Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde voltijd. Hogeschool van Amsterdam

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde voltijd Hogeschool van Amsterdam

2 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde voltijd CROHO nr Hogeschool van Amsterdam Hobéon Certificering BV 9 september 2009 Auditteam: Drs. W.G. van Raaijen Prof. dr. A. Buijs R. Vermeirssen P.S. Wijbenga Secretaris/onderwijskundig auditor: Mr. J.A. Frederik CMC

3 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Visitatierapport Analyse in inzicht Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 5 2. Bevindingen en beoordeling 6 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 6 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 6 Facet 1.2. Niveau Bachelor 8 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 11 Onderwerp 2: Programma 12 Facet 2.1. Eisen HBO 12 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 14 Facet 2.3. Samenhang Programma 16 Facet 2.4. Studielast 17 Facet 2.5. Instroom 18 Facet 2.6. Duur 20 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 21 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 23 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 26 Facet 3.1. Eisen HBO 26 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 27 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 28 Onderwerp 4: Voorzieningen 30 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 30 Facet 4.2. Studiebegeleiding 31 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 33 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 33 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 35 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 36 Onderwerp 6: Resultaten Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde voltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 44 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 23 april 2009

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van hbo Bedrijfswiskunde van het domein Techniek van de Hogeschool van Amsterdam Bereik van de beoordeling Het domein Techniek van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) verzorgt de opleidingen: Aviation Studies Forensisch Onderzoek Bouwkunde Logistic Studies Bouwtechnische Bedrijfskunde Maritiem Officier Civiele Techniek Technische Bedrijfskunde Engineering, Design and Innovation Bedrijfswiskunde Het onderhavige rapport heeft betrekking op de hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde voltijd croho nummer De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding Bedrijfswiskunde voltijd dd 19 maart Karakteristiek van de opleiding De opleiding Bedrijfswiskunde wordt aangeboden in het gebouw Leeuwenburg, Weesperzijde 190, 1097 DZ Amsterdam. De opleiding maakt onderdeel uit van het domein Techniek van de HvA en valt onder het domein Bachelor of Engineering bij de domeinindeling van de HBO-raad. Kenmerkende beroepen waar de opleiding voor opleidt, zijn onder andere: statistisch medewerker, statistisch analist, medewerker informatie en statistiek, assurantieadviseur, actuaris, logistiek medewerker. De opleiding Bedrijfswiskunde van de hogeschool van Amsterdam onderscheidt zich van de andere opleidingen Bedrijfswiskunde met name door in het curriculum meer accent te leggen op financiële / actuariële wiskunde en statistiek en te kiezen voor uitstroomprofielen die de laatste anderhalf jaar van de opleiding omvatten (90 studiepunten, inclusief minor). De opleiding trekt naast reguliere instroom veel zij-instromers, zowel studenten met een buitenlands diploma als studenten met een (gedeeltelijk) afgeronde universitaire opleiding in de wiskunde. Hierbij is 20-30% van de instroom niet-nederlandstalig (maar voldoet wel aan de eisen voor het getuigschrift NT 2). Het totaal aantal ingeschreven studenten is gegroeid van 95 ingeschrevenen in 2004, tot 132 in 2008 en is daarmee de grootste opleiding Bedrijfswiskunde in Nederland Visitatierapport 2003 Analyse in inzicht In 2003 zijn vier opleidingen Bedrijfswiskunde gevisiteerd. De opleiding van de HvA is in mei 2003 door de visitatiecommissie bezocht. De visitatiecommissie heeft een positief oordeel gegeven over de kwaliteit van de opleiding. De visitatiecommissie heeft daarbij ook kritiek en aanbevelingen geformuleerd, zowel ten aanzien van alle opleidingen Bedrijfswiskunde gezamenlijk als voor de opleiding aan de HvA. In een stand van zaken notitie heeft de opleiding de kritiekpunten en aanbevelingen van de visitatiecommissie beschreven en is acties ondernomen om deze punten weg te werken. Hierdoor is het opleidingsprogramma uitgebreid met: het project actuarieel analist in samenwerking met Zwitserleven, trainingen voor Visual Basic for Applications, een breed project Operations Research (Managerial Decision Modelling), een uitbreiding van statistiekonderwijs, zowel theoretisch als praktisch. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA, 1.0 1

5 Naar aanleiding van een interne audit in december 2007 heeft de opleiding bovendien de adviesraad geactiveerd en hier het nieuwe landelijk beroepsprofiel besproken Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleiding Bedrijfswiskunde heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling ten minste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een bedrijfswiskundige opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door Bedrijfswiskunde aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review MR; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door de opleiding Bedrijfswiskunde aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA, 1.0 2

6 Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten één externe onafhankelijke vakdeskundige, één extern onafhankelijke werkvelddeskundige, één student, één lead auditor, één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: Overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia; Stand van zaken sinds visitatie 2003 Beroepsprofiel Bedrijfswiskunde versie april 2008 Notulen landelijk overleg Bedrijfswiskunde 16 januari 2009 Notulen Adviesraad l8 november 2009 Convenant Actuarieel Instituut Convenant VV5 - ΒWΚ Literatuurlijst Kwaliteitsplan OC ΒWΚ versie2 Kwaliteitskalender Afstudeerhandleiding Aanbevolen literatuur en handige websites ΒWΚ intranet Aanvraag en beoordelingsformulieren stage Format reflectieverslag voor terugkomdag Onderwerpen evaluatierapport ΒWΚ intranet Afstudeerhandleiding Opstartplan Alumni vereniging Onderwijs- & Examenregeling Document leerlijnen Verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; Verslagen van studievoortganggesprekken met studenten; Beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten zijn opgeleverd; Eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. 1 Visitatie heeft op 23 april 2009 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA, 1.0 3

