Hogeschool INHOLLAND, Delft

Transcriptie

1 Hogeschool INHOLLAND, Delft Opleiding: Plattelandsvernieuwing, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 20 en 21 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, augustus 2005

2 2 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 12 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 17 Onderwerp 3 Inzet van personeel 26 Onderwerp 4 Voorzieningen 29 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 32 Onderwerp 6 Resultaten 35 Deel C: Bijlagen 39 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 41 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 43 Bijlage 3 Bezoekprogramma 47 Bijlage 4 Kengetallen 49 Bijlage 5 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 51 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing 3

4 4 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing 5

6 6 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing

7 Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Plattelandsvernieuwing van de Hogeschool INHOLLAND heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in februari 2005, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Een visitatiebezoek vond plaats op 20 en 21 april 2005 en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: Dhr. ir. W.C.S. Heemskerk (voorzitter); Dhr. drs. Th.A.M. Reijs (domeinpanellid Plattelandsvernieuwing); Dhr. T. van Straaten (studentpanellid); Mw. drs. M.J.J. van Beers (NQA-auditor). Het panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De bacheloropleiding Plattelandsvernieuwing wordt aangeboden bij de School of Agriculture & Technology in Delft. De Schools zijn ontstaan na de fusie en de reorganisatie van Hogeschool INHOLLAND. De School of Agriculture & Technology biedt vanaf zes majors aan. Propedeuse studenten beginnen vanaf september 2004 in de major-minorstructuur. NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing 7

8 De School of Agriculture & Technology biedt de volgende majors aan: 1. Major of Business & Technology 2. Major of Informatics 3. Major of Construction & Environment 4. Major of Technical Engineering 5. Major of Life Sciences 6. Major of Marketing De bacheloropleiding Plattelandsvernieuwing maakt deel uit van de Major of Construction & Environment. De opleiding kan in voltijd gevolgd worden. De voltijd route heeft op dit moment 83 studenten. In 2003 stroomden 14 studenten in en in 2004 waren dit 8 studenten. In het jaar 2004 waren er 3,4 fte (6 docenten) onderwijzend personeel verbonden aan de opleiding hetgeen resulteert in een medewerker-student ratio van 1:24,4. De bacheloropleiding Plattelandsvernieuwing (PV) leidt studenten op tot Bachelor of Applied Science. Hogeschool INHOLLAND heeft ruim studenten en circa 3100 personeelsleden. De hogeschool is in 2002 ontstaan na een fusie van Hogeschool Alkmaar, Hogeschool Haarlem, Hogeschool Holland en Ichthus Hogeschool/Hogeschool Delft. De bacheloropleidingen van INHOLLAND zijn ondergebracht in 15 Schools verspreid over tien vestigingen in Nederland. Richtinggevend voor de ontwikkelingen binnen de hogeschool is het instellingsplan INHOLLAND , getiteld INHOLLAND, Grenzeloos en Dichtbij. Dit instellingsplan bouwt voort op Kiezen voor Kansen. Deze beide documenten zijn kaderstellend voor beleidsstukken van de Schools. De missie van INHOLLAND is gebaseerd op drie focuspunten: de ontwikkeling van een onderwijsconcept gericht op de individuele student en de markt, kenniscreatie, en grenzeloos onderwijs. Op onderwijskundig gebied maakt de School een ontwikkeling door. De huidige opleidingen worden langzaam maar zeker vervangen door brede, op competenties gebaseerde bacheloropleidingen. De opbouw van deze opleidingen verloopt volgens het major-minor model. De helft van het curriculum besteden de studenten aan het gekozen majorprogramma, waarin basiscompetenties worden verworven. Daarna, of deels gelijktijdig, volgen zij keuzeprogramma's (minors) op basis van specialisatie (specialisatie minor) en differentiatie (differentiatie minor). De opleiding Plattelandsvernieuwing komt voort uit de in studiejaar 1995/1996 gestarte studierichting Groen & Landschap binnen de opleiding Plantenteelt aan de Agrarische Hogeschool Delft. In 1998 werd er in Delft naast de studierichting Groen & Landschap, de studierichting Natuur, Recreatie & Toerisme gestart. De Stichting Hoger Agrarisch Onderwijs wilde het aantal opleidingen binnen het agrarische domein verminderen en koos voor een opleiding over rurale ontwikkeling (1998). Dit leidde in 2000 tot de start van een landelijke opleiding Plattelandsvernieuwing waarvoor landelijke eindtermen zijn geformuleerd. 8 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing

9 De opleiding Plattelandsvernieuwing richt zich op de integratie van functies, interactief besturen en de culturele beleving van de groene ruimte. Afgestudeerden kunnen werken als procesbegeleider, procesmanager, adviseur, voorlichter en beleidsmedewerker die de regie voert of ondersteunt van processen op het gebied van bestemmen, inrichten, gebruiken en beheren van de groene ruimte in het landelijk gebied, de daaraan grenzende stedelijke gebieden en in de stad. De opleiding leidt op voor multidisciplinaire functies in de vernieuwing van rurale en urbane gebieden. 1.3 Werkwijze De visitatie van de opleidingen door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA en die hieronder wordt beschreven. Dit houdt tevens in dat het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport en de bijlagen een duidelijke basis bood voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaats vond op basis van het voor de opleidingen geldende domeinspecifieke referentiekader (zie facet 1.2). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden (maart 2005), zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek (maart 2005). Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten, die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het visitatiebezoek concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundige in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het detailrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het visitatiebezoek NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleidingen (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met de School directeur, de opleidingsmanager en de programmadirecteur. Verder is gesproken met docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing 9

10 schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden schriftelijk beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een detailrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het detailrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in juni 2005 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in juli 2005 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in juli Het visitatierapport is uiteindelijk in juli 2005 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels, zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming, een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het detailrapport. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Alledrie de facetten zijn beoordeeld als goed. Het oordeel op het onderwerp is daarom positief. 10 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing

11 De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door de landelijke werkgroep Plattelandsvernieuwing zijn opgesteld. Ze weerspiegelen het niveau van de beginnende plattelandsvernieuwer Programma De facetten 2.1 en 2.6 zijn als goed beoordeeld, de facetten 2.2 t/m 2.5, 2.7 en 2.8 als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is daarom positief. Het programma is een adequate uitwerking van de gestelde eindkwalificaties. De diverse curriculumonderdelen zijn met elkaar in samenhang gebracht. In het onderwijs wordt ruime aandacht besteed aan kenmerkende beroepssituaties. Er wordt gewerkt met competentiegericht onderwijs, wat wordt uitgewerkt in passende werkvormen. De toetsen weerspiegelen in voldoende mate het niveau en de inhoud van de leerstof Inzet van personeel De facetten 3.1, 3.2 en 3.3 zijn als voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is daarom positief. De kwaliteit en kwantiteit van het docententeam borgt in voldoende mate de uitvoering van goed onderwijs Voorzieningen Beide facetten zijn als voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is daarom positief. De opleiding beschikt over voldoende voorzieningen om het onderwijsprogramma te realiseren. Zij zijn op dit punt bezig met een verbeterslag. De studieloopbaanbegeleiding verloopt op adequate wijze. Per september 2004 heeft de opleiding de SLB verder doorontwikkeld Interne kwaliteitszorg De facetten 5.1, 5.2 en 5.3 zijn als voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is daarom positief. De opleiding heeft een gedetailleerd systeem van kwaliteitszorg. Ze zet een groot aantal evaluatie-instrumenten in van goede kwaliteit. Recentelijk is gestart met kwaliteitscirkels waarin de evaluatieresultaten nader worden besproken. De verbeteringen worden via verschillende cycli (kort, middellang, lang) doorgevoerd. De verschillende belanghebbenden worden in voldoende mate bij de kwaliteitszorg betrokken Resultaten De facetten 6.1 en 6.2 zijn beoordeeld als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is daarom positief. Het gerealiseerde niveau sluit in voldoende mate aan op de eindkwalificaties. Het wordt in het afstudeerproject op adequate wijze vastgesteld. Werkgevers en afgestudeerden zijn over de gerealiseerde kwalificaties te spreken. NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing 11

12 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Plattelandsvernieuwing Onderwerp 1 Doelstellingen 1.1 Niveau bachelor Goed 1.2 Domeinspecifieke eisen Goed 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Goed Totaal oordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud Voldoende programma 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma Voldoende 2.4 Studielast Voldoende 2.5 Instroom Voldoende 2.6 Duur Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaal oordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen hbo Voldoende 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Totaal oordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiele voorzieningen Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Totaal oordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Voldoende 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, Voldoende alumni en beroepenveld Totaal oordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Onderwijsrendement Voldoende 6.2 Gerealiseerd niveau Voldoende Totaal oordeel Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleidingen op de zes de onderwerpen positief scoren, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleidingen POSITIEF is. 12 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing

13 DEEL B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing 13

14 14 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing

15 Facetten Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De eindkwalificaties van de opleiding, zoals beschreven in het zelfevaluatierapport, sluiten aan bij de dertien landelijk vastgestelde eindcompetenties van de opleidingen Plattelandsvernieuwing. Deze eindcompetenties zijn vastgelegd in Kern en Profiel ( ). Per competentie wordt een omschrijving gegeven en wordt de beroepsspecifieke context beschreven. Deze competenties vormen het uitgangspunt van het oude en nieuwe studieprogramma. De landelijke eindcompetenties zijn opgesteld op basis van informatie uit het werkveld (bijeenkomsten en enquêtes), recente vacatures en publicaties. Bij het opstellen van de landelijke competenties heeft er validering door het werkveld plaatsgevonden. De opleiding onderhoudt contacten met het werkveld en de alumni en stelt op basis van onderzoek onder het regionale beroepenveld de doelstellingen van de opleiding bij. Naar aanleiding van dit onderzoek zijn de competentiekaarten aangescherpt. Tijdens de ontwikkeling van de competentiekaarten heeft ook de beroepenveldcommissie van het cluster Landscape & Environment van INHOLLAND, waar de opleiding Plattelandsvernieuwing deel van uitmaakt, er naar gekeken en heeft zij hiermee ingestemd. De competentiekaarten weerspiegelen volgens hen in voldoende mate de ontwikkelingen in het werkveld. Naast de landelijk opgestelde competenties heeft de opleiding Plattelandsvernieuwing van hogeschool INHOLLAND in 2002 ook twee specifieke competenties opgesteld voor de twee afstudeerrichtingen. Voor de afstudeerrichting Duurzaam Toerisme & Recreatie is dit het maken van een analyse van toeristisch/recreatieve potenties van een gebied (rekening houdend met economische en ecologische duurzaamheid). Voor de afstudeerrichting Groen en Landschap is dit het maken van een (ecologisch) beheerplan. Deze competenties zijn in samenwerking met het werkveld tot stand gekomen. Vanaf studiejaar is overgegaan naar brede bachelor-opleidingen en de major-minor structuur. De opleiding Plattelandsvernieuwing valt daarmee onder de major Construction & Environment, samen met Milieukunde, Ruimtelijke Ordening & Planologie, Bos- en Natuurbeheer, Bouwkunde, Civiele Techniek en Bouw & Vastgoedmanagement. De landelijk vastgestelde eindkwalificaties zijn onderverdeeld NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing 15

16 in domeinspecifieke competenties voor de major en beroepsspecifieke competenties voor de specialisatieminor Plattelandsvernieuwing. In een tabel in het zelfevaluatierapport heeft de opleiding de relatie tussen de landelijke competenties en de domeinspecifieke majorcompetenties inzichtelijk gemaakt. Deze domeincompetenties gelden voor alle opleidingen in deze major, gebaseerd op de overlap tussen de beroepscompetenties van de verschillende opleidingen. De context waarin de competenties aan de orde komen zijn voor elke opleiding verschillend. In de specialisatieminor komen de beroepsspecifieke competenties van Plattelandsvernieuwing aan bod. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de landelijk vastgestelde eindcompetenties van de opleidingen Plattelandsvernieuwing. Deze eindkwalificaties zijn vastgesteld door de landelijke werkgroep Plattelandsvernieuwing en vastgelegd in het document Kern en Profiel ( ). Het panel heeft vastgesteld dat de domeinen beroepspecifieke competenties zoals deze worden gebruikt in het nieuwe curriculum duidelijk herleidbaar zijn tot de landelijke competenties. In het zelfevaluatierapport heeft de opleiding in een matrix de vijf Dublin-descriptoren in verband gebracht met de hbo-kernkwalificaties. Deze samen zijn vervolgens in verband gebracht met de domeinspecifieke competenties. Uit deze matrix blijkt dat de eindkwalificaties en de competenties in voldoende mate aansluiten op deze internationaal geaccepteerde aanduiding voor het bachelorniveau. In een tweede matrix is de relatie tussen hbo-kernkwalificaties en de domeinspecifieke competenties inzichtelijk gemaakt, met daarbij voor alle studiejaren aangegeven welke hbo-kenmerken op welke wijze in de onderwijseenheden aan de orde komen. Voor het nieuwe curriculum zijn op de competentiekaarten voor iedere competentie vier niveaus beschreven, waarbij beheersingsindicatoren zijn uitgewerkt. Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. 16 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing

17 Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De opleiding Plattelandsvernieuwing gaat uit van de dertien landelijk opgestelde competenties, aangevuld met twee eigen competenties (zie facet 1.1). Het panel heeft vastgesteld dat deze competenties door het beroepenveld zijn gevalideerd en overeen komen met de benodigde competenties voor de meest voorkomende beroepen. In het laatste studiejaar is er extra aandacht voor de competenties die gerelateerd zijn aan de door de studenten gekozen functiegroepen tijdens de afstudeeropdracht en het Schoolbrede project door middel van de twee toegevoegde competenties. De Plattelandsvernieuwer verricht verschillende soorten werkzaamheden rondom de problematiek van het landelijk gebied, die van de groene ruimte in en rond de stad en de wisselwerking tussen stad en land. Binnen functies helpen zij gewenste maatschappelijke en economische ontwikkelingen op en om het platteland te formuleren en de noodzakelijke processen ter realisatie mee te helpen opzetten en uit te voeren. De functies worden aangeboden bij gemeentelijke en maatschappelijke organisaties, landschapsbeheer, provinciale landschappen, agrarische natuurverenigingen en soortgelijke organisaties. Het eindniveau van de domein- en beroepsspecifieke competenties is gebaseerd op het landelijk opgestelde eindniveau. Het werkveld geeft in de gesprekken aan van mening te zijn dat de afgestudeerden breed inzetbaar zijn in een startfunctie en in staat zijn zelfstandig te functioneren. De werkveldcommissie vindt de breedte van de opleiding goed naar voren komen in de set van competenties. Uit de notulen van de commissievergaderingen blijkt dat de competenties en de relaties tussen de competenties en de onderwijseenheden zijn besproken. Ook de opleidingscommissie geeft goedkeuring aan de opgestelde competenties. De landelijke werkgroep heeft een verwachte functieverdeling gemaakt voor afgestudeerden. Deze verwachte functieverdeling komt overeen met waar de studenten van INHOLLAND na hun studie terecht komen (landelijke opleidingscompetenties, landelijke werkgroep plattelandsvernieuwing 2002). Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo Goed Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing 17

18 Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: Bestudering van het studiemateriaal door het panel laat zien dat relevante en actuele vakliteratuur (boeken, wetenschappelijke artikelen en digitale bronnen) wordt gebruikt bij het verwerven van kennis. Daarnaast wordt de student erop gewezen dat het bijhouden van vakliteratuur een noodzakelijke aanvulling is op de boekenlijst. De boekenlijst wordt ieder jaar geactualiseerd aan de hand van nieuw verschenen boeken en nieuwe onderwerpen. Het studiemateriaal is deels afkomstig van leden van de werkveldcommissie, het innovatie- en praktijkcentrum groene ruimte, stagebegeleiders, gastdocenten, beherende instanties, kennismarkt en alumni. Door deze vele toeleverende bronnen wordt de actualiteit van het studiemateriaal gewaarborgd. Dit studiemateriaal wordt veelal gebruikt in casussen. Bij de afstudeeropdracht wordt getoetst of een student competent is om een plan, advies of onderzoek op de juiste wijze met literatuur te onderbouwen. Het panel heeft kunnen vaststellen dat dit ook in voldoende mate in de afstudeeropdrachten gebeurt. Het panel heeft de themahandleidingen ingezien en stelt vast dat daarin de eisen geformuleerd zijn waaraan afstudeeropdrachten, maar ook waar verslagen van projecten aan moeten voldoen. Studenten vinden dat zij voldoende gebruik maken van recente vakliteratuur (3.3, Studenttevredenheidsonderzoek (STO), 2004). De opleiding wil de studenten stimuleren om meer dan alleen het internet te gebruiken voor bronnen. Uit de gesprekken komt naar voren dat de studenten de actualiteit en praktijkgerichtheid als voldoende ervaren. Ook de werkveldcommissie vindt het programma actueel en praktijkgericht en de voorbereiding op de beroepspraktijk voldoende tot goed. De alumni vinden de actualiteit van de opleiding goed. Door de praktijkleerlijn (jaar 2,3,4) en de ervaringsleerlijn (jaar 1) komen studenten elke periode in aanraking met de beroepspraktijk. In alle studiejaren binnen de opleiding Plattelandsvernieuwing staan beroepsspecifieke situaties centraal. Zo zorgen projecten voor de integratie van kennis, inzicht, vaardigheden en attitude. Hierbij komen actuele vraagstukken uit de beroepspraktijk aan de orde. Bij veel projecten wordt een bezoek aan het gebied gebracht dat op dat moment in het onderwijs aan de orde is, of wordt een gastcollege verzorgd door iemand die veel met het betreffende gebied te maken heeft. Binnen de projecten voeren studenten individueel of in groepjes opdrachten uit waarbij ze de rol aannemen van beleidsmaker, ontwerper, adviseur of projectmanager. Deze rollen zijn gekoppeld aan de competenties om zo de beroepsvaardigheden te ontwikkelen. De beroepspraktijk komt binnen onderwijseenheden ook aan de orde via excursies, een bezoek aan een boer die aan verbrede landbouw doet, een fietstocht, een tweedaagse workshop bij de academie van bouwkunst, een bezoek aan het IPCgroene ruimte in Schaarsbergen, gastcolleges en een veldwerkweek. Daarnaast worden er banden met de beroepspraktijk onderhouden via stagebieders, afstudeerders, de werkveldcommissie, PTC+Horst, de beheerders van verschillende gebieden en het agrotoerisme Ierland. In Ierland zit een docent van de opleiding, waar alle studenten gedurende één week stage lopen. 18 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing

19 In het oude curriculum wordt in de eerste periode van het eerste jaar direct een oriëntatie op het werkveld gegeven, in periode twee wordt dit gevolgd door een oriëntatiestage. Op deze manier hebben de studenten direct een goed zicht op het beroepenveld. In het tweede jaar lopen de studenten een confrontatiestage en in het derde jaar een tien weken durende fulltime stage. De studie wordt afgesloten met een individuele afstudeeropdracht. In het nieuwe curriculum (de huidige eerstejaars) lopen de studenten in het eerste jaar een stage van 30 dagen verspreid over twee perioden. In het derde jaar lopen zij een tweede stage van 20 weken. De studie wordt afgesloten met een afstudeerproject bij een externe opdrachtgever. Het lectoraat Integrale Voedsel- en Productieketens is nauw betrokken bij de differentiatieminor keten en netwerkkunde (zie verder facet 3.1). Op dit gebied is in 2003 een kenniskring gestart. Studenten zijn tevreden over de mate waarin ze tijdens de opleiding in aanraking komen met de actuele beroepspraktijk (3.4, STO 2004). In het gesprek geeft het werkveld aan dat de studenten niet altijd voldoende op de hoogte zijn van actuele ontwikkelingen. Zij geven hierbij wel aan dat de ontwikkelingen in het werkveld Plattelandsvernieuwing op dit moment erg snel gaan. Zij geven het advies: Zorg voor goed onderwijs en ga niet met alle winden meewaaien. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: Het panel stelt vast dat de opleiding op heldere wijze haar curriculum in verband heeft gebracht met de eindkwalificaties. In een matrix maakt zij inzichtelijk hoe de dertien competenties zijn toegedeeld aan de verschillende onderwijseenheden. Voor het curriculum tot is dit in één matrix gedaan, voor het curriculum vanaf is dit opgesplitst in een matrix voor de domeinspecifieke en de beroepspecifieke competenties. De domeinspecifieke eisen en de hbo-oriëntatie komen in beide matrixen duidelijk tot uiting. Per competentie zijn beheersingsindicatoren beschreven die een indicatie zijn voor het niveau. De opleiding onderscheidt vier niveaus van beheersing, van eenvoudig naar complex. Voor ieder niveau is een specifieke beroepscontext beschreven. De beheersingsindicatoren zijn opgenomen in de themahandleidingen. De student wordt op deze wijze geïnformeerd over de leerdoelen per onderwijseenheid en het niveau dat hij aan het eind van het blok bereikt moet hebben. Het panel heeft themahandleidingen bestudeerd en constateert dat hier in voldoende mate een koppeling wordt gelegd NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing 19

20 tussen de eindkwalificaties en de leerdoelen. In het nieuwe curriculum zijn ook relatieschema s opgenomen in de studiegids met het verband tussen de competenties en de studieonderdelen. Vanaf het tweede jaar kunnen de studenten kiezen voor één van de twee afstudeervarianten, te weten Duurzaam Toerisme & Recreatie en Groen & Landschap. Het curriculum bestaat per jaar uit vier periodes, in totaal 16 onderwijsperiodes. De periodes zijn opgebouwd uit blokken en elk blok is gericht op één of meer competenties. In het curriculum tot loopt de student stage in de tweede periode van het tweede jaar en twee keer in het derde jaar. In het curriculum vanaf lopen de studenten stage in de derde periode van het eerste jaar en aan het begin van het derde jaar (20 weken). Beide curricula worden afgesloten met een afstudeeropdracht. Het accent in de opleiding ligt op de ecologie en in het bijzonder op het groen binnen de ecologie. Het panel stelt vast dat de opleiding niet het gehele gebied van de plattelandsvernieuwing omvat, te weten alle sociale-culturele, economische en ecologische aspecten. Ook het blauwe aspect (water) komt minder aan de orde in het onderwijs. Uit evaluatieonderzoek onder studenten blijkt dat zij vinden dat de leerdoelen worden bereikt (3.3, STO 2004). Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma Voldoende Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De opleiding beschrijft in het zelfevaluatierapport dat zij streeft naar een optimale horizontale en verticale samenhang in het curriculum. De horizontale samenhang wordt gerealiseerd door projecten en praktijkelementen en de daarbij behorende theorie en trainingen (vaardigheden) op elkaar af te stemmen. Deze werkwijze is vastgelegd in de ontwerpeisen voor het ontwikkelen van studiemateriaal/studieactiviteiten. De opleidingsmanager, de docent coördinator en de projectleider major-minor bewaken dat de samenhang ook wordt gerealiseerd, via de monitoring van KVA s in competentiekaarten. Ook de verschillende inspraakorganen bewaken de samenhang. De opleiding brengt verticale samenhang aan in het programma door de competenties in het programma meerdere keren aan bod te laten komen. Binnen deze concentrische opbouw moet de student laten zien dat hij de competenties op een steeds hoger niveau beheerst. Voor de opbouw van de studieactiviteiten betekent dit een toenemende complexiteit van de projecten en een afnemende sturing door de docent. In het oude curriculum is het programma uitgewerkt aan de hand van tien leerlijnen om de samenhang binnen en tussen onderwijseenheden inzichtelijk te maken. In het nieuwe curriculum zijn acht daarvan ondergebracht in de vijf leerlijnen volgens het didactisch concept van De Bie. De leerlijnen Internationalisering en Duurzaamheid zijn 20 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing

21 in het nieuwe programma opgenomen in meerdere thema s. Deze leerlijnen lopen door het gehele onderwijsprogramma, wat de samenhang moet bewerkstelligen. Het panel stelt op basis van gesprekken met docenten en studenten en de bestudering van materiaal vast dat het programma volgens de hierboven beschreven uitgangspunten is opgebouwd. Er is een ontwikkeling waar te nemen van het verwerven van basiskennis naar verdieping, van het oplossen van eenvoudige problemen naar het oplossen van meer complexe problemen, van instructie naar het zelf vorm geven aan probleemoplossingen. Uit evaluaties van onderwijseenheden ( ) blijkt dat de studenten de samenhang ook ervaren tussen de verschillende onderdelen (score 3.5 op een vijfpuntsschaal). De samenhang tussen modulen/cursussen scoort minder hoog in de Studenttevredenheidsonderzoeken (een 2.7 in 2004). Deze lage score wordt door het management verklaard door verwarring over de gebruikte termen in de vraagstelling. De studenten gaven in het gesprek aan dat hen de rode draad van de opleiding aan het eind van de studie duidelijk wordt, omdat dezelfde dingen regelmatig terug komen maar dan in een hele andere context worden toegepast. Facet 2.4 Studielast Voldoende Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: In het zelfevaluatierapport beschrijft de School of Agriculture & Technology de wijze waarop zij een efficiënte studievoortgang wil bevorderen. Daartoe zijn ontwerpprincipes vastgesteld voor het programma: duidelijke visie op beroepsmogelijkheden, uitdagende doelstellingen en competenties, samenhang in het curriculum, stimulerende werkvormen, herkenbare toetsen van voldoende niveau en transparante beoordeling, evenwichtige spreiding van de studielast, deskundige begeleiding, flexibele leerroutes voor studenten die onderdelen van competenties al beheersen (vrijstellingenbeleid). Studenten worden via diverse kanalen geïnformeerd over de studielast: de studiegids, de studiewijzer, de themahandleiding en via Blackboard. De student weet hoeveel tijd hij moet reserveren voor elk studieonderdeel. Ook krijgt hij inzicht in wat aan het eind van een onderwijsperiode van hem verwacht wordt (beheersen van competenties) en wat de eisen bij de toetsing zijn. Het panel constateert dat de opleiding de student voldoende informatie aanbiedt om zijn studie te kunnen plannen. Een belangrijk instrument om doorstroomproblemen te signaleren en op te lossen is, aldus het zelfevaluatierapport, de studieloopbaanlijn. De studieloopbaancoach speelt daarin een spilfunctie. In het eerste jaar is deze begeleiding intensief (zie ook paragraaf 4.2). NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing 21

22 Er wordt in de propedeuse aandacht besteed aan het selecteren van studenten. De studenten die naar het oordeel van de opleiding niet geschikt zijn voor de opleiding, of studenten die dit van zichzelf vinden, stromen in een zo vroeg mogelijk stadium uit. Het panel constateert dat de opleiding hiervoor criteria heeft opgesteld in het OER ( ) (minimaal 40 EC s in het eerste studiejaar en tenminste alle onderdelen van de studieloopbaanlijn in het eerste jaar) en aan de hand van deze criteria een bindend studieadvies geeft. In het kader van het bindend studieadvies worden gesprekken met studenten gevoerd over studiekeuze en geschiktheid voor studie en beroep. Structurele studiebelemmeringen in het programma worden gesignaleerd via evaluaties van onderwijseenheden, de opleidingscommissie en het overleg met klassenvertegenwoordigers. Uit het STO (2003 en 2004) blijkt dat de studenten matig tevreden zijn over de spreiding van de studielast (respektievelijk 2.7 en 3.1). Zij zijn tevreden over het aantal herkansingen dat wordt geboden (3.7, STO 2004), deze zijn in de laatste week van dezelfde periode gepland. Studenten (tweedejaars en ouder) vinden dat de propedeuse te doen is in de tijd die er voor staat (4.4, STO 2004). Dat geldt ook voor postpropedeutische fase volgens vierdejaars studenten (3.4, STO 2004). In de gesprekken geven de studenten aan dat de opleiding Plattelandsvernieuwing wel wat zwaarder en uitdagender zou mogen zijn. Zij geven aan gemiddeld uur per week te studeren. Met de invoering van de major-minor structuur in wordt de lat, aldus de opleiding hoger gelegd. In het nieuwe programma worden de themahandleidingen opgebouwd volgens een nieuw format, wat inzicht geeft in beheersingsindicatoren, competenties, studiebelasting en de eisen van toetsing. Dit helpt bij het plannen van de studieactiviteiten. Facet 2.5 Instroom Voldoende Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: Studenten zijn toelaatbaar tot de opleiding Plattelandsvernieuwing met alle profielen van de vooropleidingen havo en vwo en met mbo op niveau vier (Onderwijs examenreglement). Het beleid omtrent de instroom is hogeschoolbreed vastgelegd in het Beleidsplan Instroommanagement. Een projectgroep geeft sturing aan de instroomactiviteiten en onderhoudt contact met toeleverende scholen, geeft ondersteuning bij voorlichtingsactiviteiten, voert vooropleidingsonderzoeken uit en monitort de studieresultaten van de instroom. Dit wordt teruggekoppeld aan de verschillende opleidingen. 22 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing

23 De opleiding is van mening dat het competentiegerichte onderwijs goed afgestemd is op het studiehuis. De opleiding stelt vast dat in het mbo steeds meer wordt gedaan met projectgestuurd onderwijs, waardoor de aansluiting qua werkvormen verbetert. Voor mbo-studenten is het mogelijk om verkorte programma s te volgen. Deze worden individueel opgesteld aan de hand van de reeds verworven competenties. Er is geen verwante mbo-opleiding, maar voor groene mbo-opleidingen betekent dit dat er trajecten van 3 en 3,5 jaar mogelijk zijn. De examencommissie beslist of de eerder verworven competenties leiden tot vrijstellingen. In het onderzoek naar aansluiting op de vooropleiding (2004) scoort de aansluiting qua niveau een 3.0. Ontevreden zijn de studenten over de aansluiting qua vorm en inhoud (respektievelijk 2.5 en 2.7). Dit zou met name te maken hebben met het hoge percentage mbo instroom die minder in een zelfstandige leeromgeving hebben gewerkt. Hier voldoet de opleiding nog niet aan de eigen streefnorm (3.0). Er wordt niet gedifferentieerd tussen verschillende instromers tijdens het volgen van het onderwijs, wel is het zo dat de mbo-instromers in de praktijk vaak meer begeleiding krijgen. Facet 2.6 Duur Goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De studiepunten van de afzonderlijke studieonderdelen zijn vermeld in de studiegids van de opleiding. De totale studielast omvat in totaal 240 EC s. Het programma dat in september 2004 is gestart, bestaat uit een major (120 EC s), een minor specialisatie (60 EC s) en een minor differentiatie van 60 EC s. In een bijlage bij het zelfevaluatierapport is nader gespecificeerd hoe de minor- en majoronderdelen zijn verdeeld over het vierjarig programma. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: Het didactisch concept van de opleiding is vastgelegd in het document Visie op het didactisch concept. Dit document beschrijft de vijf leerlijnen zoals die sinds het studiejaar zijn opgenomen in het programma en is gebaseerd op het hogeschoolbrede document Backbone INbeeld. Vóór 2004 onderscheidde de opleiding NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing 23

24 tien leerlijnen. Acht daarvan zijn ondergebracht in de vijf leerlijnen en de leerlijnen Internationalisering en Duurzaamheid zijn in het nieuwe programma opgenomen in meerdere thema s. De opleiding hanteert competentiegericht onderwijs sinds Het concept bevordert, aldus het zelfevaluatierapport, dat studieonderdelen in geïntegreerd verband worden aangeboden (competentieontwikkeling en integratie van onderwijs met de beroepspraktijk). Het concept biedt structuur en systematiek voor zowel de docent/onderwijsontwikkelaar als voor de student. Centraal staat dat studenten competenties ontwikkelen, die via een set van beheersingsindicatoren worden beoordeeld. Gedurende de studie dient de student de competenties op een steeds hoger niveau te beheersen. Hij dient dit aan te tonen door het opzetten en onderhouden van een portfolio. Het panel stelt vast dat deze opzet voorziet in de competentieontwikkeling. Naarmate een student verder in de opleiding komt, neemt de complexiteit toe en de sturing van de opleiding af. Het concept past aldus het panel goed bij de doelen van de opleiding (zie facetten 1.1, 1.2 en 1.3). De leerlijnen waarborgen dat integratie van kennis, houdingen en inzichten op een systematische wijze aan bod komen, steeds op een hoger niveau. Het panel constateert op basis van bestudering van materiaal dat de didactische opzet goed aansluit op de uitgangspunten van de opleiding over onderwijs en de doelen van de opleiding (eindkwalificaties). De werkvormen zijn geschikt voor het doel van de opleiding: kennis en kunde verwerven en integratie van kennis en kunde tot stand brengen. Het panel stelt op basis van materiaal vast dat er een mix van werkvormen wordt gebruikt: praktijkgerelateerde projecten, casussen en opdrachten, probleemgestuurd onderwijs, werkcolleges, instructiecolleges, workshops, trainingen, practica, stage en reflectieverslagen, bijhouden van een persoonlijk ontwikkelingsplan en actieplan. De studenten oordelen niet zo positief over de werkvormen. In het STO 2004 scoort de variatie in werkvormen een 2.8 en de aansluiting van de vorm en inhoud op de leerdoelen een 2.8 (op een vijfpuntsschaal). Ook in de gesprekken met het panel geven de studenten aan dat er weinig variatie zit in de onderwijsvormen. Dit is strijdig met wat de docenten zeggen, zij noemen de variatie juist heel groot. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De opleiding gebruikt, aldus een overzicht in het zelfevaluatierapport, een mix van toetsvormen die, naar de mening van het panel goed passen bij de vijf leerlijnen. Naast integrale toetsen zijn er ook instrumenten die afzonderlijk kennis en kunde toetsen. In 24 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing

25 de studiewijzer is beschreven op welke wijze er getoetst wordt en hoe het eindcijfer tot stand komt. In het oude curriculum wordt getoetst op beheersingsindicatoren met geïntegreerde competentiegericht onderwijs (CGO)-toetsen, kennistoetsen en vaardigheidstoetsen. In het nieuwe curriculum is ook het assessment als toetsvorm voor het meten van integratie en reflectie ingevoerd. Naast summatieve is het de bedoeling dat er steeds meer formatieve toetsen komen. Op dit moment is dat nog niet zo sterk het geval. Vanaf het studiejaar toetst de opleiding het leereffect van de studieactiviteiten meer en meer via integrale toetsen. Zij volgt de ontwikkeling van de student via de systematiek van een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) en het vastleggen van de ontwikkelingen in een portfolio. Daarin houdt de student bij wat hij op de verschillende competenties al heeft bereikt en wat er nog gedaan moet worden. De student moet dit bewijzen met beoordelingen van het geleverde werk door de bedrijfsbegeleider, de studieloopbaancoach en gemaakte toetsen. In het portfolio geven studenten hun gehele competentieontwikkeling weer. Het panel heeft portfolio s van studenten ingezien (eerste jaar) en constateert dat deze niet overtuigend informatief zijn over de mate waarin studenten competenties beheersen. De opleiding heeft het toets- en beoordelingsbeleid beschreven in het document Competentiegericht toetsen en beoordelen (2004). Daaruit blijkt dat de opleiding geleidelijk aan toewerkt naar het integraal toetsen van kennis en kunde via assessments. Deze wijze van toetsen wordt bij de beoordeling van projecten, stage en afstuderen reeds toegepast. Studenten worden gestimuleerd om zelf te reflecteren op het geleverde werk wat resultaat en proces betreft. Ook medestudenten worden in de beoordeling betrokken. Via beoordelingsformulieren tracht de opleiding zicht te krijgen op het functioneren van de student en de kwaliteit van het resultaat/product. De oordelen van de student zelf, de medestudenten en de docent/begeleider over de prestaties van de student worden besproken. De docent stelt het eindoordeel vast. Het panel vindt de expliciete aandacht voor het niveau van de competenties een verbetering met de situatie van vóór Het eindniveau van de opleiding is vastgelegd in competentiekaarten en beheersingindicatoren zijn op vier niveaus gedefinieerd. De competenties worden in de loop van de jaren enkele keren getoetst. De student zal moeten laten zien dat hij de competenties op een steeds hoger niveau beheerst. De toetsing is gericht op deze competenties en de bijbehorende beheersingsindicatoren. De toetscriteria zijn beschreven in de themahandleidingen. Dit maakt het mogelijk, aldus het panel, toetsen en stage- en afstudeeropdrachten systematisch te beoordelen. Door middel van toetsmatrijzen wordt de betrouwbaarheid en de validiteit van de toets geborgd. Via de toetsmatrijzen wordt vooraf vastgesteld welke competenties of expertise aan de hand van duidelijke cognitieve of handelingscriteria wordt getoetst. Het panel heeft stageverslagen ingezien. De stages worden beoordeeld aan de hand van leerdoelen, waarbij zowel het product van de stage als de reflectie op de eigen beroepshouding wordt meegenomen. Met de invoering van major-minor zijn de competenties duidelijk gekoppeld aan de stages. Het panel stelt vast dat de studenten relevante stages lopen, maar dat niet altijd duidelijk is gesteld welke competenties aandacht krijgen in het stageverslag. NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing 25

26 De opleiding besteedt aandacht aan het tegengaan van meeliftgedrag in groepswerk. Dit betreft met name de projecten. Onder andere via het verstrekken van individuele opdrachten of reflectieverslagen aan studenten binnen een groep, maar ook via self-, peer-, en co-assessments of 360-graden feedback. Studenten geven aan dat het lastig is om elkaar feedback te geven, maar dat dit steeds beter gaat naar mate de studie vordert. Het panel constateert dat de gebruikte toetsvormen overeenstemmen met de uitgangspunten van de opleiding. Zij bieden mogelijkheden om kennis en vaardigheden in combinatie te toetsen. Zoals in facet 1.2 gemeld is, wordt het (hbo-)niveau bepaald aan de hand van de mate van complexiteit van de opdrachten. Met behulp van de competentiekaarten en de gedefinieerde niveaus is de opleiding, aldus het panel, in staat de opdrachten van te voren te beoordelen op de mate van complexiteit en hbo-niveau. De afstudeercommissie beoordeelt of de afstudeeropdracht voldoet aan het hbo-niveau en het beroepsprofiel. De examencommissie beoordeelt of het afstudeerproject aan de hbo-kenmerken voldoet, het specifieke opleidingsprofiel en aanvullende eisen uit het beroepenveld voldoet. De toetsing van de afstudeeropdracht betreft een rapport, welke wordt beoordeeld door twee docenten en twee studenten. De studenten geven aan dat zij door hun medestudenten vaak strenger beoordeeld worden dan door de docenten. Uit onderzoek onder studenten blijkt dat de toetsen in voldoende mate aansluiten bij de leerdoelen en de inhoud van de leerstof (score 3.2 STO 2004). In de gesprekken kwam naar voren dat de studenten minder tevreden zijn over de terugkoppeling. De verantwoordelijkheid hiervoor wordt door de docenten bij de studenten en door de studenten bij de docenten gelegd. Onderwerp 3 INZET VAN PERSONEEL Facet 3.1 Eisen hbo Voldoende Criteria: - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De docenten brengen in het onderwijs een verbinding met de praktijk aan door eigen praktijkervaring en door verschillende contacten met het werkveld (zie ook facet 2.1). Bij de selectie van docenten is gelet op onder andere vakinhoudelijke kennis, op praktijkervaring, op competenties om de diverse docentrollen te vervullen en op ondernemerschap. De opleiding wil tevens praktijkervaring en didactische ervaring binnen het docententeam vertegenwoordigd zien. Alle docenten beschikken over inhoudelijke en didactische deskundigheid. 26 NQA - visitatie Hogeschool INHOLLAND, opleiding Plattelandsvernieuwing