Fontys Hogescholen, Tilburg en Sittard

Transcriptie

1 Fontys Hogescholen, Tilburg en Sittard Opleiding: Leraar voortgezet onderwijs 1e graad Lichamelijke Opvoeding hbo-bachelor Croho: Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 2 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, februari 2009

2 2/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 20 Onderwerp 3 Inzet van personeel 35 Onderwerp 4 Voorzieningen 38 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 43 Onderwerp 6 Resultaten 46 Deel C: Bijlagen 51 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 52 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 61 Bijlage 3: Bezoekprogramma 65 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 66 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 69 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt) 3/75

4 4/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt) 5/75

6 6/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Leraar vo 1e graad Lichamelijke Oefening van Fontys Hogescholen in Tilburg heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in februari 2008 toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 2 april Het panel bestond uit: De heer dr. H. Stegeman (voorzitter, domeinpanellid); De heer dr. B. Brouwer (domeinpanellid ); Mevrouw M.C. Peters (studentpanellid); De heer drs. J.H. Boerke (NQA-Auditor) De heer R. V. van der Dussen (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Bij de Fontys Hogescholen staan ruim studenten ingeschreven. De school biedt, verspreid over het hele land, onderdak aan 200 bacheloropleidingen en 10 masteropleidingen op de gebieden communicatie, economie, educatie, gezondheidszorg, informatica, kunsten, logistiek, mens en maatschappij en techniek. Er werken circa personen, die samen fte bezetten. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt) 7/75

8 Fontys profileert zich als een moderne hogeschool met innovatieve onderwijsproducten. Het strategisch beleid heeft zij vastgelegd in de nota Idealisme in Learning Communities (2002). In Fontys is in 2004 een omvangrijk veranderprogramma van start gegaan. Het programma heeft de naam Biloba meegekregen. De twee doelen ervan zijn: de inrichting van bacheloropleidingen volgens een major-minormodel en de transformatie van de huidige leeren onderwijsprocessen naar competentiegericht en flexibel leren, beoordelen en onderwijzen. Elke bacheloropleiding van Fontys bestaat na afloop van het programma in principe uit een major van 180 EC in de hoofdrichting en twee minoren van 30 EC. Fontys heeft haar opleidingen ondergebracht in 37 instituten. De Fontys Sporthogeschool te Tilburg en Sittard is één van de instituten. De opleiding Leraar Lichamelijke Opvoeding maakt deel uit van dit instituut. Aan de Fontys Sporthogeschool studeerden in 2007 ongeveer 1400 studenten. Er waren circa 120 medewerkers direct of indirect bij het onderwijsproces betrokken. De opleiding had in het studiejaar studenten, in studenten. De hogeschool beschikt in het studiejaar over een omvang van 87 fte, waarvan 51,2 fte is betrokken bij de opleiding LLO. De docent/student ratio is 1:17,6. De opleiding Leraar Lichamelijke Opvoeding wordt aangeboden in de vormen voltijd en deeltijd. De twee opleidingsvarianten zijn gelijk wat betreft het beroepsprofiel en de hieraan gekoppelde eisen ten aanzien van de competentieniveaus. De opleiding wordt op twee locaties aangeboden: Tilburg en Sittard (alleen de propedeuse). Sinds 2006 is de hogeschool gestart met competentiegestuurd onderwijs. Vanaf studiejaar kunnen studenten kiezen uit twee afstudeervarianten: lichamelijke opvoeding regulier en speciaal bewegingsonderwijs. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode maart 2008 inhoudelijk voor op het bezoek d.d. 2 april Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformaat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en 8/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)

9 prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in mei 2008 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in januari 2009 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in februari Het visitatierapport is uiteindelijk in februari 2009 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt) 9/75

10 Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien de deeltijdopleiding inhoudelijk voornamelijk zijn gebaseerd op dezelfde leerarrangementen als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. Als gevolg van de bevindingen van het panel op een aantal facetten voor de deeltijdopleiding heeft de opleiding bij de NVAO uitstel aangevraagd van de beoordeling van het visitatierapport door de NVAO. De NVAO heeft dat uitstel verleend. In die uitstelperiode heeft de opleiding een verbetertraject doorgevoerd met als belangrijkste resultaat dat de deeltijdvariant vrijwel conform die van de voltijdvariant wordt uitgevoerd. In een natraject heeft het panel op basis van uitgebreid nageleverd materiaal (Aanvullend zelfevaluatierapport en bijlagen) de betreffende facetten (2.2, 2.6, 4.2 en 6.1) opnieuw beoordeeld. 10/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Voltijd Deeltijd Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Voldoende 1.2 Niveau bachelor Goed Voldoende 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Goed Voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Voldoende 2.4 Studielast Voldoende Voldoende 2.5 Instroom Goed Goed 2.6 Duur Voldaan Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Voldoende Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Goed Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt) 11/75

12 Doelstellingen opleiding De voltijdopleiding scoort op twee facetten een goed en op één een voldoende. De deeltijdopleiding scoort op twee facetten een voldoende. En op één een goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Programma De voltijdse opleiding scoort twee keer een voldoende, vijf keer een goed en één keer voldaan. De deeltijdse opleiding heeft vijf keer een voldoende, twee keer een goed en één keer een voldaan gekregen. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Inzet van personeel De twee opleidingen scoren drie keer goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Voorzieningen De twee opleidingen hebben op één facet een goed en één facet een voldoende gekregen. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Interne kwaliteitszorg De twee opleidingen hebben op twee facetten een goed gekregen. Eén facet was voldoende Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Resultaten De voltijdopleiding scoort op één facet een goed en op één facet een voldoende. De deeltijdopleiding scoort op twee facetten ene voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt) 13/75

14 14/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen vt: Voldoende dt: Voldoende Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Studenten kunnen via de opleiding Leraar Lichamelijke Opvoeding het diploma Bachelor of Education behalen. In 2004 heeft de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL) bekwaamheidseisen voor leraren beschreven. Deze zijn in 2006 in werking getreden. De Bestuurscharter Lerarenopleidingen stelt dat de lerarenopleidingen vallen binnen het pedagogische domein. Alle opleidingen dienen te voldoen aan de competenties die binnen het domein Bachelor of Education vereist zijn. Fontys Sporthogeschool maakt deel uit van The European Physical Education Network (I3PE). Het internationale netwerk organiseert verschillende activiteiten. Uit een benchmark met omringende landen is gebleken dat grote verschillen bestaan tussen de structuur en de plaats van lichamelijk opvoeding binnen de doelstellingen. Een verdergaande explicitering van de (inter)nationale positie van de opleiding is niet zichtbaar. De in samenwerking met het werkveld opgestelde landelijke opleidingskwalificaties uit 1999 zijn in 2005 herzien. Ze sluiten aan bij het door de Koninklijke Vereniging van Leraren Lichamelijke Opvoeding (KVLO) in 2004 ontwikkeld beroepscompetentieprofiel voor leraren lichamelijke opvoeding, de bekwaamheidseisen voor leraren die in 2006 in werking zijn getreden en de generieke kernkwalificaties voor het hbo. De gemeenschappelijk eindkwalificaties zijn vastgesteld in het landelijk overleg van Academies voor Lichamelijke Opvoeding (ALODO). De opleiding sluit met haar opleidingscompetentieprofiel aan bij de, in de Wet BIO vastgelegde, SBL-competenties. De competenties van de opleiding zijn afkomstig van een landelijk profiel en daarmee direct ontleend aan de eisen van vakgenoten en de beroepspraktijk. Het opleidingscompetentieprofiel is in samenspraak met vertegenwoordigers van het werkveld ontwikkeld in het bijzonder binnen de Klankbordgroep Lichamelijk Opvoeding en door de Raad van Advies van commentaar voorzien en definitief vastgesteld. Nieuw voltijds curriculum (vanaf ) De opleiding heeft er voor gekozen om op basis van bovengenoemde landelijke documenten een eigen competentieprofiel op te stellen. Het competentieprofiel is opgesteld conform de uitgangspunten van de Biloba onderwijstransformatie binnen NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt) 15/75

16 Fontys. De competenties in het Opleidingscompetentieprofiel Bachelor of Education (2007) zijn identiek aan de SBL-competenties. Om aan de vereisten vanuit KVLO en ALODO te voldoen, zijn de SBL-competenties gekoppeld aan kenmerkende beroepssituaties. Dit zijn situaties waarmee een (toekomstige) beroepsbeoefenaar regelmatig te maken heeft en die kenmerkend zijn voor het beroep leraar LO. In een kenmerkend beroepssituatie staat een taak centraal die de leraar LO in een bepaalde context uitvoert. De competenties zijn in de vorm van een matrix in relatie gebracht met de kenmerkende beroepssituaties (zie bijlage 5). Voor elke kenmerkende beroepssituatie worden voor de competenties die in die situatie van toepassing zijn de prestatie-indicatoren gegeven. Uit het competentieprofiel van de opleiding blijkt dat prestatie-indicatoren op drie niveaus worden beschreven. De drie niveaus beschrijven het niveau waarop de student in de onderscheiden kenmerkende beroepssituaties de competentie beheerst. De niveaus worden op grond van de volgende criteria vastgesteld: - Zelfstandigheid in de uitvoering van de taak: moet de taak onder volledige begeleiding worden uitgevoerd, met enige begeleiding op afroep of op afstand, of geheel zelfstandig. - Omvang/draaglast en complexiteit van de taak: is het een taak die een uur, dag, week, enkele maanden of een jaar duurt en hoeveel kennis en vaardigheden zijn ervoor nodig. - Complexiteit van de kenmerkende situatie: betreft de taak een simpele of complexe. Oud voltijds curriculum (tot ) De SBL-competenties zijn terug te vinden in de competentiematrix die ten grondslag ligt aan het curriculum voor studenten die voor zijn gestart (zie bijlage 5). De eerste vier SBL-competenties worden beroepsrollen genoemd; de laatste drie competenties worden contexten van beroepshandelen genoemd. Deeltijd Voor deeltijdstudenten zijn de eindkwalificaties uitgedrukt in eindtermen (zie bijlage 5) en vastgelegd in het document Eindtermen voor de Fontys Hogeschool (2000). De gehanteerde eindtermen zijn de eindtermen zoals de voltijdopleiding die tot het cohort hanteerde. De opleiding geeft in een dekkingsschema weer welke SBLcompetenties de betreffende eindtermen dekken. In de ogen van het panel is het schema adequaat. De eindtermen zijn gedefinieerd op drie niveaus van professionaliteit, te weten: A. De leraar lichamelijke opvoeding in bewegingsonderwijssituaties (hij vervult hierbij taken als pedagoog, bewegingsdidacticus en verzorgen van lessen in het brede onderwijswerkveld); B. De leraar lichamelijke opvoeding in de schoolsituatie; C. De leraar lichamelijk opvoeding in de wereld van de lichamelijke opvoeding en sport. Vanaf studiejaar hanteert de deeltijdse variant voor eerstejaars studenten hetzelfde competentieprofiel als de voltijdse variant. 16/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)

17 Het panel heeft vastgesteld dat de competenties van de voltijdse opleiding voldoen aan de eisen die vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan opleidingen die opleiden tot leraar Lichamelijke Opvoeding. Aansluiting bij SBL en het gegeven dat de vertaling van de competenties in samenwerking met het werkveld is ontwikkeld, staan borg daarvoor. Het panel mist echter een vergelijking met aanverwante opleidingen in binnen- en buitenland. Op basis van een dergelijk vergelijking kan de opleiding haar relatieve positie in het binnen- en buitenland beschrijven. Gezien het bovenstaande is het panel van oordeel dat de voltijdse opleiding voldoet aan het criterium dat geldt voor dit facet en beoordeelt het facet met een voldoende. Voor de deeltijdse variant geldt het volgende. Het panel heeft vastgesteld dat voor de deeltijdse variant een periode andere eindkwalificaties waren geformuleerd dan voor de voltijdse variant. Het vernieuwd opleidingscompetentieprofiel geldt pas met ingang van het cohort , waarmee aansluiting met SBL expliciet is gemaakt. Het is voor het panel niet geheel duidelijk geworden waarom de opleiding er niet voor heeft gekozen om de ontwikkelingen op dit punt binnen de deeltijdopleiding direct parallel te laten lopen met die binnen de voltijdopleiding. Het panel heeft de eindtermen van de deeltijdse variant bestudeerd. Hoewel niet formeel afgestemd op SBL, is het panel van mening dat de eindtermen uit 2000 die tot het cohort geldend waren het huidige beroepsprofiel dekken en daarmee de naderhand geformuleerde beroepscompetenties. Het panel is dan ook van oordeel dat de deeltijdse opleiding voldoet aan het criterium dat geldt voor dit facet en beoordeelt het facet met een voldoende. Facet 1.2 Niveau bachelor vt: Goed dt: Voldoende Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het Bestuurscharter Lerarenopleiding (2006) is een matrix opgenomen waarin een koppeling wordt gemaakt met de Dublin descriptoren en de competenties zoals deze door de Stichting Bekwaamheidseisen Leraren (SBL) zijn opgesteld en in de Wet BIO zijn vastgelegd. Deze matrix geeft per competentie aan op welke wijze de Dublin descriptoren gerealiseerd worden. Daar de opleiding de competenties van de Stichting Bekwaamheidseisen Leraren heeft overgenomen, is deze matrix hier ook van toepassing. In een overzicht heeft de opleiding inzichtelijk gemaakt op welke wijze de Dublin descriptoren terug te vinden zijn in het competentieprofiel van de opleiding LO. Voor elke Dublin descriptor is aangegeven welke prestatie-indicatoren uit het opleidingscompetentieprofiel daarop betrekking hebben. Hiermee heeft de opleiding op inzichtelijke wijze een overzicht gemaakt van de afstemming van enerzijds de competenties en de prestatie-indicatoren en anderzijds de Dublin descriptoren. Het panel heeft de koppeling bestudeerd en concludeert dat deze adequaat is vormgegeven. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt) 17/75

