Avans Hogeschool, s Hertogenbosch

Transcriptie

1 Avans Hogeschool, s Hertogenbosch Opleiding: Informatica Varianten: voltijd en duaal Visitatiedata: 5 en 6 oktober NQA (Netherlands Quality Agency)

2 2 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 15 Deel B: Facetten 17 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 19 Onderwerp 2 Programma 22 Onderwerp 3 Inzet van personeel 32 Onderwerp 4 Voorzieningen 35 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 37 Onderwerp 6 Resultaten 40 Deel C: Bijlagen 45 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 47 Bijlage 2 Beknopt CV Panelleden 49 Bijlage 3 De zelfevaluatie in verband met NVAO accreditatie Vragen en Aanwijzingen 57 Bijlage 4 Beoordelingsprotocol van NQA 75 Bijlage 5 Handreiking voor oordeelsvorming 93 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 3

4 4 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

5 Deel A: Onderwerp NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 5

6 6 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

7 Deel A: Onderwerp 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Informatica van de Avans Hogeschool te Den Bosch (in het vervolg van deze rapportage aangeduid als de opleiding ) heeft beoordeeld, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart medio juli 2004, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Het bezoek aan de opleiding vond plaats op 5 en 6 oktober en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: De heer dr. C.L.M. Pouw (voorzitter) Mevrouw ir. M.P. van Ouwerkerk-Dijkers (domeindeskundige) De heer D.A. Kenbeek (student-lid) De heer drs. ing. A.G.M. Horrevorts (NQA auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over twee leden met domeinspecifieke deskundigheid, twee leden met onderwijs- en auditdeskundigheid en een lid met deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2 bij dit rapport). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: het hoofdrapport, te weten het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie voldoende/onvoldoende. Hierin wordt tevens het eindoordeel geformuleerd. Deel B: het Detailrapport waarin op facetniveau het panel haar oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel heeft verwoord. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit Detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De opleiding Informatica maakt deel uit van de Academie voor Industrie en Informatica (AI&I) één van de 18 academies van Avans Hogeschool en is gevestigd te s-hertogenbosch. De academies van de Avans Hogeschool zijn de organisatorische eenheden waarin één of meer brede bacheloropleidingen zijn ondergebracht. De hogeschool heeft ook vestigingen in Tilburg en Breda. De Academie voor Industrie en Informatica verzorgt vijf opleidingen, te weten Elektrotechniek (ET), Informatica (I), Technische Bedrijfskunde (TBK), Technische Informatica (TI) en Werktuigbouwkunde (WTB). NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 7

8 De opleiding Informatica wordt aangeboden in twee varianten: voltijd en duaal. De opleiding heeft verkorte leertrajecten opgezet voor vwo (drie jaar) en mbo (2,5 jaar na een zorgvuldige intake). De opleiding is in overleg met het mbo bezig met het ontwikkelen van een doorlopende leerweg op het gebied van Exploitatie en Beheer. In 2004 staan bij de opleiding Informatica 412 studenten ingeschreven. De opleiding wordt verzorgd door 17 docenten, verdeeld over 16 fte. De student-fte-ratio bedraagt 26. Bij de Academie I&I werken in totaal 69 medewerkers en er staan ongeveer 1141 studenten ingeschreven. In dit rapport gelden de oordelen over de onderwerpen en over de facetten, evenals de argumentatie daarvoor, steeds voor alle varianten. Eventuele verschillen zijn expliciet vermeld. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA (zie bijlage 4) en die hieronder meer in concreto wordt beschreven. Dit houdt in dat het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport plus de bijlagen en de aanvullende informatie een voldoende basis bood voor het visitatiebezoek en dat de beoordeling plaatsvond op basis van het voor deze opleiding geldende domeinspecifieke referentiekader (zie hieronder). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft de NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de beoordeling. Nadat het zelfevaluatierapport in orde was bevonden, zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige oordelen en formuleerden vraagpunten die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Hoewel ieder panellid alle onderwerpen en facetten onder de loep nam, is er sprake geweest van een taakverdeling, waarbij bepaalde onderwerpen en facetten door een bepaald panellid extra grondig bestudeerd zijn. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat er nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het detailrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofiel het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek aan de opleiding NQA heeft een Raamwerk bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding. 8 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

9 Aan het begin van het bezoek vond een voorbereidende vergadering plaats. Daarna is er gesproken met (een representatieve) vertegenwoordiging van: docenten, studenten, werkveld en afgestudeerden. Ook vonden er aan het begin en aan het eind van het bezoek gesprekken plaats met het management van de opleiding (het operationeel management). Tijdens de eerste visitatiedag heeft het panel materiaal bestudeerd dat door de opleiding ter inzage was gelegd en voorbereidend overleg gevoerd voor de te voeren gesprekken. In het bezoekprogramma kende het ochtendprogramma van de tweede visitatiedag een vaste structuur en is gesproken met de bovengenoemde gespreksgroepen. Het middagprogramma had een meer open karakter. In het begin van de middag heeft het panel: nader materiaal bestudeerd zich een beeld gevormd van de faciliteiten. Het tweede deel van de middag is benut om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De fase van rapporteren De NQA-auditor heeft, op basis van de bevindingen van het panel, een conceptrapportage opgesteld en die voorgelegd aan de panelleden. Het panel heeft vervolgens het definitieve concept vastgesteld. In het rapport is expliciet ingegaan op de verschillende varianten. Het definitieve conceptrapport is aan de opleiding voorgelegd ter correctie van feitelijke onjuistheden. Het visitatie- of beoordelingsrapport is uiteindelijk ter beschikking gesteld aan de opleiding die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol (zie bijlage 4) zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handleiding voor oordeelsvorming (zie bijlage 5) een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere opleidingen Informatica op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als er sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De wegingen zullen in dit rapport niet diepgaand zijn, omdat de opleiding op alle facetten minimaal een voldoende heeft gehaald. De (uitgebreide) argumentatie daarvoor is te vinden in het detailrapport. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 9

