AVANS Hogeschool; s-hertogenbosch

Transcriptie

1 AVANS Hogeschool; s-hertogenbosch Opleiding: Bestuurskunde/Overheidsmanagement hbo-bachelor Croho: Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 11 juni 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2009

2 2/63 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 31 Onderwerp 4 Voorzieningen 36 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 40 Onderwerp 6 Resultaten 44 Deel C: Bijlagen 49 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 50 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 55 Bijlage 3: Bezoekprogramma 60 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 61 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 62 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement 3/63

4 4/63 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement 5/63

6 6/63 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement van AVANS Hogeschool. heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in april 2009, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 11 juni Het panel bestond uit: De heer L.K. (Lieuwe) Terpstra (voorzitter, domeinpanellid); De heer dr. G.H.J. M. (Geert) Neelen (domeinpanellid); De heer G.J. (Jerry) Snellink, (studentpanellid); Mevrouw C.A.M. (Lia) van den Berg (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Academie voor Management en Bestuur (AMB) is een van de 19 academies van Avans Hogeschool. De visie op de toekomst richt zich op twee hoofdonderwerpen: onderwijs en onderzoek. De missie van Avans Hogeschool luidt: Wij willen als Avans Hogeschool een topinstituut zijn dat toekomstige beroepsbeoefenaren opleidt tot excellente professionals, die zichzelf en hun beroep voortdurend blijven ontwikkelen. Daarnaast willen we voor specifieke bedrijven en organisaties een vanzelfsprekende partner zijn in het ontwikkelen en delen van kennis. NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement 7/63

8 De opleiding Bestuurskunde/overheidsmanagement (BSK/OVM) is een van de vier majors binnen de Academie voor Management en Bestuur. De andere majors betreffen: Integrale Veiligheid (IV), Management, Economie en Recht (MER) en Personeel en Arbeid (P&A). Alle voltijdopleidingen hebben een deeltijdvariant. Daarnaast verzorgt de academie de 2-jarige opleiding Associate Degree Financiële Dienstverlening. In het studiejaar volgen ruim 1700 studenten bij de academie een opleiding. Avans Hogeschool heeft in studiejaar opleidingen verdeeld over 20 academies. In dit studiejaar studeren er studenten aan Avans Hogeschool en wordt het onderwijs verzorgd door medewerkers. Ca studenten stonden in 2008 ingeschreven in de locatie s-hertogenbosch. De instroom in 2008 bedroeg resp studenten (locatie s-hertogenbosch) en (alle opleidingen/locaties). Het meerjarenbeleidsplan van Avans Hogeschool heeft als titel Wederkerig investeren. Het doel van Avans Hogeschool is dat de investeringen in de (aspirant) beroepsbeoefenaar, in het beroepenveld en in de medewerker, moeten leiden tot een grotere instroom, tevredenheid en concurrerend vermogen. Dit doel heeft Avans vertaald in vijf strategische doelstellingen (Wederkerig investeren, 2006): 1 e Groei studentenaantal volgt minimaal de groei van de demografische ontwikkelingen van gemiddeld 2,5% per jaar; 2 e Uitval studenten is aan het einde van de planperiode gemiddeld minder dan 10% van het totale aantal ingeschreven studenten van dat jaar; 3 e Tevredenheid alumni over hun studie in relatie tot de beroepsuitoefening bedraagt ten minste een 7 ; 4 e In 2010 beantwoordt iedere academie tenminste vijf (onderzoeks)vragen van onze partners; 5 e Alle medewerkers hebben in de planperiode aantoonbaar gewerkt aan hun eigen professionele ontwikkeling in het kader van hun functie en van de doelstellingen van de hogeschool. De opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement (BSK/OVM) in s-hertogenbosch is van start gegaan in 1985 en richt zich vooral op de regionale publieke sector. Afgestudeerden komen op beleidsmatige functies bij gemeentes en provincies, maar ook in de regionale nonprofit sector en bij organisaties die op het raakvlak van overheid en bedrijfsleven functioneren. Beleidsmedewerkers kunnen op voorbereidend, uitvoerend of evaluerend niveau actief zijn, maar ook als projectmanager of bij bedrijven in de zakelijke dienstverlening, zoals bij organisatieadviesbureaus die zich richten op de publieke sector. Tijdens de opleiding worden studenten geschoold in vier hoofdgebieden: beleidskunde, recht, economie en organisatiekunde. Daarnaast krijgen studenten onderwijs in onderzoek, politicologie, statistiek en informatiekunde en zijn er verschillende vaardigheidstrainingen. Gedurende de hele studie voeren studenten opdrachten voor het werkveld uit. De opleiding BSK/OVM wordt in s-hertogenbosch zowel in voltijd als in deeltijd aangeboden. In oktober 2007 bedroeg het aantal studenten 170 (132 voltijd; 38 deeltijd) en in oktober 2008 was dit 193 (153 voltijd; 40 deeltijd). De instroom van voltijd en deeltijd studenten in 2007 bedroeg resp. 51 voltijd en 18 deeltijdstudenten. De opleiding BSK/OVM heeft 9.45 fte, verdeeld over elf docenten. Twee docenten zijn gedetacheerd, samen 1.5 fte. De docent-student ratio bedraagt 1: 24. In het studiejaar zijn elf docenten werkzaam bij de opleiding BSK/OVM. 8/63 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement

9 Bij de vorige visitatie van de vier Bestuurskundige opleidingen in Nederland in kwam de opleiding in s-hertogenbosch als beste naar voren. Op 12 van de 24 onderdelen kreeg de opleiding het predicaat goed. Gedane aanbevelingen hadden betrekking op de relatie binnen- en buitenschools curriculum, de ontwikkeling van competentiegerichte toetsen met heldere criteria, versterking van de contacten met werkveld en alumni, invoering personeelsbeleid i.v.m. ontwikkeling professionele cultuur, meer sturing geven aan de wetenschappelijke oriëntatie en ingezette deeltijdvariant derde en vierde jaar voortvarend voortzetten. De aanbevelingen van de vorige visitatie zijn door de opleiding/academie ter hand genomen waardoor ruimschoots aan het basisniveau voldaan wordt. Het voltijdcurriculum is geheel gewijzigd. De wijziging van het deeltijdcurriculum volgt in De opleiding heeft op de facetten 3.1 Eisen HBO, en 3.3 Kwaliteit Personeel de waardering excellent aangevraagd. Het panel heeft deze aanvraag niet toegekend. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode mei 2009 inhoudelijk voor op het bezoek d.d. 11 juni Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement 9/63

10 Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in augustus 2009 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in september 2009 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in oktober Het visitatierapport is uiteindelijk in oktober 2009 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien de 10/63 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement

11 deeltijdopleiding inhoudelijk voornamelijk zijn gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Goed 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Goed 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel Positief Opleiding Bestuurskunde/ Overheidsmanagement NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement 11/63

12 Doelstellingen opleiding De facetten 1.1 tot en met 1.3 krijgen het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Programma De facetten 2.1 tot en met 2.5 en 2.7 worden als goed beoordeeld. Facet 2.8 heeft de waardering voldoende gekregen. Aan facet 2.6 is voldaan. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Inzet van personeel De facetten 3.1 tot en met 3.3 worden als goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Voorzieningen Facet 4.1 is als goed en facet 4.2 als voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Interne kwaliteitszorg De facetten 5.1 tot en met 5.3 worden als goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Resultaten Facet 6.1 is als goed en facet 6.2 als voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12/63 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement 13/63

14 14/63 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding volgt de competenties zoals die landelijk zijn vastgelegd door het Landelijk Overleg bestuurskunde Opleidingen (LOBO). Het LOBO heeft in 1999 het landelijk profiel vastgelegd en in 2005 herzien en geactualiseerd (Geactualiseerd beroeps- en opleidingsprofiel LOBO, Opleidingskader BSK/OVM ). De competenties van 1999 en 2005 zijn opgesteld met en goedgekeurd door vertegenwoordigers uit de publieke sector, organisaties in het verkeer tussen overheid en bedrijfsleven en organisaties of bedrijven met een publieke taak (Opleidingsprofiel BSK/OVM). Het opleidingsprofiel en de competenties van 2005 zijn goedgekeurd door alle werkveldadviesraden van de opleidingen BSK/OVM (Opleidingskader BSK/OVM en Notulen werkveldadviesraad, april 2005). De opleiding BSK/OVM van Avans verleent de graad Bachelor of Public Administration (Notulen LOBO mei 2008 en Opleidingskader BSK/OVM ). Dit komt overeen met het landelijk beleid waarbij het LOBO het domein Public Management of Public Administration heeft geclaimd voor de bestuurskundige opleidingen i.t.t. de toedeling aan Business Administration van het domein Economie. Qua profilering richt de opleiding zich in het bijzonder op organisaties binnen de lagere overheid en de regionale non-profit organisaties. Dit uit zich ook in de visie op het internationaliseringbeleid. De opleiding richt zich op de public manager, begrepen als de probleemmanager, een beleidsmedewerker die alle facetten van de beleidscyclus beheerst. De opleiding geeft aan dat uit onderzoek blijkt dat er op het gebied van internationalisering grote verschillen bestaan in sociaal, cultureel en institutioneel inzicht tussen diverse landen (Opleidingsprofiel BSK/OVM). Bestuurskunde in s-hertogenbosch past deels binnen de groep landen waar de nadruk ligt op political and administrative science (Cepiku, D 2007). Gezien de aandacht voor economie en managementvakken in het opleidingsprofiel/curriculum past BSK ook binnen de Angelsaksische traditie (Yan, S. & Brans, M 2004). De opleiding in s Hertogenbosch heeft gekozen voor de kenmerkende interdisciplinaire aanpak vanuit de vier door Yan/Brans genoemde hoofddisciplines. Uit een vergelijking met internationale accreditatiestandaarden EAPAA (Europees accreditatieorgaan voor opleidingen Public Administration) komt naar voren dat de BSK opleiding in s Hertogenbosch voor een groot deel matcht met Europese standaarden (vakken, didactiek, multidisciplinair, praktijkgericht, stage verplichting). Een Europese Accreditatie acht de opleiding niet reëel omdat die accreditatie zich vooral richt op NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement 15/63

16 (post-)academische opleidingen en Avans daarvoor te weinig aan internationaal onderzoek doet. Voor een afgestudeerde hbo-bestuurskundige is er nauwelijks een specifieke Europese of internationale arbeidsmarkt van relevante omvang te herkennen. De opleiding vindt het wel wenselijk dat de internationale aspecten binnen de opleiding toe gaan nemen. Het lectoraat ondersteunt dit, ondermeer door onderzoek naar de veranderende rol van bestuurskundigen in een veranderende samenleving. In het landelijk overleg worden de competenties herschreven. De lector heeft hierin een adviserende rol. Binnen het curriculum is een verdiepende minor ( masterclas ) ontwikkeld. Het huidige beleid van de opleiding is: internationalisering voor zover van belang voor beleidsfuncties binnen het lokaal bestuur. Voorwaarde is ook dat dit de door de opleiding geformuleerde competenties dient te versterken. Op basis hiervan wordt op dit moment het accent gelegd op ontwikkelingen in Europa. De opleiding neemt, via de voorzitter van de Opleidingscommissie, deel aan het internationale netwerk European Group of Public Administration (EGPA) en in het bijzonder aan de studygroup 9: Public Administration and Teaching. Een thema betreft de ontwikkeling van internationale theorieën. Binnen het kwaliteitssysteem vindt iedere vijf jaar een herziening plaats van het Beroepsen opleidingsprofiel. Voor de voltijd is dat recent afgerond, de deeltijd start in september 2009 met de uitvoering van een herziend curriculum. De opleiding heeft de WVAR (Werkveldadviesraad van werkveld en alumni) actief betrokken bij het voortraject van de visitatie. De evaluatie van het beroeps- en opleidingsprofiel staat op de agenda van de onderwijscommissie. De huidige landelijke competenties worden door de opleiding c.q. de onderwijscommissie ter discussie gesteld vanwege de grootte van de omvang en de ongelijksoortigheid in competenties. Bovendien gaat een aantal competenties verder dan het niveau van de beginnend beroepsbeoefenaar. De werkveldadviesraad ondersteunt deze visie (Notulen werkveldadviesraad 17 november 2008). In het voorjaar 2009 is binnen de LOBO de discussie hierover gestart, ondersteund door een notitie van de opleiding en met betrokkenheid van het lectoraat Professionaliteit van Beleid. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het LOBO heeft de 53 beroepscompetenties van 2005 ingedeeld in drie groepen: I. Reflectie op de publieke taak, II. De public manager aan de slag en III. Relationeel management. Een voorbeeld van een competentie uit ieder segment betreft: I. Opereert vanuit kennis van grondslagen, inrichting en werking van het Nederlandse staatsbestel (rechtsstaat, democratie, markteconomie, Europese samenwerking) (competentie 1), II. (agendavorming) Kan maatschappelijke problemen herformuleren tot beleidsproblemen 16/63 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement

17 (competentie 13) en III. Is communicatief duidelijk en besluitvaardig: weet om te gaan met spanningsvelden, conflicten en belangentegenstellingen (competentie 47). Het eindniveau van de opleiding sluit aan bij de internationaal geaccepteerde beschrijvingen van het bachelorniveau. De opleiding heeft in het Opleidingskader BSK/OVM (bijlage 1) de vergelijking weergegeven van de competenties met de Dublin descriptoren. Bijvoorbeeld de Dublin descriptor oordeelsvorming komt terug bij de competenties 1 tot en met 11 (reflectie op de publieke zaak) uit het opleidingsprofiel. Dit betreft ondermeer Kan politieke, ideologische en culturele verschillen benoemen en hanteren en Kent actuele relevante wetenschappelijke literatuur (ook in het Engels). Bij de stage en het afstuderen toetst de opleiding het hbo-niveau en de Dublin descriptoren (Handleiding uitvoering afstuderen BSK/OVM en Handleiding uitvoeren stage ). Het werkveld en alumni spreken zich positief uit over het niveau van de afgestudeerden (zie facet 6.1). Binnen de huidige 53 eindkwalificaties worden geen niveauverschillen aangeduid. Een vereenvoudiging van de huidige competentieset is landelijk binnen het LOBO in ontwikkeling. De opleiding vervult hierin een actieve rol. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor dit aspect geldt tevens de argumentatie bij facet 1.1. en 1.2. De opleiding leidt op tot public manager. De opleiding relateert het curriculum aan de competenties van de BSK/OVM-afgestudeerde als beginnende beroepsbeoefenaar, die de potentie heeft om door te stromen naar seniorbeleidsfuncties, coördinator of manager. Dit betreft functies binnen het beroepsprofiel van de bestuurskunde, met een profilering naar lokale en regionale overheden en non-profit instellingen. In de verschillende fasen van de beleidscyclus spelen bestuurskundigen de rol van adviseur, advocaat, architect en aannemer. Bestuurskundigen zijn in elke rol how to-professionals. De functies voor startende afgestudeerden zijn functies op 1e voorbereidend, uitvoerend of beslissend niveau: beleidsmedewerker of consulent; 2e regisseur van beleidsprocessen (dit betreft veelal doorgroeifuncties): beleidsregisseur, projectleider, coördinator, teamleider of onderzoeksleider; 3e bewaker en beheerder van organisatieprocessen (dit betreft eveneens doorgroeifuncties): organisatieadviseur, managementondersteuner of controller. De opleiding merkt op dat het bij lokale overheden om bredere functies gaat. Uit het Afstudeeronderzoek van januari 2008, NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement 17/63

18 periode , blijkt dat afgestudeerden veelal bij de gemeente of bij provincie en Rijk terechtkomen en een klein deel in de non-profit sector. Alumni zijn werkzaam als beleidsmedewerker en (juridisch) adviseur of in verwante functies. In dit onderzoek wordt overigens aangegeven dat het goed is om de functies nog eens onder de loep te nemen. In 2006 zijn de adviesraad van alumni en de werkveldadviesraad in één orgaan samengebracht zodat de opleiding ook een goed beeld krijgt van de beginnende beroepskracht (Notulen werkveldadviesraad november 2006, De werkveldadviesraadnieuwe start.ppt). Vertegenwoordigers van de werkveldadviesraad geven aan dat de opleiding luistert naar de behoeftes vanuit het werkveld. Op redelijke termijn is dat terug te zien in het opleidingsprogramma. De opleiding houdt een eigen alumnionderzoek. Hieruit blijkt dat studenten tevreden zijn over de voorbereiding op de beroepspraktijk (zie tevens facet 6.1). Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft aandacht voor de actualiteit van de vakliteratuur. Het collectieprofiel van de opleiding is in 2008/2009 vernieuwd. In samenwerking met het LIC (Leer- en innovatiecentrum) wordt de collectie van vakliteratuur en leermaterialen actueel gehouden. De literatuur is geclassificeerd op het wetenschappelijk gehalte via een sterrensysteem. Het panel is van mening dat de aangeboden literatuur goed, gedegen, praktisch en actueel is. De readers wisselen van kwaliteit en zijn niet altijd even toegankelijk. Er wordt weinig gebruik gemaakt van internationale literatuur. De opleiding streeft er naar meer Engelstalige vakliteratuur in te voeren. In de nieuwe minor Masterclass Bestuurskunde zal uitsluitend met Engelstalige literatuur gewerkt worden. Het panel acht het aangeboden lesmateriaal van voldoende kwaliteit en niveau en in voldoende mate ontleend aan de beroepspraktijk. Studenten geven tegenover het panel aan dat ze hebben geleerd om zich snel in te lezen. Enkele voorbeelden van actuele ontwikkelingen in het programma betreffen herinvoering spelling en rekenen in de propedeuse en de invoering van Governance. Studenten komen op verschillende 18/63 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement

19 manieren in aanraking met de beroepspraktijk. (Opleidingskader BSK/OVM , Handleiding uitvoering stage BSK/OVM , hoofdstuk 1, Handleiding uitvoering afstuderen opleiding BSK/OVM ). Centraal bij ieder onderwijsblok staat het beroepsproduct. Studenten zoeken een organisatie in de praktijk waarvoor ze dit beroepsproduct kunnen uitvoeren. In dat kader werken studenten bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van beleid voor een (fictief) probleem binnen een gemeente. Studenten gaven aan dat ze graag wat vaker terug willen horen of een organisatie iets met de aanbevelingen heeft gedaan. In bijna iedere onderwijsperiode of -blok staan een of meer vaardigheden centraal. Binnenschools worden vaardigheden aangeleerd door trainingen, workshops en cursussen uit de vaardighedenleerlijn. In de integrale leerlijn komt de ontwikkeling van vaardigheden impliciet terug. In het derde jaar krijgen studenten te maken met simulaties op het gebied van Europese besluitvorming en veiligheid en leefbaarheid. Het panel heeft een klein deel van een simulatie bij kunnen wonen met studenten en enkele buurtbewoners uit een wijk. Het ging er levensecht en intensief aan toe in deze simulatie. Via de stage en de afstudeeropdracht doet de student ervaring op in het beroepenveld en leert de student in de praktijksituatie. Studenten gaan ook op excursie. Een maal per jaar is er voor de tweedejaars studenten een excursie naar Den Haag met een bezoek aan de Tweede Kamer, aan een ministerie en aan de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Bij sommige blokken worden gastdocenten/sprekers uit de praktijk uitgenodigd. Het overzicht van gastsprekers vond het panel indrukwekkend. Tot de gastsprekers bevonden zich ondermeer medewerkers van de ministeries EZ, OC&W en Defensie, de Waterschappen en de Dienst Cultuur en Educatie. Recent is de heer emeritus hoogleraar Heertje door studenten uitgenodigd voor een gastcollege Duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Studenten maken in het eerste jaar kennis met toegepast onderzoek. In het tweede jaar wordt aandacht aan onderzoek besteed via het schrijven van een adviesrapport (Opleidingskader BSK/OVM ). In elk onderwijsblok maken studenten naast het beroepsproduct, gericht op de opdrachtgever, ook een onderzoeksrapport, gericht op de opleiding. Het doen van toegepast onderzoek komt terug in stage- en afstudeeropdrachten en was naar het oordeel van het panel passend voor het bachelorniveau. Twee docenten van de opleiding maken deel uit van de kenniskring en het lectoraat Professionaliteit van beleid. Het lectoraat is recent (najaar 2008) van start gegaan in samenwerking met de gemeente Den Bosch. Buiten de lector werken er vijf mensen op kleine schaal (twee dagdelen per week pp) binnen het lectoraat. De aandacht richt zich ondermeer op onderzoek naar het groeitraject van toppers en hypo s om een beeld te krijgen van de beleidsadviseur van de toekomst. Er komt een rapport over de samenwerking binnen het bestuur over wet- en regelgeving onder meer m.b.t. informatie vanuit Den Haag en Brussel. Het is de bedoeling dat studenten in het kader van hun afstudeeronderzoek ook binnen het lectoraat onderzoek kunnen gaan doen. De lector heeft een adviserende rol naar de onderwijscommissie. In de loop van 2010 start een minor in samenwerking met het lectoraat met als werktitel: Masterclass Bestuurskunde. NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement 19/63

20 De opleidingscommissie heeft een belangrijke taak in de borging van de actualiteit van het curriculum. Op de agenda staan onderwerpen als kwaliteitszorg, studenttevredenheid en studeerbaarheid van het curriculum. In gesprek met het werkveld werd bevestigd dat actuele ontwikkelingen uit de beroepspraktijk aan bod komen in het overleg van de WVAR (Notulen werkveldadviesraad). Een belangrijke onderwerp uit de WVAR betreft de invloed van ICT op overheid en burgers. In de Notitie internationalisering opleiding BSK heeft de opleiding haar actuele plannen m.b.t. internationalisering weergegeven. Naast gedegen kennis van Europa moet breed, internationaal denken een houdingsaspect worden. De opleiding schenkt aandacht aan internationalisering in relatie tot de competenties 1, 7, 9 en 19. In de toekomst moeten studenten de afweging maken of het raadzaam is om ook over de landsgrenzen heen te kijken (Opleidingskader BSK/OVM ). Het werkveld waarmee het panel sprak acht een internationale stage van belang voor de blikverruiming van studenten. Internationale onderwerpen komen aan bod binnen het onderwijsblok H7 (Europeanisering). De opleiding organiseert een excursie naar Brussel en een simulatie Besluitvorming in Europa. In het studiejaar volgde een kwart van de studenten zijn minor in het buitenland. De deeltijdstudent beschikt over minimaal 16 uur relevant werk per week, dat door de opleiding is goedgekeurd, waarin hij aanvankelijk functioneert op mbo-niveau (Opleidingskader ). De deeltijdstudent is vrijgesteld van stage. De praktijkcomponent wordt in de eerste twee jaar gebruikt om de beroepsgerichtheid van het curriculum vorm te geven. De integrale leerlijn en kennisleerlijn verschillen niet ten opzichte van de voltijdopleiding: ieder blok wordt er gewerkt met een beroepsproduct en er worden in de kennisleerlijn vakken aangeboden ter ondersteuning van dat beroepsproduct. Voor een deel wordt de vaardigheden leerlijn ingevuld met trainingen beroepsvaardigheden. Dit gebeurt in het Management Programma. Een voorbeeld hiervan is de training leidinggeven en gesprekstechnieken (Opleidingskader BSK/OVM ). In jaar drie en vier gebruiken studenten de competentiekaart voor de reflectie op en de beoordeling van de beroepspraktijk (Blokboek H7/H8). De deeltijdstudenten hebben geen keuzeruimte voor het volgen van een minor. Zij realiseren dezelfde opleidingsdoelen via de praktijkcomponent. De vorige visitatie was kritisch over de kwaliteit van het kennisniveau van studenten. De opleiding heeft dit verbeterd door de beleidscyclus centraal te stellen. In het opleidingsprofiel heeft de opleiding de nadruk gelegd op de verschillende rollen die bestuurskundigen in de beleidscyclus spelen. In elke rol zijn bestuurskundigen how toprofessionals. Het kennisdeel is geborgd via de kennisleerlijn, welke apart wordt getoetst. Vertegenwoordigers van de WVAR melden dat studenten doorzien hoe processen lopen binnen de overheid. Zij zijn tevreden over hoe het curriculum in elkaar zit, er is een feeling voor de bestuurlijk-politieke context. Het werkveld noemt ook als pluspunt het kweken van nieuwsgierigheid en het overzien van praktijksituaties. In Studentenenquêtes tonen studenten zich tevreden over de aansluiting van de stages bij het overige onderwijs (STO 2009). Uit evaluatieresultaten blijkt dat de studenten en alumni tevreden zijn over de beroepsgerichtheid van het curriculum en over de 20/63 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement

21 theoretische diepgang van het onderwijs (Onderzoek afgestudeerden 2007, Externe evaluatie simulatie 2008). Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Avans kent een major/minorstructuur. De major BSK/OVM omvat vier propedeuseblokken (P1 t/m P4) en tien blokken in de hoofdfase (H1 t/m H8). De propedeuse is gemeenschappelijke samen met Management Economie en Recht, Integrale Veiligheid en Personeel en Arbeid. In de propedeuse voltijd zijn periode een en drie academiebreed en periode twee en vier majorspecifiek. Het curriculum is competentiegericht en thematisch ingericht. Er wordt gewerkt met leerlijnen van de Bie: de vaardigheden-, kennis, integrale en individuele leerlijn. De eindkwalificaties van de landelijke competenties, waaronder eveneens de Dublin descriptoren, heeft de opleiding gethematiseerd qua inhoud en niveau binnen het curriculum als geheel. De vier leerlijnen zijn ingericht rond de thema s en specifieke beroepsproducten. In de thema s komen de verschillende fasen van de beleidscyclus aan bod (Opleidingskader BSK/OVM ). Deze fasen zijn: agenderen van beleidsproblemen, beschrijven van beleid, beleidsuitvoering, beleidsevaluatie en beleidsontwerp. Tot slot komt integraal beleid aan de orde. Zo is Evalueren van beleid het thema van het tweede blok van het tweede jaar en het bijbehorende beroepsproduct betreft bijvoorbeeld De evaluatie van verslavingszorg in Utrecht. In het derde jaar voeren studenten solo een onderzoeksopdracht uit op het gebied van eenvoudig beleid (H5 en H6). Hier kunnen wel complexe factoren in voorkomen. De opdracht betreft bijvoorbeeld het ontwerpen van een beleidsplan voor de Brandweer. Hiermee rond de student de ambachtelijke fase af. De professionaliseringsfase gaat verder met de thema s interbestuurlijke verhoudingen en het regisseren van beleid (H7 en H8). Het vierde jaar omvat de vrije keuze minor (H9 en H10) gevolgd door de afstudeeropdracht van complex beleid die studenten in duo s uit moeten voeren. De competenties heeft de opleiding verbonden met de fasen (Opleidingskader ). De verdeling van de competenties over het curriculum is door de opleiding goed vastgelegd. De competenties en leerdoelen die in een blok/onderdeel centraal staan zijn terug te vinden in de diverse programmaonderdelen/blokboeken. Voor de stage en het afstuderen heeft de opleiding de competenties vastgelegd in handleidingen (Handleiding NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement 21/63

22 uitvoering stages BSK/OVM , Handleiding uitvoering afstuderen BSK/OVM ). De internationaliseringscomponent is bescheiden in het curriculum maar is daarmee wel congruent aan de gekozen profilering gericht op probleemmanagers bij regionale overheden. De invloed van ICT op overheid en burger moet nog in het programma verwerkt worden. De opleiding geeft aan dat zij in het collegejaar gebruik gaan maken van ICT bij interactieve beleidsvorming. Daarnaast wordt het gebruik van ICT versterkt in de blokken P2 en H1. De deeltijdopleiding BSK/OVM bestaat uit het tweejarige Management Programma gevolgd door een BSK/OVM-specifiek deel van twee jaar. De eerste twee jaren van de vier bacheloropleidingen Bestuurskunde/Overheidsmanagement, Integrale veiligheid, Economie en Recht en Personeel en Arbeid zijn gezamenlijk. In de eerste twee jaar staan de gezamenlijke competenties van de vier opleidingen centraal en is een vertaalslag gemaakt naar de competenties van de middle manager (Verantwoording deeltijdprogramma nieuwe stijl, 2002 en verantwoording ontwerp managementprogramma DT 2004). Deze zogenaamde Management Opleiding sluit na twee jaar af met een certificaat. Na twee jaar kiest de student voor een specifieke bachelor. De Managementopleiding kent een eigen OC dat overleg heeft met de bachelor OC s waarbij de laatste leidend is. In jaar drie en vier volgen de deeltijdstudenten een programma dat is afgeleid van het voltijdprogramma waarbij rekening gehouden is met datgene wat de studenten eerder hebben gehad (Opleidingskader BSK/OVM , Curriculum deeltijdopleiding BSK). De werkpraktijk van de deeltijdstudent vormt de praktijkcomponent en wordt vanuit de POP s van de studenten en de te behalen competenties aangestuurd en beoordeeld. De deeltijdopleiding gaat met ingang van , conform de opzet van de voltijd, meer met integrale opdrachten werken. De opleiding borgt systematisch de relevantie van het programma door afstemming tussen onderwijscommissie, de ontwerpers en de beheerders (blokcoördinatoren) van de onderwijseenheden, en de werkveldadviesraad. Het programma wordt regelmatig bijgesteld in overleg met de werkveldadviesraad. De onderwijscommissie neemt hierin het voortouw. Voor de evaluatie van het programma maakt de opleiding ondermeer gebruik van de instellingsbrede STO en de landelijke Keuzegids en Elsevier enquête. Hieruit blijkt dat studenten redelijk tevreden zijn over het beeld dat ze krijgen van de opleiding in de propedeuse. Studenten tonen zich verder tevreden over inrichting, opbouw en inhoud van de opleiding. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. 22/63 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement

23 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding kent een horizontale en verticale samenhang (Opleidingskader BSK/OVM ). De horizontale samenhang wordt gerealiseerd door de thematische inrichting van de verschillende onderwijsperiodes. Elk studieonderdeel/vak is gerelateerd aan een thema met bijbehorende beroepsproduct waardoor de inhoudelijke samenhang gestalte krijgt. De samenhang tussen theorie en praktijk en binnen- en buitenschools curriculum wordt gerealiseerd door praktijkgericht en thematisch onderwijs. Het onderwijs is telkens opgebouwd rondom een thema met een bijbehorende praktijkopdracht. Bij de uitvoering van de praktijkopdrachten wordt er steeds gebruik gemaakt van externe opdrachtgevers en informatieverstrekkers en er zijn gastcolleges. Tijdens de stage en het afstuderen zijn de studenten daadwerkelijk in de beroepspraktijk bezig met een praktijkgerichte onderzoeksopdracht. Alle thema s uit de beleidscyclus komen in een toenemende moeilijkheidsgraad aan bod. Bijvoorbeeld blok drie van de propedeuse kent het thema onderzoek in de praktijk, het bijbehorende beroepsproduct kan een onderzoek over sluitingstijden van de horeca zijn. In de kennislijn krijgt de student ondersteunende vakken als Methoden en Technieken, Statistiek en Lokale politiek. In de vaardighedenlijn krijgen studenten schriftelijk rapporteren, presenteren en gesprekstechnieken aangeboden. Op deze manier krijgt ieder programmaonderdeel een directe betekenis voor het toekomstige beroep. De verticale samenhang uit zich door de indeling in fasen: de propedeutische fase, de ambachtelijke fase en de professionaliseringsfase. Bij de ontwikkeling van het curriculum zijn de verschillende fasen van de beleidscyclus steeds uitgangspunt geweest voor de themakeuze. Wat in de vier verschillende leerlijnen per thema centraal staat is door de opleiding duidelijk uitgewerkt in het opleidingskader, het bijbehorend curriculumoverzicht en in de blokboeken. In het onderwijsprogramma is een opbouw te zien in complexiteit en zelfstandigheid. De omvang en complexiteit van de taken en eigen verantwoordelijkheid neemt gedurende de opleiding toe. Het programma is zo ingericht dat de student een ontwikkeling doormaakt van zelfstandig (samen)werken via zelfstandig leren naar zelfverantwoordelijk leren. Dat de studenten in de eindfase overwegend in duo s hun scriptie schrijven past naar de menig van het panel niet geheel in deze lijn. De verticale samenhang wordt bewaakt door regelmatig overleg binnen de diverse vakgebieden van de opleiding. De samenhang binnen een onderwijsblok wordt getoetst in de blokevaluaties. De verticale samenhang wordt -achteraf- getoetst bij de alumni. De onderwijscommissie van BSK/OVM ziet toe op de horizontale en verticale samenhang in het curriculum. Dit werd bevestigd in het gesprek van het panel met docenten c.q. afgevaardigden van de onderwijscommissie. De verticale en horizontale samenhang van de deeltijdopleiding wordt afgestemd tussen de onderwijscommissie van de managementopleiding en de onderwijscommissie van Bestuurskunde. Jaar drie en vier van de opleiding vallen onder de verantwoording van de onderwijscommissie van Bestuurskunde. NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement 23/63

24 De opleiding toetst de mate van tevredenheid van studenten en alumni via cursusevaluaties, resultaten Studententevredenheidsonderzoek (STO), resultaten Keuzegids, Elsevier en HBO-Monitor en via eigen onderzoek onder afgestudeerden (2007). Studenten zijn tevreden over de samenhang van het opleidingsprogramma en de aansluiting van de stages bij het overige onderwijs. Facet 2.4 Studielast Goed Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het studiejaar bestaat uit 42 weken waarin per week 40 klokuren werkbelasting voor studenten is geprognosticeerd. Het eerste studiejaar is ingedeeld in vier periodes. Elke periode omvat 10 onderwijsweken. De indeling van de 10 onderwijsweken is niet altijd hetzelfde. In de propedeuse kennen de eerste drie periodes bij alle majors 7 onderwijsweken, één week zelfstudie, één week tentamens en één week herkansingen. Na de eerste drie periodes van de propedeuse kan de indeling van de periode per major en per fase variëren. De groepsindeling, lesroosters, tentamen- en inzageroosters zijn beschikbaar op de Avans portal (Studentenjaarrooster Bestuurskunde voltijd en Studentenjaarrooster Bestuurskunde deeltijd). Studenten tonen zich tegenover het panel tevreden over de tijdige bekendmaking van roosters en cijferinformatie via Osiris. Alles wat behandeld is wordt openbaar gemaakt via Blackboard. Het curriculum per jaar staat aangegeven in de Studiegids Bestuurskunde. Het onderwijs is beschreven in blokboeken. Deze blokboeken staan op Blackboard. Per studieonderdeel is het aantal studiebelastingsuren (sbu), leerdoelen, werkvormen en wijze van toetsing aangegeven. Per toets is er één herkansing per jaar (Studiegids en Onderwijs- en Examenregeling AMB ). De deeltijders waarmee het panel heeft gesproken gaven aan graag een extra herkansing te willen voor aanvang van het nieuwe studiejaar. Aan het einde van het eerste jaar krijgt de student een studieadvies met betrekking tot de continuering van de opleiding. De regeling bindend studieadvies is voor studenten opgenomen in de Onderwijs- en Examenregeling (OER ) en gepubliceerd in de Studiegids Voor de studenten is ook een toelichting op blackboard gemaakt. Er is een stagedrempel en een afstudeerdrempel geformuleerd (Opleidingskader BSK/OVM ). Studenten die deze drempel niet halen kunnen toch hun studie vervolgen met andere studieonderdelen (Studiegids en Onderwijs- en Examenregeling AMB ). 24/63 NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement

25 De Academie heeft meerdere voorzieningen getroffen om de studeerbaarheid te vergroten (Studiegids en Onderwijs- en Examenregeling AMB , Nota Studieloopbaanbeleid AMB 2009). Zo kent de academie themacoördinatoren, coaches, tutoren en diverse manieren van communicatie voor en met studenten. De opleiding kent een studieloopbaanbegeleidingssysteem voor de propedeuse en de hoofdfase (zie tevens facet 4.2). De opleiding borgt de relevantie van het programma op systematische wijze door afstemming tussen onderwijscommissie, de ontwerpers en de beheerders (blokcoördinatoren) van de onderwijseenheden, en de werkveldadviesraad. Deeltijdstudenten van de gezamenlijke managementopleiding beschikken m.i.v over een mentor. Daarnaast is studievoortgang onderdeel van de POP-gesprekken. In de hoofdfase kunnen studenten een beroep doen op de instroom- en doorstroomcoördinator en de voorzitter van de OC. De student kan na twee jaar nog switchen van opleiding. Hier wordt regelmatig gebruik van gemaakt. Voor de propedeuse gelden gemiddeld achttien, en in de volgende jaren vijftien ingeroosterde contacturen. De deeltijdopleiding kent gemiddeld acht contacturen. Uit evaluaties blijkt dat voltijdstudenten tevreden zijn over het aantal contacturen (ondermeer STO 2008 en STO 2009). Dit beeld komt overeen met het Avans-gemiddelde. Docenten geven aan dat de studiebelasting aan de start minder is en daarna toeneemt. Tegenover het panel geven studenten aan de studie in de eerste jaren als minder intensief te ervaren. Deze studenten vermelden dat zij de eerste jaren ca. 20 uur per week en het tweede jaar ca. 30 uur aan de opleiding besteden. Uit recent eigen onderzoek van de opleiding komt echter naar voren dat eerstejaars studenten gemiddeld ca. 30 uur per week aan de studie besteden. Ter vergelijking: de gemiddelde studielast voor eerstejaars studenten in het voor de opleiding relevante HBO (economie voltijd) bedraagt gemiddeld 26 uur en voor ouderejaars gemiddeld 33 uur (OCW Studentenmonitor 2008). Voor de voltijdstudenten vormt de stage een omslagpunt, dan zijn zij fulltime met de studie bezig. Deeltijdstudenten zijn naast het werk ca. 25 tot 30 uur met de studie bezig. Studenten geven tegenover het panel aan dat de studie goed te doen is, naarmate de studie vordert komt er meer bij. Gedurende de stage hadden studenten iets meer contact vanuit de opleiding verwacht. Als struikelvakken wordt door docenten genoemd: economie en rechten, statistiek, rekenen taalvaardigheden en de planningsvaardigheden. Omdat er veel mis gaat in de aansluiting (ondermeer van mbo-hbo) wordt hier veel aandacht aan besteed. In dat kader participeert de opleiding in het Avans-brede MBJ project. In de diverse evaluatieonderzoeken tonen studenten zich over meerdere jaren over het algemeen tevreden over de studeerbaarheid. Op advies van de OC heeft de opleiding diverse maatregelen getroffen om studenten tot meer inspanning aan te zetten. Dit betreft ondermeer het invoeren van de individuele leerlijn, invoeren van extra vakken, extra activiteiten en soms het verkleinen van werkgroepen. Een stimulans vormt verder het premastertraject bij de UvT en de keuze om betere studenten bij beroepsproducten meer met elkaar te laten samenwerken (Zeventjestraject BSK/OVM). Het panel is van mening dat de opleiding nog na kan gaan hoe het komt dat studenten de opleiding de eerste jaren als minder intensief ervaren. NQA - visitatie AVANS Hogeschool, hbo-bacheloropleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement 25/63