Avans Hogescholen, s-hertogenbosch

Transcriptie

1 Avans Hogescholen, s-hertogenbosch Opleiding: Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedata: 2 en 3 juni NQA (Netherlands Quality Agency)

2 2 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 15 Deel B: Facetten 17 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 19 Onderwerp 2 Programma 22 Onderwerp 3 Inzet van personeel 31 Onderwerp 4 Voorzieningen 34 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 36 Onderwerp 6 Resultaten 38 Deel C: Bijlagen 41 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 43 Bijlage 2 Beknopt CV Panelleden 45 Bijlage 3 De zelfevaluatie in verband met NVAO accreditatie Vragen en Aanwijzingen 53 Bijlage 4 Beoordelingsprotocol van NQA 71 Bijlage 5 Handreiking voor oordeelsvorming 89 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 3

4 4 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

5 Deel A: Onderwerpen NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 5

6 6 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

7 Deel A: Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Personeel en Arbeid van Avans Hogeschool heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in april 2004, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Een visitatiebezoek vond plaats op woensdag 2 en donderdag 3 juni en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: Mevrouw J. Monker (voorzitter en domeindeskundige) Mevrouw C.M. Pollmann (domeindeskundige) De heer A. Krikke (student-lid) Mevrouw drs. L. Ravestein (NQA-auditor) Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Vragen en Aanwijzingen van NQA. Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2 bij dit rapport). Het rapport bestaat uit drie delen: deel A: een hoofdrapport, het onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. deel B: een detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement (P&A) maakt tezamen met de opleidingen Bestuurskunde/Overheidsmanagement, Management Economie en Recht en Integrale Veiligheid deel uit van de AMAN (Academie voor Management). Deze academie vormt één van de 18 academies van de Avans Hogeschool. De Raad van Bestuur geeft de strategische kaders, waarbinnen de academies met een hoge mate van eigenheid opereren (ten aanzien van bijvoorbeeld organisatie, personeelsplan, kwaliteitssysteem, onderwijsconcept). De AMAN vormt zogezegd een resultaatverantwoordelijke eenheid binnen de hogeschool. Vanaf 1 september 2004 verandert de naam van de academie naar Academie voor Management en Bestuur. Hoewel de opleiding P&A een zelfstandige opleiding is met een NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 7

8 eigen inhoudelijk profiel, is er sprake van een ontwikkeling richting een academie-identiteit. Vanaf september 2005 verzorgt de academie een brede BBA-opleiding (Bachelor of Business Administration). De voltijdvariant van de opleiding bestaat sinds 1991 en de deeltijdvariant sinds In 2002/2003 telt de opleiding ongeveer 203 voltijd- en 87 deeltijdstudenten en werken er 15 docenten (9,6 fte). Vanaf 1999 is in de voltijdopleiding gestart met thematisch onderwijs en competentiegericht leren. Deze vernieuwing is mede ingegeven door de uitkomsten van visitatie van zes jaar geleden. In 2003 studeerde de eerste lichting studenten van dit vernieuwde curriculum af. Vanaf 2001 is een vernieuwing van de deeltijdopleiding in gang gezet. Het curriculum van de deeltijd (nieuwe stijl) heeft geleid tot een gemeenschappelijk tweejarig Management Programma met de andere opleidingen van de academie, waarna studenten een tweejarig opleidingsspecifiek programma kunnen volgen. De vernieuwing is tot en met het tweejarige basisprogramma gerealiseerd. 1.3 Werkwijze De visitatie van de opleiding P&A door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA (zie bijlage 4) en die hieronder meer in concreto wordt beschreven. Dit houdt tevens in dat het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport plus de bijlagen en de aanvullende informatie een voldoende basis bood voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaats vond op basis van het voor het P&A geldende domeinspecifieke referentiekader (zie hieronder). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft de NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport in orde was bevonden, zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een Beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Hoewel ieder panellid alle onderwerpen en facetten onder de loep nam, is er sprake geweest van een taakverdeling, waarbij bepaalde onderwerpen en facetten door een bepaald panellid extra grondig bestudeerd zijn. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundige(n) in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het detailrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. 8 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

9 Het visitatiebezoek NQA heeft een Raamwerk bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding. Tijdens het visitatiebezoek is gesproken met (een representatieve) vertegenwoordiging van: docenten, studenten, werkveld en afgestudeerden. Daarnaast vonden er aan het begin en aan het eind van het visitatiebezoek gesprekken plaats met het management van de opleiding (het operationeel management). Ook vond er, voor meer opleidingen tegelijk, een gesprek plaats met het college van bestuur (het strategisch management) en een functionaris van de centrale staf. Aan het begin van het bezoek is er ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. In het raamwerk bezoekprogramma kende het ochtendprogramma een vaste structuur, maar was het middagprogramma vrij. In deze tijd heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn, volgens de afgesproken taakverdeling, door ieder panellid, schriftelijk beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling aan vertegenwoordigers van de opleiding gegeven van de bevindingen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren De NQA-auditor heeft, op basis van de bevindingen van het panel, een conceptrapportage opgesteld en die voorgelegd aan de panelleden. Het panel heeft vervolgens het definitieve concept vastgesteld. In het visitatie- of beoordelingsrapport is expliciet ingegaan op de verschillende varianten en/of locaties. Het definitieve conceptrapport is aan de opleiding voorgelegd ter correctie van feitelijke onjuistheden. Het visitatie- of beoordelingsrapport is uiteindelijk ter beschikking gesteld aan de opleiding die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het beoordelingsprotocol (zie bijlage) zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie (zie bijlage 5) een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere P&A opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als er sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking (vergelijking met externe kengetallen); generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 9

