Hogeschool Zuyd, Heerlen

Transcriptie

1 Hogeschool Zuyd, Heerlen Opleiding: Facility Management Visitatiedata: 13 en 14 oktober 2004 NQA (Netherlands Quality Agency)

2 2 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 15 Deel B: Facetten 17 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 19 Onderwerp 2 Programma 21 Onderwerp 3 Inzet van personeel 29 Onderwerp 4 Voorzieningen 32 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 34 Onderwerp 6 Resultaten 37 Deel C: Bijlagen 41 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 43 Bijlage 2 Beknopt CV Panelleden 45 Bijlage 3 De zelfevaluatie in verband met NVAO accreditatie Vragen en Aanwijzingen 51 Bijlage 4 Beoordelingsprotocol van NQA 69 Bijlage 5 Handreiking voor oordeelsvorming 87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 3

4 4 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 5

6 6 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

7 Deel A: Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Facility Management van Hogeschool Zuyd heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in april 2004, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Een visitatiebezoek vond plaats op woensdag 13 en donderdag 14 oktober en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: Mevrouw drs. M.A.A.U. van Oppen (voorzitter), De heer drs. W.J. Jongerius (panellid), De heer A.N.C. Arreman (student-lid), De heer drs. J.H. Boerke, (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2 bij dit rapport). Het rapport bestaat uit drie delen: deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. deel B: een detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 7

8 1.2 Inleiding De Hogeschool Zuyd is in 2001 ontstaan uit een fusie van Hogeschool Limburg en de Hogeschool Maastricht. De 53 opleidingen die de hogeschool aanbiedt, zijn geclusterd in 24 faculteiten. Een daarvan is de faculteit Facility Management. Daar er slechts één opleiding onder valt, vallen opleiding en faculteit samen. Dat is zo sinds september Tot 2001 heette de opleiding Facilitaire Dienstverlening. De opleiding had zowel een voltijdse als een duale variant, maar per september 2004 wordt de duale variant niet meer aangeboden. Deze wordt daarom ook niet ter accreditatie voorgelegd. De opleiding kent verkorte routes voor studenten met de mbo-opleiding Facilitaire Dienstverlening, voor vwo ers en voor afgestudeerde mbo-studenten met een doorstroomkwalificatie. Bij de opleiding stonden in voltijdstudenten ingeschreven. Het aantal docenten bedroeg toen 63 verdeeld over 45,1 fte. De fte/student-ratio bedroeg 1:18,1. De instroom bedroeg in het studiejaar studenten, waarvan er 211 studeren in Heerlen en 47 aan de in 2003 gestarte interfacultaire studieroute Tourism Management. De opleiding heeft blijkens het zelfevaluatierapport tot doel op te leiden tot facility manager, dat wil zeggen iemand die: op een professionele manier (als professional) faciliteiten in hun onderlinge samenhang organiseert en erover adviseert. De facility manager richt zich hierbij op de strategische doelen van de organisatie en op de wensen van de uiteindelijke gebruiker. De opleiding is voor het laatst gevisiteerd in Op het moment van visitatie is de opleiding bezig met een project competentiegericht en vraaggestuurd onderwijs. Dat moet in 2005 tot een vernieuwing van het curriculum leiden. Tevens werkt men aan de invoering van een major-minorstructuur. 1.3 Werkwijze De visitatie van de opleiding Facility Management door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA (zie bijlage 4) en die hieronder meer in concreto wordt beschreven. Dit houdt tevens in dat het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport plus de bijlagen en de aanvullende informatie een voldoende basis bood voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaats vond op basis van het voor de Facility Management geldende domeinspecifieke referentiekader (zie hieronder). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft de NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport in orde was bevonden, zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een Beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten, die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Hoewel ieder 8 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