18 Enkele voorbeelden van deze relatie: Kennis en inzicht komt onder meer aan de orde binnen de pedagogische competenties op het gebied van opvoeding, leren, ontwikkeling en mogelijkheden/belemmeringen daarbinnen. Binnen de vakinhoudelijke en didactische competenties wordt de leerinhoud van vakken, didactiek (in relatie tot leren) en de opbouw en samenhang van schoolmethodes onder de descriptor kennis en inzicht geplaatst. Het toepassen van kennis en inzicht komt bijvoorbeeld tot uiting in de vakinhoudelijke en didactische competentie waar de studenten gebruik maken van kennis over gedragsverandering en gedragsbehoud, anatomie en fysiologie van de bewegende mens. Het toepassen van kennis en inzicht komt ook aan de orde waar de studenten organisatiemodellen gebruiken binnen de organisatorische competentie. De descriptor oordeelsvorming komt zoal aan de orde binnen de competentie pedagogisch waar de student het cognitieve en het sociaal emotionele gedrag van het kind beoordeelt en zijn pedagogisch handelen tijdens het bewegingsonderwijs hierop aanpast. Het uitleggen en verantwoorden van keuzes op het gebied van schoolontwikkeling en innovatie, rekening houdend met de doelgroep zoals collega s, directie en bestuur, vallen onder de competentie samenwerken met collega s en wordt geplaatst bij de descriptor communicatie. De descriptor leervaardigheden komt onder meer aan de orde bij de vakinhoudelijke en didactische competentie waar de studenten met in achtneming van systematisch oriënteren, plannen, uitvoeren van ontwikkel- en verbeteracties reflecteren op de eigen onderwijspraktijk en in staat zijn professionele leervormen in te schakelen. De deeltijdse variant hanteert andere eindkwalificaties. Gezien het feit dat de opleiding een dekkingsmatrix heeft opgesteld waarin inzichtelijk wordt op welke wijze de SBLcompetenties de eindtermen van de deeltijdse variant dekken (zie 1.1), concludeert het panel dat de eindtermen van de deeltijd voldoen aan de vereisten van de Dublin descriptoren. Het panel heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties van de twee varianten voldoen aan de beschrijving van de kwalificaties in de Dublin descriptoren. Op basis hiervan is het panel van oordeel dat de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van bachelorkwalificaties. Daar de relatie tussen de eindkwalificaties van de deeltijdse en de Dublin descriptoren variant op indirecte wijze is vormgegeven, beoordeelt het panel dit facet voor de deeltijd met een voldoende. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor vt: Goed dt: Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. 18/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)

19 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft een eigen Raad van Advies en een Klankbordgroep Lichamelijke Opvoeding, die adviseren over de actualiteit en relevantie van het beroepsprofiel, de competenties en startkwalificaties. Het panel heeft dit vastgesteld na bestudering van de verslagen van deze commissies en het visitatiegesprek met enkele vertegenwoordigers. Het opleidingscompetentieprofiel is in samenspraak met vertegenwoordigers van het werkveld ontwikkeld, in het bijzonder met de Klankbordgroep Lichamelijke Opvoeding en door de Raad van Advies van commentaar voorzien. Het panel heeft een en ander vastgesteld op basis van bestudering van de verslagen. Het panel heeft het opleidingsprofiel vergeleken met de landelijke profielen van ALODO en KVLO. In de ogen van het panel vertonen de documenten de noodzakelijke overlap (zie ook 1.1). De aansluiting die de geformuleerde eindkwalificaties hebben met de door ALODO en KVLO opgestelde documenten, waarborgt dat in de eindkwalificaties het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar blijkt. Uit het startbekwaamhedenonderzoek, dat de opleiding in 2006 onder werkgevers heeft gehouden, blijkt dat de werkgevers de startbekwaamheden van afgestudeerden voldoende relevant vinden. De opleiding Leraar Lichamelijke Opvoeding leidt op voor het beroep van leraar. Zoals in de verschillende profielen te zien is kunnen hierbij rollen op drie niveaus worden onderscheiden: 1. De leraar die functioneert in verschillende bewegingsonderwijsleersituaties. Het gaat hierbij om het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van lessen bewegingsonderwijs. 2. De leraar als medewerker van een schoolorganisatie. Hierbij kan worden gedacht aan taken als het ontwikkelen van een vakwerkplan, het vervullen van een rol als mentor en het uitvoeren van materiële, financiële en organisatorische beheerstaken. 3. De leraar die een rol heeft binnen verschillende sectoren van de samenleving waarbinnen sport en bewegen een rol speelt. Van de leraar wordt onder andere verwacht dat hij maatschappelijke ontwikkelingen en trends op het gebied van onderwijs, bewegen en sport kan vertalen in zijn eigen handelen. Ook wordt van hem verwacht dat hij beleidsplannen op het gebied van onderwijs, bewegen en sport kan ontwikkelen, uitvoeren en evalueren. De rollen van een leraar LO buiten de context van de school worden steeds belangrijker. Sport en bewegen binnen en buiten school raken steeds meer vervlochten met elkaar. Er zijn steeds meer (beleids)initiatieven vanuit overheid en andere organisaties waarin scholen, buurtverenigingen en (lokale) overheden samenwerken bij het stimuleren, ontwikkelen en organiseren van een bewegingsaanbod voor verschillende doelgroepen. Leraren LO zullen als gevolg hiervan steeds vaker combinatiefuncties vervullen waarbij ze zowel in het onderwijs als in organisaties waarmee het onderwijs samenwerkt, werkzaam zullen zijn. Het panel heeft de eindkwalificaties bestudeerd vanuit het perspectief van de oriëntatie van de opleiding. Het panel heeft eerder (onder 1.1) vastgesteld dat de eindkwalificaties in voldoende mate aansluiten bij de eisen van vakgenoten en de relevante beroepspraktijk. Het beroepsbeeld en de beroepsrollen zijn tot stand gekomen in overleg NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt) 19/75