7 Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige ten minste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 EC) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA, 1.0 4

8 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Drs. W.G. van Raaijen Leden: Prof. dr. A. Buijs R. Vermeirssen P.S. Wijbenga Secretaris en onderwijsauditor: Mr. J.A. Frederik CMC Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Bedrijfswiskunde noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De lead auditor heeft zich, naast zijn voorzitterschap, vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Willem van Raaijen heeft, als directeur van de Hobéon Groep, een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen worden gesteld. De werkveld- en inhoudelijk deskundigen Arie Buijs en René Vermeirssen hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. De heer Buijs is als hoogleraar verbonden aan Universiteit Utrecht, School of Economics en heeft een achtergrond in kwantitatieve methoden, statistiek en economie. De heer Vermeirssen is directeur bij Zwitserleven en heeft een achtergrond in de wiskunde, bedrijfskunde en de actuariële wetenschap. De deskundige onderwijs Hans Frederik heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. De heer Frederik heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. De heer Frederik is tevens opgetreden als secretaris. Peter Wijbenga is derdejaars student en lid van de onderwijscommissie bij de opleiding Bedrijfswiskunde van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en heeft zich in de beoordeling vooral gericht op de studeerbaarheid van het programma. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding(en): management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie Zie eveneens Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA, 1.0 5

9 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De landelijke visie van de opleiding is beschreven in het document Bedrijfswiskunde in perspectief, een beroepsprofiel voor de HBO opleiding Bedrijfswiskunde (april 2008 en aangevuld in januari 2009). Dit beroepsprofiel is opgesteld door de vijf opleidingen Bedrijfswiskunde in Nederland. Het gaat in de beroepsuitoefening vrijwel altijd om een bedrijfsprobleem dat vooralsnog in niet-wiskundige termen geformuleerd is. Dit dient mathematisch gemodelleerd te worden om het vervolgens wiskundig verantwoord op te lossen. Het eindresultaat wordt weer vertaald voor nietwiskundigen. Om tot een goede aanpak en oplossing van het probleem te komen, zijn naar de juiste kennis analytische vaardigheden, sociaal communicatieve vaardigheden en computervaardigheden belangrijk. Karakter trekken als initiatiefrijk en teamgerichtheid behoren eveneens bij de professionele attitude van een bedrijfskundige Afgestudeerden komen veelal terecht in uitvoerende, ondersteunende en adviserende functies. De vraag naar bedrijfswiskundigen is vanuit het landelijk opleidingsoverleg geanalyseerd op basis van de werkkring van afgestudeerden, stageplaatsen en gepubliceerde vacatures. Op basis hiervan is de keuze van de volgende toepassingsgebieden tot stand gekomen: Statistiek. Software ontwikkeling. Actuariële/ Financiële Wiskunde. Operations Research. Het toepassingsgebied Statistiek is gericht op het uitvoeren van statistisch onderzoek en (grootschalige) gegevensverwerking ter ondersteuning en aansturing van bedrijfsprocessen. Werkzaamheden op het gebied van kwaliteitsbeheersing en database marketing zijn hieraan gerelateerd. Het toepassingsgebied Actuariële/ Financiële Wiskunde, ofwel verzekeringswiskunde, gaat over problemen inzake financiering en risico s, zoals koopsommen, premiereserves, pensioenen, backservice en kortingen. Het toepassingsgebied Software ontwikkeling is gericht op het ontwikkelen, valideren, documenteren en onderhouden van software. Veel voorkomende terreinen waarop de software betrekking heeft, zijn statistiek, actuariële wiskunde, voorspelling en planning. Het toepassingsgebied Operations Research heeft betrekking op het beheersen en besturen van goederenstromen. Specifiek hiervoor zijn transport, distributie, ontwerpoptimalisatie en supply chain management De opleiding Bedrijfswiskunde van de HvA kent een actieve adviesraad. Deze representatieve adviesraad bestaat uit acht sleutelfiguren uit het beroepenveld en het aansluitend universitair onderwijs. De volgende organisaties zijn in de adviesraad vertegenwoordigd: Vrije Universiteit (opleiding Bedrijfswiskunde). Universiteit van Amsterdam (opleiding operations research and management). Verzekeringsmaatschappij Zwitserleven. Dienst Onderzoek en Statistiek, gemeente Amsterdam. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA, 1.0 6

