Avans Hogeschool s-hertogenbosch

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Avans Hogeschool s-hertogenbosch"

Transcriptie

1 Avans Hogeschool s-hertogenbosch Opleiding: Technische Informatica; hbo-bachelor Variant: voltijd Croho: Visitatiedatum: 28 maart 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, augustus 2007

2 2/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 17 Onderwerp 3 Inzet van Personeel 24 Onderwerp 4 Voorzieningen 27 Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 29 Onderwerp 6 Resultaten 33 Deel C Bijlagen 37 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 38 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 43 Bijlage 3: Bezoekprogramma 46 Bijlage 4: Overzichtslijst van de door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 51 Bijlage 5: Competentieset Bachelor of ICT 53 NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 3/70

4 4/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 5/70

6 6/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Technische Informatica van de Avans Hogeschool, locatie s-hertogenbosch heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in januari 2007, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op 28 maart In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: De heer ing. A.A. Vreven (voorzitter); De heer drs. ing. J.M. van Zonneveld domeinpanellid); De heer P.A. Spiele (studentpanellid); Mevrouw drs. M.E. Voorthuis (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De opleiding Technische Informatica (TI) vormt een onderdeel van de Academie voor Industrie en Automatisering (AI&I) van de Avans Hogeschool. Avans Hogeschool heeft in een Meerjarenbeleidsplan haar missie geformuleerd: Zij wil een topinstituut zijn dat toekomstige beroepsbeoefenaren opleidt tot excellente professionals, die zichzelf en hun beroep voortdurend blijven ontwikkelen. Daarnaast wil zij voor specifieke bedrijven en organisaties een vanzelfsprekende partner zijn in het ontwikkelen en delen van kennis (MJB, ). In 2006 heeft de academie AI&I een start gemaakt met het aanpassen van haar missie en doelstellingen aan deze nieuwe hogeschoolmissie (Ontwikkelingsplan AI&I ). NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 7/70

8 De academie heeft in 2003 haar visie op leren, onderwijs en toetsen uitgewerkt in het Onderwijsconcept Academie voor Industrie en Informatica. Zij heeft deze visie in 2005 bijgesteld. Centrale elementen in het onderwijsconcept zijn: de centrale plaats van de student, het principe van leren leren, studeerbaarheid, competenties en flexibiliteit en vraaggestuurd onderwijs. De academie hanteert drie doelstellingen ten aanzien van de opleiding van studenten: ten eerste: de afgestudeerde kan goed functioneren in een technische omgeving in de eerste jaren van zijn loopbaan. Zij draagt er zorg voor dat de student zich voldoende technische kennis en vaardigheden eigen maakt en de juiste houding ontwikkelt om te kunnen functioneren. Ten tweede: de afgestudeerde heeft voldoende bekwaamheden om zich toekomstige (technisch) ontwikkelingen eigen te kunnen maken. De opleiding richt zich daarbij op het aanbrengen van een voldoende brede technische basis voor de student. Tevens draagt de opleiding er zorg voor dat de student de vaardigheid ontwikkelt om zich nieuwe kennis en vaardigheden eigen te kunnen maken. Ten derde: de opleiding bevordert de persoonlijke ontplooiing en het maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef van de student. De opleiding Technische Informatica sluit zich aan bij deze doelstellingen. Zij heeft als doel om embedded software engineers op te leiden. Specifiek aan de opleiding is de praktijkgerichtheid. De opleiding Technische Informatica is in 2002 van start gegaan en komt voort uit de opleidingen Informatica en Elektrotechniek. Vanaf 2004 is de opleiding als major ingebed in de Bachelor of ICT. Tijdens de visitatie (in de eerste helft van 2007) waren het eerste en het tweede jaar van de nieuwe bacheloropleiding in uitvoering. Het derde en het vierde jaar vielen nog onder de oude opleiding Technische Informatica, die is gestart in Het aantal studenten TI bedraagt thans 70. Het kernteam aan docenten omvat 3 fte. Een deel van het onderwijs wordt verzorgd door docenten van de andere opleidingen uit de Academie, met name uit de opleiding Informatica. In februari 2006 zijn de eerste studenten Technische Informatica afgestudeerd. Ten tijde van de visitatie waren dat elf studenten. De opleiding heeft uitsluitend een voltijd variant. Aangezien het om een nog jonge opleiding gaat, is het voor de eerste keer dat zij wordt gevisiteerd. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA (2006). Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. 8/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

9 De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. In de maanden februari en maart 2007 bereidden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek, dat plaatsvond op 28 maart Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQAauditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in mei 2007 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in juni 2007 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in augustus 2007 en ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 9/70

10 1.4 Oordeelsvorming In paragraaf 1.5 wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 10/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

11 1.5 Oordelen per onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Oordeel Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen voldoende 1.2 Niveau bachelor goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed Totaaloordeel positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed 2.4 Studielast goed 2.5 Instroom goed 2.6 Duur voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed 2.8 Beoordeling en toetsing goed Totaaloordeel positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen HBO goed 3.2 Kwantiteit personeel goed 3.3 Kwaliteit personeel goed Totaaloordeel positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen goed 4.2 Studiebegeleiding voldoende Totaaloordeel positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Evaluatie resultaten goed 5.2 Maatregelen tot verbetering goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld goed Totaaloordeel positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau voldoende 6.2 Onderwijsrendement voldoende Totaaloordeel positief Doelstellingen opleiding Het panel beoordeelt het facet 1.1 Domeinspecifieke eisen met een voldoende en de facetten 1.2 Niveau bachelor en 1.3 Oriëntatie HBO bachelor met een goed. Het oordeel over onderwerp 1: Doelstelling van de opleiding is derhalve positief. NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 11/70

12 Programma Het panel beoordeelt de facetten 2.1 Eisen HBO, 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma, 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma, 2.4 Studielast, 2.5 Instroom, 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud, 2.8 Beoordeling en toetsing met een goed. En aan de criteria van facet 2.6 Duur is voldaan. Het oordeel over onderwerp 2: Programma is derhalve positief. Inzet van personeel Het panel beoordeelt de facetten 3.1 Eisen HBO, 3.2 Kwantiteit personeel en 3.3 Kwaliteit personeel met een goed. Het oordeel over onderwerp 3: Inzet van personeel is derhalve positief. Voorzieningen Het panel beoordeelt het facet 4.1 Materiële voorzieningen met een goed en 4.2 Studiebegeleiding met een voldoende. Het oordeel over onderwerp 4: Voorzieningen is derhalve positief. Interne kwaliteitszorg Het panel beoordeelt de facetten 5.1 Evaluatieresultaten, 5.2 Maatregelen tot verbetering en 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld met een goed. Het oordeel over onderwerp 5: Interne kwaliteitszorg is derhalve positief. Resultaten Het panel beoordeelt het facet 6.1 Gerealiseerd niveau en 6.2 Onderwijsrendement met een voldoende. Het oordeel over onderwerp 6: Resultaten is derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op de zes de onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 13/70

