Hanzehogeschool Groningen

Transcriptie

1 Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Varianten: Verpleegkunde, hbo bachelor voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 27 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2006

2 2 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 13 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 29 Onderwerp 4 Voorzieningen 33 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 36 Onderwerp 6 Resultaten 39 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 49 Bijlage 3 Bezoekprogramma 52 Bijlage 4 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 54 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 3

4 4 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 5

6 6 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de bacheloropleiding Verpleegkunde van de Hanzehogeschool Groningen heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in januari 2006, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op donderdag 27 april te Groningen. In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: de heer drs. K. Boonstra (voorzitter); mevrouw dr. J.A. Vriezen (domeinpanellid); mevrouw D. Oldehinkel (studentpanellid); de heer drs. G.J.H. Vermeulen (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hanzehogeschool Groningen is in 1993 ontstaan door een fusie van de Rijkshogeschool Groningen en de Hanzehogeschool Groningen. De hogeschool omvat ruim 60 bacheloropleidingen en telt ruim studenten en personeelsleden. Naast bacheloropleidingen kent de hogeschool hbo-masteropleidingen (i.o) en post-hboopleidingen. De Hanzehogeschool Groningen is een van de grotere hogescholen in Nederland. Tot september 2004 kende de Hanzehogeschool Groningen een faculteitsstructuur. Vanaf september 2004 zijn de vier faculteiten opgeheven en zijn de bacheloropleidingen ondergebracht bij Schools of Academies. De hogeschool bestaat uit totaal 18 Schools. Binnen deze Schools hebben inhoudelijk verwante opleidingen een plaats gekregen. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 7

8 In het nieuwe strategische plan van de hogeschool Focus 2010 (2005) zijn de kennissamenleving en internationalisering centrale thema s. Deze thema s sluiten aan bij het landelijk Hoger Onderwijs en Onderzoek Plan (HOOP 2004). De ambitie van de hogeschool is kort samengevat in de missie: De Hanzehogeschool Groningen leidt ondernemende, maatschappelijk verantwoordelijke en internationaal georiënteerde professionals op en draagt bij aan de kenniscirculatie in Noord-Nederland. Voor de hele hogeschool zijn in het HG-Onderwijskader afspraken vastgelegd ten aanzien van onderwijsaanbod, programmering, studieloopbaanbegeleiding, onderwijsorganisatie en de ontwikkeling van brede bachelors. De bacheloropleiding Verpleegkunde is sinds september 2004 onderdeel van de Academie voor Verpleegkunde. Naast de opleiding Verpleegkunde bestaat de academie uit de bacheloropleiding Maatschappelijke Gezondheidszorg Sociaal Psychiatrische Verpleegkunde (MGZ SPV) en de masteropleiding Advanced Nurse Practitioner. De opleiding MGZ SPV zal in de loop van 2007 ophouden te bestaan omdat de bekostiging wordt beëindigd. Wel zal de MGZ-SPV worden voortgezet als uitstroomprofiel binnen de bacheloropleiding. Binnen de Academie voor Verpleegkunde is zowel het lectoraat Transparante Zorgverlening als het lectoraat Rehabilitatie actief. De opleiding Verpleegkunde leidt op tot Bachelor of Nursing. De opleiding wordt in drie varianten aangeboden: voltijd, deeltijd en duaal. De voltijdopleiding bestaat sinds 1978; de deeltijdopleiding is in september 1999 gestart. In het studiejaar 2002/2003 is in samenwerking met het werkveld voor de cohort 2000/2001 de mogelijkheid van een duale leerweg aangeboden. De voltijdopleiding vormt de basis voor de curricula van de deeltijd en de duale opleiding. Voor de deeltijdopleiding zijn theoretische onderdelen van het programma in de propedeuse verdeeld over vier onderwijsperioden in plaats van drie (zoals in de voltijd). Voor de duale variant is een vertaling gemaakt van de theoretische onderdelen van het derde en vierde jaar naar praktijkopdrachten zoals action-learning. In grote lijnen kunnen daardoor de programmaonderdelen van regulier vertaald worden naar deeltijd of duaal. Er staan bij de opleiding Verpleegkunde ruim studenten ingeschreven. Het onderwijs wordt verzorgd door 57 docenten (35,1 fte). Docenten zijn ondergebracht in vier onderwijsteams die resultaat verantwoordelijk zijn voor het organiseren en ontwikkelen van een deel van het curriculum. Elk team heeft een teamleider. Dean en teamleiders vormen samen het managementteam. De organisatiekanteling van cluster- naar teamstructuur is gericht op het bevorderen van de directe contacten tussen studenten en docenten en de betrokkenheid van het ondersteunend personeel bij het onderwijs. Voor de borging van de externe oriëntatie en vakinhoudelijke oriëntatie zijn vier expertgroepen samengesteld. In het studiejaar 2005/2006 is bij de opleiding het project Brede Bachelor gestart. Uitgangspunt is een gemeenschappelijk programma voor de eerste twee studiejaren. Vervolgens kiezen studenten uit drie uitstroomprofielen en is het mogelijk een minor te kiezen. Een blauwdruk voor een nieuw curriculum van de brede bachelor is onlangs opgeleverd. De major-minor structuur wordt vanaf september 2006 structureel ingevoerd. 8 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