10 Davinci groep. Watson Wyatt. Testvalue. Ook maken de voorzitter van het domein Techniek, de opleidingsmanager, een docent en een student van de opleidingscommissie deel uit van deze adviesraad De taken van de adviesraad zijn het bespreken en legitimeren van het beroepsprofiel en competentieprofiel van de opleiding, het signaleren van relevante structurele ontwikkelingen in het beroepenveld en het adviseren met betrekking tot het strategisch beleid, de hoofdlijnen van het onderwijs en onderzoek. De adviesraad komt minimaal een keer per jaar bijeen in een plenaire zitting. Daarnaast is er overleg en samenwerking met leden uit de adviesraad over specifieke onderwerpen, zoals met de Dienst Onderzoek en Statistiek over het eerstejaars project statistiek, met Testvalue over de vernieuwing van het programma, met Zwitserleven over het vierdejaars project en met de UvA en VU over de doorstroomprogramma's naar de master. De adviesraad heeft in haar bijeenkomst op 18 november 2008 het landelijk beroepsprofiel onderschreven en op details een positief kritisch commentaar gegeven. Leden van de adviesraad leveren een concrete bijdrage in de ontwikkeling van het nieuwe curriculum In de gesprekken die het auditteam heeft gevoerd is geconstateerd dat er een duidelijke koppeling is tussen de vraagstelling vanuit het bedrijfsleven en beroepspraktijk enerzijds en de interpretatie van de eindkwalificaties van de opleiding anderzijds. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft het opleidingsprofiel opgesteld op basis het beroepsprofiel, dat ontstaan is in een samenwerking tussen de vijf opleidingen Bedrijfswiskunde in Nederland. In het beroepsprofiel is een visie op beroep en een uitwerking naar functies, beroepsrollen, beroepstaken en contexten beschreven. De opleiding kent een actieve adviesraad die het beroepsprofiel heeft gelegitimeerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA, 1.0 7

11 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen De eindkwalificaties van de opleiding zijn ingedeeld in beroepscompetenties en HBO kernkwalificaties. Deze staan uitgeschreven in het beroepsprofiel en zijn ook opgenomen in de Onderwijs- en examen Regeling (OER) en de studiegids De beroepscompetenties zijn gerelateerd aan de fasen van een bedrijfswiskundig oplossingsmodel. De kernactiviteit in de beroepssituatie van een bedrijfswiskundige is probleemoplossen. Bij dit proces benut de bedrijfswiskundige de competenties verkennen, ontwerpen, methodisch werken, realiseren, beheren, communiceren en reflecteren. Vrijwel altijd steunen zij daarbij op het analytisch en abstraherend vermogen dat zij tijdens de opleiding hebben ontwikkeld. Dit geldt evenzeer voor communiceren en reflecteren. In veel gevallen wordt (een deel van) een oplossingscyclus doorlopen die vergelijkbaar is met de cyclus (wiskundige) modelvorming De verschillende fasen van probleemoplossen sluiten aan op de fasering die gebruikt is bij de Dublin Descriptoren en bij de HBO kernkwalificaties. Alle opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam nemen de hbo-kernkwalificaties als maatstaf voor de bepaling van het hbo-niveau. In het Vertaalmodel Dublin Descriptoren hbo-kernkwalificaties zijn deze kernkwalificaties in samenhang beschreven met de Dublin Descriptoren. Dit wordt toegelicht met de volgende figuur: B3 methodisch werken (wiskundig) model B2 ontwerpen en modelleren praktijk probleem B1 verkennen praktijk situatie (wiskundige) oplossing B4 evalueren en adviseren praktijk situatie praktijk oplossing B5 realiseren B6 beheren De opleiding Bedrijfswiskunde heeft de competenties uit het landelijk beroepsprofiel vertaald naar tien algemene bouwstenen (A 1 t/m A 10) en zes beroepsspecifieke hoofdcompetenties (B1 t/m B6) De activiteiten van de student bij elk van de faseovergangen is in feite steeds een hoofdcompetentie. Een toelichting: B1. van praktijksituatie naar praktijkprobleem: Hoofdcompetentie: verkennen De praktijksituatie is het meest algemene startpunt. In deze situatie worden geen problemen aangereikt of helder omschreven. De bedrijfswiskundige moet zelf ontdekken waaraan behoefte is, welke praktijkproblemen er eigenlijk liggen. B2. van praktijkprobleem naar wiskundig model: Hoofdcompetentie: mathematiseren en modelleren Een praktijkprobleem is vaak nog niet exact omschreven en er is ook niet altijd duidelijk naar welke oplossing er gezocht wordt. Het probleem is beschreven in de (niet-wiskundige) taal van de discipline waaruit het voorkomt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA, 1.0 8

