Avans Hogeschool, Breda

Transcriptie

1 Avans Hogeschool, Breda Opleidingen: Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek en Chemie Varianten: Hbo-bachelor voltijd en duaal Visitatiedata: 20 en 21 oktober 2004 NQA (Netherlands Quality Agency)

2 2

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 13 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 20 Onderwerp 3 Inzet van personeel 29 Onderwerp 4 Voorzieningen 32 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 35 Onderwerp 6 Resultaten 38 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 45 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 47 Bijlage 3 Bezoekprogramma 57 3

4 4

5 Deel A: Onderwerpen 5

6 6

7 Deel A: Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel, dat in opdracht van NQA de bacheloropleidingen Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (BMLO) en Chemie (Ch) van de Avans Hogeschool te Breda heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats met het oog op accreditatie van de opleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart medio juli 2004, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Een visitatiebezoek vond plaats op 20 en 21 oktober 2004 en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: De heer dr. D.C. Zijderveld MPA (voorzitter) De heer J. den Hollander (domeindeskundige) De heer dr. J.T. Lutgerink (domeindeskundige) De heer F. van Dooren (student-lid) De heer drs. ing. A.G.M. Horrevorts (NQA-auditor) Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2 bij dit rapport). Het rapport bestaat uit drie delen: deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie voldoende/onvoldoende. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. deel B: een detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De opleidingen Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (BMLO) en Chemie (Ch) maken deel uit van de Avans Hogeschool. De opleidingen maken sinds september 2004 deel uit van de Academie voor de Technologie van Gezondheid en Milieu (ATGM). ATGM is één van de 18 academies van Avans Hogeschool en is gevestigd te Breda. De academies van de Avans Hogeschool zijn de 7

8 onderwijskundige eenheden waarin één of meer brede bacheloropleidingen zijn ondergebracht. De hogeschool heeft ook vestigingen in Tilburg en s Hertogenbosch. De Academie voor de Technologie van Gezondheid en Milieu verzorgt drie opleidingen, te weten BMLO, Chemie en Milieukunde. De opleidingen BMLO en Chemie worden als voltijdse variant en duale variant aangeboden. De opleiding heeft verkorte leertrajecten (drie jaar) opgezet voor vwo en mbo. In 2003 staan bij de opleiding BMLO 204 studenten ingeschreven en bij Chemie 83. De opleidingen worden verzorgd door 24 medewerkers (docenten en instructeurs), verdeeld over 16 fte. De fte/student ratio bedraagt 1:18. Bij de Academie voor de Technologie van Gezondheid en Milieu werken in totaal 41 medewerkers, waarvan 32 onderwijsgevenden en 9 als ondersteunend. Er staan per 1 oktober 2004 totaal 407 studenten ingeschreven. In 2001 startten beide opleidingen met een duale variant (twee studenten BMLO en twee studenten Chemie). Op het moment van de visitatie was het totaal aantal studenten in de duale varianten zeven (3 BMLO en 4 Chemie). Vijf van de zeven stroomden in september 2004 in. In totaal zijn er twee duale studenten afgestudeerd (2 voor BMLO en 0 voor Chemie). 1.3 Werkwijze Het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport plus de bijlagen en de aanvullende informatie een voldoende basis bood voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaats vond op basis van het voor de opleidingen geldende domeinspecifieke referentiekader (zie hieronder). De visitatie van de opleidingen heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA. NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft de NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Op basis van het zelfevaluatierapport informatie zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. De panelleden lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een Beoordelingsformat voorlopige oordelen en formuleerden vraagpunten, die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. De opleidingen hebben in het zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiezen. Het panel heeft dit getoetst aan de landelijke beroeps- en opleidingsprofielen (zie Detailrapport). 8

9 Het visitatiebezoek NQA heeft een Raamwerk bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleidingen. Tijdens het visitatiebezoek is gesproken met (een representatieve) vertegenwoordiging van: docenten, studenten, werkveld en afgestudeerden. Daarnaast vonden er aan het begin en aan het eind van het visitatiebezoek gesprekken plaats met het management van de opleidingen (het operationeel management). Ook vond er, voor meer opleidingen tegelijk, een gesprek plaats met het college van bestuur (het strategisch management) en een functionaris van de centrale staf. Tijdens de eerste visitatiedag heeft het panel materiaal bestudeerd dat door de opleidingen ter inzage was gelegd. In het raamwerk bezoekprogramma kende het ochtendprogramma van de tweede visitatiedag een vaste structuur en is gesproken met de bovengenoemde gespreksgroepen. Het middagprogramma had een meer open karakter. In het begin van de middag hebben panelleden zich een beeld gevormd van de faciliteiten. Het tweede deel van de middag is benut om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. Aan het einde van de middag heeft het panel een tweede gesprek gevoerd met het management van de opleidingen. De fase van rapporteren De NQA-auditor heeft, op basis van de bevindingen van het panel, een conceptrapportage opgesteld en die voorgelegd aan de panelleden. Het panel heeft vervolgens het definitieve concept vastgesteld. Het definitieve conceptrapport is aan de opleidingen voorgelegd ter correctie van feitelijke onjuistheden. Naar aanleiding daarvan zijn door de NQA-auditor in overleg met de voorzitter enkele wijzigingen aangebracht en is het definitieve rapport door het panel vastgesteld. Het visitatie- of beoordelingsrapport is uiteindelijk ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken. Het oordeel komt tot stand op basis van een weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels, zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor Oordeelsvorming, een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als er sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking (facet 1 en facet 6); generieke bevindingen die het facetniveau overstijgen; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De wegingen zullen in dit 9

10 rapport niet diepgaand zijn, omdat de opleidingen op alle facetten minimaal een voldoende heeft gehaald. De (uitgebreide) argumentatie voor de oordelen van de facetten is te vinden in het detailrapport. 1.5 Oordelen per onderwerp Algemeen De oordelen over de voltijdse varianten van beide opleidingen zijn gelijk aan de oordelen over de duale varianten. De oordelen zijn identiek, omdat beide varianten veel gemeen hebben. De inhoud van het binnenschoolse deel van de duale variant is deels identiek en deels afgeleid van de voltijdse variant. Docenten van de opleidingen zijn zowel bij de voltijdse variant als bij de duale variant betrokken. Het toetsen van opdrachten in de duale variant komt sterk overeen met het toetsen van de stageopdrachten in de voltijdse variant. De afstudeeropdracht en de eindpresentatie verlopen voor beide varianten op de zelfde wijze Doelstellingen opleiding De facetten Niveau bachelor, Domeinspecifieke eisen en Oriëntatie hbo-bachelor zijn voor de twee opleidingen met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. De beroeps- en opleidingsprofielen van de opleidingen komen overeen met die van overeenkomstige opleidingen binnen het domein. De opleidingsdoelen zijn afgeleid van de door het Cluster Overleg Laboratorium en Procestechniek (COLP) vastgestelde opleidingsprofielen. Voorts zijn de opleidingsdoelen vergeleken met de Dublin-descriptoren, die een omschrijving geven van het bachelorniveau. De doelstelling van de Chemie opleiding wijkt niet af van het landelijk beeld. De opleiding leidt mensen op voor een breed scala aan functies in het desbetreffende domein. De opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek leidt mensen op voor een breed scala aan functies binnen het desbetreffende domein. De opleidingen richten zich primair op het uitstroomprofiel laboratoriumonderzoeker. Zij leggen daarom de nadruk op de competenties Onderzoeken en Experimenteren Programma Op het facet 2.1: Eisen hbo scoren de twee opleidingen goed. De twee opleidingen zijn op de facetten 2.2 en 2.4 als voldoende beoordeeld en op de facetten 2.3 en 2.5 tot en met 2.8 als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief Inzet van personeel De twee opleidingen scoren op de facetten Eisen hbo, Kwantiteit personeel, en op Kwaliteit personeel voldoende. Het oordeel op dit onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. 10

11 1.5.4 Voorzieningen De facetten Materiële voorzieningen en Studiebegeleiding zijn beide voor de twee opleidingen als voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief Interne kwaliteitszorg De facetten 5.1, 5.2 en 5.3 van dit onderwerp worden voor de twee opleidingen als voldoende beoordeeld. Het eindoordeel op dit onderwerp is voor de opleidingen daarom eveneens positief Resultaten De opleiding Chemie scoort op het facet Onderwijsrendement een voldoende, op het facet Gerealiseerd niveau een goed. Biologie en Medisch Laboratorium Onderzoek scoort op beide facetten goed. Het eindoordeel op dit onderwerp is voor de opleidingen daarom positief. 11

12 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht oordelen op facet- en onderwerpniveau Opleidingen: Chemie en Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek Onderwerp / facet Chemie Voltijd en duaal BMLO Voltijd en duaal 1 Doelstellingen opleiding 1.1 Niveau bachelor G G 1.2 Domeinspecifieke eisen G G 1.3 Oriëntatie hbo bachelor G G Totaaloordeel Positief Positief 2 Programma 2.1 Eisen hbo G G 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma V V 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma G G 2.4 Studielast V V 2.5 instroom G G 2.6 Duur G G 2.7 Afstemming vormgeving en inhoud G G 2.8 Beoordeling en toetsing G G Totaaloordeel Positief Positief 3 Inzet personeel 3.1 Eisen hbo V V 3.2 Kwantiteit personeel V V 3.3 Kwaliteit personeel V V Totaaloordeel Positief Positief 4 Voorzieningen 4.1 Materiele voorzieningen V V 4.2 Studiebegeleiding V V Totaaloordeel Positief Positief 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten V V 5.2 Maatregelen tot verbetering V V 5.3 Betrekken medewerkers, studenten, alumni en V V beroepenveld Totaaloordeel Positief Positief 6 Resultaten 6.1 Onderwijsrendement V G 6.2 Gerealiseerd niveau G G Totaaloordeel Positief Positief 12

13 1.7 Totaaloordeel Op grond van bovenstaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5, waaruit blijkt dat de opleidingen op alle zes de onderwerpen positief scoren, is de conclusie dat het totaaloordeel over de beide opleidingen en beide varianten POSITIEF is. De opleidingen voldoen op alle facetten aan de basiskwaliteit en gaan daar op meer facetten bovenuit. 13

14 14

15 Deel B: Facetten 15

16 16

17 Deel B: Facetten NB. Het oordeel voor voltijd- en duale opleiding is alleen gesplitst als er sprake is van verschillende oordelen. Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Niveau bachelor Ch: Goed BM: Goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De beroepsprofielen en opleidingsprofielen van beide opleidingen zijn beschreven in de HBO-ingenieur Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (2002) en de HBOingenieur Chemie (2002). De eindkwalificaties van de opleidingen zijn hieraan ontleend en beschreven in de vorm van competenties voor de rol van laboratoriumonderzoeker. Elke competentie kent vier niveaus: uitvoerend in opdracht (1), strategisch werken met eigen initiatief (2), ontwikkelen en integreren in complexe situaties (3) en vertonen van voorbeeldgedrag (4). Het laatste niveau wordt pas bereikt na werkervaring. Niet alle competenties hoeven volgens de landelijke afspraken op niveau drie (bachelorniveau) afgesloten te worden. De opleidingen BMLO en Chemie van Avans hebben ervoor gekozen dat wel te doen. Voor de opleidingen zijn de Dublin-descriptoren richtinggevend voor de controle op het bachelorniveau. De hierboven gegeven eindkwalificaties zijn met deze descriptoren vergeleken en het panel vindt de vergelijking adequaat uitgewerkt. Het werkveld heeft bijgedragen aan het ontwikkelen van de beroeps- en opleidingscompetenties. Uit gesprekken met vertegenwoordigers van het werkveld blijkt dat het werkveld de eindkwalificaties van de opleidingen qua niveau passend vindt bij hetgeen zij verwacht van een hbo-opleiding. Zij herkennen, naar eigen zeggen, de competenties en het niveau in het gedrag van studenten (stagiairs, afstudeerders). Een risico van het competentiegericht onderwijs, is aldus het werkveld, een verlaging van het kennisniveau. Het werkveld erkent overigens, dat studenten op de werkplek als stagiair of werknemer snel bijleren. Het panel constateert dat de balans tussen het leren van vaardigheden en het opdoen van (basis)kennis goed is. Studenten blijken in staat te zijn zich zelfstandig kennis eigen te kunnen maken (competentie Zelfsturing). 17

18 Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen Ch: Goed BM: Goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De eindkwalificaties van de opleidingen zijn onderscheiden in beroepscompetenties en algemene competenties. De beroepscompetenties zijn ontleend aan de landelijk geformuleerde beroepsprofielen. Het opleidingsprofiel is vertaald uit de beroepsprofielen, zoals die zijn opgesteld door de landelijke beroepsvereniging voor laboratoriumonderzoekers (LOBM, 2002; LOC, 2002). Zowel voor de opleiding BMLO als Chemie zijn de eindkwalificaties uitgewerkt in een opleidingsprofiel. Daarin zijn de relevante beroepscompetenties en hun ontwikkelniveaus operationeel gemaakt met waarneembare gedragsvoorbeelden. De beroepscompetenties en beroepsprofielen zijn in samenspraak met het beroepenveld tot stand gekomen. De gedragscompetenties zijn afgeleid van een faculteitsbrede competentieset, die is ontwikkeld in het kader van het project Competentiegericht onderwijs FTN (een onderdeel van het landelijke project Competent HTNO). Deze algemene competenties zijn: plannen en organiseren, vakkundigheid, verzamelen van informatie, probleemanalyse, leervermogen/zelfsturing, werken in teamverband, kwaliteitsbewustzijn en schriftelijk communiceren. Deze competenties zijn kort maar adequaat omschreven en de opleiding toont in het zelfevaluatierapport aan dat de landelijke competentieomschrijvingen sporen met die van de opleidingen. De opleidingen richten zich primair op het uitstroomprofiel laboratoriumonderzoeker. Zij leggen daarom de nadruk op de competenties Onderzoeken en Experimenteren. Het panel vindt dat de opleiding deze keuze in het zelfevaluatierapport goed motiveert. De meeste B&M- en Chemie-bachelors komen volgens de opleiding terecht in biologisch/medische en chemische laboratoria in bedrijven, ziekenhuizen, universiteiten, milieulaboratoria, laboratoria ten behoeve van kwaliteitscontrole, et cetera. De werkzaamheden bestaan vooral uit het zelfstandig of in teamverband oplossen van problemen of beantwoorden van vragen op chemisch, medisch en biologisch gebied. Uit gesprekken met vertegenwoordigers van het werkveld blijkt, dat het werkveld de eindkwalificaties van de opleidingen qua domeinspecifieke inhoud passend vindt bij wat zij verwacht van een beginnend beroepsbeoefenaar. Afhankelijk van de specialisatie betreft dit inhoudsgebieden als medische diagnostiek, moleculaire biologie, analytische (bio)chemie, polymeerchemie en organische chemie. Vertegenwoordigers van het werkveld melden het panel, dat de Nederlandse B&M- en Chemie-bachelor op een hoger niveau functioneert dan analisten in bijvoorbeeld Duitsland of Amerika. Zij ontlenen dit aan hun eigen waarneming in het eigen bedrijf (Duitsland), of hebben deze ervaring opgedaan tijdens een baan in het buitenland. 18

19 Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Ch: Goed BM: Goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In facet 1.1 en 1.2 is reeds aangetoond dat de eindkwalificaties tot stand zijn gekomen in nauw overleg met het beroepenveld en zijn gebaseerd op landelijk vastgestelde beroepsprofielen en beroepscompetenties. De opleidingen BMLO en Chemie van de Avans Hogeschool hebben de landelijke set van competenties vertaald naar een eigen set van eindkwalificaties. Deze eindkwalificaties zijn in de werkveldadviescommissie van Chemie en BMLO besproken en worden door de werkveldadviescommissie onderschreven, zo is gebleken uit het gesprek met het werkveld. Op landelijk niveau zijn de beroepsprofielen van B&M gevalideerd in het Landelijke overleg Onderwijs Arbeid (2002). In dit overleg zijn onder andere vertegenwoordigd de Biotechnische Vereniging, het Nederlands Instituut voor Biologie, de Vereniging van Academische Ziekenhuizen, Nederlandse vereniging van Ziekenhuizen, Universiteit Wageningen, Universiteit Utrecht en vertegenwoordigers van enkele ziekenhuizen. Het opleidingsprofiel is vastgesteld in maart De beroepsprofielen en opleidingsprofielen van de chemieopleiding zijn gevalideerd door de beroepenveldcommissies van verschillende hogescholen. De profielen van beide opleidingen zijn in december 2003 vastgesteld door de HBO-raad. Afgestudeerden, zo blijkt uit de HBO-Monitor 2002, vinden dat hun opleidingsniveau aan de beginkwalificaties voldoet. Uit eigen alumnionderzoek van de opleidingen blijkt dat studenten tevreden zijn over de eindkwalificaties. De competenties onderzoeken en experimenteren hebben betrekking op het opzetten en uitvoeren van toegepast onderzoek of de praktische uitvoering van experimenten ten behoeve van (fundamenteel) onderzoek. De beroepsspecifieke competenties zoals beschreven in paragraaf 1.2 weerspiegelen, aldus het panel, de eisen die het beroepenveld stelt aan een beginnend hbo-bachelor. Verder vindt het panel dat de betrokkenheid van het werkveld bij het ontwikkelen van de landelijke beroepsprofielen en opleidingsspecifieke eindkwalificaties voldoende is aangetoond. 19

20 Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo Ch: Goed BM: Goed Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor de voltijdse opleidingen B&M en Chemie is een gezamenlijk leerplan ontworpen (Opleidingsplan, 2004). De kennisontwikkeling en de ontwikkeling van de beroepsvaardigheden vinden plaats langs vier typen van leerlijnen. In de conceptuele leerlijn verwerft men kennis via studieopdrachten (zelfstudie) en werkcolleges. Via de vaardighedenleerlijn ontwikkelen studenten vaardigheden via studieopdrachten en practica. In de integratieve leerlijn worden kennis en vaardigheden gecombineerd toegepast in onderzoeksopdrachten en in de reflectieve leerlijn krijgt de student zicht op de ontwikkeling van zijn kennis en vaardigheden (leren leren, niveauontwikkeling). Het onderwijsmodel heeft zich ontwikkeld van modulair onderwijs, via Probleemgeoriënteerd onderwijs (PGO) naar Competentiegericht onderwijs (CGO). In het PGO en CGO wordt veel gewerkt met projecten waarin praktijk- of beroepsproblemen centraal staan. Van interactie met de praktijk is bij uitstek sprake in de stages, excursies en de afstudeeropdrachten. Ook gastsprekers uit de beroepspraktijk dragen hier aan bij. Beroepsvaardigheden komen in stages aan bod, maar ook in de vaardighedenlijn en de integratieve lijn in het curriculum. Het gaat hier om het opdoen van praktische en communicatieve vaardigheden. In projecten wordt aandacht besteed aan het ontwikkelen van projectvaardigheden. Vakliteratuur speelt een belangrijke rol bij de kennisontwikkeling. Er wordt weinig literatuur voorgeschreven. Studenten wordt geleerd hoe vakliteratuur te ontsluiten. Elk project start met een fase van literatuuronderzoek (mediatheek, internet). Literatuur wordt gebruikt voor het schrijven van een plan van aanpak. Bij de presentatie van het plan wordt duidelijk of men voldoende informatie heeft gevonden om het project uit te kunnen voeren. Er zijn projecten in het derde jaar die enkel en alleen zijn gericht op literatuuronderzoek. Het panel is positief over de wijze waarop de opleiding vakliteratuur in het programma gebruikt. 20

21 Bestudering van het studiemateriaal laat zien dat beide opleidingen goede en actuele studieboeken gebruiken. Er zijn diverse Engelstalige handboeken en studenten melden dat één project geheel Engelstalig is (rapportage in het Engels). De opleidingen besteden aandacht aan internationale stages en afstudeeropdrachten. In 2002 hebben 23 studenten een stage of afstudeeropdracht in het buitenland uitgevoerd (19 B&M en 4 Chemie). Studenten en medewerkers nemen deel aan internationale programma s zoals het International Program on Food Safety. In 2003 en 2004 participeerden hierin twee keer drie studenten en één medewerker. In 2004 werd door twee medewerkers deelgenomen aan het internationaal programma Aminozuren te Leuven. Curriculumontwikkeling gebeurt projectmatig, waarbij ongeveer iedere drie jaar een oriëntatie plaatsvindt in de beroepspraktijk. Daarmee wordt de actualiteit van het programma geborgd. Een voorbeeld hiervan is de aandacht voor bio-informatica bij B&M. Interactie met toegepast onderzoek vindt plaats via afstudeerprojecten. De relatie met het lectoraat Scheidingstechnieken is tot nu toe beperkt tot het verzorgen van gastlessen. De samenwerking met het lectoraat wordt in de loop van 2004 versterkt door het verzorgen van het profiel Scheidingstechnieken in de opleiding Chemie. De opleidingen hebben structurele contacten met de beroepspraktijk via de opleidingsadviesraad en via stage- en afstudeerbegeleiders. Uit gesprekken met vertegenwoordigers van de opleidingsadviesraad en stagebedrijven blijkt dat zij betrokken zijn bij het onderwijs, hetzij door het leveren van materiaal voor practica, hetzij door het ontwikkelen van lesmateriaal. Uit evaluaties blijkt dat studenten positief zijn over de actualiteit van het programma en de praktijkgerichtheid. B&M- en Chemie-studenten zijn tevreden over het inspelen op nieuwe ontwikkelingen in het vak en het beroep. Dit blijkt uit het studententevredenheidsonderzoek (STO 2000 en 2002) en de Keuzegids Ook afgestudeerden zijn positief over de voorbereiding op de beroepspraktijk en de aansluiting op de functie (HBO-Monitor, 2002). Uit alumnionderzoek blijkt dat afgestudeerden (B&M en Chemie) vinden dat de opleiding niet alert was op signalen uit de markt. Vertegenwoordigers van het werkveld met wie het panel gesproken heeft, uiten zich positief over de vaardigheid van studenten om zich snel in te werken in een nieuwe situatie. In een bijlage bij het zelfevaluatierapport laat de opleiding zien waar de aspecten onderzoek, actualiteit en praktijkgerichtheid in het duale programma aan bod komen. Op de werkplek (externe deel curriculum) komen alle competenties geïntegreerd aan bod. Het interne deel van het curriculum, volgt zo veel als mogelijk de thema s en opdrachten die ook in de voltijd worden behandeld. Ten aanzien van de competentie onderzoek worden eisen gesteld aan de werkplek. De actualiteit en praktijkgerichtheid komt in de werkplek voldoende aan bod, aldus de studenten. Duale studenten zijn onder andere werkzaam bij het UMC St Radboud, het Forensisch Instituut en Fuji Foto Film bv. 21

22 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Ch: Voldoende BM: Voldoende Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleidingen hebben een systematiek ontwikkeld waarmee de eindkwalificaties kunnen worden bereikt via de vier eerder genoemde leerlijnen, waarbij programmaonderdelen zodanig op elkaar zijn afgestemd dat hogere competentieniveaus worden bereikt naarmate de studie vordert. Voor elk programmaonderdeel zijn leerdoelen geformuleerd die te herleiden zijn naar de eindkwalificaties. Echter, de relatie tussen eindkwalificaties en leerdoelen is naar het oordeel van het panel niet altijd even helder verwoord (vaak impliciet wel aanwezig). Het kwaliteitsteam (Q-team) van AVANS meldt, aldus het zelfevaluatierapport, dat nog niet alle leerlijnen naar behoren zijn uitgewerkt. Bovendien heeft het panel geen totaaloverzicht aangetroffen van het verband tussen enerzijds competenties, zoals beschreven in het opleidingsprofiel van de opleidingen (zie facet 1.1). en anderzijds de opleidingsprogramma s. Studenten kunnen aan het bachelorniveau werken binnen de integratieve leerlijn. Het panel komt op basis van de bestudering van het studiemateriaal en de programma s tot de conclusie dat het hbo-niveau in het programma adequaat tot gelding komt en dat er voldoende praktijkgerichte onderdelen (hbo-oriëntatie) in voorkomen (stages, practica, projecten). De domeinspecifieke eisen (vakspecifieke kennis en vaardigheden) zijn voor de opleidingen Chemie en B&M uitgewerkt in afzonderlijke programmaonderdelen, opdrachten of projecten en zijn gekoppeld aan de conceptuele leerlijn en de vaardighedenleerlijn. De competenties onderzoeken en experimenteren (kern van het beroep) zijn -samen met de inhoudsgebieden- gekoppeld aan de integratieve leerlijn. In de reflectieve leerlijn ontwikkelt de student inzicht in het beroepsmatig handelen en monitort hij de ontwikkeling van kennis en vaardigheden (leren leren, niveauontwikkeling). Voor elk programmaonderdeel zijn in de periodeboeken leerdoelen en (studie)opdrachten geformuleerd volgens een vast format. In de brochure Stage en afstuderen is de relatie van de doelen van de stage en het afstuderen met de opleidingscompetenties duidelijk beschreven. Uit evaluaties (STO 2000 en 2002) blijkt dat studenten B&M en Chemie tevreden zijn over de aansluiting van het programma op de eindkwalificaties (tevredenheid over het programma tot nu toe scoort een 3,5 op een vijfpuntsschaal). 22

23 Werkveldvertegenwoordigers met wie het panel sprak zijn tevreden over het niveau van de kennis, de vaardigheden en de attitude van examenkandidaten en stagiairs. Het panel is positief over dit facet. De vertaling van eindkwalificaties naar het programma gebeurt systematisch en is goed doordacht. Echter een compleet beeld van de relatie doelstellingen en inhoud van het programma is moeilijk te krijgen. De opleiding maakt wel aannemelijk dat dit het geval is. Om die reden komt het panel tot het oordeel voldoende. Uit de informatie die het panel verkregen heeft over de duale variant, leidt het panel af dat de relatie doelstelling - inhoud op vergelijkbare wijze is vormgegeven als in de voltijd variant. Vanzelfsprekend ligt het accent bij de duale varianten meer op leren op de werkplek. Dit gebeurt in de vorm van het uitvoeren van studieopdrachten. In een matrix is de relatie tussen leren op de werkplek, de binnenschoolse programmaonderdelen en de eindkwalificaties (competenties) weergegeven. Het panel constateert dat de duale programma s in voldoende mate in relatie staan tot de te behalen competenties. Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma Ch: Goed BM: Goed Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het programma vertoont een grote mate van samenhang. Dat blijkt uit het volgende. Afstemming van het programma gebeurt tijdens studiedagen en in het afdelingsteamoverleg. De afstemming tussen docenten over operationele zaken gebeurt via werkoverleg, periodeteamoverleg, gezamenlijk uitwerken van de studieopdrachten en intervisie (bijvoorbeeld tutorenoverleg). De horizontale samenhang binnen een periode wordt verder bevorderd door thematisch onderwijs. Elke periode heeft een thema. Het ondersteunend onderwijs en studieopdrachten worden afgestemd op het project. De daar opgedane kennis en vaardigheden worden in het project toegepast. De verticale samenhang wordt bevorderd door de planmatige opbouw van het curriculum via de vier leerlijnen. De omvang van het projectenwerk neemt toe van 30% in de propedeuse naar 50% in het derde jaar. Projecten worden in de loop van de studie steeds complexer van aard en de mate van zelfstandigheid neemt toe: groepswerk in de propedeuse, werken in duo s in het derde jaar en individueel werk in stage en afstuderen. De context van de projecten wordt in de loop van het programma steeds realistischer door gebruik van materialen uit het werkveld. Voor B&M betreft dit onder andere antilichamen en bacteriestammen). In een bijlage bij het zelfevaluatierapport is de horizontale en verticale samenhang van het programma overzichtelijk weergegeven. In de periodeboeken is per periode de samenhang tussen project en ondersteunend onderwijs toegelicht. 23

24 Docenten zijn bewust zoveel mogelijk betrokken bij het hele programma (van propedeuse tot afstuderen). Dit bevordert de afstemming tussen programmaonderdelen. Uit het studententevredenheidsonderzoek (B&M en Chemie) blijkt dat de studenten positief zijn over de samenhang in het programma (STO 2000 en 2002, score van >3,5). In de Keuzegids van 2002 geven studenten de opleiding een 7 voor de samenhang. De samenhang in het duale traject wordt verkregen door het leren op de werkplek. De student formuleert leervragen, die zo veel als mogelijk op de werkplek worden onderzocht en beantwoord. Afspraken daarover worden vastgelegd (portfolio). Facet 2.4 Studielast Ch: Voldoende BM: Voldoende Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het studieprogramma is verdeeld over vier perioden van ieder tien weken. Elke periode heeft ongeveer dezelfde opzet: project en ondersteunend onderwijs. Het onderwijs per periode is beschreven in periodeboeken. Het panel heeft periodeboeken ingezien en constateert dat ze goede beschrijvingen bevatten van de studieonderdelen. Per studieonderdeel zijn leerdoelen, werkvormen, studielast en toetswijze beschreven. Studenten worden tijdig geïnformeerd over het tentamenrooster en de herkansingsmogelijkheden. Dat blijkt uit de resultaten van het studententevredeheidsonderzoek. In de STO s van 2000, 2002 en 2004 voor B&M en Chemie zijn de vragen over de studeerbaarheid positief beoordeeld (rond de 3.5 op een vijfpuntsschaal). Studenten met wie het panel sprak, melden dat in het verleden de roosters niet tijdig beschikbaar waren en dat bovendien de roosters elke week verschillend waren. De situatie is, aldus de studenten, inmiddels sterk verbeterd. Het STO 2004 toont dat de gemiddelde student de organisatie als voldoende beoordeelt. De organisatie van het programma scoort 3,7 (B&M) en 3,3 (Ch) op een vijfpuntsschaal. Uit periode-evaluaties blijkt dat studenten doorgaans binnen de geplande studie-uren projecten kunnen uitvoeren (85% van de propedeusestudenten positief in 2003, 85% van de tweedejaars positief en 60% van de derdejaars positief). Dit is een verbetering ten opzichte van de jaren 2001 en Het panel constateert op basis van evaluatiegegevens en gesprekken met studenten dat de opleiding nauwelijks studie belemmerende factoren heeft. Studenten zijn volgens de tevredenheidsonderzoeken (STO) van 2000 en 2002 tevreden. Studenten B&M vinden dat ze de vereiste studievoortgang kunnen maken (score respectievelijk 3,6 en 3,7). De studie is volgens hen te doen in de tijd die ervoor staat (3,8 en 4,1). Minder tevreden zijn 24

25 ze over de spreiding van studielast (score 2,8 STO 2002). Studenten Chemie geven een vergelijkbaar oordeel (enkele tienden van punten lager) met uitzondering van de spreiding van de studielast (score 3,2 STO 2002). De spreiding van de studielast scoort in 2004 voor beide opleidingen 3,0. Studiebegeleiding speelt aldus de opleiding een rol bij de studeerbaarheid van het programma. Studenten, met wie het panel sprak melden dat de begeleiding naar tevredenheid verloopt. Met duale studenten worden afspraken gemaakt over het te volgen leertraject en het studietempo. Dit wordt vastgelegd in een onderwijsarbeidsovereenkomst tussen student, hogeschool en bedrijf. Via studieloopbaanbegeleiding wordt de voortgang van de studie bewaakt. Hiervoor is een zogenoemde Verzamelmap ontwikkeld, waarin de student een overzicht bijhoudt van gevolgde studies, studieonderdelen, behaalde examens en waarin hij reflecteert op de werksituatie en het leren op de werkplek (mate van beheersen van competenties). Facet 2.5 Instroom Ch: Goed BM: Goed Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het instroombeleid is beschreven in het document Toelating en vrijstelling. De opleiding beschouwt havisten, mlo ers en vwo ers als reguliere instroom. Er is voor elke groep een maatwerkprogramma ontwikkeld. Het nominale vierjarige programma is afgestemd op de havist. Op hogeschoolniveau zijn twee netwerken gericht op de aansluiting van de instroom op het hbo: het netwerk VO-HO en het netwerk MBO-HBO. Beide opleidingen participeren in activiteiten van deze netwerken. De activiteiten zijn: oriëntatie vooraf, analyse van de inhoudelijke aansluiting, aansluiting in werkvormen, verkorte leerroutes. Hieronder worden de vijf activiteiten kort toegelicht. Aankomende studenten krijgen informatie over de opzet van de opleidingen tijdens voorlichtingsbijeenkomsten (bij het voortgezet onderwijs en op ROC s), open dagen of meeloopdagen. De eindexameneisen van het vo zijn vergeleken met de inhoud van het propedeuseprogramma. In de eerste studieperiode maken studenten kennis met projectmatig werken (het project barbecue). In de studieopdracht Studie-informatie wordt ingegaan op de verschillende rollen van de medewerkers (tutor, decaan, studieloopbaan adviseur) en de eigenschappen van competentiegericht onderwijs (CGO). 25

26 De nominale studieduur voor studenten met havo is vier jaar, maar studenten met een vooropleiding vwo- of een afgeronde mbo-opleiding hebben de mogelijkheid om in drie respectievelijk 2,5 jaar af te studeren. De start vindt plaats in het tweede studiejaar (vwo ers kunnen ook een vierjarig traject volgen) en beide groepen krijgen vrijstellingen op basis van eerder verworven competenties in de vooropleiding. De opleidingen B&M en Chemie hebben te maken met lage instroomaantallen. Er is onderzoek gedaan naar het aantrekkelijker maken van de opleidingen voor mbo en vo leerlingen. Het programma dat in 2004 is gestart (de Brede Bachelor Life Sciences, B&M, Chemie en Milieukunde) moet leiden tot een verhoogde instroom. Vertegenwoordigers van het werkveld, studenten en afgestudeerden betwijfelden of de brede bachelor wel de gehoopte aantrekkingskracht zal hebben. Indicatoren voor een goede aansluiting op de vooropleiding zijn volgens de opleiding een lage uitval in de propedeuse, vergelijkbare uitvalpercentages en rendementen tussen de drie instroomgroepen. De opleidingen hebben streefnormen voor deze indicatoren vastgesteld. Uit analyse van de data blijkt dat de uitvalpercentages (propedeuse) voor havisten en vwo studenten aan de norm voldoen. Voor mlo studenten varieert de uitval sterk per cohort. Uit het studententevredenheidsonderzoek blijkt dat studenten tevreden zijn over de aansluiting op de vooropleiding (STO 2002 B&M score 3,7 en Chemie 3,5). In de periode-evaluaties maken studenten nauwelijks opmerkingen over de aansluiting. De opleiding biedt studenten mogelijkheden voor extra ondersteuning voor wiskunde, biologie en natuurkunde. Ook kunnen studenten extra lessen Engels volgen. Daar maken per jaar ongeveer 20 studenten gebruik van. Uit een evaluatie onder de (vijf) duale studenten blijkt dat zij tevreden zijn over de aansluiting van de leeropdrachten op hun voorkennis. Over de aansluiting op studietempo wordt wisselend geoordeeld. Facet 2.6 Duur Ch: Goed BM: Goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleidingen voldoen gezien de studiegidsen, de programma s en het Onderwijs- en Examenreglement aan de formele eis dat een hbo-bachelor opleiding een studieduur moet hebben van 240 EC s (1 EC is 28 studiebelastingsuren). De nominale studieduur is vier jaar. Dit geldt voor de mbo- en havo-instroom. De opleidingen bieden een verkort programma voor mbo ers van een aanverwante opleiding (mlo) (2,5 jaar) en vwo-instroom (3 jaar). Studenten met andere vooropleidingen of buitenlandse opleidingen kunnen een schriftelijk verzoek om vrijstelling van onderdelen van het studieprogramma indienen bij 26

27 de examencommissie. Deze commissie beoordeelt of de student daadwerkelijk over de kennis en vaardigheden bezit om voor onderdelen van het programma vrijgesteld te kunnen worden. Vrijstellingen zijn geregeld in het OER. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Ch: Goed BM: Goed Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleidingen sluiten aan bij de visie van Avans op onderwijs (Onderwijsvisie Avans Hogeschool, 2004). Leren gebeurt in interactie met de omgeving. Studenten worden geconfronteerd met problemen uit de beroepspraktijk, waarbij er de mogelijkheid is voor samenwerken, ontdekken en probleemoplossen (sociaal constructivisme). In 2002 is gestart met het model van competentiegericht onderwijs (CGO). Voor beide opleidingen is een gezamenlijk concept uitgewerkt (Opleidingsplan, 2004), gebaseerd op vier leerlijnen waarbinnen competenties centraal staan en waarbinnen de beoogde eindkwalificaties stapsgewijs worden bereikt via verschillende competentieniveaus. De projecten in de integratieve leerlijn, waarin complexe vaardigheden worden ontwikkeld, vormen de basis van het onderwijs. In projecten wordt gewerkt aan realistische praktijkgerelateerde problemen. De projectopdrachten kennen een opbouw in tijdsopbouw en zelfstandigheid. Het panel vindt dat de werkvormen (hoorcolleges, werkcolleges, practica, trainingen, zelfstudie, stages en projecten) goed passen bij de didactische uitgangspunten van de opleiding en de doelen (zie paragraaf 1.1, 1.2 en 1.3). In de loop van de opleiding nemen de werkvormen die een grotere mate van eigen initiatief en verantwoordelijkheid vereisen van de student (projectmatig werken en zelfstudie) in omvang toe. Het didactisch concept is, naar het oordeel van het panel goed afgestemd op de latere beroepsuitoefening. Het panel vindt het didactisch concept goed doordacht en goed uitgewerkt. De opleidingen maken gebruik van de digitale leeromgeving Blackboard en in de toekomst het Virtuele laboratorium. De functionele activiteiten van Blackboard worden nog niet op een professionele manier gebruikt. Zo wordt Blackboard door studenten uit projectgroepen voornamelijk gebruikt als een soort mailbox. Studenten deelden het panel mee dat ze voldoende ondersteuning kregen bij het leren omgaan met Blackboard. Uit studentevaluaties blijkt dat studenten in het algemeen tevreden zijn over de werkvormen (STO 2002 score voor beide opleidingen > 3,5). Men vindt alleen dat er te weinig contacturen zijn. Dit is een algemeen gehoorde opmerking van studenten binnen de Avans Hogeschool. 27

28 Het didactisch concept voor duaal is gebaseerd op het didactisch concept van de voltijdopleiding. De conceptuele leerlijn en de vaardigheidsleerlijn worden gevolgd in het binnenschools programma. De integratieve leerlijn en reflectieve leerlijn bestaat uit leeropdrachten ontleend aan de dagelijkse werkpraktijk en studieloopbaanbegeleiding. Uit de evaluatie onder de (vijf) duale studenten blijkt dat de werkvormen wisselend worden beoordeeld: ervaring met werkvormen is voldoende, werkvormen dragen bij aan het ontwikkelen van competenties. (3 positief, 1 negatief, 1 geen score). Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Ch: Goed BM: Goed Criteria: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het zelfevaluatierapport beschrijven de opleidingen een mix van toetsvormen die geschikt zijn voor het toetsen van kennis, vaardigheden en competenties. In het document Toetsbeleid Academie Life Sciences, 2003 beschrijft de academie in meer detail het toetsbeleid. Daaruit blijkt dat er onder andere onderscheid gemaakt wordt tussen proces- en productbeoordeling. In het document Toetsing in het competentiegericht onderwijs (2003) zijn de verschillende toetsvormen en de toetsorganisatie beschreven. Voor het toetsen van (basis)kennis worden onder meer multiple-choice toetsen gebruikt. Daarnaast worden schriftelijke integratieve casustoetsen gebruikt. Vaardigheden worden getoetst via studieopdrachten in de vorm van meetrapporten, invulformulieren, laboratoriumjournaals en verslagen. De toetsing van kennis en vaardigheden is ondersteunend aan de projecttoetsing. Aan het eind van elke periode wordt over de kennisaspecten die in die periode zijn behandeld een niveautoets gehouden (veelal multiple-choice). Toetsen worden opgesteld door de periodeteams in overleg met de vakdocent. Studenten kunnen in de propedeuse elk tentamen twee keer herkansen. Daarna kan elk tentamen één keer herkanst worden. De beoordeling van het project is gebaseerd op een oordeel over het proces (individueel en van de groep) en het product (van de groep). De oordelen komen tot stand via persoonlijke reflectie (student en medestudenten), portfolio en peer-assessment (studenten beoordelen elkaar). Het proces wordt beoordeeld door de tutor, de projectuitvoerende docent, de student-assistent en door de student zelf, gebaseerd op vaste criteria. Voor de beoordeling zijn speciale formulieren ontwikkeld. Zowel het gebruik van criteria (formulieren) als de wisselende samenstelling van begeleiders leidt tot afstemming en uniformering van de beoordelingen. Het panel is hier positief over. Studenten worden geïnformeerd over de wijze waarop de studieonderdelen getoetst worden. Voor stages en afstuderen zijn handleidingen beschikbaar. 28

29 De toetsing van stages en afstudeeropdrachten is geregeld in de brochure Stage en afstuderen (2004). Hierin staan de te realiseren eindkwalificaties beschreven. De stage wordt twee keer tussentijds en aan het eind beoordeeld via een beoordelingschecklist. De afstudeeropdracht wordt beoordeeld op uitvoering, verslaglegging (projectdefinitie, projectplan en eindverslag)en de presentatie van het afstuderen (poster, mondelinge voordracht en verdediging). De beoordelingschecklist voor het afstuderen is hetzelfde als die voor de stage. In de checklist is een directe koppeling gelegd met de eindkwalificaties van de opleidingen. Bij de beoordeling zijn steeds het werkveld en twee docenten (in wisselende samenstelling) betrokken. De studenten van beide opleidingen zijn tevreden over de inhoudelijke aansluiting van de toetsen op de leerstof (STO 2000 en 2002 score >3,5 voor beide opleidingen). Uit gesprekken met studenten blijkt dat zij de beoordeling en toetsing positief waarderen. Studenten met wie het panel sprak, waren te spreken over het feit dat zij steeds moeten aantonen dat zij kennis en vaardigheden verworven hebben die past bij de fase van de opleiding. Voor het duale traject is de wijze van toetsen hetzelfde als voor het voltijd traject. Daarnaast kent de opleiding voor het duale traject nog een aantal aanvullende instrumenten voor het bewaken van het niveau. Zo stelt de opleiding eisen aan de buitenschoolse leer- en werkomgeving. Dit wordt elk semester getoetst. Tevens wordt samen met bedrijf en student het persoonlijk opleidingsplan getoetst op de gewenste competentiegroei. Dit wordt vastgelegd in het document Verzamelmap. Het panel vindt dat de opleiding het toetsbeleid goed heeft beschreven. Het panel heeft toetsen en afstudeerwerkstukken ingezien en constateert dat het toetsbeleid goed wordt uitgevoerd. Onderwerp 3 INZET VAN PERSONEEL Facet 3.1 Eisen hbo Ch: Voldoende BM: Voldoende Criteria: - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uit de CV s van de 35 medewerkers van de laboratoriumopleidingen (docenten en praktijkdocenten) blijkt dat vrijwel iedereen een relevante werkkring heeft gehad in het werkveld behorend bij zijn taak en functie. Voor een groot aantal van hen is dit naar het oordeel van het panel echter geen recente ervaring. Het afgelopen jaar zijn er twee nieuwe docenten aangetrokken afkomstig uit de beroepspraktijk. Met ingang van januari 2005 zal de academie nog drie nieuwe docenten aantrekken. 29

30 Acht van de 24 medewerkers betrokken bij de laboratoriumopleidingen, hebben in de afgelopen drie jaar via detachering, cursussen en docentstages actuele ervaring en kennis opgedaan in het werkveld. Met name geldt dit voor de medewerkers die betrokken zijn bij het ontwikkelen van het vak bio-informatica. Docentstages kunnen aldus de opleiding slechts incidenteel ingezet worden vanwege de druk op de formatie. Vrijwel alle docenten houden contact met het werkveld via het begeleiden van stagiairs en afstudeerders. Bovendien zijn de projecten in het tweede en derde jaar direct ontleend aan de beroepspraktijk. Informatie en gegevens betrekken docenten uit het beroepenveld. Voorbeelden zijn de projecten leukemie, diagnostiek en proefdierkunde. Drie docenten nemen deel aan activiteiten van de kenniskring van het lectoraat Scheidingstechnieken. In de afgelopen drie jaar zijn vier medewerkers van de laboratoriumopleidingen gedetacheerd geweest bij Avans Plus (contractactiviteiten van Avans). Avans Plus verzorgt veel cursussen voor laboratoriumpersoneel en doet contractonderzoek. Tijdens het bezoek bleek dat deze personele uitwisseling niet structureel is. In de ogen van het panel is er meer voordeel te halen uit de relatie met Avans Plus. De opleiding zet met regelmaat gastdocenten in. In betrof dit een achttal onderwerpen, zoals klinische genetica met pré- en postnatale diagnostiek, forensisch onderzoek, ethiek en ethisch handelen (proefdiergebruik) en theorie en praktijk van mutatiedetectie. Facet 3.2 Kwantiteit personeel Ch: Voldoende BM: Voldoende Criteria: - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Avans Hogeschool heeft een richtlijn voor de docent - student ratio. De norm loopt op van 1 : 24 in 2001 tot 1 : 27 in Deze norm wordt door de opleidingen gebruikt bij de planning van de inzet van personeel. De opleidingen hebben in de afgelopen jaren te maken gehad met natuurlijk verloop in combinatie met een vacaturestop. Om de docentenformatie op peil te houden, zijn vier laboratoriumassistenten bijgeschoold tot praktijkinstructeur. Vanwege deze doorstroom naar het onderwijs is de ondersteuning op de laboratoria onder spanning komen te staan. Er zijn onvoldoende gekwalificeerde technisch onderwijsassistenten (TOA) aanwezig om toe te staan dat studenten gebruik maken van apparatuur op de laboratoria in het kader van (onderzoeks)projecten. Het panel constateert dat de opleiding acties heeft ondernomen voor het oplossen van dit probleem. Oplossingen zijn gezocht in het verlengen van stage- en afstudeerperiodes (studenten doen dan praktijkervaring op in de beroepspraktijk onder deskundige toezicht) en door het invoeren van het virtuele laboratorium (gebruik van eigen laboratoria verminderen). 30