Hogeschool INHOLLAND, Diemen, Rotterdam en Den Haag

Transcriptie

1 Hogeschool INHOLLAND, Diemen, Rotterdam en Den Haag Opleiding: Varianten: Communicatie Voltijd, deeltijd en duaal Visitatiedata : 26 en 27 mei 2004

2 2

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 15 Deel B: Facetten 17 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 19 Onderwerp 2 Programma 23 Onderwerp 3 Inzet van personeel 31 Onderwerp 4 Voorzieningen 34 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 36 Onderwerp 6 Resultaten 38 Deel C: Bijlagen 41 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 43 Bijlage 2 Beknopte CV Panelleden 45 Bijlage 3 De zelfevaluatie in verband met NVAO accreditatie Vragen en Aanwijzingen 51 Bijlage 4 Beoordelingsprotocol van NQA 69 Bijlage 5 Handreiking voor oordeelsvorming 87 3

4 4

5 Deel A: Onderwerpen 5

6 6

7 Deel A: Onderwerpen 1.1 Voorwoord Dit rapport bevat de bevindingen en de conclusies van het panel dat op 26 en 27 mei 2004 in opdracht van Netherlands Quality Agency (NQA) de opleiding Communicatie van Hogeschool INHOLLAND heeft gevisiteerd. De visitatie had plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het panel bestond uit de volgende personen: de heer D. de Joode (voorzitter en domeindeskundige) de heer drs. P. Alberts (domeindeskundige) mevrouw J. Doorn (student-lid) de heer drs. L. Koekebakker (NQA-auditor). Het panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Vragen en Aanwijzingen van NQA. Het beschikte over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de nationale en internationale ontwikkelingen van het domein (zie bijlage). Het rapport bestaat uit drie delen: deel A: het onderwerprapport. In deel A spreekt het panel haar oordeel uit over de zes onderwerpen in het NVAObeoordelingskader: doelstellingen opleiding; programma; inzet van personeel; voorzieningen; interne kwaliteitszorg en resultaten. In deel A formuleert het panel ook haar eindoordeel. deel B: het facettenrapport. In dit deel van het rapport oordeelt het panel over de bij bovengenoemde onderwerpen behorende facetten. Elk oordeel is voorzien van een of meer argumenten. deel C: de bijlagen. 1.2 Inleiding Hogeschool INHOLLAND is de grootste hogeschool van Nederland. Zij biedt onderdak aan ruim studenten en circa personeelsleden. De hogeschool is in 2002 ontstaan na een fusie van Hogeschool Alkmaar, Hogeschool Haarlem, Hogeschool Holland en Ichthus Hogeschool/Hogeschool Delft. INHOLLAND wil haar studenten een inspirerende leeromgeving bieden, waarin zij zich uitgedaagd voelen om te leren en de competenties te ontwikkelen die zij nodig hebben om als beroepsbeoefenaar te kunnen functioneren. Competenties zijn volgens INHOLLAND het mentale gereedschap om beroepstaken uit te kunnen voeren. Zij leveren afgestudeerden het vermogen om adequaat te handelen in kritische beroepssituaties. In haar strategisch beleid plaatst Hogeschool INHOLLAND de rol van de docenten in een nieuw licht. Naast opleider is 7

8 de docent vooral begeleider die studenten leert omgaan met veranderingen, die hen inspireert en motiveert, en vraagt te reflecteren op door studenten geleverde beroepsproducten. Hogeschool INHOLLAND heeft haar opleidingen organisatorisch ondergebracht in vijftien Schools. In twee daarvan is de opleiding Communicatie ondergebracht: de School of Communication, Media & Art in Diemen en de School of Communication & Media in Rotterdam/Den Haag. De opleiding Communicatie wordt in Diemen en Rotterdam/Den Haag in drie varianten uitgevoerd: voltijd, deeltijd en duaal. De programma s van de drie varianten zijn in de eerste twee jaren nagenoeg identiek. Daarna lopen de leerroutes uit elkaar, door stages (voltijdstudenten) en de combinatie van werk en studie (deeltijd en duale studenten). De duale studenten werken vier dagen per week in de beroepspraktijk, op de vijfde dag gaan zij naar school of ze gebruiken die dag voor zelfstudie. Voor buitenlandse studenten is een speciale studieroute opgezet: de international stream in Diemen en de English stream in Rotterdam/Den Haag. De basis voor beide streams is het voltijdse programma. Extra aandacht gaat uit naar de internationale context van het beroep. De bestaande studieprogramma s van Diemen en Rotterdam/Den Haag worden in de komende jaren vervangen door een gezamenlijk ontwikkeld nieuw curriculum met een gezamenlijke major en deels gezamenlijke minors. In de nieuwe opzet besteedt de student de helft van het curriculum aan het gekozen majorprogramma, waarin basiscompetenties worden verworven. Daarna, of deels gelijktijdig, volgt de student keuzeprogramma's (minors) op basis van specialisatie en differentiatie. Afgestudeerden van de hbo-bacheloropleiding Communicatie mogen zich Bachelor of Communication noemen. Volgens de huidige opzet kunnen de studenten zich tijdens hun studie specialiseren. De afstudeerrichtingen in Diemen zijn tekst, communicatiemanagement en advies, publieke sector, creatief en RTVi. De afstudeerrichtingen in Rotterdam/Den Haag zijn: communicatie creatief, mediamanagement, communicatiemanagement/overheids-communicatie en internationale communicatie. In de nieuwe opzet verdwijnen de afstudeerrichtingen en maken plaats voor specialisatie- en differentiatieminors. 1.3 Werkwijze De visitatie van de opleiding Communicatie van Hogeschool INHOLLAND is gebeurd conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA (zie bijlage). NQA onderscheidt daarin drie fasen: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden, zijn de panelleden zich 8