10 Wat de benchmarking betreft wordt de opleiding bij de onderwerpen 1 en 6 specifiek vergeleken met twee opleidingen die ongeveer gelijktijdig door NQA gevisiteerd zijn (voor het gemak aangeduid met opleiding Y en opleiding X). Bij onderwerp 6 worden de kengetallen van de opleiding vergeleken met de landelijke kengetallen.tevens dient vermeld te worden dat een internationale vergelijking niet mogelijk is, omdat een dergelijke opleiding in het buitenland geen pendant heeft. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De wegingen zullen in dit rapport niet diepgaand zijn, omdat de opleiding op alle facetten minimaal een voldoende heeft gehaald. De (uitgebreide) argumentatie daarvoor is te vinden in het detailrapport. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding De facetten Niveau bachelor en Domeinspecifieke eisen en Oriëntatie hbo-bachelor zijn met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. De beoordeling op de drie facetten van dit onderwerp komt grotendeels overeen met die van de andere twee P&A-opleidingen. Bij alle opleidingen vormen de 35 eindkwalificaties van het Format P&A 2000plus, een uitgave van het Landelijk Opleidingsoverleg Personeel en Arbeid (LOPA, 1999), de (belangrijkste) leidraad voor de curricula. Positief is de landelijke validering van dit format door het beroepenveld middels miniconferenties en de inzet van een speciale werkgroep. Verschillen tussen de opleidingen hebben ten eerste betrekking op toevoegingen aan de landelijke eindkwalificaties; soms wordt in aanvulling op deze eindkwalificaties gewerkt met een eigen set van competenties. Daarnaast zijn er verschillen in operationalisaties; bijvoorbeeld de wijze waarop het generieke uitgewerkt wordt of de specifieke aandacht voor beheersniveaus van de competenties. Het landelijk opleidingsprofiel wordt ten tijde van de visitatie vernieuwd. Zo wil men de set van 35 eindkwalificaties terugbrengen naar een beter te hanteren aantal Programma. Op vrijwel alle tot dit onderwerp behorende facetten is het oordeel voldoende toegekend. Alleen de facetten Studielast en Duur zijn als goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief Inzet van personeel Twee facetten van onderwerp 3: Eisen hbo en Kwantiteit personeel zijn met een voldoende en één facet Kwaliteit personeel is met een goed beoordeeld. Het oordeel op dit onderwerp is derhalve positief Voorzieningen De beide facetten Materiële voorzieningen en Begeleiding zijn als voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. 10 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

11 1.5.5 Interne kwaliteitszorg. Op twee facetten, namelijk Evaluatie resultaten en Maatregelen tot verbetering van dit onderwerp is een voldoende op één facet Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld is een goed gegeven. Het oordeel op dit onderwerp is derhalve positief Resultaten. Op beide facetten, namelijk Onderwijsrendement en Gerealiseerd niveau heeft de opleiding een voldoende. Op basis hiervan wordt het eindoordeel op dit onderwerp ook positief. Hieronder vergelijkt NQA, op basis van diverse bronnen, de opleiding met het landelijk beeld op het punt van behaalde rendementen en met de twee andere P&A-opleidingen op het punt van de gehanteerde streefnormen. CRIHO-gegevens De opleiding wordt hieronder vergeleken op basis van gegevens die via de website van de HBO-raad beschikbaar zijn (CRIHO). In tabel 1a en 1b worden de gegevens met betrekking tot rendement, uitval en gemiddelde studieduur van de opleiding vergeleken met die van het landelijk gemiddelde (respectievelijk voor de voltijd- en de deeltijdopleidingen). Tabel 1a: Gegevens P&A (Avans, voltijd) versus landelijk voltijd (instroomcohort eerste keer hogeschool) Percentage diploma behaald na 5 jaar Gemiddelde studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in maanden) Percentage uitval na 1 jaar Opl. Land. gem. Opl. Land. gem. Opl. Land. gem 52,2 56,8 57,9 57,7 56, , ,7 54,4 48,5 49,3 23,3 29,3 47,4 49,8 44,1 34,4 53,7 49,5 41,5 36,8 54,8 50,0 34,7 35,6 53,6 50,2 50,7 40,0 Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het uitstroomcohort in jaar x (in maanden) Opl. Land. gem. 20,3 18,4 19,6 18,9 15,3 18,6 13,7 18,2 11,7 17,9 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 11

12 Tabel 1b: Gegevens P&A (Avans, deeltijd) versus landelijk deeltijd (instroomcohort eerste keer hogeschool) Percentage diploma behaald na 5 jaar Gemiddelde studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in maanden) Percentage uitval na 1 jaar Opl. Land. gem. Opl. Land. gem. Opl. Land. gem 25,0 70,4 36,4 68,3 21,4 68,3 50,0 60,2 29,2 61,3 42,5 32,9 25,0 20,2 36,0 34,0 37,9 22,8 45,5 33,1 30,0 25,7 54,0 34,9 38,5 25,2 55,3 36,6 57,6 29,3 Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het uitstroomcohort in jaar x (in maanden) Opl. Land. gem. 25,2 19,5 15,3 19,0 21,8 17,7 17,5 17,4 21,3 21,3 Uit tabel 1a blijkt dat het rendement van de voltijdopleiding P&A (van de cohorten 94 tot en met 98) schommelt rond het landelijk gemiddelde. Dit beeld geldt ook voor de gemiddelde studieduur van gediplomeerden. Verder laat de tabel zien dat aan de Avans Hogeschool een groter percentage studenten P&A dan gemiddeld na één jaar is gestopt met de studie. Tegelijkertijd staken studiestakers iets eerder hun studie dan gemiddeld. Uit tabel 1b blijkt dat het rendement van de deeltijdstudenten P&A (van de cohorten 94 tot en met 98) bij Avans Hogeschool over de hele linie consequent lager is dan het landelijke gemiddelde. Ook behalen deeltijdstudenten P&A (over de cohorten 98 tot en met 02) hun diploma gemiddeld aanzienlijk later. Het percentage uitvallers is gemiddeld beduidend hoger dan het landelijk gemiddelde, maar deze groep staakt wel ongeveer na gelijke tijd de studie. In het detailrapport staat bij facet 6.1 vermeld dat deze rendementen door de opleiding ook als ontoereikend (in het licht van de streefnormen) worden ervaren. De opleiding heeft dan ook gerichte aandacht in haar verbeterbeleid voor deze problematiek. Zelfevaluatierapporten De opleiding hanteert geen verschillende streefcijfers voor de voltijd- en de deeltijdopleiding. NQA heeft ze vergeleken met twee andere P&A-opleidingen (voorzover bekend uit de zelfevaluatierapporten). 12 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

13 Tabel 2: Recente streefcijfers van P&A(Avans) versus opleiding Y en opleiding X afgezet tegen de landelijk gemiddelden (op basis van tabel 1) Streefnormen Avans Opleiding Y Opleiding X Landelijk gemiddelde (op basis tabellen 1) Uitvalpercentage propedeuse 75 (na twee jaar) 60 (na twee jaar) Uitvalpercentage hoofdfase 15 minder dan 1 procent vanaf derde jaar Percentage diploma behaald na 5 jaar (per cohort) 35,2 (na één jaar) 56,9 (VT) 65,7 Gemiddelde studieduur geslaagden 4,5 4,0 4,5 4,1 (VT) 2,8 (DT) Gemiddelde studieduur studiestakers 1,3 1,7 1,35 1,53 (VT) 1,58 (DT) Uit tabel 2 blijkt dat er bij de bekeken opleidingen in de formulering van de streefnormen niet gedifferentieerd is naar voltijd- en deeltijdopleiding. Daarnaast ontbreken de streefnormen voor het percentage behaalde diploma s na 5 jaar. De streefnormen ten aanzien van gemiddelde studieduur geslaagden en studiestakers sluiten redelijk aan de behaalde landelijk gemiddelden (laatste kolom tabel 2). NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 13

14 1.6 Schematisch overzicht oordelen Tabel 3 biedt een totaaloverzicht van de oordelen op facet- en onderwerpniveau. Tabel 3: P&A (Avans) Onderwerp/Facet Voltijd Deeltijd Doelstellingen 1.1 V V 1.2 V V 1.3 V V Totaaloordeel Positief Positief Programma 2.1 V V 2.2 V V 2.3 V V 2.4 G G 2.5 V V 2.6 G G 2.7 V V 2.8 V V Totaaloordeel Positief Positief Personeel 3.1 V V 3.2 V V 3.3 G G Totaaloordeel Positief Positief Voorzieningen 4.1 V V 4.2 V V Totaaloordeel Positief Positief Kwaliteitszorg 5.1 V V 5.2 V V 5.3 G G Totaaloordeel Positief Positief Resultaten 6.1 V V 6.2 V V Totaaloordeel Positief Positief 14 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

15 1.7 Totaaloordeel Op grond van bovenstaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 blijkt dat de opleiding op alle zes de onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. De opleiding is accreditatiewaardig. NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 15

16 16 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

17 Deel B: Facetten NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 17

18 18 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

19 Deel B: Facetten Inleiding In de argumentatie van de oordelen wordt alleen een onderscheid gemaakt tussen de voltijden deeltijdvariant indien er sprake is van verschillen. Dit geldt ook voor de gegeven oordelen. Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Niveau bachelor voldoende Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel voldoende is gebaseerd op een totaalafweging van de volgende argumenten en kanttekening. Argumenten: De opleiding heeft in 1998 acht (eigen) kerncompetenties voor de beginnende personeelsmanager benoemd. De beheersingsniveaus in de vorm van mid- en eindtermen per leerjaar zijn duidelijk geexpliciteerd in het Opleidingskader Personeel& Arbeid, december In het zelfevaluatierapport wordt vermeld dat drie van de (eigen) kerncompetenties meer generiek zijn: doel en resultaatgericht sturen (individueel en in teamverband), coachingsen ontwikkelingsmanagement en invloedmanagement. Daarnaast wordt benadrukt dat de afgestudeerde te maken krijgt met vraagstukken met een grote sociaalmaatschappelijke en bedrijfskundige verwevenheid en complexiteit. In 1999 kwamen de 35 eindkwalificaties gereed van het Format P&A 2000plus, een uitgave van het Landelijk Opleidingsoverleg Personeel en Arbeid (LOPA). Hoewel de opleiding al de keus had gemaakt voor een eigen set van eindkwalificaties, hanteert zij de landelijke eindkwalificaties eveneens als leidraad. Dit wordt visueel gemaakt in een matrix waarin de eigen kerncompetenties aan de landelijke kerncompetenties (Bijlage 4 van het Opleidingskader) worden gerelateerd. Deze landelijke eindkwalificaties zijn vervolgens in een matrix gerelateerd aan de eindkwalificaties van de commissie Franssen (Bijlage 2 bij het zelfevaluatierapport) en deze laatste zijn in een relatieschema (NQA-document) verbonden met de Europese descriptoren voor het hbo bachelor-niveau (Dublin-descriptoren). Hierdoor wordt bij de internationale omschrijvingen voor het niveau van de bachelor aangesloten. In het landelijk format wordt de professionaliteit van de P&O er als volgt omschreven: een visie hebben, methoden en technieken hebben en die kunnen inzetten, verschillende rollen kunnen vervullen, en producten maken zodat de klant die kan NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 19

20 gebruiken. Het hbo-niveau blijkt uit de volgende vier samenhangende componenten: verantwoording, complexiteit, transfer en wetenschappelijk gehalte. Deze vier begrippen worden in het betreffende format toegelicht. Bij de beoordeling van de afstudeeropdrachten worden de acht kerncompetenties (uitgedrukt in 8 eindtermen) in de eindbeoordeling meegenomen. Hieruit blijkt dat de eigen kerncompetenties fungeren als een ijkpunt voor het curriculum. Kanttekening: De relatie van de eigen kerncompetenties met de Dublin-descriptoren wordt op een indirecte wijze (via meerdere matrices) gelegd. Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen voldoende Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel voldoende is gebaseerd op een totaalafweging van de volgende argumenten en kanttekening. Argumenten: Zoals in de bovenstaande tekst staat vermeld, baseert de opleiding zich in de eerste plaats op de eigen acht kerncompetenties en de operationalisaties hiervan. Naast de drie reeds genoemde competenties gaat het om de volgende vijf, meer beroepsgerichte, competenties: beheers- en systeemmanagement, methodische competentie, sociaalmaatschappelijke competentie, business oriëntatie en commerciële, adviserende competentie. De opleiding heeft bij de ontwikkeling van haar curriculum gekozen voor een brede P&A-opleiding met veel aandacht voor de bedrijfskundige invalshoek. Dit wordt ook wel aangeduid met de Bossche precisering. De beginnende personeelsmanager treedt in dit concept vooral op als adviseur van het management met speciale aandacht voor het raakvlak tussen Personeel en Organisatie. De (eigen) competenties worden door de opleiding regelmatig voorgelegd aan de werkveldadviescommissie. Deze commissie onderschrijft het belang van deze competenties en van de bedrijfskundige opzet van het curriculum; ook geeft zij regelmatig adviezen ter actualisering. Dit blijkt uit de notulen van gehouden vergaderingen, maar ook uit een gesprek van het panel met leden van deze commissie. Het landelijk document Format P&A 2000plus is in nauw overleg met het werkveld tot stand gekomen, zowel in de voorbereidingsfase als bij formulering van het document. Daarvoor heeft het LOPA twee miniconferenties georganiseerd. Daarnaast heeft het discussies met opleidingen en vertegenwoordigers van het beroepenveld gevoerd. Een werkgroep van het LOPA heeft een notitie Arbeidsmarktontwikkelingen en perspectieven P&A opgesteld die mede als basis voor het format is gebruikt. Eén van de leden van de werkveldadviescommissie is tevens lid van de Landelijke Werkveld Adviesraad. 20 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

21 Het LOPA werkt aan een actualisering van genoemde documenten naar en geactualiseerd beroepsprofiel, P&A 2004plus. Dit profiel krijgt een meer bedrijfskundig karakter (de keus die de opleiding al heeft gemaakt); ook wordt er toegewerkt naar de formulering van een beperkt aantal beroepscompetenties. Kanttekening: Ondanks het feit dat het voor een P&A-opleiding moeilijk is een internationaal profiel op te stellen, krijgt dit aspect in de eindkwalificaties en in het beleid te weinig specifieke aandacht. Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor voldoende Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel voldoende is gebaseerd op een totaalafweging van de volgende argumenten en kanttekeningen. Argumenten: In het Format P&A 2000plus wordt een beschrijving van de veranderingen en ontwikkelingen in het beroep gegeven. Dit is de basis voor het beroepsprofiel en de eindkwalificaties. Het profiel laat met voldoende duidelijkheid zien dat binnen de beroepspraktijk sprake is van een grote verscheidenheid aan functies, niveaus, en mate van specialisatie. In aanvulling op het landelijk format benoemt de opleiding in het zelfevaluatierapport en het Opleidingskader Personeel& Arbeid, december 2003 vier kernvraagstukken (kerntaken) waar iedere beroepsbeoefenaar mee te maken krijgt. Deze taken hebben betrekking op het raakvlak tussen het strategisch organisatiebeleid en het personeelsmanagement. De beginnend beroepsbeoefenaar bevindt zich op het tussenechelon, die van de zelfstandig werkende, maar beschikt over het potentieel om door te groeien naar senior adviseur of leidinggevende, het zogenaamde derde echelon. Uit Onderzoek onder afgestudeerden van de studiejaren 2001/02 en 2002/03 (in totaal 29 respondenten) blijkt dat een ruime meerderheid werkzaam is op het genoemde startniveau. Ook zijn de afgestudeerden in een ruime meerderheid van mening dat zij voldoen aan de eisen van een beginnend beroepsbeoefenaar. De onderzoeksresultaten worden bevestigd in gesprekken van het panel met alumni en vertegenwoordigers van het werkveld. Kanttekeningen: Het panel constateert dat er behoefte bestaat aan meer specialistische invullingen aanvullend op het aangeboden curriculum: afhankelijk van de specifieke werksituatie worden andere eisen en wensen aan een curriculum gesteld (zie ook 2.1). De opleiding stelt dit ook vast in het zelfevaluatierapport; zij wil komen tot meer persoonlijke NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 21

