Hogeschool Zuyd, Heerlen Faculteit Bouw

Transcriptie

1 Hogeschool Zuyd, Heerlen Faculteit Bouw Opleiding: Civiele Techniek (voltijd) Visitatiedata: 29 en 30 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency)

2 2 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 14 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 27 Onderwerp 4 Voorzieningen 29 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 31 Onderwerp 6 Resultaten 35 Deel C: Bijlagen 39 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 41 Bijlage 2 Beknopt CV Panelleden 43 Bijlage 3 De zelfevaluatie in verband met NVAO accreditatie Vragen en Aanwijzingen 51 Bijlage 4 Beoordelingsprotocol van NQA 69 Bijlage 5 Handreiking voor oordeelsvorming 87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 3

4 4 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 5

6 6 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

7 Deel A: Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel, dat in opdracht van NQA de bacheloropleiding Civiele Techniek van Hogeschool Zuyd heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats met het oog op accreditatie van de opleiding. Het onderzoek is feitelijk gestart in maart 2004, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Een visitatiebezoek vond plaats op woensdag 29 en donderdag 30 september 2004 en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: De heer dr. F.M. van Eijnatten (voorzitter) De heer ir. P. Lubbers De heer ir. P.F.M. Paalman Mevrouw L.G. Stoop (student-lid) De heer drs. L.S. van der Veen (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. deel B: een detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De opleiding Civiele Techniek maakt deel uit van de Faculteit Bouw van de Hogeschool Zuyd en is gevestigd in Heerlen. De opleiding wordt als voltijdvariant aangeboden. Per 1 oktober 2003 staan bij de opleiding 94 studenten ingeschreven. De opleiding wordt verzorgd door 25 docenten in een formatieomvang van 5,5 fte. De student/fte ratio is dus 17. De opleiding kent, samen met de andere twee opleidingen van de Faculteit Bouw, Bouwkunde en Bouwtechnisch Bedrijfskunde, een gemeenschappelijke propedeuse. De opleiding kent geen afstudeerdifferentiaties. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 7

8 1.3 Werkwijze De visitatie van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA (zie bijlage 4), die hieronder in concreto wordt beschreven. Dit houdt tevens in dat het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport plus de bijlagen een voldoende basis bood voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaats vond op basis van het voor de opleidingen geldende domeinspecifieke referentiekader (zie hieronder). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft de NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. De bevindingen zijn aan de opleiding gerapporteerd in een valideringsbrief. Naar aanleiding van deze brief heeft de opleiding aanvullende informatie verstrekt. Op basis van het zelfevaluatierapport en de aanvullende informatie zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten, die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Hoewel ieder panellid alle onderwerpen en facetten onder de loep nam, is er sprake geweest van een taakverdeling, waarbij bepaalde onderwerpen en facetten door een bepaald panellid extra grondig bestudeerd zijn. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het visitatiebezoek concreet voorbereid. De opleiding heeft in het zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. Het panel heeft dit getoetst aan het landelijke beroeps- en opleidingsprofiel (zie Detailrapport). Het visitatiebezoek NQA heeft een Raamwerk bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding. De opleiding Civiele Techniek is gelijktijdig met de opleiding Bouwkunde gevisiteerd. Tijdens het visitatiebezoek is gesproken met (een representatieve) vertegenwoordiging van: docenten, studenten, werkveld en afgestudeerden. Met de docenten en de hoofdfasestudenten zijn afzonderlijk gesprekken gevoerd voor de beide gevisiteerde opleidingen. Met propedeusestudenten, werkveldvertegenwoordigers en afgestudeerden vonden gecombineerde gesprekken plaats. Aan het begin en aan het eind van het visitatiebezoek vonden gesprekken plaats met het faculteitsmanagement (het operationeel management). Tijdens het bezoek vond er tevens, voor meer opleidingen tegelijk, een gesprek plaats met het college van bestuur (het strategisch management). Tijdens de eerste visitatiedag heeft het panel materiaal bestudeerd dat door de opleiding ter inzage was gelegd en voorbereidend overleg gevoerd voor de te voeren gesprekken. In het 8 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

9 bezoekprogramma kende het ochtendprogramma van de tweede visitatiedag een vaste structuur en is gesproken met de bovengenoemde gespreksgroepen. Het middagprogramma had een meer open karakter. In het begin van de middag heeft het panel: een aanvullend gesprek gevoerd met de medewerker kwaliteitszorg nader materiaal bestudeerd zich een beeld gevormd van de faciliteiten. Het tweede deel van de middag is benut om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. Aan het einde van de middag heeft het panel een tweede gesprek gevoerd met het management. De fase van rapporteren De NQA-auditor heeft, op basis van de bevindingen van het panel, een conceptrapportage opgesteld en die voorgelegd aan de panelleden. Het panel heeft vervolgens het definitieve concept vastgesteld. Het definitieve conceptrapport is aan de opleiding voorgelegd ter correctie van feitelijke onjuistheden. Naar aanleiding daarvan zijn door de NQA-auditor enkele wijzigingen aangebracht en is het definitieve rapport door het panel vastgesteld. Het visitatie- of beoordelingsrapport is uiteindelijk ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In hoofdstuk 1.5 wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken. Het oordeel komt tot stand op basis van een weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels, zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol (zie bijlage 4) zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor Oordeelsvorming (zie bijlage 5), een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als er sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overstijgen; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Het facet Niveau bachelor is met een goed beoordeeld, de facetten Domeinspecifieke eisen en Oriëntatie hbo-bachelor zijn met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 9

10 Het beroeps- en opleidingsprofiel van de opleiding komt overeen met dat van overeenkomstige opleidingen binnen het domein. Ze zijn afgeleid van de landelijk vastgestelde competenties. Voorts is een vergelijking gemaakt met de Dublin-descriptoren Programma De facetten 2.1 en 2.2 zijn met een voldoende beoordeeld. De facetten 2.3 t/m 2.7 zijn goed beoordeeld. Facet 2.8 is met een onvoldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is positief. Het programma sluit in voldoende mate aan op de doelstellingen, het voldoet aan de eisen voor hoger beroepsonderwijs en het vormt een logisch en samenhangend geheel. Het didactisch concept dat eraan ten grondslag ligt is goed gekozen en de werkvormen sluiten daar goed op aan. Het onderwijs sluit tevens goed aan op de vooropleiding van studenten. Het facet Beoordeling en toetsing is met een onvoldoende beoordeeld. Doorslaggevend daarin is dat de kwaliteit van de beoordeling sterk te wensen over laat. Het panel vindt dat een belangrijk punt, aangezien het de bewaking van het niveau betreft. Dat neemt echter niet weg dat het panel zeker ook positieve elementen in de toetsing heeft geconstateerd, in het bijzonder het feit dat de toetsen voldoende aansluiten op de leerstof en het feit dat de opleiding zelf de zwakte van de beoordeling onderkent. Gezien het feit dat de opleiding bovendien op vijf van de overige facetten een goed scoort en op de twee andere een voldoende, acht het panel een positieve beoordeling van het onderwerp op zijn plaats. De onvoldoende op het facet Beoordeling en toetsing wordt ruimschoots gecompenseerd door de oordelen op de andere facetten Inzet van personeel Alle drie facetten: Eisen hbo, Kwantiteit van het personeel en Kwaliteit van het personeel worden met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op dit onderwerp is derhalve positief Voorzieningen Beide facetten: Materiële voorzieningen en Studiebegeleiding, worden als goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief Interne kwaliteitszorg. Het facet 5.1 is met goed beoordeeld, de facetten 5.2 en 5.3 met voldoende. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. De opleiding wordt goed en regelmatig geëvalueerd. Op basis van de evaluatieresultaten worden in voldoende mate maatregelen getroffen ter verbetering. Medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld worden in voldoende mate bij de interne kwaliteitszorg betrokken Resultaten. Het facet Onderwijsrendement is met goed beoordeeld, het facet Gerealiseerd niveau met voldoende. Het oordeel op dit onderwerp is derhalve positief. 10 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

11 Kengetallen opleiding Civiele Techniek Hogeschool Zuyd Tabel 1: Algemene gegevens opleiding 1998* Totaal aantal ingeschreven studenten Totaal aantal docenten 25 Omvang docerend personeel in fte 5,5 Student/ fte ratio 17 * 1998 betekent het studiejaar 1998/1999. Idem voor de andere jaartallen Tabel 2: Instroomgegevens opleiding (instroomcohort eerste keer hogeschool) INSTROOM Totaal ingestroomde studenten Vergelijking van de kengetallen van de opleidingen met landelijke kengetallen De gegevens van de opleidingen worden hieronder vergeleken met landelijke gegevens, voor zover die via de website van de HBO-raad beschikbaar zijn (CRIHO). In de tabellen 3a en 3b worden rendementsgegevens, uitvalgegevens en gegevens met betrekking tot de gemiddelde studieduur vergeleken. Tabel 3a: Gegevens opleiding Civiele Techniek Hogeschool Zuyd Percentage diploma behaald na jaar (instroomcohort) Gemiddelde studieduur van 4,27 4,08 4,22 4,25 4,26 4,4 gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in jaren) Percentage uitval na 1 jaar (instroomcohort) Percentage uitval na 3 jaar (instroomcohort) Gemiddelde studieduur studiestakers in jaren van het uitstroomcohort in jaar x (in jaren) 1,71 1,11 1,36 2,11 2,5 1,62 Tabel 3b: Landelijke gegevens (instroomcohort eerste keer hogeschool) Percentage diploma behaald na 5 jaar (instroomcohort) Ct htno 61,0 61,0 59,1 59,1 60,9 60,9 60,7 60,7 61,7 61,7 Gemiddelde studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in maanden) Ct htno 49,5 48,2 49,3 46,5 48,4 46,5 46,5 46,7 45,4 47,3 Percentage uitval na 1 jaar (instroomcohort) Percentage uitval na 3 jaar (instroomcohort) Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het uitstroomcohort in jaar x (in maanden) Ct htno Ct htno Ct htno 26,9 33,5 28,6 34,4 22,4 27,1 29,5 37,9 20,6 19,5 23,9 28,1 32,9 38,6 20,7 20,1 23,5 29,5 34,4 41,2 19,8 19,3 21,3 30,1 24,0 19,4 23,7 28,9 21,1 20,8 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 11

12 Conclusies ten aanzien van de vergelijking van de kengetallen: Het opleidingsrendement na vijf jaar van de instroomcohort 1998 (78%) is flink hoger dan het landelijk gemiddelde voor de opleidingen Civiele Techniek (61,7%), het landelijk gemiddelde hbo-rendement (alle hbo-opleidingen, 56%) en het gemiddelde van de sector HTNO (61,7%). Het uitvalpercentage na 1 jaar voor de instroomcohorten 1998 tot 2002 ligt, afgezien van 1999, lager dan het landelijk gemiddelde voor Civiele Techniek. Het uitvalpercentage na 3 jaar (instroomcohorten 1998 tot 2000) varieert ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De gemiddelde studieduur van gediplomeerden (uitstroomcohorten 1998 tot 2002) is vrij stabiel: tussen 4,08 en 4,27 jaar. Het landelijk gemiddelde daalt van 4,13 jaar in 1998 naar 3,78 jaar in De gemiddelde studieduur van studiestakers (uitstroomcohorten 1998 tot 2002) stijgt van 1,11 jaar in 1999 naar 2,5 jaar in Het landelijk gemiddelde varieert in die periode van 1,65 tot 2,0 jaar. In 2003 is de gemiddelde studieduur van de studiestakers van de opleiding Civiele Techniek van de Hogeschool Zuyd gedaald naar 1,62 jaar. 12 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

13 1.6 Schematisch overzicht Oordelen Totaaloverzicht oordelen op facet- en onderwerpniveau Opleiding: Civiele Techniek Hogeschool Zuyd Onderwerp/Facet Oordelen Doelstellingen 1.1 G 1.2 V 1.3 V Totaaloordeel Positief Programma 2.1 V 2.2 V 2.3 G 2.4 G 2.5 G 2.6 G 2.7 G 2.8 O Totaaloordeel Positief Personeel 3.1 V 3.2 V 3.3 V Totaaloordeel Positief Voorzieningen 4.1 G 4.2 G Totaaloordeel Positief Kwaliteitszorg 5.1 G 5.2 V 5.3 V Totaaloordeel Positief Resultaten 6.1 G 6.2 V Totaaloordeel Positief NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 13

14 1.7 Totaaloordeel Op grond van bovenstaand schema en de onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5, waaruit blijkt dat de opleiding op alle zes de onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. De opleiding voldoet op alle facetten aan de basiskwaliteit en gaat daar op meerdere facetten bovenuit. 14 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

15 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 15

16 16 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

17 Deel B: Facetten Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Niveau bachelor goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding onderschrijft de kernkwalificaties uit het eindrapport Validering Kernkwalificaties van het Onderwijs Innovatie Centrum Bouwnijverheid (1999) en neemt deze als leidraad voor het onderwijs. Deze kernkwalificaties zijn ingedeeld in drie categorieën: categorie A heeft betrekking op het algemene beeld van de hbo-ingenieur, categorie B op zijn competenties en categorie C bevat de eindtermen. De opleiding werkt aan een vertaling van de landelijk vastgestelde Competenties voor de HBO-opleiding Civiele Techniek (Hoger onderwijs groep Bouw & Ruimte, mei 2003). De Faculteit Bouw heeft ervoor gekozen de realisatie van competentiegerichte leerwegen te koppelen aan de discussie over verbreding van de bacheloropleidingen. Voor beide onderwerpen zijn projectvoorstellen geformuleerd (Visie op leren en onderwijzen binnen de Faculteit Bouw, juli 2004). De opleiding maakt in het document Vertaling Dublin-descriptoren (juli 2004) inzichtelijk op welke wijze de tien generieke kernkwalificaties voor de hbo-bachelor in de doelstellingen en het curriculum aan de orde komen. Deze tien kernkwalificaties dekken de internationale Dublin-descriptoren voor het bachelorniveau. Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen voldoende Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding volgt de kernkwalificaties uit het eindrapport Validering Kernkwalificaties van het Onderwijs Innovatie Centrum Bouwnijverheid (1999). Deze zijn ontwikkeld op basis van de uitkomsten van een enquête onder afgestudeerden en zijn gevalideerd door experts uit het beroepenveld en door de betrokken hogescholen. Hierbij waren experts uit verschillende relevante invalshoeken van het beroepenveld betrokken. Het panel heeft vertrouwen in de procedure waarop deze validering tot stand is gekomen. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 17

18 De opleiding richt zich op een breed beroepenveld binnen de bouwwereld. Zij hanteert het Beroeps- en Opleidingsprofiel van de HBO-ingenieur Civiele Techniek (1999), dat is opgenomen in het rapport Validering Kernkwalificaties, als uitgangspunt voor het onderwijs. Daarin wordt een goede beschrijving gegeven van de algemene kenmerken van het beroepenveld en van de typen van organisaties en functies die in het veld een rol vervullen. Er wordt een onderscheid gemaakt in vijf categorieën: professionele opdrachtgevers, ontwerpende bedrijven, uitvoerende bedrijven, exploitanten en beheerders van civiele werken die andere (niet projectspecifieke) functies vervullen. In het document Aanvullende Eindkwalificaties (juli 2004) geeft de opleiding aan dat de eigen invulling van het curriculum wordt bepaald door extra aandacht aan multidisciplinaire integratie, aan het werken in teamverband en aan een verbreding en een verdieping van de leerstof ten opzichte van de kernkwalificaties. Hiervoor zijn geen concrete eindtermen geformuleerd. Wel werkt de opleiding in het genoemde document nader uit op welke wijze deze aandachtsgebieden naar voren komen in de projecten, in het afstudeerproject en in de vrije studieruimte. De ruimte voor aanvullende eindtermen wordt niet benut voor afstudeerdifferentiaties. Afgestudeerden vinden dat een gemis. Het panel onderschrijft dat. Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor voldoende Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding volgt de kernkwalificaties uit het eindrapport Validering Kernkwalificaties van het Onderwijs Innovatie Centrum Bouwnijverheid. (1999). Het in het rapport opgenomen beroepsprofiel beschrijft op uitvoerige en adequate wijze de functies van afgestudeerde ingenieurs Civiele Techniek en de taken van beginnende beroepsbeoefenaars (1-5 jaar). Daarbij wordt een onderscheid gemaakt in vijf categorieën (vergelijk 1.2). In het document Profielschets opleiding Civiele Techniek (juli 2004) neemt de opleiding de vijf functiecategorieën uit het landelijk Beroeps- en Opleidingsprofiel van de HBOingenieur Civiele Techniek (1999) over: professioneel opdrachtgeven; ontwerpen; uitvoeren; exploiteren en beheren; en overige, niet projectgebonden functies. Het panel acht deze functiegebieden relevant voor de uitoefening van het beroep. De Faculteit Bouw heeft een werkveldcommissie voor haar drie opleidingen die ongeveer vier keer per jaar bijeenkomt. De commissie fungeert vooral als klankbord voor de opleiding. Het curriculum en het beroeps- en opleidingsprofiel komen aan de orde, zij het niet systematisch. In de commissie komen vooral zaken van meer strategische aard aan de orde, zoals enkele jaren geleden het starten van een opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde. 18 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

19 Hoewel een van de beleidsprioriteiten van de Hogeschool Zuyd, is bij de opleiding van een speciale oriëntatie op de Euregio niet expliciet sprake. Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo voldoende Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het binnenschoolse onderwijsprogramma bestaat in de eerste drie studiejaren uit projecten, basisvakken en practica in de verhouding 40%-40%-20%. Het vierde jaar bestaat voor het grootste gedeelte uit projecten. In de projecten worden de studenten geconfronteerd met situaties die nauw samenhangen met de beroepspraktijk. In de thema s komt de diversiteit van het beroepenveld tot uitdrukking. In de projecten leggen de studenten ook bedrijfsbezoeken af en worden in contact gebracht met externe praktijkdeskundigen. Het buitenschools curriculum bestaat uit een oriënterende stage in de eerste helft van het tweede jaar en een beroepsstage in de tweede helft van het derde jaar. Tijdens de eerste stage maakt de student nader kennis met het beroepenveld. Deze stage is tevens van belang voor de keuze voor een van de drie opleidingen. Studenten geven in het gesprek met het panel aan vooral in de oriënterende stage een goed beeld te krijgen van het beroep. De beroepsstage heeft een verdiepend karakter. De stagedoelen zijn opgenomen in de betreffende handleidingen van de opleidingen. Ze zijn relevant, maar niet expliciet afgeleid van de eindkwalificaties. Afgestudeerden en studenten vinden de doelen duidelijk. Een deel van het programma van de opleiding wordt verzorgd door gastdocenten. Zij belichten specifieke invalshoeken en brengen actuele ontwikkelingen binnen de opleidingen. Voorbeelden zijn gastcolleges over duurzaam bouwen en ruimtelijke ordening. De opleiding werkt nauw samen met KennisTransferBouw, onder meer ten aanzien van stageplaatsen en gastdocenten. De opleiding maakt gebruik van leerboeken en dictaten. Op een aantal terreinen zijn dossiers opgebouwd over thema s en ontwikkelingen in de bouw. Het materiaal is naar de mening van het panel van voldoende kwaliteit. De actualiteit van het materiaal laat enigszins te wensen over, maar dit wordt gecompenseerd door het inzetten van gastdocenten en door het projectmatig werken, waarbij studenten via internet en andere NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 19

20 media in aanraking komen met de actualiteit. De projecten bevatten relevante opdrachten. De diverse aspecten van de beroepspraktijk worden er in voldoende mate en op adequate manier in aan de orde gesteld. De opleiding biedt studenten, volgens het zelfevaluatierapport, de mogelijkheid om via de stage en het afstuderen in aanraking te komen met toegepast onderzoek. Het panel heeft niet kunnen vaststellen of dit daadwerkelijk gebeurt. Ze heeft geen stage- of afstudeerverslagen gezien waar toegepast onderzoek deel van uitmaakt. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma voldoende Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de gemeenschappelijke propedeuse maken de studenten kennis met de diversiteit en de complexiteit van de bouwnijverheid. Enerzijds worden er basiskennis en basisvaardigheden aangeboden, anderzijds krijgen ze een oriëntatie op het toekomstige beroep en maken ze kennis met het projectonderwijs. Tevens vindt er een aantal bedrijfsbezoeken en excursies plaats. De thematiek van het eerste jaar betreft de fasering van het bouwproces: oriëntatie en planvorming; analyse; technisch ontwerp; en uitvoering. De opleiding laat in matrices zien op welke wijze de kernkwalificaties in de verschillende onderwijseenheden van de hoofdfase (basisvakken, practica, projecten, stages) aan de orde komen. Daaruit blijkt dat de kernkwalificaties in voldoende mate aan bod komen. Hoewel de opleiding geen concrete aanvullende eindtermen heeft geformuleerd voor de eigen invulling van het curriculum, zijn de aandachtsgebieden die ze daarvoor noemt wel herkenbaar in het onderwijs (vergelijk 1.2). De koppeling van de eindkwalificaties aan de leerdoelen van de modulen is volgens het zelfevaluatierapport diffuus door het ontbreken van jaardoelen. De hoofdfase begint met een oriëntatiestage van een half jaar. In de Handleiding Oriëntatiestage zijn relevante stagedoelen opgenomen. In bijlagen bij deze handleiding zijn bovendien per bedrijfstype goede lijsten opgenomen van activiteiten die de student verplicht moet verrichten. De activiteiten zijn verdeeld in drie categorieën: producten, sociaalcommunicatieve en beroepsgerichte activiteiten. Voorts zijn per bedrijfstype vaardighedenwijzers opgenomen met vaardigheden die de student na één jaar theorieonderwijs heeft. Deze dienen als leidraad voor de invulling van de stage. In de tweede helft van het tweede jaar en de eerste helft van het derde jaar volgt binnenschools onderwijs, waarin de beroepsgerichte vakken centraal staan. Studenten werken in projecten waarin de verschillende vakgebieden aan de orde komen. De 20 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

21 projecten leiden tot technische verdieping en methodische verbreding. Dit wordt vormgegeven door een opbouwende en repeterende thematische lijn in de blokken. De projectdoelen zijn in voldoende mate afgeleid van de kernkwalificaties. De laatste twee blokken van het derde jaar doen de studenten een beroepsstage in een bedrijf. De algemene stagedoelen zijn opgenomen in de Handleiding Beroepsstage. Ze zijn slechts in beperkte mate aan de kernkwalificaties gerelateerd. In de eerste twee blokken van het laatste jaar werken de studenten rond een centraal thema deelopdrachten uit, zodat ze inzicht krijgen in de samenhang tussen de vakgebieden. Daarnaast leren ze vaktechnische diepgang te bereiken en in multidisciplinaire teams te werken. Ondersteunend worden er basisvakken en practica gegeven. In het afstudeerproject moet de student ervan blijk geven in staat te zijn de verworven civieltechnische kennis operationeel te kunnen inzetten. Studenten werken in teamverband een door hen zelf aangedragen onderwerp uit, waarvan de probleemstelling meestal wordt aangedragen door het beroepenveld. In de afstudeerhandleiding zijn algemene doelstellingen geformuleerd en worden de activiteiten beschreven die moeten worden uitgevoerd. Uit gesprekken met afgestudeerden en studenten komt naar voren dat zij in voldoende mate worden voorbereid op de internationale beroepspraktijk. Aan kennis over de uitvoeringsaspecten wordt naar hun mening wat weinig aandacht besteed. Alumni geven in evaluatieve gesprekken met de opleiding aan dat het programma er toe leidt dat de eindkwalificaties (kunnen) worden gehaald. Studenten geven te kennen tevreden te zijn over het niveau van het programma. Samenvattend is het panel van oordeel dat het programma zodanig is opgebouwd, dat de inhoud ervan het in voldoende mate mogelijk maakt de eindkwalificaties te bereiken. De vertaling van de eindkwalificaties in leerdoelen kan beter worden geconcretiseerd en de relatie tussen beide kan meer expliciet worden aangebracht. Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma goed Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opbouw van het studieprogramma laat een duidelijke lijn zien en vormt een logisch geheel. Het programma start in de propedeuse met een brede kennismaking met het beroepenveld en biedt in de hoofdfase verdere verdieping. De propedeuse volgt de fasering van het bouwproces, per blok één thema van het bouwproces. Voor het binnenschools curriculum van de hoofdfase van blok 2.3 t/m 3.2 is gekozen voor een indeling naar relevante vakgebieden. Het panel is van oordeel dat het curriculum qua verticale opbouw, samenhang en verdieping goed is afgestemd op de eindkwalificaties. De oriënterende stage volgt direct op de propedeuse. Beide hebben een verkennend karakter. Het binnenschoolse hoofdfaseprogramma en de beroepsstage hebben een overeenkomstig verdiepend karakter. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 21

22 De projectopdrachten en leertaken worden aangeboden in een oplopende moeilijkheid en complexiteit. Dat mondt uit in de afstudeeropdracht, waarin studenten in een grote mate van zelfstandigheid een opdracht moeten uitvoeren en de opgedane kennis moeten integreren. Elk blok wordt zodanig opgezet, dat de kennis en vaardigheden die tijdens het blok worden aangeboden nodig zijn voor de uitvoering van de projectopdracht. Binnen de modulen zijn de basisvakken (kennisontwikkeling) en de practica (vaardigheidsonderwijs) goed op elkaar afgestemd. De samenhang scoort de laatste twee jaar positief in de studentenmonitor. Dat beeld wordt bevestigd in de gesprekken van het panel met afgestudeerden en studenten. Waren afgestudeerden nog ontevreden over de onsamenhangende opbouw, studenten zijn daar positief over. Ook in de evaluatieve gesprekken van de opleiding met studenten uiten zij op dit punt hun waardering. De samenhang wordt geborgd door de curriculumcommissie. Deze zet de lijn uit voor de opbouw van het programma. In het overleg van vakdocenten wordt de samenhang op het niveau van de modulen en projecten tot stand gebracht en bewaakt. Voorts vindt er afstemming plaats tussen de blokcoördinatoren. Facet 2.4 Studielast goed Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De studielast is evenwichtig gespreid over vier perioden per jaar van tien weken. Elk blok wordt afgesloten met een tentamen. Uiterlijk na het daarop volgende blok is er een herkansingsmogelijkheid. Voor alle blokken is er een blokboek met relevante informatie voor de student. Voor de modulen zijn er modulebeschrijvingen. Deze bevatten de informatie die de student nodig heeft om de module te kunnen volgen. Ze bevatten onder meer de doelen, de inhoud, de studielast, de werkvormen en de toetsvormen. De opleiding evalueert de studielast via de studiebegeleiding, de mentorgesprekken, de studentenmonitor en de blokenquêtes. De resultaten van de studentenmonitor geven aan dat de studie goed te doen is in de tijd die ervoor staat. Studenten geven in het gesprek met het panel aan dat het programma de mogelijkheid biedt om de werklast goed te verdelen. Volgens de Studentenmonitor zijn studenten tevreden over de spreiding van tentamens en herkansingsmogelijkheden. De mate waarin het studierooster zorgt voor spreiding is gestegen van onvoldoende naar voldoende. De snelheid waarmee tentamencijfers bekend worden gemaakt laat nog te wensen over. Uit evaluatieve 22 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

23 gesprekken van de opleiding met studenten komt naar voren dat ze het programma goed studeerbaar vinden. Facet 2.5 Instroom goed Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor toelating moeten studenten voldoen aan de formele eisen van de WHW. Als ze daar niet aan voldoen is er de mogelijkheid om de tekorten vooraf weg te werken of tijdens de propedeuse. De hogeschool biedt een wiskundecursus aan om deficiënties op dit terrein op te heffen. Studenten met een mbo-vooropleiding Grond-, Weg- en Waterbouwkunde met wiskunde kunnen een verkorte leerroute volgen van drie jaar. Zij hebben voor 21 studiepunten vrijstellingen in het propedeuseprogramma en 21 studiepunten in het tweede jaar, voor de oriënterende stage (16 studiepunten) en voor enkele andere onderdelen. Mbostudenten met dezelfde vooropleiding, maar zonder wiskunde, volgen het vierjarige traject en worden in een aparte klas geplaatst. De opleiding bereidt de studenten voor op de onderwijswerkvormen en de verwachte studiehouding door middel van een introductieprogramma, door expliciet stil te staan bij de studiehouding tijdens het inleidende themacollege, door de werkhouding van de studenten tijdens het werken aan de projecten bij te houden en door informatie te verstrekken in een algemeen blokboek voor de propedeuse over de werkvormen en over een efficiënte tijdsplanning. Om studenten te ondersteunen bij het werken in projecten wordt vanaf het begin het vak Bedrijfscommunicatie gegeven. Om een goede aansluiting op de vooropleiding te bevorderen: - is er een speciale projectleider voor alle techniekopleidingen van de hogeschool; - voert de faculteitsdirecteur gesprekken met decanen van middelbare scholen en directeuren van ROC s; - verzorgt de opleiding voorlichtingsbijeenkomsten voor havo en vwo; - kunnen middelbare scholieren zich gedurende drie dagen werken aan een eigen profielwerkstuk; - organiseert de opleiding meeloopdagen voor deze studenten; - krijgt de opleiding informatie uit de studentenmonitor over de aansluiting op de vooropleiding. De opleiding geeft een bindend negatief studieadvies aan studenten die binnen het eerste jaar minder dan 26 (havo/vwo, mbo-lang) of 34 (mbo-kort) studiepunten hebben behaald. Na twee jaar moeten studenten voor de propedeuse geslaagd zijn. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 23

24 Het propedeuserendement na twee jaar is ongeveer conform de streefnorm van 70%. Studenten met een vooropleiding mbo scoren iets lager, maar de opleiding ziet daar nog geen aanleiding in voor speciale maatregelen. Uit de Studentenmonitor 2002/2003 blijkt dat studenten de aansluiting voor verbetering vatbaar vonden. Dat is de aanleiding geweest om het vak Bedrijfscommunicatie naar voren te halen en het vanaf het begin van de studie te programmeren. De evaluatieve gesprekken van de opleiding met studenten leveren als resultaat dat studenten de aansluiting op de vooropleiding nu goed vinden. Uit de gesprekken van het panel komt naar voren dat studenten zich in het begin van de hbo-studie goed opgevangen voelen door de docenten. De aansluiting op de vooropleiding levert weinig problemen op. In het verleden lag dat moeilijker. Studenten die de deficiëntiecursus wiskunde hebben gevolgd zijn daar tevreden over. Facet 2.6 Duur goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het onderwijsprogramma omvat 168 studiepunten. In de Onderwijs- en Examenregeling is de verdeling over de studiejaren, perioden en onderwijseenheden verantwoord. Met ingang van september 2004 gaat de opleiding over op het European Credits systeem (EC s). Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het didactisch concept kent de volgende uitgangspunten: - competentiegericht leren in een realistische taakomgeving, ontleend aan de beroepspraktijk; - activerend onderwijs, dat studenten stimuleert en motiveert en waarbij ook meer procesgerichte competenties (communicatie, samenwerking) aan bod komen; - studenten volgen zo veel mogelijk een volledige leercyclus (leercyclus van Kolb: uitvoeren, reflecteren, conceptualiseren, experimenteren). Projectonderwijs is volgens de opleiding het aangewezen middel om deze uitgangspunten te realiseren, omdat deze onderwijsvorm aansluit bij de bouwpraktijk. Naar de mening van het panel sluit deze didactische visie goed aan op de eindkwalificaties. 24 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

25 Het onderwijs wordt vormgegeven in projecten, practica en basisvakken. In een project werkt een groep studenten aan het realiseren van een opdracht en reflecteert op de opbrengst. De projectgroep wordt begeleid door een tutor (procesbegeleiding). Daarnaast zijn er vakdocenten beschikbaar om problemen te verhelderen (spreekuur). In de basisvakken verwerft de student kennis via werkvormen als werkcolleges, hoorcolleges, instructiecolleges, themacolleges en zelfstudie. In de practica zijn de werkvormen training en interactieve workshop. De rol van de docent is hier die van expert. Docenten ervaren de didactische keuze als juist, omdat projectonderwijs aansluit bij de beroepspraktijk, omdat de studenten kunnen oefenen in een reële context en omdat het een beroep doet op de zelfwerkzaamheid en de communicatieve vaardigheden van de studenten. Studenten zijn positief over het projectonderwijs. Dat blijkt uit de Studentenmonitor , de evaluatieve gesprekken van de opleiding en de gesprekken van het panel met studenten. Ze vinden dat ze er beter door leren communiceren, een zakelijke houding ontwikkelen en verantwoordelijkheid te nemen. Bovendien is het motiverend en verhoogt het de zelfdiscipline. Ook over de begeleiding zijn ze tevreden. Ook afgestudeerden zijn deze mening toegedaan. Ook het werkveld onderschrijft, volgens evaluatieve gesprekken van de opleiding met werkveldvertegenwoordigers, de keuze voor projectonderwijs. Het draagt bij aan het eindniveau van de student. Bouwen is teamwork en beroepsbeoefenaren in de bouwnijverheid moeten goed kunnen communiceren. Men wijst wel op het gevaar van meeliftgedrag van studenten en op het feit dat de balans tussen breed opleiden en specialistische kennis moet worden bewaakt. Het panel komt tot de slotsom dat de opleiding erin slaagt goed uitvoering te geven aan het gekozen concept. Het concept is bovendien adequaat en goed doordacht. De opleiding heeft een goede vernieuwingsslag gemaakt. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing onvoldoende Criteria: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert de volgende toetsvormen: - de basisvakken en themacolleges worden getoetst door middel van multiple-choice vragen, open vragen, essayvragen, casustoetsen en opdrachten; - de practica en workshops worden getoetst door multiple-choice vragen en werkstukken; - in de projecten toetst men het groepsproduct (eindverslag en presentatie) en het groepsproces (peer-assessment); NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 25

26 - het buitenschools curriculum wordt getoetst door het uitvoeren van verplichte vaardigheden, door presentaties op school tijdens terugkomdagen en door verplichte opdrachten. De inhoud van de toetsen van de basisvakken en de practica sluit naar de mening van het panel in het algemeen voldoende aan bij de leerstof. De resultaten van de Studentenmonitor bevestigen dat. De kwaliteit van de tentamenvragen laat soms echter te wensen over. De vragen zijn niet altijd helder en eenduidig geformuleerd. De hertentamens komen volgens studenten veel overeen met de tentamens. De projectbeoordelingen zijn overzichtelijk en er is bij groepsprestaties ook ruimte voor individuele beoordeling van studenten. Uit gesprekken met studenten komt naar voren dat er verbetering is opgetreden ten aanzien van het voorkomen van meeliftgedrag. Het panel stelt vast dat de opgestelde beoordelingscriteria in teveel gevallen onvoldoende worden gehanteerd. Daar zijn positieve uitzonderingen op. Zo worden voor rapportagetechniek de beoordelingsformats goed gebruikt. Daardoor is sprake van eenduidige beoordeling. De beoordeling van de stages weerspiegelt in wisselende mate het niveau en kan beter op de doelen worden afgestemd. De algemene doelen voor de beide stages zijn goed, maar de invulling van persoonlijke stagedoelen en de beoordeling daarop gebeurt volgens studenten niet voldoende. Afgestudeerden geven in het gesprek met het panel aan dat zij de beoordeling van de stages niet scherp genoeg vinden. Er zouden meer onvoldoendes moeten vallen. Voor de beoordeling van de afstudeerwerken is een goed format ontwikkeld. Bij de feitelijke beoordeling wordt dat volgens afgestudeerden en externe deskundigen, die bij de eindbeoordeling betrokken zijn, echter onvoldoende gehanteerd. Afgestudeerden merken bovendien op dat het voorkomt dat studenten van de afstudeergroep die weinig inzet hebben getoond toch afstuderen. Ook werkveldvertegenwoordigers merken op dat de opleiding het meeliften van studenten beter moet voorkomen. De resultaten van de tentamens worden naar de studenten teruggekoppeld tijdens de feedbackweek, twee weken na het tentamen. Uit het gesprek met studenten blijkt dat zij daar tevreden over zijn. De opleiding stelt in haar zelfevaluatierapport vast dat de borging van de kwaliteit van de toetsen moet worden verbeterd. Er zijn geen criteria opgesteld ten aanzien van de betrouwbaarheid, de validiteit en de beoordeling van de toetsen. Elke docent hanteert eigen beoordelingscriteria. Docenten zijn volgens de Personeelsmonitor van mening dat een expliciet toetsbeleid ontbreekt. De opleiding is inmiddels gestart met het opstellen van een projectplan Herziening Toetsbeleid. Doel daarvan is het toetsbeleid tot een gemeenschappelijke taak te maken van alle docenten en om evenwicht te brengen tussen (schriftelijke) vakgebonden toetsen en assessments. De ontwerpfase start in januari De examencommissie krijgt een belangrijke verantwoordelijkheid ten aanzien van het toetsbeleid en van de betrouwbaarheid, validiteit en beoordeling van de toetsen. Het panel komt alles afwegend tot een onvoldoende beoordeling op het facet. Weliswaar sluiten de toetsen in voldoende mate aan bij de leerstof, maar de borging van de kwaliteit van de beoordeling laat sterk te wensen over. In het algemeen doet zich het probleem voor dat de criteria, die er veelal wel zijn, onvoldoende worden gehanteerd. In het bijzonder is de 26 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek

27 kwaliteit van de beoordeling van de stages en van het afstuderen wisselend en niet goed geborgd (vergelijk 6.2). Door deze problemen kan de opleiding onvoldoende waarborgen dat alle studenten het vereiste eindniveau behalen. De opleiding komt ook zelf tot de conclusie dat de borging niet in orde is. Het is positief dat zij inmiddels het initiatief heeft genomen tot de uitvoering van het project Herziening Toetsbeleid. Dit staat echter nog in de kinderschoenen. Het plan is nog niet volledig uitgewerkt en het project is nog niet daadwerkelijk van start gegaan. Het geeft daarmee nog geen aanleiding om het facet voldoende te beoordelen. Onderwerp 3 INZET VAN PERSONEEL Facet 3.1 Eisen hbo voldoende Criteria: - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Docenten hebben volgens de opleiding een relatie met de beroepspraktijk als ze een relevante deeltijdfunctie in het werkveld hebben, als ze stages en afstudeeropdrachten begeleiden, als ze als coördinator optreden bij gastcolleges, als ze praktijkgerelateerde projecten uitvoeren, als ze relevante bestuurlijke activiteiten uitvoeren, als ze deelnemen aan kenniskringen en/of als ze de ontwikkelingen in het vakgebied volgen. Het panel vindt dit relevante punten. Uit een overzicht van de kwalificaties, opgenomen als bijlage bij het zelfevaluatierapport, blijkt dat alle docenten aan tenminste één van de genoemde eisen voldoet. Vrijwel alle docenten zijn betrokken bij stages en afstuderen en 25-30% heeft recente werkervaring of bestuurlijke ervaring in het werkveld en evenveel docenten zijn betrokken bij het projectonderwijs. De opleiding heeft voorts contacten met het werkveld via de hogeschoolbrede manifestatie Kennis & Bedrijf, via deelname aan het overleg KennisTransfer Bouw en via de werkveldcommissie. Wanneer wordt geconstateerd dat de verbinding van docenten met de beroepspraktijk op zeker moment zwak is, heeft de opleiding mogelijkheden voor docentstages, intervisie met collega s, het volgen van lessen bij collega s of het aanstellen van een docentmentor. Hoewel de mogelijkheden er zijn, geven docenten aan dat het realiseren ervan als gevolg van de strakke onderwijsorganisatie vaak niet haalbaar is. Uit de Studentenmonitor , de blokevaluaties en de evaluatieve gesprekken met studenten blijkt dat ze tevreden zijn over de beroepsgerichtheid van de docenten. Uit de gesprekken met werkveldvertegenwoordigers en afgestudeerden concludeert het panel dat de docenten in het algemeen voldoende op de hoogte zijn van actuele ontwikkelingen. Van een aantal van de docenten is de praktijkkennis volgens afgestudeerden verouderd. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek 27

28 Facet 3.2 Kwantiteit personeel voldoende Criteria: - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor de bepaling van de formatieomvang hanteert de opleiding een aantal uitgangspunten: een toenemende zelfsturing van de student gedurende het opleidingstraject en een toename van individuele begeleiding in de hogere jaren; een gemeenschappelijk eerste en gedeeltelijk tweede studiejaar; door de grote overlap tussen de opleidingen van de faculteit Bouw geven de docenten veelal les aan alle drie opleidingen; elke docent heeft een collega die zonodig zijn deel van het onderwijsprogramma kan overnemen. De opleiding streeft naar een docent-student ratio van maximaal 1:27. De feitelijk ratio is 1:20, een acceptabele ratio om het onderwijs uit te voeren. De opleiding heeft de volgende streefcijfers voor de taakbelasting: 40% voor onderwijsactiviteiten, 40% voor ontwikkelingstaken, 10% voor deskundigheidsbevordering en 10% voor overige taken. Uit een Arbo-onderzoek blijkt dat docenten de taakbelasting als hoog ervaren. Het gesprek van het panel met de docenten bevestigt dit beeld, maar het toont tevens een groot enthousiasme waarmee de docenten hun werk doen. De situatie is niet zodanig, dat de werkdruk de kwaliteit van het onderwijs bedreigt. Ook het lage ziekteverzuimcijfer, van 3%, wijst daarop. Het panel wijst het management er echter wel op de werkbelasting goed te bewaken. Inmiddels is door een werkgroep Taakbelasting, bestaande uit docenten, een start gemaakt met het verkennen van verbetermogelijkheden. Een en ander moet leiden tot een nieuw taakbelastingsmodel. Facet 3.3 Kwaliteit personeel voldoende Criteria: - Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uit het overzicht van de kwalificaties, opgenomen als bijlage bij het zelfevaluatierapport, blijkt dat de docenten voldoende gekwalificeerd zijn. Ongeveer eenderde van hen heeft een wetenschappelijke opleiding en ongeveer tweederde een hbo-opleiding. Ongeveer tweederde heeft aanvullende cursussen en trainingen gevolgd op vakinhoudelijk of didactisch terrein. De opleiding reserveert 10% van het formatiebudget voor deskundigheidsbevordering. Docenten geven in het gesprek met het panel aan dat ze de ruimte krijgen om cursussen te volgen als ze daar om vragen. Met het oog op de invoering van andere onderwijsvormen zijn door de faculteit cursussen georganiseerd, bijvoorbeeld over 28 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd Faculteit Bouw opleiding Civiele Techniek