20 met diverse vertegenwoordigers van het werkveld. Voorts is het panel van mening dat de eindkwalificaties het niveau van een beginnend leraar in het basis- en het voortgezet onderwijs weerspiegelen. Het panel stelt vast dat de gehanteerde eindkwalificaties aansluiten bij de maatstaven en sociale context waarin de leraar LO zijn beroep uitoefent. Het panel is dan ook van oordeel dat de opleiding voldoet aan de criteria die gelden voor een opleiding binnen het HBO. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO vt: Goed dt: Voloende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding legt in de vorm van een body of knowledge vast welke kennis studenten moeten beheersen aan het eind van de opleiding. Studenten weten welke kennis ze moeten beheersen op grond van de informatie in de studiehandleidingen en op grond van de lijst met verplichte en aanbevolen literatuur. Het panel heeft de verplichte literatuurlijst bestudeerd en heeft vastgesteld dat de gebruikte vakliteratuur adequaat is. In de ogen van het panel worden deeltijdstudenten via het studiemateriaal te weinig in aanraking gebracht met actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Het aangetroffen studiemateriaal is op sommige punten te gedateerd. Voltijdstudenten voeren in de opleiding een eenvoudig toegepast onderzoek uit. Studenten die vóór met de studie zijn gestart, beginnen hiermee in het derde studiejaar. In dit studiejaar vindt een wetenschappelijke oriëntatie plaats. In het vierde studiejaar moeten studenten in het kader van hun afstuderen zelf een eenvoudig onderzoek uitvoeren. Ze kiezen hiervoor in overleg met hun begeleider van de stageschool en hun scriptiebegeleider een onderwerp. De resultaten van het onderzoek moeten ze vertalen naar een praktische toepassing voor de praktijk. Studenten die in of na met hun studie zijn gestart, worden vanaf het eerste studiejaar geconfronteerd met toegepast onderzoek. In het eerste studiejaar gaat het hierbij om het gebruik van literatuur en onderzoeksresultaten. In het tweede studiejaar gaan ze zelf een eenvoudig onderzoek uitvoeren. Bij deeltijdstudenten ligt het accent op het leren in interactie met de beroepspraktijk. Omdat zij allemaal in de praktijk werkzaam zijn, zo beschrijft het ZER, biedt de 20/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)

21 beroepspraktijk voor hen veel mogelijkheden om kennis en ervaring op te doen. In de deeltijdopleiding worden beroepsvaardigheden vooral door middel van stages in de beroepspraktijk ontwikkeld. De Fontys Sporthogeschool participeert in een aantal netwerken, waarbinnen nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied en in het beroepenveld aan de orde komen. Zo is Fontys Sporthogeschool vertegenwoordigd in het I3PE, een internationaal netwerk waarin integratie, implementatie en innovatie op het gebied van bewegingsonderwijs centraal staan. Ook participeert de opleiding in het ALOCO. Dit is een overlegorgaan van opleidingscoördinatoren van opleidingen leraar lichamelijke opvoeding. Ook binnen dit netwerk komen nieuwe ontwikkelingen binnen het vakgebied aan bod. De Fontys Sporthogeschool kent het lectoraat Fysieke activiteit en gezondheid met een bijbehorende kenniskring. Het lectoraat geeft onder meer sturing aan de ontwikkeling en het onderhoud van de kennisbasis van de bacheloropleiding door middel van het samenstellen van een body of knowledge. Daarnaast blijft de opleiding op de hoogte van externe ontwikkelingen doordat een aantal docenten deels gedetacheerd is bij externe organen, zoals de KVLO en de Alliantie School en Sport. Actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk zijn ook zichtbaar in het onderwijs. Zo moeten studenten in aansluiting op de toenemende samenwerking tussen buurt, onderwijs en sport in het eerste studiejaar een project opzetten waarin ze een beweegprogramma ontwikkelen en organiseren. In het project moeten ze met een school en minimaal twee externe partijen samenwerken. Het panel heeft ook vastgesteld dat de workshops in het vierde jaar aansluiten op actuele ontwikkelingen, zoals de workshop De studierichting sport, dienstverlening en veiligheid op het vmbo. Op de elektronische leeromgeving heeft het panel geconstateerd dat er teksten en artikelen beschikbaar zijn waaruit blijkt dat in het voltijdse onderwijs oog is voor de actualiteit, zoals ontwikkelingen in het kader van de Alliantie School & Sport. Studenten hebben de mogelijkheid om via de website van de Fontys mediatheek op zoek te gaan naar literatuur. Via deze site worden studenten van de opleiding ook geïnformeerd over de nieuwste uitgaven op het gebied van Educatie en Sport. Het panel heeft een overzicht ontvangen van artikelen die in het onderwijs zijn gebruikt. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding voldoende gebruik maakt van recente artikelen uit binnen- en buitenland, waarmee een verband wordt gelegd met actuele ontwikkelingen in het vakgebied. Voor voltijdstudenten die vóór met hun studie zijn gestart, zijn modulen ontwikkeld die zich specifiek richten op de beroepsvaardigheden (de modulen Beroepsvaardigheden). In deze modulen wordt onderscheid gemaakt tussen beroepsvaardigheden intern en extern. Bij beroepsvaardigheden intern worden studenten op de stage voorbereid en hierbij ondersteund, zowel theoretisch als praktisch. Extern wil zeggen dat studenten op een school stage lopen. Studenten lopen vanaf het eerste studiejaar stage. In het vierde studiejaar komen de beroepsvaardigheden ook expliciet aan bod in de projectlijn. Studenten moeten in het vierde jaar een project uitvoeren voor een externe opdrachtgever. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt) 21/75