9 panellid alle onderwerpen en facetten onder de loep nam, is er sprake geweest van een taakverdeling, waarbij bepaalde onderwerpen en facetten door een bepaald panellid extra grondig bestudeerd zijn. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het visitatiebezoek concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundige(n) in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het detailrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het visitatiebezoek NQA heeft een Raamwerk bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding. Tijdens het visitatiebezoek is gesproken met (een representatieve) vertegenwoordiging van: docenten, studenten, werkveld en afgestudeerden. Daarnaast vonden er aan het begin en aan het eind van het visitatiebezoek gesprekken plaats met het management van de opleiding (het operationeel management). In een eerder stadium vond er, voor meer opleidingen tegelijk, een gesprek plaats met het college van bestuur (het strategisch management). Aan het begin van het bezoek is er ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. In het raamwerk bezoekprogramma kende het ochtendprogramma een vaste structuur, maar was het middagprogramma vrij. In deze tijd heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen)oordelen. De bevindingen zijn, volgens de afgesproken taakverdeling, door ieder panellid, schriftelijk beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een korte mondelinge terugkoppeling aan het management gegeven van de ervaringen en bevindingen van het panel, zonder expliciete en inhoudelijk waarderende oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren De NQA-auditor heeft, op basis van de bevindingen van het panel, een conceptrapportage opgesteld en die voorgelegd aan de panelleden. Het panel heeft vervolgens het definitieve concept vastgesteld. Het definitieve conceptrapport is aan de opleiding voorgelegd ter correctie van feitelijke onjuistheden. Naar aanleiding daarvan zijn door de NQA-auditor enkele wijzigingen aangebracht en is het definitieve rapport door het panel vastgesteld. Het visitatie- of beoordelingsrapport is uiteindelijk ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 9

10 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het beoordelingsprotocol (zie bijlage) zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie (zie bijlage 5) een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere Facility Management -opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als er sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De wegingen zullen in dit rapport niet diepgaand zijn, omdat de opleiding op alle facetten minimaal een voldoende heeft gehaald. De (uitgebreide) argumentatie daarvoor is te vinden in het detailrapport. Wat betreft de benchmarking is gebruik gemaakt van andere zelfevaluatierapporten van opleidingen Facility Management die door NQA worden beoordeeld. Belangrijk te vermelden is dat een internationale vergelijking niet goed mogelijk is, omdat er op dit moment geen internationale pendant van het door de opleiding gehanteerde beroepsprofiel bestaat. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Alledrie de facetten van dit onderwerp zijn met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. De beschrijving van de drie facetten door de opleiding op dit onderwerp zijn vergeleken met die van enkele andere opleidingen Facility Management. De gehanteerde eindtermen en kerncompetenties zijn gebaseerd op de 88 eindkwalificaties zoals die zijn neergelegd in het landelijke Beroeps -en opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening uit De opleiding heeft daar zelf een viertal eindtermen aan toegevoegd. De opleiding heeft de Dublin-descriptoren als referentiekader genomen voor het nagestreefde bachelorniveau. Ze heeft gecheckt in hoeverre de descriptoren relevant zijn voor de negen kerncompetenties.tevens is aangegeven hoe die descriptoren gelinkt zijn aan de meest relevante onderwijsactiviteiten. De opleiding doet eigen werkveldonderzoek ter borging van de actualiteit van de eindkwalificaties. Ook de werkveldadviescommissie speelt een actieve rol bij de controle op actualiteit. Landelijk is gewerkt aan een onderzoek naar de actualiteit van profielen en competenties van Geconcludeerd is dat actualisering wenselijk is; aan realisering daarvan wordt gewerkt. 10 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

11 1.5.2 Programma Op vijf van de acht tot dit onderwerp behorende facetten is het oordeel goed toegekend. Drie facetten: samenhang, afstemming tussen vorm en inhoud en Beoordeling en toetsing, zijn als voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. Over het geheel bezien is het feit dat de opleiding deze score heeft behaald het gevolg van de consequente doorvertaling van eindtermen en kerncompetenties naar het curriculum. Door de thematische aanpak, de gekozen werkvormen en de gerichtheid op de actualiteit heeft de opleiding een sterk beroeps en praktijkgericht karakter. Door het gevoerde beleid ten aanzien van mogelijke de studievoortgang belemmerende factoren, het adequate instroombeleid en de goede begeleiding weet de opleiding een studeerbaar programma aan te bieden, wat ook blijkt uit het feit dat de gemiddelde studieduur van geslaagden onder de bekostigingsnorm ligt Inzet van personeel De drie facetten zijn met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op dit onderwerp is derhalve positief Voorzieningen Het facet Materiële voorzieningen is met een voldoende, het facet Begeleiding met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief Interne kwaliteitszorg. Alledrie de facetten van dit onderwerp zijn met een voldoende beoordeeld. Het eindoordeel op dit onderwerp is daarom positief Resultaten Het facet Onderwijsrendement is met een voldoende, het facet Gerealiseerd niveau met een goed beoordeeld. Het eindoordeel op dit onderwerp is daarom ook positief. Tabel 1: Algemene gegevens Opleiding FM Hs Zuyd (voltijd) Totaal aantal ingeschreven studenten Omvang docerend personeel in fte 40,31 39,6 Fte/student-ratio 1: 17,6 1:18,1 Totaal aantal docenten Vergelijking van kengetallen van de opleiding met landelijke kengetallen De gegevens van de opleiding worden hieronder vergeleken met landelijke gegevens, voorzover die via de website van de HBO-raad beschikbaar zijn (CRIHO). In de tabellen 3a en 3b wordt de instroom vergeleken, in de tabellen 4a en 4b rendementsgegevens, uitvalgegevens en gegevens met betrekking tot de gemiddelde studieduur. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 11

