AVANS Hogeschool, Breda

Transcriptie

1 AVANS Hogeschool, Breda Opleiding: Management, Economie & Recht HBO-bachelor Croho: Varianten: deeltijd Visitatiedatum: 26 maart 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2009

2 2/55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 27 Onderwerp 4 Voorzieningen 29 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 31 Onderwerp 6 Resultaten 34 Deel C: Bijlagen 37 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 38 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 45 Bijlage 3: Bezoekprogramma 49 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 51 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 3/55

4 4/55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 5/55

6 6/55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de deeltijdopleiding MER van AVANS Hogeschool in Breda heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in januari 2009, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 26 maart Het panel bestond uit: De heer drs. H.M.H. Reumkens MLD (domeindeskundige, voorzitter); De heer drs. H.C.W.M van Raak (domeindeskundige); De heer M. Keijser (studentpanellid); De heer drs. L.S. van der Veen (NQA-auditor); De heer J.R. Koopmans (NQA-auditor junior). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Avans Hogeschool verder in dit rapport aangeduid als Avans of de hogeschool heeft verschillende vestigingen in Breda, Den Bosch en Tilburg. De Hogeschool is ontstaan door een fusie van de Hogeschool s-hertogenbosch en de Hogeschool Brabant. Deze instellingen waren in 2002 bestuurlijk gefuseerd onder de naam Stichting Brabantse Hogescholen (SBH); vóór die tijd bestonden er diverse samenwerkingsverbanden. De hogeschool draagt sinds januari 2004 de naam Avans Hogeschool. NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 7/55

8 De hogeschool heeft 60 opleidingen, verdeeld over 20 academies. In het studiejaar studeren er studenten aan Avans Hogeschool en wordt het onderwijs verzorgd door 2000 medewerkers. De besturingsstructuur van Avans heeft twee lagen: een hogeschoolbreed opererende Raad van Bestuur en negentien zogeheten academies, elk geleid door een academiedirecteur. Iedere academie heeft een aantal bacheloropleidingen. De Raad van Bestuur wordt ondersteund door een strategische staf die zorg draagt voor de netwerkfunctie tussen academies voor algemene onderwerpen zoals kwaliteitszorg. Naast de academies is er een hogeschoolbreed opererend instituut voor de contractactiviteiten en een (beperkt) aantal masteropleidingen (Avans+). In haar Meerjarenbeleidsplan heeft de hogeschool haar missie geformuleerd: Wij willen als Avans Hogeschool een topinstituut zijn dat toekomstige beroepsbeoefenaren opleidt tot excellente professionals, die zichzelf en hun beroep voortdurend blijven ontwikkelen. Daarnaast wil zij voor specifieke bedrijven en organisaties een vanzelfsprekende partner zijn in het ontwikkelen en delen van kennis (MJB, , p. 3). Eén van de academies is de Academie voor Deeltijd (ADT) te Breda. De ADT verzorgt de deeltijdopleidingen Communicatie, Accountancy, Bedrijfseconomie, Commerciële Economie, Small Business & Retail Management, Management in de Zorg, Economie en Recht en Personeels Management. De academie onderscheidt zich binnen Avans Hogeschool en in de deeltijdmarkt van hoger economisch onderwijs op ondernemersschap en marketingbeleving. De academie voert een expliciet doelgroepenbeleid, om zo optimaal in te spelen op de veranderingen in de omgeving en de verwachtingen van de klant. De academie wil zich profileren als kennispartner voor de relevante omgeving. De opleiding Management, Economie en Recht behoort tot de sector Hoger Economisch Onderwijs (HEO) en meer specifiek het domein Business Administration (BA). In het studiejaar waren er 283 ingeschreven studenten. Het onderwijs wordt uitgevoerd door 35 docenten in deeltijd (meestal 0,2 fte of kleiner) die samen 4,8 fte vormen. Docenten komen uit de beroepspraktijk. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. 8/55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

9 De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode februari/maart 2009 inhoudelijk voor op het bezoek d.d. 26 maart Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in mei 2009 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in juni 2009 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in september Het visitatierapport is uiteindelijk in september 2009 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 9/55

10 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 10/55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding MER Breda (dt) Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Voldoende 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Goed 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel Positief NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 11/55

12 Doelstellingen opleiding Facet 1.1 is beoordeeld als voldoende, de beide andere facetten als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Programma De facetten 2.1, 2.2, 2.3, 2.5, 2.7 en 2.8 zijn als goed beoordeeld, facet 2.4 als voldoende en facet 2.6 als voldaan. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Inzet van personeel De facetten 3.1 en 3.3 zijn als goed beoordeeld, facet 3.2 als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Voorzieningen Facet 4.1 is als goed beoordeeld, facet 4.2 als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Interne kwaliteitszorg De drie facetten zijn als goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Resultaten Facet 6.1 is als goed beoordeeld, facet 6.2 als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12/55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 13/55

14 14/55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen voldoende Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding Management, Economie en Recht (MER) behoort tot de sector Hoger Economisch Onderwijs (HEO) en meer specifiek het domein Business Administration (BA). De opleiding bestaat uit twee majors: MER-bedrijfskundigmanagement (MER-BKM) en MER-bestuursmanagement (MER-BEM). De tweede major (MER-BEM) heeft geen instroom meer vanaf studiejaar en wordt uitgefaseerd. De eindkwalificaties van de opleiding zijn gebaseerd op het landelijke beroepsprofiel met de bijbehorende domeincompetenties Bachelor of Business Administration (BBA) (Domeincompetenties en Illustraties Business Administration, december 2005) en het MER-competentieprofiel (MER, competentieprofiel voor de HBO Bacheloropleiding, juni 2008). Daarbij is recentelijk rekening gehouden met de Body of Knowledge and Skills (BoKS) (Body of Knowledge and Skills sector HEO, juni 2008). De domeincompetenties BBA zijn landelijk vastgelegd en zijn gebaseerd op ontwikkelingen binnen het domein en de door het werkveld gevalideerde opleidingsprofielen. Het competentieprofiel MER is besproken en geaccordeerd door door vertegenwoordigers van het werkveld en van de betrokken hogescholen. Bij de ontwikkeling van de BoKS zijn vertegenwoordigers van het werkveld betrokken. Deze 8 landelijke domeincompetenties zijn bij de uitwerking door de Academie voor Deeltijd (ADT) aangepast en aangevuld. Dat heeft geresulteerd in 10 competenties (8 specifieke en 2 algemene competenties). Het panel is van mening dat de competenties goed aansluiten bij de landelijke afspraken. De opleiding hanteert sinds 2005 de huidige competentieset. Tot die tijd ging het programma uit van een set van eindtermen. Deze eindtermen zijn als leerdoelen ondergebracht bij de competenties. De opleiding participeert in de academiebrede Opleidingsadviesraad (OAR) waarin ook het werkveld vertegenwoordigd is. Uit de notulen die het panel heeft ingezien blijkt, dat de OAR regelmatig (maandelijks) bijeen komt en dat de opleiding MER besproken wordt. Zowel de domeincompetenties van de BBA als de BoKS voor de sector HEO zijn door de OAR besproken en goedgekeurd als basis voor de opleiding (notulen 6 februari 2006 en 12 maart 2007 respectievelijk 6 oktober 2008). De opleiding participeert in het Landelijk Opleidingsoverleg Management, Economie en Recht (LOO-MER), dat als doelstelling heeft om gezamenlijke afspraken te maken omtrent het beroepsprofiel en de invulling van de landelijke domeincompetenties. In NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 15/55

16 maart 2008 heeft het LOO-MER de BoKS besproken en vastgesteld, zo blijkt uit de notulen (Notulen LOO-MER, 2008). Het panel stelt op basis van materiaalbestudering en het gesprek met het management vast dat de opleiding het accent legt bij de management-component en minder bij de recht- en economie-componenten. Dit is volgens het opleidingsmanagement in lijn met de opvattingen binnen het landelijk overleg. Daar is de discussie gaande over een mogelijke naamswijziging van de MER, waarin het bedrijfskundige aspect sterker naar voren moet komen. De opleiding MER van ADT sluit op deze ontwikkeling aan. De opleiding positioneert zich niet expliciet ten opzichte van vergelijkbare opleidingen in het buitenland. De opleiding stelt zich wel ten doel haar studenten voor te bereiden op de internationale context van hun loopbaan (Internationalisering in het deeltijdonderwijs, 2008). Omdat de opleiding zich niet positioneert ten opzichte van opleidingen in het buitenland, beoordeelt het panel dit facet als voldoende. Facet 1.2 Niveau bachelor goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft in een matrix de eindtermen (leerdoelen, vergelijk 1.1) gerelateerd aan de Dublin descriptoren. Daarmee toont zij het bachelorniveau aan. In deze matrix zijn ook de thema s genoemd waarin de eindkwalificaties en Dublin descriptoren aan bod komen. Zo is bijvoorbeeld de discriptor toepassen van kennis en inzicht gerelateerd aan de competentie geven van adviezen en verlenen van diensten op juridisch en financieel terrein aan belanghebbenden ; de descriptor communicatie aan de competentie sociale en communicatieve competentie (intrapersoonlijk, organisatie) ; en de descriptor leervaardigheden aan de competentie zelfsturende competentie (intrapersoonlijk, beroepsbeoefenaar of professional). De opleiding heeft drie niveaus beschreven voor elke competentie. Deze niveau-indeling sluit aan bij het advies van het Sectoraal Advies College (SAC) en de sectorraad Hoger Economisch Onderwijs. Per niveau neemt de complexiteit en de mate van zelfstandigheid van de student toe. In de propedeuse wordt niveau 1 gerealiseerd, in de hoofdfase niveau 2 en 3. De opleiding heeft een overzicht (voor beide majors) opgesteld met daarin het niveau per competentie, gerelateerd aan elk thema (Opleidingskader MER, 2008). Daaruit blijkt dat drie competenties (1, 3 en 8) beginnen bij niveau 2. Studenten werken aan het eind van jaar 3 en in jaar 4 op niveau 3. Om het niveau van de opleiding te bewaken zijn de Dublin descriptoren door de opleiding ook gekoppeld aan het afstudeertraject. De descriptoren zijn geconcretiseerd in toetsbare criteria (bijlage 5 van het Opleidingskader MER, 2008). Zie ook facet /55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

17 Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het landelijke beroepsprofiel en de domeincompetenties van de BBA en het competentieprofiel MER vormen de basis van de eindkwalificaties van de opleiding (vergelijk 1.1). Bij het opstellen van deze landelijke profielen zijn de beroepswerkzaamheden voor de (beginnende) beroepsbeoefenaar als uitgangspunt genomen (Domeincompetenties en Illustraties BA, december 2005, MER competentieprofiel voor de HBO Bacheloropleiding, juni 2008 en Opleidingskader MER, 2008). Er zijn drie herkenbare categorieën functies voor afgestudeerde studenten, namelijk functies met betrekking tot adviseren, tot ondersteunen van het management en tot leidinggeven (Opleidingskader MER, 2008). Deze functies worden in het bedrijfsleven, bij de overheid of bij maatschappelijke ondernemingen uitgevoerd in een scala aan branches op bedrijfskundig terrein. De opleiding leidt studenten niet op voor specifieke functies. Beleidsmedewerker en organisatorisch manager, zijn voorbeeldfuncties. Het panel is van mening dat de beroepsvisie en de starterfunctie door de opleiding goed zijn beschreven. De beschreven ontwikkelingen onderschrijft het panel. De opleiding profileert zich als een brede opleiding, met een integrale benadering naar organisaties (profit en nonprofit), ondersteund door bedrijfskundige methoden en technieken (waaronder managementvaardigheden) met een uitstroom naar een scala van beroepsterreinen, waarin verschillende beroepsrollen worden vervuld (manager, intermediair, adviseur, managementondersteuner en/of resultaatverantwoordelijke). (Opleidingskader MER, 2008). De opleiding onderscheidt zich door het praktijkgerichte karakter. Zij zet uitsluitend docenten uit de praktijk in, die hun hoofdfunctie dus elders uitvoeren. Alle docenten beschikken hierdoor over actuele praktijkervaring en zijn op de hoogte van ontwikkelingen in het beroepsdomein. NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 17/55

18 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De visie van de opleiding is afgeleid van de Academie voor Deeltijd (ADT), welke afgeleid is van Avans Hogeschool. Uitgangspunt is dat het onderwijs studentgericht, procesgericht, beroepsgericht en praktijkgericht is (zie verder 2.7). Kennisverwerving vindt plaats via thematisch onderwijs. De literatuur van de opleiding bestaat uit boeken en tijdschriften en is opgenomen in literatuurlijst Jaarlijks wordt de actualiteit gecontroleerd. Het panel vindt de gebruikte literatuur degelijk en heeft geconstateerd dat de literatuur opgenomen is in de themabeschrijvingen. Ook vindt het panel de (verplichte) literatuur terug in de afstudeerproducten. De opleiding biedt ruimte aan kennis over bedrijfskunde, organisatiekunde, bedrijfsanalyse, recht, marketing, financieel management, Engels, adviseren, kwaliteitszorg, verandermanagement, en innovatie. Naast kennis is er ruimte voor het toepassen van deze kennis in beroepssituaties (door praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht). Tenslotte biedt de opleiding aandacht aan sociale en communicatieve aspecten. De opzet en de inhoud van het curriculum waarborgen naar de mening van het panel dat studenten in contact gebracht worden met actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Dit wordt sterk bevorderd door de inzet van docenten die volop in de praktijk staan. Binnen veel thema s zijn praktijkopdrachten geformuleerd, waarin de student de theorie op de werkplek moet toepassen. De opdrachten bevatten een algemene casus en worden individueel of als groep uitgevoerd. De cases zijn ontleend aan de beroepspraktijk en zijn goed opgezet en uitgewerkt. Studenten brengen veel cases in, waarop tijdens de lessen wordt ingegaan. De cases zijn in veel gevallen real-life. Daarnaast worden relevante vaardigheden binnen een thema geïntegreerd. Zo worden binnen het thema managementvaardigheden bijvoorbeeld sociale- en communicatieve vaardigheden getraind. De opleiding borgt op verschillende manieren dat de beroepspraktijk geïntegreerd wordt in de opleiding. Zo worden praktijkdocenten ingezet die hun ervaringen in de lessen meenemen en doen de studenten zelf ervaring op in het beroepenveld op de eigen werkplek en zo nodig stages. Uit gesprekken van het panel met docenten en studenten 18/55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

19 blijkt dat de beroepspraktijk terugkomt in de colleges. Studenten geven aan dat zij door het bespreken van de beroepspraktijk kennis opdoen van bedrijven in een andere sector. Dit komt doordat de studenten bij een scala van werkzaam zijn. Gastcolleges en het opzetten van collegeactiviteiten worden gebruikt om actuele ontwikkelingen in het programma te realiseren. Aan het eind van het eerste jaar moet de student aantonen dat hij aan de eisen van de maatschappelijke oriëntatie (12 EC) voldoet. In Onderwijs- en Examenregeling (OER) voor de deeltijdopleidingen Bachelor of Business Administration is vastgelegd wat de werkervaringseis (maatschappelijke oriëntatie) inhoudt. De student moet tenminste over één jaar (minimaal 20 uur per week) en/of een totaal van 800 uur werkervaring beschikken. De student moet door middel van een werkgeversverklaring aantonen dat hij in deze periode sociale vaardigheden heeft ontwikkeld en het vermogen heeft om zelfstandig en in groepsverband te kunnen functioneren. Mocht de student hier niet aan kunnen voldoen, dan zal hij/zij alsnog een stage moeten uitvoeren. De opleiding zet niet alle werkervaringsuren om in EC, aangezien niet alle werkervaring relevant is voor de opleiding. Studenten moeten dus meer uren werken dan de toegekende EC. In de postpropedeutische fase geldt tevens een werkervaringseis, waar studenten een stagevrijstelling voor kunnen aanvragen. De student moet dan aantonen dat hij minimaal 18 maanden (1200 uur) relevante en recente werkervaring bezit, waarvan minimaal 6 maanden op hbo-niveau (400 uur), zodat de student de opdrachten op het niveau van de opleiding kan uitvoeren. In het document Kansrijk voor Deeltijd, 2008 en het Opleidingskader, 2008 zijn de eisen voor de stagevrijstelling opgenomen. De student moet de volgende documenten overleggen: - een curriculum vitae, - een kopie van de arbeidsovereenkomst, - een organisatieschema waaruit blijkt wat de plaats van de uitgeoefende functie is, geparafeerd door de leidinggevende, - een werkgeversverklaring, waarin een uitgebreide beschrijving van de werkzaamheden is opgenomen, geparafeerd door de leidinggevende. Uit de beschrijving moet blijken dat de student hbo-waardige werkzaamheden verricht, bijvoorbeeld het kunnen leidinggeven, het kunnen verstrekken van adviezen, kansen kunnen benutten in de organisatie en zelfstandig kunnen werken. Werkzaamheden kunnen niet alleen uitvoerend en opdrachtgevend van aard zijn. Het panel heeft het Formulier Stagevrijstelling bestudeerd en heeft voorbeelden van toegekende vrijstellingen ingezien. Het stelt vast dat de leidinggevende de student ook moet beoordelen op de tien generieke hbo-kwalificaties van de Commissie Franssen. Daarbij is een toelichting per kwalificatie opgenomen. De coördinator van de opleiding beoordeelt vervolgens of de vrijstelling verleend kan worden. Het panel is positief over de eisen die de opleiding stelt aan de werkervaring van de student en over de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan de vrijstellingsprocedure. Mocht de student niet aan de eisen kunnen voldoen, dan zal de student aanvullende stages moet lopen. Doordat de opleiding participeert in kenniskringen en netwerken en doordat de opleiding relaties onderhoudt met het werkveld kan de inhoud en opzet van de opleiding op de behoeften en wensen van het (regionale) beroepenveld worden aangepast. NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 19/55

20 De OAR is betrokken bij de ontwikkeling van het onderwijs en het inrichten van het curriculum. Werkgevers van de bedrijven van studenten zijn een belangrijke bron het onderwijs actueel te houden. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden. Studenten leren bijvoorbeeld ondernemingsplannen en adviesrapporten te schrijven en er is aandacht voor communicatieve vaardigheden. Studenten merken over dat laatste op dat er gebruik gemaakt zou kunnen worden van originelere methoden (bijvoorbeeld van managementgames). Het panel is van mening dat het programma hier voldoende op ingaat, maar dat hier een punt voor verdere ontwikkeling ligt. Toegepast onderzoek komt expliciet aan bod in het blok Bedrijfsconsultancy en daarnaast in alle blokken die toetsen aan de hand van praktijkopdrachten. Tijdens het afstuderen maakt de student ook gebruik van onderzoek. Hij wordt daarop voorbereid in het laatste blok van het derde jaar, waarbij het ontwerpen van een onderzoek aan bod komt. Het panel is van oordeel dat de studenten in voldoende mate worden voorbereid op het uitvoeren van toegepast onderzoek. Internationalisering is in de vorm van een tweetal thema s in het programma ingebracht: international business en international service marketing. Daarin worden de studenten voorbereid op de internationale context van hun loopbaan. Uit het STO 2008 blijkt dat studenten tevreden zijn (gemiddeld 3,5/5,0) over het niveau, de inhoud, aansluiting van actuele ontwikkelingen en de voorbereiding op de beroepspraktijk is. De inhoudelijke kwaliteit van de opleiding krijgt het rapport cijfer 7,3. De HBO-Monitor en de Alumni enquête MER ADT geven het zelfde beeld weer. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het programma is als volgt opgebouwd. In jaar 1 volgen de studenten de thema s management vaardigheden, inleiding bedrijfskunde, bedrijfs- en projectmanagement en international business. In jaar 2 staan de thema s privaatrecht, arbo en milieu en informatiemanagement op het programma. In de laatste twee blokken is de minor strategie en innovatie van de opleiding MER geprogrammeerd of er is ruimte voor een minor naar keuze. ADT heeft in totaal een aanbod van acht minoren. In jaar 3 komen de thema s kwaliteitsmanagement, bedrijfsbeleid, international service marketing en bedrijfsanalyse aan bod. Tenslotte volgen de studenten in het vierde jaar de thema s bedrijfsconsultancy en bedrijfskunde (ondernemingsplan) en studeren ze af in de laatste twee blokken. 20/55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

21 De opleiding heeft voor elke competentie drie niveaus beschreven (vergelijk facet 1.2). Het onderwijsprogramma is ingericht op deze niveau beschrijvingen. Tijdens de propedeutische fase werken studenten naar niveau 1. In de hoofdfase naar niveau 2 en 3. In het opleidingskader MER zijn twee competentiematrices (voor beide majors) opgenomen waarin de competenties en modulen zijn opgenomen, inclusief het niveau van de competentie in elke module. Daaruit blijkt dat alle competenties en de drie niveaus in het onderwijs aan bod komen. De borging voor de dekking is de verantwoordelijkheid van de opleidingscoördinator. De competenties zijn vermeld in de themabeschrijvingen, uitgewerkt in leerdoelen naar de drie niveaus. De opleiding heeft een gedeeltelijk gezamenlijk eerste jaar (propedeuse) met de opleidingen van de Bachelor of Commerce, de Bachelor of Economics en de Bachelor of Communication. De onderwijsblokken managementvaardigheden (blok 1) en international business (blok 4) worden geheel gezamenlijk uitgevoerd. Vanaf het tweede jaar staat de opleiding geheel in het teken van op MER gerichte thema s. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opbouw en samenhang van het curriculum wordt beschreven in het Opleidingskader MER. De opleidingscoördinator is verantwoordelijk voor de horizontale- en verticale samenhang. De horizontale samenhang wordt in het programma aangebracht doordat elk blok (kwartaal) thematisch is opgezet. Alle onderwijsactiviteiten van het blok staan in het teken van dat thema. Het bestudeerde materiaal en de gesprekken tijdens de visitatie bevestigen dit beeld. De colleges en de opdrachten staan met elkaar in verband. De verticale samenhang wordt in het programma aangebracht doordat de complexiteit en zelfstandigheid per jaar toeneemt. Uit gesprekken met studenten blijkt dat zij de samenhang herkennen. Ze zien eerder geleerde materie terug in een complexere situatie. Het panel merkt tijdens de gesprekken met studenten en docenten op dat een aantal docenten in meerdere studiejaren college geeft. Dit bevordert de samenhang en voorkomt zoveel mogelijk overlap. Materiaalbestudering wijst uit dat er sprake is van een goed inhoudelijke opbouw van de vakgebieden. Studenten zijn bezig met concrete praktijksituaties in collegeactiviteiten, cases en praktijkopdrachten. Zij passen de theorie in hun praktijk toe. Bovendien brengen zij hun eigen praktijk in de lessen in. In de hoofdfase worden thema s in toenemende mate geïntegreerd met de praktijk. Op deze manier is er samenhang tussen theorie en praktijk in het onderwijs. NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 21/55

22 In de hoofdfase worden thema s in toenemende mate geïntegreerd met de praktijk. Studenten zijn bezig met concrete praktijksituaties in collegeactiviteiten, cases en praktijkopdrachten. De acht thema s in de hoofdfase hebben een vaste indeling. Studenten volgen eerst een meer theoretisch gericht thema (met tentamen), gevolgd door een daarmee verwant en op de praktijk en beroepsvaardigheden gericht thema (met opdracht). Zo wordt Knowlegde met Skills gecombineerd. Uit het STO 2008 blijkt dat studenten de samenhang waarderen met een 3,5 (op 5,0) en uit de Alumni enquête blijkt dat alumni de samenhang waarderen met een 3,6 (op 5,0). In de Keuzegids worden de verticale samenhang (6,8), de horizontale samenhang (6,6) en de samenhang tussen theorie en praktijk (7,3) gelijk of iets hoger gewaardeerd dan het landelijk gemiddelde. Facet 2.4 Studielast voldoende Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Elk studiejaar is verdeeld in vier thema s van 10 weken. In het programma zijn de studiepunten als volgt verdeeld: elk thema heeft een omvang van 12 EC, de twee minorthema s zijn 15 EC, de maatschappelijke oriëntatie in de propedeuse omvat 12 EC, de werkervaring in de hoofdfase omvat 24 EC en de afstudeeropdracht heeft een omvang van 30 EC. De studeerbaarheid van het programma wordt vergroot door een mix van werkvormen, een beperkt aantal toetsen per onderwijsperiode en twee aaneengesloten dagdelen les per week (maandagmiddag en -avond). Het aantal ingeroosterde contacturen per week is 6 klokuren (48 uren per thema). Het panel vindt dit, met het oog op het deeltijdkarakter van de opleiding, acceptabel. Het panel merkt hierbij wel op dat de verantwoording van het geprogrammeerde aantal EC niet transparant is en dat een concrete indicatie van de tijdsinvestering van studieactiviteiten ontbreekt. Studenten geven in het gesprek met het panel aan dat de gemiddelde studielast per week varieert. Gemiddeld komt de studielast op 12 tot 14 uur uit. Hoewel de thema s in een vaste volgorde (vergelijk facet 2.3) gevolgd moeten worden, is de volgorde van tentamens formeel niet vastgelegd. In geval van studievertraging kan de student een gesprek aanvragen met de opleidingscoördinator over het verdere verloop van zijn studie. De student kan pas beginnen met afstuderen als hij de propedeuse en minimaal 5 thema s uit de hoofdfase met een voldoende heeft afgesloten. De opleiding adviseert 22/55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

23 studenten wel om eerder over een onderwerp na te denken. Deze eisen staan vermeld in het OER-BBA De opleiding biedt individuele leerroutes aan, afhankelijk van de vrijstellingen van de student. Dit biedt studenten de mogelijkheid om de studie versneld af te ronden of om de studielast te spreiden. Jaarlijks worden twee tentamenmogelijkheden aangeboden. De tentamens vinden plaats in de loop van of aan het einde van de onderwijseenheid en een kwartaal later. Uit het gesprek met studenten blijkt dat er geen klachten zijn met betrekking tot de studeerbaarheid. Er is geen sprake van struikelvakken. Uit het STO 2008 blijkt dat studenten de studielast (3,6 op 5,0) en de spreiding daarvan (3,5 op 5,0) goed waarderen. De haalbaarheid van de opleiding in de tijd die daarvoor staat wordt met een 3,9 op 5,0 gewaardeerd. In de studentenenquête, de Keuzegids en de alumni-enquête wordt dit beeld bevestigd. In het STO 2008 waarderen studenten het aantal contacturen met een 3,2. Het panel beoordeelt dit facet voldoende. Door de wijze waarop het programma en de thema s over de vier studiejaren zijn verdeeld en door de toenemende complexiteit over de jaren is er sprake van een goede studielastverdeling en wordt getracht eventuele studievoortgang belemmerende factoren optimaal te voorkomen. Omdat de studielast laag is, komt het panel tot het oordeel voldoende in plaats van goed. Een heldere indicatie van de tijdsinvestering en verantwoording van het aantal EC ontbreekt, waardoor een goede studielastmeting niet goed mogelijk is. Facet 2.5 Instroom goed Criterium - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor toelating tot de opleiding dient de student een dipoma Havo, VWO, MBO (met één van de volgende vakken: wiskunde, algemene economie, commerciële economie en calculatie, bedrijfseconomie en calculatie of bedrijfsadministratie) of een hoger diploma te hebben. De eisen staan beschreven in het Opleidingskader MER, Indien de student niet aan deze eisen voldoet, kan door middel van aanvullend onderzoek vrijstelling voor toelating gegeven worden. Studenten van 21 jaar en ouder kunnen op basis van onderzoek toegang krijgen tot de opleiding. De ADT verleent twee soorten vrijstellingen. Standaard vrijstellingen worden verleend voor thema s op basis van getoonde diploma s en certificaten en voor stages op grond van de werkervaringseis. Maatwerkvrijstellingen kunnen worden gegeven op basis van een EVC-procedure en voor thema s op basis van aangeleverde certificaten/literatuurlijsten. NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 23/55

24 De EVC-procedure wordt beschreven in Vrijstellingenbeleid ADT, 2008 en leidt tot vrijstelling voor thema s in de propedeuse. Het panel vindt dat de procedure voor vrijstelling goed is vorm gegeven en correct wordt uitgevoerd. Het panel constateert dat de examencommissie hierbij betrokken wordt. In een intakegesprek met elke potentiële deelnemer wordt voorlichting gegeven met het oog op het creëren van de juiste verwachtingen bij de student. De opleiding probeert de motivatie van de student te achterhalen, zodat studievertraging zoveel mogelijk vermeden kan worden. De ADT organiseert tweemaal per jaar modulen Onderwijsondersteuning op het gebied van Nederlandse- en Engelse taal, rekenvaardigheid en snellezen/mindmapping. Deze modulen zijn vrijwillig (zie Studiegids ADT algemeen ). De adequate aansluiting van een thema op de vooropleiding ligt bij de kerndocent van dat thema. Aansluitingsproblemen worden achterhaald door enquêteresultaten en gesprekken van studenten met opleidingscoördinatoren. Door middel van deze informatie worden aanpassingen gemaakt in het thema. Voordat studenten met de opleiding beginnen, worden ze door middel van workshops voorbereid op de door ADT gehanteerde onderwijsvormen. Tijdens het eerste kwartaal van het eerste jaar (Managementvaardigheden, MVH) worden diverse werkvormen gebruikt die in de rest van de studie terugkomen. Dit thema wordt vanaf 2009/10 twee keer per jaar aangeboden. Voorlichting over de opleiding is beschikbaar bij het secretariaat. Daarnaast verzorgt de ADT in samenwerking met de centrale Diensteenheid Marketing, Communicatie en Studentenzaken open dagen en -avonden, workshops management/leidinggeven, workshops time management en schriftelijke en digitale informatievoorziening voor potentiële studenten. Avans Hogeschool heeft de Code of Conduct getekend in verband met eventuele instromende studenten uit het buitenland. Instromende studenten hebben dit jaar een enquête ingevuld met betrekking tot de instroom en aansluiting. Hieruit blijkt dat zij hierover tevreden zijn (Korte samenvatting Enquête onder instromers 0809). Uit het STO 2008 blijkt dat studenten de aansluiting waarderen met een 3,6 op 5,0. Facet 2.6 Duur voldaan Criterium - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De duur, omvang en opzet van de opleiding wordt beschreven in de OER-BBA en is daarmee op papier verantwoord. De formele omvang van de deeltijdopleiding MER is 240 EC. De opleiding is verdeeld in 4 jaar met per jaar 4 thema s. 24/55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

25 Op basis van ECV kan een maatwerktraject worden samengesteld met een andere omvang. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De onderwijsvisie van de ADT is beschreven in het Opleidingskader MER, 2008 en is gebaseerd op de onderwijsvisie van Avans Hogeschool. Het gaat hier om leren in een realistische context en door middel van sociale interactie. Het onderwijs wordt gekenmerkt door de uitgangspunten studentgericht, procesgericht, beroepsgericht en praktijkgericht. - Studentgericht: doordat studenten een deel van de competenties in de praktijk realiseren, kan hij een koppeling tot stand brengen tussen de praktijk en de opleiding. - Procesgericht: kennisverwerving vindt plaats via thematisch onderwijs met praktijkrelaties en het concreet toepassen van die kennis. - Beroepsgericht: beroepssituaties dienen als basis voor de invulling van het onderwijs. - Praktijkgericht: naast het eigen maken van inhoudelijke kennis en vaardigheden, worden leren en ontwikkelen van eigen onderzoeksmethoden gestimuleerd, om zo probleemoplossend gedrag aan te leren. Op grond van bovenstaande visie is een onderwijsprogramma ontwikkeld met thema s waarin een mix van werkvormen (hoor-, werk- en evaluatiecolleges) gekoppeld is aan praktijkopdrachten. Op gedragsniveau wordt de student in een thema ondersteund door trainingen sociale en communicatieve vaardigheden. Het panel constateert dat het didactisch concept van de opleiding goed is uitgewerkt. De opleiding gebruikt een gevarieerde mix van werkvormen. Deze werkvormen sluiten aan bij de leerdoelen en leerstof. Het praktijkgerichte karakter van de opleiding wordt versterkt door bedrijven te betrekken bij thema s. Er wordt op deze manier dikwijls met real-life cases gewerkt. De opleiding maakt gebruik van ICT om het onderwijs te ondersteunen. Blackboard wordt gebruikt voor lesmateriaal en communicatie. Portal dient als informatieportaal voor de studenten. Studenten kunnen ten allen tijde gebruik maken van deze diensten. Uit het STO 2008 (n=55) blijkt dat studenten de afwisseling in werkvormen (3,5 op 5,0) en de stimulatie om zelfstandig en actief te sturen (3,6 op 5,0) voldoende waarderen. Dit beeld blijkt ook uit de Alumni Enquête (n=24) waarin de afwisseling in werkvormen (3,8 op 5,0) en de uitdaging van de werkvorm (3,5 op 5,0) positief gewaardeerd worden. In de Keuzegids zijn de cijfers voor de opleiding gelijk of iets hoger dan het landelijk gemiddelde. Uit gesprekken met de studenten blijkt dat zij tevreden zijn over de werkvormen en het didactisch concept. Studenten hebben nog wel enkele suggesties, zoals het inzetten van NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 25/55

26 acteurs bij gesprekken en het inzetten van managementgames. Het panel onderschrijft dit, maar beoordeelt het facet wel met een goed. Het ziet dit als een punt voor verdere ontwikkeling (vergelijk 2.1). Facet 2.8 Beoordeling en toetsing goed Criterium - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het Opleidingskader MER (2008) en in de notitie Kansrijk in Deeltijd (2009) is het toetsbeleid beschreven. De opleiding toetst de competenties van de student in een mix van toetsvormen in aansluiting op de didactische principes van het onderwijsconcept. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een beoordelingssystematiek, die vooraf is aangegeven (Themamappen, Beoordelingsformulier Collegeactiviteiten en Beoordelingsformulier Praktijkopdracht). De beoordeling wordt uitgevoerd door de docenten die binnen het thema het onderwijs verzorgen. Tentamens worden gecontroleerd door de opleidingcoördinator. Doordat de thema s om en om meer theoretisch of meer praktisch ingericht zijn, is de toetsvorm ook per thema verschillend. Theoretische thema s worden getoetst middels een tentamen, praktische thema s aan de hand van een praktijkopdracht. Per thema wordt er óf een schriftelijke toets óf een praktijkopdracht afgenomen, die bestaat uit een werkstuk, een presentatie en een verdediging. De toetsen bestaan voornamelijk uit open vragen. Het panel heeft de toetsen ingezien en is van mening dat ze goed zijn opgezet en dat ze aansluiten bij de leerstofinhoud en -doelen. De toetsen worden op adequate en inzichtelijke wijze beoordeeld. Tijdens de colleges worden opdrachten gegeven die worden getoetst. De cases worden op adequate wijze getoetst. Toetsen worden twee maal per jaar aangeboden en vinden veelal plaats aan het einde van de studieperiode waarin de onderwijseenheid of het onderdeel wordt aangeboden. Daarnaast is er nog een tweede mogelijkheid, steeds in het volgende kwartaal. De kwaliteitsbewaking van de toetsen van de thema s is belegd bij de kerndocent. Voordat een toets wordt afgenomen wordt deze door de opleidingscoördinator op inhoud en vorm doorgenomen. Praktijkopdrachten worden beoordeeld door de docenten, met de mogelijkheid voor de werkgever tot advisering. De beoordeling van het afstuderen is gebaseerd op de afstudeerscriptie, de bedrijfspresentatie en het eindgesprek. De scriptie wordt beoordeeld door minimaal twee examinatoren. Pas na goedkeuring van de scriptie mag de student zijn presentatie verzorgen. De werkgever wordt als adviseur betrokken bij de beoordeling. Het panel constateert dat de scripties op correcte wijze worden beoordeeld. De criteria zijn helder evenals de beoordelingsformulieren. De weging van de onderdelen is ook goed aangegeven en daarmee is het tot stand komen van het eindcijfer herleidbaar. 26/55 NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt)

27 De examencommissie is verantwoordelijk voor de bewaking van de kwaliteit van de toetsing en beoordeling. Onderwerp 3 Inzet van personeel Facet 3.1 Eisen HBO goed Criterium - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het personeelsbeleid is vastgelegd in Personeelsbeleidplan ADT, De ADT, en dus de opleiding MER, werkt alleen met docenten die naast hun werkzaamheden voor de opleidingen ook in de beroepspraktijk actief zijn. Hierdoor hebben docenten actuele praktijkervaring en zijn op de hoogte van ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Het panel heeft de cv s van docenten bekeken en bevestigt dat de docenten in de beroepspraktijk actief zijn. Selectiecriteria bij de werving van docenten zijn: inhoudelijke en didactische expertise, actuele praktijkervaring, werkzaam in de beroepspraktijk, geschoold op hbo- of universitair niveau, capaciteit om de theorie met de praktijk te verweven en competenties om studenten te kunnen coachen. De ADT participeert in netwerken en heeft verschillende samenwerkingsverbanden. De opleidingscoördinator onderhoudt relaties met opleidingsfunctionarissen, personeelsmanagers en/of lijnmanagers. Uit het STO 2008 blijkt dat studenten de inhoudelijke deskundigheid van docenten (3,7) en de kennis van de beroepspraktijk van docenten (3,9) goed waarderen. Ook in de Keuzegids scoren deze onderdelen een gemiddelde rond de 7,0. Facet 3.2 Kwantiteit personeel voldoende Criterium - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De directie stelt een kwalitatief en kwantitatief meerjarenformatieplan op, met als basis het toekomstig onderwijsprofiel, vernieuwingsplannen en verwachte studentaantallen. Dit plan wordt jaarlijks bijgesteld en vastgesteld (Personeelsbeleidsplan ADT, 2006; Meerjarenformatieplan ADT ). NQA - visitatie AVANS Hogeschool Breda: hbo-bacheloropleiding Management, Economie & Recht (dt) 27/55