertegenwoordigd waaronder laboratoria, universiteiten en grote chemische concerns. Naast de samenwerking met andere hbo-opleidingen op het terrein van Chemie en Chemische technologie in Nederland is binnen de opleiding Chemie sprake van contact met de Universiteit Utrecht en is binnen de opleiding Chemische Technologie sprake van contact met de Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Universiteit Twente. Daarnaast zijn er binnen deze opleidingen contacten met het bedrijfsleven: voor de opleiding Chemie onder andere met Vredestein en Elementis (voorheen Servo) en voor Chemische Technologie onder andere met Elementis en Norit. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd 2.0 9

13 Behalve een inhoudelijke input voor beide opleidingen heeft dit tevens geleid tot een betere afstemming van de hbo-wo curricula zodat versnelde doorstroming mogelijk is van bachelor naar master. Tevens is door deze samenwerking geborgd dat afgestudeerden beschikken over voldoende actuele kennis en inzicht in de vakgebieden chemie en chemische technologie. De opleiding Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek heeft contacten, zo blijkt uit documentatie met de vakgroep Biomedische Technologie van de Universiteit Twente, de vakgroep Medische Genetica van de Rijks Universiteit Groningen en met de vakgroep Moleculaire Celbiologie en Antropogenetica van de Katholieke Universiteit Nijmegen. Daarnaast onderhoudt de opleiding B&M contacten met het bedrijfsleven (onder andere met Organon Oss). Externe contacten op het terrein van het vakgebied klinische chemie en medische microbiologie heeft de opleiding met medische centra in de regio. Door deze contacten is de opleiding in staat haar curriculum af te stemmen en regelmatig te herzien op basis van vakinhoudelijke informatie uit eerste hand en blijft er kennis van en inzicht in de eisen bestaan die de arbeidsmarkt heeft t.a.v. afgestudeerden van deze opleiding. Oordeel: Voldoende Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met representanten van de drie opleidingen. Het auditteam heeft de curricula van de opleidingen Chemie, Chemische technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek bestudeerd en deze naast de landelijke eindkwalificaties gelegd van de drie opleidingen. Het oordeel van het auditteam luidt dat de eindkwalificaties van de drie opleidingen overeenkomen met de landelijke eindkwalificaties van de opleidingen Chemie, Chemische technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek en dat deze kwalificaties in voldoende mate gebaseerd zijn op een gedegen inventarisatie van de literatuur, de beroepspraktijk en behoeften van de werkvelden. De kwalificaties zijn helder/eenduidig beschreven waarbij voldoende zichtbaar is dat de kwalificaties een adequate uitwerking zijn van de beroepsprofielen van de opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch laboratoriumonderzoek. Naast de afstemming op het landelijke opleidingsprofiel hebben de opleidingen tevens afstemming op het regionale maar ook internationale beroepenveld geborgd via overleg met de werkveldadviescommissies van de drie opleidingen. Tevens heeft het auditteam de samenstelling van de drie werkveldcommissies (per opleiding één) beoordeeld. Hierin hebben vertegenwoordigers van bedrijven en instellingen zitting die werkzaam zijn binnen de eerder genoemde en voor het vakgebied relevante sectoren. Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat er relevante vertegenwoordigers van het werkveld vertegenwoordigd zijn in de werkveldadviescommissies van de opleidingen Chemie, Chemische technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek. Voorts heeft het auditteam aan de hand van documenten geconstateerd dat de werkveldcommissies actief participeren bij het beoordelen en up-to-date houden van de eindkwalificaties en het onderwijsprogramma. De afstemming met het voor de opleidingen relevante beroepenveld is adequaat waarbij tevens sprake is van regelmatige actualisatie, zowel op het niveau van kwalificaties als curriculum. Ook worden het beroepsprofiel en de kwalificaties afgestemd op de wensen in de regio door inzet van diverse instrumenten waaronder de inzet van werkveldcommissies. De opleidingen hebben een herkenbare en relevante visie op de ontwikkelingen in het beroepenveld op het terrein van Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de drie opleidingen. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd

14 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het bachelorniveau is door de drie opleidingen beschreven in de vorm van competenties en onderscheidt zich duidelijk van het masterniveau, zo is het auditteam gebleken. De opleidingen hebben de beroeps- en opleidingskwalificaties getoetst aan de Dublin Descriptoren. Per descriptor is hierbij vastgesteld waar en hoe deze terugkomt in de opleidingen. Om het bachelorniveau scherper te definiëren, heeft bijvoorbeeld de opleiding Chemie samen met de KUN en de RUG gewerkt aan een adequate beschrijving van het bachelorniveau zodat doorstroming vanuit het hbo naar het wo tot de mogelijkheden behoort. Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleidingen B&M, chemie en chemische technologie geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden de onderstaande vijf dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. De dimensies van de Dublin Descriptoren Kennis en inzicht - de afgestudeerde B&M er beschikt over voldoende deskundigheid om binnen een biologisch/medische en of analytische setting (complexe) problemen op te sporen en te analyseren. - de afgestudeerde chemicus beschikt over voldoende vakkundigheid door zowel op chemisch-technisch als op chemisch wetenschappelijk gebied problemen op te sporen en te analyseren. - de chemisch technoloog beschikt over voldoende deskundigheid om problemen op te sporen in een bestaand materiaal, product of proces. - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog kan de juiste (statistische) technieken toepassen om de resultaten te verwerken/valideren en om de kwaliteit ervan te borgen. Toepassen kennis en inzicht - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog kan een onderzoeksvraag vertalen naar een adequate proefopzet inclusief werkvoorschriften. - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog kan aanbevelingen doen op basis van onderzoeksresultaten. - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog kan zodanig kennis, inzicht en vaardigheden tonen dat zijn werkzaamheden op een verantwoorde, veilige en kritische wijze kunnen worden uitgevoerd met de juiste methoden, technieken en apparatuur. - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog voert werkvoorschriften nauwgezet uit en stelt deze zo nodig bij, zodat aantoonbare en reproduceerbare resultaten worden verkregen. Oordeelsvorming - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog kan bij de keuze van de te gebruiken apparatuur rekening houden met de mogelijkheden en de beperkingen van die apparatuur. - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog kan relevante gebieden buiten zijn specialisatie beoordelen en zich nieuwe specialisaties eigen maken. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd

15 Communicatie - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog kan medewerkers adequaat informeren omtrent inhoud en toepassing van het beheersysteem en van eventuele wijzigingen. - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog kan wensen/vragen van klanten vertalen naar oplossingen of adviezen in overleg met onderzoekers en ontwikkelaars. - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog hanteert onderhandelingstechnieken bij inkoop en verkoop. Leervaardigheden - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog kan zelfstandig (anderstalige) literatuur selecteren en verkrijgen om zich verder in een probleem te verdiepen. - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog kan zich zelfstandig verdiepen in methodieken en achtergronden. - de afgestudeerde B&M er/chemicus/chemisch technoloog kan relevante gebieden buiten zijn specialisatie beoordelen en zich nieuwe specialisaties eigen maken. Het auditteam heeft verder vastgesteld dat de opleidingen de Dublin Descriptoren in feite koppelen aan vier zgn. opdrachtlijnen in het curriculum, elk met een eigen functie ten aanzien van de Dublin Descriptoren. Zo onderscheiden de drie opleidingen verschillende leerlijnen. Ten eerste een conceptuele lijn met opdrachten met zijn verschillende soorten PGO-taken: verklaringstaken, strategietaken, discussietaken en (vooral) studietaken. Ten tweede een integratieve lijn waarbij door de uitvoering van opdrachten studenten algemene en domeinspecifieke competenties ontwikkelen. De opdrachten worden zo realistisch mogelijk vormgegeven. Daarnaast wordt in sommige projectopdrachten ook aandacht besteed aan sociaalmaatschappelijke en ethische componenten waardoor een student leert te komen tot een eigenstandig oordeel. Ten derde hanteren de opleidingen een vaardigheden lijn waarbij de opdrachten gericht zijn op de verwerving van praktische laboratoriumvaardigheden, onderzoeksvaardigheden, projectmatig werken en communicatie. Deze opdrachten hebben veelal de vorm van practica, trainingen of workshops. Tenslotte heeft het auditteam in de curricula de zgn. Leren leren lijn aangetroffen. De opdrachten zijn hierbij gericht op de studieloopbaanontwikkeling (het leren werken met een persoonlijk ontwikkelplan en portfolio). Oordeel: Voldoende Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documentbeoordelingen en gesprekken met verantwoordelijken van de opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek. De eindkwalificaties en de vertaling daarvan naar het programma zijn door het auditteam ingezien. Het auditteam beoordeelt dit facet als voldoende voor de drie opleidingen. Het auditteam heeft de beschreven competenties bestudeerd en heeft geconstateerd dat de kwalificaties vertaald worden naar doelstellingen van het programma. De drie opleidingen hebben de Dublin Descriptoren aantoonbaar verwerkt, dat wil zeggen zij zijn in voldoende mate aanwijsbaar binnen de set kwalificaties van de drie opleidingen. De opleidingen hebben op basis van meer generieke kenmerken van hbo-bacheloropleidingen, op basis van het niveau van vergelijkbare studies (opleidingen HTNO) en in nauw overleg met het werkveld deze kwalificaties adequaat geformuleerd. De kwalificaties zijn op een inzichtelijke wijze gekoppeld aan de verschillende beroepsrollen. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd

16 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen De opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek van de Saxion Hogeschool Enschede zijn gebaseerd op de landelijk vastgestelde beroepsprofielen HBO-ingenieur Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Biomedisch Laboratoriumonderzoek (2002) en het daarvan afgeleide landelijke opleidingsprofielen (2003). De drie opleidingen waren vertegenwoordigd in werkgroepen of projecten van het Clusteroverleg Laboratorium en Procestechnologie (COLP) die de meest recente beroepsprofielen en opleidingsprofielen hebben samengesteld. Het COLP, en daaraan voorafgaand het overleg binnen Competent HTNO, hebben geleid tot de landelijke beroepsprofielen en de landelijke opleidingsprofielen die in nauw overleg met vertegenwoordigers van het werkveld zijn opgesteld. In 2002 zijn de beroepsprofielen geaccordeerd door het werkveld waarna in 2003 de definitieve accordering van de landelijke opleidingsprofielen volgde. De landelijke beroeps- en opleidingsprofielen van de opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek worden jaarlijks geëvalueerd in landelijk verband. Daarnaast worden de opleidingsprofielen en kwalificaties jaarlijks getoetst in de werkveldadviescommissies. Het auditteam heeft geconstateerd dat elk van de drie opleidingen, zoals eerder aangegeven, een eigen werkveldcommissie heeft. Deze commissie wordt zodanig samengesteld dat met de representanten uit het werkveld tevens alle inhoudelijke aspecten van de opleidingen gedekt zijn (bijvoorbeeld: commerciële aspecten maken deel uit van de drie opleidingen. In de werkveldcommissie is een representant opgenomen die dit commerciële aspect vertegenwoordigt en kan beoordelen tegen de achtergrond van recente ontwikkelingen). De leden van deze commissies, zo is het auditteam gebleken tijdens de audit, adviseren de verschillende opleidingen over de inhoud van het onderwijs en de afstemming met de beroepspraktijk. De werkveldcommissies participeren bijvoorbeeld in discussies over de competenties in beroepsprofielen, de stagedoelen, het curriculum en dergelijke. Elke werkveldcommissie vergadert minimaal één keer per jaar en vaker indien dat door de opleidingen of de commissies noodzakelijk wordt geacht, bijvoorbeeld indien nieuwe ontwikkelingen in het beroepenveld versneld moeten worden geïmplementeerd in het onderwijs. Naast het overleg met de werkveldcommissie zorgen de drie opleidingen ook op andere wijze voor de noodzakelijke betrokkenheid van het werkveld bij het onderwijs. Zo is het auditteam uit gesprekken en na bestudering van documenten gebleken dat medewerkers van de opleiding Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek op uitnodiging vergaderingen bijwonen van klinisch chemici van de NVKC regio oost indien onderwijsontwikkelingen op de agenda staan. Tevens wonen zij de jaarlijkse vergadering bij van stagebegeleiders van de NVKC regio oost. Onderwijsontwikkelingen zijn daar een vast agendapunt en hierbij wordt o.a. gesproken over de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt. Uit gesprekken met vertegenwoordigers van de opleidingen Chemie en Chemische Technologie is het auditteam gebleken dat medewerkers van beide opleidingen bezoeken brengen aan bedrijven (bijvoorbeeld in het kader van stages) waarbij zij zich op de hoogte stellen van de laatste ontwikkelingen op hun vakgebied en waarbij expliciet de aansluiting Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd

17 opleiding Chemie en Chemische Technologie en de arbeidsmarkt besproken wordt. Daarnaast verzorgen vertegenwoordigers van bedrijven en instellingen op het terrein van chemie en laboratoriumonderzoek regelmatig specifieke colleges op (voor de drie opleidingen overlappende) terreinen als bio-informatica, onderzoeksvaardigheden en klinisch chemisch onderzoek. Op deze wijze breiden docenten van de opleidingen Chemie, Chemische technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek, hun netwerk uit en worden zij op de hoogte gebracht van nieuwe ontwikkelingen binnen het vakgebied. De (inter)nationaal geaccepteerde beschrijving van de tien generieke kernkwalificaties van een HBO- Bachelor zijn opgenomen in de landelijk vastgestelde documenten Beroepsprofiel HBO-ingenieur Chemie, Beroepsprofiel HBO-ingenieur Chemische Technologie en Beroepsprofiel HBO-ingenieur Biologie & Biomedisch Laboratoriumonderzoek, zo heeft het auditteam vastgesteld. Deze zijn vergeleken met de beroepsspecifieke eisen. Vrijwel alle algemene competenties van de HBO-ingenieur zijn terug te vinden in de beroepsspecifieke competenties van de drie opleidingen. Het gerealiseerde niveau van studenten van de opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek wordt tevens beoordeeld tijdens het afstuderen. Uit gesprekken met representanten van de drie opleiding is het auditteam gebleken dat de begeleiders vanuit het werkveld positief zijn over het behaalde niveau (blijkend uit de scripties, de verdediging van de scripties door studenten en hun functioneren tijdens stages). Onafhankelijke werkvelddeskundigen zijn betrokken bij de evaluatie en ook hier blijkt dat de eindkwalificaties zoals de opleidingen die hanteren aansluiten op het gewenste niveau in het beroepenveld. Uit navraag door het auditteam in welke mate de resultaten van deze gesprekken resp. evaluaties schriftelijk zijn vastgelegd is gebleken dat dit nog in onvoldoende mate gebeurt. De opleidingen geven aan hier aandacht aan te zullen besteden. Daarnaast voeren de opleidingen evaluaties uit onder afgestudeerden door middel van de HBO-monitor. Hieruit blijkt dat 90% van de studenten positief oordeelt over de aansluiting bij het werk. Ook de constatering dat steeds meer studenten na hun opleiding een masteropleiding gaan volgen ondersteunt de waarneming dat de eindkwalificaties die de opleidingen nastreven aansluiten op het niveau van een bachelor en dat dit niveau ook daadwerkelijk gehaald wordt. De opleidingen toetsen op dit moment niet expliciet of de uitstromende studenten voldoen aan het niveau van een HBO-bachelor aan de hand van de tien generieke HBO-competenties. De opleidingen gaan deze evaluatie toevoegen aan de evaluatiecyclus in het studiejaar 2004/2005. Oordeel: Voldoende Aan de hand van documenten en gesprekken met het management van de organisatie is het auditteam tot zijn beoordeling gekomen. Het auditteam heeft hiervoor de beroeps- en opleidingsprofielen van de drie opleidingen ingezien en de vertaling daarvan naar het curriculum beoordeeld. Tevens heeft het auditteam aan de hand van notulen van onder andere werkveldadviesvergaderingen de afstemming op het regionale beroepenveld kunnen beoordelen. Daarnaast heeft het auditteam inzicht gekregen in de samenstelling van de werkveldadviescommissies en de evaluaties die de opleidingen hebben laten uitvoeren. Op basis van de bevindingen beoordeelt het auditteam dit facet als voldoende voor de opleidingen Chemie, ChemischeTechnologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoekopleidingen. Uit de verschillende sets kwalificaties blijkt dat deze in voldoende mate samenhangen met de binnen de landelijke kaders van het COLP opgestelde profielen en dat zij expliciet en in voldoende mate gericht zijn op het functioneren als een Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd

18 zelfstandig functionerende professional. Het auditteam constateert dat de drie opleidingen in voldoende mate open staan voor wijzigingen en/of aanvullingen in de set kwalificaties en het curriculum. De door de opleidingen georganiseerde bijeenkomsten met vertegenwoordigers uit het werkveld zijn daarbij essentieel. Tevens hebben medewerkers van de opleidingen frequente contacten met vertegenwoordigers uit het beroepenveld en zorgen regelmatige evaluaties met het beroepenveld dat het eindniveau van de opleidingen aan blijft sluiten bij het in het werkveld gewenste niveau. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Op basis van de oordelen op de facetten komt het auditteam tot een voldoende beoordeling voor het onderwerp Doelstellingen Opleiding voor de Chemie, Chemische Technologie en Biologie & medisch Laboratoriumonderzoek opleidingen van de Saxion Hogeschool Enschede. De afstemming met het voor de opleidingen relevante beroepenveld is adequaat waarbij tevens sprake is van regelmatige actualisatie, zowel op het niveau van kwalificaties als curriculum. Ook worden het beroepsprofiel en de kwalificaties afgestemd op de wensen in de regio door inzet van diverse instrumenten waaronder de inzet van werkveldcommissies. De opleidingen hebben een herkenbare en relevante visie op de ontwikkelingen in het beroepenveld op het terrein van Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek. Het auditteam heeft de beschreven competenties bestudeerd en heeft geconstateerd dat de kwalificaties vertaald worden naar doelstellingen van het programma. De drie opleidingen hebben de Dublin Descriptoren aantoonbaar verwerkt, dat wil zeggen zij zijn in voldoende mate aanwijsbaar binnen de set kwalificaties van de drie opleidingen. De opleidingen hebben op basis van meer generieke kenmerken van hbo-bacheloropleidingen, op basis van het niveau van vergelijkbare studies (opleidingen HTNO) en in nauw overleg met het werkveld deze kwalificaties adequaat geformuleerd. De kwalificaties zijn op een inzichtelijke wijze gekoppeld aan de verschillende beroepsrollen. Uit de verschillende sets kwalificaties blijkt dat deze in voldoende mate samenhangen met de binnen de landelijke kaders van het COLP opgestelde profielen en dat zij expliciet en in voldoende mate gericht zijn op het functioneren als een zelfstandig functionerende professional. Het auditteam constateert dat de drie opleidingen in voldoende mate open staan voor wijzigingen en/of aanvullingen in de set kwalificaties en het curriculum. De bijeenkomsten met vertegenwoordigers uit het werkveld zijn daarbij essentieel. Tevens hebben medewerkers van de drie opleidingen frequente contacten met vertegenwoordigers uit het beroepenveld en zorgen regelmatige evaluaties met het beroepenveld dat het eindniveau van de opleidingen aan blijft sluiten bij het door het werkveld gewenste niveau. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd

19 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen De opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek hebben een onderwijskundig concept gekozen waarbij de interactie met de beroepspraktijk centraal staat. Dit gebeurt door middel van praktijkgerichte opdrachten. Tijdens de studie is er interactie met de beroepspraktijk via praktijkopdrachten, stages en afstudeeronderwerpen (zie hierna). De link tussen onderwijs en beroepspraktijk wordt op dit niveau voor een belangrijk deel gelegd door docenten die naast hun onderwijstaak verschillende activiteiten buiten de school uitvoeren in de relevante beroepspraktijk. Het is deze link die mede bepalend is voor de mate waarin de inhoud van de drie opleidingen actueel is en blijft. In de drie onderwijsprogramma s wordt gebruik gemaakt van relevante vakliteratuur en bij nagenoeg alle modulen, zo heeft het auditteam tijdens de audit geconstateerd, wordt studiemateriaal gebruikt uit de beroepspraktijk. Veel hiervan is door het werkveld geleverd en biedt zo voldoende actualiteitswaarde. Het auditteam stelt vast dat op basis van het studiemateriaal dat zij heeft ingezien de aangeboden literatuur van een voldoende hbo-niveau is en voldoende diepgang biedt. Tevens is vastgesteld dat de vakgebieden voldoende breed aan bod komen. Het auditteam merkt op dat het door de snelle ontwikkelingen op (bio)medisch terrein niet altijd even eenvoudig is om literatuur (met name boeken) voor de opleidingen te selecteren die het predicaat recent verdient. Daarom vullen de opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek de lesstof aan met recente literatuur afkomstig uit vakbladen. De kwaliteit van het binnen de drie opleidingen gebruikte studiemateriaal wordt door studenten, zo blijkt uit evaluaties, als voldoende beoordeeld. Gerelateerd hieraan constateert het auditteam dat de mate waarin actuele ontwikkelingen in het curriculum opgenomen zijn voldoende geborgd is: docenten zijn in voldoende mate op de hoogte van recente vakmatige ontwikkelingen en besteden hier tijdens hun lessen, zo blijkt uit evaluaties, aandacht aan. Uit de zelfevaluatie van de drie opleidingen blijkt dat men hierbij verschillende bronnen gebruikt. Zo zijn er directe contacten van medewerkers met het werkveld, zijn er voor de drie opleidingen werkveldcommissies en zijn er contacten met alumni. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd

20 Uit de documentatie en de gesprekken tijdens de audit is gebleken dat de drie opleidingen gebruik maken van een onderwijsconcept waarbij De Werkplaats centraal staat. Uitgangspunten hierbij zijn de beroepspraktijk en de student. Deze Werkplaatsen zijn in de drie opleidingen een fysieke plek die ingericht is als, bijvoorbeeld, een laboratorium, waarin de beroepspraktijk per opleiding wordt nagebootst door middel van realistische opdrachten. Dit kunnen, zo is ons gebleken, practica, projecten en thema s zijn. Ter ondersteuning van de opdrachten worden instructies en (meer theoretisch gerichte) colleges gegeven. De opdrachten die studenten hierbij utvoeren leiden uiteindelijk tot beroepsproducten zo is tijdens de audit gebleken. In De Werkplaats gaan werken en leren hand in hand vanaf het begin van de opleiding en worden competenties geïntegreerd ontwikkeld. Aan de hand van zowel het samenwerkingsproces als de producten zelf, worden de competenties van de studenten beoordeeld. Door de vele praktijkgerelateerde opdrachten worden beroepsvaardigheden aangeleerd. Evaluatie van het programma door studenten, stagebegeleiders en alumni toont aan dat het programma voldoende ontwikkelingsmogelijkheden biedt aan studenten om beroepsvaardigheden te leren die relevant zijn voor de beroepspraktijk. De interactie met de beroepspraktijk is voldoende geborgd. Zo zijn er stages in de opleidingen opgenomen en worden de opleidingen afgesloten met een afstudeeropdracht die nadrukkelijk gericht is op het werkveld in het algemeen en de toekomstige werkplek van de afgestudeerde in het bijzonder. Voor alle drie de opleidingen geldt dat er in de eind- en afstudeerfase van oudsher veel aandacht aan de verwerving van kennis en inzicht in relatie tot (toegepast) wetenschappelijk onderzoek wordt besteed. Het auditteam waardeert dit op onderdelen onderzoeksgerichte accent binnen de drie opleidingen. Door deze onderzoeksvaardigheden nadrukkelijk in het curriculum op te nemen, worden essentiële beroepsvaardigheden ontwikkeld. Ook uit evaluaties onder studenten blijkt dat zij dit aspect waarderen. Oordeel: Goed Het auditteam heeft bovenstaande bevindingen vastgesteld aan de hand van documenten en gesprekken met verantwoordelijken van de opleidingen. Het auditteam heeft het onderwijsprogramma en het gebruikte studiemateriaal bekeken en vastgesteld dat het herkenbaar beroepsgericht is, een duidelijke relatie heeft met ontwikkelingen in het werkveld en dat de curricula van de drie opleidingen de ontwikkeling van de benodigde professionele vaardigheden mogelijk maken. Voor de opleidingen Chemie, Chemische Technologie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek komt het auditteam tot een goed beoordeling. De opzet van de drie opleidingen is binnen het instituut LST voor de drie opleidingen vergelijkbaar opgezet. Naar het oordeel van het auditteam hebben de drie opleidingen zichzelf hoge eisen gesteld voor wat betreft de aansluiting op de beroepspraktijk en heeft het concrete verbetermaatregelen ingezet om dit niveau te kunnen bereiken en behouden. Naar het oordeel van de auditers ontwikkelen de opleidingen de juiste beroepsvaardigheden en heeft het duidelijke verbanden met de beroepspraktijk. Chemie, voltijd; Chemische Technologie, voltijd; Biologisch & Medisch Laboratoriumonderzoek, voltijd