10 Wat de benchmarking betreft is het van belang op te merken dat een vergelijking met andere opleidingen wordt gemaakt op basis van rendementsgegevens die de HBO-raad beschikbaar stelt. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding De drie facetten van dit onderwerp zijn voor alle varianten als voldoende of goed beoordeeld. Het oordeel is over dit onderwerp positief. De opleiding Informatica van de Avans Hogeschool bereidt studenten voor op het uitoefenen van functies in het domein van de Hogere Informatica. Daarbij baseert zij zich op het landelijke Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel HBO-I, De opleiding leidt op voor een zo breed mogelijk beroepsprofiel. Zij volgt hiermee de landelijk gemaakte afspraken. De opleiding legt zich daarnaast toe op het ontwikkelen van een doorlopende leerroute mbo - hbo, waarbij de nadruk gelegd wordt op het beheer en onderhoud van informatiesystemen. Daarmee speelt de opleiding duidelijk in op de wensen van de werkveldadviescommissie. Grotere bedrijven werken vaak (nog) met oude programma s en beschikken over zeer omvangrijke databestanden. Er is derhalve vraag naar technici die naast kennis van bouwen en ontwerpen van systemen ook gedegen kennis hebben van beheer en onderhoud van systemen Programma De acht facetten van dit onderwerp zijn voor alle varianten als voldoende of goed beoordeeld. Het oordeel over dit onderwerp is positief Inzet van personeel De drie facetten van dit onderwerp zijn voor alle varianten als voldoende of goed beoordeeld. Het oordeel over dit onderwerp is positief Voorzieningen De twee facetten van dit onderwerp zijn voor alle varianten als voldoende of goed beoordeeld. Het oordeel is over dit onderwerp positief Interne kwaliteitszorg De drie facetten van dit onderwerp zijn voor alle varianten als voldoende of goed beoordeeld. Het oordeel is over dit onderwerp positief Resultaten Op beide facetten, namelijk Onderwijsrendement en Gerealiseerd niveau hebben de varianten een voldoende gescoord. Het oordeel is over dit onderwerp positief. 10 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

11 Kengetallen opleiding Informatica Bron: Gegevens opleiding Tabel 1: Algemene gegevens opleiding Informatica 1999* Totaal aantal ingeschreven studenten Omvang docerend personeel in fte Student/ fte ratio 35 34,5 26 Totaal aantal docenten * 1999 betekent het studiejaar 1999/2000. Idem voor de andere jaartallen. Tabel 2: Instroomgegevens eerste keer hbo INSTROOM Totaal ingestroomde studenten Informatica Avans Hogeschool Totaal ingestroomde 22* 14 4 studenten Informatica Avans Hogeschool, duaal * Waarvan 19 bedrijfsopleiding Essent. Vergelijking van kengetallen van de opleiding met landelijke kengetallen Bron: gegevens website Kengetallen van de HBO-raad. De gegevens van de opleiding worden hieronder vergeleken met landelijke gegevens, voor zover die via de website van de HBO-raad (Kengetallen) beschikbaar zijn (CRIHO). In tabel 3 wordt de instroom vergeleken, in de tabellen 4a en 4b de rendementsgegevens, uitvalgegevens en gegevens met betrekking tot de gemiddelde studieduur. Tabel 3: Instroomgegevens opleiding (instroomcohort eerste keer hogeschool, voltijd) INSTROOM Totaal ingestroomde studenten Informatica Avans Hogeschool, voltijd Totaal ingestroomde studenten Informatica landelijk NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 11

12 Tabel 4a: Gegevens opleiding Informatica Avans volgens CRIHO (instroom eerste keer hogeschool, voltijd*) Percentage diploma behaald na jaar van het instroomcohort (%) Gemiddelde studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in maanden) Percentage uitval na 1 jaar van het instroomcohort (%) Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het uitstroomcohort in jaar x (in maanden) * Van de duale variant zijn nog geen reeksen van rendementsgegevens te geven. Vergelijking van kengetallen is derhalve minder zinvol. Kengetallen van de duale variant zijn om die reden in dit overzicht niet opgenomen. Tabel 4b: Landelijke gegevens alle Informatica-opleidingen (instroom eerste keer hogeschool, voltijd) Percentage diploma behaald na jaar van het instroomcohort Gemiddelde studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in maanden) Percentage uitval na 1 jaar van het instroomcohort Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het uitstroomcohort in jaar x (in maanden) Op de website van de HBO-raad staan de cijfers voor alle Informatica-opleidingen vermeld. Gezien de verschillen tussen de cijfers waarover de opleiding beschikt en die van de HBOraad, is in verband met de vergelijkbaarheid in tabel 3 uitgegaan van de cijfers van de HBOraad. Uit een vergelijking tussen de landelijke gemiddeldes van alle Informatica-opleidingen en Informatica Avans blijkt het volgende. Conclusies ten aanzien van de vergelijking van de kengetallen: Instroom Landelijk neemt de instroom van Informatica sinds 2000 af en is in 2003 weer licht gestegen. Avans volgt deze trend bij de voltijd maar de instroom in 2003 stabiliseert op het niveau van Het opleidingsrendement na 5 jaar. Het opleidingsrendement van de cohorten ligt (ruim) boven het landelijk gemiddelde, met uitzondering van het cohort NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

13 De gemiddelde studieduur van gediplomeerden. Studenten Informatica van Avans doen vanaf het cohort 1996 korter over hun studie dan de gemiddelde student van alle Informatica-opleidingen. De uitvalpercentages na 1 jaar. In de periode laat het uitvalpercentage na 1 jaar een gunstiger beeld zien dan het gemiddelde van alle Informatica-opleidingen. De gemiddelde studieduur van studiestakers is in de periode korter of gelijk aan het gemiddelde van alle Informatica-opleidingen. Uitvallers verlaten relatief gezien eerder dan gemiddeld de opleiding (een tot zes maanden). NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 13

14 1.6 Schematisch overzicht Oordelen Totaaloverzicht oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Informatica (voltijd) Informatica (duaal) Doelstellingen 1.1 G G 1.2 V V 1.3 G G Totaaloordeel Positief Positief Programma 2.1 G G 2.2 G V 2.3 G V 2.4 V V 2.5 V G 2.6 G G 2.7 V V 2.8 V V Totaaloordeel Positief Positief Personeel 3.1 V V 3.2 V V 3.3 V V Totaaloordeel Positief Positief Voorzieningen 4.1 V V 4.2 V G Totaaloordeel Positief Positief Kwaliteitszorg 5.1 V V 5.2 G G 5.3 V V Totaaloordeel Positief Positief Resultaten 6.1 V V 6.2 V V Totaaloordeel Positief Positief 14 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

15 1.7 Totaaloordeel Op grond van bovenstaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5, waaruit blijkt dat alle varianten van de opleidingen op alle zes de onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleidingen POSITIEF is. De opleiding is accreditatiewaardig en voldoet op alle facetten aan de basiskwaliteit en gaat daar op meerdere facetten, met name binnen de onderwerpen Doelstellingen en Programma bovenuit. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 15

16 16 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

17 Deel B: Facetten NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 17

18 18 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

19 Deel B: Facetten N.B het oordeel voor voltijd- en duale opleiding is alleen gesplitst als er sprake is van verschillende oordelen. Het duale traject wordt sinds september 2001 verzorgd. Het eerste cohort studenten is in juni 2004 afgestudeerd. Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Niveau bachelor Goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen: De opleiding heeft haar eindkwalificaties gebaseerd op de landelijke opleidingskwalificaties. Deze zijn vastgelegd in het document Eindtermen Opleiding Hogere informatica, In 2000 zijn de landelijke kwalificaties bijgesteld door het landelijk HBO-I platform en beschreven in het document Beroepsprofielen en Opleidingsprofielen HBO-I (augustus 2000). Dit document bouwt voort op de landelijke kwalificaties van 1997 en legt de nadruk op het integreren van kennis en kunde in de beroepscontext van de informaticus. In navolging van de landelijk geformuleerde eindkwalificaties onderscheidt de opleiding algemene eindkwalificaties en vakmatige opleidingskwalificaties. In het Opleidingskader 2002 zijn tien competenties beschreven die voor elke ict er gelden. Deze competenties komen in grote lijnen overeen met de tien generieke kernkwalificaties van het hbo-niveau van de Commissie Accreditatie Hoger Onderwijs, Prikkelen, Presteren, Profileren, september 2001 (commissie Franssen). De opleiding heeft in een bijlage bij het zelfevaluatierapport op overtuigende wijze de verbanden gelegd tussen de tien generieke kwalificaties van de hbo-bachelor, de Dublin-descriptoren en de eindkwalificaties van de opleiding. De opleiding werkt thans aan de opbouw van een brede Bachelor of ICT. In het landelijk document Eindrapport werkgroep Bachelor of ICT, juni 2004 zijn de competenties van de ict er op hbo-niveau beschreven. In dit document worden de HBO-I competenties vergeleken met internationaal geaccepteerde beschrijvingen van kwalificatieniveaus in de ict sector. Het eindrapport is nog duidelijk in ontwikkeling, maar is, aldus het panel, een verdere uitwerking van het beroepsprofiel uit Met name wat betreft het verder expliciteren van het hbo-niveau. Het panel heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties/competenties adequaat en expliciet zijn geformuleerd en daadwerkelijk zijn gerelateerd aan de internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een hbo-bachelor. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 19

20 Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen: De opleiding leidt op tot een breed inzetbare Informaticaprofessional. Afgestudeerden dienen deskundig te zijn op het brede gebied van de informatie- en communicatietechnologie (ict). De opleiding heeft haar beroepsprofiel en eindkwalificaties ontleend aan de door het landelijk platform HBO-I geformuleerde beroepsprofielen en eindkwalificaties. Deze zijn beschreven in het document Beroepsprofielen en Opleidingsprofielen HBO-I (augustus 2000). Het landelijk document beschrijft opleidingskwalificaties die specifiek zijn voor de informaticus, de bedrijfskundig informaticus en de technisch informaticus. Ook zijn algemene opleidingskwalificaties beschreven waaraan elke informaticus moet voldoen. De specifieke kwalificaties van de informaticus zijn afgeleid van centrale activiteiten die in een bepaalde beroepsomgeving geoefend moeten kunnen worden. De centrale activiteiten van de informaticus richten zich op softwaresystemen, informatiesystemen en computersystemen. Kenmerkend voor deze systemen zijn: omvang, complexe architectuur, interfacing tussen systemen, mens-machine interactie, databasemanagementsystemen en software componenten. De beroepscompetenties vormen de vakmatige eindkwalificaties. In het document Opleidingskader Hogere Informatica, juli 2002 beschrijft de opleiding haar visie op de Hogere Informaticus. Naast de landelijke eindkwalificaties die 70% van het programma beslaan, kan de student afstuderen in vier richtingen (30% van het programma): o Software Engeneering (SE); o BedrijfsInformatieSystemen (BIS); o Commercieel Ingenieur (CI) (enkel in combinatie met SE of MM); o MultiMedia (MM) wordt sinds het studiejaar 2002/2003 aangeboden. In het Opleidingskader zijn de afstudeerrichtingen nader omschreven. Ook de studiegids bevat een nadere omschrijving van het profiel van de afstudeerrichtingen. In afzonderlijke documenten zijn de eindtermen van de vier afstudeerrichtingen beschreven. Het panel constateert dat deze op een zeer globale manier beschreven zijn. Aan duale studenten wordt een brede hoofdstroom aangeboden (geen afstudeerrichtingen), die gebaseerd is op het landelijk opleidingsprofiel. Duale studenten kunnen zich specialiseren door de keuze van leeropdrachten op de leerwerkplek en afstudeeropdracht. Het beroepsprofiel van de Hogere Informaticus wordt onderschreven door een breed scala van bedrijven, zoals blijkt uit het landelijk opleidingsprofiel. De werkveldvertegenwoordigers (Adviesraad) van de hogeschool onderschrijven het profiel en de opleidingskwalificaties. Zij vinden het belangrijk dat studenten een brede 20 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

21 basiskennis hebben en zich snel specifieke bedrijfsgerelateerde kennis eigen kunnen maken. Bij facet 1.1 is reeds aangegeven dat de opleiding bij de ontwikkeling van de brede Bachelor of ICT internationale standaarden van de beroepsgroep betrekt. Kanttekening De keuze voor de vier afstudeerrichtingen van de voltijdopleiding is naar het oordeel van het panel onvoldoende beargumenteerd. Er is aldus het werkveld behoefte aan breed opgeleide IT ers. Een specialisatie is niet strikt noodzakelijk. Het panel heeft geen aanwijzingen gevonden waaruit blijkt dat de Adviesraad bij de keuze van de opleiding voor de afstudeerrichtingen betrokken is geweest. Er lijkt een tegenstrijdigheid te zitten in enerzijds de visie van de opleiding breed opgeleide informatici af te leveren en anderzijds in de afstudeerfase een versmalling aan te brengen. Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen: Zoals vermeld in de paragrafen 1.1 en 1.2 heeft de opleiding haar eindkwalificaties ontleend aan de beroepsprofielen en beroepscompetenties die zijn geformuleerd in het document Beroepsprofielen en Opleidingsprofielen HBO-I (augustus 2000). Dit document is tot stand gekomen na overleg met bedrijven en organisaties in de ITsector. Deze onderschrijven de in het document geformuleerde beroepsprofielen en beroepscompetenties. De opleiding sluit zich aan bij de landelijke brede beroepsprofielen, maar heeft daarnaast nog vier profilerende functieprofielen geformuleerd voor de Informatica-opleiding. Bij het ontwikkelen van het landelijke profiel is uitgebreid stilgestaan bij de startbekwaamheden van de beginnende informaticus. Op landelijk niveau zijn instroomfuncties voor Informatica in beeld gebracht (Beroepsprofiel en opleidingsprofiel HBO-I, augustus 2000). De opleiding sluit aan bij de landelijk geformuleerde visie op het startniveau. De afstemming van de eindkwalificaties op internationale standaarden in de sector ict wordt meegenomen in het ontwikkeltraject van de Bachelor of ICT. Het panel constateert dat de vertegenwoordigers uit het werkveld tevreden zijn over de afgestudeerden als beginnende beroepsbeoefenaren. Zij functioneren volgens de werkveldvertegenwoordigers op hbo-niveau. Zij kunnen, aldus deze vertegenwoordigers, NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 21

22 sturing geven aan het eigen werk en aan dat van anderen, een onderwerp/probleem meer theoretisch uitdiepen en er schriftelijk over rapporteren. Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo Goed Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen: Voltijd Het curriculum van de voltijdopleiding is opgebouwd uit modulen. Uit de studiegids blijkt dat er verschillende modulen worden aangeboden die gericht zijn op het ontwikkelen van beroepsvaardigheden (via trainingen en opdrachten), beroepskennis (vakmatig) en integratie van kennis en vaardigheden via projecten, groepsopdrachten, stage en afstuderen. Duaal In de duale variant is er onderscheid gemaakt tussen de leerwerkplek en het binnenschoolsprogramma. De duale studenten volgen 40% van de tijd een modulair programma (20% vakken en trainingen, 20% zelfstudie) en 60% besteden zij aan het leren in het bedrijf. Duale studenten volgen gedeeltelijk onderdelen van de voltijdmodulen. Kennisontwikkeling en ontwikkeling van beroepsvaardigheden worden voor een groot deel geïntegreerd aangeboden. De student houdt zelf bij welke kennis en vaardigheden hij beheerst (via een portfolio). De coach (begeleidend docent) en de bedrijfsbegeleider bewaken de voortgang en beoordelen dit proces. Voltijd en duaal Kennisontwikkeling van studenten vindt plaats via een aanbod van vakken en zelfstudie. Uit de blokboeken blijkt dat gebruik wordt gemaakt van vakliteratuur. Het materiaal is voldoende actueel. In het kader van de module Capita Selecta moeten de studenten een literatuuronderzoek uitvoeren. De opleiding confronteert studenten in de bedrijfsstage en in de afstudeeropdracht met problemen die zonder het verwerven van nieuwe kennis niet oplosbaar zijn. De beroepspraktijk krijgt naar het oordeel van het panel voldoende aandacht in studiemateriaal, opdrachten, projecten en stages en afstuderen. In opdrachten en projecten zijn activiteiten opgenomen die direct of indirect zijn ontleend aan de beroepspraktijk. Bij projecten in de afstudeerrichtingen betreft het vaak opdrachten van een opdrachtgever die nauw aansluiten bij de actualiteit. Moduleboeken zijn, aldus het 22 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

23 panel, actueel en steeds vaker wordt informatie en studiemateriaal via Internet gehaald. Studenten met wie het panel gesproken heeft, bevestigen dat het programma actueel is. Zij merken dat tijdens stage en afstuderen. De stages en afstudeeropdrachten zelf bieden de opleiding en de studenten de mogelijkheid om op de hoogte te blijven van de actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Ook het (incidenteel) inzetten van gastdocenten en organiseren van excursies dragen daaraan bij. Bij het duale traject is de praktijkgerichtheid als vanzelf ingebouwd in het programma via de leerwerkplek en de daaraan verbonden leeropdrachten. Studenten in de voltijdopleiding komen in aanraking met toegepast onderzoek via het studieonderdeel Capita Selecta. Daarin maken studenten kennis met onderzoek. In stage en afstudeeropdrachten dienen studenten voorafgaand aan het schrijven van een plan van aanpak een vooronderzoek uit te voeren. Zonder een kwalitatief goed uitgevoerd vooronderzoek kunnen studenten niet afstuderen. Het panel heeft enkele vooronderzoeken ingezien en oordeelt dat deze voldoende kwaliteit hebben. Duale studenten moeten via hun portfolio aan kunnen tonen dat zij in hun werksituatie gebruik maken van resultaten van (toegepast) onderzoek. De opleiding is voornemens in de toekomst het lectoraat en de daaraan verbonden kenniskring (aangesteld in april 2004) te betrekken bij het onderwijs. Hierdoor wil de opleiding de relatie met toegepast onderzoek versterken. Studenten, alumni en werkveld vinden het programma in voldoende mate beroepsgericht en actueel. Dit blijkt uit de scores uit Studententevredenheidsonderzoek, HBO-Monitor, Keuzegids 2003, Elseviers Thema 2003 en onderzoek onder alumni en werkgevers. Kanttekening De opleiding onderhoudt relaties met de beroepspraktijk via de Adviesraad. De relatie met de Adviesraad zou echter meer inhoud kunnen krijgen door deze met gerichte vragen voor een bijdrage aan het onderwijsprogramma te benaderen, zo vernam het panel uit het gesprek met vertegenwoordigers van de Adviesraad. Ondanks deze kanttekening komt het panel tot het eindoordeel goed. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voltijd: Goed Duaal: Voldoende Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 23

24 Het oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen: Voltijd De voltijdopleiding is opgebouwd uit de propedeusefase (1 jaar), hoofdfase 1 (1 jaar), stage (half jaar), hoofdfase 2 (1 jaar, bestaande uit de vier afstudeerrichtingen) en de afstudeerfase (half jaar). De opleiding heeft in 2003 een analyse gemaakt van de koppeling van de leerdoelen van de studieonderdelen van de eerste twee jaar met de eindkwalificaties. Daaruit blijkt dat het curriculum in voldoende mate de eindtermen dekt. Voor stages en afstuderen is een soortgelijke analyse gemaakt in het project HERSAT (herstructurering stage en afstuderen, 1999). Er zijn stagecompetenties beschreven die de student aan het eind van zijn stage moet hebben bereikt. Voor de vier afstudeerrichtingen zijn eveneens eindtermen beschreven (hoewel globaal geformuleerd aldus het panel). Het panel constateert dat voor de verschillende fasen van het voltijdcurriculum analyses zijn gemaakt van de aansluiting van de leerdoelen op de eindkwalificaties. Deze activiteiten hebben geleid tot het samenstellen van een database waarin fasedoelen, leerdoelen en eindkwalificaties op een heldere wijze zijn beschreven en met elkaar in verband zijn gebracht. Bij de ontwikkeling van de Bachelor of ICT is deze database, aldus het panel, een handzaam instrument om de vertaling van competenties naar de inhoud van het programma van de brede bacheloropleiding systematisch te kunnen maken. Duaal De duale variant gaat uit van een combinatie van leren op de werkplek en binnenschools leren. Het duale traject is opgedeeld in vier fasen: propedeusefase, hoofdfase 1, hoofdfase 2 en afstudeerfase. De duale variant kent geen afstudeerrichtingen. Accenten worden door studenten zelf gelegd in de keuze van hun opdrachten en afstuderen. Het leren op de werkplek wordt ondersteund vanuit de opleiding (coach) en het bedrijf (bedrijfsbegeleider). De student geeft zelf sturing aan zijn leerweg. Daartoe ontwikkelt hij een persoonlijk ontwikkelplan waarin hij aangeeft hoe hij de eindkwalificaties van de opleiding wil gaan bereiken. Aan het begin van elk blok worden afspraken gemaakt over de competenties die in dat blok aan bod komen. Monitoring daarvan vindt plaats via voortgangsrapportage en portfolio. Zowel voor het bedrijf als voor de student is het duale traject uitgebreid beschreven in documenten, waarin onder andere procedures voor beoordeling. In het duale traject hebben de student en de bedrijfsbegeleider de aansluiting van leerdoelen op de eindkwalificaties minder in de hand dan in het voltijdtraject. Uit gesprekken met bedrijfsbegeleiders bleek dat de controle/aansturing van de opleiding op de inhoudelijke begeleiding door het bedrijf versterkt mag worden. De opleiding zou meer vaktechnische eisen moeten stellen aan het bedrijf om de breedte van de opleiding te garanderen. Het bedrijf heeft veel vrijheid om zich te concentreren op bedrijfsspecifieke kennis en vaardigheden. Voltijd en duaal Het programma van de opleiding is opgebouwd volgens een semestersysteem met 2 blokken per semester. Daarbinnen zijn onderwijseenheden (vakken, projecten, trainingen) gepland. Een blok omvat 15 EC s (European Credits). In elk blok staat een thema / project centraal. Uit bestudering van de studiegids en de moduleboeken blijkt dat 24 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

25 de hbo-oriëntatie (beroepsgerichtheid en praktijkgerichtheid) in voldoende mate aan bod komt via projecten, stages en opdrachten. Uit de gesprekken met docenten maakt het panel op dat de opleiding het niveau van de modulen en opdrachten bewaakt. Dit doet zij door alert te zijn op signalen van stagebedrijven over het functioneren van studenten, door opdrachten en projecten te definiëren die hbo-niveau hebben (complexiteit van opdrachten), en door een groot beroep te doen op de zelfstandigheid van studenten. Docenten zijn verantwoordelijk voor de kwaliteit en het niveau van de modulen. Het team dat de modulen in de blokken verzorgt, toetst het studiemateriaal op niveau en bruikbaarheid. Het panel heeft moduleboeken ingezien en constateert dat daarin leerdoelen zijn opgenomen, de verschillende onderdelen van de modulen zijn beschreven en er literatuurlijsten in zijn opgenomen. De modulebeschrijvingen zijn uitgebreid en compleet. Het Alumnionderzoek, 2003 wijst uit dat de afgestudeerden tevreden zijn over de aansluiting van het programma aan de eisen die aan een startende ict er worden gesteld. Alumni vinden de relatie tussen leerstof en eindtermen ruim voldoende (score 3.3 op vijfpuntsschaal en de relevantie van het geleerde voor de huidige functie scoort eveneens een 3.3). Deze resultaten worden bevestigd door de afgestudeerden en werkveldvertegenwoordigers, met wie het panel heeft gesproken. Afgestudeerden noemen met name het projectmatig werken, het analyseren en het snel eigen kunnen maken van nieuwe kennis (leren leren). Ook de studenten met wie het panel heeft gesproken, zijn tevreden over de gerealiseerde kwalificaties. Zij merken dat zij bij stages en afstuderen goed gebruik kunnen maken van kennis en vaardigheden die ze tijdens hun studie hebben opgedaan. Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma Voltijd: Goed Duaal: Voldoende Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen: Voltijd De opleiding heeft in het document Opleidingskader de uitgangspunten beschreven voor de opbouw van het curriculum. In een apart document (Samenhang in het curriculum, maart 2004) is nader uitgewerkt hoe de samenhang gerealiseerd wordt. Het document geeft een goed overzicht van de curriculumonderdelen en de onderlinge samenhang. Het eerste jaar van de opleiding moet de student een beeld krijgen van de rest van de opleiding en de afstudeerrichtingen en van het beroep waarvoor opgeleid wordt. In het eerste jaar komen alle fasen van de ICT-lifecycle aan bod. De opleiding kiest er voor (vanuit didactisch oogpunt) elk blok een gedeelte programmeeronderwijs aan te bieden in plaats van enkele blokken geheel aan het programmeren te wijden. Het programmeeronderwijs vormt een doorlopende leerlijn in NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 25

26 het onderwijs. Het tweede leerjaar is zowel een verdieping als een verbreding ten opzichte van het eerste jaar. Het onderwijs wordt in blokken aangeboden (10 weken per blok). Elk blok bestaat uit een project/thema met ondersteunende vakken. De thematische opbouw bevordert in principe de samenhang van het programma binnen de blokken. De opleiding biedt in de eerste twee jaren van de opleiding vier modulen Engels aan. In blok 4 van het eerste jaar is bovendien een projectondersteunende module Engels opgenomen. De modulen Excursies/beroepenoriëntatie worden ieder blok aangeboden. Door middel van de modulen maken studenten iedere keer op een andere manier kennis met de beroepspraktijk van de Informatica-ingenieur. Het panel constateert dat de opleiding consequent werkt aan de oriëntatie op het beroep (eerste jaar), programmeervaardigheden en projectmatig werken. Dit is de rode draad in het programma. In het derde en vierde jaar bouwt de opleiding voort op de basis die in de eerste twee jaar gelegd is. Er wordt steeds meer een beroep gedaan op het zelfstandig werken en opdrachten nemen toe in complexiteit. Faseteams en onderwijscommissie zijn verantwoordelijk voor het bewaken van de samenhang in respectievelijk de blokken en het programma. Uit evaluaties van studenten en alumni blijkt dat zij de samenhang van de voltijdopleiding positief beoordelen. Het Alumnionderzoek 2003 laat zien dat naar het oordeel van afgestudeerden studieonderdelen en vakken voldoende op elkaar zijn afgestemd. Tevens vinden zij dat de vakken en practica en projecten voldoende op elkaar aansluiten. Uit studententevredenheidsonderzoek 2002 en 2004, de HBO-Monitor, Keuzegids 2003 en Elsevier 2003 komt hetzelfde positieve beeld naar voren. Duaal Het duale programma sluit zo veel mogelijk aan bij de competentieontwikkeling op de werkplek. Een strakke thematische en samenhangende indeling zoals in de voltijdopleiding is moeilijk te realiseren, vanwege het feit dat de leerwerkplek flexibel moet kunnen inspelen op vragen die zich in het bedrijf voordoen. De duale student bepaalt in hoge mate zelf zijn leerweg. Hij stippelt samen met de coach een leerweg uit die wordt vastgelegd in een POP. De student bewaakt de vorderingen aan de hand van een portfolio. Procedures hiervoor zijn beschreven in een handleiding (Duale studiegids). Uit gesprekken met studenten en bedrijfsbegeleiders blijkt dat de handleiding voor de begeleiding van studenten wel bekend is, maar niet altijd consequent wordt gebruikt. Hierdoor is het niet altijd duidelijk welke competenties de student wel en niet beheerst. De opleiding zou hier meer sturend in moeten optreden (zie ook facet 2.2). Duale studenten haken aan bij het voltijd binnenschools programma. Dit programma is niet altijd afgestemd op hetgeen zij aan vragen op hun werkplek tegenkomen. Docenten constateren zelf dat de verticale samenhang (leerlijnen) qua inhoud en actualiteit verbeterd kan worden. Daartoe zijn expertiseteams ingesteld. In de praktijk blijkt dat studenten de samenhang herkennen en waarderen. Uit evaluaties blijkt dat de voltijd studenten zeer tevreden zijn. Ook de studenten die het panel gesproken heeft zijn 26 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

27 hierover zeer positief. Om die reden oordeelt het panel hier goed voor de voltijdopleiding. Facet 2.4 Studielast Voldoende Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel gebaseerd op de volgende overwegingen: Het studieprogramma is verdeeld over 8 semesters (16 blokken). Elk blok bestaat uit 10 weken. Elk blok is een afgeronde eenheid en wordt afgesloten met een tentamen. Studenten krijgen voor elk tentamen een herkansing in het volgende blok. In de eerste twee blokken van de propedeuse zijn er twee herkansingen per tentamen. Het onderwijs per blok is goed beschreven in moduulbeschrijvingen, waarin leerdoelen, werkvormen, planning, toetswijze en herkansingen staan beschreven. Het panel constateert op basis van evaluatiegegevens en gesprekken met studenten dat de opleiding nauwelijks studie belemmerende factoren heeft. Alumni zijn tevreden over de studiespreiding, zij vinden wel dat het programma te weinig zwaarte heeft (studielast is lager dan de geschatte studiebelasting van 40 uur per week). Studenten zijn volgens de tevredenheidsonderzoeken (STO) van 2002 en 2004 tevreden (3 of hoger op een vijfpuntsschaal) over: de lesroosters (score 3,9), de tentamenroosters (score 4,1) de herkansingen (score 3,9), spreiding van studielast (score 3). Zij besteden volgens het STO 2002 gemiddeld 26 uur per week aan de studie. Ook de resultaten van de Keuzegids en Elsevier 2003 laten een positief beeld zien. Minder tevreden zijn zij over de tijdige beschikbaarheid van dictaten en moduleboeken (2,9 op een vijfpuntsschaal). De studenten met wie het panel heeft gesproken melden dat zij de opleiding niet zwaar vinden of vonden. In het verleden hebben studenten kritiek geuit op het feit dat studie in hun ogen te licht was. Studenten melden dat de opleiding nu wel zwaarder is geworden. Er worden meer opdrachten gegeven. De opleiding heeft recentelijk (2004) Probleem Gestuurd Onderwijs ingevoerd onder andere met de bedoeling de feitelijke studielast te verzwaren. Naar eigen zeggen van de opleiding studeren de huidige studenten gemiddeld rond de 30 uur per week. Studenten scoren 3,48 (STO 2004) op de vraag: Vind je dat de studie voldoende zwaarte heeft? Duale studenten besteden een volledige werkweek aan hun studie (drie dagen werk, een dag opleiding en een dag zelfstudie). Studiebegeleiding speelt aldus de opleiding een rol bij de studeerbaarheid van het programma. Studenten melden dat de begeleiding naar tevredenheid verloopt. De duale studenten melden dat zij tevreden zijn over de coaching door de opleiding. NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 27

28 Facet 2.5 Instroom Voltijd: Voldoende Duaal: Goed Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen: Voltijd De opleiding schrijft in het zelfevaluatierapport dat zij aan wil sluiten bij het havo-niveau. De opleiding heeft trajecten opgezet voor vwo en mbo, namelijk de versnelde leerroute. Studenten met een relevante mbo-vooropleiding (kantoorautomatisering, productieautomatisering en telematica) kunnen een versneld traject volgen van tweeëneenhalf jaar. In de notitie Verantwoording van het MBO-traject (maart 2003) is de verkorte studieroute beargumenteerd. Voor studenten met een vwo-vooropleiding is er een traject van drieëneenhalf jaar mogelijk. Dit verkorte programma is beargumenteerd in het document VWO-Verkort Traject (februari 2003). Naast de reguliere instroom kunnen studenten met een buitenlandse vooropleiding zich inschrijven. Studenten zonder de vereiste vooropleiding en ouder dan 21 jaar kunnen toegelaten worden tot de opleiding na het met goed gevolg afleggen van een toelatingsonderzoek (inclusief beheersing Nederlandse taal). Voor studenten met een hbo-diploma is zij-instroom mogelijk. Voor deze studenten wordt een traject op maat uitgezet. Een en ander is beschreven in de notitie Afspraken rond zijinstroom (maart 2004). Uit kengetallen blijkt dat relatief veel havisten uitvallen. Het panel constateert dat dit niet leidt tot verbeteractiviteiten of nadere analyses van de aansluiting van het programma op de havo-instroom. De opleiding is bezig met het bevorderen van de mbo-instroom via het ontwikkelen van een doorlopende leerweg Exploitatie en Beheer. Duaal De duale variant is alleen toegankelijk voor mbo-instromers met een mbo-opleiding Technische Informatica en een relevante werkkring. Dit traject duurt drie jaar. Duale studenten volgen onderdelen van het voltijdprogramma. De opleiding heeft een relatief klein aantal duale studenten. In 2001 stroomden er 22 studenten in waarvan 19 van het energiebedrijf Essent, in 2002 stroomden er 14 in en in De instroom van Essent-medewerkers is een eenmalig project geweest in opdracht van Essent. Uit schriftelijke reacties van medewerkers van Essent blijkt dat de deelnemers redelijk enthousiast zijn over dit traject. (Terugblik Hogere informatica Essent). Voltijd en duaal Het panel constateert dat de verschillende instroommogelijkheden goed zijn beschreven. 28 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica

29 Uit het zelfevaluatierapport en gesprekken met studenten (voltijd en duaal) blijkt dat de opleiding aansluit bij het niveau van de vooropleiding. Studenten melden dat zij geen moeite hebben met de vorm waarin het onderwijs wordt aangeboden. Over de propedeuse zijn zij zeer tevreden. Studenten (voltijd) met wie het panel sprak, melden dat het niveau / zwaarte van de propedeuse omhoog kan (zie ook facet 2.4). Evaluatieresultaten laten een zelfde beeld zien: aansluiting bij vooropleiding scoort 3,5 (STO 2004), tevredenheid over de voorlichting over de opleiding scoort 3,3. Volgens de Elsevier enquête 2003 zijn de studenten tevreden over de aansluiting op hun vooropleiding. Facet 2.6 Duur Goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel goed is gebaseerd op de volgende overwegingen: De opleiding verzorgt een standaardcurriculum van 240 EC s. De opleiding geeft in de studiegidsen van duaal en voltijd een overzicht van EC s die per module worden verstrekt. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen: Het onderwijsconcept van de Academie is kort beschreven in de Academiebrede studiegids Een meer uitgebreide beschrijving is te vinden in de documenten Onderwijsconcept HIO, 2000 en Opleidingskader De opleiding stelt de student centraal, richt zich op het bevorderen van leren leren, besteedt aandacht aan de studeerbaarheid van het curriculum en neemt de ontwikkeling van competenties als uitgangspunt. De opleiding legt de verantwoordelijkheid van het leerproces bij de student. Leren geschiedt door zelfstudie en samenwerken met anderen. De sturing van het leerproces geschiedt meer en meer door de student zelf in plaats van door de docent. De opleiding maakt in het huidige curriculum gebruik van verschillende werkvormen. De werkvormen zijn (werk)colleges, practica, workshops, probleemgestuurd onderwijs, projectonderwijs. In de tutorhandleidingen en de studiegids zijn de uitgangspunten van de gebruikte werkvormen nader omschreven. In de voltijdopleiding en de duale opleiding zijn voldoende praktijkperiodes geprogrammeerd: stages, afstuderen, leerwerkplek. Voor elke praktijkperiode zijn NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica 29

30 doelstellingen geformuleerd. Ook projecten en opdrachten ontleend aan de praktijk dragen bij aan een beroepsgericht curriculum. Het werken in projecten draagt, aldus het panel, bij aan het integreren van kennis en vaardigheden en daarmee aan het ontwikkelen van beroepscompetenties. Het panel constateert dat de gebruikte werkvormen sporen met hetgeen de opleiding nastreeft (beschreven in de eindkwalificaties). In het duale onderwijs neemt de leerwerkplek de plaats in van het projectonderwijs. Het leereffect van de werkplek wordt gestuurd door het persoonlijk ontwikkelingsplan en ondersteund door coach en bedrijfsbegeleider. In het duale onderwijs wordt daarnaast gebruik gemaakt van hoorcolleges en werkcolleges. Studenten en afgestudeerden met wie het panel heeft gesproken zijn van oordeel dat de huidige werkvormen goed aansluiten op de door de opleiding geformuleerde doelstellingen. Zij bevestigen dat de opleiding gedurende de loop van de studie een groter beroep doet op de zelfstandigheid van de student. Uit evaluatieresultaten leidt het panel af dat studenten vinden dat de werkvormen hen aansporen tot zelfstandig leren, de werkvormen afwisselend zijn en dat zij uitgedaagd worden om kritisch te denken. Studenten zijn tevreden over de projecten, maar de kwaliteit van de colleges en hoorcolleges beoordelen zij wisselend (sterk afhankelijk van de docent). Om die reden komt het panel tot het eindoordeel voldoende en niet goed. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel voldoende is gebaseerd op de volgende overwegingen: In het zelfevaluatierapport beschrijft de opleiding uitgangspunten waar de beoordeling en toetsen aan moeten voldoen: leerdoelen moeten toetsbaar zijn, toetsen moeten valide zijn (een maat zijn voor het realiseren van een leerdoel), toetsen moeten inzichtelijk zijn en studenten moeten feedback krijgen op hun toetsen. In het document Opleidingskader Hogere informatica (juli 2002) beschrijft de opleiding in meer detail het toetsbeleid. Daaruit blijkt dat er onder andere onderscheid gemaakt wordt tussen proces- en productbeoordeling en dat meer nadruk ligt op vaardigheidstoetsen dan kennistoetsen. In het document is uitgewerkt op welke wijze de uitgangspunten zijn uitgewerkt in het onderwijs. De opleiding toets per blok maximaal vier tentamenvakken. In elke modulebeschrijving zijn de leerdoelen opgenomen. De toetsvormen worden aangepast aan de gebruikte werkvorm: projecttoetsen, opdrachten, multiple choice, open boektentamens en practica. Afgestudeerden melden dat zij in hun tijd kritiek hebben geuit op het feit dat er in hun ogen te veel multiple choice toetsen werden afgenomen. De opleiding heeft hier op gereageerd door meer open boektentamens af te nemen en te toetsen op inzicht. 30 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding Informatica