22 Voor voltijdstudenten die in of na met hun studie zijn gestart, staat in elk leerarrangement een beroepsproduct centraal. Een beroepsproduct is een product of dienst binnen het beroepsdomein, dat in het kader van een beroepsactiviteit wordt geleverd. Een voorbeeld van een beroepsproduct is het maken van een lesvoorbereidingsformulier. Elk beroepsproduct doet een beroep op verschillende beroepsvaardigheden. Sommige beroepsproducten worden op de opleiding gerealiseerd, andere in de praktijk. Uit evaluaties blijkt dat studenten tevreden zijn over de inhoud van het onderwijs en de gebruikte literatuur. Ook zijn studenten tevreden over de actualiteit binnen het onderwijs en het studiemateriaal. Studenten zijn zeer tevreden over de mate waarin de stage hen voorbereidt op hun toekomstig beroep. Dit beeld werd tijdens het visitatiebezoek door de studenten, zowel uit Tilburg en Sittard, bevestigd. Deeltijdse studenten gaven aan de actualiteit te missen in het onderwijs. Zo staan de opdrachten te ver van de praktijk. Het panel is van mening dat de invulling van het programma voldoet aan de vereisten van een hbo-opleiding. Het panel heeft waardering voor de wijze waarop voltijd- en deeltijdstudenten worden voorbereid op hun toekomstig beroep; de beroepsvaardigheden worden op een hoog niveau ontwikkeld. Het panel is wat de deeltijdopleiding betreft van mening dat de studenten slechts mondjesmaat in aanraking komen met (theoretisch) studiemateriaal waarin actuele ontwikkelingen gereflecteerd worden of waarin een expliciete koppeling wordt gemaakt met de praktijk. In de ogen van het panel zou dit aspect versterkt kunnen worden; het panel beoordeelt dit facet voor de deeltijdse variant dan ook met een voldoende. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma vt: Goed dt: Voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor studenten die voor zijn gestart, bestaat de opleiding uit modulen. Bij elke module hoort een modulebeschrijving. In de beschrijving is aangegeven op welke competenties de module betrekking heeft. De competenties zijn in de modulebeschrijving nader uitgewerkt in de vorm van leerdoelen. De opleiding heeft in een document per competentie en per module de relatie tussen leerdoel en competentie zichtbaar gemaakt. In dit document is te zien dat alle modulen samen het geheel aan competenties dekken. Vanaf studiejaar bestaat het opleidingsprogramma uit leerarrangementen. Elk leerarrangement heeft betrekking op een kenmerkende beroepssituatie waarbij een beroep wordt gedaan op een aantal competenties. In het opleidingscompetentieprofiel is 22/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)

23 elke competentie gespecificeerd in de vorm van prestatie-indicatoren. Bij elk leerarrangement wordt aangegeven welke prestatie-indicatoren uit het opleidingscompetentieprofiel aan bod komen. De prestatie-indicatoren fungeren daarbij als leerdoelen van het leerarrangement, waardoor de relatie tussen de leerarrangementen en het opleidingscompetentieprofiel inzichtelijk wordt. In het overzicht is gespecificeerd hoe het opleidingscompetentieprofiel op A-niveau, B- en C-niveau wordt gedekt. Deeltijd Het deeltijdprogramma richt zich op het competentiebeheersingsniveau B en C (zie pagina 16). Studenten starten direct in de hoofdfase. Ze worden verondersteld competent te zijn op niveau A. Dat wordt gecheckt door middel van een intake-assessment (zie 2.5). Voor het oude deeltijdprogramma geldt dat de doelstellingen van de modulen gerelateerd zijn aan de eindtermen van de opleiding. In een apart document is de relatie aangegeven tussen de leerdoelen in de modulen en de beoogde eindkwalificaties. Hieruit blijkt dat het programma in beperkte mate de aspecten schoolsituatie (mesonivo) en de wereld van lichamelijke opvoeding en sport belichtte. Inmiddels is ook voor de deeltijdvariant het programma vernieuwd. Dat programma staat beschreven in het document Opleidingskader Deeltijd. Het programma is gebaseerd op dezelfde eindkwalificaties(competenties) die ook voor de voltijdopleiding gelden. In twee uigebeide matrixen laat de opleiding per niveau zien in welke leerarrangementen welke competenties en prestatie-indicatoren (leerdoelen) aan bod komen. Ook in de studiehandleidingen wordt uitgebreid aangeven aan welk beroepsproduct wordt gewerkt, uit welke beroepskenmerkende situatie dit product voortkomt en aan welke kerncompetenties en prestatie-indicatoren gewerkt wordt.zo wordt duidelijk dat ook voor de deeltijdopleiding geldt dat de nagestreefde competenties door het curriculum worden gedekt. Het programma bestaat uit een major van 210 EC en ene minor van 30 EC. Het programma wordt georganiseerd binnen semesters van 20 weken die bestaan uit drie blokken van vijf weken Net als bij de voltijdopleiding wordt ook hier gewerkt met leerarrangementen. Binnen elk leerarrangement staat een beroepsproduct centraal dat is afgeleid van een bepaalde kritische beroepssituatie. In een leerplanschema is aangegeven hoe de beroepsproducten zijn gerelateerd aan de programmaonderdelen. De kern van het programma bestaat uit de leerarrangementen Aan het werk (AHW) in... Steeds staat het lesgeven in een bepaalde context centraal. Contexten zijn: basisonderwijs, vernieuwde onderbouw vo, vmbo en tweede fase. In deze leerarrangementen zijn opgenomen: de stage, de theorielessen, praktijklessen, praktijkgestuurd onderzoek en de studieloopbaanbegeleiding. Naast de LA AHW volgen de studenten een aantal kleinere leerarrangementen die betrekking hebben op andere kenmerkende beroepssituaties (bijvoorbeeld School & Sport, LO & speciale zorg en E evenementen). Didactiek en methodische vaardigheden komen aan bod in de leerarrangementen AHW. Bewegings- en onderwijsvaardigheden worden aangeleerd in de leerarrangementen Bewegingsvaardigheden en Methodiek, waarbij de verhouding tussen beide type vaardigheden 50/50 is. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt) 23/75

24 Het panel stelt vast dat in dit vernieuwde curriculum de aspecten schoolsituatie (mesonivo) en de wereld van lichamelijke opvoeding en sport voldoende worden belicht. Het panel vindt het ook een sterke verbetering dat het toepassen van praktijkgestuurd onderzoek nu als een rode draad door het programma loopt. Het is uitgewerkt in de leerarrangementen AHW in... Steeds wordt een onderzoeksmethode of onderzoeksgerichte vaardigheid geoefend. Voorbeelden zijn: bronnenonderzoek, hanteren van een observatiemethode, opstellen en gebruiken van vragenlijsten. Het is de bedoeling dat studenten de onderzoekslijn afsluiten in de afstudeerfase in de vorm van een actieonderzoek tijdens de stage. Het panel heeft de curricula bestudeerd vanuit het perspectief van de geformuleerde eindkwalificaties. Het panel kan zich goed vinden in de manier waarop in het ZER en de aanvullende documenten een relatie is gelegd tussen de eindkwalificaties en de onderdelen van het (oude en nieuwe) voltijdse programma. Het panel heeft vastgesteld dat de beschrijvingen van de modulen en de leerarrangementen, bijvoorbeeld op de elektronische leeromgeving, de relatie met de eindkwalificaties expliciet leggen, waardoor het duidelijk is welke competenties op welk niveau aan de orde worden gesteld. Het panel is van oordeel dat het programma zo is ingericht en gestructureerd dat studenten in staat zijn om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het nieuwe programma in het bovengenoemde visiedocument van de deeltijdopleiding voldoet in de ogen van het panel aan de eisen en richtlijnen. De aspecten schoolsituatie (mesonivo) en de wereld van lichamelijke opvoeding en sport worden nu voldoende belicht. Er wordt in het programma meer en systematischer aandacht besteed aan onderzoekvaardigheden. De onderwijsvaardigheden krijgen in de stage en de methodiek bij bewegingsvaardigheden voldoende aandacht. Omdat het gaat om recente verbeteringen, waarvan een deel nog geïmplementeerd moet worden en de effectiviteit van het gerealiseerde nog voor een deel bewezen moet worden, komt het panel tot het oordeel voldoende op dit facet en niet tot een goed zoals bij de voltijdopleiding. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma vt: Goed dt: Voldoende Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Oud voltijds curriculum (voor ) Voor voltijdstudenten die vóór zijn ingestroomd, is voor de verticale samenhang de verschuiving van micro-, via meso-, naar macroniveau van belang. In de eerste twee jaar staat het handelen van de student op microniveau centraal, dat wil zeggen het handelen in interactie met leerlingen. In het derde jaar verschuift de aandacht naar het mesoniveau. Het mesoniveau is het handelen in team- en organisatieverband. In het vierde jaar wordt aandacht besteed aan het macroniveau. Het macroniveau heeft betrekking op het handelen in relatie tot de omgeving. 24/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)

25 Voor de student wordt de samenhang van het curriculum zichtbaar in zijn portfolio. De student moet in zijn portfolio per competentie aangeven in welke mate hij die beheerst en welke (onderwijs)activiteiten daartoe hebben bijgedragen. In het portfolio dient zichtbaar te worden hoe verschillende onderwijsactiviteiten hebben bijgedragen tot een competentie. De studieloopbaanbegeleider ondersteunt de student bij het leggen van deze verbanden. Het panel heeft tijdens het visitatiebezoek enkele portfolio s bekeken en vastgesteld dat het bovengenoemde in de documenten zichtbaar is. Het curriculum bestaat uit drie leerlijnen: Theorie, Beroepsvaardigheden en Bewegingsvaardigheden. Daarnaast hebben studenten nog een vrije ruimte, waarin activiteiten vallen die niet passen binnen de drie leerlijnen. En in het vierde studiejaar voeren de studenten een project uit. Horizontale samenhang wordt gerealiseerd doordat in elke module binnen de leerlijn Theorie een thema centraal staat. In het eerste module van het tweede jaar staat adaptief lesgeven centraal en in de tweede module van dat jaar de mens in ontwikkeling. De theorie uit een module bestaat uit een aantal vormingsgebieden. Elk vormingsgebied levert een bijdrage aan het thema dat in een module centraal staat. De opdrachten binnen de leerlijn Beroepsvaardigheden sluiten aan bij de genoemde thema s. In de modulen die betrekking hebben op de leerlijn Bewegingsvaardigheden staat het ontwikkelen van de eigen bewegingsvaardigheid en de methodiek van het aanleren van bewegingsvaardigheden centraal. De domeinen zijn onder andere atletiek, zwemmen, zelfverdediging, schaatsen en turnen. Nieuw voltijds curriculum (vanaf ) Voor deze groep studenten wordt het onderwijs gekarakteriseerd door leerarrangementen, kenmerkende beroepssituaties en competenties. In het onderwijs worden drie niveaus (A, B en C) onderscheiden. Verticale samenhang wordt gerealiseerd doordat dezelfde kenmerkende beroepsituaties en competenties terug komen in de verschillende studiejaren, maar dan op een hoger niveau. Niveau A wordt gekoppeld aan de propedeutische fase van de opleiding en niveau C aan de eindfase. Horizontale samenhang wordt gerealiseerd binnen de leerarrangementen. Elk leerarrangement heeft betrekking op een kenmerkende beroepssituatie. In een leerarrangement wordt een kenmerkende beroepssituatie neergezet in één of meer beroepsproducten of -diensten. Een beroepsproduct of -dienst kan stoffelijk zijn (adviesrapport, vakwerkplan), maar ook niet-stoffelijk (lesgeven, werkoverleg, adviesgesprek). Binnen elk leerarrangement worden studenten geholpen door middel van ondersteunende lessen, begeleiding en ondersteunende materialen bij het realiseren van het beroepsproduct. Het beroepsproduct zorgt voor horizontale samenhang. Alle kennis, vaardigheden en attituden die in het leerarrangement aan bod komen, zijn gerelateerd aan het beroepsproduct en dragen bij aan de samenhang. Deeltijd Voor deeltijdstudenten wordt de verticale samenhang geborgd door de verschuiving van het accent binnen het onderwijs van micro-, via meso-, naar macroniveau. Dit is vergelijkbaar met de voltijdstudenten van het oude curriculum. Horizontale samenhang NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt) 25/75

26 wordt gerealiseerd door in elk studiejaar een bepaald onderwijstype centraal te stellen: in het eerste studiejaar het basisonderwijs en in het tweede studiejaar het voortgezet onderwijs. In het deeltijdcurriculum zijn de modulen ondergebracht in vakgebieden. De vakgebieden zijn: onderwijsvaardigheden, bewegingsagogische wetenschappen, bewegingsvaardigheden, medisch biologische wetenschappen en sociale wetenschappen. Studenten waarderen de samenhang in evaluaties met een voldoende. Deeltijders zijn minder positief over de samenhang, zo blijkt uit recente evaluaties. De samenhang tussen modulen is volgens hen niet altijd zichtbaar. Studenten vinden de aansluiting tussen de theoretische en praktische onderdelen van het curriculum voldoende, zo blijkt uit het visitatiegesprek met studenten. Studenten ervaren geen overbodige overlap. Het panel heeft de inhoudelijke samenhang van de curricula bestudeerd en is tot de conclusie gekomen dat het deeltijdse evenals het oude en nieuwe voltijdse programma in voldoende mate samenhang vertoont. De leerlijnen/vakgebieden, het thematisch onderwijs en de verschuiving van niveau geven het oude voltijdse en het deeltijdse programma een adequate en logische opbouw en structuur. In het nieuwe programma vormen de beroepsproducten een adequaat instrument om samenhang te realiseren tussen de verschillende onderwijsactiviteiten en om een om directe koppeling te maken tussen het binnenschoolse en buitenschoolse programma. Er is sprake van een uniform programma met een beperkte keuzeruimte, waardoor een inhoudelijk samenhangend studiepad voor studenten wordt gewaarborgd. In de ogen van de deeltijdstudenten zou er een slag gemaakt kunnen worden om de samenhang tussen de modulen te verbeteren. Om deze reden beoordeelt het panel dit facet voor de deeltijdse variant met een voldoende. Facet 2.4 Studielast vt: Voldoende dt: Voldoende Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het programma-aanbod van de onderwijseenheden is gebaseerd op de gemiddelde studielast van 40 uur per week voor de gemiddelde student, 1680 uur op jaarbasis. Bij de berekening van de totale studielast wordt uitgegaan van 42 onderwijsweken. Deze weken zijn onderverdeeld in contactweken en in studie- en toetsweken. Deze studie- en toetsweken dienen voor het maken van werkstukken, het zelfstandig bestuderen van literatuur, het voorbereiden en maken van toetsen en eventuele herkansingen. De studielast wordt uitgedrukt in studiebelastinguren. Hierbij is de verdeling tussen contacttijd en zelfstudie gespecificeerd. Het tweede, derde en vierde studiejaar is 26/75 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, Opleiding tot Leraar VO 1e graad Lichamelijke Opvoeding (vt/dt)