Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement voltijd - deeltijd - duaal. De Haagse Hogeschool

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement voltijd - deeltijd - duaal De Haagse Hogeschool

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement voltijd - deeltijd - duaal CROHO nr De Haagse Hogeschool Hobéon Certificering BV Datum 23 september 2009 Auditteam: R.J.M. van der Hoorn MBA (voorzitter) auditor) Mr. J.A. Frederik CMC Prof. Dr. M.R.Rutgers J. Mulders M. de Jong Secretaris: Mr. T. Vis (secretaris)

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van De Haagse Hogeschool en de opleiding De Haagse Hogeschool De opleiding Bestuurskunde/Overheidsmangement Benchmark Visitatierapport BO Interne audit Aanpak Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie van de opleiding Bestuurskunde/ Overheidsmanagement op 2 juni BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 11 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 13 Onderwerp 2: Programma 15 Facet 2.1. Eisen HBO 15 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 19 Facet 2.4. Studielast 23 Facet 2.5. Instroom 25 Facet 2.6. Duur 27 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 28 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 29 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 32 Facet 3.1. Eisen HBO 32 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 33 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 34 Onderwerp 4: Voorzieningen 36 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 36 Facet 4.2. Studiebegeleiding 37 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 39 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 39 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld Onderwerp 6: Resultaten 44 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 44 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema hbo bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement Duaal Integraal oordeel/advies aan NVAO 52 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 2 juni 2009

6

7 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde hbo bacheloropleiding Bereik van de beoordeling Het onderhavige rapport heeft betrekking op de voltijd-, deeltijd- en duale opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, crohonummer De voltijdvariant is een Engelstalige voltijdvariant en wordt vanaf 1 september 2007 aangeboden. Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de voltijd-, deeltijd en duale variant van de opleiding Bestuurskunde/ Overheidsmanagement in één rapport samengevat omdat deze varianten zijn gericht op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader worden aangeboden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de drie varianten zichtbaar gemaakt. Het auditteam heeft de Engelstalige voltijdvariant wat betreft het derde en vierde studiejaar beoordeeld op basis van de planvorming. Alleen het eerste en tweede studiejaar heeft het auditteam kunnen beoordelen op de daadwerkelijke uitvoering. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement van 20 april 2009 van De Haagse Hogeschool Karakteristiek van De Haagse Hogeschool en de opleiding De Haagse Hogeschool De Haagse Hogeschool is met circa studenten een van de grote hbo onderwijsinstellingen in de Randstad. De hogeschool kent 14 academies en is gevestigd in Den Haag en per 1 september 2009 in Delft (voorheen Rijswijk) (Academie voor Technology, Innovation & Society). Binnen De Haagse Hogeschool (hierna HHS) verzorgt de Academie Bestuur, Recht en Veiligheid de hbo bachelor opleidingen HBO-Rechten, Integrale Veiligheidskunde en Bestuurskunde/ Overheidsmanagement. De HHS heeft een ontwikkelingsprogramma (HOP ) dat is opgebouwd rond drie hoofdthema s. Deze zijn: De kerntaak van de hogeschool is het opleidingen van professionals die het vermogen hebben om in de toekomst over de grenzen van hun opleiding en beroep heen te kijken, die creatief en ondernemend zijn en een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van kennis; Maximale participatie in het hoger onderwijs: niet alleen de instroom maar ook het studiesucces vormt een punt van aandacht; De hogeschool is een kennisinstelling, die inspanningen levert op het gebied van kenniscirculatie en ontwikkeling. Als uitwerking van dit ontwikkelingsprogramma heeft de HHS het onderwijsbeleid uitgewerkt in de Haagse Bachelor, het personeelsbeleid in de Haagse medewerker en het organisatiebeleid in de Haagse architectuur De opleiding Bestuurskunde/Overheidsmangement De opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement (hierna BO) is een van de vier opleidingen van de Academie Bestuur, Recht en Veiligheid (ABRV). De opleiding BO leidt op voor beroepen waarin de publieke zaak het primaat heeft, tot professionals voor de publieke en semi- publieke sector (de public manager ). De werkkring van de public manager is niet alleen de overheid, maar ook organisaties in het verkeer tussen overheid en bedrijfsleven, en bedrijven en organisaties met een publieke taak (zoals organisaties op het gebied van veiligheid en openbare orde, woningbouwverenigingen, uitkeringsinstanties). Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool, 1.0 1

8 De opleiding BO is met de deeltijd en de duale variant in 1999 ontstaan uit de opleiding Bestuur, Beleid en Management (BBM). De opleiding BBM leidde op voor zowel een private als een publieke functie. Sinds 1 september 2002 maakt de opleiding deel uit van de Afdeling Bestuur, Beleid en Recht (BBR). Met de start van de opleidingen HBO-rechten en Integrale Veiligheidskunde in september 2007 is de afdeling omgezet in de Academie Bestuur, Recht en Veiligheid. Naast de deeltijd en duale variant kent de opleiding sinds september 2007 ook de voltijd Engelstalige variant International Public Management (IPM). Deze opleiding is mede op verzoek van de gemeente Den Haag tot stand gekomen en past in de internationale profilering van de gemeente. Het beroepsprofiel is gelijk aan dat van de andere varianten. In deze variant wordt de nadruk gelegd op de internationale context. Een belangrijk deel van het curriculum bestaat uit project onderwijs. De opleiding heeft voor deze variant ten tijde van de audit het derde studiejaar ontwikkeld en is gestart met de ontwikkeling van het vierde jaar waarin de studenten een stage zullen volgen. Met de faculteit Bouwkunde van de Hogeschool Utrecht en met de landbouwhogeschool Larenstein wordt de gezamenlijke opleiding (minor en afstudeerprogramma) Manage-ment Publieke Ruimte aangeboden. Deze opleiding valt buiten het bestek van de onderhavige audit Benchmark Nederland telt vijf bekostigde HBO opleidingen bestuurskunde/overheidsmanagement, waarbij in september studenten stonden ingeschreven. Het marktaandeel van de Haagse opleiding is 47%. Voor het studiejaar is de inschrijving 35 studenten (deeltijd) en 95 studenten (duaal). Dit is een daling ten opzichte van , met name in de duale variant (ongeveer 25%). Uit het Management review valt op te maken dat de opleiding BO zich van bestuurskundeopleidingen in Nederland niet alleen onderscheidt door haar duale karakter, maar ook dat zij zich richt op alle overheidslagen Visitatierapport BO 2004 De opleidingen Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de bekostigde hogescholen zijn in 2003 gevisiteerd. Het visitatierapport De kunst van het balanceren is in maart 2004 verschenen. De visitatiecommissie was over het algemeen positief over de opleiding BO van de HHS. Het eindniveau van de afgestudeerde bachelors acht zij op hbo-niveau. Ook de inhoud en relevantie van de curricula waardeert zij als voldoende. Wel constateert de commissie problemen inzake de studeerbaarheid en de onderwijsorganisatie. Naar haar oordeel dient prioriteit te worden gelegd bij noodzakelijke verbeteringen in de uitvoering van studie- en stagebegeleiding. Direct na de visitatie is de opleiding begonnen met een verbetertraject. Eén van de eerste stappen was de verbetering van de organisatie en de ondersteuning van de opleiding door het opzetten van het Bureau Onderwijs Ondersteuning (BOO). Onderdeel daarvan was het aantrekken van een medewerker kwaliteitszorg en het creëren van het Bureau Leerarbeidsplaatsen. Tevens werd voor het aantrekken van nieuwe docenten een wervingsplan opgesteld en tot uitvoering gebracht. Daarnaast maakten zes verbeterprojecten deel uit van het verbeterplan. 1. Verbetering studieloopbaanbegeleiding: in samenhang met de aanpassing van de visie op het onderwijs is er sterker ingezet op begeleiding van studenten. Dit omdat de onderwijsvisie zelfregie en competentiegericht werken centraal stelt. 2. Toetsverbetering: de opleiding heeft ervoor gekozen om de toetsverbetering integraal op te nemen in de curriculumaanpassing. In 2005 is een leerplancommissie ingesteld die tot taak had het curriculum in samenhang te bezien en te verbeteren. Voor het toetsbeleid is daarbij in eerste instantie aangesloten bij het toetsbeleid van De Haagse Hogeschool. Vanaf 2006 heeft de opleiding hier een eigen invulling aan gegeven. Er zijn projectassessments en afstudeerassessments ingevoerd. Momenteel wordt er toegewerkt naar een binnen de academie afgestemd toetsbeleid via de academiebrede examencommissie. 3. Verbetering taalbeheersing Nederlands: in 2004 is een project gestart om de schriftelijke taalvaardigheid te verbeteren. Sinds heeft de verbetering van de professionele taalvaardigheid een vaste plek binnen het opleidingsprogramma duaal. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool, 1.0 2

9 Voor eerstejaars is er een speciaal programma, voor ouderejaars is er een taallounge opgezet, een plaats waar zij voor advies en ondersteuning op individueel niveau terecht kunnen. Voor deeltijd is een aangepast programma ontwikkeld. 4. Rendementsverbetering: afgelopen jaren is er flink gewerkt aan de verbetering van het studiesucces. In eerste instantie sloot de opleiding zich op dit punt aan bij het hogeschoolproject Studiesucces. De meest recente ontwikkeling is die van de G5- subsidieaanvraag. In dit kader zijn door de minister middelen beschikbaar gesteld voor studiesucces van niet-westerse allochtone studenten in het hbo in de vier grote steden. De volgende onderwerpen zijn binnen deze initiatieven opgepakt: voorlichting voor de poort en bij instroom (zoals intakegesprekken) aanpak studievertragers en staartproblematiek taal als speerpunt binnen de opleiding meer binding door studieloopbaanbegeleiding (SLB). Op het gebied van studievoortgangregistratie is de opleiding in 2006 gestart met het voorbereiden van de introductie van Osiris. Het systeem Volg+ is afgeschaft. 5. Verbetering selectieve functie propedeuse:met bovengenoemde initiatieven is onder meer de selectieve functie van de propedeuse verbeterd. Deze verbeteringen leiden nu tot een voorzichtige stijging in het aantal afgegeven propedeusediploma s. Er is daarnaast een positieve kentering te zien in de uitval aan het eind van de duale opleiding. 6. Curriculumsamenhang en aanpassing integratieleerlijn in jaar 1 en 2. De focus lag in eerste instantie op het aanpassen van de integratieleerlijn (IBO), die door de jaren 1 en 2 heen liep. Inzicht dat de invalshoek bij het actualiseren van het programma breder zou moeten zijn dan die van de IBO s heeft geresulteerd in een aangepast curriculum, waarin bestuurskunde het integrerende element is Interne audit 2007 In november 2007 heeft de opleiding in het kader van het kwaliteitszorgsysteem van de HHS en als voorbereiding op de accreditatie-audit door Hobéon een interne audit uitgevoerd. Het interne auditteam van de hogeschool heeft over het algemeen positief geoordeeld over de kwaliteit van de duale en deeltijdopleiding en doet aanbevelingen om onder meer de contacten met het beroepenveld meer te formaliseren, de onderwijsvisie in relatie tot het didactisch concept te brengen en de competentieontwikkeling verder uit te werken, de samenhang in het programma meer expliciet te maken, het toetsbeleid duidelijker te laten aansluiten op de te ontwikkelen onderwijsvisie en de verbetermaatregelen meer in te bedden in het opleidingsbeleid. Het auditteam heeft kennis-genomen van de rapportage van de interne audit. De in september 2007 gestarte voltijdopleiding IPM is in deze interne audit niet beoordeeld Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding BO aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review Studiegids; Onderwijs- en Examenreglement; Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool, 1.0 3

10 Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, onderwijsrendement. Op basis van de door opleiding BO aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van het werkveld, een onderwijskundige vanuit Hobéon certificering, een student, een voorzitter vanuit Hobéon Certificering en een secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft - ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde onder meer: overzichten van de samenstelling van de werkveld gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht van cv s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; detailbeschrijving van blokboeken, competentiekaarten, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. 1 De visitatie heeft op 2 juni 2009 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool, 1.0 4

11 Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits) criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool, 1.0 5

12 1.9. Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: R.J.M. van der Hoorn MBA, lead-auditor Leden: Mr. J.A. Frederik CMC, onderwijsdeskundige Prof. Dr. M.R. Rutgers, vakdeskundige J. Mulders, werkvelddeskundige M. de Jong, student Secretaris: Mr. T.Vis Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding BO noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De lead-auditor, de heer Van der Hoorn, is directeur van de Hobéon Groep en heeft inmiddels een groot aantal audits voorgezeten bij zowel bekostigde als aangewezen onderwijsinstellingen. De werkvelddeskundige de heer Mulders heeft vanuit zijn functies onder meer als directeur Innovatie, Ontwikkeling en Opleiding van het Bureau Algemene Bestuursdienst ruime ervaring op het terrein van het openbaar bestuur. Daarnaast is hij op bestuurlijk niveau actief in het onderwijs. De heer Mulders heeft een ruime ervaring in zowel de marktsector als in de publieke sector (Rijk en lokale overheid). De heer Rutgers heeft als hoogleraar bestuurskunde op grond van zijn ervaring en positie in het vakgebied een goed zicht op de eisen die moeten worden gesteld aan een bachelor opleiding op het gebied van Bestuurskunde/Overheidsmanagement. De heren Mulders en Rutgers hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan bestuurskundigen op HBO-niveau. Zij hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. De deskundige onderwijs, de heer Frederik, heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. De heer Frederik heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan beoogde HBO-opleidingen gesteld worden. De heer De Jong is derdejaars student Bestuurskunde bij de Thorbecke Academie/Noordelijke Hogeschool Leeuwarden te Leeuwarden. Hij volgt op dit moment een stage. De heer Vis is als secretaris voor deze audit opgetreden. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten en studenten. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie van de opleiding Bestuurskunde/ Overheidsmanagement op 2 juni 2009 Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool, 1.0 6

13 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Beroeps- en opleidingsprofiel De opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement (BO) baseert zich in haar doelstelling op het landelijk vastgestelde beroeps- en opleidingsprofiel van de public manager, zoals neergelegd in Hart voor de publieke zaak (juni, 1999) en aangevuld en geactualiseerd in Partner in Governance (oktober, 2005) door het Landelijk Overleg Bestuurskunde Opleidingen (LOBO). Hierin zijn alle hbo-opleidingen bestuurskunde vertegenwoordigd. Het profiel is opgesteld in afstemming met en gevalideerd door het beroepenveld. De 53 competenties van de public manager zijn in Partner in Governance onder gebracht in de volgende rubrieken: 1. Reflectie op de publieke taak (competenties 1 t/ 12) 2. De public manager aan de slag, onderverdeeld in: Agendavorming (competenties 12, 13 en 14) Voorbereiding (competenties 16 t/m 21) Ontwerp(competenties 22 t/m/ 28) Vaststelling/Besluitvorming (competenties 29 t/m 32) Invoering (competentie 33) Implementatie/uitvoering (competenties 34 t/m 38) Toezicht en handhaving (competenties 39 en 40) Evaluatie (competentie 41) 3. Relationeel management (competenties 42 t/m 53) De genoemde rubrieken hebben met elkaar gemeen dat de public manager vanuit een integraal perspectief werkt. Hij is een 'spin in het web' van het maatschappelijk-politieke krachtenveld en: overziet een besluitvormingstraject (van de voorwaarden tot en met de consequenties); neemt het politieke krachtenveld in ogenschouw, waarin beslissingen al dan niet tot stand komen; denkt strategisch; draagt bij aan de vormgeving van een besluitvormingstraject (met inbegrip van financieeleconomische en juridische aspecten); maakt zich snel en adequaat de vereiste inhoudelijke kennis eigen omtrent de materie van het besluitvormingstraject. Visie van de opleiding op het beroep De opleiding heeft haar visie beschreven in het document Bestuurskunde met visie; Op weg naar een beter curriculum voor BO en verder aangescherpt in de visienota Bestuurskunde met een visie die werkt (december 2008). De opleiding heeft een beroepsprofiel ontwikkeld dat past bij de volle breedte van het werkterrein ; van lokaal tot internationaal. De opleiding kiest voor een brede multidisciplinaire benadering van bestuurskunde uitgaande van de vier basisdisciplines Politicologie, Recht, Economie en Sociologie. De opleiding richt zich op het publieke domein in brede zin en op alle bestuurslagen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool, 1.0 7

14 Zij legt daarbij de nadruk op bestuurlijke problemen in de grootstedelijke multiculturele context. Hiermee sluit zij aan bij de missie en visie van De Haagse Hogeschool. De opleiding heeft er overigens in het bijzonder voor gekozen om studenten niet alleen voor de non-profitomgeving op te leiden. De public managers kunnen ook binnen de profit-sector aan publieke zaken werken. Dit blijkt ook uit het werkveld van de alumni en de leerarbeidsplaatsen zoals Haute Finance, Capae, McDonalds en Trices. Met de deeltijdvariant streeft de opleiding ernaar om studenten een stap verder te brengen in hun carrière door het aanbieden van een gecomprimeerd programma dat uitgaat van minimaal een jaar relevante werkervaring bij aanvang van de opleiding. De opleiding heeft als doelstelling geformuleerd dat zij haar internationale aspiraties vorm wil geven door onder meer een Engelstalige variant aan te bieden. Dit is niet alleen een wenselijke uitbreiding voor de Nederlandse student met internationale ambities, maar het biedt ook studiemogelijkheden voor de internationale gemeenschap in de regio De opleiding BO leidt op voor beroepen waarin de publieke zaak het primaat heeft. De publieke zaak is in het geding in allerlei processen, die met elkaar gemeen hebben dat ze orde/ordening aanbrengen en handhaven in de samenleving en dat bij de sturing van deze processen een brede belangenafweging plaats vindt, waarbij deze afweging het particuliere overstijgt. De public manager verricht zijn werk vanuit het perspectief van het dienen van het algemeen belang. De opleiding hanteert daarbij het uitgangspunt dat bestuurskunde is te vertalen als domeinafbakening voor de public manager, van wie de professionele activiteiten zich afspelen in het publieke domein, en het managen van publieke organisaties en van publieke issues. Overheidsmanagement is volgens de opleiding op basis van het Landelijk Overleg Bestuurskunde Opleidingen-profiel synoniem van bestuurskunde. De opleidingscompetenties De opleiding heeft voor alle varianten de competenties uit het beroeps- en opleidingsprofiel per niveau vastgelegd in een competentiematrix. Ter illustratie volgt hieronder een aantal competenties met de niveau-indeling per studiejaar uit de rubrieken Reflectie op de publieke taak (competenties 2 en 3) en uit de Publiek Manager aan de slag ( competenties 17 en 18) Reflectie op de publieke taak Jaar 1 niveau 1-2 Jaar 2 niveau 2-3 Jaar 3 niveau 3-4 Jaar 4 niveau Opereert vanuit public service orientation, beschouwt burger als klant, stakeholder en partner Kennisverwerving Kennis van de discussie Kennisverwerving Verdieping Kritische blik ontwikkelen Toepassing Houding en Vaardigheden Toepassing Reflectie 3 Houdt rekening met politieke, ideologische en culturele verschillen Kennisverwerving Herkennen bewustwording Kennisverwerving Houding en vaardigheden Reflecteren Verdieping Houding en vaardigheden Toepassing Reflecteren Verdieping Houding en vaardigheden Toepassing Reflecteren De public manager aan de slag / Voorbereiding Jaar 1 niveau 1-2 Jaar 2 niveau 2-3 Jaar 3 niveau 3-4 Jaar 4 niveau Analyseert de diversiteit aan probleemvariabelen (economisch, juridisch en politiek Herkennen/Analys eren in weinig complexe context Herkennen/Analy seren in weinig complexe context Toepassen Reflecteren Toepassing Reflecteren 18 Evalueert de inhoud van en het proces rondom bestaand beleid Herkennen/Analyseren in weinig complexe context Herkennen/Analy - seren in meer complexe context Toepassen Reflecteren Toepassen Reflecteren Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool, 1.0 8

15 De opleiding heeft tijdens de audit de maatregelen toegelicht die zij met ingang van het studiejaar 2009 neemt ter vergroting van de samenhang van de onderscheiden competenties. In overleg met het beroepenveld is er voor gekozen om de competenties als clusters te koppelen aan beroepsproducten (bijv. beleidsplan, evaluatieonderzoek, adviesrapport, burgerbrieven) op grond waarvan de competenties in samenhang kunnen worden getoetst. Dit vergroot de inzichtelijkheid voor de studenten. De opleiding loopt hiermee vooruit op een herijking van de competenties binnen LOBO-verband. De opleiding heeft deze koppeling in een overzichtelijke schema vastgelegd. Het auditteam heeft kennis genomen van de voorgenomen competentieclustering en meent dat het de samenhang tussen de onderscheiden competenties bevordert en de inzichtelijkheid vergroot In de gesprekken met docenten van de Engelstalige variant (IPM) tijdens de audit kwam naar voren dat de betreffende competenties van de Engels taalvaardigheid zowel zijn ontleend aan relevante LOBO-competenties als zijn afgeleid van de verschillende niveaus van het Common European Framework of Reference for Languages (CEFR). Validering door beroepenveld Na de visitatie van 2003 heeft de opleiding er in eerste instantie voor gekozen om zonder formele Beroepenveldcommissie te werken. Vanwege het duale karakter én een relatief groot aantal docenten afkomstig uit de beroepspraktijk, is er sprake van een organisch ontwikkelde uitwisseling tussen opleiding en beroepspraktijk. Vanaf 2007 is gestart met het aangaan van convenanten met partijen uit het werkveld (Capae, Trices en het Functioneel parket van het OM). De relatie tussen de opleiding en het werkveld wordt daarmee geformaliseerd. Een onderdeel van deze convenanten is de adviserende rol van het werkveld met betrekking tot het curriculum. Jaarlijks wordt het convenant met de betrokken partijen geëvalueerd, hierbij komt ook het curriculum ter sprake. In 2008 heeft de opleiding besloten om de contacten met het werkveld te formaliseren om alsnog een Beroepenveldcommissie in te stellen. In juni 2009 zal deze van start gaan. De beroepenveldcommissie zal twee maal per jaar bijeenkomen. De leden zijn werkzaam in het werkveld op strategisch niveau. De commissie heeft onder meer tot taak de inhoud van het bestaande curriculum te valideren en te toetsen aan het landelijk beroepsprofiel. Ook zal de commissie betrokken zijn bij de uitvoering van de kwaliteitszorg. Tijdens de audit werd toegelicht dat ook voor de Engelstalige variant een Beroepenveldcommissie in voorbereiding is. Gedacht wordt aan leden afkomstig van het International Criminal Court te Den Haag, de Europese Instellingen en het Ministerie van Buitenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. Internationalisering De opleiding BO geeft in haar programma vorm en inhoud aan het academiebrede internationaliseringbeleid. De opleiding ontplooit daarbij de volgende activiteiten: de opleiding heeft een Engelstalige variant ontwikkeld IPM. Deze opleiding is een Engelstalige voltijdopleiding, waarin de focus vooral ligt op de internationale context. de mogelijkheid voor studenten om de leerarbeidsplaats (gedeeltelijk) in het buitenland in te vullen. in de programma s duaal en deeltijd is standaard op basis van het beroepsprofiel ruimte ingeruimd voor Europa. in het duaal en in deeltijdprogramma is het vak Engels opgenomen en wordt bij een aantal vakken gebruikgemaakt van Engelstalige internationale literatuur. voor de drie varianten geldt dat op een aantal punten in de opleiding aandacht is voor multiculturaliteit. Dit komt ook in de competentieset terug zoals bij: Houdt rekening met politieke, ideologische en culturele verschillen. er wordt een minor Globalisering ontwikkeld. de opleiding biedt studenten de kans om gebruik te maken van een uitwisselingsprogramma met India. de opleiding is via de EGPA (European Group of Public Administration, Permanent Study Group 9) verbonden aan een Europees bestuurskundekader waarbinnen de competenties internationaal worden vergeleken. De opleiding stuurt de ontwikkeling van de EGPA-website aan, zodat de Europese vergelijking door alle deelnemers beter gefaciliteerd wordt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool, 1.0 9

16 De opleiding geeft aan dat een minderheid van de studenten een leerarbeidsplaats in het buitenland vervult. De opleiding moedigt het aan dat studenten hun horizon verbreden. Jaarlijks is er een academiebreed uitwisselingsprogramma en participeert de opleiding in het hogeschoolbrede programma Cross Border Prosperity. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten rechtstreeks aan bij de eisen die op landelijk niveau door vakgenoten binnen het domein worden gesteld aan de betreffende opleiding. Vooruitlopend op een herijking van de landelijke competenties in LOBO-verband heeft de opleiding maatregelen genomen om door middel van de competenties aan beroepsproducten met ingang van het studiejaar de samenhang en inzichtelijkheid te verbeteren. De opleiding heeft hierbij het beroepenveld betrokken. Het auditteam is van oordeel dat door deze clustering de samenhang en de inzichtelijkheid worden bevorderd. Het auditteam stelt vast dat het beroepenveld door middel van convenanten bij de opleiding is betrokken. In 2009 is daarnaast een Beroepenveldcommissie ingesteld, waarmee een meer formele binding met het beroepenveld ontstaat. Het auditteam tekent hierbij aan dat in het kader van de convenanten de verschillende overheden niet zijn betrokken. Hierdoor zou de opleiding aansluiting met dit deel van de markt kunnen missen. De opleiding is zich hiervan bewust. Bij de samenstelling van de Beroepenveldcommissies wordt hiermee rekening gehouden. De opleiding richt zich ook op internationale ontwikkelingen en incorporeert deze in haar programma. Het auditteam is op basis van zijn bevindingen van oordeel dat de internationale dimensie meer pregnant in de programma s van de deeltijd en de duale variant tot uitdrukking kunnen komen. Het auditteam heeft er vertrouwen in dat dit in de voltijd variant het geval zal zijn en dat de equivalentie in signatuur van de opleidingen wordt bewaakt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool,

17 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogenoemde Dublin Descriptoren. Hierin worden de onderstaande vijf dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties De opleiding heeft de Dublin Descriptoren geïntegreerd met de einddoelen van de opleiding. Het eindniveau wordt gemeten tijdens de diverse toetsmomenten en in de afstudeerfase. De beoordelingscriteria zijn gedefinieerd op niveau 4-5 en afgeleid van de LOBO-competenties en de Dublin Descriptoren. Kennis en inzicht De body of knowledge staat in het beroeps- en opleidingsprofiel omschreven. Hierbij ligt de nadruk op het verwerven van kennis en inzicht in de onderbouw van de opleiding en het toepassen, verdiepen en reflecteren in de bovenbouw. De nadruk binnen de body of knowledge ligt op kennis van en inzicht in maatschappelijke problemen en dan met name vertaling van maatschappelijke problemen in beleidsproblemen, multidisciplinaire probleemanalyse en probleemaanpak en het politieke krachtenveld waarbinnen beleidsvorming plaatsvindt. De opleiding heeft het aspect kennis en inzicht van de Dublin Descriptoren uitgewerkt in vijf niveaus. Eind jaar 2 wordt de student geacht niveau 3 te bezitten: Kan verschillende kennisgebieden met elkaar in samenhang bezien, kritisch beschouwen, relateren aan praktijkproblemen. Het bachelorniveau (niveau 5) heeft de opleiding gedefinieerd als: Kan zelf kennis aan de hand van praktijkervaringen genereren in het licht van het professioneel beroepsmatig handelen. Toepassen kennis en inzicht Het toepassen van kennis en inzicht gebeurt hoofdzakelijk in de fase van de opleiding waarin werkend leren centraal staat. Het tweede jaar bereidt hierop voor door met praktijkopdrachten te werken. Op de leerarbeidsplaats moet de student laten zien in staat te zijn kennis en inzicht op een professionele wijze toe te passen, hierop wordt hij ook nadrukkelijk getoetst. In de voltijd variant geldt dit vooral voor de stage. Het opstellen en verdiepen van argumentaties en het oplossen van problemen op het vakgebied komt zowel op de leerarbeidsplaats als ook in de beroepsproducten aan de orde, met het portfolio als verbindend element tussen het binnenschools en buitenschools curriculum. Het toepassen van kennis en inzicht komt met name in cluster II de public manager aan de slag van de LOBO-competenties aan bod. Oordeelsvorming Met het vervaardigen van de beroepsproducten laat de student zien dat hij in staat is om relevante gegevens te verzamelen en te interpreteren om een oordeel te vormen. Het aspect oordeelsvorming is een essentieel onderdeel van de door de opleiding gehanteerde competentieniveaus 3 (eind jaar 2) tot en met 5 (eind jaar 4). De bachelorproef voor dit aspect is het afstudeerwerkstuk en het eindassessment, waarbij de student praktijkonderzoek doet, op basis daarvan een adviesrapport schrijft en dit vervolgens in een rollenspel presenteert aan een managementteam (vaak de opdrachtgevers van het onderzoek). Het aspect oordeelsvorming is onderdeel van de competentieclusters. Communicatie De opleiding besteedt veel aandacht aan met name schriftelijke communicatie: bestuurskunde is immers een talig vak. Van professionele taalvaardigheid in jaar 1, naar het schrijven van beroepsproducten in het bestuursatelier in jaar 2 en het portfolio met geschreven Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool,

18 beroepsproducten in jaar 3 en 4. In jaar 1 ligt daarbij de nadruk op de taalkundige aspecten (spelling en grammatica), vanaf jaar 2 verschuift de aandacht naar het communicatieve aspect. Het afstudeerwerkstuk en het eindassessment zijn de bachelorproef. De student laat hier zien in staat te zijn om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op een publiek dat bestaat uit specialisten en niet-specialisten. In de LOBO-competenties komt dit onderdeel met name terug in cluster I (nr.11) en cluster III (nr ). Leervaardigheden De afgestudeerde kan aan het einde de inzet van methoden en strategieën kritisch becommentariëren, werkt met visie op effectiviteit en beschikt over reflectievermogen. Het duale karakter van de opleiding vraagt om studenten die in staat zijn zelfstandig te leren en te werken. De student kan anders niet op niveau in de praktijk functioneren. Daar komt bij dat de combinatie van 4 dagen werken plus studie zwaar is en om flink wat zelfstudie, buiten het zicht van de opleiding, vraagt. De opleiding besteedt dan ook veel aandacht aan dit aspect. Dit komt niet zozeer uit de LOBO-competentieset naar voren, als wel in de onderwijsvisie en de uitwerking daarvan in het programma. De opleiding gaat uit van een toenemende zelfregie van de student. In de leerlijn competentiemanagement, wordt hij daarin begeleid en getoetst. Vanaf het eerste jaar is zelfstudie belangrijk, in het eerste jaar wordt de student daarin echter wat meer gemonitord en begeleid dan in de latere jaren. In een tweetal competenties komen de leervaardigheden expliciet aan bod stijgt boven uitvoerende werk uit en reflecteert hierop (nr 10); kan desgevraagd verantwoording afleggen voor doen en laten, en lering trekken uit opgedane ervaringen (nr. 12). Oordeel: voldoende Het auditteam heeft op grond van de documenten en zijn bevindingen tijdens de audit vastgesteld dat voor alle varianten de eindkwalificaties aansluiten bij de algemeen internationaal geaccepteerde beschrijving van kwalificaties van een bachelor, zoals deze zijn vastgesteld in de Dublin Descriptoren. Het auditteam waardeert dit facet van de opleiding als voldoende. De beoordeling van de voltijd opleiding is mede gebaseerd op de planvorming terzake. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool,

19 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen De Oriëntatie hbo kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds Hoger Onderwijs De opleidingscompetenties van opleidingsvarianten BO zijn geformuleerd als het vermogen om vraagstukken op te lossen die kenmerkend zijn voor de beroepspraktijk van een beginnende beroepsbeoefenaar. De opleiding heeft het niveau geëxpliciteerd aan de hand van de beheersingsniveaus van de competenties (zie 1.1.). De doelstelling van de opleiding is studenten op te leiden tot het niveau van bachelor zoals dat is vastgelegd in de Dublin Descriptoren. De wijze waarop de opleiding de Dublin Descriptoren heeft uitgewerkt en in het programma heeft opgenomen beoordeelt het auditteam als voldoende (facet 1.2) Beroepsonderwijs De competenties van de opleidingsvarianten BO zijn geformuleerd in termen van competenties die aantoonbaar (zie 1.1.) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Uit de documentatie blijkt dat de opleiding zicht heeft op de functiegebieden die open staan voor afgestudeerde HBO-bestuurskundigen. Over mogelijke functiegebieden heeft de opleiding regelmatig overleg met het werkveld onder andere via de afgesloten convenanten. In 2007 heeft de opleiding met het werkveld van gedachten gewisseld over de visie op bestuurskunde. Hierdoor is bestuurskunde als zodanig meer centraal in het programma komen te staan (zie facet 1.1.) Aansluiting bij niveau van beginnend beroepsbeoefenaar Het HBO-niveau is geëxpliciteerd aan de hand van de beheersingsniveaus van de competenties. Daarnaast zijn algemene kenmerken van het HBO-niveau (zoals reflectie, omgaan met complexiteit, transfer van bekwaamheden) geconcretiseerd in de specifieke competenties waarover de public manager als professional dient te beschikken. Verder komt het HBO-niveau tot uitdrukking in het leveren van een bijdrage aan de verdere ontwikkeling van de professie door bestaande beleidsinstrumenten en -producten aan te passen of nieuwe te ontwikkelen, door nieuwe toepassingen te bedenken voor bestaande oplossingsmethodieken of door kwaliteitszorg als systeem te implementeren. In het vierde studiejaar dienen de competenties in de verschillende hoofdgebieden van het beroeps- en opleidingsprofiel op niveau 5 te worden beheerst. Dit komt tot uiting in de afstudeerfase waarin de nadruk ligt op opleiding en beroepspraktijk. Dit wordt getoetst door het opstellen en verdedigen van een beroepsproduct op niveau 5 waarin de competenties zijn vertaald. De opleiding betrekt externe deskundigen uit het werkveld bij de eindbeoordeling van de studenten.uit het evaluatieverslag komt naar voren dat de externe deskundigen het afstuderen met een eindassessment een goede proeve van bekwaamheid achten. In de loop van 2009 zal door de opleiding een alumnionderzoek plaatsvinden, waarbij ook aandacht wordt geschonken aan de aansluiting met de arbeidsmarkt Voor het overige blijkt de Oriëntatie HBO ook uit het programma van de opleiding. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool,

20 Oordeel voldoende Het auditteam is op basis van zijn analyse van oordeel dat de eindkwalificaties van alle varianten van de opleiding zijn ontleend aan een door het relevante beroepenveld opgesteld beroepsprofiel en zijn besproken met het regionale beroepenveld. De opleidingscompetenties komen overeen met de Dublin Descriptoren en werken toe naar het niveau van de bachelor. De competenties zijn in beginsel gekoppeld aan beroepsproducten die in samenspraak met het werkveld tot stand zijn gekomen. Deze systematiek wordt in het studiejaar nog verfijnd. De opleiding heeft door de niveauaanduiding een helder eindniveau gedefinieerd uitmondend in het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar. Het auditteam is op grond van haar bevindingen van oordeel dat sprake is van hoger beroepsonderwijs. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor alle opleidingsvarianten als voldoende. De eindkwalificaties van de opleiding sluiten rechtstreeks aan bij de eisen die op landelijk niveau door vakgenoten binnen het domein worden gesteld aan de betreffende opleiding. De opleiding neemt maatregelen om door clustering van de competenties bij beroepsproducten de samenhang en de inzichtelijkheid te bevorderen. De opleiding betrekt hierbij het beroepenveld. Het auditteam is op basis van zijn bevindingen van oordeel dat de internationale dimensie meer pregnant in de programma s van de deeltijd en de duale variant tot uitdrukking kunnen komen. De eindkwalificaties sluiten aan bij de algemeen internationaal geaccepteerde beschrijving van kwalificaties van een bachelor, zoals deze zijn vastgesteld in de Dublin Descriptoren. De eindkwalificaties zijn werkvelddekkend en corresponderen met de kerntaken van de beginnende beroepsbeoefenaar. De Dublin Descriptoren zijn in de BO-competenties geïntegreerd en in het opleidingsprogramma verwerkt. Het bachelorniveau wordt getoetst tijdens het afstuderen en diverse andere toetsmomenten. De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door het relevante beroepenveld opgestelde beroepscompetenties en sluiten aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool,

21 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Korte beschrijving programma Duaal In het studiejaar is een hernieuwd propedeusejaar BO van start gegaan. Uit de toelichting van de opleiding tijdens de audit blijkt dat met name de onvoldoende samenhang tussen de vakken aanleiding voor dit herontwerp was. Hierdoor kregen studenten onvoldoende beeld van het multidisciplinaire vak bestuurskunde. De opleiding heeft er voor gekozen om in het eerste studiejaar het accent te leggen op het actief verwerven en toetsen van de benodigde bestuurskundige kennis. In ieder blok staat het multidisciplinaire vak bestuurskunde centraal. Verder komen in ieder blok de ondersteunende vakken zoals organisatiekunde, projectmanagement en taal aan de orde. Vanuit de basisdisciplines (economie, sociologie, politicologie, psychologie en recht) worden vakeigen relaties gelegd met bestuurskunde. Van kennen en herkennen in het eerste jaar verschuift de focus naar verdiepen en toepassen in het tweede jaar. Het tweede jaar vorm de brug naar de leerarbeidsplaats in het duale traject in de studiejaren 3 en 4. De nadruk ligt op verdieping van kennis en toepassing in beroepsgerichte opdrachten. De bestuurskundelijn is opgebouwd aan de hand van de beleidscyclus overeenkomstig het competentiecluster De public manager aan de slag. De acht daarin te onderscheiden fasen zijn opgedeeld over de vier blokken in het tweede jaar. In het derde en vierde jaar staat de werkervaring in de beroepspraktijk centraal. De beroepspraktijk is in toenemende mate onderdeel van de toetsing. De student studeert af in een van de afstudeervarianten (Public Management, Auditing & Consulting, European Public Management, Integrale Veiligheidszorg, Management Publieke Ruimte) met een afstudeeronderzoek gevolgd door een eindgesprek en/of assessment. Het aspect van professionele taalvaardigheid neemt naar aanleiding van de visitatie in 2003 binnen het programma een vaste plaats in Deeltijd Ook in het deeltijd onderwijs is met ingang van het studiejaar sprake van een herontwerp. Uit de door de opleiding verstrekte toelichting komt naar voren dat de overweging ook hier was het in een vroegtijdig stadium scheppen van een duidelijk beeld van bestuurskunde als multidisciplinair vak, en verder het vergroten van de samenhang door clustering van vakken en thema s per blok en het koppelen van de competentieniveaus per studiejaar. In het eerste jaar (propedeusejaar) wordt gewerkt aan een kennisfundament. Aan het eind van het eerste jaar wordt een meesterproef afgelegd; een integratief bestuurskundig practicum (duur 10 weken). Het gaat hierbij om een multidisciplinaire probleemanalyse van actuele bestuurskundige en bestuurlijke vraagstukken in groepsverband met een toetsbare individuele inbreng. Daarnaast ligt wat betreft de externe programmalijn de nadruk op een grondige oriëntatie op de context waarin de toekomstige functie zich bevindt. Studenten worden aan het eind van het jaar geacht een actoren- en krachtenveldanalyse van de eigen functie te kunnen te maken. In de hoofdfase volgt het programma de beleidscyclus van beleidsvoorbereiding, beleidsbepaling, beleidsuitvoering en beleidsevaluatie. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement, De Haagse Hogeschool,