12 De bedrijfswiskundige beoordeelt eerst in hoeverre het probleem een bedrijfswiskundige component heeft. Als dat het geval is, dan mathematiseert hij het bedrijfswiskundige probleem en kiest een geschikt model. B3. van wiskundig model naar wiskundige oplossing: Hoofdcompetentie: structureren en oplossen Op zeker moment is het probleem exact geformuleerd en is een wiskundig model gevonden. Bij het oplossen wordt ruime wiskundige kennis toegepast. Het kan van belang zijn om wiskundige technieken te combineren. Dit vraagt om een goed overzicht van het vakgebied en inzicht in de samenhang van de verschillende technieken. Doorgaans zal bij het oplossen de computer ingezet worden. Mogelijk worden ook bronnen als boeken, artikelen, Internet ingezet. B4. van wiskundige oplossing naar praktijkoplossing Hoofdcompetentie: evalueren (van wiskundige oplossing) en concretiseren (naar praktijk toe) Een wiskundige oplossing is nu gevonden. Deze oplossing wordt geëvalueerd. Vervolgens wordt de oplossing vertaald naar een praktische (of concrete) oplossing. De resultaten worden gepresenteerd. B5. van praktijkoplossing naar de praktijk Hoofdcompetentie: zorgen voor acceptatie en implementatie De oplossing moet door anderen in het bedrijf of de organisatie geaccepteerd en geïmplementeerd worden. B6. van oude praktijksituatie naar nieuwe praktijksituatie Hoofdcompetentie: reflecteren en anticiperen De bedrijfswiskundige zal een praktisch probleem dat opgelost is, steeds terugkoppelen naar de praktijksituatie. Vervolgens zal weer een nieuwe praktijksituatie gezocht worden waar een nieuw bedrijfswiskundig probleem bij hoort. Tijdens de overgang zal de bedrijfswiskundige tijd hebben om te reflecteren in breder perspectief, bovendien zal hij anticiperen op een nieuwe praktijksituatie met bijbehorend probleem Naast de zes beroepscompetenties hanteert de opleiding Bedrijfswiskunde de hbokernkwalificaties als referentiekader voor de bedrijfswiskundige. Deze garanderen het hbo niveau: A1 Brede professionalisering De bedrijfswiskundige werkt zelfstandig en resultaatgericht samen in een (eventueel multidisciplinair) team, ook in een internationale omgeving. Hij geeft richting en inhoud aan de ontwikkeling van de persoonlijke beroepsrelevante competenties, onder andere op basis van feedback en zelfreflectie. Hij kan (recente wetenschappelijke) kennis en inzichten toepassen in verschillende beroepssituaties. Hij is en blijft op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen op het gebied van Bedrijfswiskunde. A2 Multidisciplinaire integratie De bedrijfswiskundige is toegerust om oplossingen te bieden voor vraagstukken gesteld vanuit verschillende disciplines in het beroepenveld. Hij kan kennis, inzichten, houdingen en vaardigheden van verschillende vakinhoudelijke disciplines integreren vanuit het perspectief van het beroepsmatig handelen als bedrijfswiskundige. A3 (Wetenschappelijke) toepassing De bedrijfswiskundige kan (recent wetenschappelijke) kennis, inzichten, theorieën, concepten en onderzoeksresultaten toepassen op een voorspelbare en betrouwbare manier in verschillende beroepssituaties. Hij kan relevante informatie verzamelen uit diverse bronnen en toegankelijk maken. A4 Transfer en brede inzetbaarheid De bedrijfswiskundige kan kennis, inzichten en vaardigheden toepassen in verschillende beroepssituaties in het brede toepassingsgebied van de wiskunde. Hij kan kennis, inzichten en vaardigheden overdragen aan anderen, in het bijzonder aan niet- wiskundigen binnen een bedrijf of organisatie. A5 Creativiteit en complexiteit in handelen De bedrijfswiskundige kan vraagstukken in de beroepspraktijk analyseren, waarvan het probleem op voorhand niet duidelijk is omschreven en waarop de standaardprocedures niet van toepassing zijn. Hij komt met ideeën voor oplossingen. Hij is daarbij creatief, en denkt vanuit de gebruiker. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA, 1.0 9

13 Hij kan ook een bijdrage leveren aan het bepalen van strategieën bij besluitvorming en het optimaliseren van processen binnen bedrijven of organisaties met behulp van relevante wiskundige standaardtechnieken. A6 Probleemgericht werken De bedrijfswiskundige kan zelfstandig een probleem definiëren, analyseren en oplossen. Diverse aspecten komen terug bij de beroepsspecifieke hoofdcompetenties. Bij het doorlopen van de bekwaamheidsniveaus neemt daarbij de complexiteit van de problemen toe. A7 Methodisch en reflectief denken en handelen De bedrijfswiskundige pakt problemen modelmatig aan, en leert daarbij methodisch denken. Diverse aspecten van deze basiskwalificatie komen aan bod bij de beroepsspecifieke hoofdcompetenties. A8 Sociaalcommunicatieve bekwaamheid De bedrijfskundige communiceert op diverse manieren met verschillende geledingen. Belangrijke aspecten hierbij: samenwerking en taalvaardigheid. A9 Basiskwalificering voor managementfuncties De bedrijfswiskundige kan eenvoudige leidinggevende en managementtaken uitvoeren. Hij is in staat om duidelijke instructies te geven en planningen op te stellen en hij controleert de voortgang in een project en kan anticiperen op onvoorziene omstandigheden. Hij voert effectief en efficiënt overleg met betrokkenen. Hij kan werk verdelen en delegeren binnen een project. A10 Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid De bedrijfswiskundige heeft de juiste beroepshouding en betrekt daarin relevante ethische aspecten. Hij is betrokken bij zijn taakstelling, is gericht op kwaliteit, prestatie en dienstverlening In het opleidingsprofiel staan de kerntaken gedefinieerd die van belang zijn voor de opleiding Bedrijfswiskunde van de HvA: Adviseren bij het oplossen van bedrijfsproblemen gebruik makend van wiskundige modellen, analyses en optimalisatiemethoden. Genereren van bedrijfsrelevante informatie door middel van onderzoek. Financiële analyses uitvoeren met behulp van actuariële rekenmethoden. Waarmee invulling gegeven wordt aan de beroepsrollen adviseur (operations research), onderzoeker (statistisch onderzoeker) en actuaris. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft in samenwerking met de andere opleidingen Bedrijfswiskunde de eindcompetenties opgesteld. Ze bestaan uit tien algemene bouwstenen die kenmerkend zijn voor iedere hbo-bachelor en zes specifieke bouwstenen die kenmerkend zijn voor de opleidingen Bedrijfswiskunde. De opleiding heeft de eindkwalificaties in een matrix aan de Dublin Descriptoren gekoppeld, waardoor duidelijk wordt dat alle facetten van de Dublin Descriptoren vertegenwoordigd zijn in de eindcompetenties. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA,

14 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds Hoger Onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende eindkwalificaties van de opleiding Bedrijfswiskunde beschrijven een hoog niveau van beroepsuitoefening (zie onder facet 1.1) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2) bij de beschrijving van het bachelorniveau van de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de opleiding Bedrijfswiskunde gerekend kan worden tot het hoger onderwijs Beroepsonderwijs De eindkwalificaties van de opleiding Bedrijfswiskunde zijn geformuleerd in termen van competenties die aantoonbaar (zie facet 1.1) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelen de oriëntatie op het door Bedrijfswiskunde relevante werkveld geborgd Voor het overige blijkt de Oriëntatie HBO ook uit het programma van de opleiding. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Oordeel: voldoende Het auditteam stelt vast dat de eindkwalificaties van de opleiding mede zijn ontleend aan de door het relevante beroepenveld opgestelde beroepscompetenties en dat deze aansluiten bij het niveau van een beginnend bedrijfswiskundige. Het auditteam kwalificeert op basis van deze waarneming het facet Oriëntatie HBO voor de opleiding Bedrijfswiskunde als voldoende. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding als voldoende. 1. Het auditteam ziet dat een landelijk vastgesteld beroepsprofiel als basis dient voor het opleidingsprofiel van de opleiding en de eindkwalificaties, waarbij de opleiding zich wel op eigen wijze profileert. Medewerkers van de opleiding onderschrijven deze profielen. Het auditteam beoordeelt het facet Domeinspecifieke Eisen als voldoende. 2. Het auditteam ziet dat de eindkwalificaties van de opleiding Bedrijfswiskunde zijn uitgewerkt in competenties en dat een relatie is gelegd met de Dublin Descriptoren. Het auditteam ziet dat alle Dublin Descriptoren in het onderwijs aan de orde komen en de competenties daardoor aansluiten bij de algemeen internationaal geaccepteerde beschrijving van een Bachelor. Om die reden beoordeelt het auditteam het facet Niveau Bachelor als voldoende 3. Het auditteam stelt vast dat de eindkwalificaties van de opleiding mede zijn ontleend aan de door het relevante beroepenveld opgestelde beroepscompetenties en dat deze aansluiten bij het niveau van een beginnend bedrijfswiskundige. Het auditteam kwalificeert daarom het facet Oriëntatie HBO voor de opleiding Bedrijfswiskunde als voldoende. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA,

15 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen De verschillende fasen van probleemoplossing vormen de kern van het handelen van de bedrijfswiskundige. Een succesvolle probleemoplosser beschikt over adequate kennis van de concepten en principes van de relevante disciplines. Dit impliceert dat basiskennis (concepten en principes, hun onderlinge relaties en de condities waarin deze bruikbaar zijn) een noodzakelijke voorwaarde is om problemen op te lossen. Verankering van de beroepskennis is van wezenlijk belang Kennisontwikkeling vindt zowel in de propedeuse als de hoofdfase plaats aan de hand van vakliteratuur en aan de hand van materiaal dat direct aan de beroepspraktijk wordt ontleend: case studies of opdrachten. De literatuur in de propedeuse is naast oriëntatie op het beroep en beroepsvraagstukken gericht op fundamentele kennis(toepassing) van wiskunde. De literatuur in de hoofdfase is gericht op een verdieping van de fundamentele kennis(toepassing). De kwaliteitseisen voor deze literatuur zijn in overeenstemming met de eisen die gelden voor het bachelorniveau. Naast het kunnen hanteren van handboeken en vakartikelen betreft dit ook het kunnen hanteren van wetenschappelijke artikelen, wetenschappelijke literatuur en internationaal georiënteerde literatuur. Een deel van de literatuur die door de opleiding is voorgeschreven wordt ook gebruikt in het universitair onderwijs en is op advies van de Vrije Universiteit opgenomen In de theorielijn staan kennisontwikkeling (theorieën ) en het kunnen toepassen van kennis (analyseren van vraagstukken met behulp van bijvoorbeeld wiskundige formules, operationele research methodieken, calculaties) in probleemsituaties centraal Aandacht aan onderzoeksvaardigheden vindt plaats in de leerlijn statistiek (waaronder SPSS) en bij de voorbereiding op het afstuderen Specifieke aandacht voor presenteren en rapporteren (van uitkomsten van analyses) vindt plaats in de vaardighedenlijn. Daarmee wordt in de opleiding een gedegen basis gelegd voor het zelfstandig uitvoeren van analyses met als doel het doen van praktijkgericht (kwantitatief) onderzoek in de vorm van een afstudeeropdracht voor een externe opdrachtgever / afstudeerorganisatie De aard van het vakgebied van de Bedrijfswiskunde is dat veel kennis fundamentele kennis is, die daarmee gedurende een lange tijd stabiel van inhoud is en actueel blijft. Veranderingen zijn meer verbonden met de toepassingsgebieden waarbinnen gebruik gemaakt kan worden van deze kennis. Daarom kiest de opleiding voor de opbouw van een gedegen basisprogramma, waarin met name aandacht geschonken wordt aan deze fundamentele kennis, alsmede aan het leren en oefenen van basisvaardigheden Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA,

16 Authentieke probleemsituaties vormen de basis voor de uitoefening van beroepsopdrachten in projecten in zowel de propedeuse als de hoofdfase. De student ontwikkelt zijn kennis via een directe interactie met de beroepspraktijk in de externe projecten en in het afstudeerproject De inhoud van het programma voor het certificaat Actuariële Wiskunde is ontleend aan de exameneisen van het Actuarieel Instituut. De inhoud van het programma voor het certificaat Statistisch Analist A is ontleend aan de exameneisen van de Vereniging voor Statistiek en Operations Research De inhoud van de doorstroom minor naar de master Business Mathematics and Informatics is afgestemd met de Vrije Universiteit. Hierin wordt gebruik gemaakt van het programma / materiaal van de Vrije Universiteit; ook volgen studenten programma s aan de Vrije Universiteit. De inhoud van de doorstroom minor naar de master Operations Research and Management is afgestemd met de Universiteit van Amsterdam; studenten volgen dit programma aan de Universiteit van Amsterdam en maken gebruik van materiaal van de Universiteit van Amsterdam Het programma staat in directe verbinding met de beroepspraktijk doordat de eindkwalificaties geformuleerd zijn in termen van competenties ontleend aan de eisen van de beroepspraktijk. Het programma wordt ontwikkeld en uitgevoerd door docenten die een relatie onderhouden met de beroepspraktijk. De ontwikkeling van programma s vindt plaats - in samenspraak- met functionarissen uit de beroepspraktijk. Ook worden (delen) van programma s ontwikkeld door de beroepspraktijk. In diverse leerlijnen worden gastcolleges gegeven, die zijn gericht op actuele ontwikkelingen met betrekking tot het centrale onderwerp in de cursus of beroepsopdracht De programma s statistiek voldoen aan de exameneisen die de Vereniging voor Statistiek en Operations Research heeft opgesteld voor de functie van statistisch analist. De actuariële programma s voldoen aan de exameneisen van het Actuarieel Instituut; modulen van dit instituut zijn in het programma opgenomen Internationale aspecten, internationaal erkende (Engelstalige) vakliteratuur en internationale casuïstiek zijn onderdeel van het curriculum. Dit is zichtbaar in: Wiskunde is een internationale taal, wiskundige methoden en notaties zijn internationaal. Sommige contexten bij projectopdrachten, zoals het Global OIL project, zijn internationaal gekozen. Het rapport bij het Global OIL project wordt in het Engels geschreven en mondeling in het Engels gepresenteerd. Een aantal opdrachten vraagt om het maken van een internationale vergelijking (bijvoorbeeld tussen pensioenstelsels). Bij 61 van de 120 studiepunten uit de eerste twee jaar is kennis van het Engels noodzakelijk om de studiepunten te kunnen halen. Ongeveer 10% van de studenten doet het afstudeerproject in het buitenland. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft vast kunnen stellen dat kennisontwikkeling van studenten plaats vindt via vakliteratuur en projecten die aan de beroepspraktijk zijn ontleend en via interactie met het werkveld. Docenten volgen de relevante ontwikkelingen in het bedrijfsleven op de voet door begeleiding van stagairs en door hun eigen netwerken. Het auditteam heeft vast kunnen stellen dat de opleiding op regelmatige basis gebruik maakt van gastsprekers. Op de beroepspraktijk geënte projecten, stages en afstudeerprojecten waarborgen dat de inhoud van de opleiding actueel wordt gehouden en studenten beroepsvaardigheden ontwikkelen die verbonden zijn met de beroepspraktijk. De Raad van Advies is daadwerkelijk betrokken bij de ontwikkeling van de onderwijsinhoud en het onderwijsprogramma. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA,

17 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Uitgangspunt voor de inrichting van het programma is het landelijk beroeps- en competentieprofiel. Hierbij zijn vertegenwoordigers van de beroepspraktijk betrokken Bij de uitwerking van het opleidingsprofiel naar het opleidingsprogramma is eerst de visie op opleiden en leren van het domein Techniek van de HvA gehanteerd (beschreven in de AHT onderwijsvisie , op weg naar een dynamisch model ). In het document Opleidingsprofiel heeft de opleiding de competenties daarna verdeeld naar A (competenties geordend naar hbo kernkwalificaties toegepast op Bedrijfswiskunde) en B (competenties geordend naar het beroepsproces van probleemoplossen). Per competentie zijn de beoordelingscriteria op eindniveau beschreven In het opleidingsprofiel heeft de opleiding eveneens vastgelegd wat de belangrijkste kennis en vaardigheidscomponenten zijn behorende bij de competenties van Bedrijfswiskunde. De laatste bijstelling van het opleidingsprofiel heeft plaatsgevonden in september In januari 2009 is geconstateerd dat dit profiel ook voldoet aan het nieuwe landelijk beroepsprofiel. Met dit document borgt de opleiding de aansluiting op het landelijk beroepsprofiel en de afstemming tussen doelstellingen en inhoud De inhoudelijke componenten van de competenties zijn vanuit het opleidingsprofiel verder uitgewerkt in leerstofgerichte of inhoudelijke leerlijnen. De opleiding toont daarmee aan dat de inhoudelijke leerlijnen van het programma bijdragen aan de ontwikkeling van de competenties op hbo-bachelor niveau. Met dit document borgt de opleiding dat de vertaling van de hbo- en beroepscompetenties qua inhoud en niveau richtinggevend zijn voor de invulling van de verschillende studiefases, leerlijnen, programmaonderdelen en toetsing De bij de opleiding Bedrijfswiskunde te ontwikkelen competenties zijn geclusterd rondom zes inhoudelijke leerlijnen: Statistiek, Financiële wiskunde, Operations Research, ICT, Algemene Vaardigheden & Studieloopbaan en Projecten. De eerste vier lijnen zijn direct afgeleid van de kennisgebieden. De leerlijnen Algemene Vaardigheden & Studieloopbaan en Projecten hebben zowel een inhoudelijke kant (projectvaardigheden, vaardigheden in het maken van portfolio s, zelfreflectie e.d.) als een vormgevingskant, het maken van producten. Algemene Vaardigheden & Studieloopbaan kenmerken zich ook als groeilijn De opbouw van het bestaande curriculum is (per studiejaar) beschreven in de studiegids. Ook de inhoud en leerdoelen staan hierin beschreven De HvA kent een aanbod van minoren met een omvang van 30 studiepunten. De student kan kiezen uit het brede minoren aanbod van de hogeschool, minoren bij andere (buitenlandse) instellingen van hoger onderwijs of voor doorstroom minoren. De examencommissie dient toestemming te verlenen In het nieuwe curriculum wil de opleiding een brede basis van twee en een half jaar aanbieden en specialisatiemogelijkheden in de laatste anderhalf jaar. Dit is vastgelegd in het document Leerplanschema. Deze basis bestaat uit: Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA,

18 Kennis van wiskundige theorieën en modellen. Beheersing van wiskundige technieken en informatietechnische toepassingen. Bekwaamheid om op een gestructureerde manier aan problemen te werken. Generieke vaardigheden op het gebied van samenwerken, rapporteren en communiceren. Bekwaamheid om zich verder professioneel te ontwikkelen Op basis hiervan kiezen studenten in het laatste anderhalf jaar voor een uitstroomprofiel dan wel een doorstroomprofiel. De profielen bestaan uit een minor, het afstudeerprogramma en een inhoudelijk programma. Deze profielen (voorlopige namen) zijn: STATOR : Statistische research / Operations research is een gecombineerd opleidingtraject (met de opleiding logistiek) met als toepassingsgebieden statistiek en logistiek dat onder verantwoordelijkheid van de lector logistiek wordt ontwikkeld. Eveneens sluit dit programma aan op de examenprogramma s van de Vereniging voor Statistiek en Operations Research. Financiële (Actuariële) wiskunde (aansluitend op de eisen van de beroepspraktijk verzekeringen). Eveneens sluit dit programma aan op de exameneisen van het Actuarieel Instituut. Doorstroom : doorstroom programma (bestaande uit universitaire programma s) naar de Vrije Universiteit en de Universiteit van Amsterdam. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de opleidingscompetenties gekoppeld zijn aan prestatie indicatoren en dat per vak de leerdoelen omschreven zijn. De opleiding hanteert verschillende werkvormen, waarmee de studenten voorbereid worden op het toekomstige werk. Het auditteam heeft kunnen constateren dat de projecten een duidelijk integrerende functie hebben in het opleidingsprogramma. Het auditteam meent dat het programma helder opleidt tot de eindkwalificaties. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA,

19 Facet 2.3. Samenhang Programma Criterium Het facet Samenhang Programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen De opleiding heeft de competenties uit het landelijk beroepsprofiel vertaald naar tien algemene bouwstenen (A 1 t/m A 10, zie facet 1.2) en zes beroepsspecifieke hoofdcompetenties (B1 t/m B6). De samenhang in het programma komt primair tot stand doordat de student bij elk studieonderdeel werkt aan de competenties uit het competentieprofiel. Kern van het onderwijs is dat studenten in projecten aan kernvraagstukken uit de actuele beroepspraktijk werken en realistische beroepsproducten maken en hierop worden beoordeeld De uitgangspunten voor de inhoudelijke verticale en horizontale samenhang van het curriculum en de inrichting van de afzonderlijke leerlijnen zijn op hoofdlijnen beschreven in het leerplanschema. Met dit raamwerk borgt de opleiding de afstemming tussen vormgeving, inhoud en samenhang Het programma heeft een sterke horizontale samenhang doordat in alle fasen van de studie praktijkopdrachten centraal staan. Er zijn vier leerlijnen te onderscheiden die parallel lopen. Deze lijnen zijn de theorielijn, vaardighedenlijn (algemene en technisch instrumentele), studieloopbaanlijn en projectbegeleidingslijn. Binnen ieder blok zijn studieonderdelen van alle leerlijnen geprogrammeerd. De leerlijnen beïnvloeden elkaar ook. De theorielijn en de vaardighedenlijn verschaffen kennis en vaardigheden die kunnen worden toegepast in de projecten. Leervragen uit de diverse vakken kunnen een input vormen voor de studieloopbaanbegeleiding Verticale samenhang komt in het programma tot stand doordat in het programma (de studiejaren) doorlopende leerlijnen aanwezig zijn. Projecten zijn in het eerste jaar sterk voorgestructureerd, in latere jaren nemen de beroepsopdrachten in de projecten in complexiteit toe (minder voorgestructureerde problemen, in de context spelen bedrijfskundige factoren mee e.d.). Bovendien neemt de mate van voorstructurering af en wordt in toenemende mate een beroep gedaan op de zelfstandigheid van de student. De kenmerkende inhoudelijke leerlijnen komen de eerste studiejaren in het programma terug. Ook per vakgebied bestaat er een inhoudelijke samenhang en neemt de complexiteit toe, bijvoorbeeld inzicht in de theorie van kansverdelingen en toetsen is nodig om deze in het kader van statistisch onderzoek correct toe te passen De projectopdrachten zijn rechtstreeks ontleend aan voorbeelden uit de praktijk en/of worden ten behoeve van de praktijk uitgevoerd. In de theorielijn spelen praktijkvoorbeelden en praktijkopgaven een belangrijke rol, namelijk bij het leren toepassen van theoretische concepten op vragen, problemen en opdrachten in de praktijk. In de vaardighedenlijn vormen praktijkcases en beroepsoriënterende opdrachten de context voor het leren en oefenen van vaardigheden. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de opleiding een voldoende verticale en horizontale samenhang in het huidige curriculum kent. De opleiding heeft de inhoudelijke samenhang beschreven in het document Leerlijnen. De beschrijving van samenhang tussen studiefase- en opleidingsniveau en tussen competenties, leerdoelen, niveau en inhoud maakt onderdeel uit van het opleidingsplan. Het auditteam heeft kunnen constateren dat de samenhang in het programma primair tot stand komt doordat de student (bij elk studieonderdeel) werkt aan de competenties uit het competentieprofiel. Kern van het onderwijs is dat studenten in projecten aan kernvraagstukken uit de actuele beroepspraktijk werken en realistische beroepsproducten maken en hierop worden beoordeeld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA,

20 Facet 2.4. Studielast Criterium Het facet Studielast is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het programma studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren, zoveel mogelijk worden weggenomen? Bevindingen De studielast is gelijkmatig verdeeld over de gehele studie. Een studiejaar bestaat uit 4 perioden van elk 10 studieweken (van elk 420 SBU). In het basisprogramma heeft elk periode een vaste opbouw, aan de hand van de vier leerlijnen. Aan onderwijseenheden zijn studiebelastinguren gekoppeld (uitgedrukt in studiepunten / EC, 60 maal 28 uur per jaar). De studiebelastingnorm stelt d de student in staat zijn onderwijsactiviteiten te plannen en zijn studievoortgang te monitoren De gemiddelde contacttijd per week is in studiejaar 1 : 22 uur, studiejaar 2 : 12 uur, studiejaar 3: 12 uur (exclusief minor) en studiejaar 4: 10 uur (exclusief afstuderen) Eerstejaars studenten geven in 2008 aan gemiddeld 30.1 uur te besteden aan hun studie (dit was 22.9 uur in 2006). Ouderejaars studenten geven in 2008 aan gemiddeld 34.9 uur aan hun studie te besteden (dit was 34.5 uur in 2006). Uit de Studenten Tevredenheids Monitor komt naar voren dat de studenten naar eigen bevinding meer tijd besteden aan de studie dan in het verleden. De tevredenheid over het aantal contacturen voldoet, maar is onder eerstejaars studenten hoger dan onder ouderejaars studenten De opleiding hanteert een duidelijke jaarrooster systematiek. De studielast per programma onderdeel is consequent aangegeven in studiegids en OER. De studeerbaarheid wordt via evaluaties gemeten. De gerealiseerde studielast is een belangrijk aandachtspunt De opleiding zal samen met de opleidingscommissie en de stafdienst onderwijs en kwaliteit voor aanvang van het studiejaar een eerste analyse maken van de studielast. In het voorjaar van studiejaar 2010 vindt opnieuw een monitoring en analyse plaats. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet van de opleiding als voldoende en wel op grond van de volgende observaties: Het auditteam heeft vast kunnen stellen dat de studenten gemiddeld 30 tot 35 uur per week aan hun studie besteden en het curriculum geen struikelvakken voor studenten heeft. De studeerbaarheid wordt ieder kwartaal geëvalueerd bij studenten, zij geven aan tevreden te zijn over de belasting. De studielast voor is onderwerp van onderzoek. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Bedrijfswiskunde, HvA,