Rotterdam Sandelingplein

Transcriptie

1 3 Rotterdam Sandelingplein Verbetering van de doorstroming op korte termijn Datum 23 september 2009 Status Definitief

2 Colofon Uitgegeven door In opdracht van Contactpersoon Ministerie van Verkeer en Waterstaat RWS Dienst Verkeer en Scheepvaart Groene Golf Team Van der Burghweg CS Delft Gemeente Rotterdam Hans van Run Informatie rapport Dirk de Bruin Telefoon Dirk.de.bruin@rws.nl Uitgevoerd door Dirk de Bruin, adviseur Hanneke Welten, teambegeleider Informatie GGT Ad Wilson, teamleider Telefoon Erna Schol, afdelingshoofd Telefoon Projectcode Rotterdam_12_1 Datum 23 september 2009 Status Definitief Versienummer 1.0 Pagina 2 van 21

3 Het Groene Golf Team helpt graag bij het realiseren van een snellere verkeersdoorstroming De doorstroming op de Nederlandse rijkswegen, belangrijke provinciale en stedelijke routes, is niet overal optimaal. Oorzaken zijn onder meer de groei van het verkeer, tekortschietende capaciteit van de infrastructuur en niet goed afgestelde verkeersregelinstallaties (VRI s). VRI s kunnen vaak beter afgestemd worden op de actuele verkeerspatronen. Een betere afstemming van VRI s bevordert, met name op doorgaande wegen, de verkeersdoorstroming en is goed voor de luchtkwaliteit en/of verkeersveiligheid. Bij een verbeterde doorstroming daalt het aantal voertuigverliesuren voor het verkeer. Het Groene Golf Team (GGT) helpt gemeenten, provincies en het Rijk om de VRI s beter af te stellen. Dit gebeurt door een analyse van de huidige installaties en het blootleggen van inefficiënte situaties die in de loop van de tijd zijn ontstaan. Waar mogelijk worden aan de hand van quick scans direct eenvoudige en snelle verbeteringen uitgevoerd. Zo is in kort tijdsbestek met een kleine ingreep grote winst te behalen. Uiteraard vindt hierover vooraf overleg met de opdrachtgever plaats. De bevindingen worden altijd in een rapport vastgelegd. De adviezen van het team zijn kosteloos. De (eventuele) uitvoeringskosten van de aanbevelingen zijn voor rekening van de wegbeheerder. Het GGT bestaat uit ruim 25 afgestudeerde HBO ers en academici met een verkeerskundige opleiding. Ze staan onder supervisie van ervaren verkeerskundigen en werken vanuit Delft en Den Bosch. Inmiddels heeft een groot aantal wegbeheerders advies gekregen van het GGT. Een deel van de adviezen is al gerealiseerd. Gemiddeld is per kruispunt een winst behaald van circa voertuigverliesuren per jaar. De meeste aanpassingen kosten weinig of geen geld, zodat er in maatschappelijk opzicht sprake is van een aantrekkelijk rendement. Het GGT is begonnen als onderdeel van het project FileProof (fileaanpak op de korte termijn) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Bij dit project staan bereikbaarheid en doorstroming centraal. Meer informatie over FileProof vindt u op: Het project FileProof was van tijdelijke aard en is eind 2008 geëindigd. Het GGT is nu een afdeling van de Dienst Verkeer en Scheepvaart (DVS). De website van DVS is Meer informatie over het GGT en een overzicht van alle projecten is te vinden op Pagina 3 van 21

4 Pagina 4 van 21

5 Inhoud Managementsamenvatting 7 1 Inleiding Aanleiding Probleemstelling 1.3 Doelstelling Werkwijze Aanpak 10 2 Huidige situatie Inleiding Functioneren verkeersregelinstallatie Detectie 13 3 Analyse en maatregelen Huidige fasevolgorde Nieuwe fasevolgorde en aanpassing groentijden Evaluatie verkeersregelingen Maatregelen 16 4 Conclusies en aanbevelingen Conclusies Aanbevelingen 17 Bijlage A Schematische weergave Sandelingplein 19 Bijlage B Parameterwijzigingen nieuwe verkeersregeling 21 Pagina 5 van 21

6 Pagina 6 van 21

7 Managementsamenvatting Aanleiding Het Groene Golf Team (GGT) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat onderzoekt hoe de doorstroming op met verkeerslichten geregelde kruispunten kan worden verbeterd. Op verzoek van de gemeente Rotterdam voert het GGT een onderzoek uit naar het functioneren van de verkeersregelinstallatie (VRI) op het Sandelingplein. Probleemstelling De gemeente Rotterdam heeft het GGT gevraagd te adviseren over de verkeersafwikkeling op het Sandelingplein. Dit naar aanleiding van klachten van weggebruikers, die aan hebben gegeven te lang te moeten wachten op het kruispunt. Daarnaast is vanuit de gemeente Rotterdam gevraagd te letten op de verwerking van de passerende tram. Doelstelling De doelstelling van dit onderzoek is om de wachttijden op het Sandelingplein te minimaliseren en daarmee de doorstroming van het verkeer te verbeteren. Observatie Het GGT heeft tijdens de ochtend- en avondspits geobserveerd op het Sandelingplein. Tijdens de observatie werd het autoverkeer niet goed verwerkt. De verkeersstromen op het plein blokkeren elkaar en daardoor ontstaan er lange wachtrijen op de Groene Hilledijk en Bree. Daarnaast is er op het kruispunt waarschijnlijk sprake van een detectiestoring, waardoor het verkeer vanaf de Strevelsweg veel te kort groen krijgt. Daardoor ontstaat ook hier een lange wachtrij. Het tramverkeer rijdt op het kruispunt met absolute prioriteit. Dit werkt goed. Analyse en maatregelen Het GGT heeft de huidige verkeersregeling nagebootst in het verkeersregeltechnische programma Cocon en een vernieuwde verkeersregeling gemaakt. Met deze verkeersregeling worden kruispuntblokkades vermeden en kan het verkeer vrij afrijden. Met de vernieuwde verkeersregeling wordt de doorstroming verbeterd. De wachtrijen verdwijnen en de totale winst in doorstroming is bepaald op voertuigverliesuren per jaar. Dit komt overeen met een maatschappelijke winst van circa Het is zowel kwalitatief als kwantitatief niet mogelijk om met de beschikbare middelen de effecten op het milieu te bepalen. Het GGT schat de kosten van de aanpassingen en implementatie van de verkeersregeling op Aanbevelingen Het GGT adviseert om de vernieuwde verkeersregeling over te nemen. Daarnaast adviseert het GGT om de vermoedelijke detectiestoring op het kruispunt te repareren. Pagina 7 van 21

8 Pagina 8 van 21

9 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Het Groene Golf Team (GGT) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat onderzoekt hoe de doorstroming op met verkeerslichten geregelde kruispunten kan worden verbeterd. Op verzoek van de gemeente Rotterdam voert het GGT een onderzoek uit naar het functioneren van de verkeersregelinstallatie (VRI) op het Sandelingplein. Figuur 1 geeft een overzicht van de gemeente Rotterdam, met daarin het betreffende kruispunt. Figuur 1 Overzichtskaart Rotterdam met het Sandelingplein. Sandelingplein 1.2 Probleemstelling De gemeente Rotterdam heeft het GGT gevraagd te adviseren over de verkeersafwikkeling op het Sandelingplein. Dit naar aanleiding van klachten van weggebruikers, die aan hebben gegeven te lang te moeten wachten op het kruispunt. Daarnaast is vanuit de gemeente Rotterdam gevraagd te letten op de verwerking van de passerende tram. 1.3 Doelstelling De doelstelling van dit onderzoek is om de wachttijden op het Sandelingplein te minimaliseren en daarmee de doorstroming van het verkeer te verbeteren. 1.4 Werkwijze Het GGT analyseert de verkeersregeling aan de hand van de volgende aandachtspunten: Pagina 9 van 21

10 Algemeen beeld van de regeling (op basis van de beschikbare documentatie en kruispunttekening); Algemeen beeld van de verkeersafwikkeling (op basis van de observaties) van het autoverkeer, het langzaam verkeer en het openbaar vervoer; Lengte / afwikkeling van de wachtrijen; Werking van de detectievelden; Eventueel aanwezige prioriteringen voor het openbaar vervoer; Analyse van de verkeersregelingen met het programma Cocon. 1.5 Aanpak Om na te gaan hoe de doorstroming op het Sandelingplein kan worden verbeterd, wordt eerst de huidige situatie geanalyseerd. Het functioneren van de huidige verkeersregeling, op basis van observaties, staat beschreven in hoofdstuk 2. De huidige verkeersregeling wordt nagebootst in het verkeersregeltechnische programma Cocon. Op basis hiervan kan de huidige regeling worden geëvalueerd en als referentie worden gebruikt om nieuwe verkeersregelingen mee te vergelijken. In hoofdstuk 3 worden de onderzochte verkeersregelingen beschreven en geëvalueerd. In hoofdstuk 4 worden de conclusies en aanbevelingen beschreven, die leiden tot een verbeterde doorstroming op het Sandelingplein. Pagina 10 van 21

11 2 Huidige situatie 2.1 Inleiding Figuur 2 geeft een luchtfoto van het Sandelingplein weer. Het plein kent een aantal bijzonderheden: Het recht doorgaande verkeer van de Strevelsweg Bree gaat onder het Sandelingplein door. De tramlijn (middenligging) gaat bij de Groene Hilledijk (zuidelijke kant) rechtsaf richting Bree en vice versa. In bijlage A is een schematische weergave van het kruispunt weergegeven. Hierin is te zien dat het kruispunt wordt geregeld met volglichten (richtingen 65 en 71) en de tram het kruispunt passeert met de richtingen 43 en 44. Het autoverkeer en tramverkeer wordt gedetecteerd en voertuigafhankelijk verwerkt. De verkeerslichten bij de voetgangersoversteken worden groen zodra er ruimte voor is in de verkeersregeling, in deelconflict met het autoverkeer. Figuur 2 Luchtfoto van het Sandelingplein. Groene Hilledijk Bree Strevelsweg Groene Hilledijk 2.2 Functioneren verkeersregelinstallatie Het GGT heeft tijdens de avondspits van dinsdag 26 mei en de ochtendspits van woensdag 27 mei observaties uitgevoerd op het Sandelingplein 1. Tijdens de observatie werd het tramverkeer (met prioriteit) goed verwerkt. De ingreep van de tram verliep zowel in de ochtend- als in de avondspits vlot en zonder problemen. 1 Op 18 juni 2009 heeft het GGT een verslag (getiteld Rotterdam Sandelingplein ) van de beide observaties naar de gemeente Rotterdam verstuurd. Pagina 11 van 21

12 Het autoverkeer werd tijdens beide spitsperiodes niet goed verwerkt. Op het kruispuntvlak waren er blokkades en daardoor ontstonden er lange wachtrijen op de Bree (richting 2) en Groene Hilledijk (richting 11). Op het kruispuntvlak blokkeren de verkeersstromen van de richtingen 2 en 8 elkaar. In figuur 3 is dit zichtbaar. Op het moment dat de twee stromen (richting 2 en 8) beginnen te rijden zijn de volglichten (richting 65 en 71) op de kruising rood. De twee pijlen stellen een wachtrij voor. Vervolgens worden de volglichten groen, maar kan het verkeer niet van het kruispunt afrijden. Op beide richtingen is er veel links afslaand verkeer (de rechtdoorgaande richtingen gaan onder het kruispunt door), zodat de opstelruimte bij de volgrichtingen vrijwel iedere cyclus te kort is. Er ontstond dan ook een wachtrij voor richting 2, waar voertuigen drie tot vier keer moesten overstaan voordat ze het kruispunt voorbij waren. Figuur 3 De verkeersstromen op het Sandelingplein blokkeren elkaar. In de avondspits groeide de wachtrij op de Groene Hilledijk (richting 11) tot aan het vorige kruispunt Groene Hilledijk Randweg (ongeveer 400 meter verder). De groentijd van richting 11 was te kort om het verkeer te kunnen verwerken. Opvallend was dat de groenfase van richting 11 korter was dan die van richting 5, die tegelijkertijd met richting 11 realiseert. Daarnaast moet het rechts- en links afslaande verkeer van richting 11 voorrang verlenen. Het rechtsafslaande verkeer moet voorrang verlenen aan de overstekende voetgangers, die op dat moment ook groen hebben. Het links afslaande verkeer (bij volglicht 71) moet voorrang verlenen aan het rechtdoorgaande verkeer van richting 5. Hierdoor wordt het afrijden van het rechtdoorgaande verkeer op richting 11 soms gehinderd. Tijdens een tweede observatie van de avondspits op dinsdag 1 september viel het op dat richting 8 erg kort groen kreeg (vastgroentijd). Dit suggereert een detectiestoring op richting 8. Als gevolg daarvan ontstond er een wachtrij vanaf het plein tot op de Strevelsweg (zie figuur 4). Pagina 12 van 21

13 Figuur 4 Wachtrij vanaf het Sandelingplein tot op de Strevelsweg. 2.3 Detectie Tijdens de observatie van 26 en 27 mei was er een detectiestoring op detector d65_1e. De detector stond op ondergedrag. Tijdens de observatie van 1 september leek de detectie op richting 8 niet te functioneren (detector d08_2). Het GGT heeft dit niet kunnen controleren in de regelkast. Pagina 13 van 21

14 Pagina 14 van 21

15 3 Analyse en maatregelen Om tot een betere verkeersregeling te komen op het Sandelingplein heeft het GGT gebruik gemaakt van het verkeersregeltechnische programma Cocon. In dit programma is de huidige fasevolgorde nagebootst en is een nieuwe fasevolgorde gemaakt. Hierbij is gebruik gemaakt van de verkeerstellingen van de gemeente Rotterdam en de instellingen van de huidige verkeersregelinstallatie. Omdat de drukte op het kruispunt in de ochtendspits bijna gelijk is aan de avondspits, heeft het GGT alleen de avondspits gesimuleerd. De uitkomsten hiervan gelden ook voor de ochtendspits. Cocon evalueert alleen starre regelingen. De verkeersregeling op het Sandelingplein regelt het verkeer voertuigafhankelijk en er rijdt een tram met prioriteit. De passage van de tram wordt niet meegenomen in de verkeersregeling, de voertuigafhankelijke verwerking wel: de werking van de voertuigafhankelijke regeling wordt geëvalueerd als een starre regeling, waarbij de random verliestijd voor de niet-overbelaste richtingen komen te vervallen. 3.1 Huidige fasevolgorde De fasevolgorde van de huidige verkeersregeling is gesimuleerd in Cocon. Figuur 5 geeft het fasediagram van de verkeersregeling weer. In de verkeersregeling is er oververzadiging op de richtingen 2, 8 en 11, wat in werkelijkheid ook gebeurt. Figuur 5 Fasediagram van de huidige verkeersregeling op het Sandelingplein. Van de simulatie zijn in tabel 1 de verliestijden van de avondspits opgenomen. De uitkomsten van de simulatie van de huidige situatie wordt als referentie gebruikt bij de wijzigingen in de verkeersregeling. Tabel 1 Verliestijden van de huidige verkeersregeling in de avondspits. Tijdsperiode Verliestijd per tijdsperiode (vvu/u) Verliestijd per jaar (vvu/u) Verlieskosten per jaar Avondspits 18, Nieuwe fasevolgorde en aanpassing groentijden Tijdens de observatie heeft het GGT geconstateerd dat de verwerking van de richtingen 2 en 8 niet goed gaat. De richtingen blokkeren elkaar bij de volglichten 65 en 71. De basis van de nieuwe fasevolgorde is dat de richtingen 2 en 8 apart van elkaar geregeld worden en gekoppeld worden aan de volgrichtingen. Pagina 15 van 21

16 In de huidige verkeersregeling heeft richting 11 korter groen dan richting 5, terwijl er wel wachtrijen op richting 11 staan. In de nieuwe fasevolgorde is de groentijd van richting 11 gelijkgesteld met die van richting 5. Figuur 6 geeft het fasediagram van de vernieuwde verkeersregeling weer. De verkeersregeling draait met dezelfde cyclustijd (90 seconden), maar er vindt geen oververzadiging plaats. Figuur 6 Fasediagram van de vernieuwde verkeersregeling op het Sandelingplein. Van de simulatie zijn in tabel 2 de verliestijden van de avondspits opgenomen. Tabel 2 Verliestijden van de nieuwe verkeersregeling in de avondspits. Tijdsperiode Verliestijd per tijdsperiode (vvu/u) Verliestijd per jaar (vvu/u) Verlieskosten per jaar Avondspits 2, Evaluatie verkeersregelingen In tabel 3 zijn de uitkomsten van de simulatie van beide fasevolgorden weergegeven. De winst in de ochtendspits wordt even groot geschat als die van de avondspits. Tabel 3 Verliestijden van de vernieuwde verkeersregeling in de avondspits. Tijdsperiode Huidige verkeersregeling Verliestijd per jaar Verlieskosten per jaar (vvu/u) Nieuwe verkeersregeling Verschil Met de nieuwe fasevolgorde wordt de doorstroming verbeterd. De wachtrijen verdwijnen en de totale winst in doorstroming is bepaald op voertuigverliesuren per jaar. Dit komt overeen met een maatschappelijke winst van per jaar. Het is zowel kwalitatief als kwantitatief niet mogelijk om met de beschikbare middelen de effecten op het milieu te bepalen. Het GGT schat de kosten van de aanpassingen en implementatie van de verkeersregeling op Maatregelen Op basis van de kruispuntevaluatie adviseert het GGT om de vernieuwde verkeersregeling over te nemen. In bijlage B zijn de gewijzigde parameterinstellingen weergegeven. Verder adviseert het GGT om de detectiestoringen (d08_2 en d65_1e) op te lossen, zodat ook deze richtingen goed verwerkt kunnen worden. Pagina 16 van 21

17 4 Conclusies en aanbevelingen 4.1 Conclusies Op verzoek van de gemeente Rotterdam heeft het Groene Golf Team (GGT) een onderzoek uitgevoerd naar het functioneren van de verkeersregelinstallatie (VRI) op het Sandelingplein. Dit naar aanleiding van klachten van weggebruikers, die aan hebben gegeven te lang te moeten wachten op het kruispunt. Daarnaast heeft de gemeente gevraagd om naar de verwerking van de tram te kijken. De doelstelling van het onderzoek is om de wachttijden op het Sandelingplein te minimaliseren en daarmee de doorstroming van het verkeer te verbeteren. Het GGT heeft tijdens de ochtend- en avondspits geobserveerd op het Sandelingplein. Tijdens de observatie werd het autoverkeer niet goed verwerkt. De verkeersstromen op het plein blokkeren elkaar en daardoor ontstaan er lange wachtrijen op de Groene Hilledijk en Bree. Daarnaast is er op het kruispunt waarschijnlijk sprake van een detectiestoring, waardoor het verkeer vanaf de Strevelsweg veel te kort groen krijgt. Daardoor ontstaat ook hier een lange wachtrij. Het tramverkeer rijdt op het kruispunt met absolute prioriteit. Dit werkt goed. Het GGT heeft de huidige verkeersregeling nagebootst in het verkeersregeltechnische programma Cocon en een vernieuwde verkeersregeling gemaakt. Met deze verkeersregeling worden kruispuntblokkades vermeden en kan het verkeer vrij afrijden. Met de vernieuwde verkeersregeling wordt de doorstroming verbeterd. De wachtrijen verdwijnen en de totale winst in doorstroming is bepaald op voertuigverliesuren per jaar. Dit komt overeen met een maatschappelijke winst van circa Het is zowel kwalitatief als kwantitatief niet mogelijk om met de beschikbare middelen de effecten op het milieu te bepalen. Het GGT schat de kosten van de aanpassingen en implementatie van de verkeersregeling op Aanbevelingen Het GGT adviseert om de vernieuwde verkeersregeling over te nemen. Daarnaast adviseert het GGT om de (vermoedelijke) detectiestoringen op het kruispunt te repareren. Pagina 17 van 21

18 Pagina 18 van 21

19 Bijlage A Schematische weergave Sandelingplein Figuur 7 geeft het Sandelingplein schematisch weergave weer. De figuur is aangeleverd door de gemeente Rotterdam. Figuur 7 Schematische weergave van het Sandelingplein. Pagina 19 van 21

20 Pagina 20 van 21

21 Bijlage B Parameterwijzigingen nieuwe verkeersregeling In deze bijlage zijn de parameterwijzigingen van de nieuwe verkeersregeling weergegeven. Blokstructuur Blok 1: 02, 32, 33, 35, 37, 38, 71 Blok 2: 08, 31, 33, 34, 36, 37, 65 Blok 3: 31, 32, 34, 35, 36, 38, 43, 44 Blok 4: 05, 11, 31, 32, 35, 36, 65, 71 Blok 5: 32, 33, 35, 37, 38, 43, 44 Koppelingen In de nieuwe verkeersregeling zijn vier richtingen gekoppeld. In tabel 4 zijn de bijbehorende instellingen weergegeven. Tabel 4 Tijdsinstellingen bij de gekoppelde richtingen. Toevoerende richting Naloop richting Voorstart toevoer (seconden) Nalooptijd (seconden) Maximum groentijden De maximum groentijden van de vier hoofdrichtingen (02, 05, 08 en 11) zijn weergegeven in tabel 5. De maximum groentijd van de richtingen 02 en 08 zijn bepaald door de benodigde groentijd te vermenigvuldigen met 1,2 en af te ronden op een vijftal. Ten opzichte van de verkregen regelinstellingen zijn de maximum groentijd van de richtingen 05 en 11 niet veranderd. Tijdens de observatie bleek deze tijdinstelling echter niet te kloppen, zodat ze hier nogmaals opgenomen zijn. Tabel 5 Maximum groentijden van de voedende richtingen. Richting Maximum groentijd (seconden) Pagina 21 van 21