Quickscan Rijswijk Resultaten van optimalisering van de VRI Geestbrugweg-Cromvlietkade-Geestbrugkade. 13 februari 2008

Transcriptie

1 Quickscan Rijswijk Resultaten van optimalisering van de VRI Geestbrugweg-Cromvlietkade-Geestbrugkade 13 februari 2008

2 Colofon Uitgegeven door: Opdrachtgever: Contactpersoon: Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Groene Golf Team Gemeente Rijswijk Dhr A.P.C. Wattel Verantwoordelijke: Martin Muller Telefoon: Uitgevoerd door: Bob Randsdorp, adviseur, Kees IJsselstein, adviseur Arie Schreuders, teambegeleider Projectcode: Kenmerk: Rijswijk_02_2 FLP/07//BR Datum: 13 februari Quickscan Rijswijk_02_2

3 Het Groene Golf Team helpt graag bij het realiseren van een snellere verkeersdoorstroming De doorstroming op de Nederlandse rijkswegen, belangrijke provinciale- en stedelijke routes, is niet overal optimaal. Oorzaken zijn onder meer de groei van het verkeer, tekortschietende capaciteit van de infrastructuur en niet goed afgestelde verkeersregelinstallaties (VRI s). VRI s kunnen vaak beter afgestemd worden op de actuele verkeerspatronen. Een betere afstemming van VRI s bevordert, met name op doorgaande wegen, de verkeersdoorstroming en is goed voor de luchtkwaliteit en/of verkeersveiligheid. Ook betekent het een daling van het aantal voertuigverliesuren voor het verkeer. Het Groene Golf Team (GGT) helpt gemeenten, provincies en het Rijk om de VRI s beter af te stellen. Dit gebeurt door een analyse van de huidige installaties en het blootleggen van inefficiënte situaties, die in de loop van de tijd zijn ontstaan. Waar mogelijk worden aan de hand van quickscans direct eenvoudige en snelle verbeteringen uitgevoerd. Zo is in kort tijdsbestek met een kleine ingreep grote winst te behalen. Uiteraard vindt hierover vooraf overleg met de opdrachtgever plaats. De bevindingen worden altijd in een rapport vastgelegd. De adviezen van het team zijn kosteloos. De (eventuele) uitvoeringskosten van de aanbevelingen zijn voor rekening van de wegbeheerder. Het GGT bestaat uit 20 afgestudeerde HBO ers en academici met een verkeerskundige opleiding. Ze staan onder supervisie van ervaren verkeerskundigen en werken vanuit Delft en Den Bosch. Inmiddels heeft een groot aantal gemeenten en wegbeheerders advies gekregen van het GGT. Een deel van de adviezen is al gerealiseerd. Gemiddeld is per kruispunt een winst behaald van ruim voertuigverliesuren per jaar. De meeste aanpassingen kosten weinig of geen geld, zodat er in maatschappelijk opzicht sprake is van een aantrekkelijk rendement. Het GGT is onderdeel van het project FileProof (fileaanpak op de korte termijn) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Bij dit project staan bereikbaarheid en doorstroming centraal. Meer informatie over FileProof vindt u op: onder het kopje filevermindering. 3 Quickscan Rijswijk_02_2

4 Inhoudsopgave Managementsamenvatting 5 1. Inleiding en doelstelling Doelstelling 6 2. Observatie en analyse Observaties Knelpunt doorstroming Knelpunt veiligheid 8 3. Advies Advies doorstroming Maximum groentijd Hiaattijd lange lus richting Na-brug programma Advies veiligheid Tijdelijke maatregelen Definitief advies veiligheid Kosten Winst 12 Bijlage A Weergave kruispunt 13 Bijlage B Evaluatiegegevens, fasediagrammen en berekening knelpunt doorstroming 14 B.1 Huidige situatie, ochtendspits 14 B.2 GGT advies, ochtendspits 15 B.3 Berekening knelpunt doorstroming richting Quickscan Rijswijk_02_2

5 Managementsamenvatting Op verzoek van de gemeente Rijswijk heeft het Groene Golf Team (GGT) een analyse uitgevoerd op het kruispunt Geestbrugweg- Cromvlietkade-Geestbrugkade te Rijswijk. In dit rapport adviseert het GGT over de mogelijkheden tot verbetering van de doorstroming en veiligheid. Resultaten quickscan Gedurende de ochtendspits rijdt het verkeer met name vanuit Rijswijk richting Leidschendam-Voorburg. De doorstroming wordt negatief beïnvloed door de wachtrij van het doorgaande verkeer vanuit Rijswijk richting Leidschendam-Voorburg. In deze wachtrij wordt ook openbaar vervoer (bussen en trams) gevangen. De wachtrij bestrijkt de gehele Geestbrugweg, circa 500 meter. Ook de openingen van de Geestbrug, voor het doorlaten van scheepsverkeer, heeft een negatief effect op de doorstroming over de weg. De veiligheid van het kruispunt is in het geding doordat het rechts- en links afslaande verkeer in deelconflict is geregeld met het parallel rijdende langzaam verkeer. Advies Om wachtrij te verkleinen heeft het GGT, in overleg met de wegbeheerder, de maximum groentijd opgehoogd naar 35 seconden. Tevens heeft het GGT een parameteraanpassing aan de hiaattijden gedaan zodat het verkeerslicht niet al te snel op rood gaat indien de volgtijd tussen de voertuigen in de wachtrij hoog is. Het GGT adviseert verder om een na-brug programma te installeren in de software, waardoor de opgebouwde wachtrij na een brugprogramma sneller zal worden afgewikkeld. Voor een permanente oplossing van het genoemde veiligheidprobleem dient de software gewijzigd te worden waardoor het mogelijk wordt om op een correcte manier om te gaan met deelconflicten. Vooruitlopend op de permanente oplossing adviseert het GGT een aantal tijdelijke adviesmaatregelen, welke al door het GGT in overleg met de wegbeheerder zijn doorgevoerd. Kosten De kosten voor het uitvoeren van het advies van het GGT bedragen circa 5.000,-. Effecten van de maatregelen Doordat een dagelijkse wachtrij van circa 500 meter is weggewerkt en de veiligheid is vergroot, is er een doorstromingswinst van circa 80% geboekt. Deze bedraagt circa voertuigverliesuren 1 en komt overeen met een daling van circa ,- aan maatschappelijk kosten. 1 Op basis van eerder onderzoek worden de maatschappelijke kosten van één voertuigverliesuur geschat op 11 - per jaar. 5 Quickscan Rijswijk_02_2

6 1. Inleiding en doelstelling Figuur 1 Overzichtskaart Rijswijk met het omcirkelde kruispunt waar het GGT over adviseert. Op verzoek van de gemeente Rijswijk heeft het GGT een quickscan uitgevoerd, naar de mogelijkheden tot verbeteringen, op het met verkeerslichten geregelde kruispunt Geestbrugweg-Cromvlietkade- Geestbrugkade. Het kruispunt ligt tussen de A4 en A12 in het zuidoosten van Rijswijk. Het kruispunt ligt op een doorgaande weg en vormt ook een belangrijke verbinding naar het bedrijventerrein Binkhorst te Leidschendam-Voorburg. Een aantal belangrijke tram- en buslijnen maken gebruik van deze weg. De gemeente Rijswijk heeft aangegeven dat op het kruispunt de afwikkeling van het verkeer op de doorgaande richting vanuit Rijswijk naar Leidschendam-Voorburg het knelpunt vormt. Dit knelpunt doet zich voor gedurende de ochtendspits. Tevens bouwt zich een lange wachtrij op indien de Geestbrug open is voor schepen. 1.1 Doelstelling Het doel van deze quickscan is te adviseren hoe de slechte doorstroming van het doorgaande verkeer richting Leidschendam- Voorburg, kan worden verbeterd, zonder grote wijzigingen voor te stellen. Daarbij mag de veiligheid niet verslechteren. In Bijlage A is een overzicht weergegeven van het kruispunt met de bijbehorende richtingen en straatnamen. 6 Quickscan Rijswijk_02_2

7 2. Observatie en analyse Figuur 2 Kruispunt Geestbrugweg - Cromvlietkade - Geestbrugkade Het GGT heeft op 30 oktober, 1 november 2007, 7 november 2007 en 22 november 2007 observaties uitgevoerd gedurende de ochtendspits. Tijdens de observaties van 7 november 2007 en 22 november 2007 zijn evaluaties uitgevoerd van reeds door het GGT doorgevoerde maatregelen om de doorstroming en de veiligheid te verbeteren. Deze maatregelen zijn in overleg met de gemeente Rijswijk doorgevoerd. Hieronder worden de bevindingen ten aanzien van de waargenomen knelpunten beschreven. 2.1 Observaties Op het kruispunt Geestbrugweg-Cromvlietkade-Geestbrugkade is er sprake van een hoge verkeerintensiteit. Gedurende de ochtendspits, welke van 07:30 tot 09:00 duurt, rijdt dit verkeer met name vanuit Rijswijk richting Leidschendam-Voorburg. Dit verkeer bestaat uit langzaam verkeer, motorvoertuigen en veel OV-verkeer. Het OVverkeer wordt gevormd door trams en bussen en steekt de brug over, van Rijswijk naar Leidschendam-Voorburg en vice versa. Dit beïnvloedt op zelfstandige wijze de verkeersregeling. Vanaf 08:45 worden er, tevens, brugingrepen gerealiseerd. De tijd die dit kost is variabel en afhankelijk van het aantal schepen. Door de brugingrepen ontstaan er lange wachtrijen en stagneert de doorstroming op de weg. De VRI kent geen nabrug-programma, hierdoor vergt het meerdere cycli om de opgebouwde wachtrijen weg te werken. 7 Quickscan Rijswijk_02_2

8 2.2 Knelpunt doorstroming Als gevolg van een slecht functionerende verkeersregeling ontstaat een wachtrij voor het verkeerslicht vanuit Rijswijk richting Leidschendam- Voorburg (richting 68) die vervolgens, door zijn lengte, de doorstroming negatief beïnvloedt. In deze wachtrij bevindt zich ook openbaar vervoer (bussen en trams). Deze wachtrij loopt op tot een lengte van circa 500 meter en bestrijkt de gehele Geestbrugweg. Deze wachtrij wordt niet in één cyclus afgewikkeld en beïnvloedt de doorstroming van het voorgaande kruispunt Haagweg Geestbrugweg. Door deze wachtrij kan het verkeer dat op het kruispunt Haagweg Geestbrugweg rechtsaf de Geestbrugweg op wil niet deze verkeersbeweging maken. Hierdoor wordt de wachtrij uiteindelijk vergroot tot een lengte van circa 600 meter en wordt de doorstroming van 2 kruispunten negatief beïnvloed. Figuur 3 Knelpunt Geestbrugweg - Cromvlietkade - Geestbrugkade: wachtrij op richting 68 van circa 600 meter (inclusief wachtrij rechtsafslaand verkeer kruipsunt Haagweg - Geestbrugweg) 2.3 Knelpunt veiligheid Figuur 4 Knelpunt veiligheid waarbij niet correct wordt omgegaan met deelconflicten Voor de langzaam verkeerrichtingen 29 en 37 geldt dat deze tijdens het groen van de hoofdrichtingen 72 en 78 na detectie- of drukknopmelding de overgang van rood naar groen kunnen maken, waardoor er ongelukken tussen autoverkeer en langzaam verkeer kunnen ontstaan. Bij de deelconflicten tussen langzaam verkeer en gemotoriseerd verkeer is het gebruikelijk dat het langzaam verkeer minimaal gelijk start of eerder start ten opzichte van het gemotoriseerde verkeer. Ri 37 Ri 29 Ri 72 Ri 78 8 Quickscan Rijswijk_02_2

9 3. Advies De knelpunten die in het vorige hoofdstuk zijn benoemd worden mede veroorzaakt door een niet optimale instelling van de parameters van de VRI. Hieronder volgt voor het kruispunt Geestbrugweg Cromvlietkade Geestbrugkade een korte toelichting op een aantal reeds door het GGT doorgevoerde wijzigingen. Tevens wordt een aantal maatregelen geadviseerd. Deze maatregelen zijn reeds, in overleg met de wegbeheerder doorgevoerd. Afsluitend wordt een schatting van de kosten en de winst gegeven. 3.1 Advies doorstroming De doorstroming zal verbeteren indien er geen lange wachtrijen voordoen op richting 68. Hieronder worden maatregelen besproken welke dit knelpunt kunnen verbeteren Maximum groentijd Gedurende de observaties is gebleken dat de maximum groentijd voor richting 68 te laag stond ingesteld, namelijk 20 seconden en 15 seconden 2. Dit was niet afdoende om de wachtrij af te wikkelen. Als gevolg hiervan groeide de wachtrij tot een lengte van circa 500 meter en zelfs circa 600 meter indien de wachtrij van het voorgaande kruispunt erbij wordt gerekend. Het GGT heeft, met medeweten van de wegbeheerder, de maximum groentijd opgehoogd naar 35 seconden, zie tabel 2. Deze maatregel is inmiddels, door middel van observaties, geëvalueerd, daarbij is geconstateerd dat de wachtrij afgewikkeld wordt en niet meer de gehele Geestbrugweg in beslag neemt. Door invoering van deze maatregel is de cyclustijd verhoogd van 60 naar 75 seconden. Dit ligt ruim binnen de acceptabele waarde van 120 seconden. De berekeningen zijn opgenomen in bijlage A.1 A.3. Tabel 1 Verandering van verliestijd richting 68 door advies Gemiddelde verliestijd richting Gemiddelde verliestijd richting oude situatie GGT advies (85% winst) Tabel 2 Reeds uitgevoerde acties ten behoeve van de maximum groentijd richting 68. Ccol parameter FR90 object (PRM) Oude waarde Nieuwe waarde prmmg168 mrp prmmg268 mrp seconden is de waarde van de eerste maximum groentijd, welke van maandag tot en met zondag actief is. 15 seconden is de waarde van de tweede maximum groentijd, welke van zaterdag tot en met zondag actief is. 9 Quickscan Rijswijk_02_2

10 Hiaattijd lange lus richting 68 Door de aanwezigheid van OV-verkeer en vrachtwagens in de wachtrij van richting 68 ontstaan er soms hiaten in de wachtrij. Als gevolg van de oude instellingen is er geconstateerd dat het groen van richting 68 wordt afgebroken indien er een hiaat in de wachtrij valt. Deze gaten worden veroorzaakt door langzaam optrekkende vrachtwagens of het OV verkeer wat uit de wachtrij wegrijdt richting haar eigen opstelvak voor het kruispunt. Doordat er geen verweg-detectie aanwezig is op deze drukke richting valt in dergelijke gevallen een hiaat, dit kan worden voorkomen door de hiaattijd van de lange lus aan te passen. Om de doorstroming te vergroten en de wachtrij van richting 68 af te wikkelen heeft het GGT, met medeweten van de wegbeheerder, de waarde van de hiaattijd van de lange lus op richting 68 opgehoogd naar 2.0 seconden, zie tabel 3. De berekeningen worden weergegeven in bijlage A.3 Tabel 3 Reeds uitgevoerde actie ten behoeve van de hiaattijd lange lus richting 68. Ccol detector FR90 object (TDH_max) Oude waarde Nieuwe waarde d682 agv Na-brug programma Het huidige VRI-programma beschikt niet over een na-brug module. Het GGT adviseert om de software te wijzigen en een na-brug module te installeren. Hierdoor wordt het mogelijk om de wachtrijen, die zich tijdens een brugopening opbouwen, effectief af te wikkelen nadat de brug weer gesloten is. De na-brug module dient de volgende parameters te kunnen wijzigen ten opzichte van de normale cyclus: verhoging van de maximum groentijd richting 68 in combinatie met; verhoging van de hiaattijd van de detectielussen van richting 68 en; het niet afbreken van de groentijd van richting 68 door aanvragen van de voetgangersoversteekplaatsen op de Geestbrugweg (richtingen 35, 38 en 39). 3.2 Advies veiligheid Om de veiligheid te verbeteren zijn er een aantal tijdelijke maatregelen in de regeling ingesteld. Deze zijn beschreven in paragraaf De tijdelijke maatregelen zijn, echter, niet afdoende. Voor een structurele oplossingen dient het programma aangepast te worden, zie paragraaf Tijdelijke maatregelen De hieronder beschreven tijdelijke maatregelen zijn reeds door het GGT doorgevoerd. Dit is in overleg met de wegbeheerder gedaan. Activering meeverleng-optie richting 29 Het GGT adviseert om de meeverleng-optie richting 29 te activeren (zie tabel 4). Zodoende krijgt het fietslicht tegelijkertijd groen als richting 72 en/of richting 78 groen krijgen. Hierdoor worden bestuurders van een motorvoertuig op richting 72 / 78, die rechtsaf willen, niet verrast door de situatie welke in het vorige hoofdstuk staat beschreven. 10 Quickscan Rijswijk_02_2

11 Tabel 4 Reeds uitgevoerde actie ten behoeve van de verhoging van de veiligheid voor richting 29. Ccol Schakelaar FR90 object (SCH) Oude waarde Nieuwe waarde Schmv29 ScC Activering cyclische aanvraag richting 29 Voorwaarde voor de bovenstaande maatregel is dat richting 29 een cyclische aanvraag krijgt (zie tabel 5). Zodoende zal de bestuurder van richting 72 / 78 richting 29 niet onopgemerkt kruisen. Tabel 5 Reeds uitgevoerde actie ten behoeve van de verhoging van de veiligheid voor richting 29. Ccol Schakelaar FR90 object (SCH) Oude waarde Nieuwe waarde schca29 ScC Ophogen ontruimingstijden richting 71 Om de tijdelijke oplossing te completeren adviseert het GGT om de ontruimingstijden van richting 71 naar de richtingen 29, 37 en 72 te verhogen naar 2.0 en 3.0 seconden, zie tabel 6. Hierdoor zullen de richtingen 29, 37 een voorstart krijgen van 1.0 seconden ten opzichte van richting 72. Tabel 6 Reeds uitgevoerde actie ten behoeve van de verhoging van de veiligheid voor richting 29. Afrijdende richting Oprijdende richting Oude waarde Nieuwe waarde ,0 2, ,0 2, ,0 3, Definitief advies veiligheid Op basis van de tijdelijke maatregelen is het knelpunt nog niet definitief opgelost, want het deelconflict van de richtingen 72 en/of 78 met 37 is nog steeds een knelpunt. De activering van de meeverleng-optie en de cyclische aanvraag van richting 37, welke een oplossing vormen, leveren een te hoge verliestijd op, waardoor dit geen optie vormt. Om een veilige situatie te creëren dient de software gewijzigd te worden waardoor het mogelijk wordt om op een correcte manier om te gaan met deelconflicten. Het GGT adviseert om bij deze softwareaanpassing een voorstart van richting 29 en 37 ten opzichte van de richtingen 72 en 78 te programmeren. 3.3 Kosten De kosten voor de aanbevolen maatregelen, het herschrijven en implementeren van de software (na-brug programma en aanpassingen ten behoeve van verbeteringen van de veiligheid) bedragen circa 5.000,-. 11 Quickscan Rijswijk_02_2

12 3.4 Winst Door de geadviseerde maatregelen door te voeren op het kruispunt Geestbrugweg-Cromvlietkade-Geestbrugkade is er reeds een doorstromingswinst van circa voertuigverliesuren 3 op jaarbasis gerealiseerd. Dit vormt circa 80% winst ten opzichte van de oude situatie. De winst van voertuigverliesuren komt overeen met een daling van de maatschappelijke kosten met circa ,- per jaar. Deze winst is nagenoeg reeds bereikt door de ophoging van de maximum groentijd van richting 68. De geadviseerde softwareaanpassingen is vooral bedoeld voor de verhoging van de veiligheid en de verbetering van de doorstroming na een brugingreep. Tabel 7 Voertuigverliesuren oude situatie versus advies GGT Voertuigverliesuren oude situatie Voertuigverliesuren advies GGT Geestbrugweg-Cromvlietkade- Geestbrugweg-Cromvlietkade- Geestbrugkade Geestbrugkade (80% winst) 3 Op basis van eerder onderzoek worden de maatschappelijke kosten van één voertuigverliesuur geschat op 11 - per jaar. 12 Quickscan Rijswijk_02_2

13 Bijlage A Weergave kruispunt Geestbrugkade Cromvlietkade Quickscan Rijswijk_02_2

14 Bijlage B Evaluatiegegevens, fasediagrammen en berekening knelpunt doorstroming B.1 Huidige situatie, ochtendspits 14 Quickscan Rijswijk_02_2

15 B.2 GGT advies, ochtendspits 15 Quickscan Rijswijk_02_2

16 B.3 Berekening knelpunt doorstroming richting 68 Controle verliestijd Om niet een vertekend beeld te krijgen bij de berekeningen voor de winst wordt er uitgegaan van een wachtrij van 500 meter voor richting 68. Observaties wijzen echter uit dat de wachtrij voor het rechtsafslaande verkeer op het kruispunt Haagweg Geestbrugweg ook aansluit op de wachtrij voor richting meter wachtrij komt overeen met 60 voertuigen op een dergelijke streng als op de Geestbrugweg. Om een dergelijke wachtrij af te wikkelen, in de oude situatie met een groentijd van 20 seconden bij een cyclus van 60 seconden, duurt het 5 tot 6 cycli voordat een dergelijke wachtrij is afgewikkeld. 5 tot 6 cycli komt overeen met 300 tot 360 seconden wachttijd. Deze wachttijd komt overeen met de verliestijd uit Cocon. Berekening: 500 m wachtrij = +/- 60 voertuigen Groentijd = 20 seconden -> +/- 10 voertuigen per cyclus -> +/- 5 a 6 cycli overstaan -> Verliestijd = 5 a 6 cycli * 60 seconden = 300 tot 360 seconden verliestijd. Hiaattijd D68.2 t h = t grens (L detecieveld / v) De grenswaarde van de volgtijd (t grens ) wordt voor deze richting bepaald op 3 seconden. Hiermee wordt rekening gehouden met langzaam optrekkende voertuigen zoals vrachtwagens en OV-verkeer (bussen en trams). L detecieveld = 20 meter V = 50 km/h = 13,88 m/s t h = 3,0 (20/13.88) = 1, 6. Afgerond wordt de hiaattijd ingesteld op 2,0 seconden. 16 Quickscan Rijswijk_02_2