Verkeerslichten langs provinciale weg N236

Transcriptie

1 Verkeerslichten langs provinciale weg N236 Analyse van het functioneren van de VRI s op de N236 bij Weesp en Driemond 5 februari 2009 Ministerie van Verkeer en Waterstaat Groene Golf Team Kluyverweg 4 Het Zuiderkruis HT Delft 5215 MV s Hertogenbosch

2 Colofon Uitgegeven door: Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Groene Golf Team In opdracht van: Contactpersoon: Provincie Noord-Holland D. J. Poncin Informatie: Paul Bolt Telefoon: Uitgevoerd door: Paul Bolt, adviseur Willem Mak, teambegeleider Verantwoordelijk: Erna Schol, afdelingsleider Ad Wilson, teamleider Projectcode: Noord-Holland_06_3 Datum: 5 februari 2008 Status: Definitief Versienummer: 1.0 2

3 Het Groene Golf Team helpt graag bij het realiseren van een snellere verkeersdoorstroming De doorstroming op de Nederlandse rijkswegen, belangrijke provinciale en stedelijke routes, is niet overal optimaal. Oorzaken zijn onder meer de groei van het verkeer, tekortschietende capaciteit van de infrastructuur en niet goed afgestelde verkeersregelinstallaties (VRI s). VRI s kunnen vaak beter afgestemd worden op de actuele verkeerspatronen. Een betere afstemming van VRI s bevordert, met name op doorgaande wegen, de verkeersdoorstroming en is goed voor de luchtkwaliteit en/of verkeersveiligheid. Bij een verbeterde doorstroming daalt het aantal voertuigverliesuren voor het verkeer. Het Groene Golf Team (GGT) helpt gemeenten, provincies en het Rijk om de VRI s beter af te stellen. Dit gebeurt door een analyse van de huidige installaties en het blootleggen van inefficiënte situaties die in de loop van de tijd zijn ontstaan. Waar mogelijk worden aan de hand van quick scans direct eenvoudige en snelle verbeteringen uitgevoerd. Zo is in kort tijdsbestek met een kleine ingreep grote winst te behalen. Uiteraard vindt hierover vooraf overleg met de opdrachtgever plaats. De bevindingen worden altijd in een rapport vastgelegd. De adviezen van het team zijn kosteloos. De (eventuele) uitvoeringskosten van de aanbevelingen zijn voor rekening van de wegbeheerder. Het GGT bestaat uit ruim 25 afgestudeerde HBO ers en academici met een verkeerskundige opleiding. Ze staan onder supervisie van ervaren verkeerskundigen en werken vanuit Delft en Den Bosch. Inmiddels heeft een groot aantal wegbeheerders advies gekregen van het GGT. Een deel van de adviezen is al gerealiseerd. Gemiddeld is per kruispunt een winst behaald van circa voertuigverliesuren per jaar. De meeste aanpassingen kosten weinig of geen geld, zodat er in maatschappelijk opzicht sprake is van een aantrekkelijk rendement. Het GGT is begonnen als onderdeel van het project FileProof (fileaanpak op de korte termijn) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Bij dit project staan bereikbaarheid en doorstroming centraal. Meer informatie over FileProof vindt u op: 3

4 Inhoudsopgave Management Samenvatting 5 1. Inleiding 6 2. Opdracht Situatieschets Onderzoeksopzet 8 3. Driemond Onregelmatigheden huidige regeling Analyse Resultaten Weesp Onregelmatigheden huidige situatie Analyse Resultaten Conclusie en Advies 20 Bijlage A Kruispunttekeningen 21 Bijlage B Programma- en parameterwijzigingen 23 Bijlage C Fasediagrammen 25 4

5 Management Samenvatting Het Groene Golf Team heeft in opdracht van Provincie Noord-Holland het functioneren van twee geregelde kruisingen op de N236 bij Weesp en Driemond onderzocht. De regelingen van de kruispunten hebben geen grote invloed op elkaar en worden daarom apart behandeld. Driemond Het kruispunt N236 Zandpad Gein in Driemond is een overbelast kruispunt waarop in beide spitsperioden wachtrijen voor het doorgaand verkeer ontstaan. Het Groene Golf Team verwacht met het wijzigen van enkele parameters de vertraging te halveren. Uit een theoretische berekening blijken parameterwijzigingen 330 voertuigverliesuren per dag te voorkomen: een besparing van ,- per jaar aan maatschappelijke kosten. Naast een verbetering van de doorstroming, is er ook veel winst voor het milieu door een afname van de wachtrijen. Een aantal parameterwijzigingen kan het Groene Golf Team met de provincie doorvoeren, maar voor andere wijzigingen is een eenmalige investering van ongeveer ,- nodig. Hiernaast adviseert het Groene Golf Team op straat een regeling met korte dubbele groenfases voor het doorgaande verkeer uit te testen. Het GGT verwacht dat de capaciteit van het kruispunt hiermee groter wordt, zodat de vertraging op het kruispunt afneemt. Wel neemt de vertraging voor fietsers toe. De besparing van maatschappelijke kosten kan in dit geval oplopen tot ,- per jaar. Weesp De kruisingen N236 Wiefferingdreef Van Houtenlaan en Van Houtenlaan Solvay liggen bij elkaar en zijn als één project onderzocht. Er zijn geen problemen met de doorstroming maar wel enkele aandachtspunten met betrekking tot de veiligheid. Het Groene Golf Team adviseert op de Wiefferingdreef de rijstrookindeling te wijzigen, zodat de doorstroming en de veiligheid op het kruispunt verbeteren. Het instellen van filedetectie tussen beide kruisingen voorkomt onoverzichtelijke situaties in de avondspits. Met het uitvoeren van deze en enkele andere maatregelen verwacht het Groene Golf Team de verliestijd met 15% terug te brengen. Dit betekent een jaarlijkse besparing van ,- aan maatschappelijke kosten. Naast de doorstromingswinst in algemene zin, zal fietsverkeer in zuidelijke richting op de Van Houtenlaan minder vaak hoeven te stoppen. De kruisingen worden veiliger en meer geloofwaardig voor de weggebruiker. De kosten van uitvoering bedragen ongeveer ,-. 5

6 1. Inleiding Dit adviesrapport beschrijft het onderzoek van het Groene Golf Team, zoals dat is uitgevoerd in opdracht van Provincie Noord-Holland. Het doel is de provincie te adviseren over het functioneren van twee verkeersregelinstallaties op de N236, bij Weesp en Driemond (zie figuur 1). De inhoud van het adviesrapport is technisch van aard. Om deze reden is er op de voorgaande pagina een managementsamenvatting toegevoegd, die de kern van de analyse en het advies weergeeft. Figuur 1: Overzichtskaart In de overzichtskaart zijn de twee behandelde kruispunten van de N236 weergegeven. Links ligt het kruispunt 2362 bij het dorp Driemond, rechts het kruispunt 2364 bij Weesp. Hoofdstuk 2 beschrijft de opdracht, waarbij ook de huidige situatie wordt behandeld. In de hoofdstukken 3 en 4 staan achtereenvolgens Driemond en Weesp apart beschreven. Hierin komen zowel de analyse van knelpunten, als de prestaties van mogelijke oplossingen aan bod. Op basis van deze analyse geeft hoofdstuk 5 de conclusie en het advies weer. N

7 2. Opdracht Het Groene Golf Team (GGT) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat is een team van specialisten op het gebied van verkeersregelinstallatie (VRI s). Het doel van het GGT is het verbeteren van de doorstroming van het verkeer door een betere afstelling van de verkeerslichten. Op verzoek van Provincie Noord-Holland onderzoekt het GGT het functioneren van de VRI s 2362 en 2364, zie figuur Situatieschets De provinciale weg N236 van Amsterdam naar Bussum ligt parallel aan de A1 en is een belangrijke verkeersader in zowel de ochtend- als avondspits. In de ochtend rijdt verkeer vooral in westelijke richting, naar Amsterdam en de A9, dit verkeer rijdt s avonds weer terug in oostelijke richting. Een belangrijke bestemming langs de route is Weesp. Het kruispunt 2362 bij Driemond op een brug over de Gein bestaat uit vijf armen, zie figuur 2. Naast de provinciale weg komen het Zandpad uit Driemond en Gein Noord en Gein Zuid uit Abcoude samen op het kruispunt. De grote hoeveelheid verkeer op de hoofdroute in combinatie met de vele zijrichtingen op het kruispunt veroorzaken knelpunten voor de doorstroming. Deze knelpunten komen in hoofdstuk 3 verder aan bod. Figuur 2: Luchtfoto 2362 In de luchtfoto van het kruispunt bij driemond is te zien hoe het kruispunt boven op een brug is gelegen. De provinciale weg heeft aansluitingen op drie zijwegen. Amsterdam N236 Zandpad Driemond Gein Noord Rivier Gein Gein Zuid N Abcoude Weesp N236 Anderhalve kilometer naar het oosten ligt kruispunt 2634 bij Weesp. Dit kruispunt bestaat uit twee deelkruispunten met aparte VRI s die dit 7

8 rapport als één project behandelt. Het zuidelijke deelkruispunt, zie figuur 3, is de kruising tussen de N236 en de Van Houtenlaan het centrum in. De in- en uitrit naar het industrieterrein van Solvay vormt T-splitsing met de Van Houtenlaan, waar in de spitsperioden veel verkeer in en uit gaat. In hoofdstuk 4 volgt een analyse van deze deelkruispunten. Figuur 3: Luchtfoto 2364 In de luchtfoto van het kruispunt is zowel het deelkruispunt van de provinciale weg(onder) als de ingang van het industrieterrein te zien. Op de foto is toevallig te zien hoe het wegdek in noordelijke richting vervangen wordt. Weesp Van Houtenlaan N Industrieterrein Solvay Bussum N236 Amsterdam N Onderzoeksopzet De afstand tussen de kruispunten op de N236 is zo groot dat de regelingen weinig effect op elkaar hebben. De kruispunten 2362 en 2364 worden daarom in het onderzoek verder los behandeld. De doelstelling van het onderzoek is het functioneren van de verkeerslichten te optimaliseren, door middel van kleine aanpassingen in de regeling of vormgeving. Voor het kruispunt 2362 is specifiek aangegeven met minder voor de handliggende maatregelen te proberen om het kruispunt te ontlasten. De gemeente Weesp heeft aangegeven dat de doorstroming voor fietsers in zuidelijke richting over kruispunt 2364 niet optimaal is. De analyse op beide bestaat uit drie delen: 18 en 19 juni en 10 en 11 september zijn de kruispunten in spitsperioden geobserveerd; de werking van de regelingen is in een testomgeving op de computer doorgelicht; 8

9 met het rekenprogramma COCON zijn de prestaties van de regelingen ingeschat. Op basis van deze analyses zijn verschillende maatregelen bedacht, waarvan de effectiviteit met COCON is ingeschat. Hiermee komt het GGT tot een gedegen advies met een inschatting van de te verwachten resultaten voor onder andere de doorstroming. In het onderzoek zijn verkeersintensiteiten gebruikt. Voor beide kruispunten waren telgegevens beschikbaar voor de spitsperioden, gemeten door de verkeersregelinstallatie. Voor kruispunt 2362 is de intensiteit van verkeer vanuit Amsterdam in de avondspits met 10% verhoogd, omdat hier structureel een wachtrij staat. Op deze manier wordt gerekend met het verkeersaanbod en niet met het afgewikkelde verkeer in een uur. Voor kruispunt 2364 was de intensiteit voor het noordelijke deelkruispunt niet bekend, maar deze kon worden afgeleid. Dit is gebeurt aan de hand van het rapport Reconstructie C. J. van Houtenlaan van Gemeente Weesp. De Provincie Noord-Holland geeft aan dat op de middellange termijn de hele N236 een reconstructie zal ondergaan. De weg wordt dan ingericht volgens Duurzaam Veilig. Hoewel dit geen invloed heeft op de korte termijnadviezen van het GGT, is hier rekening mee gehouden bij aanbevelingen voor de langere termijn. 9

10 3. Driemond Dit hoofdstuk bespreekt het kruispunt 2362 bij Driemond en behandelt achtereenvolgens: onregelmatigheden in de huidige regeling, een analyse van de huidige regelstrategie inclusief voorstellen voor aanpassing en de resultaten van de verschillende aanpassingen. Een kruispunttekening is te vinden in Bijlage A. Figuur 4: Vormgeving 2362 In deze schets zijn de verschillende richtingen op het kruispunt 2362 weergegeven. Midden op het kruispunt vlak is de opstelstrook te zien, waar een conflict ontstaat. Linksafslaand verkeer vanaf richting 02 en linksafslaand verkeer vanaf richting 09 maken beiden gebruik van de strook. 3.1 Onregelmatigheden huidige regeling Provinciale weg Zandpad N Provinciale weg Gein Noord 11 Gein Zuid In figuur 4 is te zien hoe midden op het kruispunt een rijstrook ligt die door twee verkeersstromen gebruikt wordt. Zowel verkeer vanuit het oosten dat linksaf slaat naar de Gein Noord (richting 09) als verkeer vanuit het westen dat linksaf slaat naar het Zandpad (richting 02) rijden midden over de brug. Richtingen 02 en 08 zijn in deelconflict geregeld, waardoor linksafslaand verkeer naar het Zandpad moet wachten tot het verkeersaanbod op richting 08 wegvalt. In de praktijk vormt zich een wachtrij van een aantal auto s op het kruispunt. Om te voorkomen dat conflicterend verkeer realiseert, bijvoorbeeld richting 09, liggen er op de middelste rijstrook op de brug verschillende detectoren. Wanneer een wachtend voertuig wordt gedetecteerd, wordt een conflicterende groenrealisatie uitgesteld. In de ochtendspits is verschillende malen waargenomen dat richting 09 extra groen krijgt, wanneer tijdens het groen van richting 08 het groen voor richting 02 beëindigd is. Er staan dan echter nog auto s midden op het kruispuntvlak te wachten tot ze het Zandpad in konden rijden. Dit betekent een hard conflict op het kruispunt. Na controle bleek dat de fout in de regeling zit omdat de detectie goed werkte en de applicatie in de testomgeving hetzelfde resultaat geeft. Hoewel een gevaarlijke situatie uitgebleven is, blijkt de regeling niet te functioneren zoals bedoeld. Het is belangrijk de regeling aan te passen om de veiligheid op het kruispunt te garanderen. 10

11 3.2 Analyse Knelpunten Tijdens de analyse van de regeling zijn drie belangrijke knelpunten naar voren gekomen die een betere doorstroming van het kruispunt belemmeren. De zware belastingen van de provinciale weg (I), de vele conflicterende richtingen (II) en de lange ontruimingstijden (III) hebben allen grote invloed op de regeling. Deze knelpunten leiden er in de avondspits toe dat er structureel een twee kilometer lange wachtrij ontstaat vanuit Amsterdam. In de ochtendspits ontstaat er vanuit Weesp een kortere wachtrij tot 500 meter. I Zware belasting provinciale weg De groenfasen van richtingen 02 en 08 nemen zeker de helft van de cyclus in beslag. De groentijden lopen op tot een minuut, wat leidt tot een slecht gebruik van de capaciteit van de weg. Uit metingen blijkt de afrijcapaciteit 1800 voertuigen per uur te zijn, terwijl er gaten tussen auto s vallen tijdens het afrijden. Hieruit blijkt dat de capaciteit van het kruispunt beter kan worden benut. II Veel conflicterende richtingen Naast de drukke provinciale weg zijn er nog drie zijrichtingen en twee oversteekplaatsen voor fietsers. Hoewel deze richtingen lang niet zo druk zijn, krijgen deze richtingen elke cyclus groen, voor soms maar één auto. Dit zorgt voor relatief veel verliestijd in de regeling. Alleen de zijrichting 71 en de voetgangersoversteek 35 hebben niet elke cyclus verkeersaanbod. III Lange ontruimingtijden De uitgestrekte vormgeving zorgt voor hoge ontruimingstijden, bijvoorbeeld van richting 09 naar richting 02, zie figuur 4. Omdat veel verkeer op richting 09 de eerste afslag naar Gein Zuid neemt, lijkt deze ontruimingstijd onnodig lang, maar het incidentele voertuig naar Gein Noord moet wel veilig het kruispunt kunnen ontruimen Mogelijke maatregelen Uit de beschrijving van de knelpunten komt naar voren dat het kruispunt erg zwaar belast is, waarbij weinig ruimte is voor verbetering. Het GGT heeft om deze reden verschillende meer of minder uitgebreide maatregelen onderzocht, op zoek naar een betere doorstroming. Deze maatregelen worden hieronder uiteengezet, waarbij begonnen wordt met een aantal parameterwijzigingen. Bij alle maatregelen zijn de parameterwijzigingen (maatregel 1) steeds opnieuw meegenomen. 1 Parameterwijzigingen Met de volgende wijzigingen kunnen knelpunten II en III worden aangepakt: het wijzigen van de fasevolgorde en 9 ontruimingstijden, alsmede het verlagen van vastgroen op zijrichtingen en van de voorstart voor fietsers parallel aan richting 02. In figuur 13, Bijlage A, is te zien dat bij een gelijkstart van de fietsers met richting 02 de oversteek veilig blijft. Twee seconden voorstart is niet nodig want de afstand tussen de richtingen is groot genoeg. Zie voor details van de wijzigingen bijlage B. 11

12 2 en 3 Korte groenfases Het GGT verwacht dat de afrijcapaciteiten op de richtingen 02 en 08 toenemen wanneer deze richtingen twee keer in de cyclus kort groen krijgen. Verkeer zal compacter rijden waardoor knelpunt I direct wordt aangepakt. Dit leidt wel tot hogere cyclustijden en langere wachttijden voor ander verkeer. Om deze nadelen voor het fietsverkeer te beperken is een maatregel 3 opgesteld met een dubbele groenfase voor het kruisend fietsverkeer. 4 Deelconflict Onderzocht is welke winst het zou opleveren om de richtingen 11 en 71 tegelijk in deelconflict te realiseren. Hiermee daalt de wachttijd van de hoofdrichtingen en wordt knelpunt II aangepakt. Bij uitvoering van deze variant moet de veiligheid op het kruispunt worden gegarandeerd. Opties hiervoor zijn het plaatsen van extra volglichten of de zijrichtingen in plaats van een groenfase een geel knipperend licht te geven. Deze opties echter niet in detail uitgewerkt. 5 Eenrichtingsverkeer Het GGT heeft de mogelijkheid onderzocht om op Gein Noord en Gein Zuid eenrichtingsverkeer in te voeren. Richting 11 zou dan verdwijnen, en al het verkeer uit de richting Abcoude rijdt bij richting 71 het kruispunt op. Omgekeerd rijdt verkeer vanaf het kruispunt via Gein Zuid. Deze maatregel beperkt zowel knelpunt II als knelpunt III. Om dit mogelijk te maken, is waarschijnlijk een extra autobrug over de Gein nodig. Anders moet verkeer een tiental kilometers omrijden. Figuur 5: Schets Vergroting Kruispunt Op basis van de schets hiernaast is maatregel 6 onderzocht. Het plaatje hiernaast is gebaseerd op figuur 4, waarbij onder andere een fietsbrug is toegevoegd. Een extra rijstrook geeft in het midden de ruimte om verkeer vanuit het oosten naar Gein Noord en Gein Zuid te scheiden. Tevens heeft verkeer vanuit het westen naar het Zandpad een aparte rijstrook. Deze schets is bedoeld om de mogelijkheden van deze maatregel te onderzoeken. Het is niet een concreet voorstel voor een definitieve vormgeving. 6 Vergroting Kruispunt Een extra rijstrook tussen richting 02 en 09 geeft de mogelijkheid om op richting 09 alleen verkeer naar Gein Zuid toe te staan. Verkeer vanuit Weesp naar Gein Noord kan via richting 08 rijden en wordt dan in deelconflict met richting 02 geregeld. De nieuwe rijroutes die dit oplevert beperken knelpunt II en III. Om een extra rijstrook op de brug te creëren, wordt het fietspad opgegeven. Voor het fietsverkeer is dan ten zuiden van de provinciale weg een aparte brug nodig, zie figuur 5. Provinciale weg Gein Noord 22 5 Zandpad 11 Gein Zuid N Provinciale weg

13 3.3 Resultaten De verschillende maatregelen zijn onderzocht door de aangepaste regeling in het programma COCON te simuleren en te vergelijken met de huidige situatie. Er is voor zowel de ochtendspits als de avondspits een veel voorkomende cyclus nagebootst. Hierin krijgen de rustige richting 71 en de voetgangersoversteekplaats ten westen van het kruispuntvlak geen groenfase. In de onderstaande grafiek staan de resultaten van de verschillende maatregelen naast elkaar. Hierin is de totale vertraging op het kruispunt als maatstaf gekozen. Figuur 6: Resultatendiagram Staafdiagram waarin de totale vertraging is weergegeven in de huidige situatie en na het uitvoeren van de verschillende maatregelen. Per spitsuur is de vertraging van alle voertuigen opgeteld, waarbij os de ochtendspits aangeeft en as de avondspits. De vertraging is gemeten in voertuigverliesuren per spitsuur. Vertraging(vvu/u) Resultaten os as Huidig Parameter Kort groen (1Fts) Kort groen (2Fts) Deelconflict Eenrichtingsverkeer Groot kruispunt Beperkte maatregelen Een grote winst kan worden geboekt door slechts enkele parameters aan te passen. Vooral het veranderen van de voorstart van twee seconden in een gelijkstart leidt elke cyclus tot twee seconden winst voor al het verkeer. Wanneer dit wordt gecombineerd met twee korte realisaties van richting 02 en 08 zijn zeer goede resultaten te boeken. Door de congestie tot een minimum te bepreken daalt de winst met nog eens 20% ten opzichte van de parameterwijzingen. De hogere cyclustijden leiden tot een lichte stijging van vertraging voor de kruisende fietsrichtingen: 10 sec.. Een tweede groenfase voor het fietsverkeer zorgt voor een vermindering van de vertraging met 20 seconden. Dit doet echter de voordelen van de parameterwijzigingen te niet en betekent een stijging van de totale vertraging met 50%. Extremere maatregelen De voordelen van maatregel 4, het deelconflict van de richtingen 11 en 71, zijn klein door het geringe aanbod van verkeer op richting 71. Zelfs wanneer de richting elke cyclus een aanvraag hebben, is de winst niet voldoende om deze maatregel door te voeren. 13

14 Om dezelfde reden valt ook de winst tegen bij maatregel 5: het eenrichtingsverkeer. De richtingen 11 en 71 realiseren in de huidige regeling namelijk niet vaak in dezelfde cyclus. De winst die wordt geboekt is vooral het gevolg van gunstigere ontruimingstijden, door minder conflicten. De vergroting van het kruispunt, maatregel 6, zorgt vooral in de avondspits voor iets meer winst, maar heeft in de ochtendspits geen voordelen. Samenvattend valt op dat het in de avondspits mogelijk is de doorstroming te verbeteren met verschillende maatregelen. Juist de extremere maatregelen 4, 5 en 6 geven goede resultaten, omdat ze de knelpunten I, II en III gecombineerd aanpakken. De ochtendspits is veel moeilijker te verbeteren, omdat de knelpunten II en III dan minder invloed hebben. Vooral het drukke verkeer op de provinciale weg is hier een knelpunt en de huidige fasevolgorde ondervangt dit bijna optimaal. Maatregelen 4, 5 en 6 worden niet geadviseerd omdat zij geen voordelen in beide spitsperioden bieden. Hiermee is de investering in een fiets- of autobrug of de invoering van een veiligheidsrisico als een deelconflict niet gerechtvaardigd. Advies Het advies is om in ieder geval de parameterwijzigingen in te voeren. De winst die hiermee wordt gehaald is al zeer groot. Hiernaast adviseert het GGT om maatregel 2 uit te testen. Het GGT verwacht dat de afrijcapaciteit toeneemt met kortere groencycli, maar zeker is dit niet. Het GGT adviseert de fietsers niet meer groentijd te geven omdat de extra vertraging voor andere verkeer te groot is. Kosten en baten Het GGT verwacht met de parameterwijzigingen per dag 334 voertuigverliesuren te voorkomen, gebaseerd op twee uren ochtendspits en twee uren avondspits met de beschreven standaard cyclus. Omgerekend naar 250 werkdagen per jaar en de kosten van 11,- per voertuigverliesuur leidt dit tot een maatschappelijke winst van ,- per jaar. Met het doorvoeren van dubbele korte groenfases verwacht het GGT dit uit te breiden naar een besparing van 387 voertuigverliesuren per dag, ofwel ,- per jaar. Tabel 1: Adviesmaatregelen Per spitsuur is hiernaast de totale vertraging in uren weergegeven. Ook is de winst van de adviesmaatregelen in procenten weergegeven ten opzichte van de huidige situatie. Ochtendspits Avondspits Huidig Parameter 49 71% 87 36% Kort groen (1Fts) 40 76% 69 49% Een aantal parameterwijzigingen kan kosteloos worden ingesteld, maar voor andere wijzigingen is een nieuw programma nodig. Het doorvoeren van een dubbele korte groenfases kan in een nieuw programma worden meegenomen. Het GGT verwacht dat dit eenmalig ongeveer ,- zal kosten. 14

15 4. Weesp Figuur 7: Foto stopstreep In de foto van richting 25 op kruispunt 2364 is te zien hoe de stopstreep twee meter na de detectielus en de paal met drukknop is aangebracht. Fietsers wachten onnodig lang wanneer zij bij de stopstreep staan. Dit hoofdstuk behandelt het functioneren van kruispunt 2364: N236 Wiefferingdreef Van Houtenlaan waarbij ook de T-splitsing Van Houtenlaan Solvay wordt besproken. Kruispunttekeningen zijn te vinden in Bijlage A. 4.1 Onregelmatigheden huidige situatie Tijdens de observaties zijn twee onregelmatigheden geconstateerd. Op het kruispunt is een stopstreep voor fietsers verkeerd geplaatst en in de regeling voor de T-splitsing is een programmafout gemaakt. Stopstreep Paal met drukknop Detectielus Op richting 25 van kruispunt 2364 is de stopstreep verkeerd geplaatst zoals te zien is in figuur 7. Meerdere malen zijn fietsers gezien die niet stoppen bij de paal met druknop, maar doorfietsen tot aan de stopstreep. Een groenfase wordt in dit geval overgeslagen. Wanneer op de T-splitsing richting 65 vanuit het noorden meerealiseert met de richting 71, blijft de parallelle fietsrichting 86 rood. Als een fietser vervolgens groen aanvraagt, gaat richting 65 kort naar rood om een veilig deelconflict te garanderen. Zie figuur 8. Figuur 8: Lichtbeelden meerealisatie Achtereenvolgens worden vier lichtbeelden getoond, waarin duidelijk wordt hoe richting 65 na een meerealisatie wordt afgebroken om richting 86 een voorstart te geven Indien richting 86 in de regeling meteen met richting 71 kan meerealiseren, is de onderbreking van het groen op richting 65 niet nodig. Dit voorkomt onnodige stopbewegingen. Door de vormgeving met het fietspad direct naast de weg, blijft het deelconflict veilig. Fietsers zijn goed zichtbaar en worden verwacht door afslaand verkeer. 15

16 4.2 Analyse Naast de bovengenoemde onregelmatigheden in de huidige situatie zijn uit de analyse en observaties verschillende aandachtspunten naar voren gekomen. Deze worden hieronder apart besproken. Figuur 9: Kruispunt 2364 In deze schets zijn de verschillende richtingen op het kruispunt 2362 weergegeven. Oversteekplaatsen voor langzaam verkeer zijn wel aanwezig, maar niet met een nummer aangegeven. De groene auto s met een rood aangegeven rijrichting laten zien hoe de dubbele opstelstrook voor richting 3 tot problemen leidt N Dubbele opstelstrook richting 3 Richting 3 heeft een dubbele afrijcapaciteit op kruispunt 2364, maar de bocht is voor gelijk oprijdend verkeer moeilijk te maken. Bij vrachtwagens ontstaat een onveilige situatie, zie figuur 9. De dubbele afrijcapaciteit is in zowel de ochtendspits als de avondspits niet nodig en de linker opstelstrook wordt dan ook weinig gebruikt. De tweede opstelstrook opheffen zorgt niet voor problemen in de doorstroming en maakt het kruispunt veiliger. De opstelstrook kan met enkele aanpassingen worden gebruikt voor rechtdoorgaand verkeer op richting 02, zoals dat ook voor richting 08 gebeurt. Geen koppeling en wachtrijvorming Op dit moment zijn de groenfases tussen de T-splitsing en het kruispunt niet gecoördineerd. Hiervoor zijn wel voorbereidingen aanwezig. Het komt de geloofwaardigheid van de regelingen ten goede wanneer de T-splitsing onafhankelijk van het kruispunt geregeld wordt. Het doorgaande verkeer op de Van Houtenlaan krijgt al zoveel mogelijk groen. 16

17 10a 10b Figuur 10a: Wachtrij over T-splitsing In de avondspits slaat de wachtrij vanaf richting 05 regelmatig terug. Figuur 10b: Wachtrij over T-splitsing Wanneer de zijrichting vanaf het industrieterrein vervolgens groen krijgt ontstaan onveilige situaties. Tijdens de avondspits ontstaat regelmatig een wachtrij voor richting 05 van het kruispunt die terugloopt tot over de T-splitsing, zie figuur 10a. Bij gebrek aan coördinatie en filedetectie regelt de T-splitsing gewoon door. Verkeer vanuit het industrieterrein wringt zich bij groen door de wachtrij met onveilige situaties tot gevolg, zie figuur 10b. Het doseren van verkeer op richting 65, wanneer er geen ruimte is op te stellen, voorkomt deze situaties. Dit is mogelijk met filedetectie, het koppelen van de twee verkeersregelinstallaties is onnodig. Dubbele opstelstrook richting 11 Op dit moment regelt richting 11 een combinatie voor rechtdoorgaand en rechtsafslaand verkeer met twee opstelstroken, zie figuur 9. Deze dubbele capaciteit is voor de verkeersdruk niet nodig en verkeer stelt zich allemaal op de rechter strook op, zie figuur 11. Wanneer de auto s bij groen optrekken, verwachten de bestuurders niet te worden ingehaald over de vrije linker opstelstrook. Dit veroorzaakt gevaarlijke situaties, wanneer de inhalende auto s vervolgens weer invoegen. Het splitsen van de twee stroken in een rechtsafslaande richting 10 en een rechtdoor gaande richting 11 is goed voor de verkeersveiligheid zorgt voor een betere doorstroming. Omdat richting 10 nu kort op een andere plaats in de cyclus groen kan krijgen, kan langzaam verkeer ten oosten van het kruispunt gelijk met richting 11 groen krijgen. Dit maakt het huidige, onvoordelig, realisatiemoment overbodig. Figuur 11: Opstelstroken richting 11 De dubbele opstelcapaciteit op richting 11 van kruispunt 2364 wordt niet gebruikt. 17

18 4.3 Resultaten Op basis van de onderzochte aandachtspunten heeft het GGT een maatregelenpakket samengesteld waarmee de veiligheid en doorstroming verbetert. Het maatregelenpakket bestaat uit: het verplaatsen van de stopstreep fietsrichting 25; het meerealiseren van de fietsrichting 86 met richting 71; het aanleggen van filedetectie voor richting 05 en; het splitsen van richting 11. Deze maatregelen maken het kruispunt 2364 veiliger en de regeling geloofwaardiger voor de weggebruikers. Hiernaast leidt de laatste maatregel tot een substantiële verbetering van de doorstroming De maatregel om één van beide opstelstroken van richting 03 op te heffen maakt het kruispunt veiliger, maar heeft een negatief effect op de doorstroming. Zelfs wanneer deze strook een tweede opstelstrook voor richting 02 wordt, verslechtert de doorstroming. Om deze redenen rekent het GGT de resultaten voor de doorstroming met en zonder deze maatregel uit. Beide varianten zijn onderzocht door de regeling in het programma COCON te simuleren en te vergelijken met de huidige situatie. Er is voor zowel de ochtendspits als de avondspits een vaak voorkomende cyclus nagebootst. Hierin krijgen de voetgangers geen groenfase, omdat deze in de praktijk weinig aanwezig zijn. In de onderstaande grafiek staan de resultaten, de totale vertraging op het kruispunt is als maatstaf gekozen. Figuur 12: Resultatendiagram Staafdiagram waarin de totale vertraging is weergegeven in de huidige situatie en na het uitvoeren van de verschillende maatregelen. Per spitsuur is de vertraging van alle voertuigen opgeteld, waarbij os de ochtendspits aangeeft en as de avondspits.. De vertraging is gemeten in voertuigverliesuren per spitsuur. Vertraging (vvu/u) Resultaten os as 0 Huidig Maatregelenpakket Wisselen 2/3 In figuur 12 is te zien hoe het maatregelenpakket de doorstroming in beide spitsperioden verbetert. Richting 02 is in de avondspits drukker en richting 03 in de ochtendspits. Het wisselen van de opstelstrook is daardoor niet in beide spitsen voordelig voor de doorstroming. Advies Het GGT adviseert de wegbeheerders het maatregelenpakket uit te voeren. De verschillende wijzigingen zijn goed voor de doorstroming, verkeersveiligheid en de geloofwaardigheid op de kruisingen. Het 18

19 fietsverkeer heeft voordeel van de verschillende maatregelen en kan in zuidelijke richting makkelijker doorfietsen. Het GGT raadt de provincie af de wisseling van de opstelstrook van richting 03 naar richting 02 uit te voeren. Een geloofwaardiger en veiliger kruispunt staan tegenover een hogere vertraging. De hieronder beschreven hoge kosten van deze maatregel spelen hierbij een doorslaggevende rol. Wellicht kan de veiligheid in de bocht op een andere manier worden verbeterd. Het GGT doet de aanbeveling om de overweging bij de reconstructie van N236 opnieuw te maken. Kosten en baten Het GGT verwacht met het maatregelenpakket per dag 6,4 voertuigverliesuren te voorkomen, gebaseerd op een uur ochtendspits en een uur avondspits. De spitsperioden zijn op dit kruispunt aanmerkelijk korter dan bij Driemond. Omgerekend naar 250 werkdagen per jaar en de kosten van 11,- per voertuigverliesuur leidt dit tot een maatschappelijke winst van ,- per jaar. Met het wisselen ven de opstelstrook verwacht het GGT een lagere besparing van 3,7 voertuigverliesuren per dag, ofwel ,- per jaar. Tabel 2: Adviesmaatregelen Per spitsuur is hiernaast de totale vertraging in uren weergegeven. Ook is de winst van de adviesmaatregelen in procenten weergegeven ten opzichte van de huidige situatie. Ochtendspits Avondspits Huidig 22,7 18,8 Maatregelenpakket 20,1 11% 15 20% Wisselen 02 en 03 23,8-5% 14 26% Het doorvoeren van de maatregelen brengt kosten met zich mee, die zijn weergegeven in tabel 3. De kosten voor het uitvoeren van de maatregelen aan het zuidelijk kruispunt van Provincie Noord-Holland bedragen naar verwachting ca ,-. Het wisselen van de opstelstrook brengt door het extra asfalteren meer kosten met zich mee, wat de totaal verwachte kosten verhoogt tot ca ,-. Tabel 3: Kosten zuidelijk kruispunt In de tabel is een indicatie van kosten weergegeven, waarbij de totalen zijn afgerond op 5000,-. Kostenindicatie in Aanpassen regeling kruispunt Verplaatsen stopstreep 100 Wijzigen vormgeving richting 10/ Overhead (50% van ) Kosten maatregelenpakket ± Wijzigen vormgeving richting 02/ Overhead (50% van ) Kosten wisselen 02 en Kosten maatregelen en wisselen 02 en 03 ± De maatregelen aan de noordelijke T-splising van Gemeente Weesp zullen naar verwachting ongeveer ,- kosten. Filedetectie, aanpassing van de regeling en overhead bedragen respectievelijk ,-, 2000;- en 6000,-. 19

20 5. Conclusie en Advies Het GGT heeft het functioneren van twee geregelde kruispunten op de N236 onderzocht. Hieruit is gebleken dat op beide kruispunten verbeteringen mogelijk zijn. Het GGT verwacht een halvering van de huidige vertraging te bereiken in Driemond door de wijziging van een aantal parameters. Verdere verbetering is wellicht mogelijk door korte dubbele groenfases voor de hoofdrichting, maar dit moet op straat worden getest. Het GGT verwacht met een investering van ongeveer ,- een besparing van minstens ,- per jaar te bereiken aan maatschappelijke kosten door een reductie van de verliestijd. De verkeersveiligheid op de deelkruispunten in Weesp verbetert met verschillende aanpassingen aan de instellingen en de vormgeving. Hiernaast verwacht het GGT een geringe winst in de doorstroming te bereiken, waarbij fietsverkeer in zuidelijke richting minder hoeft te stoppen. Het GGT verwacht dat de maatregelen een investering ,- vergen. De verkeersveiligheid neemt hiermee toe en de jaarlijkse maatschappelijke kosten door verliestijd dalen met minstens ,-. Advies kruispunt Driemond Het GGT adviseert Provincie Noord-Holland in Driemond: De regelprocedure aan te passen waarmee bezetting van het kruispuntvlak wordt verwerkt; Een aantal parameters aan te passen in de huidige regeling; Een nieuwe regeling te laten maken en op straat te testen, waarin de korte dubbele groenfases zijn opgenomen. Advies kruispunt Weesp Het GGT adviseert Gemeente Weesp bij de noordelijke T-spliting: Een fietsrichting in deelconflict mee te realiseren; Filedetectie aan te leggen tussen de kruispunten; Het GGT adviseert Provincie Noord-Holland op het zuidelijke kruispunt in Weesp: De stopstreep voor fietsers te verplaatsen; De rijstrookindeling op de Wiefferingdreef aan te passen. Hiernaast adviseert het GGT de provincie een afweging te maken over de rijstrookindeling op de N236 ten westen van het kruispunt. Een aanpassing zou de verkeersveiligheid verbeteren, maar betekent een forse investering en een lichte verslechtering van de doorstroming. Het GGT doet de aanbeveling om de rijstrookindeling op het kruispunt te heroverwegen wanneer de N236 opnieuw wordt ingericht. 20

21 Bijlage A Kruispunttekeningen Figuur 13: Kruispunttekeningen De kruispunttekeningen van alle drie de kruispunten zijn hier weergegeven. Onderling zijn de tekeningen niet op schaal. N 21

22 N N 22

23 Bijlage B Programma- en parameterwijzigingen Ontruimingstijden Het GGT heeft de ontruimingtijden opnieuw berekend op basis van de CROW-richtlijnen. Hieronder staan de tijden, waarbij een verschil van minstens 2 seconden is gevonden met huidige instellingen. Het GGT adviseert deze te wijzigen, al worden ze niet allemaal in het advies genoemd. Tabel 4: Ontruimingstijden Driemond De gewijzigde ontruimingstijden in seconden. Driemond: kruispunt 2362 van richting naar richting huidig advies verschil Tabel 5: Ontruimingstijden Weesp De gewijzigde ontruimingstijden in seconden op het kruispunt. Weesp: kruispunt 2364 van richting naar richting huidig advies verschil Tabel 6: Ontruimingstijden Weesp De gewijzigde ontruimingstijden in seconden op T-splitsing. Weesp: T-splitsing Solvay van richting naar richting huidig advies verschil Parameterwijzigingen Driemond De parameterwijzigingen aan kruispunt 2362 Verlaag het vastgroen (TVG_max) van de richtingen 09, 11, 22, 26 en 71 van 6 naar 4 sec; Verlaag de voorstart (t274) van richting 27 naar richting 02 van 2 naar 0 sec; 23

24 Programmawijzigingen Driemond Bij de maatregel parameterwijzigingen hoort een wijziging van de de fasevolgorde: De fasevolgorde van de verschillende VA-regelingen: Blok Huidig Parameter 2 Groenfases 1: 02, 08, 27, 28, 68 02, 08, 27, 28, 68 02, 08, 27, 28,68 2: : 22, 26, , 26, 31 5: 11 22, 26, 31 02, 08, 27, 28,68 6: : : Om korte dubbele groenfases voor richtingen 02 en 08 te introduceren moeten de maximum groentijden. Hieronder zijn de wijzigingen in een tabel weergegeven. Richting Periode Huidig Maatregel 2 Code 02 Ochtend tvoc02 08 Ochtend tvoc08 02 Avond tvav02 08 Avond tvav08 24

25 Bijlage C Fasediagrammen Bij het onderzoek zijn met het programma COCON verschillende regelingen ontworpen. De database hiervan is digitaal beschikbaar en mee geleverd op cd-rom. De belangrijkste resultaten hiervan zijn hieronder weergegeven. Fasediagrammen Kruispunt N2364 Weesp Achtereenvolgens worden twee fasediagrammen van de ochtendspits en twee van de avondspits getoond. De drie diagrammen geven op hun beurt de huidige situatie, de geadviseerde parameterwijzigingen en de dubbele realisatie van de hoofdrichtingen weer. Ochtendspits Sg Rea. Start Eind Verz. Verl ,7 20, ,7 27, ,8 22, ,2 36, ,8 34, ,0 7, ,8 31, ,7 25, ,7 46, ,4 24, ,2 25, ,2 25, ,2 25, ,2 25, ,2 25, Sg Rea. Start Eind 1 30 Verz. Verl ,2 20, ,9 30, ,3 31, ,0 39, ,6 34, ,1 6, ,7 28, ,8 19, ,8 20, ,2 21, ,9 19, ,6 22, ,6 22, ,6 22, ,6 22, ,6 22, Avondspits Sg Rea. Start Eind Verz. Verl ,3 10, ,8 24, ,2 23, ,4 7, ,8 38, ,0 14, ,6 46, ,3 28, ,2 58, ,2 28, ,0 28, ,0 28, ,0 28, ,0 28, ,0 28, Sg Rea. Start Eind Verz. Verl ,6 7, ,2 23, ,6 21, ,6 10, ,7 37, ,1 7, ,5 30, ,1 24, ,3 25, ,0 30, ,2 23, ,2 25, ,2 25, ,2 25, ,2 25, ,2 25,

26 Fasediagrammen Kruispunt N2362 Driemond Achtereenvolgens worden drie fasediagrammen van de ochtendspits en drie van de avondspits getoond. De drie diagrammen geven op hun beurt de huidige situatie, de geadviseerde parameterwijzigingen en de dubbele realisatie van de hoofdrichtingen weer. Ochtendspits Sg Rea. Start Eind Verz. Verl ,5 238, ,4 64, ,9 370, ,4 51, ,4 51, ,8 50, ,8 50, ,5 12, ,3 8, Sg Rea. Start Eind Verz. Verl ,1 35, ,0 63, ,4 113, ,1 46, ,2 79, ,8 45, ,8 45, ,6 11, ,7 13, Sg Rea. Start Eind Verz. Verl ,2 26, ,4 76, ,0 88, ,7 60, ,8 106, ,6 60, ,6 60, ,4 5, ,3 4, Avondspits Sg Rea. Start Eind Verz. Verl ,6 531, ,5 75, ,1 36, ,8 88, ,8 88, ,4 63, ,4 63, ,6 17, ,3 9, Sg Rea. Start Eind Verz. Verl ,8 313, ,0 74, ,1 33, ,2 77, ,2 77, ,0 59, ,0 59, ,7 18, ,9 20, Sg Rea. Start Eind Verz. Verl ,5 241, ,3 85, ,9 12, ,6 88, ,6 88, ,0 74, ,0 74, ,6 10, ,3 6,