14 14/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen voldoende Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding Technische Informatica (TI) bestaat als zelfstandige opleiding sinds 2002 en komt voort uit de opleidingen Informatica en Elektrotechniek. Voor deze opleidingen zijn landelijke competenties beschikbaar, die zijn beschreven in de documenten Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel: Bedrijfskundig Informaticus, Technisch Informaticus (HBO-I platform, augustus 2000). De opleiding TI heeft deze landelijke competenties verder ontwikkeld tot een eigen set van competenties en heeft hier een eigen (tiende) competentie aan toegevoegd, namelijk het kunnen doorgronden van een hardware platform (de analysefase). De nieuwe set competenties is later samengevoegd met de nieuwe landelijke competenties van 2004 uit het document: Bachelor of ICT, een competentiegerichte profielbeschrijving (HBO-I stichting, december 2004). Deze set is besproken met de Adviesraad in oktober Dit geldt eveneens voor het beroepsprofiel, het opleidingsprofiel en het ontwerp van de opleiding. De Academiedirectie en de opleiding participeren in het landelijk HBO-I platform. De opleiding profileert zich door nadruk te leggen op technische processen en technische informatiesystemen, zodat functioneren in een omgeving van bijvoorbeeld embedded systems mogelijk wordt. Deze keuze komt voort uit het feit dat de opleiding een duidelijke toegevoegde waarde vanuit het veld ziet in kennis gepositioneerd op het snijvlak van de software kennis, vanuit de informatica discipline en hardware kennis vanuit de elektronica discipline. Het opleidingsprofiel van de opleiding is ook gebaseerd op internationale ontwikkelingen binnen het domein. De opleiding heeft het landelijk profiel internationaal vergeleken en heeft een beleidsnotitie Internationalisering geschreven (Avans Beleidskader Internationalisering 2006 en Avans Hogeschool ambitie met betrekking tot Internationalisering ). Het panel vraagt zich af of de opleiding niet teveel hinkt op twee gedachten, door enerzijds een brede opleiding te willen zijn en anderzijds ook te kiezen voor verdieping. Deze tweeslachtigheid wordt mogelijk mede veroorzaakt door het verwachtingspatroon van (buitenlandse) vakgenoten. De leden uit het werkveld met wie het panel heeft gesproken, verschilden van mening over de vraag of de door de opleiding gemaakte keuze om een brede opleiding te zijn, beantwoordt aan de vragen vanuit het werkveld en inderdaad een verbetering is. Het panel deelt deze twijfel en komt op basis van deze afweging tot het oordeel voldoende in plaats van goed. NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 15/70

16 Facet 1.2 Niveau bachelor goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft haar eigen competenties (zie facet 1.1) getoetst aan de Dublin descriptoren. De resultaten hiervan zijn beschreven in twee documenten: het Opleidingskader TI, en in de notitie Vertaling Dublin descriptoren naar eindkwalificaties Een voorbeeld van zo n vertaling is de van de Dublin Descriptor Toepassen van Kennis en inzicht afgeleide set competenties: het uitvoeren van een procesanalyse, het uitvoeren van een informatieanalyse, het specificeren, ontwerpen, bouwen en implementeren van informatiesystemen, het specificeren van een infrastructuur, het exploiteren en beheren van informatiesystemen, het doorgronden van een hardwareplatform, het gestructureerd en analytisch denken en handelen, het beheersen van aspecten die samenhangen met de beroepsuitoefening, het leiding geven, het communiceren, het werken in een multidisciplinair team en het zelfverantwoordelijk en projectmatig werken. De aan deze Dublin Descriptor gerelateerde kwalificaties van de stage en het afstuderen zijn: probleemgericht kunnen werken, het hebben van voldoende communicatieve bekwaamheden, zich als professional verder kunnen ontwikkelen en oplossingen voor problemen kunnen ontwikkelen, beoordelen en overdragen. De beide door de opleiding gehanteerde landelijke profielen (zie facet 1.1) sluiten aan bij internationale ontwikkelingen (Bachelor of ICT- en competentiegerichte profielbeschrijving, (HBO-I stichting december 2004), Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel, Bedrijfskundig Informaticus, Technisch Informaticus, (HBO-I platform, 2000). In het blokboek Afstudeerprojecten-werkprocessen, (juli 2004) zijn als toetsingscriteria de HBO kernkwalificaties van de commissie Fransen opgenomen. Het panel is van oordeel dat de opleiding er goed in is geslaagd om met haar eigen eindkwalificaties aan te sluiten bij zowel de landelijke, als de internationale beschrijvingen van het HBO-bachelorniveau. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. 16/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

17 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De competenties van de opleiding zijn voornamelijk gebaseerd op de in 2004 landelijk ontwikkelde competenties (zie facet 1.1). De opleiding heeft haar beroepsprofiel, de inhoud van de opleiding en haar set met competenties en ontwerpvaardigheden besproken in de bijeenkomsten van de Adviesraad voor de bachelor of ICT. Deze raad is voortgekomen uit de bestaande Adviesraad voor Informatica. In de nieuwe raad hebben zes leden zitting voor de opleiding Technische Informatica. De Raad is in haar nieuwe vorm tweemaal bij elkaar gekomen. De opleiding leidt op tot het beroepenveld van de technisch software engineer. De belangrijkste taken waar een afgestudeerd technisch software engineer mee te maken krijgt zijn: systematisch ontwerpen, bouwen en testen van software, hierbij gebruikmakend van de gangbare hulpmiddelen, de zogenoemde ontwikkeltools. Deze software wordt vaak gebruikt in technische toepassingsgebieden, zoals in apparatuur (embedded software) of in de besturing van een technisch proces. Vanwege het feit dat een technisch software engineer te maken krijgt met collega s, opdrachtgevers, gebruikers en teamleden is het van belang dat hij goed kan samenwerken en communiceren gedurende het hele proces van de totstandkoming van de software, zowel tijdens het ontwerp en de ontwikkeling, de productie, de testfase, het onderhoud en het gebruik (de exploitatie) en de verkoop en advisering. De opleiding heeft twee afstudeerrichtingen: Technische Informatica (TI) en Commercieel Ingenieur (CI). Afgestudeerden van TI kunnen onder andere terecht bij een technisch softwarehuis of een product-ontwikkelafdeling van een groot bedrijf. Afgestudeerden van CI worden opgeleid tot Inkoper, Accountmanager of Productmanager. De huidige elf afgestudeerden van de opleiding zijn allen werkzaam in de functie van software engineer op HBO-niveau of doen een vervolgopleiding (Notitie Overzicht werkkring alumni 2005). Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 17/70

18 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de opleiding neemt de praktijkcomponent een belangrijke plaats in. Probleemgestuurd onderwijs, practica en projecten zijn centrale onderdelen van het curriculum (Onderwijsconcept AI&I 2005). De projecten zijn gebaseerd op actuele problemen in de beroepspraktijk. Studenten noemden de projecten een sterk punt van de opleiding. Veel aandacht wordt in de opleiding besteed aan het praktische programmeer- en modelleeronderwijs (Opleidingskader TI). Ook vaardigheden nemen een belangrijke plaats in en worden aangeleerd met behulp van activerende werkvormen zoals practica, workshops en projecten (Opleidingskader TI). Ook de stages en de afstudeeropdrachten borgen de relatie met de praktijk. Het sinds 2004 bestaande lectoraat Automatisering levert ook kennis over de actuele beroepspraktijk. Eén docent neemt deel aan de kenniskring. Hij zorgt voor de transfer van kennis in het curriculum. In het kader van het lectoraat begeleidt de opleiding een aantal studenten dat voor hun stage en afstuderen projecten uitvoeren bij onder andere SiTel semiconductor. Ook participeert de opleiding in de Euregionale proeftuin Embedded Systems (ESS, november 2004). Hierin wordt de samenwerking met het MKB geïntensiveerd. De opleiding voert regelmatig overleg met de Adviesraad over actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk (zie ook facet 1.3). Deze raad is bachelorbreed samengesteld en telt zes leden die de opleiding TI vertegenwoordigen. De Raad is tot op heden tweemaal bijeen geweest. Het panel heeft notulen van deze bijeenkomsten gezien. In het onderdeel Capita Selecta wordt aandacht besteed aan toegepast onderzoek. Het panel heeft geconstateerd dat in de opleiding gebruik wordt gemaakt van actuele (inter)nationale vakliteratuur. Het actueel houden van de literatuur gebeurt in overleg met een informatiespecialist van het Leer- en Innovatiecentrum (LIC) De onderwijscommissie ziet toe op de actualiteit van de beroeps- en opleidingsprofielen. Hierbij zijn zowel het werkveld en de docenten betrokken. Voor de minoren worden projecten ontwikkeld in samenwerking met het bedrijfsleven (Projectplan Bachelor of ICT 2005). De opleiding heeft een aantoonbare sterke praktijkcomponent, zo heeft het panel vastgesteld. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. 18/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

19 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het curriculum van de opleiding is in principe beroepsgericht, procesgericht, studentgericht en omgevingsgericht. Het curriculum is gebaseerd op competenties, die aansluiten bij de competenties van de Bachelor of ICT. De hiervoor geformuleerde competenties zijn getoetst aan de Dublin Descriptoren. De door de opleiding geformuleerde competenties en de daaronder liggende vakinhouden en vaardigheden zijn geconcretiseerd in leerdoelen per studieonderdeel en blok. In het eerste jaar staat de algemene oriëntatie op het werkgebied van de Informaticus centraal. In blok 1 in het eerste semester wordt in (werk)colleges en PGO-opdrachten gewerkt aan de beroepsspecifieke competenties. In het tweede semester wordt gewerkt in projecten, die worden ondersteund door (werk)colleges en practica. In het tweede studiejaar is het project de belangrijkst werkvorm, weer ondersteund door colleges en practica. In het derde studiejaar gaat de student een semester op stage. In het tweede semester van het derde jaar kiest de student een minor, die wordt aangeboden in zijn domein of een minor naar eigen interesse. In de minoren wordt ook gewerkt met projecten. Deze hebben een hogere realiteitsgehalte dan de voorafgaande projecten. In het eerste semester van het vierde jaar kiest de student de tweede minor. In het tweede semester van dit jaar doet hij zijn afstudeeropdracht. In elk blok, c.q. semester staat een aantal competenties en leerdoelen centraal. Deze staan beschreven in de elektronische blokcourses. Ook voor de stage en het afstuderen zijn competenties geformuleerd, die zijn beschreven in blokboeken, respectievelijk het Blokboek stage en het Blokboek afstuderen. Per studieonderdeel is een werkmap beschikbaar, waarin de leerstof wordt omschreven, inclusief de leerdoelen, zo heeft het panel vastgesteld. Het niveau van de competenties van de opleiding wordt via indicatoren aangegeven. Dit heeft de opleiding tot nu toe gerealiseerd voor één blok. Evaluatiegegevens laten zien dat de studenten en de alumni tevreden zijn over de mate waarin het curriculum mogelijkheden biedt om de eindkwalificaties te realiseren. Het panel onderschrijft deze conclusie. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding zorgt zowel voor een horizontale als een verticale samenhang van het programma. Voor de borging van de horizontale samenhang worden thema s per onderwijsperiode/semester behandeld. Binnen elke periode en elk semester wordt zoveel mogelijk afstemming gerealiseerd van PGO, practica, projecten en vakonderdelen. NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 19/70

20 De verticale samenhang wordt geborgd door expertiseteams van docenten. Zij bewaken de onderscheiden leerlijnen, die zijn beschreven in de notitie Leerlijnen De leerlijnen hebben betrekking op de combinatie van vakkennis en vakmatige vaardigheden. Het onderwijs van het nieuwe programma kent de volgende leerlijnen: programmeren, ontwerpen, internettechnieken, database en software engineering. In de nieuwe opleiding is het eerste jaar breed van opzet (ICT). In dit jaar krijgen studenten een algemene oriëntatie op het werkgebied van de Informaticus (het ICT werkveld) en een oriëntatie op de majors. In het tweede jaar verdiept de student zich door middel van de gekozen major. Thema s hierin zijn databases en internet: programmeren en modelleren. De eerste helft van het derde jaar omvat een stage en in de tweede helft van dit jaar specialiseren studenten zich via een minor. Deze specialisering wordt gecontinueerd in het vierde jaar, ook weer via een minor. De tweede helft van het vierde jaar voeren studenten in opdracht van een bedrijf een afstudeeropdracht uit. De onderwijscommissie bespreekt na elk blok de samenhang ervan. Studenten zijn tevreden over de samenhang, zo blijkt uit de resultaten van het Student Tevredenheids Onderzoek (STO) en de Keuzegids. Ook de studenten, zowel uit het oude, als uit het nieuwe programma, met wie het panel heeft gesproken, toonden zich tevreden over de samenhang van het programma. Facet 2.4 Studielast goed Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Om de studeerbaarheid van het programma zoveel mogelijk te waarborgen, is het studieprogramma opgebouwd uit vier blokken van tien weken. Per blok zijn 15 EC geprogrammeerd. Per studieonderdeel wordt in de blokcourses en courses per moduul het aantal SBU beschreven. De lessentabellen van de blokken zijn weergegeven in de Opleidingsspecifieke Studiegids. Via intranet worden studenten geïnformeerd over de lesroosters, tentamen- en inzageroosters (inclusief herkansingen). Indien daar aanleiding voor is en een student studievertraging heeft opgelopen, wordt in onderling overleg een individueel leerplan opgesteld. De regeling hiervoor is beschreven in de OER. De verdeling van de studielast over de blokken wordt periodiek geëvalueerd door de opleidingscommissie. Op basis van de resultaten hiervan worden indien nodig hierin wijzigingen doorgevoerd door de onderwijscommissie. De feitelijk gerealiseerde studielast is een vast onderdeel van de blokevaluaties. De resultaten ervan worden naar het management gestuurd. Uit het STO blijkt dat studenten niet tevreden zijn over de spreiding van de studielast. De score is 2.6 op een vijfpuntsschaal. Uit de 20/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

21 Keuzegids blijkt echter dat studenten wel tevreden zijn over de studeerbaarheid van het programma. In het verleden bleken de alumni niet tevreden over de spreiding van de studielast. Hun kritiek betrof twee blokken, zo blijkt uit het verslag van Exitgesprekken met afgestudeerden (juni, 2006). Inmiddels zijn de onderwerpen over de desbetreffende blokken beter verdeeld. De opleiding hanteert voor de propedeuse een Bindend Studie Advies van 45 EC. De studenten met wie het panel heeft gesproken, vertelden dat zij rond de 30 à 40 uur per week aan hun studie besteden. Zij herkenden de uitkomsten van het STO ten aanzien van de spreiding van de studielast niet en verklaarden de onvrede hierover uit het feit dat vermoedelijk alleen diegenen die ontevreden zijn de enquête hebben ingevuld. De respons op de enquête blijkt bovendien zeer gering, namelijk 11 van de 70 studenten respondeerden. De studenten met wie het panel heeft gesproken, hebben de studie tot nu toe niet als te zwaar ervaren, maar noemden een zeer goede motivatie een voorwaarde voor studiesucces. Ook zijn er volgens hen geen struikelvakken in het programma. Wel wordt wiskunde door de studenten als moeilijk ervaren. De opleiding heeft inmiddels wiskunde als zelfstandig vak uit het programma gehaald en geïntegreerd in andere onderdelen. Hiermee hoopt zij studenten het nut van wiskunde beter duidelijk te maken en de studeerbaarheid van het programma te verbeteren. Studenten vertelden het panel dat door deze maatregel de studeerbaarheid inderdaad is toegenomen. Facet 2.5 Instroom goed Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De eisen die de opleiding stelt aan de vooropleiding van studenten staan beschreven in de OER en de Academiebrede studiegids De opleiding wil met haar onderwijs in eerste instantie aansluiten bij studenten met een HAVO diploma. Zij dienen over één van de volgende profielen te beschikken: Natuur en Techniek, Natuur en Gezondheid, Economie en Maatschappij met wiskunde B1 of Cultuur en Maatschappij met wiskunde B1. Aan VWO-instromers worden geen profieleisen gesteld. Voor studenten met een MBO diploma is er een verkort traject van drie jaar. Dit was tot voor kort 2,5 jaar, maar is verlengd tot 3 jaar, vanwege het feit dat er geen specifieke TI-instroom meer is vanuit het MBO. Ook voor studenten met een VWO diploma is er een verkort traject van 3,5 jaar. De verkorte trajecten staan beschreven in de opleidingsspecifieke Studiegids Informatica en Technische Informatica (jaar 3 en 4). NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 21/70

22 De opleiding werkt samen met het Koning Willem 1 College in Den Bosch aan een doorlopende leerweg MBO-HBO (Ontwikkelingsplan AI&I, ). Procedures voor vrijstellingen staan beschreven in de Academiebrede studiegids Studenten die voldoen aan de instroomeisen en vrijstellingen wensen, kunnen deze bespreken met de instroomcoördinator (Academiebrede Studiegids en het OER). De studenten met wie het panel heeft gesproken, vertelden dat het verkrijgen van vrijstellingen niet gemakkelijk gaat. Het panel heeft begrip voor een zorgvuldige onderbouwing van vrijstellingen mits dit geen consequenties heeft aan het begin van de studie wat betreft de studievoortgang. De opleiding neemt een aantal maatregelen om de instroom te bevorderen. Zij verzorgt bijvoorbeeld lessen op HAVO- en MBO scholen. Verder kunnen belangstellende studenten een dag proefstuderen of een dag meelopen met een student. Voor havisten is er een speciaal HAVO-project. Zij kunnen drie dagen meelopen in de opleiding. De studenten met wie het panel heeft gesproken vertelden dat de opleiding overeenkomstig hun verwachtingen is. Ook uit de studentenevaluaties blijkt dat studenten in het algemeen tevreden zijn over de aansluiting op de vooropleiding en de voor de start van de opleiding ontvangen informatie. Met name vanwege de kleinschaligheid van de opleiding is er direct vanaf de start voldoende hulp en begeleiding van de docenten, bijvoorbeeld voor studenten die moeilijkheden hebben met wiskunde, gerelateerd aan specifieke vakken. Studenten krijgen voldoende ondersteuning en begeleiding, zo vertelden zij het panel. Het panel is van oordeel dat de opleiding er goed in is geslaagd om met haar werkvormen, zoals PGO en projectonderwijs aan te sluiten bij de werkvormen van de tweede fase van het voortgezet onderwijs. Ten aanzien van de voorlichting maakt de opleiding een onderscheid in interne en externe voorlichting. Interne voorlichting wordt gegeven op open dagen en avonden, via het proefstuderen, door meeloopdagen, door een oriëntatieochtend en een mbomiddag. Voorbeelden van externe voorlichting zijn voorlichtingsbijeenkomsten op toeleverende scholen, deelname aan opleidingsbeurzen en het verzorgen van lessen op de toeleverende scholen. Facet 2.6 Duur voldaan Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het programma heeft de duur van vier jaar en omvat 240 EC. Zij voldoet hiermee aan de formele omvang van 240 EC. 22/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

23 Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de documenten Onderwijsconcept AI&I 2005 en het Opleidingskader TI beschrijft de opleiding de uitgangspunten met betrekking tot de didactische inrichting van haar onderwijs. De opleiding is ingedeeld in vijf fasedoelen: de propedeuse, de hoofdfase voor de stage, de stagefase, de hoofdfase voor het afstuderen en de afstudeerfase (Opleidingskader TI). Zij maakt een onderscheid in diverse leeromgevingen: leeromgevingen met docenten, coöperatieve leeromgevingen en zelfinstructieleeromgevingen (Opleidingskader TI). De opleiding streeft ernaar om zoveel mogelijk beroepsgericht, studentgericht, procesgericht en omgevingsgericht te zijn. Competentiegerichtheid is een belangrijk aspect van de nieuwe opleiding. Deze neemt in de loop van de opleiding toe, vanuit de veronderstelling dat studenten zich eerst een aantal inhoudelijke en zelfsturende tools eigen moeten maken voordat zij zelfstandig kunnen werken. De belangrijkste onderwijsvormen die de opleiding hanteert om haar didactische principes te realiseren zijn PGO en projecten. In het eerste semester van de opleiding wordt PGO gebruikt en in de overige semesters projecten. Met deze opbouw hoopt de opleiding de studenten te leren om steeds zelfstandiger te werken. In de hoofdfase (voor de stage) is sprake van een sterke aansluiting tussen het project en de ondersteunende modulen. In de hoofdfase voor het afstuderen (in het vierde jaar) moeten studenten zelf steeds meer informatie opzoeken. Zij verwerven aanvullende of verdiepende informatie in de modulen. De projecten nemen in deze fase in omvang toe. Uit evaluatieresultaten (cursusevaluaties, STO en de landelijke onderzoeken) blijkt dat studenten tevreden zijn over de afstemming tussen de vormgeving en de inhoud. Het panel is van oordeel dat de opleiding er goed in is geslaagd om de meest passende werkvormen te vinden bij het door haar gehanteerde didactische concept. Dit geldt zowel voor de opleiding oude als de opleiding nieuwe stijl. Studenten toonden zich zeer tevreden over de werkvormen en met name over de projecten, die goed aansluiten bij de actuele praktijk. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing goed Criteria - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 23/70

24 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De academie AI & I heeft haar uitgangspunten en richtlijnen voor de toetsing beschreven in het Opleidingskader TI. In de Academiebrede Studiegids, de nota Toetsbeleid AI&I (2005). In de blokcourses en de moduulcourses wordt het toetsbeleid verder uitgewerkt. De opleiding maakt een onderscheid in assessments (toetsen van competenties) en (praktijk)tentamens. Hierdoor worden zowel de vaardigheden als de kennis getoetst. De opleiding heeft een begin gemaakt met een vertaling van de door haar nagestreefde competenties naar indicatoren in relatie tot assessen (Notitie Assessen met indicatoren in blok 4). In de propedeuse moeten studenten zogenoemde tussentoetsen maken met het doel om hen zoveel mogelijk actief met de stof te laten omgaan. Voor de toetsen, de projecten en opdrachten, de stages en de afstudeerwerken zijn criteria geformuleerd. Het panel heeft een aantal toetsen ingezien en is van mening dat deze van een goede kwaliteit zijn. Zij is te spreken over de (schriftelijke) feedback van de docenten op de toetsen. Uit de studentenevaluaties blijkt dat de studenten zeer tevreden zijn over de toetsing. Zij waarderen de aansluiting van de toets op de leerstof met een 4 (op een vijfpuntsschaal) en de toetsingscriteria met een 3,9. Afgestudeerden blijken over enkele aspecten van de toetsing iets kritischer te zijn (Verslag exitgesprek met afstudeerders, juni 2006). Zo zouden zij de tussentoetsen liever als deeltoetsen zien. Echter de opleiding heeft vanuit de didactische opzet bewust voor de vorm van tussentoetsen en niet voor deeltoetsen gekozen. Ook leveren deeltoetsen volgens de opleiding een aantal praktische problemen op. Een andere opmerking van de afgestudeerden betrof het min of meer informele karakter van de eindbeoordelingen van de projecten. Inmiddels hebben deze een formeler karakter gekregen. Onderwerp 3 Inzet van Personeel Facet 3.1 Eisen HBO goed Criteria - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bijna alle docenten van de opleiding hebben relevante beroepservaring, zo blijkt uit de door het panel bestudeerde CV's. Slechts één van de twintig bij de opleiding betrokken docenten heeft geen (actuele) beroepservaring. Docenten houden op een aantal manieren voeling met de beroepspraktijk, onder andere door projecten en opdrachten zo veel mogelijk overeenkomstig de beroepspraktijk op te zetten. Zij doen dit zo mogelijk in samenwerking met bedrijven. 24/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

25 Ten tweede: alle docenten hebben de taak om stages en afstudeerprojecten te begeleiden. Ook neemt één docent deel aan de kenniskring van het Lectoraat Industriële Automatisering. Daarnaast houden docenten voeling met de beroepspraktijk door het bijhouden van vakliteratuur, door lidmaatschappen en deelname aan beroepsverenigingen, door studiereizen en excursies, en door deelname aan de Adviesraad. Docenten onderhouden ook contacten met de beroepspraktijk door opdrachtgevers uit het beroepenveld in te zetten bij de beoordeling van de afstudeerprojecten. Studenten toonden zich in het gesprek met het panel tevreden over de actuele kennis van docenten over de beroepspraktijk en de hoeveelheid contacten die er zijn tussen de opleiding en de bedrijven. Ook blijkens evaluatieresultaten zijn de studenten tevreden met de vakinhoudelijke deskundigheid van de docenten (n.b. het gaat om een respons van 11 van de 70 studenten). De docenten toonden in het gesprek met het panel een grote mate van betrokkenheid bij de bedrijven, waar de studenten hun stages en afstudeerprojecten doen. Facet 3.2 Kwantiteit personeel goed Criteria - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uitgangspunten voor de personeelsformatie zijn beschreven in het Personeelsbeleidsplan AI&I Docenten werken 1659 uur op jaarbasis conform de CAO. Van deze uren is een aantal uren geoormerkt: 36 uur voor het niet opdraagbaar bijblijven, 130 uur voor opdraagbaar bijblijven, 90 leeftijdsuren voor personeel boven de 50 jaar bij een inzet van 1 fte en 180 leeftijduren voor personeel van 60 jaar en ouder bij een inzet van 1 fte. De academiedirectie stelt jaarlijks vast op basis van de studentaantallen hoe het aantal fte wordt verdeeld over de bacheloropleidingen. Zo wordt de docent-student ratio bepaald. Deze is voor de opleiding Technische Informatica voor :23,2. De opleiding beschikt over een kernteam van docenten van 3 fte (voor 70 studenten). De hiernaast benodigde docenten zijn afkomstig uit andere opleidingen van de academie, met name uit de opleiding Informatica. In de propedeuse zijn per docent 9,2 docenturen per student beschikbaar. Voor hoofdfase 1 zijn dit 11,3 docenturen en voor hoofdfase 2 12,8 uur per student. Het percentage ziekteverzuim in 2006 was 4,1%. In de voorafgaande jaren was dit 0,8 tot 1,1%. Het hogere ziekteverzuim in 2006 kan verklaard worden uit het feit dat twee docenten in dat jaar langdurig ziek waren. NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 25/70

26 De studenten hebben het panel laten weten dat er voldoende docenten zijn. Ook volgens enquêteresultaten zijn de studenten tevreden over de hoeveelheid docenten en over hun bereikbaarheid. Echter volgens deze enquête zijn zij niet tevreden over het aantal wekelijkse contacturen (score 2,55). De opleiding wijt dit voor een groot deel aan het beschikbare budget. Al eerder werd vermeld dat de respons op de enquête laag was (11 van de 70). Het panel hecht daarom beperkt belang aan de uitkomsten hiervan. Ondanks dat een deel van de docenten wordt aangetrokken vanuit de academie en niet fulltime bij de opleiding werkzaam is, heeft het panel de indruk gekregen dat de docenten een hecht team vormen. Gelet op het feit dat de respons op de enquête laag was en de studenten die het panel heeft gesproken de uitslag van de enquête niet herkenden, komt het panel tot het oordeel goed op dit facet. Facet 3.3 Kwaliteit personeel goed Criteria - Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding borgt de kwaliteit van de docenten onder andere door middel van een opleidingsbrede scholing. Centrale elementen in de scholing zijn: competentiegericht onderwijs, het begeleiden en uitvoeren van toegepast onderzoek en scholing in leerlijnenteams. Op Academieniveau wordt met betrekking tot de scholing van docenten een onderscheid gemaakt in groepsgebonden en individuele scholing. De individuele scholing wordt deels door de docent zelf bepaald en deels in overleg met het management. POP's en functioneringsgesprekken spelen hierbij een belangrijke rol. Hierin wordt de behoefte aan scholing van de docenten vastgelegd. Indien er problemen lijken te zijn wordt er ten behoeve van het functioneringgesprek gebruik gemaakt van het zogenoemde informantenformulier, dat door twee collega s wordt ingevuld. Uit de CV s van de docenten is het panel gebleken dat de meeste docenten veel kennis hebben van en ervaring in de beroepspraktijk, een voor een hbo-opleiding belangrijk punt. Zoals al eerder is vermeld, zijn de studenten te spreken over de kwaliteit van de docenten. 26/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

27 Onderwerp 4 Voorzieningen Facet 4.1 Materiële voorzieningen goed Criteria - De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Avans Hogeschool heeft gebouwen in Breda, s-hertogenbosch en Tilburg. Ten einde qua huisvesting tegemoet te komen aan de door de hogeschool beleden onderwijsvisie (leren leren en competentiegericht onderwijs), is er sprake van een vernieuwing van de huisvesting gericht op kwaliteitsverhoging en oppervlaktereductie. Na beëindiging van het project zal het aantal locaties teruggebracht zijn van negen naar vijf met een totaal oppervlak van m2 (exclusief de twee locaties van de kunstacademie). Een belangrijk resultaat van de vernieuwing moet een rijke leer- en werkomgeving zijn. Daartoe is het concept van Xplora uitgedacht. Xplora maakt deel uit van het Leer- en Innovatiecentrum (LIC). Het LIC ondersteunt bij de onderwijsontwikkelingen van Avans. Studenten vinden in Xplora verschillende soorten werkplekken: individuele en groepswerkplekken, stilteplekken en vergaderplaatsen. Door het draadloze netwerk in het hele gebouw kunnen ze overal met de eigen laptop werken. Er is ook een grote variatie aan andere voorzieningen, zoals een internetcafé, multimediaondersteuning, boeken, tijdschriften, databanken en zelfs een televisieopnamestudio. Docenten nemen een actieve plaats in binnen Xplora en kunnen ter plekke groepjes studenten begeleiden. Informatieadviseurs adviseren bij het zoeken naar informatie voor studieopdrachten en multimediamedewerkers helpen bij het voorbereiden van presentaties en mogelijke andere producties. Alle drie de hoofdlocaties in Breda, Tilburg en s-hertogenbosch hebben zo n Xplora. De openingstijden zijn ruim: ze zijn dagelijks in bedrijf van 8:00 tot 21:30 uur (vrijdags tot 17:00 uur) en zijn ook op zaterdag open. In de locaties van de kunstacademie blijft een eigen mediatheek gehandhaafd en wordt er geen gebruik gemaakt van het Xplora-concept. Studenten van de opleiding TI maken naast Xplora gebruik van een voor hen meer geavanceerd eigen netwerk. Naast Xplora beschikken alle locaties over onderwijsruimtes van gangbaar formaat en kwaliteit: grotere en kleinere theorieruimten, projectkamers, PC-lokalen en practica. Ze zijn voorzien van conventionele projectieapparatuur en/of digitale (beamers) Door Avans worden pc-werkplekken voor studenten aangeboden in een verhouding 1 pc op 8,6 studenten (landelijk 1:9,6) Het softwareaanbod bestaat uit de algemene kantoor- en internetapplicaties en zo n 600 onderwijsgerelateerde applicaties. De hogeschool beschikt over een Intranet en Blackboard voor algemene curriculuminformatie. NQA - visitatie visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt) 27/70

28 Uit gegevens van het STO 2006 blijkt dat de AVANS studenten overwegend tevreden zijn met huisvesting, ICT en overige voorzieningen. Een aantal lagere scores wordt in sterke mate bepaald door de gevolgen van de (ver)nieuwbouw en (her)huisvesting. Het panel, dat de generieke audit heeft uitgevoerd, heeft tijdens de audit het pas geopende Xplora in Breda kunnen bekijken. Eerder had het al de Xplora in de locatie s-hertogenbosch gezien. In het document Besturing van de nieuwe organisatie van Avans Hogeschool 2004 worden de functies en taken van de ondersteunende diensten beschreven. De Academie sluit dienstverleningsovereenkomsten met de ondersteunende diensten DVO DIF; DVO LIC-Ai&I, DVO DMCS-AI&I. Het panel (dat de opleiding TI) visiteerde heeft tijdens de rondleiding kennis genomen van Xplora en geconstateerd dat het een dynamisch en groeiend concept is en nog in ontwikkeling is. Bijna alle TI-studenten hebben een eigen laptop, waardoor voor hen de Xplora-ruimtes minder relevant zijn. De opleiding beschikt over een eigen TI-lab. Deze biedt volgens de studenten met wie het panel heeft gesproken te weinig ruimte en mogelijkheden om als projectgroep op eigen initiatief te gaan werken. Echter, volgens de opleiding zijn dit soort ruimtes gerealiseerd in Xplora. Het aantal computers per student is binnen de Academie 1: 2,7 studenten en ligt dus boven de norm van de hogeschool (de computers zijn bestemd voor de studenten van de opleidingen Informatica, Technische Informatica en Elektrotechniek). Het panel vindt het aantal computers ruim bemeten. Zowel de docenten als de studenten van de opleiding TI zijn tevreden over de faciliteiten, zo blijkt uit het STO. Ondanks de opmerking van de studenten over het aantal beschikbare computers en werkgroeplokalen de piekuren komt het panel tot het oordeel goed. Facet 4.2 Studiebegeleiding voldoende Criteria - De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op de studievoortgang. - De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft de studiebegeleiding ontleend aan het document Opleidingskader Hogere Informatica (juli 2002). Op academieniveau is dit document verder uitgewerkt in het Kader voor studieloopbaanbegeleiding (2005) en een draaiboek StudieLoopbaanBegeleiding. De opleiding maakt een onderscheid in 1) studiebegeleiding en 2) studie- en loopbaanbegeleiding. De studiebegeleiding heeft betrekking op de voortgang van de studie en de studie- en loopbaanbegeleiding op het maken van keuzes en het nemen 28/70 NQA - visitatie Avans Hogeschool, s-hertogenbosch; opleiding Technische Informatica (vt)

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Elektrotechniek, hbo-bachelor Croho: 34267 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 3 juni 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2008 2/51 NQA -

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Tilburg

AVANS Hogeschool, Tilburg AVANS Hogeschool, Tilburg Opleiding: Technische Bedrijfskunde; hbo-bachelor Croho: 34421 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 9 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2008

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

Avans Hogeschool, s Hertogenbosch

Avans Hogeschool, s Hertogenbosch Avans Hogeschool, s Hertogenbosch Opleiding: Informatica Varianten: voltijd en duaal Visitatiedata: 5 en 6 oktober NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA - visitatie Avans Hogeschool s-hertogenbosch opleiding

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology

Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology Opleiding: Luchtvaarttechnologie, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 5 en 6 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, augustus

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nuao nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Logistics Engineering van de NHTV internationale hogeschool Breda datum

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Varianten: Civiele Techniek voltijd en duaal Visitatiedata: 29 en 30 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging

Nadere informatie

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Informatica, s-hertogenbosch

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Informatica, s-hertogenbosch AVANS Hogeschool HBO-Bachelor Informatica, s-hertogenbosch Netherlands Quality Agency (NQA) Oktober 2010 2/61 NQA AVANS Hogeschool s-hertogenbosch: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Informatica Managementsamenvatting

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool Leiden. Postbus 382 2300 AJ LEIDEN

Besluit. College van bestuur. Hogeschool Leiden. Postbus 382 2300 AJ LEIDEN College van bestuur Hogeschool Leiden Postbus 382 2300 AJ LEIDEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Personeel en Arbeid

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Media,

Nadere informatie

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten Document / Informatie P = Prettig ; N = Noodzakelijk Algemene input voor schrijven zelfevaluatie 1. (P) Interne rapport tussentijdse audit op onderwijskwaliteit/accre-ditatiewaardigheid Suggesties NQA

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 B ZWOLLE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Technische Bedrijfskunde; hbo-bachelor Croho: 34421 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 5 juni 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2008 2/57

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool College van bestuur Haagse Hogeschool Postbus 13336 2501 EH DEN HAAG Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: HBO-Rechten, bachelor Locaties: Arnhem en Nijmegen Croho: 39205 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 8 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Avans Hogeschool, s-hertogenbosch

Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Integrale veiligheid, hbo bachelor Croho: 39201 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 12 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek Studiejaar 2013-2014 Algemeen 1. Deze bijlage bij het algemene gedeelte van de Onderwijs- en examenregeling van Codarts is van toepassing

Nadere informatie

2. Bevindingen met betrekking tot het VBI-rapport

2. Bevindingen met betrekking tot het VBI-rapport Hogeschool Dirksen B.V. De heer D. van der Mark, directeur Postbus 3090 6802 DB ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Breda

AVANS Hogeschool, Breda AVANS Hogeschool, Breda Opleiding: Management, Economie & Recht HBO-bachelor Croho: 34435 Varianten: deeltijd Visitatiedatum: 26 maart 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2009 2/55

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Breda. HBO-Bachelor Technische Informatica

Avans Hogeschool, Breda. HBO-Bachelor Technische Informatica Avans Hogeschool, Breda HBO-Bachelor Technische Informatica Netherlands Quality Agency (NQA) Juli 2011 2/57 NQA Avans, Breda: Audit bestaande hbo-bacheloropleiding Technische Informatica Managementsamenvatting

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleidingen: Accountancy en Bedrijfseconomie, hbo-bachelor; Varianten: Accountancy voltijd/deeltijd/duaal Bedrijfseconomie voltijd Visitatiedatum: 27 juni 2006 Netherlands

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus 5375 6802 EJ ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Eindhoven

Fontys Hogescholen, Eindhoven Fontys Hogescholen, Eindhoven Opleiding: Technische Informatica, hbo bachelor; Croho: 34475 Variant: voltijd Visitatiedatum: 14 maart 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2007 2/49 NQA

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND. Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal. Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005

Hogeschool INHOLLAND. Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal. Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005 Hogeschool INHOLLAND Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2005 2 NQA - visitatie

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 5 februari 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, mei 2007

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van bestuur Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Elektrotechniek, hbo-bachelor; Croho: 34267 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 27 mei 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2008

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Heerlen

Hogeschool Zuyd, Heerlen Hogeschool Zuyd, Heerlen Opleiding: Technische Informatica, HBO Bachelor Croho: 34475 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 21 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2007 2/51 NQA - visitatie

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag

Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag Visitatiedatum: 31 oktober 2006 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). m ao * nederiands-viaam se accreditatie organisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd Visitatiedatum: 25 juni 2007 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool ,nvao r nederlands-vlaam se accreditatie organisatie S uif Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool datum

Nadere informatie

Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg. De handleiding. voor het schrijven van een opleidingskader

Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg. De handleiding. voor het schrijven van een opleidingskader Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg De handleiding voor het schrijven van een opleidingskader Zie ook Format voor het schrijven van een opleidingskader Colofon datum Januari 2015 Status Definitief Auteurs

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleidingen: Informatica en Technische Informatica; hbo-bachelor Locaties: Arnhem en Nijmegen Croho: 34479 (I) en 34476 (TI) Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum:

Nadere informatie

Fontys Hogescholen. Opleiding: Financial Services Management hbo bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: 34414 Locatie: Eindhoven

Fontys Hogescholen. Opleiding: Financial Services Management hbo bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: 34414 Locatie: Eindhoven Fontys Hogescholen Opleiding: Financial Services Management hbo bachelor Varianten: voltijd, deeltijd, duaal Croho: 34414 Locatie: Eindhoven Visitatiedatum: 8 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM. 1. Inleiding

College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM. 1. Inleiding College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus 25035 3001 HA ROTTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Maritiem

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs OCW Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs 22 mei 2003/Nr. WO/BS-2003/24136- II Nederlandse Accreditatie Organisatie 1 Opbouw accreditatiekader Het accreditatiekader voor bestaande opleidingen

Nadere informatie

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende.

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 GB ZWOLLE Besluit datum 10 februari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde van de Christelijke

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Tilburg

Avans Hogeschool, Tilburg Avans Hogeschool, Tilburg Opleidingen: Varianten: Bouwkunde, Bouwtechnische Bedrijfskunde en Civiele Techniek voltijd en duaal Visitatiedata: 4 en 5 november 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht,

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Eindhoven

Fontys Hogescholen, Eindhoven Fontys Hogescholen, Eindhoven Opleiding: Management Economie en Recht; hbo-bachelor Croho: 34435 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 16 april 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Sittard. Opleiding: Commerciële Economie Niveau: hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd

Hogeschool Zuyd, Sittard. Opleiding: Commerciële Economie Niveau: hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd Hogeschool Zuyd, Sittard Opleiding: Commerciële Economie Niveau: hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 26 en 27 september Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar. Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar. Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005 Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar Opleiding: Varianten: Werktuigbouwkunde voltijd en deeltijd Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2005 2 NQA visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Rotterdam. Postbus HA ROTTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Rotterdam. Postbus HA ROTTERDAM College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus 25035 3001 HA ROTTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van

Nadere informatie

Resultaten NSE Resultaten Domein Gezondheid, Sport en Welzijn. Mei Institutional Research Afdeling Informatievoorziening en Technologie

Resultaten NSE Resultaten Domein Gezondheid, Sport en Welzijn. Mei Institutional Research Afdeling Informatievoorziening en Technologie Resultaten NSE 2017 Resultaten Domein Gezondheid, Sport en Welzijn Mei 2017 Institutional Research Afdeling Informatievoorziening en Technologie 2 Inleiding Hogeschool Inholland (Inh) voert voor de dertiende

Nadere informatie

ICLON Powerpoint sjabloon

ICLON Powerpoint sjabloon ICLON Powerpoint sjabloon Een voorbeeld van een ICLON presentatie Piet Presentator & Co Copresentator (ICLON) Coby Collega (Leiden University) Max Medewerker (Instituut voor Cooperatie) [Congresnaam, Plaats,

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs OCW Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs 22 mei 2003/Nr. WO/BS-2003/24136-I Nederlandse Accreditatie Organisatie 1 Opbouw toetsingskader Het toetsingskader voor nieuwe opleidingen in het hoger

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen, Groningen

Hanzehogeschool Groningen, Groningen Hanzehogeschool Groningen, Groningen Opleiding: Elektrotechniek; hbo-bachelor Croho: 34267 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 15 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli 2008

Nadere informatie

Hanzehogeschool, Groningen

Hanzehogeschool, Groningen Hanzehogeschool, Groningen Opleiding: Technische Informatica, hbo-bachelor Croho: 34475 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 15 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2008 NQA - visitatie

Nadere informatie

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg 5 Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Master Special Educational Needs, bestaande uit 4 opleidingen: - de opleiding leraar speciaal onderwijs algemeen (LSO dt); - de opleiding leraar speciaal

Nadere informatie

AVANS Hogeschool; s-hertogenbosch

AVANS Hogeschool; s-hertogenbosch AVANS Hogeschool; s-hertogenbosch Opleiding: Bestuurskunde/Overheidsmanagement hbo-bachelor Croho: 34464 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 11 juni 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Communicatie, hbo bachelor Croho: 34405 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 10 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2007 2/63

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Breda

Avans Hogeschool, Breda Avans Hogeschool, Breda Opleiding: Communication & Multimedia Design, hbo-bachelor Croho: 34092 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 27 september 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Variant: Communicatie Systemen, hbo-bachelor; voltijd Visitatiedatum: 26 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006 2 NQA - visitatie Hanzehogeschool,

Nadere informatie

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Informatievergadering Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Wie zijn we? Besluit Vlaamse Regering Visitatieprotocol Planning ZER en beoordelingskader Visitatieproces Visitatiecommissie 23/04/2014 2

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs opleidingen hoger onderwijs Mededelingen OCenW Bestemd voor: Instellingen voor hoger onderwijs Bijlage 3: Wettelijk kader (WHW, hoofdstuk 5a: Accreditatie in het hoger onderwijs) Voorlichting Datum: 12

Nadere informatie

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Opleiding: Variant: Bachelor of Arts and Economics Voltijd Visitatiedatum: 28 september 2006 Netherlands Quality Agency (NQA ) Utrecht, december 2006 2 NQA - visitatie

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleidingen: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo-bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedata: 26 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Technische Natuurkunde, bachelor; Variant: voltijd Visitatiedatum: 31 januari 2007 Crohonummer: 34268 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, maart 2007

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Zeeland. Postbus AJ VLISSINGEN

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Zeeland. Postbus AJ VLISSINGEN College van Bestuur Hogeschool Zeeland Postbus 364 4380 AJ LISSINEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de

Nadere informatie

Fontys Hogeschool, Venlo

Fontys Hogeschool, Venlo Fontys Hogeschool, Venlo Opleiding: International Business Economics, hbo-bachelor; Varianten: voltijd Visitatiedatum: 22 februari 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006 2 NQA -

Nadere informatie

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Civiele Techniek

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Civiele Techniek AVANS Hogeschool HBO-Bachelor Civiele Techniek Netherlands Quality Agency (NQA) December 2010 2/57 NQA - Avans Hogeschool: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen Civiele Techniek Managementsamenvatting

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Toets Nieuwe Opleiding Opleiding: Embedded Systems Engineering Variant: HBO-bachelor voltijd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Toets Nieuwe Opleiding Opleiding: Embedded Systems Engineering Variant: HBO-bachelor voltijd Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Toets Nieuwe Opleiding Opleiding: Embedded Systems Engineering Variant: HBO-bachelor voltijd Visitatiedatum: 24 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskunde van de Hogeschool NCOi

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskunde van de Hogeschool NCOi nuao nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskunde van de Hogeschool NCOi datum 30 november 2017 onderwerp

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleiding: Management, Economie en Recht; hbo-bachelor, croho: 34435 Locatie: Zwolle Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 16 april 2009 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Haarlem

Hogeschool INHOLLAND, Haarlem Hogeschool INHOLLAND, Haarlem Opleiding: Business Engineering; hbo-bachelor Croho: 39233 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 7 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2008 2/62 NQA

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs Mededelingen OCenW Bestemd voor: instellingen voor hoger onderwijs Voorlichting Datum: 12 juni 2003 Kenmerk: WO/BS-2003/24136-I Datum inwerkingtreding: n.v.t. Geldigheidsduur beleidsregel: n.v.t. Juridische

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd. Visitatiedatum: 4 juni 2007

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd. Visitatiedatum: 4 juni 2007 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 4 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2007 2/54 NQA - visitatie

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Breda

Avans Hogeschool, Breda Avans Hogeschool, Breda Opleidingen: Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek en Chemie Varianten: Hbo-bachelor voltijd en duaal Visitatiedata: 20 en 21 oktober 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM

Besluit. College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus 25035 3001 HA ROTTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde

Nadere informatie

B Creative Technology

B Creative Technology B Creative Technology Onderdeel 3.3: Tabel (gemiddelden en aantallen) met tevredenheidsoordelen van de onderliggende items van de thema's Jaar 2013 2015 Mean Valid N Mean Valid N Mean Valid N Afwijking

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Breda

Avans Hogeschool, Breda Avans Hogeschool, Breda Opleidingen: Bedrijfskundige Informatica (BI) Informatiedienstverlening en management (IDM) Informatica (INF) Technische Informatica (TI) Varianten: Alle opleidingen voltijd, deeltijd

Nadere informatie

Besluit. Raad van bestuur. Saxion Hogescholen Enschede. Postbus KB ENSCHEDE

Besluit. Raad van bestuur. Saxion Hogescholen Enschede. Postbus KB ENSCHEDE Raad van bestuur Saxion Hogescholen Enschede Postbus 70000 7500 KB ENSCHEDE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Biologie

Nadere informatie

Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties

Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties 1 Inleiding In haar procedure van de accreditatie van bestaande opleidingen heeft de NAO een belangrijke plaats ingeruimd

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Nederland

Christelijke Hogeschool Nederland Christelijke Hogeschool Nederland Opleiding: Media en Entertainment Management hbo-bachelor, croho: 34952 Locatie: Leeuwarden Variant: Voltijd Visitatiedatum: 19 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Delft

Hogeschool INHOLLAND, Delft Hogeschool INHOLLAND, Delft Opleiding: Plattelandsvernieuwing, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 20 en 21 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, augustus 2005 2 NQA - visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Concept. Fontys Hogescholen. Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,.mnd/jaar

Concept. Fontys Hogescholen. Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,.mnd/jaar Concept Fontys Hogescholen Opleiding: Varianten: Lokatie: Visitatiedatum: Informatica, bachelor Voltijd Venlo 6 februari Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,.mnd/jaar Inhoud Inhoud 2 Deel A: Onderwerpen

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Human Technology, hbobachelor Variant: voltijd Visitatiedatum: 19 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli 2006 2 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen,

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Varianten: Verpleegkunde, hbo bachelor voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 27 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2006 2 NQA - visitatie

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Breda

AVANS Hogeschool, Breda AVANS Hogeschool, Breda Opleiding: Management, Economie en Recht; hbo-bachelor Croho: 34435 Varianten: voltijd/duaal Visitatiedatum: 24 september 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Hogeschool Journalistiek, Fontys Tilburg. Visitatiedata: 15 en 16 maart 2005

Hogeschool Journalistiek, Fontys Tilburg. Visitatiedata: 15 en 16 maart 2005 Hogeschool Journalistiek, Fontys Tilburg Opleiding: Journalistiek Visitatiedata: 15 en 16 maart 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2005 2 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg

Nadere informatie

Hogeschool Utrecht. Opleidingen: HBO-V, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal. Visitatiedata: 25 april 2006

Hogeschool Utrecht. Opleidingen: HBO-V, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal. Visitatiedata: 25 april 2006 Hogeschool Utrecht Opleidingen: HBOV, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedata: 25 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006 2 NQA Hogeschool Utrecht, opleiding

Nadere informatie

Het Format voor een opleidingskader

Het Format voor een opleidingskader Het Format voor een opleidingskader zie ook de handleiding voor het schrijven van een opleidingskader Colofon datum 23-1-2015 auteurs Annemieke Voets versie definitief pagina 2 van 12 Het Opleidingskader

Nadere informatie

Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting. Studiejaar

Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting. Studiejaar Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting Studiejaar 2-2 Inhoudopgave Inleiding Samenvatting De enquete vragen De resultaten 7 2 Inleiding De Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE)

Nadere informatie

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool m a o v nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool datum 31

Nadere informatie

NSE: Van vraag naar verbetering

NSE: Van vraag naar verbetering NSE: Van vraag naar verbetering Olof Wiegert Hogeschool van Amsterdam Stafafdeling Onderwijs en Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 46444 studenten 3539 medewerkers 7 domeinen 68 voltijd bachelor opleidingen

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de. Hogeschool INHOLLAND. Postbus CN DEN HAAG

Besluit. College van Bestuur van de. Hogeschool INHOLLAND. Postbus CN DEN HAAG College van Bestuur van de Hogeschool INHOLLAND Postbus 95597 2509 CN DEN HAAG Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van de aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie