Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam

Transcriptie

1 Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Opleiding: Bestuurskunde & Overheidsmanagement hbo-bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: Visitatiedatum: 25 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007

2 2/55

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 30 Onderwerp 4 Voorzieningen 33 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 35 Onderwerp 6 Resultaten 37 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 49 Bijlage 3: Bezoekprogramma 53 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 54 3/55

4 4/55

5 Deel A: Onderwerpen 5/55

6 6/55

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Bestuurskunde en Overheidsmanagement (BOM) van Hogeschool INHOLLAND heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek had plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in april 2007, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er op 25 mei 2007 een panelbezoek aan de opleiding. Het panel bestond uit de volgende personen: Mevrouw mr. dr. M.F. (Margo) Andriessen (domeindeskundige en dagvoorzitter) De heer drs. P.J. (Pieter) Simpelaar (domeindeskundige) De heer M. (Maris) Keijser (studentlid) De heer drs. L. (Leen) Koekebakker (NQA-auditor). Het panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende informatie van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Hogeschool INHOLLAND is één van de grootste hogescholen van Nederland. Er staan bij INHOLLAND circa studenten ingeschreven en er werken ongeveer 2800 medewerkers. De hogeschool biedt verspreid over 23 locaties in de randstad onderdak aan ruim 100 bachelor- en masteropleidingen. De opleidingen zijn organisatorisch ondergebracht in Schools. De centrale diensten van de hogeschool zijn gevestigd in Den Haag. Richtinggevend voor de gezamenlijke strategie van de schools en de daarin opgenomen opleidingen zijn de instellingsplannen Grenzeloos en dichtbij ( ) en Samen werken aan de kennis van morgen ( ). Het onderwijsconcept is vastgelegd in de publicatie Backbone, INbeeld (2003). 7/55

8 INHOLLAND profileert zich als een hogeschool die haar studenten een inspirerende leeromgeving biedt, waarin zij zich uitgedaagd voelen om te leren en de competenties te ontwikkelen die zij nodig hebben om als beroepsbeoefenaar te kunnen functioneren. Daarnaast leert Hogeschool INHOLLAND de studenten ondernemend te zijn. Hogeschool INHOLLAND is ontstaan door een fusie van vier hogescholen. De fusiepartners waren Hogeschool Alkmaar, Hogeschool Haarlem, Hogeschool Holland en Ichthus Hogeschool/Hogeschool Delft. De opleiding Bestuurskunde & Overheidsmanagement (BOM Rotterdam) is in het studiejaar uit de startblokken gekomen. Eerst als deeltijdopleiding. Twee jaar later, in september 2004, startte de voltijdse variant en de duale variant volgde in In het studiejaar stonden 82 studenten bij de opleiding ingeschreven, 44 deeltijd, 35 voltijd en 3 duaal. De opleiding BOM is één van de dertien opleidingen van de School of Economics in Rotterdam. De studenten (voltijd, deeltijd en duaal) doorlopen hetzelfde studieprogramma en maken dezelfde tentamens. Uitgangspunt voor de vormgeving van de opleiding zijn het door Hogeschool INHOLLAND gekozen major-minormodel in combinatie met competentiegericht onderwijs. Volgens deze opzet bestaat elke opleiding uit een (verplichte) major, een (verplichte) specialisatieminor en twee door de studenten te kiezen differentiatieminors. De differentiatieminors hebben elk een studielast van 30 EC. De opleiding BOM is door de hogeschool gepositioneerd onder de major Management. Dit betekent dat het verplichte programma van de opleiding BOM bestaat uit de major Management en de specialisatieminor Bestuurskunde & Overheidsmanagement. In de specialisatieminor BOM verwerven de studenten beroepsspecifieke competenties. De inhoud van de minor is vooral gericht op de inrichting en de werking van het Nederlandse staatsbestel, de EU, de omgang met burgers, procesmanagement en de aansturing van besluitvormingsprocessen. De differentiatieminor kan bestaan uit (1) een verdere verdieping binnen het beroep waarvoor de studenten worden opgeleid, (2) een verbreding om de eigen kennis en beroepskwalificaties te verbinden met competenties uit andere domeinen of (3) een doorstroomprogramma dat voorbereidt op een masteropleiding binnen of buiten de hogeschool. In de major Management verwerven de studenten beroepscompetenties die gemeenschappelijk zijn voor de vijf opleidingen die tot deze major behoren. Dat zijn: BOM, Personeel & Arbeid, Management, Economie en Recht, Integrale Veiligheidskunde en Bedrijfskundige Informatica. De hogeschool heeft de opleiding BOM ondergebracht bij de major Management omdat dat ertoe leidt dat de studenten vanaf de start van hun studie leren de werkzaamheden op het gebied van bestuurskunde en overheidsmanagement in een bedrijfsmatige context te plaatsen. De hogeschool ziet dit als een belangrijke meerwaarde omdat ook in de publieke sector steeds meer een bedrijfsmatige aanpak wordt gevraagd. Hogeschool INHOLLAND certificeert afgestudeerden met het getuigschrift van de Rotterdamse opleiding Bestuurskunde & Overheidsmanagement als Bachelor of Economics. 8/55

9 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel had plaats conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze is hieronder beschreven. De visitatie is uitgevoerd op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich voor op het bezoek. Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQAauditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens de voorbereidende vergadering op 16 mei 2007 is het bezoek door het panel concreet voorbereid. Het bezoek was op vrijdag 25 mei De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het Facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er waren gesprekken met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Voorafgaand aan het bezoek was er een generieke instellingsaudit. De audit richtte zich op de onderwerpen: voorzieningen en kwaliteitszorg voor zover die op concernniveau gestalte krijgen. Over de instellingsaudit is een rapportage opgesteld die in dit rapport is verwerkt. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een Facetrapport en een Onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. In het Facetrapport is gerapporteerd op facetniveau. 9/55

10 De opleiding heeft in juni 2007 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport is door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in oktober 2007 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in november Het visitatierapport is uiteindelijk in december 2007 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk is per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels, zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming, een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding legt en het domeinspecifieke kader. In de oordelen per onderwerp is steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het Facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijdse en de duale varianten afwijkt van de voltijdse variant, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de drie varianten dezelfde argumentatie/oordelen. 10/55

11 1.5 Oordelen per onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Bestuurskunde & Overheidsmanagement Variant Voltijd Deeltijd Duaal 1.1 Domeinspecifieke eisen voldoende voldoende voldoende 1.2 Niveau bachelor goed goed goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor voldoende voldoende voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief 2.1 Eisen HBO goed goed goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma voldoende voldoende voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed goed goed 2.4 Studielast goed goed goed 2.5 Instroom voldoende voldoende voldoende 2.6 Duur voldaan voldaan voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed goed goed 2.8 Beoordeling en toetsing voldoende voldoende voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief 3.1 Eisen HBO goed goed goed 3.2 Kwantiteit personeel voldoende voldoende voldoende 3.3 Kwaliteit personeel goed goed goed Totaaloordeel Positief Positief Positief 4.1 Materiële voorzieningen goed goed goed 4.2 Studiebegeleiding goed goed goed Totaaloordeel Positief Positief Positief 5.1 Evaluatie resultaten goed goed goed 5.2 Maatregelen tot verbetering voldoende voldoende voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld goed goed goed Totaaloordeel Positief Positief Positief 6.1 Gerealiseerde niveau voldoende voldoende voldoende 6.2 Onderwijsrendement voldoende voldoende voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief 11/55

12 Doelstellingen opleiding De facetten 1.1 (domeinspecifieke eisen) en 1.3 (oriëntatie HBO bachelor) zijn voldoende beoordeeld. Aan facet 1.2 (niveau bachelor) is het oordeel goed toegekend. Het oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding is positief. Programma Aan drie facetten bij dit onderwerp is het oordeel voldoende toegekend: 2.2 relatie doelstellingen en inhoud programma, 2.5 instroom en 2.8 beoordeling en toetsing. Vier facetten kregen het oordeel goed: 2.1 eisen HBO, 2.3 samenhang in het opleidingsprogramma, 2.4 studielast en 2.7 afstemming tussen vormgeving en inhoud. Voor het facet duur (2.6) geldt dat de opleiding volgens het panel voldoet aan de formele eisen over de duur van het curriculum. Het oordeel over het onderwerp Programma is positief. Inzet van personeel Aan de facetten eisen HBO (3.1) en kwaliteit personeel (3.3) is het oordeel goed toegekend. Het facet kwantiteit personeel (3.2) is voldoende beoordeeld. Het oordeel over het onderwerp Inzet van personeel is positief. Voorzieningen Aan beide facetten bij dit onderwerp (4.1 en 4.2) is het oordeel goed toegekend. Het oordeel over het onderwerp Voorzieningen is positief. Interne kwaliteitszorg Aan twee van de drie facetten (5.1 en 5.3) is het oordeel goed toegekend. Het facet maatregelen tot verbetering (5.2) is voldoende beoordeeld. Het oordeel over het onderwerp Interne kwaliteitszorg is positief. Resultaten De twee facetten bij dit onderwerp zijn voldoende beoordeeld. Het oordeel over het onderwerp Resultaten is positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding Bestuurskunde & Overheidsmanagement van Hogeschool INHOLLAND op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12/55

13 Deel B: Facetten 13/55

14 14/55

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Vt: voldoende Dt: voldoende Du: voldoende Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). De oordelen worden als volgt beargumenteerd: Hogeschool INHOLLAND biedt de opleiding Bestuurskunde & Overheidsmanagement (BOM Rotterdam) in drie varianten aan: voltijd, deeltijd en duaal. Het studieprogramma bestaat uit de (verplichte) major Management, de (verplichte) specialisatieminor Bestuurskunde & Overheidsmanagement (BOM) en twee door de studenten te kiezen differentiatieminors. Bepalend voor de inhoud van de major Management zijn 17 competenties. De competenties zijn gebaseerd op de landelijke beroeps- en opleidingsprofielen van de opleidingen MER, Personeel & Arbeid, Bedrijfskundige Informatica, Integrale Veiligheidskunde en BOM 1. Deze vijf opleidingen zijn door Hogeschool INHOLLAND gepositioneerd onder de major Management. De zeventien competenties zijn in het studiejaar door de betrokken opleidingen ontwikkeld en daarna vastgelegd op de Competentiekaart Management. Op deze kaart zijn de competenties verdeeld over zes competentiegebieden: klanten, interne processen, mensen, omgeving, professionaliteit en bijdragen leveren aan professionalisering beroepsgroep. De zes gebieden zijn op hun beurt ondergebracht in drie segmenten: werken aan de klant (zij), werken aan de organisatie (wij) en werken aan jezelf (ik). Het beroeps- en opleidingsprofiel van de opleiding MER is vastgesteld in 1999, het profiel van de opleiding BOM in Van de overige opleidingen zijn de landelijke profielen vastgesteld in Alle profielen zijn door experts gevalideerd en opgenomen in het register van de HBO-raad. Richtinggevend voor het onderwijs in de minor BOM zijn 53 competenties, die de opleiding ontleent aan het in 2005 landelijk overeengekomen profiel Partner in governance. In 2005 verving dit profiel het in 1999 vastgestelde profiel Hart voor de publieke zaak. Bijstelling van het profiel van 1999 was nodig in verband met ontwikkelingen in de beroepspraktijk en in het onderwijs. Betrokkenen bij de totstandkoming van de profielen waren het landelijk overleg van de hogescholen met een opleiding Bestuurskunde & Overheidsmanagement (LOBO BSK/OVM) en diverse branche- en beroepsgroepvertegenwoordigers. 1 Zie 15/55

16 De opleiding BOM Rotterdam beschikt over een eigen beroepenveldcommissie (BVC). Deze commissie is bij de start van de opleiding in 2002 geïnstalleerd. In verband met de ontwikkeling van de major Management zijn nog in hetzelfde jaar de beroepenveldcommissies van de vijf opleidingen in het cluster Management samengevoegd tot een brede major Management commissie. Hierdoor vergaderden de commissies niet meer zelfstandig, maar met elkaar. Het belangrijkste gespreksonderwerp was de opzet, de competenties en de inhoud van de major Management. Deze situatie duurde tot het studiejaar 2006/2007. Vanaf dat studiejaar vergaderen de beroepenveldcommissies weer gescheiden. Tijdens het bezoek bestond de BVC van de opleiding BOM uit twee leden. Het doel is een commissie van ten minste zes leden. De taken en de bevoegdheden van de commissie zijn beschreven in het Reglement samenstelling en bevoegdheden beroepenveldcommissies van Hogeschool INHOLLAND. De BVC is in het studiejaar 2006/2007 drie maal bij elkaar geweest. Uit de verslagen die door de opleiding tijdens het bezoek ter inzage waren gelegd, blijkt dat de vergaderingen waren gewijd aan het informatiedossier dat de opleiding met het oog op de visitatie heeft geschreven en aan de major- en de minorcompetenties. Volgens één van de verslagen vindt de commissie de competenties van de major Management van belang voor de opleiding BOM. Men voegt daar aan toe dat de waarde afhankelijk is van de context waarin de competenties door de studenten worden ontwikkeld. Voorts benadrukt de commissie in hetzelfde verslag de noodzaak om in het programma aandacht te besteden aan procesmanagement, besluitvormingstrajecten en de reflectie op het eigen profiel. De twee leden van de commissie bevestigden tegenover het panel dat onderwerpen in de beroepenveldcommissie zijn besproken. In verband met de betekenis van deze onderwerpen voor de opleiding betreuren zij dat de samenstelling van de commissie nog niet rond was. De commissieleden vertelden het panel verder dat men zich had voorgenomen om in het studiejaar te onderzoeken hoe de competenties doorwerken in het curriculum, de toetsing, de stage en het afstuderen. Het panel heeft in het informatiedossier geen vergelijking aangetroffen met de doelstellingen van soortgelijke opleidingen in het buitenland. Dit betekent dat een inhoudelijk internationaal referentiekader voor de opleiding BOM niet voorhanden is. Het panel heeft aan dit facet niet het oordeel goed maar het oordeel voldoende toegekend in verband met de kanttekeningen bij de samenstelling van de beroepenveldcommissie. Facet 1.2 Niveau bachelor Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. 16/55

17 De oordelen worden als volgt beargumenteerd: De opleiding Bestuurskunde & Overheidsmanagement van Hogeschool INHOLLAND leidt de studenten op tot public managers. Het inhoudelijk kader van de opleiding bestaat uit 17 managementcompetenties en 53 minorcompetenties. De zeventien managementcompetenties zijn door de opleidingen IVK, MER, P&A, BI en BOM ontwikkeld en geformuleerd. Deze vijf opleidingen zijn door Hogeschool INHOLLAND onder de major Management geplaatst. De 53 minorcompetenties komen rechtstreeks uit het in 2005 landelijk overeengekomen profiel Partner in governance. Afgestudeerde public managers zijn volgens Partner in governance breed opgeleid en functioneren op hbo-bachelorniveau. Het hbo-bachelorniveau blijkt volgens het profiel uit drie samenhangende kenmerken van de beroepsuitoefening: verantwoording, complexiteit en transfer. In het profiel zijn de drie kenmerken geconcretiseerd in de specifieke competenties waarover de public manager dient te beschikken. Bijvoorbeeld de competentie dat public managers een bijdrage kunnen leveren aan de verdere ontwikkeling van het beroep door bestaande beleidsinstrumenten en producten toe te passen of nieuwe te ontwikkelen. Andere voorbeelden zijn de competenties: de public manager kan nieuwe toepassingen bedenken voor bestaande oplossingsmethodieken en de public manager kan kwaliteitszorg als systeem implementeren. De opleiding verantwoordt zich ook zelf ook voor het hbo-niveau en het niveau bachelor. Zij doet dat in het Opleidingsprofiel en in de Competentiekaart major Management en minor BOM. De opleiding gebruikt hiervoor de tien generieke kernkwalificaties voor de hbo-bacheloropleidingen en de vijf Dublin-descriptoren. In een speciaal voor dit doel opgezette matrix koppelt de opleiding de tien generieke kernkwalificaties voor de hbo-bacheloropleidingen en de vijf Dublin-descriptoren aan de majorcompetenties. Hieruit valt op te maken dat bijvoorbeeld de descriptor communicatie overeenkomt met de hbo-kernkwalificaties sociaal communicatieve bekwaamheid en basiskwalificering voor managementfuncties. De Dublin descriptor communicatie en de twee hbo-kernkwalificaties worden afgedekt door de managementcompetenties samenwerking, leiderschap, projectmanagement en conflicthantering. In een andere matrix koppelt de opleiding de minorcompetenties aan de majorcompetenties. Het panel heeft de twee matrices en de toelichting daarbij bestudeerd en tijdens het bezoek met de opleiding besproken. Het panel heeft vastgesteld, dat de competenties, de tien generieke kernkwalificaties en de Dublin-descriptoren elkaar dekken. Het panel concludeert dat de opleiding afdoende aantoont dat de beoogde eindkwalificaties aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel over dit facet is goed. 17/55

18 Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Vt: voldoende Dt: voldoende Du: voldoende Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hogere beroepsopleiding vereist is of dienstig is. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: De opleiding Bestuurskunde & Overheidsmanagement van Hogeschool INHOLLAND leidt haar studenten volgens het Opleidingsprofiel BOM op tot startbekwame en breed inzetbare public managers. Startbekwaam houdt volgens het Opleidingsprofiel in dat de afgestudeerden binnen het publieke domein complexe taken kunnen uitvoeren, beroepsproblemen kunnen oplossen, leiding kunnen geven en in staat zijn zichzelf verder te professionaliseren. Breed inzetbaar betekent volgens het Opleidingsprofiel dat afgestudeerden voor diverse arbeidsorganisaties, op operationeel en beleidsmatig niveau werkzaamheden kunnen verrichten. Ze werken bij de overheid, maar ook in bedrijven en organisaties met een publieke taak, zoals organisaties op het gebied van veiligheid en openbare orde, vervoersbedrijven, woningbouwverenigingen, belangenorganisaties, milieu-instanties, uitkeringsinstanties en organisatieadviesbureaus. Afgestudeerde public managers zijn bewaker en beheerder van organisatieprocessen, beleidsmedewerker op voorbereidend, uitvoerend en evaluerend niveau en regisseur van beleidsprocessen. Voorbeelden van functies zijn organisatieadviseur, managementondersteuner, beleidsmedewerker, beslissingsambtenaar, controller, consulent, projectleider en onderzoeksleider. De opleiding BOM Rotterdam gebruikt de 53 competenties in het in 2005 landelijk vastgestelde beroeps- en opleidingsprofiel Partner in governance als uitgangspunt voor inhoud en vormgeving van de specialisatieminor BOM. Volgens Partner in govenance zijn afgestudeerden van de opleiding Bestuurskunde & Overheidsmanagement die de 53 competenties hebben bereikt beginnend beroepsbeoefenaar. Zij kennen de beroepstaken van de public manager en kunnen die uitvoeren. Dit zijn volgens Partner in governance taken die het uitvoerende en procedureel karakter ontstijgen en niet zonder een hogere beroepsopleiding gedaan kunnen worden. De basis voor de major management zijn 17 door de hogeschool zelf geformuleerde managementcompetenties die zijn gebaseerd op de landelijke beroepsprofielen van de opleidingen Bedrijfskundige Informatica, Integrale Veiligheid, BOM, Personeel & Arbeid en Management, Economie en Recht. De beroepenveldcommissie van de opleiding BOM, die sinds het studiejaar weer actief is, heeft met de managementcompetenties ingestemd omdat zij de gekozen formuleringen passend vindt voor de beroepspraktijk van de public manager. 18/55

19 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Vt: goed Dt: goed Du: goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: Hogeschool INHOLLAND biedt de opleiding BOM Rotterdam in drie varianten aan: voltijd, deeltijd en duaal. De studenten van de drie varianten doorlopen hetzelfde studieprogramma. Het studieprogramma bestaat uit de major Management, de specialisatieminor Bestuurskunde & Overheidsmanagement en twee door de studenten te kiezen differentiatieminors. De studielast van de major is 120 EC. Van de minor BOM is de studielast 60 EC en van elk van de twee differentiatieminors is de studielast 30 EC. Een belangrijk kenmerk van het studieprogramma is dat het thematisch is opgezet. Elk studiejaar bestaat uit vier perioden en aan iedere periode is een majorthema en een minorthema verbonden. Alle thema s verwijzen rechtstreeks naar op zichzelf staande onderdelen in de beroepspraktijk van de public manager. Voorbeelden van minor thema s zijn bureau HALT, waterschap, interactief bestuur, ruimtelijke ordening en gemeentefinanciën. Voorbeelden van majorthema s zijn organisatie & omgeving, producten en processen, mens en organisatie, beheer en verandermanagement. In het eerste jaar is de studielast van de majorthema s 10 EC per periode. De studielast van de eerstejaars minorthema s is 5 EC. In het tweede studiejaar is dat precies andersom. Dan is de studielast van de minorthema s 10 EC en van de majorthema s 5 EC per periode. In het studieprogramma koppelt de opleiding aan elk major- en minorthema een beroepsauthentieke opdracht. De basis van deze opdrachten is een beroepsprobleem van de public manager, dat de studenten in projectgroepen oplossen. De uitkomst van een beroepsauthentieke opdracht is een beroepsproduct. De opdrachten die de studenten in het kader van de major management uitvoeren, waren oorspronkelijk gebaseerd op algemene managementproblemen. Sinds het studiejaar is deze opzet verlaten en worden ook de majoropdrachten in de propedeuse zoveel mogelijk BOM-specifiek ingevuld. De opleiding spant zich door deze verandering in om de studenten in het eerste jaar van hun studie een goed beeld te geven van het beroep en de studie. De tweedejaars studenten die de propedeuse net achter de rug hadden, 19/55

20 zeiden dat dit goed lukt. Zij vertelden dat de propedeuse hun voldoende mogelijkheden bood om te achterhalen wat aard en inhoud zijn van het beroep en of BOM Rotterdam voor hen wel de juiste opleiding is. De derdejaars studenten die de propedeuse een jaar eerder hadden afgerond, vertelden dat zij in het eerste jaar van hun studie weinig of geen verbanden zagen tussen de majorthema s, de majorinhoud en hun toekomstige beroep. Hun klachten daarover hebben tot bovengenoemde verandering geleid. In de drie varianten van de opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) zijn het verwerven en toepassen van beroepsgerichte kennis en vaardigheden en de reflectie daarop steeds terugkerende elementen in de competentieontwikkeling van de studenten. Kennisverwerving gebeurt vooral door de bestudering van beroepsgerichte literatuur die de opleiding bij de projecten en het flankerend onderwijs voorschrijft. De studiehandleidingen wijzen de studenten daarnaast op verder te raadplegen bronnen, zoals artikelen in vaktijdschriften, standaardwerken en publicaties op het Internet. Het panel heeft aan de hand van het door de opleiding verstrekte literatuuroverzicht vastgesteld dat de studenten door de voorgeschreven literatuur in aanraking komen met actuele ontwikkelingen in het bestuurskundige domein, met relevante theorieën over het beroep, de problemen en (ethische) dilemma s waarmee public managers te maken krijgen en hun werkterreinen. Wel stelt het panel vast dat er in de voorgeschreven literatuur weinig aandacht is voor de internationale aspecten van bestuurskunde en overheidsmanagement. Voorbeelden van beroepsvaardigheden die de studenten tijdens hun studie ontwikkelen, zijn presenteren, gespreksvoering, leidinggeven, argumenteren en beleidsteksten schrijven. Alle studenten komen tijdens hun studie buitenschools in contact met de beroepspraktijk. Een van de onderwijskundige uitgangspunten voor de opleiding is dat binnenschools leren alleen niet voldoende is. De studenten moeten een deel van de beoogde competenties ontwikkelen in het werkveld zelf. Dat gebeurt in de voltijdse variant door een stage van 20 weken in het derde jaar. De doelen van deze stage zijn oriëntatie op de beroepspraktijk en de beroepsmogelijkheden, het opdoen van werkervaring in een professionele organisatie en toepassing in de werksituatie van wat op school is geleerd, het planmatig uitwerken van opdrachten, het uitvoeren van een eenvoudig toegepast onderzoek en reflectie op het eigen gedrag. De deeltijdstudenten volgen geen stage maar verwerven competenties in de instelling of het bedrijf waar zij werken. In verband hiermee dienen de deeltijdstudenten vanaf het tweede studiejaar te beschikken over een passende werkplek en functie, die in zwaarte overeenkomen met de fase van de opleiding. Duale studenten werken vier dagen en gaan 1 dag per week naar de hogeschool. Zij hebben een formeel dienstverband met een arbeidsorganisatie. De duale leerroute begint in het derde studiejaar. Daarvoor volgen de studenten het 1 e en 2 e jaars programma van de voltijdse leerroute. Binnenschools komen de voltijdstudenten ook in aanraking met de beroepspraktijk. Hierbij zijn de projecten die in elk studiejaar op het programma staan de belangrijkste voertuigen. In de projecten lossen de studenten beroepsproblemen op en ontwikkelen ze beroepsproducten. De casuïstiek die in de projecten aan de orde komt, ontlenen de docenten aan de beroepspraktijk. Beroepsproducten die de studenten in de projecten maken, zijn onder meer een adviesrapport, een bedrijfsanalyse, een beleidsnota, een 20/55

21 implementatieplan en een kosten-baten analyse. De deeltijdstudenten voeren de projecten zoveel mogelijk uit in de organisatie waarin ze werken. De onderzoeksvaardigheden die de studenten tijdens hun studie leren, zijn het formuleren van een probleemstelling, een onderzoeksopzet maken, informatie verzamelen, analyseren, verwerken en conclusies en aanbevelingen formuleren. Bovendien leren de studenten om beslissingen met onderzoeksgegevens te legitimeren. De opleiding schakelt in alle studiejaren gastdocenten in. Onderwerpen die in het studiejaar ( ) tijdens gastcolleges aan de orde kwamen, waren onder meer ruimtelijke ordening, veiligheid bij het Centraal Station in Rotterdam, de Europese Unie, public affairs en international law. De gastdocenten belichten de beroepswerkelijkheid van de public manager vanuit een specifieke invalshoek en vertellen over de praktijk. De opleiding heeft in 2006 excursies georganiseerd naar onder meer het stadhuis van Rotterdam, de GG&GD in Rotterdam, Rotterdam CS en het landelijk bestuurskunde congres. Ook de deelname van de studenten aan het nationaal jongerendebat is een onderdeel van de beroepsvoorbereiding. Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat de studenten via het majorthema globalisering en het minorthema Europa in aanraking komen met de internationale aspecten van hun toekomstige beroep. Alle studenten voeren aan het eind van hun studie een afstudeeropdracht uit. Met deze opdracht moeten de studenten bewijzen dat ze in staat zijn een extern geworven praktijkprobleem op te lossen. De opleiding evalueert regelmatig met studenten via het studenttevredenheidsonderzoek en studentenpanels de aansluiting van het studieprogramma op de beroepspraktijk. In alle evaluaties oordelen de studenten positief over het gebruikte studiemateriaal, de aansluiting van de studie op de beroepspraktijk en de actualiteit van de opleiding. De derde- en vierdejaars studenten oordelen negatief over de relevantie van de majorinhoud voor hun toekomstige beroepsuitoefening. De tweedejaars studenten die in het studiejaar met hun studie zijn begonnen, uiten zich positief over de majorinhoud. Zoals hiervoor al verwoord besteedt de opleiding sinds het studiejaar in het majorprogramma meer aandacht aan de beroepscontext van de bestuurskundige. Dit verklaart het positieve oordeel van deze studenten. De afgestudeerden met wie het panel tijdens het bezoek heeft gesproken, vertelden dat ze beroepsgericht zijn opgeleid en over een goede kennisbasis beschikken. 21/55

22 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Vt: voldoende Dt: voldoende Du: voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: Het studieprogramma dat de opleiding BOM de studenten aanbiedt, is gespreid over twee fasen, een propedeutische fase van een jaar en een postpropedeutische fase van drie jaar. De propedeutische fase staat in het teken van oriëntatie op het beroep en de opleiding. Daarnaast bereidt het programma de studenten voor op verdere studie in de postpropedeuse. De belangrijkste functies van de postpropedeuse zijn verdieping, verbreding, oefening in de praktijk en afstuderen. Elk studiejaar is onderverdeeld in onderwijsperiodes van tien weken. Aan iedere periode is een majorthema en een minorthema gekoppeld. De thema s verwijzen naar een onderdeel van de beroepspraktijk. Het onderwijs in een periode bestaat uit vier componenten: een project, flankerend onderwijs, studieloopbaanbegeleiding en toetsing. Per periode van tien weken is voor studenten in werkboeken beschreven wat het beroepsprobleem is dat zij in het project moeten oplossen, het beroepsproduct dat zij maken, wat de inhoud is van het flankerend onderwijs en hoe hun prestaties worden getoetst en beoordeeld. Sturend voor de projectopdrachten en de inhoud van het flankerend onderwijs zijn de 17 management- en 53 minorcompetenties. Op de Competentiekaart major Management en minor BOM heeft de opleiding de 17 managementcompetenties en de 53 minorcompetenties aan elkaar gekoppeld. Door deze koppeling is in één oogopslag duidelijk welke management- en minorcompetenties inhoudelijk met elkaar samenhangen. De Competentiekaart major Management en minor BOM is door de opleiding uitgewerkt in drie toetsblauwdrukken. Er zijn afzonderlijke toetsblauwdrukken voor het eerste en het tweede jaar en er is een toetsblauwdruk voor het derde en vierde jaar samen. In de toetsblauwdrukken is per onderwijsperiode vermeld welke managementcompetenties in die betreffende periode door de studenten ontwikkeld moeten worden. Bovendien is in prestatie-indicatoren omschreven wat het competente gedrag is dat van de studenten aan het eind van de periode wordt verwacht. De prestatie-indicatoren zijn geformuleerd op basis van de vier niveaus die de opleiding onderscheidt: beroepsgeschikt, stagebekwaam, beroepsgevormd en startbekwaam. Studenten zijn aan 22/55

23 het eind van de propedeuse beroepsgeschikt. In de loop van de hoofdfase worden de studenten stagebekwaam. Na de stage zijn zij beroepsgevormd en startbekwaam zijn zij nadat zij de afstudeeropdracht hebben voltooid. Met behulp van de prestatie-indicatoren kunnen de studenten nagaan of zij de competenties op het gewenste niveau hebben gerealiseerd en de studieloopbaanbegeleiders kunnen aan de hand van de prestatieindicatoren de competentieontwikkeling van de studenten volgen. Het panel heeft de toetsblauwdrukken bestudeerd en vastgesteld dat de opleiding de zeventien managementcompetenties in de toetsblauwdrukken heeft opgenomen en er prestatie-indicatoren aan heeft gekoppeld. De 53 minorcompetenties echter zijn nog niet in de toetsblauwdrukken verwerkt. Tegen deze achtergrond heeft het panel aan dit facet het oordeel voldoende toegekend. Het panel heeft de opleiding tijdens het bezoek geadviseerd om de minorcompetenties in de toetsblauwdrukken te vermelden. Daarnaast adviseerde het panel de opleiding om met behulp van de studiehandleidingen van de studenten expliciet te controleren of de inhoud van het onderwijs en de competenties elkaar volledig dekken en dat door toetsing wordt nagegaan of de studenten de 53 minorcompetenties hebben bereikt. In haar reactie op het concept rapport deelde de opleiding het panel mee dat zij de adviezen heeft opgevolgd. Zij heeft de minorcompetenties in de toetsblauwdrukken opgenomen. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: Het panel vindt dat BOM Rotterdam de studenten een samenhangend programma biedt. Het panel komt tot die conclusie op basis van bestudering van het door de opleiding ter beschikking gestelde materiaal en gesprekken met betrokkenen hierover. De opleiding heeft het studieprogramma zo opgezet dat de studenten in de propedeutische fase een breed en basaal programma doorlopen. Gedurende een periode van 10 weken werken de studenten binnen de thema s die aan de betreffende periode zijn gekoppeld aan opdrachten en leveren aan het einde van deze periode één of meer beroepsproducten op. Het thema en de in de toetsblauwdrukken vastgelegde indicatoren zorgen er voor dat de opdrachten, de kennis en het vaardigheidsonderwijs een samenhangend geheel vormen. De kennis en de vaardigheden opgedaan in de propedeuse breiden de studenten gaandeweg hun studie uit. Richtinggevend voor de opdrachten die de opleiding verstrekt, zijn de opgestelde faseniveaus (beroepsgericht, stagebekwaam, beroepsgevormd, startbekwaam) en de daarvan afgeleide prestatie-indicatoren. 23/55

24 De rode draad in het programma is het beroep. In alle onderdelen wordt een koppeling gelegd met de werkzaamheden van de public manager. Projectopdrachten, praktijkvoorbeelden en casuïstiek ontlenen de docenten aan de beroepspraktijk. Ook het flankerend onderwijs is beroepsgericht. De studiestof die de studenten moeten bestuderen verwijst nooit naar wetenswaardigheden op zich, maar altijd naar expliciet aangeduide situaties in de beroepsuitoefening. Facet 2.4 Studielast Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: Om een efficiënte leerroute van studenten te bevorderen heeft de opleiding het studiejaar verdeeld in vier perioden van tien weken. De studielast is 60 EC per jaar, 15 per periode. Aan elke periode zijn een major- en een minorthema gekoppeld. Binnen de thema s is ruimte voor projecten, flankerend onderwijs, studieloopbaanbegeleiding en toetsing. Alle thema s worden binnen één periode afgerond. De opleiding probeert piekbelasting te voorkomen door projectopdrachten, het flankerend onderwijs en de toetsen te spreiden over de hele periode. De studenten vertelden het panel dat roosters en studiemateriaal tijdig worden verstrekt en dat de studielast in de studiehandleidingen is berekend. Door evaluaties onderzoekt de opleiding achteraf de gerealiseerde studielast. Zij onderneemt actie als daartoe aanleiding bestaat. Aan het eind van een periode worden de daarin geprogrammeerde onderdelen afgerond en getoetst. Iedere toets leidt tot een beoordeling op basis waarvan studiepunten worden toegekend. De tijdstippen van de toetsen zijn aan het begin van een onderwijsperiode bekend. De beoordelingscriteria zijn in de studiehandleidingen vermeld. Alle toetsen kunnen twee maal per jaar worden gemaakt. De docenten zorgen voor feedback op geleverde prestaties. De studenten kunnen hun studieresultaten op elk gewenst moment bekijken via het intranet van de hogeschool. De opleiding gebruikt hiervoor het programma PeopleSoft. De opleiding kent drie drempels. Deze drempels zijn zo gekozen dat de kans om de opleiding vervolgens met succes af te ronden groot is. De eerste drempel is het studieadvies aan het eind van de propedeuse. Studenten die minder dan 40 EC hebben gerealiseerd, krijgen een bindend negatief studieadvies. Studenten met een positief advies kunnen verder studeren in de postpropedeuse en zijn volgends de opleiding beroepsgeschikt. De tweede en de derde drempel garanderen dat de student met een voldoende basis aan de stage in het derde jaar en de afstudeeropdracht in het vierde jaar 24/55

25 kunnen beginnen. De studiepuntendrempels zijn vastgelegd in de Onderwijs- en examenregeling. De studenten (voltijd en deeltijd) met wie het panel tijdens het bezoek heeft gesproken, lieten zich positief uit over de studeerbaarheid van het programma, de bereikbaarheid van de docenten en de logistieke organisatie. De voltijdstudenten vertelden het panel dat de opleiding goed te doen is. Voor de deeltijd studenten hangt de studeerbaarheid van het programma vooral samen met het werk dat zij doen en de omvang van de aanstelling. De opleiding is klein, daardoor worden de studenten gekend en dat stellen ze op prijs, zo bleek tijdens het bezoek. Facet 2.5 Instroom Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: In het studiejaar stroomden 33 studenten de opleiding BOM binnen, 24 studenten gingen naar de voltijdse leerroute, 7 naar de deeltijdse en 2 naar de duale leerroute. Van de voltijdse studenten die de propedeuse instroomden, waren er 15 afkomstig van het havo, 1 van het vwo en 8 van het mbo. Voltijd en duaal Voor aspirant voltijd studenten geldt dat een diploma van havo, vwo, mbo of een document dat hieraan gelijkwaardig is, toelating geeft tot de opleiding. De opleiding BOM onderhoudt samen met de andere opleidingen van de School of Economics contacten met scholen voor voortgezet onderwijs en regionale opleidingscentra in Rotterdam en omgeving. Uitingsvormen van deze samenwerking zijn onder andere gastlessen op de toeleverende scholen en meeloopdagen waarop aspirant studenten kunnen proefstuderen in de hogeschool. Dit pre-hbo-programma is specifiek voor aspirant studenten van de regionale opleidingscentra. Deeltijd Het deeltijdprogramma is gericht op studenten met een middelbare beroepsopleiding als vooropleiding en werkervaring. Aspirant-deeltijdstudenten dienen in het eerste jaar (betaald) werk te hebben. Vanaf jaar 2 is relevant werk verplicht. Deeltijd studenten moeten vanaf dan werkzaam zijn in het publieke domein en moeten een functie uitoefenen waarvoor minimaal een middelbare beroepsopleiding vereist is. De studieloopbaanbegeleider voert met aspirant studenten een intakegesprek. Dit gesprek wordt in de loop van de studie gevolgd door studieloopbaangesprekken. Een vast 25/55

26 onderwerp tijdens alle gesprekken is het werk van de student en de mogelijkheid om op de werkplek beroepscompetenties te ontwikkelen. Voltijd, deeltijd en duaal Alle studenten kunnen op grond van elders verworven competenties vrijstellingen aanvragen. Procedures hiervoor zijn ontwikkeld en vastgelegd in de Onderwijs- en examenregeling. In het Hogeschool INHOLLAND jaarlijkse aansluitonderzoek wordt aan de studenten gevraagd hoe de aansluiting van de propedeuse op hun eerder genoten opleiding verloopt. Volgens dit onderzoek oordeelt in % van de respondenten positief over de inhoudelijke aansluiting. Opvallend is dat vwo- en havo-gediplomeerden gunstiger oordelen over de aansluiting dan mbo-afgestudeerden. De opleiding heeft naar aanleiding van deze uitkomst het aantal contacturen verhoogd om de studenten meer ondersteuning en structuur te bieden. Ook zijn de studieloopbaanbegeleidingsuren in het rooster opgenomen. Over de aansluiting qua vorm (zelfstandig werken en samenwerken) laten de studenten zich positief uit. Zij ervaren geen al te grote verschillen in didactiek van hun vooropleiding en de hogeschool. Laag scoort de aansluiting met betrekking tot reflecteren en portfolio. Ongeveer 50% van de respondenten vindt de eisen die aan het portfolio worden gesteld te hoog. Bovendien twijfelen de studenten aan het nut van het portfolio. Facet 2.6 Duur Vt: voldaan Dt: voldaan Du: voldaan Criterium - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: De opleiding Bestuurskunde & Overheidsmanagement van Hogeschool INHOLLAND heeft de studieduur van de drie varianten (voltijd, deeltijd en duaal) uitgedrukt in studiebelastingsuren en de studielast in European creditpoints (EC). De studielast is 240 EC. Een EC staat voor 28 studie-uren, zodat de totale studieduur uitkomt op 6720 uur. De opleiding voldoet hiermee aan de formele eisen over de duur van het curriculum. De opleiding bestaat uit de major Management, de specialisatieminor BOM en twee door de studenten te kiezen differentiatieminors. De studielast van de major Management is 120 EC en van de specialisatieminor BOM is de studielast 60 EC. Van elk van de differentiatieminors is de studielast 30 EC. De totale studielast van 240 EC is door de opleiding gelijkmatig verdeeld over de vier studiejaren. De studiepunten zijn per studiejaar, onderwijsperiode en onderwijseenheid verantwoord in de Onderwijs- en examenregeling en in de werkboeken voor de studenten. Het uit de studielast voortvloeiende tijdbeslag wordt regelmatig gewogen. 26/55

27 Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Vt: goed Dt: goed Du: goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: De opleiding beschikt over een onderwijsvisie, die zij deelt met de andere opleidingen van de School of Economics. De visie ontlenen de opleidingen aan Backbone INbeeld, de onderwijsvisie van Hogeschool INHOLLAND. Het opleiden van studenten tot startbekwame beroepsbeoefenaren via een actueel en competentiegericht studieprogramma, dat bestaat uit een major, een specialisatieminor en twee differentiatieminors is daarin de leidende gedachte. Het visitatiepanel heeft vastgesteld dat de visie herkenbaar in de onderwijspraktijk van BOM Rotterdam aanwezig is. Het studieprogramma bestaat uit de major Management, de specialisatieminor BOM en twee differentiatieminors. Het onderwijs is competentiegericht opgezet. De opleiding heeft de visie uitgewerkt in een didactisch concept. Conform dit concept lokt de opleiding het leren van de studenten uit door hen projecten voor te zetten waarin zij authentieke beroepsproblemen oplossen. Door de projecten ontwikkelen de studenten de door de opleiding vastgestelde major- en minorcompetenties. Bovendien krijgen zij een beeld van wat straks in de beroepspraktijk van hen wordt verwacht in termen van probleemoplossend vermogen, van de competenties waarover zij moeten beschikken en van de context waarin zij deze competenties moeten gebruiken. Groei in competentieontwikkeling stimuleert de opleiding door de opdrachten gaandeweg complexer te maken. Hiervoor gebruikt de opleiding de vastgestelde faseniveaus en de daarvan afgeleide indicatoren in de toetsblauwdrukken. De projecten worden ondersteund door het flankerend onderwijs. In het flankerend onderwijs verwerven de studenten kennis en vaardigheden die toepasbaar zijn in de projecten. Dominante werkvormen in het flankerend onderwijs zijn hoor- en werkcolleges, workshops en trainingen. In de projecten staan begeleiding en coaching voorop. De studenten vertelden het panel tijdens het bezoek dat er van de projecten een stimulerende werking uitgaat. Zij stellen het beroep dat de opleiding in de projecten doet op de eigen verantwoordelijkheid, op zelfstandig informatie zoeken en op samen beroepsproducten maken op prijs. Zij vertelden verder dat de docentsturing tijdens de studie voelbaar afneemt en de nadruk meer en meer komt te liggen op zelfsturing. De uitkomsten van de studenttevredenheidsonderzoeken wijzen in dezelfde richting. 27/55