12 Tabel 2a: Instroomgegevens opleiding FM Hs Zuyd (instroomcohort eerste keer hogeschool) INSTROOM Totaal ingestroomde studenten vt Tabel 2b: Landelijke instroomgegevens (instroomcohort eerste keer hogeschool) INSTROOM Totaal ingestroomde studenten voor de sector HEO en voor de opleidingen landelijk HEO FM Tabel 3a: Gegevens opleiding (instroomcohort eerste keer hogeschool) Facility Management Voltijd Percentage diploma behaald na 5 72,8* 68,1* 60* 60 jaar Gemiddelde studieduur van 50,4 51,6 47,4 48,8 50, gediplomeerden instroomcohort jaar x (in maanden) Percentage uitval na 1 jaar Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van instroomcohort in jaar x) * cijfers ontleend aan kengetallen HBO-raad ,7 17,3 17,4 20,8 20,4 Tabel 3b: Landelijke gegevens (instroomcohort eerste keer hogeschool) Percentage diploma behaald na 5 jaar HEO FM , , , , ,0 Gemiddelde studieduur van gediplomeerden instroomcohort HEO FM 47,5 48,6 47,0 49,6 47,0 52,0 46,8 53,0 46,2 52,4 jaar x (in maanden) Percentage uitval na 1 jaar HEO 30,4 34,9 37,7 37,7 32,4 Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het instroomcohort in jaar x (in maanden) FM HEO FM 27,6 19,8 16,6 32,1 19,4 17,7 28,3 19,2 17,9 27,6 19,8 19,8 29,3 20,0 19,8 Conclusies ten aanzien van de vergelijking van de kengetallen: Het opleidingsrendement na vijf jaar van de opleiding ligt duidelijk hoger dan het gemiddelde landelijke FM-resultaat en het totale HEO-rendement. De uitvalpercentages na 1 jaar liggen onder die van de sector HEO als geheel. De mate van afwijking verschilt per jaar. Ten opzichte van het landelijke FM-resultaat is het beeld wisselend. De gemiddelde studieduur van gediplomeerden vertoont een toenemende tendens. De opleiding ligt vanaf 1999 onder het getal voor alle FM-opleidingen, maar boven het totale HEO-gemiddelde. Het totale landelijke FM-resultaat ligt boven dat van de sector. De gemiddelde studieduur van studiestakers toont na 1999 een stijgende tendens. De opleiding ligt onder de resultaten van de sector en sinds 2001 ongeveer op het 12 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

13 landelijke FM-niveau. Daarvoor lag de gemiddelde studieduur van studiestakers eronder. De opleiding heeft ten aanzien van de kwantitatieve resultaten een aantal uitgangspunten en streefcijfers geformuleerd. NQA heeft deze vergeleken met enkele andere opleidingen uit het domein Tabel 4: Streefcijfers van de opleiding FM te Heerlen ten opzichte van andere opleidingen Voltijd Opleiding X Opleiding Y Opleiding Z Uitvalpercentage propedeuse, 25% 35% 30% 25% Uitvalpercentage postpropedeutische fase - 5% 10% Diploma behaald (per cohort) (na vijf jaar) 65% 60% 65% 65% (na 6 jaar) Gemiddelde studieduur geslaagden 4,5 4, Gemiddelde studieduur studiestakers 1,35 1, Wat betreft het gerealiseerde niveau heeft de opleiding voldoende instrumenten om het behalen van de gerealiseerde kwalificaties te waarborgen. De afstudeerwerken werden door het panel als van een goed niveau gekwalificeerd. Werkveldvertegenwoordigers waren heel positief over de kwaliteit van de afgestudeerden. Afgestudeerden zelf zijn positief over de kwalificaties die zij hebben meegekregen. Alleen op financiële aspecten is verbetering van het curriculum wenselijk. De HBO-Monitor 2002 geeft aan dat 75% van de ondervraagde alumni vindt dat de voorbereiding op de beroepspraktijk voldoende is (landelijk 79%). NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 13