22 leerarrangementen. Het panel constateert dat hier bij de formulering van de beoogde eindkwalificaties rekening mee moet worden gehouden. De opleiding heeft mid- en eindtermen geformuleerd (vergelijk 1.1), maar nog geen systematisch uitgewerkte taxonomie van (beheers-) niveaus voor de competenties, waardoor het gewenste hbo-niveau (absoluut en relatief) nog te weinig geoperationaliseerd is. Er bestaan wel initiatieven tot het opnemen van niveaus bij de beroepsproducten. Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo voldoende Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel voldoende is gebaseerd op een totaalafweging van de volgende argumenten en kanttekeningen. Argumenten: De opbouw van het voltijdcurriculum staat beschreven in het Opleidingskader, de Studiegids, academie voor Management, 2003/2004 en Bijlage 4 van het zelfevaluatierapport. De opbouw van het deeltijdcurriculum staat beschreven in het Inrichtingskader P&A-deeltijd/De ontwikkeling van de deeltijd-kopstudie P&A, augustus 2003, Verantwoording Deeltijdprogramma Nieuwe Stijl, september 2002 en de Studiegids Academie voor Management Deeltijd, 2003/2004. Deze documenten bevatten duidelijke overzichten van jaarprogramma s, voorzien van onderwijseenheden en leerstofeenheden (met studiepunten en/of EC s). In het curriculum van de voltijd staat thematisch onderwijs centraal en is veel aandacht voor praktijkleren. Het curriculum van de voltijd is in grote lijnen als volgt opgebouwd: o Elke studiejaar kent vier periodes van tien weken: zeven weken les, een studieweek, een tentamen week en een hertentamen week; o De vier periodes van propedeuse, de eerste drie periodes van het tweede jaar en de eerste periode van het vierde zijn opgebouwd uit: een methodiekblok (uit de themalijn) bestaande uit een integratieve case (ongeveer 60% studiepunten). Daarnaast zijn er: ondersteunende modulen (ongeveer 40% studiepunten) uit de vaardighedenlijn (bijvoorbeeld training sociale 22 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

23 vaardigheden en adviesvaardigheden) en uit de kennisdomein-specifieke lijn (bijvoorbeeld modulen recht, financieel management en onderzoeksmethodiek). Aan studentbegeleiding wordt in de eerste twee studiejaren in totaal twee studiepunten besteed; o De opleiding kent een eerstejaars stage (5 studiepunten), een tweedejaars stage (6 studiepunten), 10 maanden stage in het derde jaar (38 studiepunten) en een afstudeerproject in het laatste semester van het vierde jaar (20 studiepunten). De opbouw van deze praktijklijn is: van een werkstage, naar een onderzoekgerichte praktijkperiode, naar een meewerkstage op een Personeelsafdeling, naar het verrichten een afstudeeronderzoek in tweetallen. Naast de derdejaars stage volgen de studenten: methodische werkbegeleiding en een aantal workshoppen (4 studiepunten). Bij de deeltijdopleiding kunnen studenten in totaal 57 studiepunten vrijstelling krijgen voor de praktijkcomponent indien hun werksituatie aan bepaalde criteria voldoet (zie 2.5). De inhoudelijke programmering wijkt in de deeltijd niet fundamenteel af van de voltijd, zij het dat minder wordt gewerkt met thematisch en meer met modulaire programmering. o In het (nieuwe) tweejarige basisprogramma ieder blok afgesloten met een integratieve opdracht (gekoppeld aan de eigen werksituatie) en wordt het tweede jaar afgesloten met een omvattende integrale case. Daarnaast stuurt het Persoonlijk Opleidings Plan (POP) en de portfolio de student langs die competenties die in een bepaalde periode gerealiseerd moeten worden. Er gaat gewerkt worden met beroepsproducten; o Voor de deeltijd (oude stijl) geldt dat het onderwijs voornamelijk modulair is ingericht, hoewel ook hier wordt gewerkt met casussen ontleend aan het beroep. Het eindwerkstuk is in principe individueel en identiek aan de voltijdopleiding. Er is, in tegenstelling tot het vernieuwde programma, geen direct contact tussen begeleiders van opleiding en de werkplek. Het panel stelt vast, op grond van bekeken blokboeken, moduulbeschrijvingen en readers dat de casuïstiek door de bank genomen voldoende actueel en beroepsgericht is. De literatuurlijst is eveneens actueel; naast readers worden er veel boeken gebruikt. Studenten worden aangespoord om gebruik te maken van actuele informatie op het internet en daarbij hun eigen kennismanagement te voeren. Tijdens iedere periode worden er gastsprekers ingezet. Uit een gesprek met leden van de werkveldadviesraad en met stage- en afstudeerbegeleiders blijkt dat zij direct of indirect bijdragen aan de actualiteit van het onderwijs. In de (flankerende) modulen wordt voldoende aandacht besteed aan beroepsvaardigheden. Tijdens de vele stages worden studenten gestimuleerd in het toepassen van deze vaardigheden. In de methodische werkbegeleiding en tijdens de workshops leren studenten eveneens systematisch te reflecteren op hun eigen handelen. Er is voldoende aandacht in het onderwijs voor (toegepast) onderzoek. Dit blijkt uit diverse modulen kwalitatief en kwantitatief onderzoek en uit de door het panel bekeken stage- en afstudeerwerkstukken. Hieruit wordt duidelijk dat studenten NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 23

