Avans Hogeschool, Tilburg

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Avans Hogeschool, Tilburg"

Transcriptie

1 Avans Hogeschool, Tilburg Opleidingen: Varianten: Bouwkunde, Bouwtechnische Bedrijfskunde en Civiele Techniek voltijd en duaal Visitatiedata: 4 en 5 november 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, april 2005

2 2

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 17 Deel B: Facetten 19 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 21 Onderwerp 2 Programma 24 Onderwerp 3 Inzet van personeel 33 Onderwerp 4 Voorzieningen 36 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 39 Onderwerp 6 Resultaten 43 Deel C: Bijlagen 47 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 49 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 51 Bijlage 3 Bezoekprogramma 59 3

4 4

5 Deel A: Onderwerpen 5

6 6

7 Deel A: Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel, dat in opdracht van NQA de bacheloropleidingen Bouwkunde (BK), Bouwtechnische Bedrijfskunde (BB) en Civiele Techniek (CT) van Avans Hogeschool in Tilburg heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats met het oog op accreditatie van de opleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in september 2004, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Een visitatiebezoek vond plaats op donderdag 4 en vrijdag 5 november 2004 en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: De heer ir. O.M. van Strijp (voorzitter, domein/werkveld Bouw, in het bijzonder BK) De heer prof.ir. J. Berenbak (domein/werkveld Bouw, in het bijzonder BB) De heer ir. R.J. Labeur (domein/werkveld Bouw, in het bijzonder CT) De heer drs. L. Koekebakker (onderwijskundige) De heer D.A.G. Griffioen (student-lid) De heer drs. L.S. van der Veen (NQA-auditor) Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. deel B: een detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De vormen samen de Academie voor Bouw en Management. De drie opleidingen worden als voltijd- en als duale variant verzorgd. De duale programma s zijn voor de propedeuse en de eerste perioden van de hoofdfase (nagenoeg) gelijk aan die van de voltijdvariant. De theorieonderdelen zijn dezelfde. Het verschil is, dat de duale studenten leerervaringen opdoen in hun praktijksituatie waar de voltijdstudenten binnenschoolse projecten volgen. 7

8 In het kalenderjaar 2003 staan bij de Academie 863 studenten ingeschreven: 510 bij Bouwkunde (waarvan 10 duaal), 190 bij Bouwtechnische Bedrijfskunde (waarvan 3 duaal) en 163 bij Civiele Techniek (waarvan 4 duaal). De drie opleidingen worden verzorgd door 76 docenten, verdeeld over 36,8 fte. De student/fte ratio is 24. Het onderwijsprogramma van de Academie is sterk in ontwikkeling. Met ingang van september 2002 is de Academie gestart met het aanbieden van een brede Bachelor of Built Environment, waar de programma s van de drie opleidingen in opgaan. Op 1 september 2004 lopen er voor de drie opleidingen naast elkaar verschillende curriculum- generaties : het oude programma, dat alleen nog het in het vierde leerjaar wordt aangeboden; de propedeuse van de brede bachelor, dat voor de derde maal wordt aangeboden; het ontwerp van de hoofdfase van de brede bachelor is op hoofdlijnen afgerond; het groeimodel, waarmee de hoofdfase van de brede bachelor stapsgewijs wordt ingevoerd en dat aan zijn tweede jaar begint; de duale programma s draaien, na een pilot binnen Civiele Techniek (vanaf september 2000), sinds september 2002 ABM-breed. 1.3 Werkwijze De visitatie van de opleidingen door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA, die hieronder in concreto wordt beschreven. Dit houdt tevens in dat het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport plus de bijlagen een voldoende basis bood voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaats vond op basis van het voor de opleidingen geldende domeinspecifieke referentiekader (zie hieronder). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft de NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. De screening gaf aanleiding voor het opvragen van enige nadere informatie voorafgaand aan de visitatie. Op basis van het zelfevaluatierapport zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten, die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Hoewel ieder panellid alle onderwerpen en facetten onder de loep nam, is er sprake geweest van een taakverdeling, waarbij bepaalde onderwerpen en facetten door een bepaald panellid extra grondig bestudeerd zijn. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het visitatiebezoek concreet voorbereid. 8

9 De opleidingen hebben in het zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiezen. Het panel heeft dit getoetst aan de landelijke beroeps- en opleidingsprofielen (zie Detailrapport). Het visitatiebezoek NQA heeft een Raamwerk bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleidingen. Tijdens het visitatiebezoek is gesproken met (een representatieve) vertegenwoordiging van docenten, studenten, werkveld en afgestudeerden, met het opleidings/academiemanagement en met de kwaliteitscoördinator. Het bezoekprogramma was als volgt: Donderdag 4 november 2004: voorbereidend overleg van het panel bestudering van materiaal ter inzage een gesprek met vertegenwoordigers van het werkveld Vrijdagochtend 5 november 2004: een gesprek met afgestudeerden een gesprek met het opleidingsmanagement een gesprek met studenten een gesprek met docenten. Het middagprogramma van de tweede dag had een meer open karakter. In het begin van de middag hebben panelleden in een onderlinge taakverdeling: nader materiaal bestudeerd en besproken met enkele docenten; een gesprek gevoerd met de kwaliteitscoördinator; een gesprek gevoerd met de voorzitter van de onderwijscommissie; zich een beeld gevormd van de faciliteiten. Het tweede deel van de middag is benut om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. Aan het einde van de middag heeft het panel een tweede gesprek gevoerd met het management van de opleidingen/academie. De fase van rapporteren De NQA-auditor heeft, op basis van de bevindingen van het panel, een conceptrapportage opgesteld en die voorgelegd aan de panelleden. Het panel heeft vervolgens het definitieve concept vastgesteld. Het definitieve conceptrapport is aan de opleidingen voorgelegd ter correctie van feitelijke onjuistheden. Naar aanleiding daarvan zijn door de NQA-auditor enkele wijzigingen aangebracht en is het definitieve rapport door het panel vastgesteld. Het visitatie- of beoordelingsrapport is uiteindelijk ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In hoofdstuk 1.5 wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken. Het oordeel komt tot stand op basis van een weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels, zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn 9

10 geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor Oordeelsvorming, een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere opleidingen Bouwkunde, Civiele Techniek en Bouwtechnische Bedrijfskunde op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als er sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overstijgen; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De wegingen zullen in dit rapport niet diepgaand zijn, omdat de opleidingen op alle facetten minimaal een voldoende hebben gehaald. De argumentatie daarvoor is te vinden in het detailrapport. In het detailrapport is, voorzover relevant, gebruik gemaakt van de vergelijkingen van de opleidingen met het landelijk gemiddelde van overeenkomstige opleidingen in de HBO- Monitor 2002 en de Keuzegids Hoger Onderwijs 2003/04. De oordelen, zowel in het onderwerprapport als het detailrapport, betreffen de voltijd- en de duale varianten van de opleidingen. Bij de facetten wordt in de argumentatie, daar waar relevant, expliciet ingegaan op beide varianten. Waar dat niet gebeurt komt de argumentatie voor de beide varianten overeen. Afgezien van het facet Gerealiseerd niveau wijken de facetoordelen op de duale varianten niet af van die op de voltijdvarianten. Tijdens de visitatie is gebleken dat de duale varianten slechts in beperkte mate afwijken van de voltijdvarianten (vergelijk deel A: 1.2). Zoals hierboven is opgemerkt (vergelijk deel A: 1.2) zijn er voor de drie opleidingen verschillende curricula in uitvoering. Deze zijn bij de betreffende facetten volledig in de beoordeling meegenomen. Daarbij heeft het panel in het bijzonder het nieuwe curriculum zwaar laten wegen, aangezien dat voor de komende jaren van doorslaggevend belang is voor de kwaliteit van de opleiding. Het panel komt tot de beoordeling voldoende op een facet als er sprake is van basiskwaliteit, maar er wel kantekeningen zijn. Als daar aanleiding toe is worden deze als expliciet punt genoemd. Ze kunnen echter ook onderdeel zijn van argumenten die op zich genomen het positieve oordeel ondersteunen. Als er geen sprake is van zwaarwegende kanttekeningen is het oordeel goed toegekend. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Aan de drie facetten van dit onderwerp is voor de drie opleidingen het oordeel goed toegekend. Het oordeel op dit onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. De Academie voor Bouw en Management (ABM) van Avans Hogeschool in Tilburg biedt drie opleidingen aan: Bouwkunde (BK), Bouwtechnische Bedrijfskunde (BB) en Civiele Techniek 10

11 (CT). De academie voegt sinds 2002 de drie opleidingen samen tot een brede bachelor opleiding. De naam van deze opleiding is Built Environment. De ABM ontwikkelt voor de brede bacheloropleiding een nieuw curriculum. Van het nieuwe curriculum is het propedeutisch programma inmiddels volledig ingevoerd. Het inhoudelijk kader voor het nieuwe curriculum bestaat uit algemene competenties en beroepsspecifieke competenties. De beroepsspecifieke competenties ontleent de academie aan drie landelijk overeengekomen documenten: (1) Competenties voor de HBO-opleiding Bouwkunde, (2) Competenties voor de HBO-opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde en (3) Competenties voor de HBO-opleiding Civiele Techniek. De algemene competenties heeft de academie zelf ontwikkeld. Ze zijn onderverdeeld in hbo-competenties en ing-competenties. In de visitatieperiode voerde de academie naast het nieuwe curriculum nog twee andere curricula uit. Het oude curriculum en een overgangscurriculum. Het oude curriculum geldt voor het vierde jaar van de opleidingen Bouwkunde, Bouwtechnische Bedrijfskunde en Civiele Techniek. In het overgangscurriculum zijn het tweede en derde jaar van de drie opleidingen beschreven. De beoogde eindkwalificaties voor deze curricula ontleent de academie aan het Beroeps- en Opleidingsprofiel HBO Ingenieur Bouwkunde (1999), het Beroeps- en Opleidingsprofiel HBO Ingenieur Civiele Techniek (1999) en Doelstellingen en profiel Bouwtechnische Bedrijfskunde (1995). De drie curricula (het oude curriculum, het nieuwe en het overgangscurriculum) worden door de academie in twee varianten uitgevoerd: voltijd en duaal. De beoogde eindkwalificaties gelden voor beide varianten. De ABM in Tilburg gebruikt de tien generieke kernkwalificaties voor de hbobacheloropleidingen voor de verantwoording van het hbo-niveau. De vijf Dublin-descriptoren gebruikt zij voor de verantwoording van het bachelorniveau Programma Voor de drie opleidingen zijn de facetten eisen hbo, relatie doelstellingen en inhoud programma, samenhang in het opleidingsprogramma, studielast, instroom, duur en afstemming tussen vormgeving en inhoud gewaardeerd met het oordeel goed. Aan het facet beoordeling en toetsing is het oordeel voldoende toegekend. Het oordeel op dit onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. De oordelen van het panel over het programma hebben betrekking op het oude curriculum, het overgangscurriculum en de onderdelen van het nieuwe vierjarige curriculum die tijdens het bezoek waren ingevoerd. De studenten van de Academie voor Bestuur en Management ontwikkelen zich tot bouwingenieur (Bachelor of Built Environment) door de bestudering van literatuur, het volgen van workshops en modulen, door stages (voltijd), werk (duaal) en door het uitvoeren van projecten. Door de literatuur komen de studenten in aanraking met relevante theorieën en nationale en internationale ontwikkelingen op het brede werkterrein van de bouwingenieur. Het programma dat de studenten krijgen aangeboden, is afgestemd op de beoogde competenties, het is samenhangend, studeerbaar, sluit aan bij de vooropleiding van de studenten en voldoet aan de formele eisen over de duur ervan. De opleiding beschikt over een eigen onderwijsvisie. Toetsing en onderwijs zijn voldoende met elkaar verbonden. 11

12 1.5.3 Inzet van personeel De drie opleidingen scoren voldoende op alle drie facetten van het onderwerp Personeel. Het oordeel op dit onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Het onderwijzend personeel is in het algemeen voldoende toegerust voor het onderwijs. Zij leggen in voldoende mate verbanden met de beroepspraktijk. De student/fte ratio is vergelijkbaar met soortgelijke opleidingen. De Academie zelf vindt de ratio weliswaar aan de lage kant, maar voert een duidelijk beleid op het gebied van de inzet van personeel Voorzieningen Voor de drie opleidingen zijn de facetten Materiële voorzieningen en Studiebegeleiding met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. De materiële voorzieningen zijn voldoende afgestemd op de gekozen vorm van onderwijs. De studiebegeleiding en de informatievoorziening zijn adequaat Interne kwaliteitszorg Voor de drie opleidingen zijn de facetten 5.1: Evaluatie resultaten en 5.2: Maatregelen tot verbetering met goed beoordeeld. Facet 5.3 is voldoende beoordeeld. Het eindoordeel op dit onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. De Academie voert een goed doordacht evaluatiebeleid uit en hanteert goede meetinstrumenten. De resultaten worden op een systematische manier omgezet in verbeteracties. De verschillende geledingen worden in voldoende mate bij de kwaliteitszorg betrokken Resultaten Voor de drie opleidingen is het facet Onderwijsrendement met voldoende en het facet Gerealiseerd niveau met goed beoordeeld. Het eindoordeel op dit onderwerp is voor de opleidingen daarom positief. Kengetallen opleidingen: Bouwtechnische Bedrijfskunde, Bouwkunde en Civiele Techniek Avans Voltijd en duaal Tabel 1: Algemene gegevens opleidingen Totaal aantal ingeschreven studenten cursusjaar Aantal ingeschreven studenten kalenderjaar Omvang docerend personeel in 43,12 39,30 38,97 36,08 fte kalenderjaar Student/ fte ratio kalenderjaar 24,04 24,70 23,65 23,97 * 1999 betekent het studiejaar 1999/2000. Idem voor de andere jaartallen 12

13 Tabel 2: Instroomgegevens opleidingen (instroomcohort eerste keer hogeschool) INSTROOM Totaal ingestroomde studenten BK CT BB Vergelijking van de kengetallen van de opleidingen met landelijke kengetallen De gegevens van de opleidingen worden hieronder vergeleken met landelijke gegevens, voorzover die via de website van de HBO-raad beschikbaar zijn (CRIHO). In de tabellen 3a en 3b worden rendementsgegevens, uitvalgegevens en gegevens met betrekking tot de gemiddelde studieduur vergeleken. Voltijdopleidingen Tabel 3a: Gegevens opleidingen (instroomcohort eerste keer hogeschool) Percentage diploma behaald na 5 jaar (instroomcohort)* BK CT 48,5 55,6 51,9 69,4 53,3 66,7 54,7 75,0 44,0 64,5 Gemiddelde studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in maanden) Percentage uitval na 1 jaar (instroomcohort)* Percentage uitval na 3 jaar (instroomcohort)* Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het uitstroomcohort in jaar x (in jaren) BB BK CT BB BK CT BB BK CT BB BK CT BB 53,6 54,2 52,1 45,1 24,6 29,6 16,1 40,3 29,6 25,0 20,0 10,3 20,3 59,0 52,9 47,4 49,8 22,9 11,1 15,4 31,3 19,4 25,6 23,4 13,3 16,8 65,7 49,0 47,3 46,9 25,2 16,7 14,9 36,3 16,7 19,4 19,1 16,3 13,2 Bron: Kwantitatief Onderwijsverslag 2003 Avans Hogeschool 72,5 42,5 46,1 45,1 19,7 12,5 15,9 29,9 16,7 23,2 17,8 19,0 12,3 76,8 46,7 48,2 44,3 26,1 19,4 17,4 47,0 29,0 21,7 16,3 17,2 12,0 25,4 12,2 18,4 33,1 18,4 22,4 11,7 15,2 11,9 30,8 17,8 17,3 39,2 24,4 32,7 12,0 15,4 16,9 Tabel 3b: Landelijke gegevens (instroomcohort eerste keer hogeschool) Percentage diploma behaald na 5 jaar (instroomcohort) Bk Ct BB* 52,9 61,0 52,8 59,1 51,6 60,9 52,1 60,7 51,8 61,7 Gemiddelde studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in maanden) Percentage uitval na 1 jaar (instroomcohort) Percentage uitval na 3 jaar (instroomcohort) Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het uitstroomcohort in jaar x (in maanden) htno Bk Ct BB* htno Bk Ct BB htno Bk Ct BB* htno Bk Ct BB htno * Geen gegevens andere hogescholen Bron: 61,0 59,1 60,9 34,1 26,9 33,5 60,7 34,1 28,6 34,4 61,7 51,7 49,5 48,2 25,1 22,4 27,1 35,9 29,5 37,9 20,3 20,6 19,5 51,0 49,3 46,5 28,7 23,9 28,1 39,2 32,9 38,6 19,7 20,7 20,1 51,2 48,4 46,5 28,1 23,5 29,5 38,0 34,4 41,2 19,0 19,8 19,3 46,0 22,5 37,9 10,8 9,6 7,6 51,1 46,5 46,7 32,6 21,3 30,1 18,9 24,0 19,4 20,5 18,2 14,5 7,7 6,8 8,3 50,8 45,4 47,3 27,9 23,7 19,8 28,9 20,0 21,1 13,6 20,8 13

14 Duale opleidingen Tabel 3a: Gegevens opleidingen (instroomcohort eerste keer hogeschool) Percentage diploma behaald na 5 jaar (instroomcohort)* BK CT Gemiddelde studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in maanden) Percentage uitval na 1 jaar (instroomcohort)* Percentage uitval na 3 jaar (instroomcohort)* Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het uitstroomcohort in jaar x (in jaren) Bron: BB BK CT BB BK CT BB BK CT BB BK CT BB 14,3 38,5 50,0 12,0 25,0 100,0 50,0 12,0 12,0 12,0 Tabel 3b: Landelijke gegevens (instroomcohort eerste keer hogeschool) Percentage diploma behaald na 5 jaar (instroomcohort) Bk Ct BB Gemiddelde studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in maanden) Percentage uitval na 1 jaar (instroomcohort) Percentage uitval na 3 jaar (instroomcohort) Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het uitstroomcohort in jaar x (in maanden) Bron: htno Bk Ct BB htno Bk Ct BB htno Bk Ct BB htno Bk Ct BB htno 29,4 51,2 15,0 29,0 16,6 18,3 Conclusies naar aanleiding van de vergelijking van de kengetallen Voltijd: De opleidingsrendementen Bouwkunde na vijf jaar zijn voor de instroomcohorten 1994 tot 1997 ongeveer gelijk aan het landelijk gemiddelde. Voor 1998 is het lager dan het gemiddelde. Civiele Techniek scoort in het algemeen hoger dan het landelijk gemiddelde. Voor Bouwtechnische Bedrijfskunde zijn geen landelijke cijfers bekend. Ten opzichte van het gemiddelde rendement HTNO scoort Bouwkunde lager en Civiele Techniek hoger. 14

15 Dat geldt eveneens in vergelijking met het landelijk gemiddelde hbo-rendement (alle hboopleidingen, 56%). De uitvalpercentages na één jaar (instroomcohort 1998) zijn voor Bouwkunde en Civiele Techniek vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde. De uitvalpercentages na drie jaar zijn voor Bouwkunde voor de cohorten 1996 tot 2000, afgezien van een uitschieter in 1998, ongeveer gelijk aan het landelijk gemiddelde. De cijfers voor Civiele Techniek zijn opvallend gunstig. Voor Bouwtechnische Bedrijfskunde zijn geen landelijke cijfers bekend. De gemiddelde studieduur van gediplomeerden (uitstroomcohort 1998) laat voor Bouwkunde en Civiele Techniek een gunstig beeld zien. Voor Bouwtechnische Bedrijfskunde zijn geen landelijke cijfers bekend. De cijfers voor de gemiddelde studieduur van de studiestakers (uitstroomcohorten 1998 tot 2002) van de opleidingen lijken weinig betrouwbaar te zijn. Een vergelijking met de landelijke gemiddelden is daarom weinig zinvol. Duaal: Gezien de lage aantallen studenten is een vergelijking van de cijfers voor de duale varianten weinig zinvol. 15

16 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht oordelen op facet- en onderwerpniveau Opleidingen : Bouwkunde, Civiele Techniek en Bouwtechnische Bedrijfskunde Onderwerp/Facet Bouwkunde (voltijd en duaal) Civiele Techniek (voltijd en duaal) Bouwtechnische Bedrijfskunde (voltijd en duaal) Doelstellingen 1.1 G G G 1.2 G G G 1.3 G G G Totaaloordeel Positief Positief Positief Programma 2.1 G G G 2.2 G G G 2.3 G G G 2.4 G G G 2.5 G G G 2.6 G G G 2.7 G G G 2.8 V V V Totaaloordeel Positief Positief Positief Personeel 3.1 V V V 3.2 V V V 3.3 V V V Totaaloordeel Positief Positief Positief Voorzieningen 4.1 V V V 4.2 V V V Totaaloordeel Positief Positief Positief Kwaliteitszorg 5.1 G G G 5.2 G G G 5.3 V V V Totaaloordeel Positief Positief Positief Resultaten 6.1 V V V G G G Totaaloordeel Positief Positief Positief 1 Voor duale variant niet van toepassing 16

17 1.7 Totaaloordeel Op grond van bovenstaand schema en de onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5, waaruit blijkt dat de opleidingen op alle zes onderwerpen positief scoren, is de conclusie dat het totaaloordeel over de drie opleidingen POSITIEF is. De opleidingen voldoen op alle facetten aan de basiskwaliteit en gaan daar op meerdere facetten bovenuit. 17

18 18

19 Deel B: Facetten 19

20 20

21 Deel B: Facetten Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Niveau bachelor BK: Goed BB: Goed CT: Goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De Academie voor Bouw en Management (ABM) van Avans Hogeschool in Tilburg biedt drie opleidingen aan: Bouwkunde (BK), Bouwtechnische Bedrijfskunde (BB) en Civiele Techniek (CT). De academie voegt sinds 2002 de drie opleidingen samen tot een brede bachelor opleiding. De naam van deze opleiding is Built Environment. De ABM ontwikkelt voor de brede bacheloropleiding een nieuw curriculum, waarbinnen de studenten kunnen kiezen uit tien op het beroepenveld gerichte opleidingstrajecten. Van het nieuwe curriculum is het propedeutisch programma inmiddels volledig ingevoerd. Het inhoudelijk kader voor het nieuwe curriculum bestaat uit algemene competenties en beroepsspecifieke competenties. De beroepsspecifieke competenties ontleent de academie aan drie landelijk overeengekomen documenten: (1) Competenties voor de HBO-opleiding Bouwkunde, (2) Competenties voor de HBO-opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde en (3) Competenties voor de HBO-opleiding Civiele Techniek. De drie documenten zijn in 2003 officieel vastgesteld door de Hoger Onderwijsgroep Bouw en Ruimte. Deze groep is een gezamenlijk initiatief van alle hogescholen met de opleidingen Bouwkunde, Civiele Techniek, Verkeerskunde, Bouwtechnische Bedrijfskunde, Ruimtelijke Ordening en Planologie. De academie heeft de drie landelijk vastgestelde competentiesets samengevoegd en vervolgens per opleidingstraject nader uitgewerkt in kenmerkende activiteiten, kritieke situaties en dilemma s. De algemene competenties heeft de academie zelf ontwikkeld. Ze zijn onderverdeeld in hbo-competenties en ing-competenties. De hbo- en de ing-competenties beschrijven de operationele vaardigheden waarover alle afgestudeerden van de Academie Bouw en Management moeten beschikken. Voorbeelden hiervan zijn transfer en brede inzetbaarheid, methodisch en reflectief denken en handelen, en besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid. De hbo-competenties gelden voor alle afgestudeerden. De Ing-competenties zijn door de academie aan de opleidingstrajecten gekoppeld en daarna per traject nader gespecificeerd. De academie baseert de hbo- en de ing-competenties op de tien generieke kernkwalificaties voor de hbo bacheloropleidingen (bron: Prikkelen, presteren, 21

22 profileren: eindrapport van de Commissie Accreditatie Hoger Onderwijs, september 2001). In de visitatieperiode voerde de academie naast het nieuwe curriculum nog twee andere curricula uit. Het oude curriculum en een overgangscurriculum. Het oude curriculum geldt voor het vierde jaar van de opleidingen Bouwkunde, Bouwtechnische Bedrijfskunde en Civiele Techniek. In het overgangscurriculum (de academie spreekt liever van groeimodel ) zijn het tweede en derde jaar van de drie opleidingen beschreven. De beoogde eindkwalificaties voor deze curricula ontleent de academie aan het Beroeps- en Opleidingsprofiel HBO Ingenieur Bouwkunde (1999), het Beroeps- en Opleidingsprofiel HBO Ingenieur Civiele Techniek (1999) en Doelstellingen en profiel Bouwtechnische Bedrijfskunde (1995). De drie curricula (het oude curriculum, het nieuwe en het groeimodel) worden door de academie in twee varianten uitgevoerd: voltijd en duaal. De beoogde eindkwalificaties gelden voor beide varianten. In het zelfevaluatierapport vergelijkt de academie de hbo-competenties en de ingcompetenties met de tien generieke kernkwalificaties voor de hbo bacheloropleidingen en de vijf Dublin-descriptoren. Het panel heeft geconstateerd dat er voldoende verwantschap bestaat. Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen BK: Goed BB: Goed CT: Goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De Academie Bouw en Management van Avans Hogeschool in Tilburg heeft voor de drie opleidingen die zij aanbiedt eindkwalificaties vastgesteld. Deze eindkwalificaties dienen als uitgangspunt voor inhoud en vormgeving van de curricula. Voor het nieuwe curriculum beschikt de academie daarnaast over zogenoemde hbo- en ingcompetenties. De beoogde eindkwalificaties van het oude curriculum en het zogenoemde groeimodel zijn door de academie ontleend aan het Beroeps- en Opleidingsprofiel HBO Ingenieur Bouwkunde (1999), het Beroeps- en Opleidingsprofiel HBO Ingenieur Civiele Techniek (1999) en Doelstellingen en profiel Bouwtechnische Bedrijfskunde (1995). De beroepsgerichte eindkwalificaties van het nieuwe curriculum zijn ontleend aan Competenties voor de HBO-opleiding Bouwkunde (2003), Competenties voor de HBO-opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde (2003) en Competenties voor de HBOopleiding Civiele Techniek (2003). De genoemde documenten zijn tijdens speciaal voor dit doel opgezette expertmeetings door het beroepenveld gevalideerd. Het panel constateert dat alle door de academie beoogde eindkwalificaties hierdoor 22

23 beantwoorden aan de eisen die daar door het nationale beroepenveld aan worden gesteld. Een internationaal referentiekader gericht op de domeinen Bouwkunde, Bouwtechnische Bedrijfskunde en Civiele Techniek heeft het panel niet aangetroffen. De academie beschikt over een eigen werkveldadviescommissie. Het panel heeft tijdens het visitatiebezoek in het gesprek met leden van de werkveldadviescommissie vastgesteld dat de opleiding de actualiteit van de beoogde eindkwalificaties in nauwe samenwerking met de commissie bewaakt. De leden van de commissie toonden zich positief over de breedte van de eindkwalificaties. De opleiding heeft de eindkwalificaties van de opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde zo geformuleerd dat het getuigschrift van deze opleiding door het ministerie van Economische Zaken is erkend als bewijsdocument in het kader van de vestigingswetgeving. Afgestudeerden van de opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde in Tilburg kunnen zich vestigen als zelfstandig bouwondernemer B&U. Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor BK: Goed BB: Goed CT: Goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De Academie voor Bouw en Management ontleent de eindkwalificaties die zij met het onderwijs beoogt aan het Beroeps- en Opleidingsprofiel HBO Ingenieur Bouwkunde (1999), het Beroeps- en Opleidingsprofiel HBO Ingenieur Civiele Techniek (1999), Doelstellingen en profiel Bouwtechnische Bedrijfskunde (1995), Competenties voor de HBO-opleiding Bouwkunde (2003), Competenties voor de HBO-opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde (2003) en Competenties voor de HBO-opleiding Civiele Techniek (2003). Deze documenten zijn landelijk overeengekomen en door experts gevalideerd. De Tilburgse invulling ervan is besproken en gevalideerd door de werkveldadviescommissie van de academie. Het panel heeft vastgesteld dat de leden van de commissie deskundig zijn op het terrein van de bouwkundige en de civiele beroepspraktijk. Een minpunt is dat niet alle branches van de bouwwereld in de commissie zijn vertegenwoordigd. De door de academie beoogde eindkwalificaties weerspiegelen volgens de werkveldadviescommissie de eisen die aan een beginnende bouwingenieur mogen worden gesteld. Dit geldt voor de landelijk overeengekomen eindkwalificaties en voor de eindkwalificaties die de academie daarvan heeft afgeleid. 23

24 Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo BK: Goed BB: Goed CT: Goed Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De Academie voor Bestuur en Management van Avans Hogeschool in Tilburg ontwikkelt een nieuwe brede bachelor opleiding. Deze opleiding die de naam Built Environment meekrijgt, wordt in twee varianten uitgevoerd: voltijd en duaal. De brede bacheloropleiding vervangt de bestaande opleidingen Bouwkunde, Bouwtechnische Bedrijfskunde en Civiele Techniek. Afgestudeerden van de brede bachelor opleiding (voltijd en duaal) mogen zich Bachelor of Built Environment noemen. Van de nieuwe brede bachelor opleiding is het propedeutisch programma volledig ingevoerd. Het programma van de hoofdfase wordt ontwikkeld en de invoering daarvan gebeurt tussen februari 2005 en september Tot de invoering volledig is afgerond, voert de academie nog twee andere curricula uit, het zogenoemde groeimodel en het oude curriculum. Het oude curriculum geldt voor de afstudeerfase, het groeimodel voor de rest van de hoofdfase. In het groeimodel zijn elementen van de nieuwe brede bachelor opleiding herkenbaar aanwezig, zoals het leren in leerlijnen en de projecten. De studenten van de Academie voor Bestuur en Management ontwikkelen zich tot bouwingenieur (Bachelor of Built Environment) door de bestudering van literatuur, het volgen van workshops en modulen, door stages (voltijd), werk (duaal) en door het uitvoeren van projecten. Het panel heeft vastgesteld dat de voltijdstudenten tijdens hun hele studie in aanraking komen met de beroepspraktijk. Binnenschools gebeurt dat via projecten die in elke onderwijsperiode op het programma staan. In de projecten lossen de studenten in een door hen gekozen beroepsrol beroepsproblemen op en ontwikkelen ze beroepsvaardigheden. Het panel heeft gezien dat de leersituaties in de projecten gelijkenis vertonen met beroepssituaties. Dit betekent dat de beroepswerkelijkheid herkenbaar in het onderwijs aanwezig is en studenten die werkelijkheid naleven. Ze voeren opdrachten uit, die direct gekoppeld zijn aan de kenmerkende activiteiten van de bouwingenieur. Ze overleggen met elkaar, leggen resultaten vast en presenteren en verdedigen die. De voltijdstudenten met wie het panel tijdens het bezoek heeft 24

25 gesproken, oordeelden positief over het projectonderwijs. Zij vertelden dat zij in de projecten in dicht bij de beroepspraktijk staande situaties gaandeweg competenties ontwikkelen. Groei in competentieontwikkeling wordt door de academie gestimuleerd doordat zij de projectopdrachten in de loop van de opleiding complexer maakt en minder specificaties verstrekt. Bovendien moeten de studenten het geleerde toepassen in andere contexten waardoor een steeds groter beroep wordt gedaan op de transfervaardigheden van de studenten. Bij de beoordeling van de projecten zijn soms externe deskundigen aanwezig. Buitenschools komen de voltijdstudenten via stages in het tweede en derde jaar in aanraking met de beroepspraktijk. In het tweede jaar brengen de studenten de stage door in de uitvoerende beroepspraktijk, de stage van het derde jaar doorlopen ze in een beroepsomgeving die past bij het gekozen uitstroomprofiel (nieuwe programma) dan wel de gekozen differentiatie (groeimodel). Bijvoorbeeld: de studenten van het profiel constructief ontwerpen voeren hun tweede stage uit in een constructiebureau, de studenten architectuur gaan naar een architectenkantoor. De duale studenten hebben een formeel dienstverband bij een voor de opleiding relevant bedrijf. Zij werken vier dagen per week en gaan 1 dag per week naar de hogeschool. Eén van de kenmerken van de duale leerroute is de nauwe aansluiting van de leerprocessen van de studenten bij hun werkervaringen in het beroepenveld. Het instrument dat het leerproces van de studenten stuurt is het persoonlijk opleidingsplan (POP), dat elke duale student bijhoudt. Op grond van het POP worden met de duale studenten afspraken gemaakt over de werkzaamheden die zij buitenschools uitvoeren, de competenties die zij op hun werkplek ontwikkelen en de modulen die zij binnenschools volgen. De duale studenten sluiten jaarlijks met het bedrijf waar zij werken een leer-werkovereenkomst. De opleiding toetst het studieprogramma van de duale studenten op volledigheid door het te vergelijken met de set van beoogde eindkwalificaties en op complexiteit door de werkzaamheden van de duale student te vergelijken met de complexiteit van de projecten die de voltijdse studenten uitvoeren. De toetsing wordt uitgevoerd door speciaal hiervoor opgeleide schoolassessoren. De academie wil dat de studenten (voltijd en duaal) hun competenties ontwikkelen vanuit een degelijke vakinhoudelijke basis. Het panel heeft tijdens het visitatiebezoek de projectopdrachten, de literatuur en enkele door de studenten ontwikkelde projectrapportages ingezien. Zij heeft vastgesteld dat de studenten door projecten en literatuur in aanraking komen met relevante theorieën en nationale en internationale ontwikkelingen op het brede werkterrein van de bouwingenieur. De academie onderscheidt funderende en flankerende literatuur. De funderende literatuur bevat verplichte studiestof en bestaat uit normen, richtlijnen, wet- en regelgeving, publicaties en rapporten van professionele instellingen en vakliteratuur. De flankerende literatuur vormt een aanvulling/verdieping op de funderende literatuur. Het panel heeft voorts vastgesteld dat de aangeboden literatuur voldoende breed, van niveau en actueel is. Uit een in 2003 door de academie gehouden onderzoek onder werkgevers van de afgestudeerden komt naar voren dat zij ruim voldoende tevreden zijn over de 25

26 vakinhoudelijke kennis van de alumni (7,4), het niveau van de vakinhoudelijke kennis (7,1) en de actualiteit van de vakinhoudelijke kennis (7,1). In ieder studiejaar voeren de studenten onderzoeksopdrachten uit. Hierdoor ontwikkelen ze de competenties analyseren, modelleren, schematiseren en synthetiseren. De studenten sluiten hun studie bij de ABM af met een afstudeerproject uit. Onderzoek is een van de elementen van dit project. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma BK: Goed BB: Goed CT: Goed Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De curricula van de Academie Bouw en Management zijn gespreid over twee fasen: een propedeutische fase van een jaar en een hoofdfase van drie jaar. Beide fasen zijn onderverdeeld in onderwijsperiodes van tien weken. Binnen elke onderwijsperiode worden door de academie drie leerlijnen onderscheiden: een toepassingslijn, een trainingslijn en een reflectieve lijn. De toepassingslijn helpt de studenten bij het ontwikkelen en aantonen van hun competenties. Centraal in de toepassingslijn staan de projecten. De trainingslijn helpt de studenten bij het trainen van onderdelen van competenties en bij het verwerven van kennis en instrumentele vaardigheden. In de trainingslijn is de studiestof geordend in trajectmodulen en basismodulen. De reflectieve leerlijn helpt de studenten bij de bewustwording van hun persoonlijke kwaliteiten, bij het maken van keuzes en bij het grip krijgen op hun studie. De functies van het propedeutisch programma zijn oriëntatie op studie en beroep en keuze van een uitstroomtraject. Er zijn tien trajecten: bouwtechnisch ontwerpen, constructief ontwerpen, architectuur, bouwen & wonen, bouwmanagement, vastgoed, civiel management, civieltechnisch ontwerpen, constructief ontwerpen en stedebouwkunde. Aan het eind van de propedeuse kiezen de studenten een traject, dat zij in de hoofdfase doorlopen. De tien trajecten zijn ontstaan doordat de academie de drie beroepscontexten van de brede bacheloropleiding bouwkunde, bouwtechnische bedrijfskunde en civiele techniek heeft gekoppeld aan een van de vier competentieprofielen: planontwikkeling, ruimtelijk ontwerpen, engineering en management. Om een goede keuze voor een van de trajecten mogelijk te maken confronteert de academie de propedeusestudenten in de toepassingslijn met vier projecten, die verwijzen naar de vier competentieprofielen. Het panel heeft 26

27 vastgesteld dat de academie de studenten door deze opzet een oriëntatie biedt over de volle breedte van het beroepenveld. Voor de projecten zijn doelen geformuleerd, deze doelen verwijzen naar de beroepsspecifieke competenties en de daarbij behorende kenmerkende activiteiten. In de propedeuse worden behalve projecten ook traject- en basismodulen aangeboden. De trajectmodulen zijn verbonden aan een project en bieden de student de gelegenheid om projectgerelateerde vakinhoud te verwerven en te oefenen in een aantal kenmerkende activiteiten die in het project moeten worden toegepast. Het panel heeft vastgesteld dat de moduledoelen dienovereenkomstig zijn geformuleerd. In de basismodulen wordt algemene leerstof aangeboden, zoals wiskunde, mechanica en constructie. Het panel heeft gezien dat de doelen van deze modulen verwijzen naar kennis en instrumentele vaardigheden uit deze vakken. Voor de hoofdfase (het zogenoemde groeimodel ) zijn per opleiding de eindtermen vastgelegd in de onderwijs- en examenregeling. Ze kennen vakinhoudelijke componenten en algemene vaardigheidscomponenten. Het panel heeft vastgesteld dat de academie de eindtermen heeft verkaveld over de vakken in de trainingslijn en de projecten in de toepassingslijn. De academie heeft de eindtermen vervolgens vertaald in leerdoelen. De leerdoelen van de vakken verwijzen naar kennis en instrumentele vaardigheden. De leerdoelen van de projecten verwijzen naar het integreren en toepassen van kennis en instrumentele vaardigheden die in de vakken zijn verworven. Voor de duale studenten geldt hetzelfde programma als voor de voltijdstudenten. Tijdens het bezoek in gesprek met de duale studenten bleek dat zij in de propedeuse vooral gebruik maken van de basis- en traject modulen. Ook in het begin van de hoofdfase volgen zij de modulen van het voltijdse programma. Gaandeweg echter verwerven de duale studenten hun inhoudelijke bagage in combinatie met de werkzaamheden die zij verrichten. In verband met de invoering van de nieuwe brede bacheloropleiding Built Environment in de hoofdfase beschikt de academie voor elk van de tien trajecten over een zogenoemd leerroute overzicht, waarin de onderwijseenheden zijn gekoppeld aan de beoogde eindkwalificaties en de hbo- en ing-competenties. Het panel heeft aan de hand van deze overzichten vastgesteld dat alle eindkwalificaties in het nieuwe curriculum aan de orde komen en door de studenten kunnen worden behaald. Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma BK: Goed BB: Goed CT: Goed Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. 27

28 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het panel heeft tijdens het visitatiebezoek vastgesteld dat de Academie voor Bouw en Management voor de propedeuse een nieuw studieprogramma heeft ontwikkeld. Een belangrijk kenmerk van het nieuwe propedeutische programma is dat het thematisch is opgezet. Aan elke onderwijsperiode van tien weken is een thema gekoppeld. De thema s zijn planontwikkeling, ruimtelijk ontwerpen, engineering en management. De thema s verwijzen naar de competentiegebieden waarop bouwingenieurs actief zijn. De academie heeft voor de vier competentiegebieden gekozen om de samenhang tussen de projecten en de basis- en de trajectmodulen te bevorderen. Bovendien wil de academie dat de studenten in de propedeuse een goed beeld krijgen van het brede beroepenveld. Het panel vindt dat de opleiding in deze opzet is geslaagd. Er is sprake van een samenhangend studieprogramma. De thema's, de projecten, de modulen, de competenties en de leerdoelen zijn per onderwijsperiode goed op elkaar afgestemd. De studenten met wie het panel heeft gesproken oordeelden positief over de samenhang in de propedeuse. In het groeimodel is de samenhang gebaseerd op de principes uit de oude programma s. Dat wil zeggen samenhang tussen de modulen en op basis van de leerlijnen. De academie stemt de modulen af op de projecten. Terugkijkend vonden de afgestudeerden die het oude curriculum hadden doorlopen, het programma samenhangend. Zij vertelden er echter bij dat op het moment dat ze het onderwijs volgden de samenhang in hun beleving niet aanwezig was. In het nieuwe curriculum is in de hoofdfase samenhang aangebracht tussen de opeenvolgende blokken van een studietraject, tussen de drie leerlijnen en binnen de modulen. De modulen van het nieuwe curriculum hebben een studielast van minimaal 6 EC s. In de Keuzegids Hoger Onderwijs (2003) beoordelen de studenten de samenhang met de cijfers 6,7 (BK), 6,8 (BB) en 6,7 (CT). Facet 2.4 Studielast BK: Goed BB: Goed CT: Goed Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De academie streeft ernaar studenten een studeerbaar programma met een evenwichtige spreiding van studielast aan te bieden. Zij heeft hiertoe in het zelfevaluatierapport een aantal uitgangspunten geformuleerd: evenwichtige spreiding van de studie- en tentamenlast over de jaren en binnen een jaar per blok; aanbieden 28

29 van voldoende herkansingsmogelijkheden; expliciteren van de ingeschatte studielast per programmaonderdeel; goedlopende onderwijsorganisatie; evaluatieonderzoek naar de studielast en de organisatie van het programma en op basis hiervan de doorstroom verbeteren. Het panel heeft vastgesteld dat bovengenoemde uitgangspunten herkenbaar in het onderwijs van de academie aanwezig zijn. In de modulenwijzers is per onderdeel aangegeven wat de studielast is en hoeveel uren studenten aan de verschillende taken binnen het programmaonderdeel dienen te besteden. In de gesprekken met de studenten tijdens het bezoek bleek dat de studielast evenwichtig is verspreid, met uitzondering van de natuurlijke pieken rond tentamenperiodes, en dat er voldoende herkansingsmogelijkheden zijn. De studenten oordelen ook positief over het winkelhaakmodel. Dit model houdt in dat de academie de colleges in elke periode in lesweek vijf afrondt, waarna de studenten al hun tijd aan het project kunnen besteden. Positief is ook dat de modulen twee maal per jaar worden aangeboden. Navraag aan studenten leert dat zij gemiddeld uur per week besteden aan hun studie. Studenten krijgen van de academie voldoende inzicht in hun studievoortgang. Zij kunnen via het intranet bijhouden welke resultaten zij hebben behaald. De docenten zijn, volgens de studenten, goed bereikbaar. Positief voor de studeerbaarheid is ook de versnelde route van 3 jaar, die de opleiding aanbiedt aan studenten die een verwante middelbare beroepsopleiding hebben afgerond. Voor de duale studenten, zo bleek tijdens het bezoek, hangt de studeerbaarheid van het programma vooral samen met de aard van het werk dat zij doen, de omvang daarvan en hun privé-omstandigheden. De studenten vertelden het panel dat de programmering zodanig is dat zij wekelijks ten hoogste twee dagen in de hogeschool zijn voor het theoretisch programma en voor studievoortgangsgesprekken. Bij de planning van de buitenschoolse werkzaamheden wordt, volgens de duale studenten, veel aandacht besteed aan het aspect uitvoerbaarheid. Facet 2.5 Instroom BK: Goed BB: Goed CT: Goed Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. 29

30 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het studiejaar stroomden 251 studenten de academie binnen. Van deze studenten waren 89 afkomstig van het havo, 24 van het vwo en 99 van het mbo. Negenendertig instromers hadden een andere vooropleiding. Voor aspirant-studenten gelden geen bijzondere eisen. Een diploma van havo, vwo met de profielen N&T en N&G en een diploma mbo (beroepsopleidende leerwegniveau 4) geven toelating tot de academie. De academie onderhoudt via het regioproject Aansluiting VO-HBO en deelname aan de bijeenkomsten van de Brabantse decanenkringen contacten met toeleverende instellingen. Door deze contacten wil de academie bestaande aansluitingsproblemen minimaliseren en nieuwe problemen voorkomen. Mbo-afgestudeerden kunnen hun studie bij de academie in 3,5 jaar afronden. Zij krijgen vrijstelling voor de oriënterende stage in het tweede studiejaar. Alle overige studenten die tijdens de propedeuse aantonen dat zij bepaalde algemene competenties beheersen, kunnen verzoeken om versnelling van hun programma. In het studiejaar heeft één student een dergelijk verzoek ingediend. Dit verzoek is door de academie gehonoreerd. De academie heeft voor havo- en vwo-afgestudeerden met het profiel E&M en mbogediplomeerden met een andere vooropleiding dan Bouwkunde of Infrastructuur bijspijkerprogramma s ontwikkeld. Tijdens aannamegesprekken worden de studenten op deze programma s gewezen. Alle studenten worden vanaf het begin van de propedeuse intensief begeleid door een tutor en een assistent tutor (een ouderejaars student). Zij bewaken de studievoortgang, signaleren problemen en ondersteunen de studenten bij het projectmatig werken. Mbo-afgestudeerden die de duale leerroute willen volgen, kunnen al in het eerste jaar hiermee starten. Voor havo- en vwo-gediplomeeren begint de duale leerroute in het tweede jaar. Uit onderwijsevaluaties blijkt dat de studenten (voltijd en duaal) tevreden zijn over de aansluiting van het onderwijs van de academie op hun vooropleiding. Facet 2.6 Duur BK: Goed BB: Goed CT: Goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De Academie voor Bouw en Management van Avans Hogeschool in Tilburg heeft de studieduur van haar opleidingen uitgedrukt in studiebelastingsuren en de studielast in European creditpoints (EC s). Per opleiding is de studielast 240 EC s. Een EC staat 30

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Varianten: Civiele Techniek voltijd en duaal Visitatiedata: 29 en 30 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Den Bosch

AVANS Hogeschool, Den Bosch AVANS Hogeschool, Den Bosch Opleiding: Bouwkunde Varianten: voltijd en duaal Visitatiedata: 29 en 30 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA - visitatie Avans Hogeschool opleiding Bouwkunde

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Heerlen Faculteit Bouw

Hogeschool Zuyd, Heerlen Faculteit Bouw Hogeschool Zuyd, Heerlen Faculteit Bouw Opleiding: Civiele Techniek (voltijd) Visitatiedata: 29 en 30 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Diemen, Rotterdam en Den Haag

Hogeschool INHOLLAND, Diemen, Rotterdam en Den Haag Hogeschool INHOLLAND, Diemen, Rotterdam en Den Haag Opleiding: Varianten: Communicatie Voltijd, deeltijd en duaal Visitatiedata : 26 en 27 mei 2004 2 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen 5 1.1 Voorwoord 7 1.2

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Maastricht

Hogeschool Zuyd, Maastricht Hogeschool Zuyd, Maastricht Faculteit Social Work Opleiding: Sociaal Pedagogische Hulpverlening (voltijd) Visitatiedata: 20 en 21 oktober 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA - visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Avans Hogeschool, s Hertogenbosch

Avans Hogeschool, s Hertogenbosch Avans Hogeschool, s Hertogenbosch Opleiding: Informatica Varianten: voltijd en duaal Visitatiedata: 5 en 6 oktober NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND School of Technology

Hogeschool INHOLLAND School of Technology Hogeschool INHOLLAND School of Technology Opleidingen: Bouwkunde (vt) en Civiele Techniek (vt) Locaties: Alkmaar en Haarlem Visitatiedata: 26 en 27 mei 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA visitatie

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit datum 19 januari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde ons kenmerk NVAO/20050113/CT

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Visitatiedata: 16 en 17 september Netherlands Quality Agency

Hogeschool Rotterdam. Visitatiedata: 16 en 17 september Netherlands Quality Agency Hogeschool Rotterdam Opleidingen: Bouwkunde: voltijd, deeltijd en duaal Civiele techniek: voltijd, deeltijd en duaal Ruimtelijke Ordening en Planologie: voltijd Visitatiedata: 16 en 17 september 2004 Netherlands

Nadere informatie

Fontys Hogeschool Werktuigbouwkunde

Fontys Hogeschool Werktuigbouwkunde Fontys Hogeschool Werktuigbouwkunde Opleiding: Werktuigbouwkunde, hbo-bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal/automotive Visitatiedata: 24 en 25 februari 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht,

Nadere informatie

Hogeschool Zeeland te Vlissingen

Hogeschool Zeeland te Vlissingen Hogeschool Zeeland te Vlissingen Opleiding: Civiele Techniek Visitatiedatum: 24 september 2004 2 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen 5 1.1 Voorwoord 7 1.2 Inleiding 7 1.3 Werkwijze 8 1.4 Oordeelsvorming 9 1.5

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Avans Hogescholen, s-hertogenbosch

Avans Hogescholen, s-hertogenbosch Avans Hogescholen, s-hertogenbosch Opleiding: Personeel en Arbeid/Personeelsmanagement Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedata: 2 en 3 juni NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA visitatie Avans Hogescholen

Nadere informatie

Hogeschool Diedenoort, Wageningen. Visitatiedata: 17 en 18 mei 2004

Hogeschool Diedenoort, Wageningen. Visitatiedata: 17 en 18 mei 2004 Hogeschool Diedenoort, Wageningen Opleiding: Facility Management Visitatiedata: 17 en 18 mei 2004 2 NQA ( Netherlands Quality Agency) Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen 5 1.1 Voorwoord 7 1.2 Inleiding 8 1.3

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Fontys Hogescholen. Opleiding: Financial Services Management hbo bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: 34414 Locatie: Eindhoven

Fontys Hogescholen. Opleiding: Financial Services Management hbo bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: 34414 Locatie: Eindhoven Fontys Hogescholen Opleiding: Financial Services Management hbo bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: 34414 Locatie: Eindhoven Visitatiedatum: 8 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Breda

Avans Hogeschool, Breda Avans Hogeschool, Breda Opleidingen: Bedrijfskundige Informatica (BI) Informatiedienstverlening en management (IDM) Informatica (INF) Technische Informatica (TI) Varianten: Alle opleidingen voltijd, deeltijd

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Nederland, Leeuwarden

Christelijke Hogeschool Nederland, Leeuwarden Christelijke Hogeschool Nederland, Leeuwarden Opleiding: Personeel & Arbeid Visitatiedata: 23 en 24 juni 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland opleiding

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Chemie, Chemische Technologie, Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Visitatiedata: 6 en 7 oktober 2004

Hogeschool Rotterdam. Chemie, Chemische Technologie, Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Visitatiedata: 6 en 7 oktober 2004 Hogeschool Rotterdam Opleidingen: Chemie, Chemische Technologie, Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek Visitatiedata: 6 en 7 oktober 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen

Nadere informatie

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende.

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 GB ZWOLLE Besluit datum 10 februari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde van de Christelijke

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology

Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology Opleiding: Luchtvaarttechnologie, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 5 en 6 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, augustus

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam

Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Opleiding: Bestuurskunde & Overheidsmanagement hbo-bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: 34464 Visitatiedatum: 25 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND. Opleiding: Bedrijfskundige Informatica

Hogeschool INHOLLAND. Opleiding: Bedrijfskundige Informatica Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Bedrijfskundige Informatica Locaties: Alkmaar: voltijd Amsterdam/Diemen: voltijd, deeltijd en duaal Rotterdam/Den Haag: voltijd, deeltijd en duaal Visitatiedata: 28 en 29

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Heerlen

Hogeschool Zuyd, Heerlen Hogeschool Zuyd, Heerlen Opleiding: Facility Management Visitatiedata: 13 en 14 oktober 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management Inhoud 3 Deel

Nadere informatie

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009 Bi Bijlage 2 Protocol toetsing Associatedegreeprogramma door de NVAO 15 december 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toets Associate-degreeprogramma in de hbo-bachelor 4 2.1 2.2 Criteria De status van de bacheloropleiding

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Heerlen Faculteit Bouw

Hogeschool Zuyd, Heerlen Faculteit Bouw Hogeschool Zuyd, Heerlen Faculteit Bouw Opleiding: Bouwkunde (voltijd) Visitatiedata: 29 en 30 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding

Nadere informatie

Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschap

Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschap Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschap Opleidingen: Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (BM) Chemie (Ch) Chemische Technologie (CT) Visitatiedata: 8 en 9 maart 2004 2 NQA (Netherlands Qaulity

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleiding: Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) Visitatiedata: 22 en 23 juni 2004 2 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen 5 1.1 Voorwoord 7 1.2 Inleiding 7 1.3 Werkwijze 8

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleidingen: Accountancy en Bedrijfseconomie, hbo-bachelor; Varianten: Accountancy voltijd/deeltijd/duaal Bedrijfseconomie voltijd Visitatiedatum: 27 juni 2006 Netherlands

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar. Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar. Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005 Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar Opleiding: Varianten: Werktuigbouwkunde voltijd en deeltijd Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2005 2 NQA visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Sittard

Hogeschool Zuyd, Sittard Hogeschool Zuyd, Sittard Opleiding: Personeel en arbeid (voltijd en deeltijd) Visitatiedata: 6 en 7 oktober 2004 NQA (Netherlands Quality Agency 2 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, Sittard, opleiding Personeel

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus 5375 6802 EJ ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleiding: Varianten: Personeel en Arbeid Voltijd, deeltijd en duaal Visitatiedata: 14 en 15 juni 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA Chr. Hogeschool Windesheim,

Nadere informatie

Hogeschool van Utrecht

Hogeschool van Utrecht Hogeschool van Utrecht Opleiding: Mondzorgkunde Visitatiedata: 7 en 8 juni 2004 2 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen 5 1.1 Voorwoord 7 1.2 Inleiding 7 1.3 Werkwijze 8 1.4 Oordeelsvorming 10 1.5 Oordelen per

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleidingen: Fysiotherapie, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 25 en 26 april 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2005 2 NQA - visitatie Hanzehogeschool

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND. Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal. Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005

Hogeschool INHOLLAND. Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal. Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005 Hogeschool INHOLLAND Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2005 2 NQA - visitatie

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool College van bestuur Haagse Hogeschool Postbus 13336 2501 EH DEN HAAG Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Tilburg

AVANS Hogeschool, Tilburg AVANS Hogeschool, Tilburg Opleiding: Technische Bedrijfskunde; hbo-bachelor Croho: 34421 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 9 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2008

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Breda

Avans Hogeschool, Breda Avans Hogeschool, Breda Opleidingen: Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek en Chemie Varianten: Hbo-bachelor voltijd en duaal Visitatiedata: 20 en 21 oktober 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: HBO-Rechten, bachelor Locaties: Arnhem en Nijmegen Croho: 39205 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 8 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM. 1. Inleiding

College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM. 1. Inleiding College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus 25035 3001 HA ROTTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Maritiem

Nadere informatie

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Civiele Techniek

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Civiele Techniek AVANS Hogeschool HBO-Bachelor Civiele Techniek Netherlands Quality Agency (NQA) December 2010 2/57 NQA - Avans Hogeschool: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen Civiele Techniek Managementsamenvatting

Nadere informatie

Hogeschool Zeeland, Vlissingen

Hogeschool Zeeland, Vlissingen Hogeschool Zeeland, Vlissingen Opleiding: Werktuigbouwkunde; hbobachelor Varianten: voltijd, duaal en deeltijd Visitatiedata: 27 en 28 oktober 2005 Aanvullende onderzoek aug./sept. 2006 Netherlands Quality

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Varianten: Sociaal Pedagogische Hulpverlening voltijd, deeltijd, duaal Visitatiedata: 6 en 7 april 2004 2 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen 5 1.1 Voorwoord 7 1.2 Inleiding

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleidingen: Chemie en Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek Visitatiedata: 18 en 19 mei 2004 2 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen 5 1.1 Voorwoord 7 1.2 Inleiding 7 1.3 Werkwijze

Nadere informatie

Hogeschool HBO Nederland

Hogeschool HBO Nederland Hogeschool HBO Nederland Opleiding: Variant: Locaties: Management, Economie & Recht; voltijd hbo-bachelor; Amsterdam, Arnhem, Breda, Groningen, Rotterdam, Utrecht, Weert en Zwolle Visitatiedatum: 2 november

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van bestuur Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 5 februari 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, mei 2007

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Media,

Nadere informatie

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg 5 Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Master Special Educational Needs, bestaande uit 4 opleidingen: - de opleiding leraar speciaal onderwijs algemeen (LSO dt); - de opleiding leraar speciaal

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam

Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Opleiding: Integrale Veiligheid, hbo-bachelor Croho: 39201 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 3 juni 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND. Visitatiedatum: 8 november 2006

Hogeschool INHOLLAND. Visitatiedatum: 8 november 2006 Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Personeel en Arbeid, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Alkmaar, Amsterdam, Den Haag, Haarlem, Rotterdam en Utrecht. Visitatiedatum: 8 november 2006 Netherlands

Nadere informatie

Hogeschool Journalistiek, Fontys Tilburg. Visitatiedata: 15 en 16 maart 2005

Hogeschool Journalistiek, Fontys Tilburg. Visitatiedata: 15 en 16 maart 2005 Hogeschool Journalistiek, Fontys Tilburg Opleiding: Journalistiek Visitatiedata: 15 en 16 maart 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2005 2 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg

Nadere informatie

Hogeschool Avans, Breda / Tilburg Academie voor Technologie en Management

Hogeschool Avans, Breda / Tilburg Academie voor Technologie en Management Hogeschool Avans, Breda / Tilburg Academie voor Technologie en Management Opleiding: Werktuigbouwkunde, hbo-bachelor Varianten: voltijd, deeltijd en duaal Opleiding: Milieugerichte Materiaaltechnologie,

Nadere informatie

Bijlage A Competenties van de opleiding

Bijlage A Competenties van de opleiding Bijlage A Competenties van de opleiding A.1 Curriculum opleiding Werktuigbouwkunde Bouwstenen Stenden Hogeschool heeft de strategische keuze gemaakt om al haar opleidingen op te bouwen met behulp van (deels

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Elektrotechniek, hbo-bachelor; Croho: 34267 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 27 mei 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2008

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Eindhoven

Fontys Hogescholen, Eindhoven Fontys Hogescholen, Eindhoven Opleiding: Management Economie en Recht; hbo-bachelor Croho: 34435 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 16 april 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Breda

Avans Hogeschool, Breda Avans Hogeschool, Breda Opleiding: Management in de Zorg; hbo-bachelor Varianten: deeltijd Croho: 34538 Visitatiedatum: 26 september 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007 2/55 NQA

Nadere informatie

Hogeschool Zeeland Opleiding: Algemene Operationele Techniek (AOT) Varianten: voltijd en duaal

Hogeschool Zeeland Opleiding: Algemene Operationele Techniek (AOT) Varianten: voltijd en duaal Hogeschool Zeeland Opleiding: Algemene Operationele Techniek (AOT) Varianten: voltijd en duaal Visitatiedata: 4 en 5 november 2004 (Vlissingen) Aanvullend bezoek: 18 november 2004 (Utrecht) NQA (Netherlands

Nadere informatie

Bedrijfskunde (AVD) Bedrijfskunde MER (AVD) Financiële Dienstverlening (AVD)

Bedrijfskunde (AVD) Bedrijfskunde MER (AVD) Financiële Dienstverlening (AVD) Bedrijfskunde (AVD) 80074 Bedrijfskunde MER (AVD) 34139 Financiële Dienstverlening (AVD) 80038 Onderwijs- en Examenregeling AVD 17-18 deel B (opleidingsspecifiek) Academie voor Deeltijd Vastgesteld per

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool ,nvao r nederlands-vlaam se accreditatie organisatie S uif Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool datum

Nadere informatie

Hogeschool Zeeland. Visitatiedata: 7 en 8 oktober NQA (Netherlands Quality Agency) en DVC (Dutch Validation Council)

Hogeschool Zeeland. Visitatiedata: 7 en 8 oktober NQA (Netherlands Quality Agency) en DVC (Dutch Validation Council) Hogeschool Zeeland Opleiding: Bouwkunde Visitatiedata: 7 en 8 oktober 2004 2 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen 5 1.1 Voorwoord 7 1.2 Inleiding 7 1.3 Werkwijze 8 1.4 Oordeelsvorming 9 1.5 Oordelen per onderwerp

Nadere informatie

ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen

ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen Opleidingen: Tolk en Vertaler Varianten: Deeltijd Visitatiedata: 6 en 7 april 2005 25 augustus 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, september 2005 2 NQA

Nadere informatie

Hogeschool Utrecht. Huidtherapie, hbo-bachelor. Farmakunde, hbo-bachelor. Visitatiedatum: 16 maart 2006

Hogeschool Utrecht. Huidtherapie, hbo-bachelor. Farmakunde, hbo-bachelor. Visitatiedatum: 16 maart 2006 Hogeschool Utrecht Opleiding: Variant: Opleiding: Varianten: Huidtherapie, hbobachelor voltijd Farmakunde, hbobachelor voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 16 maart 2006 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Variant: Voeding en Diëtetiek (VD), hbo-bachelor voltijd Visitatiedatum: 28 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, november 2005 2 NQA - visitatie

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Communicatie, hbo bachelor Croho: 34405 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 10 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2007 2/63

Nadere informatie

Fontys Hogescholen. Visitatiedata: 15 en 16 april NQA (Netherlands Quality Agency)

Fontys Hogescholen. Visitatiedata: 15 en 16 april NQA (Netherlands Quality Agency) Fontys Hogescholen Opleiding: Varianten: Informatica voltijd en deeltijd Visitatiedata: 15 en 16 april 2004 2 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen 5 1.1 Voorwoord 7 1.2 Inleiding 7 1.3 Werkwijze 8 1.4 Oordeelsvorming

Nadere informatie

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Bouwkunde en Bouwtechnische Bedrijfskunde

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Bouwkunde en Bouwtechnische Bedrijfskunde AVANS Hogeschool HBO-Bachelor Bouwkunde en Bouwtechnische Bedrijfskunde Netherlands Quality Agency (NQA) December 2010 2/61 NQA - Avans Hs.: audit bestaande hbo-bachelor Bouwkunde en Bouwtechnische Bedrijfskunde

Nadere informatie

OPSTELLEN EINDKWALIFICATIES OPLEIDING

OPSTELLEN EINDKWALIFICATIES OPLEIDING OPSTELLEN EINDKWALIFICATIES OPLEIDING MARIANNE KOK/HERBERT WOLDBERG/HVA Toelichting bij opt opstelellen van eindkwalificaties van een opleiding bij de HvA 1 Het opleidingsprofiel: De beroepspraktijk draagt

Nadere informatie

Opleiding: Bedrijfskunde & Agribusiness, bachelor

Opleiding: Bedrijfskunde & Agribusiness, bachelor Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Bedrijfskunde & Agribusiness, bachelor Locaties: School of Agriculture and Technology, Delft (voltijd / duaal) School of Technology, Alkmaar (voltijd) Visitatiedata: 10

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO 2018-2019 Opleidingsdeel voor de bachelor lerarenopleidingen voortgezet onderwijs van Driestar hogeschool (onderdeel van Driestar educatief)

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Visitatiedata : 19 en 20 april 2005

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Visitatiedata : 19 en 20 april 2005 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Varianten: HTS - Autotechniek voltijd en deeltijd Visitatiedata : 19 en 20 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, juli 2005 2 NQA (Netherlands

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, hbo-bachelor; Visitatiedatum: 10 oktober 2006

Hogeschool Rotterdam. Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, hbo-bachelor; Visitatiedatum: 10 oktober 2006 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Varianten: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, hbo-bachelor; voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 10 oktober 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2006

Nadere informatie

Fontys Hogeschool, Venlo

Fontys Hogeschool, Venlo Fontys Hogeschool, Venlo Opleiding: International Business Economics, hbo-bachelor; Varianten: voltijd Visitatiedatum: 22 februari 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006 2 NQA -

Nadere informatie

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor , nvao v nederlands - viaamse accreditatieorganisatie es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Pedagogisch Management Kinderopvang van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Visitatiedata: 28 en 29 oktober 2004. NQA (Netherlands Quality Agency)

Hogeschool Rotterdam. Visitatiedata: 28 en 29 oktober 2004. NQA (Netherlands Quality Agency) Hogeschool Rotterdam Opleidingen: Bedrijfskundige informatica (BI), voltijd en deeltijd Grafimediatechnologie (GMT), voltijd Hogere informatica (INF), voltijd en deeltijd Technische informatica (TI), voltijd

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM College van bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-master Integraal Leiderschap

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Delft

Hogeschool INHOLLAND, Delft Hogeschool INHOLLAND, Delft Opleiding: Plattelandsvernieuwing, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 20 en 21 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, augustus 2005 2 NQA - visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd Visitatiedatum: 25 juni 2007 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag

Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag Visitatiedatum: 31 oktober 2006 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Commerciële Economie, hbo bachelor; Croho: 34402 Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Visitatiedatum: 25 april 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de. Hogeschool INHOLLAND. Postbus CN DEN HAAG

Besluit. College van Bestuur van de. Hogeschool INHOLLAND. Postbus CN DEN HAAG College van Bestuur van de Hogeschool INHOLLAND Postbus 95597 2509 CN DEN HAAG Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van de aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

Financiële Dienstverlening (AVD) Bedrijfskunde MER (AVD) Bedrijfskunde (AVD)

Financiële Dienstverlening (AVD) Bedrijfskunde MER (AVD) Bedrijfskunde (AVD) Financiële Dienstverlening (AVD) Bedrijfskunde MER (AVD) Bedrijfskunde (AVD) Onderwijs- en Examenregeling AVD 17-18 deel B (opleidingsspecifiek) Academie voor Deeltijd Vastgesteld per 9 juni 2017 Instemming

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM

Besluit. College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus 25035 3001 HA ROTTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleiding: Management, Economie en Recht; hbo-bachelor, croho: 34435 Locatie: Zwolle Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 16 april 2009 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Visitatiedatum: 11 september 2007

Visitatiedatum: 11 september 2007 Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Accountancy; bachelor, croho: 34406 Locaties: Alkmaar, Amsterdam/Diemen, Rotterdam Opleiding: Bedrijfseconomie; bachelor, croho: 34401 Locaties: Alkmaar, Amsterdam/Diemen,

Nadere informatie

Hogeschool Utrecht. Opleidingen: HBO-V, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal. Visitatiedata: 25 april 2006

Hogeschool Utrecht. Opleidingen: HBO-V, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal. Visitatiedata: 25 april 2006 Hogeschool Utrecht Opleidingen: HBOV, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedata: 25 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006 2 NQA Hogeschool Utrecht, opleiding

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd. Bedrijfskundige Informatica. Visitatiedata: 21 en 22 oktober 2004

Hogeschool Zuyd. Bedrijfskundige Informatica. Visitatiedata: 21 en 22 oktober 2004 Hogeschool Zuyd Opleiding: Varianten: Bedrijfskundige Informatica voltijd, deeltijd Visitatiedata: 21 en 22 oktober 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, april 2005 2 NQA - visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Visitatiedata: 21 en 22 september NQA (Netherlands Quality Agency)

Hogeschool Rotterdam. Visitatiedata: 21 en 22 september NQA (Netherlands Quality Agency) Hogeschool Rotterdam Opleiding: Maritiem Officier Visitatiedata: 21 en 22 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam opleiding Maritiem Officier Inhoud 3 Deel

Nadere informatie

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Opleiding: Docent Beeldende Kunst & Vormgeving, hbo-bachelor; Croho: 39100 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 11 september 2007 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Conceptkaders HBO5 3 november 2009

Conceptkaders HBO5 3 november 2009 Conceptkaders HBO5 3 november 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toetsing van tot HBO 5 om te vormen opleidingen 5 2.1 Opzet 5 2.2 Beoordelingskader voor tot HBO 5 om te vormen opleidingen 6 2.2.1 Basisgegevens

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND. Opleiding: Mondzorgkunde. Visitatiedata: 26 en 27 april NQA (Netherlands Quality Agency)

Hogeschool INHOLLAND. Opleiding: Mondzorgkunde. Visitatiedata: 26 en 27 april NQA (Netherlands Quality Agency) Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Mondzorgkunde Visitatiedata: 26 en 27 april 2004 2 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen 5 1.1 Voorwoord 7 1.2 Inleiding 8 1.3 Werkwijze 8 1.4 Oordeelsvorming 10 1.5 Oordelen per

Nadere informatie

Avans Hogeschool, s-hertogenbosch

Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Integrale veiligheid, hbo bachelor Croho: 39201 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 12 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Rotterdam. Postbus HA ROTTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Rotterdam. Postbus HA ROTTERDAM College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus 25035 3001 HA ROTTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van

Nadere informatie