14 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht oordelen op facet- en onderwerpniveau. Opleiding: Facilty Management Hogeschool Zuyd Onderwerp/Facet Voltijd Doelstellingen 1.1 G 1.2 G 1.3 G Totaaloordeel Positief Programma 2.1 G 2.2 G 2.3 V 2.4 G 2.5 G 2.6 G 2.7 V 2.8 V Totaaloordeel Positief Personeel 3.1 V 3.2 V 3.3 V Totaaloordeel Positief Voorzieningen 4.1 V 4.2 G Totaaloordeel Positief Kwaliteitszorg 5.1 V 5.2 V 5.3 V Totaaloordeel Positief Resultaten 6.1 V 6.2 G Totaaloordeel Positief 14 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

15 1.7 Totaaloordeel Op grond van bovenstaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.4 waaruit blijkt dat de opleiding op alle zes de onderwerpen een voldoende scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding een POSITIEF oordeel oplevert. De opleiding voldoet op alle facetten aan de basiskwaliteit en gaat daar op meerdere facetten, met name binnen de onderwerpen Doelstellingen, Programma en Resultaten bovenuit. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 15

16 16 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

17 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 17

18 18 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

19 Deel B: Facetten Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Niveau bachelor goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. De argumentatie voor het oordeel is als volgt: De opleiding beschikt over een uitgebreide set eindtermen (92) en overkoepelende kerncompetenties (9) die zichtbaar zijn afgeleid van de eindkwalificaties zoals geformuleerd in het landelijke beroeps- en opleidingsprofiel Beroepsprofiel & Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening HBO (november 1999). De opleiding heeft, om te bepalen of zij voldoet aan de eisen die gesteld worden aan een hbo-bacheloropleiding, de Dublin-descriptoren als referentiekader genomen. In een bijlage bij het zelfevaluatierapport laat zij door middel van een duidelijke tabel zien in hoeverre de negen kerncompetenties per descriptor relevant zijn. Daaruit blijkt dat elke Dublin-descriptor relevantie heeft voor meerdere kerncompetenties. In datzelfde overzicht wordt ook aangegeven wat voor elke descriptor de meest relevante onderwijsactiviteiten zijn. Daarmee wordt een directe link gelegd met het aangeboden curriculum. Hoewel de opleiding ze niet als uitgangspunt hanteert, laat ze wel zien dat de tien generieke kwalificaties zoals die door de commissie Franssen zijn geformuleerd in het rapport Prikkelen, presteren, profileren, terugkomen in de negen kerncompetenties. In recent werkveldonderzoek (2003) van de opleiding is nagegaan welke op dit moment de meest relevante competenties zijn. Met name de competenties betreffende communicatie kwamen daarbij als belangrijkste naar voren. In het per 2005 te vernieuwen curriculum zal de opleiding de resultaten van het onderzoek verwerken. Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). De argumentatie voor het oordeel is als volgt: Hierboven is reeds aangegeven dat de opleiding expliciet en helder is over de vraag welke eindkwalificaties/competenties worden beoogd. De landelijke eisen voor startbekwame beroepsbeoefenaars zijn beschreven in het rapport Beroepsprofiel & Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening HBO. Dit NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 19

20 beroepsprofiel is in 1999 door het werkveld tijdens een conferentie met werkveldvertegenwoordigers en representanten uit het onderwijsveld op een adequate wijze gevalideerd. De procedure is in het voornoemde rapport beschreven. In het profiel is rekening gehouden met internationale ontwikkelingen zoals vastgelegd in de proceedings van de Conference on Facility Management van De beroepsspecifieke eindtermen van de opleiding sluiten naar de mening van het panel goed aan op de eisen die de beroepspraktijk stelt. De opleiding richt zich op het brede beroepenveld van de facilitaire dienstverlening. De facilitaire manager vervult functies op het terrein van het organiseren en realiseren van facilitaire diensten en op het terrein van de advisering over facilitaire diensten (inlener, aanbieder, adviseur). Naast Facility Management onderscheidt de opleiding nog drie andere werkvelden: Vastgoedmanagement, Tourism & eventmanagement en Consumentenzaken. Deze verschillende werkvelden komen in de afstudeerrichtingen van de opleiding terug. De opleiding geeft tevens een indicatie van de drie soorten organisaties waarin facility managers werkzaam zijn. Met de gezamenlijke opleidingen is een onderzoek gedaan naar de actualiteit van het beroepsprofiel. Geconcludeerd is dat een actualisering wenselijk is; aan realisering daarvan wordt gewerkt. Het panel stelde verder op basis van een gesprek en verslagen vast dat de werkveldadviescommissie nauw betrokken is bij de controle of de (domeinspecifieke) eindkwalificaties van de opleiding actueel genoeg zijn. Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel goed wordt toegekend op grond van de volgende overwegingen. Hierboven is reeds beschreven op welk spectrum van werkvelden en beroepen de beoogde eindkwalificaties betrekking hebben. Tevens is aangegeven dat de beoogde eindtermen en competenties aansluiten bij het landelijke beroepsprofiel dat voor de betreffende discipline geldt. Het beroepsprofiel waarop de eindtermen zijn gebaseerd is gericht op startkwalificaties van de beginnende beroepsbeoefenaar en het vervullen van functies gedurende de eerste 5 jaar. De 92 eindtermen en 9 kerncompetenties geven dus samen het niveau aan dat van een beginnende beroepsbeoefenaar binnen het FM-domein mag worden verwacht. De opleiding onderscheidt in de loop der jaren een ontwikkeling van een generiek en operationeel niveau naar een tactisch-strategisch niveau aan het eind van de opleiding. 20 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

21 Dat komt tot uiting in het curriculum dat in de laatste jaren wordt aangeboden en in de eisen die aan het afstudeerproduct worden gesteld. Relevantie van eindkwalificaties maakt deel uit van werkveldonderzoek dat in 2003 is afgenomen. Uit dat onderzoek blijkt dat vooral de kerncompetenties Houding en gedrag en Beleid en beleidsontwikkling de belangrijkste zijn. Tevens zijn relevantie van eindtermen en hbo-niveau blijkens verslagen en de gesprekken met werkveldvertegenwoordigers gespreksonderwerpen in de werkveldcommissie. Deze commissie heeft ook een belangrijke functie in de bewaking van het niveau waarop de eindkwalificaties gerealiseerd worden. Leden treden op als externe deskundigen bij het afstuderen. Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo goed Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel goed is gebaseerd op de volgende argumenten. De kennisontwikkeling van de student vindt plaats op drie manieren: kennisverwerving en -opbouw via de methodiek van probleemgestuurd onderwijs (pgo); kennistoepassing en probleemoplossing via real life projecten; verwerven van vaardigheden door middel van de practica van de vaardigheidsvakken. Deze drie onderwijsvormen worden ondersteund door werkveldoriëntatie en studieloopbaanbegeleiding. In pgo en projecten wordt gewerkt met aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal: praktijkcasussen in het pgo, reële opdrachten met een externe opdrachtgever in de projecten, met name in het derde en vierde jaar. Ook het gebruik van artikelen en publicaties via internet verkregen kan gezien worden als praktijkmateriaal. Vakliteratuur: boeken, dictaten, readers, vakbladen, wordt gebruikt als voorgeschreven en aanbevolen literatuur zowel in pgo als projecten. Deze literatuur is vermeld in leerplan (in Studiegids) en in blokboeken. Vanaf het tweede jaar wordt meer zelfstandigheid in het opzoeken van literatuur via mediatheek en internet gevraagd. Het panel stelt op basis van het materiaal dat zij heeft gezien vast, dat het merendeel van de aangeboden literatuur voldoende breed, van niveau en actueel is. Studenten en afgestudeerden tonen zich in gesprekken en evaluatiegegevens tevreden over de actualiteit van het materiaal. Het panel stelt vast dat de interactie met de beroepspraktijk goed is geregeld door middel van stage in het derde jaar en de afsluiting met een afstudeerstage met daaraan gekoppeld de afstudeeropdracht (meesterproef). Daarnaast is er in het eerste en tweede NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 21

22 jaar werkveldoriëntatie en zijn er per blok gastcolleges, bedrijfs- en beursbezoeken. De projecten resulteren veelal in concrete eindproducten. Studenten noemen het werken met reële opdrachten/problemen en het aanbod aan stages als sterke punten van de opleiding. Het panel stelt vast dat de werkveldcommissie een concrete en stimulerende rol vervult in het bewaken en bevorderen van een op het werkveld gerichte houding van de opleiding. Uit gesprekken van het panel met studenten en docenten en bestudering van het curriculum is duidelijk geworden dat er via pgo en projecten voldoende aandacht aan praktische onderzoeksvaardigheden wordt gewijd. Alle projecten en bedrijfsgerelateerde opdrachten bevatten onderzoekselementen. Ook stages moeten onderzoekselementen bevatten en worden daar op beoordeeld. De afstudeeropdracht heeft als kern een voor de betreffende organisatie relevant onderzoek. Ook hier zijn blijkens de afstudeerhandleiding de onderzoeksvaardigheden expliciet een aspect van de beoordeling. Specifiek onderwijs in methoden en technieken van (toegepast) onderzoek wordt niet aangeboden. De opleiding heeft naast programmaonderdelen die werkelijk in de praktijk plaatsvinden, in het binnenschools curriculum ruimte voor vaardighedenonderwijs opgenomen. Dat vindt plaats binnen de vaardigheden stroom die door het hele curriculum heen loopt. Concreet gaat het via practica, werkcolleges en trainingen. De vaardigheden die studenten hier opdoen, worden vervolgens toegepast in projecten, stages en afstudeerstage. Het betreft sociaal-communicatieve vaardigheden, (bedrijfs)economische vaardigheden en managementvaardigheden. Het traject managementvaardigheden kent door de hele opleiding heen een duidelijke opbouw. Studenten vinden dat een sterk punt van de opleiding. Teneinde de actualiteit van het programma te waarborgen, maakt de opleiding zoals het panel vaststelde aantoonbaar gebruik van gastdocenten, werkveldcommissie, overleg met bedrijven en bedrijfsmentoren (projecten, stage en afstuderen). Daarnaast organiseert de opleiding themabijeenkomsten en neemt deel aan bijeenkomsten van de zogenaamde Facilitaire kring. Elk van de vier profielcoördinatoren (samen de curriculum - commissie) is verantwoordelijk voor de actualisering van programma, literatuur en readers. Uit gesprekken met studenten en afgestudeerden en evaluatiegegevens is het panel duidelijk geworden dat het programma voldoende actueel en praktijkgericht wordt gevonden. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma goed Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. 22 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

23 Het oordeel goed is gebaseerd op de volgende overwegingen. Het onderwijsprogramma is zo opgebouwd dat er per blok een thema centraal staat. Deze thema s: klantoriëntatie, de facilitaire organisatie, kwaliteit en dienstverlening bijvoorbeeld, zijn op basis van de eindtermen gekozen en aantoonbaar ontleend aan de beroepspraktijk. In hun totaliteit geven ze een compleet beeld te zien van het terrein waarop de facilitair manager werkzaam is. Centraal in het curriculum staat de zogenaamde managementcyclus die, gebaseerd op de pdca-cyclus, bestaat uit zes stappen. In een bijlage wordt uitvoerig aangegeven hoe de door studenten te verwerven kennis, kunde en beroepshouding in relatie staan tot die zes stappen. In de beschrijving van elk blok in het leerplan staat expliciet aangegeven aan welke eindtermen dat blok een bijdrage levert. De opleiding maakt zo heel duidelijk hoe eindtermen terugkomen in het curriculum. De curriculumcommissie is er verantwoordelijk voor dat alle eindtermen via leerdoelen door het aangeboden programma gedekt worden. Alle modulen zijn gebaseerd op specifieke leerdoelen. Deze zijn voornamelijk geformuleerd in termen van kennis, inzicht, vaardigheden en houdingen. Ook per leerdoel is weer aangegeven hoe die in relatie staat met de nagestreefde eindtermen. Op grond van wat zij heeft gezien en de gevoerde gesprekken met alle geledingen, is het panel van oordeel dat het programma van de opleiding een adequate uitwerking geeft van de beoogde eindkwalificaties. Het hbo-niveau, de hbo-oriëntatie en de domeinspecifieke eisen komen er in voldoende mate in tot uitdrukking. Uit de gesprekken met werkveldvertegenwoordigers en afgestudeerden werd duidelijk dat zij van mening zijn dat nagestreefde eindkwalificaties daadwerkelijk worden behaald. Uit de laatste HBO-Monitor van 2002 blijkt dat 75% van de studenten van mening is dat de voorbereiding op de beroepspraktijk voldoende is. Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma voldoende Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel is voldoende op grond van de volgende argumenten. Een belangrijke bijdrage aan de horizontale samenhang van het curriculum vormt de thematische benadering. Hiervoor is al aangegeven dat het curriculum is opgebouwd uit een aantal thematische blokken die gezamenlijk het beroepenspectrum bestrijken. Daarnaast hebben de blokken steeds een vaste opbouw: pgo-vaardigheden -projecten. Deze formule zou tot een sterk mate van integratie moeten leiden. In de praktijk blijkt echter dat, zoals het zelfevaluatierapport aangeeft, de afstemming van de vaardigheden op project en pgo voor verbetering vatbaar is. Dat werd bevestigd in de gesprekken met studenten en afgestudeerden. Daar werd met name aangegeven dat het aspect financiën te los staat van de rest. Verder is er geen samenhang tussen de blokken/thema s als NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 23