24 (herhaaldelijk) onderzoek verrichten aan de hand van bedrijfssituaties. Het niveau en de beroepsgerichtheid is door de bank genomen voldoende (zie ook 6.2). De onderwijscommissie en de periodecoördinator hebben een nadrukkelijke rol bij het op peil houden van de actualiteit. Uit notulen van deze commissie blijkt en op grond van blokrapportages blijkt dat studiemateriaal regelmatig besproken wordt en geactualiseerd wordt. Uit diverse onderzoeken blijkt tevredenheid van afgestudeerden over de beroepsgerichtheid van het onderwijs: in de uitslagen op de HBO-Monitor, 2002 (17 respondenten) is 88% van de respondenten positief over de voorbereiding op de beroepspraktijk (landelijk 82%). Uit het (eigen) Onderzoek onder afgestudeerden blijkt dat een meerderheid kennis en vaardigheden vindt aansluiten op de praktijk. In de Keuzegids, 2004/2004, met ongeveer 50 respondenten, krijgt de opleiding een 6,8 op een tienpuntsschaal (=middenpositie). Uit de meest recente Avans-studentenenquête, onderzoeksjaren (in totaal 103 respondenten) blijkt dat studenten: o zeer positief zijn over de wijze waarop zij kennis maken met de beroepspraktijk (gemiddelde score 4 op een vijfpuntsschaal); o zeer positief zijn over theoretische aspecten (gemiddelde score 4); o positief zijn over oefenen van praktische vaardigheden (gemiddelde score 3,6). De onderzoeksresultaten worden op hoofdlijnen bevestigd in gesprekken van het panel met studenten en afgestudeerden van de voltijd- en de deeltijdopleiding en vertegenwoordigers van het beroepenveld. Kanttekeningen: Uit het Onderzoek onder afgestudeerden komt als kritiekpunt naar voren dat er meer aandacht uit moet gaan naar de (praktische) dagelijkse werkzaamheden van de P&O er. Ook in gespreken met studenten van de voltijdopleiding, afgestudeerden, docenten en vertegenwoordigers van het werkveld komt dit aspect naar voren. Samenvattend is aandacht nodig voor: internationale stages, personeelssystemen en financiële en commerciële aspecten. De opleiding bekijkt, zo blijkt uit gevoerde gesprekken, hoe deze punten zijn in te passen in het curriculum. Resultaten van de HBO-Monitor en de Avans-studentenenquête laten zien dat er te weinig aandacht is voor keuzevakken in het curriculum. Uit de eerst genoemde enquête blijkt dat slechts 29% vindt dat er voldoende keuzemogelijkheden zijn (landelijk 67%). Uit de tweede enquête blijkt een gemiddelde score van 2,2. 24 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

25 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma voldoende Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel voldoende is gebaseerd op een totaalafweging van de volgende argumenten en kanttekeningen. Argumenten: In het verlengde van de hierboven beschreven curriculumbeschrijving en op basis van diverse onderwijsdocumenten (studiegidsen, blokboeken en dergelijke) stelt het panel vast dat het onderwijsaanbod voldoende aansluit bij de generieke en beroepsgerichte eindkwalificaties. De P&O-themalijn, de vaardighedenlijn, de kennisdomein-specifieke lijn en de individuele leerlijn zijn afgestemd op de beoogde kerncompetenties (zie onderwerp 1). In diverse matrices (Bijlagen 18 en 2, bij het zelfevaluatierapport) legt de opleiding een direct verband tussen de 35 LOPA-eindkwalificaties en de eigen leerstofeenheden. In de leerdoelen van de blokboeken is eveneens een verwijzing naar de eindkwalificaties opgenomen. Bij de deeltijdopleiding worden de (integrale) P&O-themaleerlijn en de individuele leerlijn grotendeels gepraktiseerd op de eigen werkplek. Positief in het nieuwe curriculum is de grotere aandacht en verantwoordelijkheid vanuit de opleiding voor een adequate invulling van deze leerlijnen. De reeds eerder aangehaalde resultaten van arbeidsmarktonderzoeken laten zien dat met het huidige programma de eindkwalificaties worden gehaald. Ook afgestudeerden met wie het panel heeft gesproken, zijn van mening dat door middel van het programma de eindkwalificaties in de volle breedte en met de juiste diepgang kunnen worden bereikt. Kanttekeningen: Het panel constateert dat zowel de LOPA-eindkwalificaties als de (eigen) kerncompetenties worden door vertaald naar het onderwijsaanbod. Aangezien de relatie tussen beide sets van eindtermen vrij globaal is (vergelijk 1.1), is het totaalbeeld enigszins diffuus. De inhoudelijke opbouw van diverse leerlijnen, zoals de individuele en de vaardighedenlijn, zijn (met name in het Opleidingskader) weinig expliciet uitgewerkt. Op deze aspecten verkeert de opleiding naar de mening van het panel nog in een groeifase. NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 25

26 Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma voldoende Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel voldoende is gebaseerd op een totaalafweging van de volgende argumenten en kanttekening. De praktische uitvoering vertoont tekorten, waardoor niet tot de beoordeling goed wordt overgegaan. Argumenten: Aan de curricula van beide varianten ligt een inhoudelijk ordeningskader ten grondslag bestaande uit twee pijlers: het Format 2000plus2 en het concept van het Integraal Personeels Management. Dit laatste concept bevat drie niveaus van integratie: de instrumentele integratie, de integratie op het niveau van personeelsmanagement en de integratie van dit laatste niveau met het niveau van het strategisch beleid. Het concept (van operationeel, via tactisch naar strategisch) bepaalt de verticale opbouw van de centrale thema-leerlijn bestaande uit methodiekblokken. Het panel vindt deze integratieve leerlijn helder qua opzet en goed uitgewerkt naar de onderdelen van het curriculum. De verticale samenhang wordt eveneens bevorderd door de concentrische opbouw die bij de stages wordt gehanteerd: de vragen en opdrachten gaan bij iedere stage uit van dezelfde basis (de vier effectiviteitscriteria van een organisatie). In de diverse stagebrochures worden studenten hier gericht op aangestuurd. De methodische werkbegeleiding en leerinstructie die met name tijdens lessen, workshops en terugkomdagen wordt gebruikt is gericht op het leren leren concept (SKITA-model en leercyclus van Korthagen). Hierdoor wordt - mede door de vele ingeprogrammeerde stages - horizontale samenhang en de integratie tussen theorie en praktijk bevorderd. Studenten en docenten met wie het panel heeft gesproken zijn zich zeer bewust van de zojuist genoemde kaders en waarderen sterk de gehanteerde samenhang. Op basis van onder andere het Opleidingskader wordt de opzet bewaakt door de periodeteams van docenten, ondersteund door de periodecoördinator en onderwijscommissie. De voorzitter van de onderwijscommissie stemt de kaders af met de directeur. In de onderzoeken onder afgestudeerden (HBO-Monitor, Keuzegids en Onderzoek onder afgestudeerden) blijkt grote waardering voor de samenhang. In de Keuzegids plaatst de opleiding zich met een score van 7,5 landelijk bovenaan in de scores van hogescholen. Kanttekening: Op basis van door het panel bekeken evaluatierapporten en een gesprek met studenten van de voltijdopleiding constateert het panel dat de afstemming tussen methodiekblokken en flankerende modulen.in meerdere gevallen te kort schiet. Zij signaleert echter eveneens dat, via het systeem van blokrapportages en de verbetercyclus hieromheen (zie 5.1), genoemde feilen adequaat worden aangepakt. Daarnaast deelde de opleiding mee dat zij wil werken naar meer integratie en beroepsgerichtheid van het curriculum via het invoeren van zogenaamde beroepsproducten. 26 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

27 Facet 2.4 Studielast goed Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel goed is gebaseerd op de volgende argumenten: De opleiding formuleert in het zelfevaluatierapport duidelijke doelen en criteria ten aanzien van de studievoortgang. Deze criteria worden vervolgens overzichtelijk en gedetailleerd uitgewerkt naar kenmerken van: het maximaal aantal studieonderdelen per periode, het les- en tentamenrooster, de studieloopbaanbegeleiding, de afspraken ten aanzien van een gewenste studiehouding, de indeling van de blokboeken, de informatieverstrekking en de bereikbaarheid van docenten. Uit de Avans-studentenenquête blijkt dat studenten tevreden zijn over vrijwel al de, zojuist genoemde, kenmerken. De scores variëren tussen de 3 en de 3,8; de zwaarte van de studie scoort een 3,7 en de spreiding van studielast een 3. Studenten zijn tevreden over de juistheid van de overzichten van de studieresultaten (score 3,5). In de Keuzegids scoort de kwaliteit van roosters en tentamens een 6,9 en studeerbaarheid een 7,4; met name de eerste score ligt significant hoger dan het landelijk gemiddelde. Studenten van de voltijd- en de deeltijdopleiding vertellen aan het panel geen (noemenswaardige of abnormale) piekbelasting te ervaren. Het panel vindt met name de gewenste afspraken ten aanzien van studievoorbereiding heel positief. Studenten mogen niet onvoorbereid aan de lessen participeren. Dit aspect wordt, getuige gesprekken met docenten en studenten, nauwlettend nageleefd. De opleiding bewaakt de studielast van het programma op een systematische wijze. Zij geeft de geprogrammeerde studielast duidelijk weer in de studiegidsen en de blokboeken. Vervolgens wordt deze studielast gemeten in de blokenquêtes en worden de uitkomsten besproken met de studenten. Indien de gerealiseerde studielast afwijkt van de geplande studielast wordt een verbetertraject in gang gezet. Het panel ziet deze werkwijze bevestigd in de blokrapportages die zij heeft bekeken. Facet 2.5 Instroom voldoende Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel voldoende is gebaseerd op een totaalafweging van de volgende argumenten en kanttekeningen. Bij dit oordeel hebben de positieve uitslagen op de Avans-studentenenquête NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 27

28 en de recente daling van studieduur van studiestakers in de voltijdopleiding de doorslag gegeven. Argumenten: De instroom in de voltijdopleiding 1 vanaf 1995 vertoont een schommelend beeld en kent 72 instromers in De deeltijdopleiding ondergaat, na een maximum in 2002, een kleine terugval met 23 instromers in Over de jaren bestaat de gemiddelde instroom voor de voltijdopleiding uit: 59% havisten, 7% uit vwo ers en 30% uit mbo ers. Voor de deeltijdopleiding bestaat percentages uit: 28% havisten, 9% vwo ers, 34% mbo ers en een restgroep. Over de jaren is de gemiddelde uitval na één jaar in de voltijdopleiding: 40% en voor de deeltijdopleiding 42%. De uitval uitgesplitst naar vooropleiding is ongeveer conform het aandeel van deze groepen in de instroom. Er is over deze periode sprake van een hoge gemiddelde studieduur van studiestakers namelijk 1,6 jaar (voltijd) en 2,2 jaar (deeltijd). In de voltijd is er de laatste jaren sprake van een daling naar 1,4 in Qua vorm sluit de opleiding voldoende aan bij de vooropleiding. Ten eerste wordt de student door voorlichtingsmateriaal en diverse voorlichtingactiviteiten op de hoogte gesteld van de inhoud en zwaarte van de opleiding. Ten tweede wordt bij aanvang van de opleiding door de mentor en tijdens (de eerste) colleges veel voorlichting gegeven over en begeleiding geboden bij de gehanteerde werkvormen en het gewenste studiegedrag (zie ook 4.2). Ten derde wordt er gewerkt met thematisch onderwijs, dat qua onderwijsopzet aansluit bij het concept van het Studiehuis. Qua inhoudelijke afstemming geldt voor studenten van de mbo-opleiding Sociaal Juridisch Medewerker een vrijstelling van een jaar. Daarnaast worden er op individuele basis vrijstellingen gegeven en vindt er bij deficiënties individueel maatwerk plaats. In overleg met de mentor wordt er door de docent van een bepaald vakgebied extra ondersteuning geboden. Voor buitenlandse studenten wordt het NT2-diploma als eis gesteld. Bij deeltijdstudenten worden voor het toekennen van vrijstellingen eisen aan de werkplek gesteld. Deze eisen staan vermeld in de Modulewijze Praktijkcomponent Deeltijd, 2003/2004. In de deeltijdopleiding oude stijl vindt goedkeuring plaats op basis van het door de student ingediende functieprofiel. Bij de deeltijdopleiding nieuwe stijl vindt daarnaast afstemming plaats tussen de begeleiders van de opleiding en van het bedrijf, waarbij er mondeling aanvullende eisen gesteld kunnen worden ten aanzien van de geschiktheid van de werkplek en de begeleiding. Ook gaan er vrijstellingen op basis van Elders Verworven Competenties (op basis van portfolio) toegekend worden. Dit blijkt uit een gesprek van het panel met de instroomcoördinator. In de Avans-studentenenquête zijn studenten van mening dat het onderwijs voldoende aansluit op de vooropleiding (score 3,5), dat tutoren voldoende aanwijzingen geven voor het bestuderen van de leerstof (score 3,6) en dat er voorafgaand aan de opleiding voldoende informatie over de opleiding is verstrekt (score 3,3). Kanttekeningen: De redenen van uitval zijn nog te weinig (systematisch) geanalyseerd en in kaart gebracht, hetgeen - in het licht van de gemiddelde hoge uitval en hoge studieduur van 1 Op basis van de kengetallen uit het zelfevaluatierapport. 28 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement

29 uitvallers - nodig is. Diverse redenen werden door docenten, studenten en management aangegeven (zoals: zware modulen Economie, hoog abstractieniveau, hoge studielast van het eerste blok). De opleiding vindt dan ook dat exitinterviews nodig zijn. Het panel constateert op basis van gesprekken en verbeternotities dat de voorbereiding hiertoe in gang zijn gezet. Er wordt in de opleiding niet gedifferentieerd naar vooropleiding: geen verkorte leerroutes (en maatwerk met vooropleidingen) en geen specifieke deficiëntieprogramma s. Wel is een driejarig traject voor vwo ers in de maak. Het panel vindt de vrijstellingsregelingen onvoldoende omschreven in de studiegidsen. In de Avans-studentenenquête zijn studenten iets minder tevreden over de tijdens de introductie gegeven informatie over de opleiding (score 2,9). Facet 2.6 Duur goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel goed is gebaseerd op de volgende overweging: De opleiding voldoet in de beide varianten aan de formele eis voor de omvang van het curriculum van de hbo-bachelor: 168 (oude) studiepunten of 240 credits. In de studiegidsen en diverse onderwijsdocumenten staat de verdeling van deze studiepunten of credits over de leerjaren, periodes, onderwijseenheden en modulen/onderdelen beschreven (vergelijk 2.1). Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud voldoende Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel voldoende is gebaseerd op een totaalafweging van de volgende argumenten en kanttekeningen. Argumenten: De onderwijsconcepten van het leren leren concept zoals verwoord het Opleidingskader en het Inrichtingskader P&A-deeltijd (zie 2.1 en 2.3) zijn in lijn met de beoogde eindkwalificaties. Belangrijk is het uitgangspunt van de toenemende zelfstandigheid van de student. Dit houdt in dat binnen de blokken het aantal taken en opdrachten afneemt en de complexiteit en de omvang van de taken toeneemt. Daarnaast wordt de tijdsplanning steeds meer aan studenten overgelaten en wordt de docent steeds meer coach. Het panel stelt op grond van gesprekken met studenten voltijd vast dat de werkvormen van de methodiekblokken (hoor- en werkcolleges, tutorbijeenkomsten), van de NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement 29

30 ondersteunende modulen (hoor- en werkcolleges en practica) en van de workshops, afwisselend zijn en dat de ondersteuning vanuit docenten en tutoren positief verloopt. Het meelifteffect krijgt door de - in het begin van de studie - aangereikte systematiek van werken, weinig kans. Tijdens de blokken, de methodische werkbegeleiding moeten er regelmatig product- en procesverslagen en reflectieverslagen worden ingeleverd, hetgeen in de regel motiverend werkt. Het panel stelt op grond van gesprekken met studenten deeltijd vast dat met name de nieuwe werkvormen, zoals de integratieve opdrachten, de integrale opdracht, de POP s, en de persoonlijke begeleiding door de docent, positief worden gewaardeerd. In de Avans-studentenenquête scoren de aspecten betreffende de adequaatheid van werkvormen en de bijdrage van deze werkvormen aan de persoonlijke ontwikkeling van de student positief (scores variëren tussen 3,2 en 3,8). Kanttekeningen: De onderwijskundige koers voor de toekomst is in het zelfevaluatierapport nog weinig uitgewerkt. De voltijdopleiding wil gaan werken met beroepsproducten, met POP s en met portfolio (in navolging van de deeltijdopleiding). Hoorcolleges in de voltijdopleiding worden als soms als saai beleefd. Dit geeft de opleiding aan in haar zelfevaluatierapport en blijkt ook uit gesprekken met studenten. Met name studenten van de deeltijdopleiding oude stijl typeren de werkvormen soms als traditioneel. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing voldoende Criteria: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel voldoende is gebaseerd op een totaalafweging van de volgende argumenten en kanttekeningen. Argumenten: Uit Bijlage 4 en de beschrijving in het zelfevaluatierapport komt een goede mix in gehanteerde toetsvormen naar voren. De toetsvormen sluiten aan bij de verschillende leerdoelen en werkvormen en kennen een goede balans wat betreft individueel en groepsgericht, cognitief en affectief, schriftelijk en mondeling. De opleiding hecht aan het individueel toetsen. Dit heeft bijvoorbeeld als consequentie dat de methodiekblokken naast de integratieve opdrachten altijd worden afgesloten met een tentamen. De toetsen/verslagen die het panel heeft bekeken bevatten duidelijke richtlijnen en zijn voorzien van uitwerkingen. De beoordelingscriteria staan vermeld in de blokboeken. Er zijn borgingsmechanismen voor de toetsvormen: zoals het beoordelen van de validiteit van de bloktentamens door meerdere docenten, een examencommissie met een toezichthoudende rol, een onderwijscommissie verantwoordelijk voor de onderwijskundige kant en een recentelijk ondersteuning door een toetsdeskundige. Ook wordt het aspect van de toetsing meegenomen in blokevaluaties en rapportages. 30 NQA visitatie Avans Hogescholen opleiding Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement