Fontys Hogescholen. Opleiding: Financial Services Management hbo bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: Locatie: Eindhoven

Transcriptie

1 Fontys Hogescholen Opleiding: Financial Services Management hbo bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: Locatie: Eindhoven Visitatiedatum: 8 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2007

2 2/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 31 Onderwerp 4 Voorzieningen 34 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 36 Onderwerp 6 Resultaten 39 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 49 Bijlage 3: Bezoekprogramma 53 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 54 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 3/55

4 4/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 5/55

6 6/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Financial Services Management (FSM) van de Fontys Hogescholen heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek had plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in maart 2007, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek was op 8 mei Het panel bestond uit de volgende personen: de heer drs. H.M.H. (Rik) Reumkens MLD (domeindeskundige) de heer drs. D.W. (Dennis) Righters MBA (domeindeskundige en dagvoorzitter) de heer R.R.P. (Roderick) Stigter (studentlid) de heer drs. L. (Leen) Koekebakker (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit facetrapport vormt de basis van het onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Bij de Fontys Hogescholen staan ruim studenten ingeschreven. De school biedt, verspreid over het hele land, onderdak aan 200 hbo-bacheloropleidingen en 19 hbomasteropleidingen op de gebieden communicatie, economie, educatie, gezondheidszorg, informatica, kunsten, logistiek, mens en maatschappij en techniek. Er werken circa 3600 personen, die samen 2800 fte bezetten. Fontys heeft 22 lectoraten. Fontys Hogescholen profileert zich als een moderne hogeschool met innovatieve onderwijsproducten. Het strategisch beleid heeft zij vastgelegd in de nota Idealisme in Learning Communities (2002) en doorgetrokken in het Werkprogramma NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 7/55

8 Fontys wil voor haar studenten, medewerkers en haar omgeving een learning community zijn. Een plaats voor waardeneducatie, een kennispoort en een organisatie die groot is in kleinschaligheid. Fontys heeft haar opleidingen ondergebracht in 35 hogescholen. Een daarvan is de Fontys Hogeschool Management, Economie en Recht (FHMER) in Eindhoven. Dit instituut biedt drie opleidingen aan: MER (management, economie en recht), V&M (vastgoed & makelaardij) en FSM (financial services management). De opleiding FSM kan in drie varianten worden gevolgd: voltijd, deeltijd en duaal. De studenten van de drie varianten doorlopen hetzelfde studieprogramma en maken dezelfde tentamens. Tijdens de visitatieperiode stonden bij de opleiding FSM 230 studenten ingeschreven, 144 voltijd, 64 deeltijd en 22 duaal. Er werkten 14 docenten die samen 13,5 fte bezetten. De docent-student ratio was 1:28. De opleiding FSM is in het studiejaar gestart als afstudeervariant bank- en verzekeringswezen van de opleiding MER. De afstudeervariant bestond uit cursussen die door de branche zelf werden aangeboden en waren opgezet. In 2002 is de afstudeervariant door de hogescholen die de variant in huis hadden, omgebouwd tot de vierjarige hogere beroepsopleiding FSM. Fontys was een van deze hogescholen. Sinds oktober 2003 is Fontys Hogescholen bezig met een ingrijpend proces van onderwijsvernieuwing: het Biloba-programma. De twee doelen ervan zijn: (1) de inrichting van bacheloropleidingen volgens een major/minormodel en (2) de transformatie van de huidige leer- en onderwijsprocessen naar competentiegericht en flexibel leren, beoordelen en onderwijzen. Elke bacheloropleiding van Fontys bestaat na afloop van het Bilobaprogramma in principe uit een major van 180 EC in de hoofdrichting en twee minoren, elk van 30 EC in de hoofdrichting of in een andere studierichting. In het studiejaar bevatte de Fontyscatalogus 48 minoren, waaruit de studenten kunnen kiezen. De minor financiële planning is mede door FSM Eindhoven ontwikkeld. De opleiding FSM was tijdens het visitatiebezoek halverwege het vernieuwingsproces. De eerste twee leerjaren van de voltijdse variant zijn vernieuwd en worden ook als zodanig uitgevoerd. Het nieuwe derdejaarsprogramma wordt in het studiejaar ingevoerd. Het vierdejaars programma volgt in het studiejaar daarna. De eerste afgestudeerden die het vernieuwde door Biloba geïnspireerde studieprogramma volledig hebben doorlopen, melden zich in 2009 op de arbeidsmarkt. Fontys certificeert afgestudeerden met het getuigschrift van de Eindhovense opleiding FSM als bachelor of economics. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel had plaats conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie is uitgevoerd op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. 8/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

9 Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek. Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor ten slotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens de voorbereidende vergadering op 16 april 2007 is het bezoek door het panel concreet voorbereid. Het bezoek was op dinsdag 8 mei De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er waren gesprekken met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is het ter inzage gelegde materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in mei 2007 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in juni 2007 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in oktober Het visitatierapport is uiteindelijk in november 2007 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 9/55

10 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk is per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding legt en het domeinspecifieke kader. In de oordelen per onderwerp is steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijdse en de duale varianten afwijkt van de voltijdse variant, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de drie varianten dezelfde argumentatie/oordelen. 10/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Financial Services Management Variant Voltijd Deeltijd Duaal 1.1 Domeinspecifieke eisen goed goed goed 1.2 Niveau bachelor goed goed goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed goed goed Totaaloordeel positief positief positief 2.1 Eisen HBO goed goed goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud goed goed goed programma 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed voldoende goed 2.4 Studielast goed goed goed 2.5 Instroom goed goed goed 2.6 Duur voldaan voldaan voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed goed goed 2.8 Beoordeling en toetsing voldoende voldoende voldoende Totaaloordeel positief positief positief 3.1 Eisen HBO goed goed goed 3.2 Kwantiteit personeel voldoende voldoende voldoende 3.3 Kwaliteit personeel goed goed goed Totaaloordeel positief positief positief 4.1 Materiële voorzieningen goed goed goed 4.2 Studiebegeleiding goed goed goed Totaaloordeel positief positief positief 5.1 Evaluatie resultaten goed goed goed 5.2 Maatregelen tot verbetering voldoende voldoende voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld goed goed goed Totaaloordeel positief positief positief 6.1 Gerealiseerd niveau voldoende voldoende voldoende 6.2 Onderwijsrendement voldoende voldoende voldoende Totaaloordeel positief positief positief NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 11/55

12 Doelstellingen opleiding Aan de drie facetten bij dit onderwerp is het oordeel goed toegekend. Het oordeel over het onderwerp doelstellingen opleiding is daarom positief. Programma Aan de facetten eisen HBO, relatie doelstellingen en inhoud programma, samenhang in het programma, studielast, instroom en afstemming tussen inhoud en vormgeving is het oordeel goed toegekend. Het facet 2.8 is voldoende beoordeeld en de opleiding heeft voldaan aan het criterium bij het facet duur. Het oordeel over het onderwerp programma is daarom positief. De oordelen van het panel hebben betrekking op het oude curriculum en de onderdelen van het nieuwe curriculum die tijdens het visitatiebezoek waren ingevoerd. Inzet van personeel Aan de facetten eisen HBO en kwaliteit personeel is het oordeel voldoende toegekend. Het facet kwantiteit personeel is voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp inzet van personeel is daarom positief. Voorzieningen Aan beide facetten bij dit onderwerp is het oordeel goed toegekend. Het oordeel op het onderwerp voorzieningen is daarom positief. Interne kwaliteitszorg Aan de drie facetten bij dit onderwerp is het oordeel goed toegekend. Het oordeel op het onderwerp interne kwaliteitszorg is daarom positief. Resultaten Het oordeel over de twee facetten bij het onderwerp resultaten is voldoende. Het eindoordeel over het onderwerp resultaten is daarom positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort, de conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. 12/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 13/55

14 14/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding FSM van Fontys Hogeschool MER beschikt over twee studieprogramma s die naast elkaar worden aangeboden: het bestaande programma en een nieuw programma. Beide programma s worden in drie varianten uitgevoerd: voltijd, deeltijd en duaal. Het bestaande programma is in 2002 ontwikkeld. In dat jaar is de vierjarige hogere beroepsopleiding FSM ingevoerd en trad het bestaande programma in werking. Het inhoudelijk kader van het bestaande programma zijn de zesentwintig competenties in het in 2001 landelijk overeengekomen Beroeps- en opleidingsprofiel hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening. Betrokkenen bij de totstandkoming van het profiel waren het landelijk overleg van de veertien hogescholen met een opleiding FSM en diverse branche- en beroepsgroepvertegenwoordigers. De opdrachtgevers waren de Stuurgroep profielontwikkeling van het landelijke overleg, het Verbond voor verzekeraars en de Werkgeversvereniging voor het bankbedrijf. Het nieuwe programma is in 2005 ontwikkeld en wordt vanaf september 2005 jaar na jaar geïmplementeerd. Het is gebaseerd op de doelen en uitgangspunten van het Bilobaproject, dat wil zeggen dat het is ingericht volgens het major-minor systeem, dat het competentiegericht is opgezet en dat in de uitvoering het leren van de student centraal staat. Van het nieuwe studieprogramma waren tijdens het bezoek de eerste en tweede jaars programma s van de voltijdse variant ingevoerd. In het studiejaar volgt het derde en in het studiejaar het vierde jaars programma. Vanaf 2008 wordt ook het studieprogramma van de deeltijdse variant vernieuwd. Het inhoudelijk kader van het nieuwe studieprogramma bestaat uit zeven competenties: adviseren, beheren relaties, organiseren en realiseren, omgevingsbewustheid, sociaal en communicatief vermogen, zelfsturend vermogen en praktisch onderzoek. De competenties zijn vastgelegd en uitgewerkt in het Fontys document Competentieprofielen opleidingen FSM, MER en V&M. De uitwerking bestaat uit een definitie van de competentie en een omschrijving van het daarbij behorende competente gedrag in drie niveaus. De drie niveaus zijn hoofdfasebekwaam, afstudeerbekwaam en startbekwaam. Per niveau zijn prestatie-indicatoren geformuleerd. Daarmee kunnen de studenten NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 15/55

16 nagaan of zij de competenties op het betreffende niveau hebben gerealiseerd en de docenten kunnen de competentieontwikkeling van de studenten volgen. De zeven competenties zijn door de opleiding FSM zelf ontwikkeld. Zij heeft ze gebaseerd op de zesentwintig competenties in het hiervoor al genoemde in 2001 landelijk overeengekomen Beroeps- en opleidingsprofiel hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening. De 26 competenties in het beroeps- en opleidingsprofiel van 2001 zijn door de opleiding teruggebracht naar zeven competenties, door competenties die met elkaar samenhangen samen te voegen. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding het nieuwe studieprogramma heeft afgestemd op de zeven competenties. Daarnaast legt zij ook eigen accenten. Zo besteedt zij in het studieprogramma specifiek aandacht aan het thema duurzame ontwikkeling. Hiervoor heeft de opleiding van de stichting Duurzaam hoger onderwijs een ster gekregen. In het studiejaar wil de opleiding proberen een tweede ster te bemachtigen. De opleiding FSM beschikt over een eigen beroepenveldcommissie (BVC). Tijdens het bezoek vertelden de aanwezige leden het panel dat de BVC heeft ingestemd met de zesentwintig competenties in het landelijk overeengekomen beroeps- en opleidingsprofiel en de daarop gebaseerde zeven competenties. De BVC vindt dat alle elementen die het beroep kenmerken erin zijn terug te vinden. Facet 1.2 Niveau bachelor Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding FSM leidt de studenten op tot financieel zakelijke dienstverleners. Zij beschikt over twee studieprogramma s, het bestaande en het nieuwe programma. Het inhoudelijk kader van het bestaande programma zijn de zesentwintig in 2001 landelijk overeengekomen competenties. De competenties zijn vastgelegd in het Beroeps- en opleidingsprofiel hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening. Afgestudeerde financieel zakelijke dienstverleners zijn volgens het Beroeps- en opleidingsprofiel breed inzetbaar. Het hbo-bachelorniveau van de financieel zakelijke dienstverleners blijkt volgens het profiel uit drie samenhangende kenmerken van de beroepsuitoefening: verantwoording, complexiteit en transfer. Deze drie kenmerken, die overeenstemmen met de kwalificaties voor een bachelor volgens de Dublin-descriptoren, worden in het Beroeps- en opleidingsprofiel uitgebreid uitgewerkt en toegelicht. Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat de opleiding FSM het bestaande programma zo heeft opgezet dat de drie kenmerken van de beroepsuitoefening er herkenbaar in aanwezig zijn. Het programma daagt de studenten uit zich al doende te 16/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

17 ontwikkelen tot financieel zakelijke dienstverleners. Zij doet dat door de studenten tijdens hun studie diverse complexe vraagstukken voor te zetten waarvan de oplossing niet op voorhand duidelijk is en waarvoor een brede kennisbasis vereist is. De diversiteit van opdrachten ontleend aan het (real life) werkveld bevordert de transfer en brede inzetbaarheid. Het feit dat alle opdrachten in de context van het beroep zijn geplaatst, draagt bij aan de ontwikkeling van besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid. Na afloop van de projecten moeten de studenten tijdens presentaties de gevonden oplossingen verantwoorden. Sturend voor de inhoud en de vormgeving van het nieuwe programma zijn zeven door de opleiding zelf geformuleerde competenties. De opleiding heeft de zeven competenties gebaseerd op de 26 competenties in het in 2001 landelijk overeengekomen Beroeps- en opleidingsprofiel. In het Competentiedocument FSM (2006) heeft de opleiding de zeven competenties uitgewerkt in competenties op drie beheersingsniveaus: hoofdfasebekwaam, afstudeerbekwaam en startbekwaam. Per niveau zijn prestatie-indicatoren geformuleerd. Eén van de uitgangspunten van de opleiding is dat de studenten die het nieuwe programma volgen naast de zeven competenties ook de vijf Dublin descriptoren realiseren. In de notitie Relatie Dublin descriptoren en het beroeps- en opleidingsprofiel (2006) koppelt de opleiding de zeven competenties van het nieuwe programma aan de vijf Dublin-descriptoren en aan de onderwijseenheden in het studieprogramma. Het panel heeft de notitie bestudeerd en tijdens het bezoek met betrokkenen besproken. Het panel heeft aan de hand van de documenten en de bespreking ervan vastgesteld, dat de beroepscompetenties en de Dublin descriptoren elkaar voldoende dekken. Dit betekent dat de studenten die het nieuwe studieprogramma met goed gevolg hebben doorlopen ook de vijf Dublin-descriptoren hebben bereikt. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Vt: goed Dt: goed Du: goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding FSM van Fontys Hogeschool MER leidt haar studenten op tot startbekwame financieel-zakelijke dienstverleners. Startbekwaam houdt volgens het zelfevaluatierapport in dat de afgestudeerden in staat zijn om binnen de gehele branche hoogwaardige NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 17/55

18 financiële diensten te verlenen, diverse complexe taken uit te voeren en zichzelf verder te professionaliseren. Volgens de opleiding werken afgestudeerde financieel-zakelijke dienstverleners op het snijvlak van de vraag van de klant enerzijds en het aanbod van producten en diensten anderzijds. Het snijvlak weerspiegelt zich in de begrippen adviseren (dienstverlenen), klantenbeheer, informatietietechnologie en het verrichten van administratieve en organisatorische werkzaamheden. Afgestudeerden van de opleiding FSM zijn breed inzetbaar. Ze kunnen in allerlei functies, in diverse arbeidsorganisaties, op operationeel en beleidsmatig niveau hun werk verrichten. Voorbeelden van organisaties waar financieel-zakelijke dienstverleners werken, zijn banken, verzekeringsmaatschappijen, (assurantie-) tussenpersonen, effectenkantoren, beurzen, beleggingsinstellingen, pensioenfondsen, adviesbureaus en grote multinationals met een professionele financiële afdeling. Voorbeelden van functies zijn financieel adviseur, consultant, financieel planner, private banker, beleggingsspecialist en productmanager. De opleiding FSM van Fontys Hogeschool MER gebruikt de 26 competenties in het landelijk vastgestelde beroeps- en opleidingsprofiel als uitgangspunt voor inhoud en vormgeving van het bestaande curriculum. De basis voor het nieuwe curriculum zijn zeven door de opleiding zelf geformuleerde competenties. De opleiding heeft de twee sets met competenties voorgelegd aan haar eigen beroepenveldcommissie. Leden van de BVC vertelden het panel tijdens het bezoek dat de commissie met de competenties heeft ingestemd, omdat de competenties het niveau van de beginnend beroepsbeoefenaar weerspiegelen. Afgestudeerden van de opleiding FSM die de competenties bij een van de drie leerroutes (voltijd, deeltijd en duaal) hebben verworven, zijn volgens de commissie startbekwaam, dat wil zeggen in staat tot het verkopen van financiële producten, het verstrekken van adviezen, het verlenen van diensten en het onderhouden van langdurige klantcontacten. Dit zijn volgens de commissie werkzaamheden die het uitvoerend en procedureel karakter ontstijgen en niet zonder een hogere beroepsopleiding gedaan kunnen worden. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Vt: goed Dt: goed Du: goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. 18/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

19 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voltijd, deeltijd en duaal De opleiding FSM van Fontys Hogeschool MER wordt in drie varianten uitgevoerd: voltijd, deeltijd en duaal. De inhoudelijke basis voor het nieuwe programma zijn zeven door de opleiding zelf geformuleerde competenties. De basis voor het bestaande programma zijn de 26 competenties in het in 2001 vastgestelde Beroeps- en opleidingsprofiel hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening. De opleiding wil dat de studenten hun competenties baseren op een degelijke vakinhoudelijke en conceptuele basis. Zij schrijft daarom bij alle onderwijseenheden literatuur voor. Daarnaast worden de studenten door de docenten uitgedaagd om ook zelf literatuur te vinden en te selecteren. Voorts worden de studenten gestimuleerd om de ontwikkelingen in de beroepspraktijk bij te houden, bijvoorbeeld door het lezen van dagen vakbladen en het raadplegen van financiële websites. De voorgeschreven literatuur is volgens het panel toereikend. De studenten worden door de voorgeschreven literatuur gaandeweg hun studie geconfronteerd met alle aspecten van hun toekomstige beroep. Voltijd De voltijdstudenten komen tijdens hun studie binnen- en buitenschools in aanraking met de werkzaamheden van de afgestudeerde financieel-zakelijke dienstverleners. Dat gebeurt via projecten en stages en door excursies, optredens van gastdocenten en de kantoortuin. De voltijdstudenten voeren in elke binnenschoolse onderwijsperiode een project uit. In de projecten lossen de studenten beroepsproblemen op en ontwikkelen ze beroepsproducten. De casuïstiek die in de projecten aan de orde komt, ontlenen de docenten aan de beroepspraktijk. Voorbeelden van projecten zijn financiële diensten, vermogensbeheer, private equity en beleggen. Beroepsproducten die de studenten in de projecten maken, zijn onder meer een beleggingsportefeuille, een financieel advies, een risico analyse, de fiscale gevolgen van schenkingen en een estateplanning. In het project financiële diensten staat de kantoortuin centraal. De kantoortuin is een nagebootste werkomgeving met vier balies. De studenten zijn in het project personeelsleden van een fictief financieel advieskantoor, waarin zij klanten te woord staan en van (financieel) advies dienen. Voltijdstudenten volgen een oriënterende stage in het derde jaar en een afstudeerstage in het vierde jaar. De doelen van de derdejaars stage zijn oriëntatie op de beroepspraktijk en de beroepsmogelijkheden, het opdoen van werkervaring in een professionele organisatie en toepassing in de werksituatie van wat op school is geleerd, het planmatig uitwerken van opdrachten en reflectie op eigen gedrag. In de vierdejaars stage (de afstudeerstage) voeren de voltijdse studenten zelfstandig een relevant onderzoek uit in opdracht van een bedrijf en ontwikkelen zij één of meer beroepsproducten. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 19/55

20 Deeltijd Deeltijdstudenten die over een relevante werkplek beschikken, komen via het bedrijf waarin zij werken in aanraking met de beroepspraktijk. Zij zijn door de opleiding vrijgesteld van praktijkverplichtingen zoals stages en projecten. Ook de afstudeeropdracht voeren de deeltijdstudenten doorgaans in het eigen bedrijf uit. Door presentaties en samenwerking in groepen maken de deeltijdstudenten kennis met andere aspecten van de beroepspraktijk dan die ze op hun eigen werkplek tegenkomen. Duaal Studenten die kiezen voor een duale leerroute hebben een formeel dienstverband bij een bedrijf. Zij werken vier dagen en gaan 1 dag per week naar de hogeschool. De duale leerroute begint in het derde studiejaar. Daarvoor volgen de studenten het 1 e en 2 e jaars programma van de voltijdse leerroute. Eén van de kenmerken van de duale leerroute is de nauwe aansluiting van de werkervaringen van de studenten bij hun leerprocessen in de opleiding. Elke duale student krijgt een begeleider toegewezen. De docentbegeleiders maken met de hen toegewezen studenten afspraken over de werkzaamheden die zij buitenschools uitvoeren, de competenties die zij op hun werkplek ontwikkelen, de producten die ze maken, de onderwijseenheden die zij binnenschools volgen en de aard en de inhoud van de afstudeeropdracht. Voltijd, deeltijd en duaal Beroepsvaardigheden zoals financieel adviseren en verkopen, presenteren, debatteren, vergaderen, onderhandelen, conflicthantering, leiding geven, samenwerken, communiceren met de klant, analyseren van bedrijfsprocessen en afwegen van relatie, risico en rendement oefenen de voltijdse studenten vooral in de projecten. De deeltijdse en de duale studenten komen op hun werkplek in aanraking met deze vaardigheden. De onderzoeksvaardigheden die alle studenten (voltijd, deeltijd en duaal) tijdens hun studie leren, zijn informatie verzamelen, analyseren en verwerken en ze leren conclusies en aanbevelingen te formuleren. Bovendien leren ze om beslissingen met onderzoeksgegevens te legitimeren. De opleiding schakelt vooral in het eerste en tweede jaar gastdocenten in. Onderwerpen die in het huidige studiejaar ( ) tijdens gastcolleges aan de orde kwamen, waren onder meer: micro kredieten, internetbetalingsverkeer, internationaal betalingsverkeer, het familiebedrijf, financiële planning, factoring en bedrijven in de problemen. Bij de onderwijseenheid toegepaste actualiteit (semester 3) zijn altijd gastdocenten betrokken. Het aantal uren dat gastdocenten worden ingezet is afhankelijk van hun expertise en varieert van één lesbijeenkomst tot een hele periode. De studenten oordelen positief over de inzet van gastdocenten, zo bleek tijdens het bezoek. De gastdocenten belichten volgens de studenten de beroepswerkelijkheid van de financieelzakelijke dienstverlener vanuit een specifieke invalshoek en vertellen over actuele ontwikkelingen in het vakgebied. De opleiding heeft in 2006 voor de voltijdstudenten excursies georganiseerd naar onder meer de hoofdkantoren van de SNS Reaal groep en ABN AMRO. 20/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

21 Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat het thema internationalisering in ontwikkeling is. In de huidige studieprogramma s komen de studenten vooral via de modules Europees recht, internationale economische betrekkingen en internationaal verzekeren en betalen in aanraking met de internationale aspecten van hun toekomstige beroep. Verder hebben de studenten van de opleiding in 2006 een studiereis naar Turkije georganiseerd. Hieraan hebben 26 studenten deelgenomen. Het kenniscentrum van het Fontys lectoraat duurzame stads- en streekontwikkeling heeft samen met enkele studenten het onderzoek allochtoon ondernemerschap uitgevoerd. Alle studenten (voltijd, deeltijd en duaal) sluiten hun studie af met een afstudeeropdracht. Met deze opdracht bewijzen de studenten dat ze in staat zijn zelfstandig en methodisch een extern geworven praktijkprobleem op te lossen. De opleiding evalueert regelmatig bij studenten de aansluiting van het studieprogramma op de beroepspraktijk. Hiervoor gebruikt zij het uitstroomonderzoek, de evaluaties van de afstudeerstage en de Fontys studentenenquête (FSE). In alle evaluaties oordelen de studenten positief over de gebruikte vakliteratuur, de aansluiting van de studie op de beroepspraktijk en de betrokkenheid van vertegenwoordigers uit de beroepspraktijk bij de beoordeling van de stage en het afstudeerwerk. De afgestudeerden met wie het panel tijdens het bezoek heeft gesproken, oordeelden gunstig over de relevantie van het studieprogramma voor het beroep. Zij vertelden dat ze beroepsgericht zijn opgeleid en over een goede kennisbasis beschikken. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Vt: goed Dt: goed Du: goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voltijd Het studieprogramma (bestaand en nieuw) dat de opleiding FSM haar voltijdstudenten aanbiedt, is gespreid over twee fasen, een propedeutische fase van een jaar en een postpropedeutische fase van drie jaar. De postpropedeutische fase is opgedeeld in twee subfasen: een hoofdfase van 2½ jaar en een afstudeerfase van een half jaar. In de propedeuse doorlopen de studenten een breed basaal programma, dat een uitgebreide oriëntatie biedt op de beroepen waarvoor in de FHMER wordt opgeleid. Daarnaast bereidt het programma de studenten voor op verdere studie in de hoofdfase. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 21/55

22 Voorop in de propedeuse staan vier projecten. De drie eerste projecten zijn voor alle propedeuse studenten van de Fontys Hogeschool MER hetzelfde. Het vierde project is opleidingsgericht ingevuld. In de projecten voeren de studenten onder begeleiding van een tutor opdrachten uit. Sommige van deze opdrachten maken de studenten in groepsverband, andere individueel. Parallel aan de projecten doorlopen de studenten onderwijseenheden waarin zij beroepsgerichte kennis verwerven en beroepsvaardigheden trainen, die zij in de projecten kunnen toepassen. De postpropedeutische fase volgt in grote lijnen de opzet van het eerste studiejaar. De functies van deze fase zijn verdieping, verbreding, oefening in de praktijk en afstuderen. Op het programma staan projecten en onderwijseenheden, een stage en een afstudeerfase. In de onderwijseenheden verwerven de studenten kennis en vaardigheden die ze kunnen toepassen in de projecten. In de hoofdfase duurt elke onderwijsperiode twintig weken (een semester). Gedurende de eerste tien weken (domeinperiode) staan de onderwijseenheden en de toetsing van deze eenheden centraal, in de tien weken daarna (de projectperiode) de projecten. Richtinggevend voor de inhoud en vormgeving van het bestaande studieprogramma zijn de 26 competenties in het landelijk beroeps- en opleidingsprofiel. Voor elk onderdeel van het bestaande programma heeft de opleiding leerdoelen geformuleerd. Voor het nieuwe door Biloba geïnspireerde studieprogramma heeft de opleiding zeven eigen competenties geformuleerd. In de notitie Relatie Dublin descriptoren en het beroeps- en opleidingsprofiel beschrijft de opleiding tamelijk nauwkeurig wanneer (in welke onderwijseenheden) de zeven competenties worden geoefend. In de notitie Hoofdfase FSM is vastgelegd hoe en wanneer de competenties worden getoetst. Voor de studenten is deze informatie opgenomen in de werkboeken die zij per semester krijgen uitgereikt. Deeltijd De studenten van de deeltijdse leerroute volgen een programma waarin binnenschools leren en werken elkaar afwisselen. De deeltijdstudenten verwerven binnenschools de voor het beroep noodzakelijke kennis en vaardigheden. Zij komen wekelijks naar de hogeschool en doorlopen nagenoeg dezelfde onderwijseenheden als de voltijdstudenten. De deeltijdstudenten voeren geen projecten uit. Duaal Het duale onderwijs start in het derde studiejaar. Voltijdstudenten die dat willen en een relevante werkplek hebben, kunnen vanaf dan de studie duaal vervolgen. Het belangrijkste kenmerk van de duale leerroute is de koppeling van het leren en werken van de studenten. De duale studenten brengen vier dagen per week in een arbeidsorganisatie door en zijn 1 dag op school. Voltijd, deeltijd en duaal Een terugkerend onderdeel in elke leerroute is de studieloopbaanbegeleiding. In individuele begeleidingsgesprekken en groepsbijeenkomsten bespreken de studenten met elkaar en met de docenten de voortgang in de studie en geven zij betekenis aan hun leerervaringen. 22/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

23 Aan de hand van de door de opleiding ter inzage gelegde werkboeken voor de studenten heeft het panel tijdens het visitatiebezoek vastgesteld dat de opleiding voor alle onderdelen van het bestaande programma (projecten, onderwijseenheden en stages) leerdoelen heeft geformuleerd. In deze doelen is omschreven welke kwalificaties, kennis en/of vaardigheden de studenten bij de betreffende onderdelen moeten ontwikkelen. Het nieuwe programma is ingericht volgens het competentiegerichte Biloba-model. Sturend voor het onderwijs zijn de zeven competenties, de uitwerking van de competenties in drie niveaus en daaraan gekoppeld de prestatie-indicatoren. Voor de studenten die het bestaande programma volgen zijn de leerdoelen opgenomen in de studiehandleidingen. De leerdoelen hebben een relatie met de 26 competenties. Deze relatie is door de opleiding zichtbaar gemaakt in het opleidingsplan. Het panel heeft de studiehandleidingen en het opleidingsplan ingezien en geconstateerd dat de doelen zo zijn gekozen dat de studenten de zesentwintig competenties kunnen bereiken. Hetzelfde geldt voor het nieuwe programma. In het Competentieprofiel van de opleiding FSM en het FSM-Competentieboek zijn de competenties beschreven en uitgewerkt. Voor de studenten zijn de beoogde competenties opgenomen in de werkboeken. Het panel heeft bovengenoemde documenten bestudeerd en tijdens het bezoek met betrokkenen van de opleiding besproken. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding het nieuwe programma zo heeft ingericht dat de studenten de zeven beoogde competenties kunnen bereiken. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Vt: goed Dt: voldoende Du: goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voltijd Het visitatiepanel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat de opleiding haar voltijdse studenten een voldoende samenhangend programma biedt. Het eerstejaars programma is breed en basaal. Dit programma is grotendeels gemeenschappelijk met de twee andere opleidingen van de Fontys Hogeschool MER. In het propedeuseprogramma maken de studenten kennis met het beroep, de beroepspraktijk en de opleiding, ze verwerven basiskennis en ontwikkelen elementaire beroepsvaardigheden. Door de concentrische opzet van het programma breiden de studenten in de jaren daarna de kennis en de vaardigheden in de propedeuse opgedaan uit. Bovendien leren ze deze kennis toepassen in projecten en tijdens stages. De rode draad in het studieprogramma is het zelfstandig en methodisch ontwikkelen van financiële producten en diensten en het adviseren daarover. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 23/55

24 De voltijd studenten vertelden het panel tijdens het bezoek dat het programma samenhangend is. De projecten, de stages en de ondersteunende colleges tijdens de domeinperioden zijn volgens hen goed op elkaar afgestemd. Bovendien vertelden de studenten dat het binnenschoolse en het buitenschoolse leren soepel in elkaar overlopen. In de Fontys studentenenquêtes en de eigen evaluaties van de opleiding komt eenzelfde beeld naar voren. Deeltijd In de deeltijdvariant is de beroepsgerichte studiestof geclusterd in twee certificaten. Jaar 1 en 2 van de deeltijdse leerroute vormen de basisfase Assistent Financial Services Management. Jaar 3 en 4 vormen de hoofdfase van de studie, de specialisatie Financial Services Management. De deeltijdstudenten voeren in tegenstelling tot de voltijdstudenten geen projecten uit en als zij een relevante werkplek hebben, zijn zij vrijgesteld van praktijkverplichtingen. Het uitgangspunt van de opleiding is dat de deeltijdstudenten de toepassingen van wat in de opleiding wordt geleerd in hun werkpraktijk tegenkomen. De studenten vertelden het panel dat zij het programma voldoende samenhangend vinden. Echter werken en leren lopen volgens de studenten niet altijd parallel. Zij ervaren de samenhang tussen werk en opleiding vaak pas achteraf, wanneer een bepaalde fase van het programma is afgesloten. Tegen deze achtergrond heeft het panel aan dit facet van de deeltijdse leerroute het oordeel voldoende toegekend. Duaal Leidend in het duale studieprogramma is de praktijk van de studenten. De studenten ontwikkelen op hun werkplek beroepsgerichte competenties en de opleiding ondersteunt hen daarbij via hoor- en werkcolleges. De studenten vertelden het panel tijdens het bezoek dat er een goede wisselwerking bestaat tussen de studie en hun eigen beroepspraktijk. Facet 2.4 Studielast Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding FSM streeft een studeerbaar studieprogramma na door een evenwichtige spreiding van de studielast over de duur van het curriculum en door planning van de toetsing. 24/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

25 Om de studielast evenwichtig te kunnen spreiden over de duur van het curriculum heeft de opleiding de propedeutische fase van de voltijdse leerroute onderverdeeld in vier perioden van 10 weken en de postpropedeutische fase in zes periodes van 20 weken (semesters). Dit geldt voor het bestaande en het nieuwe studieprogramma. Van de zes semesters in de postpropedeutische fase brengen de studenten er vier binnenschools door en twee buitenschools voor stage en afstuderen. In elk binnenschools semester is ruimte voor domeinspecifiek onderwijs, projecten, toetsing en studieloopbaanbegeleiding. Het panel heeft vastgesteld dat aan het eind van elke periode de daarin geprogrammeerde onderwijseenheden en projecten worden afgerond en getoetst en iedere toets leidt tot een beoordeling op basis waarvan studiepunten worden toegekend. Het programma van de deeltijdse leerroute is gelijk aan het programma van de voltijdse variant, maar wordt zonder stages en projecten aan de studenten aangeboden. Duale studenten volgen vanaf het derde studiejaar (semester 5) de duale leerroute. Het panel heeft vastgesteld dat de docenten voor elke onderwijseenheid een werkboek samenstellen. Hierin is voor de studenten informatie opgenomen over het onderwijs en de toetsing in de betreffende eenheid. Voor de stage en de afstudeerfase zijn aparte werkboeken beschikbaar, net als voor de competentie-examens (zie 2.8). Aan het begin van elk studiejaar maakt de opleiding aan de studenten bekend wanneer de tentamens worden afgenomen. Elk tentamen kan drie keer worden afgelegd. De studenten vertelden het panel desgevraagd dat de opleiding roosters en studiemateriaal tijdig verstrekt en de studielast in de werkboeken is berekend. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding achteraf via evaluaties de gerealiseerde studielast onderzoekt en acties onderneemt als daartoe aanleiding bestaat. De voltijdstudenten vertelden het panel dat de opleiding goed te doen is. In de gesprekken kwam naar voren dat de studenten die het nieuwe programma volgen de opdrachten aansprekend en uitdagend vinden. Ook de deeltijd en de duale studenten vinden het programma goed te doen, zo bleek tijdens het bezoek. Zij vertelden het panel dat vertragingen in de studie niet door de opleiding worden veroorzaakt, maar door het werk dat zij doen, de omvang van de aanstelling en hun gezinssituatie. Facet 2.5 Instroom Vt: goed Dt: goed Du: goed Criterium - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het studiejaar stroomden 40 voltijdstudenten en 25 deeltijdstudenten de opleiding FSM binnen. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 25/55

26 Doorslaggevend in het aansluitingsbeleid van de opleiding is de beginnende student met een havo-diploma. Havo-afgestudeerden met het profiel economie & maatschappij zijn direct toelaatbaar. Zij kunnen de opleiding in vier jaar voltooien. Mbo-afgestudeerden met een diploma mbo-commercieel medewerker bank en verzekeringen (beroepsopleidende leerweg-niveau 4) en vwo-gediplomeerden met het profiel economie & maatschappij kunnen de opleiding in drie en een half jaar afronden. Zij mogen op basis van tijdens hun vooropleiding verworven competenties twee propedeuseprojecten overslaan. De opleiding onderhoudt via de instroomcoördinator contacten met decanen van scholen voor voortgezet onderwijs in de regio. Voor de FSM-docenten worden informatieve bijeenkomsten georganiseerd over onderwijsontwikkelingen bij de toeleverende scholen. Andersom gebeurt ook. Docenten van de toeleverende scholen worden geïnformeerd over de onderwijsontwikkelingen in de hogeschool. Het doel van deze bijeenkomsten is de inhoudelijke en didactische vormgeving van de verwante opleidingen op elkaar. Voor aspirant studenten zijn er voorlichtingsbijeenkomsten in de eigen school en meeloopdagen in de hogeschool. Tijdens meeloopdagen kunnen de aspirant studenten proefstuderen in de hogeschool en kennismaken met de werkvormen waarmee zij in de opleiding FSM in aanraking komen. Met het ROC Eindhoven heeft de opleiding afspraken gemaakt over toelatingseisen en vrijstellingen. Het deeltijdprogramma is gericht op studenten met een middelbare beroepsopleiding als vooropleiding en ervaring in de financieel-zakelijke beroepspraktijk. De deeltijdcoördinator houdt met alle aspirant deeltijdstudenten een aannamegesprek. Daarin wordt onderzocht of zij beschikken over een relevante werkplek en in aanmerking komen voor vrijstelling van praktijkverplichtingen. Deeltijdstudenten die ouder zijn dan 21 jaar en niet aan de toelaatbaarheidsvoorwaarden voldoen, kunnen een toelatingsexamen afleggen. Voltijd- en deeltijdstudenten die op grond van werkervaringen of studie elders in aanmerking willen komen voor vrijstellingen kunnen daartoe een verzoek indienen bij de examencommissie. Bepalingen hierover zijn vastgelegd in de onderwijs- en examenregeling. Door de invoering van het nieuwe competentiegerichte programma spelen vrijstellingen in de toekomst een minder prominente rol dan tot nu toe. In het nieuwe programma staat de vraag centraal of studenten voldoende competent zijn om deel te kunnen nemen aan de competentie-examens (zie 2.8). Volgens de evaluaties die de opleiding in de achterliggende jaren heeft uitgevoerd, vindt de meerderheid van de eerstejaars studenten dat de opleiding voldoende aansluit bij hun vooropleiding. De studenten en de afgestudeerden met wie het panel tijdens het bezoek heeft gesproken, bevestigden deze uitkomsten. Zij hebben voor de opleiding FSM gekozen omdat de studie inhoudelijk interessant is en carrièremogelijkheden biedt. 26/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du)

27 Facet 2.6 Duur Vt: voldaan Dt: voldaan Du: voldaan Criterium - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding Financial Services Management van de Fontys Hogeschool MER heeft de studieduur van de drie varianten (voltijd, deeltijd en duaal) uitgedrukt in studiebelastingsuren en de studielast in European creditpoints (EC). De studielast is 240 EC. Een EC staat voor 28 studie-uren, zodat de totale studieduur uitkomt op 6720 uur. De opleiding voldoet hiermee aan de formele eisen over de duur van het curriculum. De bestaande opleiding omvat een propedeutische fase van 60 EC, een hoofdfase van 150 EC en een afstudeerfase met een studielast van 30 EC. De propedeuse is grotendeels gemeenschappelijk (75%) met de twee andere opleidingen van de FHMER. De nieuwe opleiding bestaat uit een gemeenschappelijke propedeuse van 60 EC, de major FSM met een studielast van 120 EC en een door de studenten zelf te kiezen minor van 60 EC. De totale studielast van 240 EC van de bestaande en de nieuwe opleiding is gelijkmatig verdeeld over de vier studiejaren. De studiepunten zijn per studiejaar, onderwijsperiode en onderwijseenheid verantwoord in de onderwijs- en examenregeling en in de werkboeken voor de studenten. Het uit de studielast voortvloeiende tijdbeslag wordt regelmatig gewogen. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Vt: goed Dt: goed Du: goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding beschikt voor de bestaande opleiding over een eigen onderwijsvisie. Het opleiden van studenten tot startbekwame financieel-zakelijke dienstverleners via een actueel, beroeps- en competentiegericht studieprogramma is daarin de leidende gedachte. Door de visie heeft de opleiding in het bestaande programma gekozen voor thematisch en projectgestuurd leren. Een opzet waarbij in elke binnenschoolse onderwijsperiode een thema en een daaraan gekoppelde projectopdracht centraal staan. Uitgangspunt bij de NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bachelor Financial Services Management (vt,dt,du) 27/55