9 Het uitgangspunt is het aanbieden van een volwaardige major (conform de wet BIG) voor de opleiding Verpleegkunde (niveau 5). Met Public Health gaat de opleiding zich de komende jaren profileren. De opleiding is voor het laatst in september 2000 gevisiteerd. De uitkomsten van de visitatie zijn vastgelegd in het eindrapport Take 5 (mei 2001). 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden, heeft het visitatiepanel zich voorbereid op het bezoek. In de maanden februari en maart 2006 bereidden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek. Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement en er is gesproken met docenten en studenten. Ook is gesproken met afgestudeerden en werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-) oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden schriftelijk beargumenteerd. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 9

10 De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in juli 2006 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in september 2006 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in september 2006 en vervolgens ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd of duale variant afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijd en duale varianten dezelfde argumenten/oordelen als voor de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding De facetten Domeinspecifieke eisen, Niveau bachelor en Oriëntatie hbo bachelor zijn gewaardeerd met het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Programma Aan de facetten Eisen hbo, Relatie doelstellingen en inhoud programma, Samenhang in opleidingsprogramma, Studielast, Instroom en Duur is het oordeel goed toegekend. Het panel heeft het oordeel voldoende toegekend aan de facetten Afstemming tussen vormgeving en inhoud en Beoordeling en toetsing. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. 10 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

11 1.5.3 Inzet van personeel De facetten Eisen hbo en Kwantiteit personeel zijn gewaardeerd met het oordeel goed. Het facet Kwaliteit personeel is gewaardeerd met het oordeel excellent. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Voorzieningen Het panel heeft het oordeel goed toegekend aan het facet Materiële voorzieningen. Het facet Studiebegeleiding is door het panel gewaardeerd met het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Interne kwaliteitszorg Aan de facetten Evaluatie resultaten en Maatregelen tot verbetering is het oordeel goed toegekend. Het facet Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld is gewaardeerd met het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Resultaten Aan het facet Gerealiseerd niveau heeft het panel het oordeel voldoende toegekend. Het facet Onderwijsrendement is gewaardeerd met het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 11

12 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Verpleegkunde (hbo-bachelor vt / dt / duaal) Hanzehogeschool Groningen Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Goed 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen hbo Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed 3.3 Kwaliteit personeel Excellent Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiele voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Goed Totaaloordeel Positief 12 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

13 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema waaruit blijkt dat de opleiding Verpleegkunde van de Hanzehogeschool Groningen op de zes onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. De opleiding voldoet op alle facetten aan de basiskwaliteit en gaat daar op vele facetten bovenuit, met name waar het gaat om de onderwerpen Doelstellingen, Programma en Personeel. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 13

14 14 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

15 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 15

16 16 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

17 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij het landelijk competentieprofiel HBO-Verpleegkunde zoals vastgelegd in het document Met het oog op de toekomst (Pool, e.a., 2001). Dit profiel is mede gebaseerd op het rapport Gekwalificeerd voor de toekomst (1996). Hierin wordt onderscheid gemaakt in vijf niveaus van verplegen en verzorgen. De opleiding Verpleegkunde leidt studenten op tot verpleegkundige op kwalificatieniveau 5. Het landelijk competentieprofiel is in opdracht van het Landelijk Overleg Opleidingen Verpleegkunde (LOOV) mede door het werkveld vormgegeven. De eisen van werkgevers en de beroepspraktijk zijn in het competentieprofiel verwerkt. Dit is af te leiden uit de samenstelling van de commissies die dit profiel hebben ontwikkeld. In het landelijk competentieprofiel zijn de vijf centrale rollen (zorgverlener, regisseur, ontwerper, coach en beroepsbeoefenaar) beschreven waarmee HBO- Verpleegkundigen zich in de praktijk onderscheiden. Vervolgens is aangegeven welke beroepscompetenties verpleegkundigen moeten beheersen om deze rollen in de praktijk te vervullen. Dit resulteert in 12 kerncompetenties van de verpleegkundige op hbo-niveau, kwalificatieniveau 5. De kerncompetenties zoals beschreven in Met het oog op de toekomst sluiten aan bij de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk worden gesteld. Er wordt een goede verbinding gelegd met nieuwe ontwikkelingen in de zorg: veranderingen in vraag en aanbod, veranderende eisen (kwaliteit en doelmatigheid) en stelselwijzigingen. De opleiding plaatst het competentieprofiel in het zelfevaluatierapport niet in een internationaal perspectief. Wel blijkt uit Met het oog op de toekomst dat het competentieprofiel van de American Association of Colleges of Nursing (1998) een belangrijke basis vormt. Dit geeft aansluiting bij de International Council of Nurses (ICN), waarmee de internationale inbedding is gewaarborgd. De opleiding vervult een voortrekkersrol bij het internationaal uitdragen van de beroepscompetenties van de HBO-Verpleegkundigen. Er komen verzoeken om samenwerking uit o.a. China, Maleisië en Litouwen. Door de opleiding Verpleegkunde Groningen is in 2003 aanvullend de kerncompetentie 0 ontwikkeld (KC 0), namelijk basisvaardigheden / leercompetenties voor het leren in de praktijk. Deze kerncompetentie is gebaseerd op de generieke NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 17

18 HBO-kwalificaties (HBO-raad 2000). In de praktijkleerperioden worden deze kerncompetentie verder uitgewerkt en toegepast. De eindkwalificaties van de opleiding worden jaarlijks getoetst aan ontwikkelingen in het werkveld door de toetscommissie. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het document Met het oog op de toekomst wordt gesteld dat de HBO- Verpleegkundige erin slaagt tijdens de uitoefening van haar beroep twee belangrijke elementen te combineren en te integreren: het hbo-niveau en de verpleegkunde. De integratie van deze beide elementen wordt vooral zichtbaar in de rollen die zij vervult, en de wijze waarop zij die uitvoert (pag. 28). In verband met de inhoudelijke operationalisering van het hbo-niveau wordt de relatie aangegeven met de algemene HBO-kwalificaties. De opleiding heeft aan de hand van een schema de samenhang tussen de Dublin descriptoren, de generieke HBO-kwalificaties van de Commissie Franssen en de kerncompetenties in kaart gebracht. Hieruit blijkt dat de kerncompetenties aansluiten bij zowel de Dublin descriptoren als de generieke HBO-kwalificaties. De door de opleiding geformuleerde kerncompetentie (KC 0) is gebaseerd op de HBO-kwalificaties, met name die zich richten op de attitude in de praktijk. Facet 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De 12 kerncompetenties zijn geformuleerd in samenspraak met vertegenwoordigers uit de beroepspraktijk en rekening houdend met ontwikkelingen in de zorg (zie facet 1.1). De opleiding hanteert het volgende beroepsbeeld voor de HBO-Verpleegkundige: de verpleegkundige ondersteunt en beïnvloedt beroepsmatig de vermogens van de zorgvrager bij feitelijke of potentiële reacties op gezondheids- of daaraan 18 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

19 gerelateerde bestaansproblemen op de behandeling of therapie, om het evenwicht tussen draagkracht en draaglast te handhaven of te herstellen. HBO- Verpleegkundigen zijn werkzaam als senior verpleegkundige, psychiatrisch verpleegkundige, sociaal verpleegkundige, wijkverpleegkundige, verpleegkundige in de huisartsenpraktijk, verpleegkundig consulent, zorgcoördinator en jeugdzorg verpleegkundige. Naast een algemene beschrijving van de rollen, domeinen en kerncompetenties van de HBO-Verpleegkundigen, bevat Met het oog op de toekomst een groot aantal concrete beroepscompetenties. De beroepscompetenties zijn gekoppeld aan zes zorgcategorieën: intensief klinische zorg (IKZ), kraam-, kind- en jeugdzorg (KKJ), zorg voor psychiatrische patiënten, zorg voor verstandelijk gehandicapten (GGZ/VGZ), zorg voor chronische zieken (CZ) en zorg voor geriatrische patiënten (GP). Ook worden per zorgcategorie de belangrijkste actuele ontwikkelingen in vraag en aanbod, eisen en stelselwijzigingen beschreven. Voor de beschrijvingen van de zorgcategorieën zijn interviews met zorgvuldig gekozen experts in het veld gehouden. De uitkomsten zijn vervolgens voorgelegd aan experts tijdens expertbijeenkomsten. Tenslotte is in kaart gebracht wat voor consequenties deze uitkomsten hebben voor de verschillende rollen die de HBO- Verpleegkundige binnen de betreffende zorgcategorie kan vervullen. Het panel stelt vast dat de eindkwalificaties het niveau van een beginnend HBO- Verpleegkundige weerspiegelen. Ook zijn de eindkwalificaties tot stand gekomen in nauwe samenspraak met vele relevante partijen uit het werkveld. Wel merkt het panel op dat de patiënt (in de vorm van een patiëntenvereniging of patiëntenraad) niet bij het formuleren van de eindkwalificaties betrokken is geweest. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen hbo Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding biedt een programma aan dat zich kenmerkt door diverse onderwijsvormen en competentiegerichtheid. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 19

20 Studenten maken vanaf het begin van de opleiding kennis met beroepstaken die zij moeten uitvoeren. Studenten ontwikkelen in verschillende projecten een beroepsproduct met een theoretische en praktische verantwoording. In de moduleboeken wordt steeds de relatie met de actuele beroepspraktijk beschreven. De opleiding werkt met voorgeschreven en aanbevolen literatuur. Bij diverse onderdelen dienen studenten gebruik te maken van zelf geselecteerde literatuur. Binnen de studieonderdelen Evidence Based Practice leren studenten artikelen te analyseren. Het panel heeft aan de hand van het ter inzage gelegde studiemateriaal en de boekenlijst vastgesteld dat kennisontwikkeling een centrale plaats inneemt in het programma. De gebruikte vakliteratuur is actueel en is ontleend aan de beroepspraktijk. Veel theorie heeft een ondersteunende rol in de projecten. Ook omvat het curriculum een aantal modulen basistheorie (vooral in het eerste jaar). Het aanleren van verpleegtechnische en communicatieve vaardigheden heeft een centrale plaats in het curriculum. Hiertoe beschikt de opleiding over een speciaal ingericht skillslab. De opleiding hecht belang aan internationalisering in het curriculum. Doel is het optimaliseren van de internationale component in het curriculum, het onderhouden van netwerken en het coördineren van studenten- en docentenmobiliteit. Een voorbeeld hiervan is het Intensive Programm van 3 credits in het derde studiejaar dat samen met studenten van het Florence Network wordt uitgevoerd. Doel is het vergelijken van gezondheidszorg- en verpleegsystemen en hun kwaliteit in diverse landen. Ook wisselen docenten curriculumonderdelen uit door het verzorgen van presentaties. Voorts is er in het programma aandacht voor zorg voor andere culturen, met speciale aandacht voor het verplegen van allochtonen. Hiervoor zijn geen aparte programmaonderdelen ontwikkeld; de zorg voor andere culturen is geïntegreerd in het programma. In samenwerking met buitenlandse universiteiten wordt een internationale minor Public Health ontwikkeld (omvang 30 credits). De opleiding zal vanaf 2006/2007 in de vorm van de internationale minor Public Health onderdelen van het curriculum in het Engels aanbieden, samen met vier partners uit het Florence Network. De uitwisseling van studenten en docenten zal een bijdrage leveren aan internationaal georiënteerde programma s. De Gezondheidswerkplaats (in samenwerking met de Academie voor Gezondheidsstudies) is onlangs opgericht. In de Gezondheidswerkplaats wordt voor studenten en docenten een inspirerende leer- en onderzoeksomgeving ingericht. Intern en extern kan men daar terecht voor leeropdrachten, advies en behandeling en toegepaste onderzoeksvragen. Het is een multifunctioneel centrum voor advies en behandeling voor studenten, personeelsleden en externe cliënten. Zo is in samenwerking met Thuiszorg Groningen het seniorenspreekuur opgezet. In februari 2006 hebben de eerste studenten van de opleiding deelgenomen aan de keuzemodule Multidisciplinaire Leerwerkplaats. Andere modulen worden ontwikkeld. De wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG) schrijft voor dat bachelorstudenten Verpleegkunde een bepaald aantal uren theoretisch onderwijs doorlopen en praktisch onderwijs volgen in minimaal twee verschillende werkvelden. Het theoretisch onderwijs dient ten minste de onderdelen verpleegkunde, 20 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

21 geneeskunde, gedragswetenschappen en ondersteunende vakken te bevatten. Het programma zoals beschreven in de studiegids voldoet aan deze eisen. De interactie met de beroepspraktijk vindt voor een aanzienlijk deel plaats in de praktijkcomponent van het programma. In alle opleidingsvarianten is deze component omvangrijk (ruim 90 credits). De praktijkcomponent bestaat uit stages en een afstudeerproject. Aldus wordt de student in staat gesteld beroepsvaardigheden te ontwikkelen. De opleiding participeert samen met de ROC s in het PROVOstagebureau (Project Verzorgend en Verplegend Onderwijs). Deze samenwerking heeft tot doel stageperiodes te stroomlijnen en afstemming met de instellingen te bevorderen. Alleen bij hoge uitzondering is het mogelijk dat studenten zelf een stageplaats verwerven. Voor aanvang van de stage dient de student een stageovereenkomst te ondertekenen tussen opleiding, student en instelling. Het programma voorziet in verschillende stages. De oriënterende stage in het eerste studiejaar is vervallen vanwege een tekort aan passende stageplaatsen. Deze stage is vervangen door opdrachten in het veld bij verschillende instellingen. Studenten zijn hierover enthousiast. De tweede helft van het tweede studiejaar bevat een stage van een half jaar, geprogrammeerd in twee onderwijsperioden. Ook het derde jaar voorziet in een stage. Deeltijdstudenten lopen eveneens stage. De drie stages in de hoofdfase omvatten ieder drie onderdelen: de stage in de stageinstelling, de methodische praktijkbegeleiding en bijeenkomsten met de tutorgroep. In de startweek van de stage stelt de student een werkplan op met leerdoelen. Het stagevervangend beroepsoriënterend programma in de propedeuse omvat praktijkopdrachten, participatie in PG en buddyopdrachten. Aan het eind van de stage levert de student een evaluatieverslag van zijn leerproces in. De stage wordt beoordeeld door de stagedocent nadat eerst de praktijkbegeleider is gehoord. De inrichting van de stages is duidelijk vastgelegd in de Stagemodule voor de opleiding HBO Verpleegkunde. Vierdejaars studenten zijn in de gelegenheid stage in het buitenland te lopen. In het tweede en derde studiejaar kan buiten Nederland alleen in Duitsland en België stage worden gelopen. Wanneer deeltijdstudenten tijdens de stage ook werkzaam zijn in een verpleegkundige setting, kunnen deze werkzaamheden tot een maximum van 160 uren per stage gerekend worden tot de stage-uren. Als in het recente verleden relevante competenties zijn verworven (dit ter beoordeling van de examencommissie) kan dit tot een vrijstelling tot een maximum van 160 uren per tweede en/of derdejaars stage leiden. Kenmerkend voor de duale opleiding is dat een aanzienlijk deel van de opleiding wordt gevolgd in een bedrijfssituatie, waar de student werkzaam is en productieve taken uitvoert. Naast theoretisch onderwijs werkt de student aan action-learning opdrachten die worden geformuleerd door de werkgroep duaal. Studenten van de duale variant starten in de reguliere voltijdopleiding. In het tweede studiejaar vindt contractering tussen de student en de instelling plaats na een sollicitatieprocedure. Studenten met een behaalde propedeuse én 57 credits uit jaar twee komen hiervoor in aanmerking en krijgen een leerarbeidsovereenkomst voor het vervolg van de NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 21

22 opleiding aangeboden. Bij het niet behalen van de studiepunten kan de student besluiten over te stappen naar de reguliere opleiding. Duale studenten lopen de eerste stage in de instelling waarmee een leerarbeidsovereenkomst is gesloten. In de hoofdfase wordt 20 weken stage gelopen in een ander werkveld dan van de instelling waarmee de overeenkomst is gesloten. Het curriculum biedt ruimte voor differentiaties. Studenten kunnen kiezen uit vier differentiaties: CZ, GGZ/VGZ, IKZ en KKJ. In het derde jaar is het mogelijk een differentiatie naar werkveld te kiezen, bijvoorbeeld intensief klinische zorg of GGZ. Daarnaast kan de student kiezen voor een afstudeerrichting binnen een veld, bijvoorbeeld oncologie of critical care. Ook is er de mogelijkheid keuzemodulen te volgen. In het kader van de invoering van de major-minor structuur zullen studenten in toenemende mate ook buiten hun studierichting modulen volgen. Het huidige aanbod aan keuzeonderdelen en differentiaties wordt geherstructureerd tot drie uitstroomprofielen op basis van het project Brede Bachelor. In het studiejaar 2007/2008 wordt dit gerealiseerd. Het laatste half jaar van de opleiding staat in het teken van de afstudeeropdracht. Om de integratie van de verpleegkundige rollen optimaal te laten verlopen, is er voor gekozen het afstudeerproject te koppelen aan de rol van ontwerper. Het afstudeeronderzoek kan een projectmatig karakter hebben of worden gekenmerkt door een onderzoeksstructuur. Van dit laatste is sprake als het onderzoek via het lectoraat wordt uitgevoerd. Met de lectoraten Transparante Zorg en Rehabilitatie sluit de opleiding aan bij actuele ontwikkelingen in de gezondheidszorg. Voor de afstudeerprojecten worden door het team D (afstudeerteam) onderzoeksvragen geworven vanuit het veld. Deze onderzoeksvragen worden door docenten omgezet in geschikte probleemstellingen voor het afstuderen. De definitieve vraagstelling komt tot stand in overleg met student, instelling en opleiding. Uit de SSA-enquete 2005 blijkt dat 64% van de studenten tevreden is over de aandacht in de propedeuse voor beroepsoriëntatie (deeltijdstudenten: 64%). Uit de SSA-enquete 2005 blijkt dat 82% van de studenten tevreden is over de manier waarop studieonderdelen bijdragen aan de beroepsvoorbereiding (deeltijdstudenten: 74%). Voorts blijkt dat 85% van de studenten tevreden is over de mate waarin in het studieprogramma wordt ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen (deeltijdstudenten: 88%). Uit de SSA-enquete 2005 blijkt dat 92% van de studenten tevreden is over de mate waarin de stages voorbereiden op het functioneren op de arbeidsmarkt (deeltijdstudenten: 86%). Uit de SSA-enquete 2005 blijkt dat 69% tevreden is over de praktijkgerichte aanpak in de opleiding (deeltijdstudenten: 65%). Uit de SSA-enquete 2005 blijkt dat 81% van de studenten tevreden is over de inhoudelijke kwaliteit van het studiemateriaal (deeltijdstudenten: 93%). Uit de SSA-enquête 2005 blijkt dat 71% van de studenten tevreden is over de internationale gerichtheid van de opleiding (deeltijdstudenten: 67%). Verder is 73% van de studenten tevreden over de mogelijkheden in het opleidingsprogramma voor oriëntatie op de internationale arbeidsmarkt (deeltijdstudenten: 77%). Over de 22 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

23 mogelijkheden om een studieperiode in het buitenland uit te voeren is 89% van de studenten tevreden (deeltijdstudenten: 79%). Uit de enquête blijkt overigens ook dat slechts 39% van de studenten internationalisering als een belangrijk doel voor de opleiding of het toekomstig beroep beschouwd (deeltijdstudenten: 29%). Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het onderwijs is competentiegericht ingericht. Per blok zijn de bijbehorende competenties geformuleerd. De kerncompetenties zijn met codes in het curriculumoverzicht weergegeven. In de Onderwijsregeling Academie voor Verpleegkunde 2005/2006 is bij ieder programmaonderdeel aangegeven aan welke kerncompetenties het onderdeel een bijdrage levert. Ook is het niveau aangegeven (inleidend, verdiepend, gevorderd). Voorts is in de onderwijsregeling bij elke periode (blok) aangegeven welke competenties centraal staan. De concretisering van de inhoud van het curriculum is terug te vinden in de studiehandleidingen en modulebeschrijvingen. Het panel stelt op basis van deze documenten vast dat de curriculumonderdelen de studenten in staat stellen zich de beoogde leerdoelen eigen te maken. In het curriculum zijn de beroepscompetenties uit Met het oog op de toekomst verdeeld over de verschillende jaren en blokken. De opleiding heeft deze verdeling inzichtelijk gemaakt in een competentiematrix die als bijlage bij het zelfevaluatierapport is opgenomen. Het panel stelt vast dat de beoogde eindkwalificaties adequaat zijn vertaald in het programma. Alle curriculumonderdelen samen stellen de studenten in staat de beoogde eindkwalificaties te bereiken. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 23

24 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het programma wordt gekenmerkt door een duidelijke opbouw. Het propedeusejaar is gericht op kennismaking met alle patiëntencategorieën, is laag complex en de focus ligt op de rol van zorgverlener. Het tweede jaar voorziet in theorie waarin alle patiëntcategorieën aan bod komen en kent een hogere complexiteit. De nadruk ligt op rollen van zorgverlener en regisseur. Naast patiëntenzorg komen ook vraagstukken van meer algemene aard aan bod. Het derde jaar voorziet in differentiaties: zorgverlener, regisseur, beroepsbeoefenaar en ontwerper in theorie. Het accent ligt op het verlenen en organiseren van zorg in relatie tot het scheppen van voorwaarden voor het verbeteren van het zorgproces. In het vierde jaar staat de rol van ontwerper centraal in het afstudeerproject. De andere rollen komen aan bod in de stage (verpleegproject). Het afstudeerjaar staat in het teken van één van de vier differentiaties. Elke periode (blok) vormt een samenhangend geheel. Deze samenhang is gebaseerd op competenties rondom thema s uit het werkveld of een patiëntencategorie. De blokcoördinator ziet toe op de samenhang en afstemming van de programmaonderdelen binnen een blok. De thema s in de studieblokken dragen zorg voor de horizontale samenhang. Het programma is samengesteld uit vijf leerlijnen: de integrale leerlijn, de conceptuele leerlijn, de vaardigheden leerlijn, de ervaringsreflectie leerlijn en de studieloopbaanbegeleiding. Deze leerlijnen bepalen de verticale samenhang in het programma. Er vindt overleg plaats om de afstemming tussen leerlijnen te borgen. De samenhang in de verschillende jaren wordt bevorderd doordat de praktijkleerperioden in het teken staan van een thema, gekoppeld aan één van de vijf rollen. Volgens de studenten en de alumni is het programma samenhangend en zijn de verschillende programmaonderdelen goed op elkaar afgestemd. Vooral in de differentiaties is de samenhang goed. Uit de SSA-enquete 2005 blijkt dat 83% van de studenten tevreden is over de samenhang tussen de studieonderdelen in het studieprogramma (deeltijdstudenten; 78%). Facet 2.4 Studielast Goed Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De onderwijskaders van de hogeschool voorzien in criteria waaraan opleidingen dienen te voldoen wat betreft onderwijsaanbod, programmering en organisatie. Een van de doelen is de studeerbaarheid van de programma s te vergroten. Op grond van 24 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

25 deze afspraken is het studiejaar ingedeeld in 4 periodes. Verder omvat een onderwijsperiode maximaal 5 studieonderdelen, samen 15 credits en maximaal 7 toetsen. De herkansing is standaard geprogrammeerd in week 8 van de volgende onderwijsperiode. Binnen een studiejaar heeft de student recht op één herkansing per toets. In de studiehandleidingen zijn de studieactiviteiten beschreven in de vorm van studietaken met de bijbehorende studielast. De studielast wordt met behulp van verschillende instrumenten gemeten; de blokenquête is daarbij de meest direct op de onderwijsuitvoering volgende meting. De resultaten van de blokenquête zijn volgens de opleiding meer indicatief dan de meting in de SSA. De begrote studielast kan op basis van de uitkomsten worden bijgesteld. Uit de blokenquêtes blijkt dat studenten gedurende het eerste en tweede jaar 28 tot 39 uur per week aan hun studie besteden. Uit de SSA-enquete 2005 blijkt dat de studenten van de opleiding Verpleegkunde gemiddeld 23,6 uur per week aan hun studie besteden. In vergelijking met de voorgaande meting (2003) is er sprake van een afname. Deeltijdstudenten besteden naar eigen zeggen gemiddeld 19,8 uur per week aan hun studie. Ten opzichte van 2003 is er sprake van een stijging van het aantal uren. Deeltijdstudenten besteden gemiddeld minder tijd aan hun studie; dit verschil is te verklaren uit het feit dat deeltijdstudenten op basis van eerder verworven competenties (EVC s) minder studiepunten hoeven te behalen en naast hun studie meer werken. Studenten krijgen feedback van docenten, ook op tussenproducten. Studieloopbaanbegeleiding vormt een apart studieonderdeel en komt in alle leerjaren aan bod (zie facet 4.2). Studieresultaten zijn altijd op te vragen in het elektronische registratiesysteem ProgRESS. Het panel heeft van de studenten vernomen dat er geen belangrijke factoren zijn die de studeerbaarheid van het programma negatief beïnvloeden. Wel is er volgens sommige studenten sprake van piekbelasting. De oorzaak hiervan blijkt uitstelgedrag van studenten te zijn en niet de programmering. De contacttijd bij de deeltijdopleiding is geconcentreerd op één dag per week. De spreiding van de studielast van het theoretische deel van het curriculum voldoet aan de norm. Op basis van werkzaamheden in de praktijk kan vrijstelling worden verleend voor de eerste stage en kan stage worden gelopen parallel aan het theorieprogramma. Met het oog op een goede studielast maken deeltijdstudenten in overleg met hun studieloopbaanbegeleider een planning op maat. De opleiding schrijft in de zelfevaluatie dat naar aanleiding van evaluaties met studenten en instellingen de studielast van de duale variant kritisch is bekeken. Er zijn aanpassingen doorgevoerd door action-learning opdrachten samen te voegen. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 25

26 Facet 2.5 Instroom Goed Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Op het gebied van werving en voorlichting ontplooit de opleiding activiteiten als open dagen, diverse meeloopdagen voor scholieren in de hoogste klassen van het voortgezet onderwijs, aparte voorlichtingsbijeenkomsten voor MBO-V ers en specifieke voorlichting voor aspirant-deeltijdstudenten. Deze activiteiten worden schriftelijk geëvalueerd en kunnen leiden tot aanpassingen in het programma. De opleiding schrijft in het zelfevaluatierapport dat het aantal aanmeldingen hoog is en dat de evaluatie van de externe communicatie uitwijst dat de waardering van de bezoekers hoog is. De academie biedt een 4-jarige voltijdse en een voltijdse versnelde route (3,5 jaar) aan voor studenten met een diploma havo, vwo, hbo of wo. Er worden geen specifieke profiel- of vakkenpakketeisen gesteld, maar een profiel natuur en maatschappij (met scheikunde en biologie) wordt aanbevolen. Op grond van EVC s zijn voor studenten met een mbo-, hbo- of wo-diploma vrijstellingen mogelijk. Studenten die hiervoor in aanmerking willen komen, kunnen een verzoek indienen bij de examencommissie. Voor studenten die instromen zonder standaard-vooropleiding wordt een instroomassessment ontwikkeld om EVC s vast te stellen. Het instroomassessment is in juli 2006 operationeel. Instromende studenten vanuit de MBO-V (niveau 4) kunnen een 2,5 jarig programma volgen. Deze studenten wordt 90 credits vrijstelling verleend (60 credits voor het propedeuseprogramma en 30 credits voor de tweedejaars stage). Studenten van 21 jaar en ouder die niet aan de formele toelatingseisen voldoen, kunnen hiervan worden vrijgesteld na onderzoek door de toelatingscommissie (de 21+ regeling). De opleiding heeft een enquête gehouden om de motieven van instromende studenten te onderzoeken. Uit de resultaten blijkt dat studenten kiezen voor de opleiding Verpleegkunde Groningen vanwege het beroep, de praktijkgerichte opleiding en de stad. Ook blijkt dat een aantal studenten de opleiding beschouwt als een parkeerstudie voor de opleiding Geneeskunde. De opleiding werkt samen met verschillende ROC s. Om een goede aansluiting op de competenties van instromende studenten te realiseren, is gezamenlijk een doorstroom-module ontwikkeld. Uit de SSA-enquete 2005 blijkt dat 76% van de studenten tevreden is over de aansluiting van de studie op de vooropleiding (deeltijdstudenten: 89%). 26 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor

27 Facet 2.6 Duur Goed Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbobachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding Verpleegkunde biedt haar onderwijs (conform het onderwijskader van de hogeschool) aan in periodes van 10 weken. Een studiejaar omvat vier blokken met een omvang van 15 credits. Een studiejaar kent een omvang van 60 credits, waarbij 1 credit staat voor 28 studiebelastingsuren. De propedeuse omvat vier blokken en heeft een omvang van 60 credits. De hoofdfase bestaat uit 12 blokken, zijnde 180 credits. De totale omvang van de opleiding bedraagt 240 credits. Hiermee voldoet de opleiding aan de formele eisen. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het didactisch concept van de opleiding staat competentiegericht leren in de beroepspraktijk centraal. Voorts is er aandacht voor zowel kennisverwerving als het toepassen van kennis. In het opleidingskader Curriculum 2002 zijn de didactische uitgangspunten vastgelegd. De didactische uitgangspunten zijn verder uitgewerkt naar leerlijnen, studiejaren, stages en studieloopbaanbegeleiding. In het programma worden vijf leerlijnen onderscheiden: integrale leerlijn, conceptuele leerlijn, vaardigheden leerlijn, ervarings- en reflectie leerlijn, studieloopbaanbegeleiding leerlijn. Binnen deze leerlijnen verrichten studenten verschillende typen leeractiviteiten door verschillende soorten opdrachten. Studenten worden gestimuleerd tot zelfwerkzaamheid en zelfsturing. De studiehandleidingen bieden de student de mogelijkheid zich aan de hand van taakgerichte opdrachten de gewenste kennis, vaardigheden en attitudes eigen te maken. Kennisverwerving gebeurt in toenemende mate door studenten zelf met gebruikmaking van schriftelijk en digitaal studiemateriaal. Veel gehanteerde werkvormen zijn probleemgestuurd en projectgecentreerd onderwijs. Ook wordt gebruik gemaakt van hoor- en werkcolleges, practica, trainingen en intervisie. De groepsgrootte is afhankelijk van de onderwijsvorm. Het onderwijs in de integrale- en in de vaardigheden leerlijn is geprogrammeerd in groepen van 15 tot maximaal 30 studenten. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor 27

28 Binnen het programma is er sprake van een zorgvuldige opbouw van steeds complexere beroepstaken. De student neemt in toenemende mate zelf verantwoordelijkheid voor zijn leerproces. In de duale opleiding nemen de integrale leerlijn en ervarings- en reflectieleerlijn een centrale plaats in. De integratie van theorie en praktijk zijn daarbij het uitgangspunt. Er wordt veel gewerkt met action-learning opdrachten. Studenten zijn tevreden over deze opdrachten; in enkele gevallen vinden de studenten de opdrachten te vaag. De opleiding is in 2002 gestart met het laten volgen van docenten van de HG-cursus De coachende docent, waarin de leerlijnen en het oefenen met werkvormen centraal staan. Twaalf docenten hebben de cursus afgerond. Uit blokevaluaties blijkt dat studenten redelijk tevreden zijn over de mate waarin de werkvormen passen bij de doelen van het programma (scores van 6,2 tot 6,6 op 10- puntsschaal). Op basis van de uitkomsten van de blokevaluaties waardeert het panel dit facet met het oordeel voldoende. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Op basis van de richtlijnen van de hogeschool heeft de opleiding de nota Toetsbeleid Academie voor Verpleegkunde (2005) opgesteld. Belangrijke uitgangspunten zijn: de kwaliteit van de toetsing is zodanig dat gecontroleerd kan worden of de student de beoogde competenties heeft verworven, toetsvorm en toetsinhoud zijn congruent met de inhoud van het onderwijs, toetsing is transparant. De opleiding beschikt sinds september 2005 over een toetscommissie. Deze commissie voert het toetsbeleid uit. Ook is de commissie verantwoordelijk voor het verder ontwikkelen en bijstellen van het toetsbeleid, het doen van voorstellen om de kwaliteit van de toetsen te verhogen, het uitvoeren van de toetscyclus, het up-to-date houden van de toetsmatrix en het bijhouden van het toetsarchief. Het toetsbeleid vormt een integraal onderdeel van het onderwijs en toetsmomenten maken deel uit van het onderwijs of sluiten hier direct op aan. Het is van belang vooral het beoogde leerresultaat te toetsen. Dit betekent volgens de opleiding contextgebonden en integratief toetsen. Voor elk studieonderdeel is de wijze van toetsing beschreven in het moduleboek. De opleiding past een variatie aan toetsvormen toe waarbij gebruik wordt gemaakt van zowel individuele prestaties als groepsproducten. Gehanteerde toetsvormen zijn gesloten vragen, open vragen, mondelinge toetsen, presentaties, verslagen, opdrachten, vaardigheidstoetsen, professionele producten, portfolio s, assessments. Ook is er soms sprake van een aanwezigheidsplicht. Voorts wordt ook gebruik 28 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, Opleiding tot Verpleegkundige hbo-bachelor