9 inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten, die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het visitatiebezoek concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundige in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het detailrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het visitatiebezoek Het visitatiebezoek had plaats in Den Haag. Tijdens het bezoek is gesproken met een (representatieve) vertegenwoordiging van docenten, studenten, werkvelddeskundigen en afgestudeerden van de opleidingen in Diemen en Rotterdam/Den Haag, die speciaal voor dit doel naar Den Haag waren gekomen. Daarnaast waren er aan het begin en het eind van het bezoek gesprekken met de directeuren van de School of Communication, Media & Art in Diemen en de School of Communication & Media in Rotterdam/Den Haag, de programmamanagers en de opleidingscoördinatoren. Tijdens het bezoek is ook het ter inzage gevraagde materiaal bestudeerd. Op maandag 5 en dinsdag 6 juli heeft de NQA-auditor de vestigingen in Rotterdam en Diemen bezocht en daar de faciliteiten bekeken. De fase van rapporteren De NQA-auditor heeft, op basis van de bevindingen van het panel, een conceptrapportage opgesteld. Het panel heeft het concept rapport besproken, waar nodig bijgesteld en vervolgens vastgesteld. Het conceptrapport is medio juli 2004 aan de opleiding voorgelegd met het verzoek feitelijke onjuistheden te corrigeren. Naar aanleiding daarvan zijn door de NQA-auditor enkele wijzigingen aangebracht en is het definitieve rapport door het panel vastgesteld. Het definitieve rapport is in november 2004 naar de opleiding gestuurd. 1.4 Oordeelsvorming In de volgende paragraaf (1.5) wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten van het betreffende onderwerp. Centraal bij de weging staan de beslisregels zoals die door NQA in het beoordelingsprotocol (zie bijlage) zijn geformuleerd en zijn uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming (zie bijlage). Tevens is bij de weging rekening gehouden met accenten die de opleiding zelf legt en het domeinspecifieke kader. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen over de facetten gevolgd door een eindoordeel. 9

10 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Aan de facetten niveau bachelor en domeinspecifieke eisen van dit onderwerp is het oordeel voldoende toegekend. Aan het facet oriëntatie hbo-bachelor is het oordeel goed toegekend. Het oordeel over het onderwerp doelstellingen opleiding is daarom positief. De opleidingen Communicatie in Diemen en Rotterdam/Den Haag hebben eigen competenties geformuleerd en daar hun curricula op gebaseerd. De competenties sluiten aan bij de twee landelijk overeengekomen, gelegitimeerde en gevalideerde documenten: De gemeenschappelijke stam (1999) en Beroepsniveauprofielen Communicatiemanagement (1996, 1999 en 2002). De tien generieke kernkwalificaties voor de hbo-bacheloropleidingen zijn ingebed in de competenties van de twee opleidingen, het didactisch concept en de onderwijsinhoud. Door de verankering van de tien generieke kernkwalificaties voor de hbobacheloropleidingen in hun curricula zorgen de opleidingen ervoor dat de studenten ook de kwalificaties van een bachelor ontwikkelen, zoals vastgelegd in de vijf Dublin-descriptoren Programma Aan de facetten studielast, duur en afstemming tussen vormgeving en inhoud is het oordeel goed toegekend. De vijf overige facetten zijn voldoende beoordeeld. Het oordeel over het onderwerp programma is daarom positief. De studieprogramma s die de studenten doorlopen is beroepsgericht en is een goede concretisering van de eindkwalificaties. Ze zijn samenhangend, studeerbaar, sluiten aan bij de vooropleiding van de studenten en voldoen aan de formele eisen over de duur ervan. De opleidingen beschikken over een eigen onderwijsvisie en een daarvan afgeleid didactisch concept. Toetsing en onderwijs zijn bij beide opleidingen goed met elkaar verbonden Inzet van personeel Aan de drie facetten van het onderwerp inzet personeel is het oordeel voldoende toegekend. Het oordeel over het onderwerp inzet personeel is daarom positief. De docenten leggen een verbinding tussen de opleiding en de beroepspraktijk. De opleidingen beschikken over voldoende goed gekwalificeerd personeel om het programma uit te voeren Voorzieningen Aan het facet materiële voorzieningen is het oordeel goed toegekend, aan het facet studiebegeleiding en informatievoorziening het oordeel voldoende. Het oordeel over het onderwerp voorzieningen is daarom positief. De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn goed. Het studiebegeleidingsysteem dat de twee opleidingen gebruiken, voldoet maar wordt herzien en aangepast aan het nieuwe curriculum. 10

11 1.5.5 Interne kwaliteitszorg Aan de drie facetten van dit onderwerp is het oordeel voldoende toegekend. Het oordeel over het onderwerp interne kwaliteitszorg is daarom positief. De opleidingen Communicatie van Hogeschool INHOLLAND beschikken over een systeem van interne kwaliteitszorg. Beide opleidingen voeren op gezette tijden evaluaties uit over alle aspecten van de opleiding. Bij deze evaluaties zijn medewerkers, alumni, studenten en het afnemende beroepenveld van de opleiding betrokken. De uitkomsten ervan vormen de basis voor verbetermaatregelen Resultaten Het oordeel over de twee facetten bij dit onderwerp is voldoende. Het eindoordeel over het onderwerp resultaten is daarom positief. Voor het onderwijsrendement heeft Hogeschool INHOLLAND streefcijfers geformuleerd. Het feitelijke rendement van de opleidingen Communicatie in Diemen en Rotterdam/Den Haag voldoet aan deze streefcijfers. De eindkwalificaties die de studenten tijdens hun studie bij de opleidingen Communicatie in Diemen en Rotterdam/Den Haag realiseren zijn in overeenstemming met de beoogde eindkwalificaties. 11

12 1.5.7 Kengetallen Algemene gegevens Diemen-C ingeschreven studenten (voltijd) ingeschreven studenten (deeltijd) ingeschreven studenten (duaal) aantal docenten omvang docerend personeel (fte) 11,39 24,15 21,11 37,62 44,48 instroom (voltijd) instroom (deeltijd) instroom (duaal) aantal geslaagden (voltijd) aantal geslaagden (deeltijd) aantal geslaagden (duaal) gemiddelde studieduur geslaagden (voltijd) 2,67 3,99 gemiddelde studieduur geslaagden (deeltijd) gemiddelde studieduur geslaagden (duaal) aantal studiestakers (voltijd) aantal studiestakers (deeltijd) aantal studiestakers (duaal) 3 gemiddelde studieduur studiestakers (voltijd) 0,73 1,10 1,10 1,22 gemiddelde studieduur studiestakers (deeltijd) 0,85 1,07 0,79 1,24 gemiddelde studieduur studiestakers (duaal) 1 Algemene gegevens Rotterdam/Den Haag-C ingeschreven studenten (voltijd) ingeschreven studenten (deeltijd) ingeschreven studenten (duaal) aantal docenten omvang docerend personeel (fte) 18, ,52 35,49 43,98 54,8 62,48 instroom (voltijd) instroom (deeltijd) instroom (duaal) aantal geslaagden (voltijd) aantal geslaagden (deeltijd) aantal geslaagden (duaal) gemiddelde studieduur geslaagden (voltijd) 3,97 4,17 4,31 4,35 gemiddelde studieduur geslaagden (deeltijd) 2,0 2,25 2,27 2,22 2,90 gemiddelde studieduur geslaagden (duaal) aantal studiestakers (voltijd) aantal studiestakers (deeltijd) aantal studiestakers (duaal) 3 13 gemiddelde studieduur studiestakers (voltijd) 0,14 0,34 0,46 0,73 0,97 1 gemiddelde studieduur studiestakers(deeltijd) 0,08 0,42 1 0,53 0,62 0,44 gemiddelde studieduur studiestakers (duaal) 0,08 0,24 12

13 De gegevens over Diemen-C en Rotterdam/Den Haag-C worden hieronder vergeleken met gegevens over de overige Communicatieopleidingen in Nederland. De vergelijkingen gaan over: ingeschreven studenten instroom gemiddelde studieduur geslaagden gemiddelde studieduur studiestakers Ingeschreven studenten Studiejaar Diemen-C (voltijd) Rotterdam/Den Haag-C (voltjd) landelijk-c (voltijd) Diemen-C (deeltijd) Rotterdam/Den Haag-C (deeltijd) landelijk-c (deeltijd) Diemen-C (duaal) Rotterdam/Den Haag-C (duaal) landelijk-c (duaal) Instroom Studiejaar instroom Diemen-C (voltijd) instroom Rotterdam/Den Haag (voltijd) instroom landelijk-c (voltijd) instroom Diemen-C (deeltijd) instroom Rotterdam/Den Haag-C (deeltijd) instroom landelijk-c (deeltijd) instroom Diemen-C (duaal) instroom Rotterdam/Den Haag-C (duaal) instroom landelijk-c (duaal) Gemiddelde studieduur geslaagden Studiejaar Diemen-C(voltijd) Rotterdam/Den Haag-C (voltijd) 3,97 4,17 2,67 4,31 3,99 4,35 landelijk-c (voltijd) 3,99 4,22 4,31 Diemen-C (deeltijd) Rotterdam/Den Haag-C (deeltijd) 2,25 2,27 2,22 2,90 landelijk-c (deeltijd) 3,41 3,39 3,68 Gemiddelde studieduur studiestakers (in jaren) Studiejaar Diemen-C (voltijd) Rotterdam/Den Haag-C (voltijd) 0,73 0,46 1,10 0,73 1,10 0,97 1,22 1 landelijk-c (voltijd) 1,15 1,36 1,37 1,51 1,63 Diemen-C (deeltijd) Rotterdam/Den Haag-C (deeltijd) 0,85 1 1,07 0,53 0,79 0,62 1,24 0,44 landelijk-c (deeltijd) 1,27 1,48 1,37 1,39 1,69 13

14 Uit vergelijking tussen de landelijke gemiddeldes van de opleidingen communicatie met die van de opleidingen communicatie van Hogeschool INHOLLAND blijkt dat: het aantal studenten dat de opleiding communicatie bij Hogeschool INHOLLAND volgt, toeneemt. Ook het marktaandeel van Hogeschool INHOLLAND is door de jaren heen groter geworden. Voltijd 1998: 30,9%; voltijd 2002: 41,4%. Deeltijd 1998: 22%; deeltijd 2002: 29,8%. de gemiddelde studieduur van voltijd afgestudeerden oploopt, zowel landelijk als bij Hogeschool INHOLLAND. De gemiddelde studieduur van afgestudeerden die bij Hogeschool INHOLLAND de deeltijd variant hebben gevolgd, blijft onder het landelijk gemiddelde. de gemiddelde studieduur van studiestakers die de voltijdvariant hebben gevolgd, oploopt zowel landelijk als bij Hogeschool INHOLLAND. De gemiddelde studieduur van studiestakers die bij Hogeschool INHOLLAND de deeltijd variant hebben gevolgd, blijft onder het landelijk gemiddelde. De cijfers over de opleidingen van Diemen en Den/Rotterdam zijn verstrekt door de hogeschool. De landelijke cijfers zijn afkomstig van De eerste afgestudeerden van de duale leerroute worden in 2005 verwacht. 14

15 1.6 Overzicht oordelen over onderwerpen en facetten Onderwerp/Facet Diemen Rotterdam/Den Haag Doelstellingen 1.1 Voldoende Voldoende 1.2 Voldoende Voldoende 1.3 Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Programma 2.1 Voldoende Voldoende 2.2 Voldoende Voldoende 2.3 Goed Voldoende 2.4 Goed Goed 2.5 Voldoende Voldoende 2.6 Goed Goed 2.7 Goed Goed 2.8 Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Personeel 3.1 Voldoende Voldoende 3.2 Voldoende Voldoende 3.3 Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Voorzieningen 4.1 Goed Goed 4.2 Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Kwaliteitszorg 5.1 Voldoende Voldoende 5.2 Voldoende Voldoende 5.3 Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Resultaten 6.1 Voldoende Voldoende 6.2 Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van de beschrijvingen in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat aan de zes onderwerpen van het NVAO-beoordelingskader het oordeel positief is toegekend, is de conclusie van het visitatiepanel dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. 15

16 16

17 Deel B: Facetten 17

18 18

19 Deel B: Facetten N.B. Het oordeel voor de voltijd-, deeltijd- en duale opleiding evenals voor de locaties Diemen en Rotterdam/Den Haag is alleen gesplitst als er sprake is van verschillende oordelen en/of argumenten. Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Niveau bachelor Voldoende Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. De bachelor-eindkwalificaties van beide opleidingen worden als voldoende beoordeeld. Dit oordeel wordt als volgt gemotiveerd: Diemen De opleiding Communicatie in Diemen (Diemen-C) heeft bij haar start in 1998 het Competentieprofiel Communicatiedeskundige ontwikkeld. Centraal in dit profiel staan 37 competenties waarover afgestudeerden moeten beschikken om het beroep communicatiedeskundige (junior adviseur) zelfstandig en adequaat uit te kunnen oefenen. De 37 competenties die de basis vormen van het curriculum, zijn geordend in vier segmenten: (1) klanten, doelgroepen en producten; (2) bijdragen aan en ontwikkelen van communicatiebeleid; (3) werken in en vanuit een arbeidsomgeving en (4) professionaliteit. De kern van het beroep is beschreven in het segment professionaliteit. Dit segment omvat een set van zes (kern)competenties: analyseren/onderzoeken, contextualiseren, strategieontwerpen/plannen en evalueren, onderhandelen/persoonlijke effectiviteit en professionalisering. De competenties zijn door de opleiding getoetst aan twee landelijk overeengekomen documenten: De gemeenschappelijke stam, (1999) en Beroepsniveauprofielen Communicatiemanagement (1996, 1999 en 2002). De gemeenschappelijke stam is opgesteld door het Landelijk Overleg van Communicatieopleidingen (LOCO). Het document bevat de eindtermen van de opleiding. De beroepsniveauprofielen zijn geformuleerd door de Beroepsvereniging voor Communicatie (BvC) en de Vereniging voor Overheidscommunicatie. De oorspronkelijke profielen van 1996 zijn in 1999 en 2002 bijgesteld op basis van actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk. De relatie tussen deze documenten en de competenties van de opleiding Diemen-C is beschreven in twee notities: Start opleiding (1998) en IJkings- en briefingsdocument (2002). Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat de competenties van de opleiding Diemen-C en de formuleringen in de twee landelijk overeengekomen documenten elkaar dekken. 19

20 Rotterdam/Den Haag Uitgangspunt voor de inhoud en de vormgeving van het onderwijs in de opleiding Communicatie in Rotterdam/Den Haag (Rotterdam/Den Haag-C) zijn zes kerncompetenties die zij in 2001 heeft geformuleerd. Deze competenties zijn: analyseren/onderzoeken, ontwerpen van strategieën, adviseren, processen sturen en uitvoeren, evalueren en ondernemen. De competenties zijn vastgelegd in het Structuurplan In dit plan zijn ook de programma-inhouden en de samenhang tussen de inhouden en de kerncompetenties beschreven. De opleiding baseert haar onderwijs op de zes kerncompetenties maar maakt daarnaast gebruik van de eindtermen in het landelijk overeengekomen document De gemeenschappelijke stam, (1999). Het gebruik blijkt uit het gegeven dat de opleiding de eindtermen heeft verkaveld over de modulen en dienst laat doen als doelen van de modulen. De landelijke eindtermen zijn daarmee sturend voor beslissingen over de inhoud en de inrichting van het onderwijs. De doelen van het onderwijs en de competenties zijn dekkend met de twee landelijk overeengekomen documenten. Diemen en Rotterdam/Den Haag De opleidingen Diemen-C en Rotterdam/Den Haag-C willen beroepsbeoefenaren opleiden die in staat zijn om op hbo-niveau te functioneren. In het zelfevaluatierapport gebruiken beide opleidingen de tien generieke kernkwalificaties voor de hbobacheloropleidingen om zich te verantwoorden over het hbo-niveau (bron: Prikkelen, presteren, profileren: eindrapport van de commissie Accreditatie Hoger Onderwijs, september 2001). Het panel heeft tijdens het bezoek geconstateerd dat de hbokwalificaties zijn ingebed in de competenties van de twee opleidingen, het didactisch concept en de onderwijsinhoud. Het hbo-niveau komt voorts tot uitdrukking in de projectopdrachten die de opleidingen aan de studenten verstrekken. Om alle opdrachten uit te kunnen voeren moeten de studenten beschikken over een analytisch werk- en denkniveau en een pragmatische werkhouding. De werkveldvertegenwoordigers en de afgestudeerden van beide opleidingen uitten zich tijdens het bezoek positief over het hbo-niveau. Uit de gesprekken met hen concludeert het visitatiepanel dat afgestudeerden van Diemen en Rotterdam/Den Haag snel werk vinden. Zij verwerven, indien noodzakelijk, gemakkelijk nieuwe kennis en werken zelfstandig. Zij zijn in staat het geleerde toe te passen in nieuwe situaties. Door de verankering van de tien generieke kernkwalificaties voor de hbobacheloropleidingen in hun curricula zorgen de opleidingen ervoor dat de studenten ook de kwalificaties van een bachelor ontwikkelen, zoals vastgelegd in de vijf Dublindescriptoren: (toepassen) van kennis en inzicht, oordeelsvorming, communicatie en leervaardigheden. Nieuw De twee opleidingen Communicatie van Hogeschool INHOLLAND ontwikkelen samen een nieuw curriculum met een gezamenlijke major en deels gezamenlijke minors. Dit curriculum vervangt de bestaande curricula en is gemeenschappelijk voor beide opleidingen. Het wordt jaar voor jaar ontwikkeld en ingevoerd. De invoering is 20

21 gestart op 1 september De eerste afgestudeerden die het hele curriculum hebben doorlopen melden zich aan het eind van het studiejaar 2007/2008 op de arbeidsmarkt. Voor het nieuwe curriculum hebben de opleidingen Communicatie van Diemen en Rotterdam/Den Haag een nieuwe set competenties geformuleerd, die zij heeft afgeleid van de door het LOCO in oktober 2003 geformuleerde landelijke competenties. De opleiding toont in het document Vergelijking competenties LOCO en competenties Communicatie aan dat de eigen competenties en die van het LOCO elkaar dekken. De competenties bestaan uit vier elementen: beroepsproducten, productspecificaties, beroepsrollen en de context. Beroepsproducten zijn min of meer tastbare resultaten van de werkzaamheden van een beroepsbeoefenaar, bijvoorbeeld trendanalyses, communicatie- en promotieplannen en markt- en imago-onderzoeken. Beroepsproducten moeten voldoen aan bepaalde eisen, de zogenaamde productspecificaties. Het kunnen vervullen van een beroepsrol houdt in dat de beroepsbeoefenaar een vraagstuk of probleem vanuit een bepaalde optiek bekijkt en benadert. Voorbeelden van beroepsrollen van communicatiedeskundigen zijn projectuitvoerder, onderzoeker, representant, trendwatcher, mediamanager en strateeg. Bij de context is de vraag: binnen welk type organisatie moeten de beroepsproducten worden geleverd en voor wie is het product bestemd? Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). De domeinspecifieke eindkwalificaties van beide opleidingen worden als voldoende beoordeeld. Dit oordeel wordt als volgt gemotiveerd: Volgens het zelfevaluatierapport leiden de opleidingen Diemen-C en Rotterdam/Den Haag-C studenten op voor management- en adviesfuncties op het hele gebied van de interne en externe communicatie van organisaties. Beide opleidingen hebben eigen competenties geformuleerd. De studenten die deze competenties hebben ontwikkeld, kunnen het beroep communicatiemedewerker (junior adviseur) uitoefenen. Volgens de Beroepsniveauprofielen Communicatiemanagement van de BvC voert de junior adviseur onderdelen van het communicatiebeleid zelfstandig uit. Ook levert de junior adviseur bijdragen aan nieuw beleid, bijvoorbeeld door het opstellen van een communicatieplan, het ontwerpen van een campagne en het plannen en organiseren van een communicatieproject. Beide opleidingen beschikken over een werkveldadviescommissie: de afstudeercommissie in Diemen en de beroepenveldcommissie in Rotterdam/Den Haag. Tijdens het visitatiebezoek vertelden de aanwezige leden van deze commissies dat zij instemmen met het beroepsprofiel waar de opleidingen in Diemen en Rotterdam/Den Haag van uit gaan. Zij oordelen positief over de vertaling ervan in 21

22 de competenties en de curricula. Zij vinden dat de belangrijkste elementen die het beroep kenmerken in de competenties en in de curricula zijn terug te vinden. Dit betekent volgens de commissies in Diemen en Rotterdam/Den Haag dat afgestudeerden van de twee opleidingen het beroep communicatiedeskundige (junior adviseur) uit kunnen oefenen. Zij kunnen beroepsopgaven en probleemsituaties waarvoor zij zich gesteld zien oplossen en zij kunnen de daarbij gemaakte handelingskeuzes verantwoorden. Eigen onderzoek van de twee opleidingen bevestigen deze uitspraken. Uit de Rapportage naar aanleiding van het onderzoek naar de kwaliteiten van oudstudenten van de opleiding Communicatie Rotterdam/Den Haag (2003) komt naar voren dat 85% van de studenten die tussen 2000 en 2002 zijn afgestudeerd, vindt dat de opleiding voldoende aansluit op het werk dat zij doen en hen heeft gekwalificeerd voor arbeid op hbo-niveau. Van vrijwel alle aspecten die de afgestudeerden belangrijk vinden voor hun huidige functie, zeggen zij dat de opleiding hen hier goed op heeft voorbereid. Een uitzondering maken zij voor de onderdelen personeel en financiën en communicatie- en mediarecht. Een zelfde beeld komt naar voren uit evaluaties van Diemen-C. Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. De oriëntatie op het hbo-bachelorniveau van de eindkwalificaties wordt bij beide opleidingen als goed beoordeeld. Dit oordeel wordt als volgt gemotiveerd: De competenties waarop de curricula van beide opleidingen zijn gebaseerd sluiten aan bij twee landelijk overeengekomen, gelegitimeerde en gevalideerde documenten: De gemeenschappelijke stam, (1999) en Beroepsniveauprofielen Communicatiemanagement (1996, 1999 en 2002). Door deze aansluiting voldoen de competenties en de curricula van Diemen-C en Rotterdam/Den Haag-C aan de eisen die daar door de beroepspraktijk aan worden gesteld. Door deelname aan het LOCO, de contacten met de beroepenveldcommissie (Rotterdam en Den Haag), de afstudeercommissie (Diemen), de eigen alumni en de BvC blijven de opleidingen op de hoogte van actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Zij houden rekening met deze ontwikkelingen en verwerken ze in de curricula, zoals projecten, opdrachten, casuïstiek en lesmateriaal. 22

23 Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo Voldoende Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. De mate waarin de programma s van Diemen-C en Rotterdam/Den Haag-C voldoen aan de hbo-eisen wordt als voldoende beoordeeld. Dit oordeel wordt als volgt gemotiveerd: De studenten van beide opleidingen en van elke variant (deeltijd, voltijd en duaal) komen tijdens hun hele studie in aanraking met de beroepspraktijk. Zij ontwikkelen zich tot een communicatiedeskundige (junior adviseur) door de bestudering van vakliteratuur, het bijwonen van trainingen en door het oplossen van aan de beroepspraktijk ontleende problemen. Ze weten na hun studie wat de beroepstaken van de communicatiedeskundige zijn. Bovendien hebben ze de competenties ontwikkeld om deze taken uit te kunnen voeren. Het doel van beide opleidingen is dat de afgestudeerden hun competenties baseren op een degelijke vakinhoudelijke en conceptuele basis. Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat conceptuele en vakinhoudelijke kennis, strategieën om deze kennis te verwerven, de toepassing ervan bij het oplossen van beroepsproblemen en bij de productie van beroepsproducten vaste onderdelen zijn van alle onderwijseenheden. Geïsoleerd leren van kennis komt niet voor. Kennis wordt door de studenten contextgebonden verworven. In Diemen-C sturen de projectopdrachten de kennisontwikkeling. In Rotterdam/Den Haag-C maken de studenten zich eerst relevante kennis eigen en voeren daarna de projecten uit. Voor beide opleidingen geldt dat bij elk programmaonderdeel literatuur is voorgeschreven. De studenten worden daarnaast aangemoedigd zelf geschikte literatuur te zoeken. Het panel heeft tijdens het visitatiebezoek vastgesteld dat de studenten van beide opleidingen door de voorgeschreven literatuur in aanraking komen met relevante theorieën en nationale en internationale ontwikkelingen op het terrein van het communicatiemanagement. Een belangrijk uitgangspunt voor de opleidingen Communicatie in Diemen en Rotterdam/Den Haag is dat de studenten tenminste een deel van de competenties in de beroepspraktijk ontwikkelen. Dat gebeurt in de voltijdse leerroutes met stages in het derde studiejaar en de afstudeeropdracht in het vierde jaar; in de deeltijdse en de duale leerroutes door opdrachten die de studenten moeten uitvoeren in het bedrijf waar zij werken. Ook de afstudeerprojecten voeren de deeltijdse en de duale studenten uit in de eigen organisatie. 23

24 In de curricula van Diemen en Rotterdam/Den Haag is onderzoek een steeds terugkerend thema. Basale onderzoeksvaardigheden ontwikkelen de studenten in Diemen in het eerste blok van het tweede studiejaar en in het blok Voorbereiding afstuderen in jaar 4. In Rotterdam/Den Haag staan de basale onderzoeksvaardigheden in de propedeuse en in het tweede jaar op het programma. In beide opleidingen voeren de studenten tijdens hun studie regelmatig onderzoeken uit. Dat kan deskresearch zijn, maar ook analyses van communicatie-uitingen en enquêtes en interviews komen in het programma voor. Voor de deeltijd- en de duale studenten is bij beide opleidingen een apart onderzoekstraject opgezet dat aansluit bij hun beginsituatie. Zij verwerven de vereiste onderzoeksvaardigheden vooral doordat zij onderzoeksopdrachten uitvoeren in hun eigen organisatie. Alle studenten sluiten hun studie af met een afstudeeropdracht. Voor de opleidingen is een voldoende beoordeling van het afstudeerproject het bewijs bij uitstek dat de studenten de competenties hebben ontwikkeld en zelfstandig en adequaat als communicatiedeskundige kunnen functioneren. Opzet, resultaten en aanbevelingen van het afstudeerproject worden schriftelijk gerapporteerd en door beide opleidingen beoordeeld op de kwaliteit van de probleemstelling, consistentie van de uitwerking, verantwoording van de methode, correct gebruik van bronnen, diepgang en praktische toepasbaarheid. Bij de beoordeling zijn steeds twee docenten en de bedrijfsbegeleider betrokken. De deeltijdse en de duale studenten voeren de afstudeeropdracht in de regel uit in de eigen organisatie. De twee opleidingen evalueren bij studenten, de afgestudeerden en het werkveld de aansluiting van het studieprogramma op de beroepspraktijk. Uit de evaluatieverslagen die het panel heeft ingezien blijkt dat het overgrote deel van de studenten en de afgestudeerden positief oordeelt over de beroepsgerichtheid van de studieprogramma s. Dit oordeel is tijdens het bezoek door studenten en afgestudeerden bevestigd. De afgestudeerden van beide opleidingen met wie het panel heeft gesproken, oordeelden gunstig over de relevantie van de studieprogramma s voor het beroep. Ze vertelden dat ze beroepsgericht zijn opgeleid en over een stevige kennisbasis beschikken. De voltijdse studenten uitten zich positief over het evenwicht tussen theorie en praktijk en over de actualiteit van de studiestof. De deeltijdse en de duale studenten waarderen vooral de opdrachten die zij in hun eigen organisatie moeten uitvoeren. Deze dagen hen uit het op school geleerde in de praktijk te oefenen en al doende een eigen werkhouding te ontwikkelen die past binnen de door de opleiding geformuleerde eisen. 24

25 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. De relatie doelstellingen en inhoud in de programma s van Diemen-C en Rotterdam/Den Haag-C wordt als voldoende beoordeeld. Dit oordeel wordt als volgt gemotiveerd: Diemen De studieprogramma s van de drie varianten (voltijd, deeltijd en duaal) zijn gespreid over twee fasen: een propedeutische fase van een jaar en een hoofdfase van drie jaar. Het propedeutisch jaar staat in het teken van oriëntatie op het beroep en de opleiding, het tweede jaar van verdieping en verbreding. Aan het eind van jaar 2 kiezen de studenten samen met hun studieloopbaancoach de afstudeerrichting die bij hen past. In het derde en vierde jaar doorlopen de studenten de gekozen afstudeerrichting, volgen een stage en studeren af. Elk studiejaar is onderverdeeld in twee semesters die twee periodes van tien weken omvatten. Aan iedere periode van tien weken is een thema gekoppeld. Een thema verwijst naar een relevant onderdeel van de beroepspraktijk. Voorbeelden hiervan zijn: overheidscommunicatie, klant en product, de organisatie en haar omgeving, de wereld van de communicatie en imago en identiteit. In het tweede jaar komt daar de leeronderneming bij. De studenten richten een onderneming op, maken een bedrijfsen communicatieplan en ontwikkelen een eigen product. Een thema bestaat uit drie componenten: een project, theorieonderwijs en praktijkonderwijs. Per periode van tien weken is precies omschreven welk beroepsproduct de studenten in het project realiseren en op welke segmenten van het competentieprofiel en de daarbij behorende competenties de nadruk ligt. Ook is duidelijk welke kennis in de betreffende periode moet worden bestudeerd en welke vaardigheden moeten worden ontwikkeld. Het panel heeft tijdens het bezoek -door bestudering van het door de opleiding ter inzage gelegde materiaal- vastgesteld dat de competenties, de beroepsproducten, de kennis- en vaardigheidselementen zo zijn geprogrammeerd dat de studenten de eindkwalificaties kunnen bereiken. De programma s van de drie varianten zijn in de eerste twee jaren nagenoeg identiek. Daarna lopen de leerroutes uit elkaar, door stages (voltijdstudenten) en de combinatie van werk en studie (deeltijd en duale studenten). De duale studenten werken vier dagen per week in de beroepspraktijk, op de vijfde dag gaan zij naar school of ze gebruiken die dag voor zelfstudie. De competenties die de studenten 25

26 ontwikkelen zijn voor alle leerroutes gelijk, de weg waarlangs de studenten ze bereiken loopt in het laatste deel van de opleiding uiteen. De studenten van Diemen-C vertelden het panel tijdens het bezoek dat de opbouw en de inhoud van het programma duidelijk zijn. De opdrachten zijn zo omschreven dat zij weten wat van hen wordt verwacht. Zij kunnen hun studieactiviteiten daarop afstemmen. De studenten vertelden verder dat de door de opleiding gekozen kennisen vaardigheidselementen goed aansluiten bij de projecten. Bestudering van het studiemateriaal door het panel bevestigt dat beeld. De afgestudeerden zeiden in het gesprek met het panel dat de opleiding hen in staat heeft gesteld de eindkwalificaties te bereiken en goed heeft voorbereid op de beroepspraktijk. Ze waardeerden de keuzemogelijkheden die de opleiding hen had geboden. Deze uitspraken vond het panel bevestigd in de door de opleiding uitgevoerde evaluaties. Rotterdam/Den Haag De studieprogramma s van de drie varianten (voltijd, deeltijd en duaal) zijn gespreid over twee fasen: een propedeutische fase van een jaar en een hoofdfase van drie jaar. In de propedeuse staan de kennismaking met het beroep en de opleiding voorop. De studenten krijgen bouwstenen aangereikt om zich hiervan een beeld te vormen. Ze zetten een communicatieonderzoek en een communicatieplan op, ze maken kennis met digitale en andere media, met reclame-uitingen en richten een eigen onderneming op. In het tweede jaar staan strategie en communicatiebeleid centraal. Ook gaat aandacht uit naar corporate communication en design. Aan het eind van jaar 2 kiezen de studenten de richting waarin zij zich willen specialiseren. In het derde en vierde jaar doorlopen de studenten de gekozen afstudeerrichting, volgen een stage en studeren af. Een belangrijk kenmerk van de studieprogramma s van Rotterdam/Den Haag-C is de modulaire opbouw. Vrijwel alle modulen verwijzen naar een relevant onderdeel van de beroepspraktijk, bijvoorbeeld: financiering productie, multimediaproductie, corporate communication & design, interne communicatie en financieel management. Voor elke module is in de studiehandleidingen voor de studenten omschreven welke competentie en welke eindtermen aan het einde ervan worden getoetst. Wat geldt voor de programma s van Diemen geldt ook voor de programma s van Rotterdam/Den Haag. Deze zijn voor de verschillende varianten in de twee eerste leerjaren vrijwel gelijk. De duale studenten werken in het derde en vierde jaar vier dagen per week bij een communicatiebedrijf of communicatieafdeling van een grote organisatie. Hiervoor sluiten zij met de werkgever een arbeidsovereenkomst af. De vijfde dag gaan zij naar school. Uit het Werkveldonderzoek dat de opleiding in 2003 heeft uitgevoerd blijkt dat afgestudeerden in ruime meerderheid van oordeel zijn dat het programma hen in staat heeft gesteld om de eindkwalificaties te bereiken. Het Studenttevredenheidsonderzoek 2003 laat hetzelfde beeld zien. De uitkomsten van de beide onderzoeken zijn tijdens het bezoek door de studenten en de afgestudeerden bevestigd. 26

27 Nieuw Beide opleidingen voeren een nieuw gezamenlijk curriculum in. Een van de kenmerken van het nieuwe curriculum is dat het thematisch is opgezet. Het is opgedeeld in perioden van 10 weken. Centraal in een onderwijsperiode van tien weken staat een beroepsrol van de communicatiedeskundige. Voorbeelden hiervan zijn: onderzoeker, representant, conceptontwikkelaar, startend ondernemer, issuemanager en strateeg. Binnen elke onderwijsperiode van tien weken worden door de opleidingen vijf leerlijnen onderscheiden: een projectenlijn, een projectondersteuningslijn, een cursuslijn, een trainingslijn en een studieloopbaanlijn. Uitgangspunt is de rol. Vanuit deze rol ontwikkelen de studenten in de projectenlijn, volgens vooraf vastgestelde productspecificaties een of meer beroepsproducten. In de cursuslijn maken zij zich de kennis eigen die nodig is om de gevraagde beroepsproducten te kunnen maken. In de cursuslijn trainen de studenten beroepsvaardigheden. In de studieloopbaanlijn bespreken zij met hun studieloopbaancoach de alledaagse praktijk en de voortgang in de studie; en in de projectondersteuningslijn tenslotte geven zij betekenis aan studie- en beroepservaringen. De programma-inhouden worden gekoppeld aan de leerlijnen, voor alle inhouden worden leerdoelen geformuleerd. De opleidingen beschikten tijdens het bezoek over een totaaloverzicht waarin ze de leerlijnen en de leerinhouden in relatie brengt met de beoogde competenties en de Beroepsniveauprofielen Communicatiemanagement van de BvC. Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma Diemen: Goed R/DH: Voldoende Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. De samenhang in het programma van Diemen-C is goed. De samenhang in het programma van Den Haag/Rotterdam is voldoende'. Deze oordelen worden als volgt gemotiveerd: Voor beide opleidingen geldt dat zij hun studenten in het eerste jaar een breed basaal programma bieden. Hierdoor maken ze kennis met zo veel mogelijk werkterreinen van de communicatiedeskundige. In de jaren daarna breiden de studenten de kennis in de propedeuse opgedaan uit. Bovendien leren ze deze kennis toepassen in steeds complexere situaties. Aan het eind van de opleiding specialiseren de studenten zich in een van de werkterreinen van de communicatiedeskundige. De rode draad in beide programma s is de centrale positie van het beroep. In alle programma-eenheden wordt een koppeling gelegd met de toekomstige werkzaamheden van de studenten, doordat opdrachten, projecten, praktijkvoorbeelden en casuïstiek zijn ontleend aan de beroepspraktijk van de junior adviseur. 27

28 De studenten van Diemen-C vertelden het panel tijdens het bezoek dat het programma samenhangend is. De projecten, de projectgerelateerde colleges, de cursussen en de zelfstandige activiteiten zijn volgens hen goed op elkaar afgestemd. De studenten van Rotterdam/Den Haag zeiden dat zij de samenhang vooral achteraf ervaren, wanneer een bepaalde fase van het programma is afgesloten. Terugkijkend vinden de studenten het programma samenhangend. Zij vertelden er echter bij dat op het moment dat ze het onderwijs volgden de samenhang in hun beleving niet altijd aanwezig was. Eigen onderzoek van de twee opleidingen bevestigen deze uitspraken van de studenten. Facet 2.4 Studielast Goed Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. De studeerbaarheid van de programma s wordt als goed beoordeeld. Dit oordeel wordt als volgt gemotiveerd: Om een efficiënte leerroute van studenten te bevorderen hebben beide opleidingen de studielast evenwichtig gespreid over de jaren en over de perioden. Een studiejaar bestaat uit vier perioden. Per periode zijn er weken voor onderwijs en voor toetsing. Alle programma s zijn beschreven en beschikbaar voor de studenten. De drempels in het programma zijn zo gekozen dat de kans om de opleiding met succes af te ronden groot is. De eerste drempel is het studieadvies aan het eind van de propedeuse. Studenten met een positief advies kunnen verder studeren in de postpropedeuse. De tweede en de derde drempel garanderen dat de student met een voldoende basis aan de stage en de afstudeerfase kunnen beginnen. Voor alle onderwijseenheden wordt de studielast vooraf berekend. De opleiding onderzoekt achteraf de gerealiseerde studielast en onderneemt actie als daartoe aanleiding bestaat. De studenten van beide opleidingen lieten zich tijdens het visitatiebezoek positief uit over de studeerbaarheid van het programma, over de bereikbaarheid van de docenten en over de logistieke organisatie. Facet 2.5 Instroom Voldoende Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. 28

29 De instroom in de programma s wordt als voldoende' beoordeeld. Dit oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor aspirant-studenten die de opleidingen Communicatie in Diemen of Rotterdam/Den Haag willen instromen, gelden geen bijzondere eisen. Een diploma van havo, vwo of mbo, een propedeusegetuigschrift of een document dat hieraan gelijkwaardig is, geven toelating tot de opleiding. Kandidaten die 21 jaar of ouder zijn en niet aan de toelaatbaarheidsvoorwaarden voldoen kunnen een toelatingstoets doen. Rotterdam/Den Haag-C biedt vwo-afgestudeerden een verkorte (driejarige) leerroute. Beide opleidingen geven vrijstellingen, bijvoorbeeld voor de stage, aan deeltijdstudenten die relevante werkervaring hebben. De opleiding toetsen aan de hand van een door de student verplicht in te leveren arbeidsovereenkomst en functieomschrijving of functie en werkplek aan de gestelde eisen voldoen. Vrijstellingen leiden altijd tot een kortere studieduur. Voor buitenlandse studenten is een speciale studieroute opgezet: de international stream in Diemen en de English stream in Rotterdam/Den Haag. Voor deze streams is het bestaande voltijdse programma vertaald in het Engels. De diploma s van de buitenlandse studenten, waarmee zij zich toegang tot de opleiding willen verschaffen, worden door het Nuffic geëvalueerd. Het doel hiervan is nagaan of het niveau gelijk is aan minimaal havo. Tijdens het bezoek bleek dat ook Nederlandse studenten de Engelse programma s volgen. Beide opleidingen overleggen met scholen voor voortgezet onderwijs en regionale opleidingscentra in hun regio. Het doel van dit overleg is verbetering van de aansluiting op het gebied van werkvormen, leermiddelen en onderwijsinhoud. De studenten oordeelden tijdens het bezoek positief over de aansluiting. Zij vertelden het panel dat verschillen in vooropleiding niet leiden tot meer of minder vertraging tijdens de studie. Facet 2.6 Duur Goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. De studieduur bij beide opleidingen wordt als goed beoordeeld. Dit oordeel wordt als volgt gemotiveerd: De opleidingen in Diemen en Rotterdam/DenHaag hebben de studieduur uitgedrukt in studiebelastingsuren en de studielast in European creditpoints (EC). De studielast van alle varianten is 240 EC. Een EC staat voor 28 studie-uren, zodat de studieduur uitkomt op 6720 uur. De opleidingen voldoen hiermee aan de formele eisen over de duur van het curriculum. 29

30 Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. De afstemming tussen vorm en inhoud wordt bij beide opleidingen als goed beoordeeld. Dit oordeel wordt als volgt gemotiveerd: De twee communicatieopleidingen beschikken elk over een eigen onderwijsvisie. Het zelfstandig competentiegericht studeren van de student via flexibele leerwegen en een mix van contactonderwijs en ict-ondersteund leren (blended learning) is in beide visies de leidende gedachte. De visies sluiten goed aan bij Backbone, de onderwijsvisie van Hogeschool INHOLLAND. De opleidingen hebben hun visies uitgewerkt in een didactisch concept. Het leren van de studenten wordt volgens deze concepten uitgelokt en gestimuleerd door aantrekkelijke opdrachten. Door de opdrachten uit te voeren ontwikkelen de studenten de door de opleidingen geformuleerde competenties. Groei in competentieontwikkeling wordt gerealiseerd doordat de opleidingen de opdrachten gaandeweg complexer maken en een steeds groter beroep doen op de transfervaardigheden van de studenten. De docenten begeleiden de studenten bij alle opdrachten. Ter ondersteuning van de opdrachten zijn er colleges, workshops en trainingen. Uit evaluaties onder studenten blijkt dat de studenten van beide opleidingen positief oordelen over de stimulerende werking die van de opdrachten uitgaat. Tijdens het bezoek vertelden de studenten het panel dat zij het beroep dat de opleidingen doen op de eigen verantwoordelijkheid, op zelfstandig informatie zoeken en op samen beroepsproducten maken op prijs stellen. Zij vertelden verder dat de docentsturing tijdens de studie voelbaar afneemt en de nadruk meer en meer komt te liggen op zelfsturing. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. De toetsing en beoordeling van Diemen-C en Rotterdam/Den Haag-C worden als voldoende beoordeeld. Dit oordeel wordt als volgt gemotiveerd: Aan het eind van elke onderwijsperiode van tien weken worden de daarin geprogrammeerde onderdelen afgerond en getoetst. Bij beide opleidingen leidt iedere toets direct tot een beoordeling op basis waarvan studiepunten worden toegekend. 30