Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Forensisch Onderzoek voltijd. Hogeschool van Amsterdam

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Forensisch Onderzoek voltijd Hogeschool van Amsterdam

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Forensisch onderzoek voltijd CROHO nr Hogeschool van Amsterdam Hobéon Certificering BV april 2010 Auditteam: De heer R. van der Made De heer dr. J. De Kinder De heer drs. B. van den Hazel Mevrouw B. Bruijns (studentlid) Secretaris: De heer drs. G. Broers

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie Forensisch Onderzoek, Hogeschool van Amsterdam, 19 november Bevindingen en beoordeling 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 10 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 11 Onderwerp 2: Programma 12 Facet 2.1. Eisen HBO 12 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 14 Facet 2.3. Samenhang Programma 16 Facet 2.4. Studielast 18 Facet 2.5. Instroom 20 Facet 2.6. Duur 22 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 23 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 25 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 28 Facet 3.1. Eisen HBO 28 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 29 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 30 Onderwerp 4: Voorzieningen 32 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 32 Facet 4.2. Studiebegeleiding 33 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 35 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 35 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 37 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 38 Onderwerp 6: Resultaten Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Forensisch Onderzoek, voltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 44 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie

6

7 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het voorliggende rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling De Hogeschool van Amsterdam verzorgt de HBO bachelor opleiding Forensisch Onderzoek. Het voorliggende rapport heeft betrekking op: Forensisch Onderzoek, voltijd. Crohonummer: De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding Forensisch Onderzoek Karakteristiek van de opleiding In 2004 heeft de hogeschool de nieuwe hbo opleiding Forensisch Onderzoek (Bachelor Applied Science) aangevraagd. Op 22 maart 2005 heeft een sitevisit/hoorzitting plaatsgevonden door een panel van deskundigen op het terrein van forensisch onderzoek. De beoordeling die door het panel is uitgevoerd is verricht aan de hand van het Toetsingskader Nieuwe Opleidingen hoger onderwijs van de NVAO. Op 24 april 2005 heeft het panel een positief advies gegeven. Op 10 mei 2005 heeft de NVAO een positieve beoordeling gegeven van de aanvraag Toets Nieuwe Opleiding hbo-bachelor Forensisch Onderzoek. De opleiding Forensisch Onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam is de enige opleiding in het Nederlands hoger beroepsonderwijs op het gebied van forensisch onderzoek. De opleiding maakt deel uit van het domein Techniek van de Hogeschool van Amsterdam en biedt een onderwijsprogramma aan in de voltijdvariant. Het aantal ingeschreven studenten per september 2009 bedraagt 232. De opleiding Forensisch Onderzoek richt zich op jong volwassenen die (vrijwel) rechtstreeks instromen vanuit het voortgezet onderwijs (havo en vwo) en het mbo, en niet beschikken over relevante werkervaring. Studenten verwerven hun beroepscompetenties door het volgen van een vierjarig voltijd major-minor traject, waarvan een half jaar besteed wordt aan een praktijkstage, een minor en een afstudeerproject. De opleiding Forensisch Onderzoek behoort binnen het hbo tot het Domein Applied Science (Bachelor of Applied Science), waartoe alle Life Science-opleidingen behoren. Deze opleidingen zijn verenigd in het cluster Applied Science. Het cluster heeft in 2008 landelijk de brede competenties van de Bachelor of Applied Science beschreven in de notitie: Bachelor of Applied Science, een competentiegerichte profielbeschrijving. Voor het werkveld van de recherche is de beroepspraktijk van forensisch onderzoek gerelateerd aan die van de technische recherche en van de wetenschappelijk onderzoekers van het Nederlands Forensisch Instituut. De Forensisch Onderzoeker managet het onderzoeksproces vanaf het onderzoek op de plaats delict tot aan het oplossen van het misdrijf, draagt bij aan het forensisch onderzoek en zorgt o.a. voor communicatie tussen de technische recherche en de wetenschappelijk onderzoekers en terugkoppeling van de resultaten. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 1

8 Afgestudeerden van de opleiding vinden een baan bij de afdelingen Forensische opsporing van politiekorpsen, bij het Nederlands Forensisch Instituut, bij het verzekeringswezen in de rol van expert/adviseur, onderzoeker of proces- of kwaliteitsmanager op het gebied van forensisch onderzoek. Op het moment van visitatie zijn de eerste afgestudeerden net afgeleverd, waardoor nog geen feitelijke gegevens over de arbeidsmarktrelevantie van de opleiding beschikbaar zijn. Eind 2009 wil de opleiding een lector forensisch onderzoek benoemen. De procedure is in een eindstadium. Aan dit lectoraat wordt een kenniskring verbonden waarin zowel docenten van de opleiding Forensisch Onderzoek als van de Politieacademie participeren. De opleiding biedt studenten de mogelijkheid om door te studeren aan de Masterstudie Forensic Science van de Universiteit van Amsterdam Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleiding geldt het volgende: de opleiding heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling ten minste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een Opleiding tot forensisch onderzoeker op hbo-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Visitatierapport ; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 2

9 Op basis van de door de opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van forensisch onderzoek, één student, één lead auditor en één auditor onderwijs /secretaris. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding(en) overleg voeren; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht cv s van (gast)docenten; verbeterplannen; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortganggesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma/de opleidingsprogramma s en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding(en) werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. 1 Visitatie heeft op 19 november 2009 plaatsgevonden. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 3

10 Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige ten minste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris, auditor onderwijs: De heer R. van der Made De heer dr. J. de Kinder De heer drs. B. van den Hazel Mevrouw B. Bruijns (student) De heer drs. G. Broers 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een hbo nachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan - bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 4

11 Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Forensisch Onderzoek noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer Van der Made is werkzaam geweest bij verschillende hoger onderwijsinstellingen, onder andere als manager en voorzitter van verschillende gremia hierbinnen. De werkveld- en vakdeskundige, resp. de heren De Kinder en Van den Hazel hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. De heren De Kinder, directeur-generaal van het Belgisch Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, en Van den Hazel, hoofd van de Bovenregionale Recherche Noord- en Oost Nederland, hebben op grond van hun ervaring en positie in het forensisch werkveld en vakgebied goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden gesteld worden aan professionals op het terrein van forensisch onderzoek. De heer De Kinder heeft eerder deelgenomen aan accreditatietrajecten in Amsterdam en Enschede. Mevrouw Bruijns heeft als studentlid deelgenomen aan de audit. Zij volgt aan de UvA en de VU de opleiding: Master Analytic Sciences en aan de UvA: Master Forensic Science. De deskundige onderwijs, de heer Broers, heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie Forensisch Onderzoek, Hogeschool van Amsterdam. 19 november 2009 Zie Bijlage II. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 5

12 Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 6

13 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie hbo. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Het auditteam constateert dat er sprake is van een jonge, dynamische opleiding. Bij de ontwikkeling van het competentieprofiel en het domein van de opleiding heeft de opleiding zich laten leiden door de opleiding voor Forensisch Onderzoeker van de University of Central Lancashire in Preston. De Amsterdamse opleiding richt zich op de hele forensische keten en alle processen die daarbij horen. In dit verband wijst de opleiding er op dat men forensisch onderzoekers wil opleiden die op minimaal het bachelorniveau in het domein kunnen functioneren. Uitgangspunt daarbij vormt het sporenonderzoek op de plaats delict. Borging van het competentie- en beroepsprofiel van de opleiding Forensisch Onderzoek geschiedt door de beroepspraktijk. Het kaderstellende profiel is het profiel van de Bachelor of Applied Science. Eens in de vier/vijf jaar wordt het competentie- en beroepsprofiel op grond van actuele ontwikkelingen herijkt. De opleiding herijkt samen met een brede vertegenwoordiging van het beroepenveld in 2011 het competentie- en beroepsprofiel. Bij de formulering van de huidige competenties is uitgegaan van het volgende profiel van de Forensisch Onderzoeker. De afgestudeerde: heeft een gedegen basiskennis van (natuur)wetenschappelijk onderzoek. Kan (natuur)wetenschappelijke technieken inzetten t.b.v. classificatie, kwantificering en individualisering van materialen en objecten; is in staat scenario's te reconstrueren, uitgaande van de - veelal beperkte aanknopingspunten; kan de waarde van resultaten van (natuur)wetenschappelijk onderzoek inschatten in een juridische context, gestaafd met de juiste statistische analyse; heeft kennis van kwaliteitssystemen en procedures in relatie tot forensisch onderzoek; kan functioneren in een multidisciplinaire omgeving; kan mondeling en schriftelijk communiceren met zowel (natuur)wetenschappers als niet (natuur)wetenschappelijk opgeleiden. Omdat de opleiding nog jong is (in juni 2009 zijn de eerste studenten afgestudeerd) is ervoor gekozen eerst de ontwikkeling van het opleidingsprogramma goed af te ronden en in het beroepenveld te verankeren. De opleiding wijst er in dit verband op dat forensisch onderzoek een vakgebied is dat voortdurend in beweging is. Daarom is het noodzakelijk om verschillende ontwikkelingen van nabij te volgen. Zo heeft de opleiding een aantal aspecten en ontwikkelingen in het proces van opsporing gesignaleerd en onderkend, die na 2009 extra aandacht dienen te krijgen. In de Strategische notitie Opleiding Forensisch Onderzoek wordt dit verder uitgewerkt. In deze notitie is in een bijlage een opsomming gegeven van ontwikkelingen in het forensisch veld en de verankering daarvan in de opleiding. Hiertoe behoren: laserscan, forensische fotografie, bewijswaarde van sporen, training scenario-denken, de bouw van relationele databases en een overzicht van verschillende kwaliteitssystemen. Het auditteam beaamt dat de in de notitie opgesomde recente ontwikkelingen correct zijn weergegeven. Van belang is dat de opleiding deze gesignaleerde ontwikkelingen ook inhoudelijk vertaalt naar het curriculum. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 7

14 De validiteit van het competentieprofiel wordt bewaakt door structurele contacten met de beroepspraktijk. De structurele contacten met het werkveld zijn op verschillende manieren verankerd in de opleiding. Naast opleidingsadviesraad (zie hierna) bestaan deze contacten uit consultatie van experts die met name, maar niet uitsluitend, werkzaam zijn bij het Forensisch Instituut en de Politieacademie. Bij elk afstudeerproject is een externe deskundige betrokken, waardoor ook vanuit het werkveld het gerealiseerd niveau en de relevantie van de competenties worden beoordeeld. De opleidingsmanager Forensisch Onderzoek participeert in het landelijk clusteroverleg Applied Science. Het landelijk overleg onderhoudt contact met de brancheorganisaties en de grote spelers in het beroepenveld. Ook wordt één keer per jaar in het docententeam nagegaan welke aanpassingen in het curriculum noodzakelijk zijn op grond van actuele ontwikkelingen in het beroepenveld en de evaluaties van het uitgevoerde curriculum. Belangrijke spelers in het forensisch domein, zoals het Nederlands Forensisch Instituut en de Politieacademie, participeren in het onderwijsprogramma binnen projecten en practica. Stagebedrijven wordt expliciet gevraagd of het competentieprofiel van de opleiding herkenbaar is. De opleiding Forensisch Onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam kent een adviesraad waarin de volgende organisaties zijn vertegenwoordigd: Politiekorpsen Amsterdam Amstelland; Politieacademie; Nederlands Forensisch Instituut; Universiteit van Amsterdam, Master Forensic Sciences; Het Openbaar Ministerie in persoon van de forensisch officier. De samenstelling van de opleidingsadviesraad wordt verbreed, zo geeft de opleiding aan. Het auditteam wijst er met nadruk op, dat dit een belangrijke stap is. De adviesraad komt minimaal één keer per jaar bijeen in een plenaire zitting. De adviesraad heeft de afgelopen jaren gesproken over: Ontwikkelingen in beroep en op de arbeidsmarkt. Competentie- en beroepsprofiel opleiding Forensisch Onderzoek. Body of Knowledge opleiding Forensisch Onderzoek. Curriculum opleiding Forensisch Onderzoek. Het auditteam constateert dat de eerste afgestudeerden (cohort ) de opleiding verlaten hebben. De opleiding volgt afgestudeerden. In dit kader merkt het auditteam op dat de opleiding ook in de toekomst nauwgezet dient bij te houden waar de afgestudeerden terechtkomen. Tevens moeten afgestudeerden blijvend in de gelegenheid worden gesteld de ervaringen in het werkveld terug te koppelen naar de opleiding. De opleiding maakt gebruik van gastdocenten afkomstig van verschillende organisaties. Het betreft veelal gastdocenten die werkzaam zijn bij politiekorpsen en het Nederlands Forensisch Instituut maar ook gastsprekers afkomstig van het Openbaar Ministerie, academische ziekenhuizen en Slachtofferhulp Nederland. Het internationale netwerk wordt uitgebreid. De eerste contacten met de University of Derby, opleiding Forensic Science zijn gelegd om onder hun begeleiding te komen tot een accreditatie door de Forensic Science Society. Uit de gesprekken en de documentatie is in dit verband gebleken dat de internationale aspiraties weliswaar vorm krijgen maar nog beperkt zijn: zij beperken zich voornamelijk tot uitwisseling en samenwerking met een aantal internationale partijen. In een planningsoverzicht van internationaliseringsactiviteiten van de opleiding blijkt dat er de komende jaren, tot en met 2014, een aantal concrete initiatieven genomen worden door docenten, de opleidingsmanager, de lector en de coördinator internationalisering. De opleiding wordt hiermee naar het oordeel van het panel nog niet op een internationaal niveau aangeboden, maar (het) vindt het wel een goede stap voorwaarts zonder al te ambitieus te zijn. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 8

15 Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de (jonge) opleiding is bezig zich te positioneren binnen het complexer wordende forensische landschap op basis van recente ontwikkelingen en plannen; de opleiding onderhoudt structurele contacten met het werkveld via de adviesraad, die zal worden uitgebreid; de opleiding hanteert een set competenties die voldoende is uitgewerkt maar wel op onderdelen aan herziening toe is, gelet op de snelle ontwikkelingen in het werkveld. De opleiding geeft aan om op korte termijn op basis van informatie uit het werkveld de set competenties tegen het licht te houden en waar nodig bij te stellen/aan te vullen; er is sprake van verschillende initiatieven op het terrein van internationalisering. Het panel vindt het voor de opleiding van belang de internationale contacten verder uit te breiden. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 9

16 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de beschrijvingen van een Bachelor opleiding in het Hbo. Alle opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam nemen de hbo-kernkwalificaties als maatstaf voor de bepaling van het hbo-niveau. De opleiding merkt op dat de beroepsspecifieke competenties niet alleen dienen te passen binnen de domeincompetenties, maar ook binnen de algemene afspraken die zijn gemaakt over het Hbo-niveau. In het Vertaalmodel Dublin Descriptoren hbo-kernkwalificaties zijn deze kernkwalificaties in samenhang beschreven met de Dublin descriptoren. De opleiding heeft de generieke kernkwalificaties geïntegreerd in het competentieprofiel van de Forensisch Onderzoeker; zij zijn verwerkt in de 19 beroepscompetenties. De opleiding heeft in een overzicht de Dublin descriptoren geplaatst naast de Hbo-kernkwalificaties en de set competenties. Kennis en inzicht De afgestudeerde kan een representatieve verzameling van referentiemateriaal samenstellen; De afgestudeerde kan een onderzoekswerkplan opstellen en houdt daarbij rekening met kwaliteit, ethiek en veiligheid; De afgestudeerde kan sporen detecteren, identificeren en veiligstellen, zowel in het veld als in het laboratorium. Toepassen kennis en inzicht De afgestudeerde kan bestaande analysetechnieken selecteren en zo toepassen, dat de resultaten valide en betrouwbaar zijn; De afgestudeerde kan een representatieve verzameling van referentiemateriaal samenstellen; De afgestudeerde kan procedures ontwikkelen om forensisch technische kwaliteit op een plaats delict en in de vervolgprocessen te garanderen. Oordeelsvorming De afgestudeerde kan forensische activiteiten op de actuele plaats delict voorbereiden en daarbij verklarende scenario s formuleren en toetsen; De afgestudeerde kan bestaand forensisch onderzoek reviewen; De afgestudeerde kan afzonderlijke forensisch technische bewijsmiddelen interpreteren en combineren. Communicatie De afgestudeerde kan in overleg met de opdrachtgever vanuit verschillende scenario s de onderzoeksvraagstelling formuleren; De afgestudeerde kan adviseren m.b.t. forensisch technische aspecten in opsporingslijnen; De afgestudeerde kan processen en incidenten evalueren en reviewen. Leervaardigheden De afgestudeerde is in staat zichzelf te sturen in zijn functioneren en in zijn ontwikkeling. Hij zorgt dat hij wat kennis en vaardigheden betreft op de hoogte is van de nieuwste ontwikkelingen. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft de Dublin Descriptoren, de Hbo-kernkwalificaties en de competenties FO aan elkaar gerelateerd; De vijf Dublin Descriptoren zijn in voldoende mate terug te vinden in de competentieset. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 10

17 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie hbo heeft twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Hoger onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende beroepscompetenties en de doelstellingen van de opleiding FO beschrijven een voldoende niveau van beroepsuitoefening en sluiten aantoonbaar aan bij de beschrijving van het bachelorniveau in de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de opleiding gerekend kan worden tot het hoger onderwijs. De wijze waarop de opleiding de Dublin Descriptoren heeft uitgewerkt en in het programma heeft opgenomen, is onder facet 1.2. beschreven. Beroepsonderwijs Zoals aangegeven in facet 1.1 is het werkveld bij de ontwikkeling van het competentieprofiel betrokken. De competenties van de opleiding zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld. De afgestudeerde is actief in verschillende rollen. Uit de documentatie en tijdens de gesprekken is gebleken dat de afgestudeerde forensisch onderzoeker terecht komt op de volgende functies/sectoren: Forensisch technisch onderzoeker; Proces- of kwaliteitsmanager op het gebied van forensisch onderzoek; Expert / adviseur, binnen forensisch onderzoek, maar ook in aanverwante gebieden, zoals de verzekeringsbranche; Onderzoeker / adviseur ten dienste van één van de spelers in de juridische context, zoals rechtbanken, parketten of advocatenkantoren; Onderzoeker op het brede terrein van laboratoriumonderzoek, bij voorbeeld bij keuringsdiensten en chemische of medische laboratoria. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de opleiding Forensisch Onderzoek kan gerekend worden tot het hoger onderwijs; de competenties van de opleiding Forensisch Onderzoek sluit aan bij het niveau van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een bacheloropleiding op het terrein van Forensisch Onderzoek; de opleiding heeft een beeld van de functies/sectoren waar afgestudeerde FO ers terecht komen. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het onderwerp Doelstellingen Opleiding voor de opleiding Forensisch Onderzoek als voldoende gelet op de volgende observaties: de opleiding heeft zicht op ontwikkelingen in het werkveld. Van belang is dat deze ontwikkelingen - na raadpleging van het werkveld - op korte termijn opgenomen worden in het curriculum; de opleiding laat de Dublin Descriptoren in voldoende mate terugkomen in de set competenties; de competenties zijn afgeleid van de eisen die vanuit het beroepenveld worden gesteld aan afgestudeerden van dit type opleidingen. Verder noodzakelijke uitbreiding van de adviesraad is aanstaande; de internationale contacten zijn thans beperkt en verdienen uitbreiding. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 11

18 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Kennisverwerving neemt een cruciale plaats in bij de competentieverwerving van de student, zo geeft de opleiding aan. Verankering van de beroepskennis is van wezenlijk belang. Dit is vastgelegd in de Body of Knowledge die op hoofdlijnen is uitgewerkt in een leerplanschema. Deze Body of Knowledge vormt de basis voor het ijken van de verplichte vakliteratuur (zie hierna). De ontwikkeling van beroepsvaardigheden staat centraal. De competenties van de opleiding Forensisch Onderzoek zijn vertaald in een leerplan, in leerdoelen en in leeractiviteiten. De studieonderdelen gaan uit van één of meer beroepssituaties, gebaseerd op casuïstiek uit en/of werkprocessen in de beroepspraktijk. Aldus vormt de beroepspraktijk het richtsnoer voor het onderwijsprogramma. De student werkt aan beroepsproducten die het resultaat zijn van een opdracht afkomstig uit de beroepspraktijk. In een training of practicum leert de student specifieke methoden, technieken en bijbehorende vaardigheden. Sommige trainingen zijn gericht op onderzoekstechnieken, andere op sociaalcommunicatieve- of leidinggevende vaardigheden. Door bij bepaalde organisaties een stage of een afstudeertraject te volgen kan de student een eigen accent geven aan de studie. Zo kan deze kiezen voor het forensisch laboratorium, de forensische praktijk binnen een politiekorps of een adviseurs rol binnen de advocatuur, het Openbaar Ministerie of een verzekeringsmaatschappij. Binnen die branches kan de student alle competenties van de opleiding behalen. Zowel in de propedeuse- als in de hoofdfase wordt gebruik gemaakt van Nederlandstalige en Engelstalige literatuur. Het betreft specifieke, op het vakgebied gerichte standaardwerken zoals Forensic Science maar ook meer algemene standaardwerken zoals het boek General, organic and biological chemistry. Ook de door de studenten te bestuderen (wetenschappelijke) artikelen uit de verschillende vakgebieden zijn vrijwel volledig Engelstalig. De docenten die betrokken zijn bij de ontwikkeling en de uitvoering van het onderwijs bepalen na onderling overleg de te bestuderen literatuur. Naast de voorgeschreven literatuur wordt gebruik gemaakt van uit de beroepspraktijk afkomstige geanonimiseerde dossiers, casuïstiek, protocollen en procedures en ander materiaal. Een andere belangrijke bron voor kennisontwikkeling wordt gevormd door materiaal dat direct aan de beroepspraktijk wordt ontleend, in de vorm van case studies of opdrachten. Van studenten vraagt de opleiding dat zij diverse bronnen raadplegen voor hun werkstukken en projecten, zoals natuurwetenschappelijke, forensische, juridische en andere databanken, jurisprudentie, vaktijdschriften, recente publicaties binnen het vakgebied, zowel in boekvorm als op het Internet. De interactie met de beroepspraktijk varieert van gastcolleges en excursies (in de propedeuse) tot en met het Nederlands Forensisch Instituut, de Politieacademie en politiekorpsen. In de diverse leerlijnen (zie ook 2.3) worden gastcolleges gegeven, gericht op actuele ontwikkelingen met betrekking tot het centrale onderwerp in de cursus of beroepsopdracht. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 12

19 Studenten komen in het curriculum op de volgende manieren in aanraking met onderzoek: het in een kleine studiegroep, al dan niet onder begeleiding van een docent, formuleren van een probleemstelling, onderzoeksvraag naar aanleiding van een casus (in de eerste twee leerjaren); het individueel of met de studiegroep opstellen en afnemen van interviews met deskundigen in de eerste twee studiejaren; het doen van een kleinschalig onderzoek in de stage in het derde studiejaar; het uitvoeren van een onderzoek in de afstudeerfase; hieraan vooraf gaat een training in het schrijven van een afstudeervoorstel en in de methoden en technieken van praktijkgericht onderzoek. In 2009 wordt samen met de Politieacademie een nieuw lectoraat Forensisch Onderzoek ingesteld. Uitgangspunt van het gezamenlijke lectoraat van de Politieacademie en de Hogeschool van Amsterdam is het samenstellen van een kenniskring uit zowel docenten van de Politieacademie als de opleiding Forensisch Onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam, alsmede externen (NFI, korpsen). Het lectoraat heeft als één van de vier kerntaken het opzetten en uitvoeren van toegepast onderzoek in wisselwerking met het forensisch domein. Docenten en studenten worden hier actief bij betrokken. Docenten van de opleiding gaan voor 0,6 fte deel uitmaken van de kenniskring. Het auditteam heeft de aanvraag Lectoraat Forensisch Onderzoek bestudeerd. Naar de mening van het auditteam wordt aan de aan te stellen lector een zeer zware taak toevertrouwd. De meerderheid van de studenten volgt stage binnen een politiekorps of het Nederlands Forensisch Instituut. Een kleine minderheid volgt stage bij een advocatenkantoor, een expertisebureau of een parket van het Openbaar Ministerie. Borging van stages vindt plaats doordat de opleiding eisen stelt aan het soort afdeling, de taken en het niveau van de verantwoordelijkheden die de student krijgt toegewezen. Eveneens biedt een stageplaats voldoende begeleiding en mogelijkheid tot leren. Dit wordt vastgelegd in het stagecontract. Het auditteam heeft uitgebreid gesproken over de stagefaciliteiten. Dit is een bron van zorg omdat het aantal benodigde stageplaatsen geen gelijke tred houdt met de behoefte. Van belang is dat de opleiding de stagemogelijkheden van studenten vergroot en interessanter maakt (zie hierna). De opleiding biedt studenten de mogelijkheid tot een (afstudeer)stage of minor in het buitenland, maar voert daar nog geen actief beleid op. Gelet op de beperkte contacten die bestaan op internationaal vlak, blijkt dit niet eenvoudig te realiseren. Tot nu toe is het pas aan drie studenten gelukt een stage-/ afstudeerplek in het buitenland te bemachtigen. Door de contacten met het Forensic Toxicology Laboratory van de University of Miami probeert de opleiding de komende jaren daar enkele stageplekken per jaar te realiseren. Het afgelopen voorjaar heeft een toxicoloog van het Forensic Toxicology Laboratory van de University of Miami, School of Medicine, Department of Pathology op uitnodiging van de opleiding een week lang voor de tweedejaarsstudenten onderwijs verzorgd. De studenten waar het auditteam mee heeft gesproken, geven aan dat zij tevreden zijn over het toegepaste onderzoek, de aansluiting op de beroepspraktijk en de gebruikte literatuur. De stagemogelijkheden en de begeleiding dienen naar de mening van studenten verder verbeterd te worden. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: de interactie met de beroepspraktijk vindt plaats zowel op het niveau van programma-ontwerp als op het niveau van de programma-uitvoering; de ontwikkeling van kennis en beroepsvaardigheden van de studenten vindt plaats via recente vakliteratuur, via door de beroepspraktijk ingebrachte projecten en cases, en via aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal; de stagecomponent binnen de opleiding verdient aandacht: een omvangrijkere en meer gevarieerder stagecomponent, die vanuit de opleiding stevig wordt begeleid, is noodzakelijk. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 13

20 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Uitgangspunt voor de inrichting van het programma is het competentieprofiel waarin de 19 competenties, de eindkwalificaties van de opleiding, staan beschreven die de student aan het einde van de opleiding bereikt dient te hebben. Deze competenties zijn geconcretiseerd naar beroepsproducten. Bestudering door het auditteam van het studieprogramma laat zien dat er sprake is van drie studiefasen: verwerving van een kennisbasis, voorbereiding op het beroep en profilering. Jaar Onderdeel Kenmerken 1 Propedeuse: Kennisbasis kennisbasis centraal; oriëntatie op studie en beroep; selectie en verwijzing. 2 en 3 Hoofdfase: Beroepsvoorbereiding methodisch werken en praktijk centraal; kennisbasis en beroepsvaardigheden; keuze voor profilering. 4 Afstudeerfase: Profilering minor; afstudeerproduct. Bestudering van het curriculum laat verder zien dat er tijdens de eerste fase van de studie sprake is van een in belangrijke mate voorgestructureerd programma, waarbij kennis, vaardigheden en het gewenste beroepsproduct vooraf vastliggen. De begeleiding wordt gedurende de eerste twee studiejaren gekenmerkt door veel aanwijzingen en instructie. In het derde en vierde studiejaar bestaat meer ruimte voor een individuele leerroute en legt de student accenten in het competentieprofiel door de keuze van stage, afstudeeropdracht en minor. De opleidingscompetenties zijn vertaald in leerdoelen per onderdeel. Concreet: voor het programmaonderdeel het zoeken van sporen zijn zeven doelstellingen geformuleerd, bijvoorbeeld: onderzoeken van verschillende veel voorkomende sporen, een aantal eenvoudige onderzoeksmethoden kunnen toepassen, principes van gebruikte onderzoeksmethoden beschrijven, beheersen basis van fotografisch vastleggen sporen, spoordragers en resultaten. Door het volgen van genoemd programmaonderdeel bekwaamt de student zich in vier competenties die deel uit maken van de volledige 19 competenties omvattende set. Concretisering van de competenties en de doelstellingen vindt verder plaats door een korte omschrijving voor studenten van het programmaonderdeel: In deze training leer je een aantal methoden voor routinematig onderzoek naar diverse sporen op stukken van overtuiging (svo) en het (fotografisch) vastleggen van resultaten. Je leert ook om op een duidelijke manier over de onderzoeksresultaten te rapporteren. Tevens wordt er aandacht besteed aan het voorbereiden van het onderzoek in het labjournaal en het rapporteren tijdens het onderzoek op het logformulier. Borging van de relatie tussen doelstellingen en inhoud is voldoende beschreven in het opleidingsprofiel, het leerplanschema en in de uitwerking van de verschillende programmaonderdelen. Eenmaal per twee jaar wordt het leerplanschema herijkt en zo nodig bijgesteld. Adviesrapport Accreditatie Forensisch Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 14