24 zodanig. De opleiding heeft dat bewust gedaan om tussentijdse instroom mogelijk te maken. Naast deze horizontale samenhang is er ook sprake van een verticale samenhang door het hele curriculum heen: - er is aantoonbaar sprake van een toenemende moeilijkheidsgraad en het programma leidt ook tot een steeds sterkere zelfstandigheid en zelfsturing; - De toenemende complexiteit zit in het toenemende niveau: van operationeel tot strategisch; - er is bovendien een duidelijke rode draad door het hele curriculum heen, namelijk de eerder genoemde managementcyclus; - in de blokboeken wordt expliciet aangegeven hoe het blok zich verhoudt tot voorgaande blokken. Tevens wordt aangegeven wat er, bijvoorbeeld wat betreft moeilijkheidsgraad is veranderd ten opzichte van het voorgaande jaar. In het zelfevaluatierapport geeft de opleiding vier manieren aan waarop het binnen- en buitenschools curriculum op elkaar zijn afgestemd. Verantwoordelijk voor de samenhang in het curriculum is in eerste instantie de blokcoördinator en uiteindelijk de curriculumcommissie. Evaluatiegegevens laten zien dat studenten en afgestudeerden de samenhang in het curriculum positief ervaren. Evaluatievragen betreffende samenhang geven aan dat 95% van de respondenten positief scoort, met als cijfer 6,9. Volgens de HBO-Monitor 2002 is 86% van de afgestudeerden van mening dat er sprake is van voldoende samenhang. Hoewel er veel positiefs over de samenhang is te melden, komt het panel gezien de kritische opmerkingen bij de horizontale samenhang, tot een voldoende en niet tot de goed die de opleiding zichzelf geeft. Facet 2.4 Studielast goed Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel is goed gezien de volgende argumenten. Positief voor de studeerbaarheid is dat de opleiding voor verschillende instroomcategorieën verschillende studieroutes heeft. Zo kunnen studenten met een verwante mbo-opleiding en vwo-studenten een verkorte route volgen van maximaal 3,5 jaar. Er zijn geen instapvoorwaarden voor bepaalde modulen of stages. Er worden ondermeer via de begeleiding goede mogelijkheden geboden om achterstanden weg te werken. Dat geldt zeker ook voor studenten die zich in het vijfde jaar van inschrijving bevinden. De programma s zijn opgebouwd volgens een vaste, heldere structuur: elk studiejaar bestaat uit vier perioden van tien weken, twee perioden per semester. Elke onderwijsblok kent dezelfde opbouw. Elk blok wordt afgesloten met een tentamenperiode. In deze 24 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

25 periode vinden tevens de herkansingen plaats van het vorige blok. Elke 10 weken krijgt de student zo zicht op de studievoortgang. Tentamen- en herkansingsroosters en data van tentameninzage worden aan het begin van het studiejaar verstrekt, zodat een goede studieplanning mogelijk is. Problemen rond het struikelvak bedrijfseconomie worden ondervangen door het aanbieden van bijlessen. In het OER (opgenomen in de Studiegids) zijn bepalingen opgenomen over studielast en studeerbaarheid. De studielast is per jaar over de perioden gespreid (ca. 10 studiepunten per blok) en is per studieonderdeel genormeerd. Via evaluaties houdt de opleiding zicht op de vraag of zich belemmerende factoren voordoen. Uit die evaluaties, maar ook uit de gesprekken, blijkt dat studenten tevreden zijn over de spreiding van tentamens en studielast. De benodigde informatie is ruim voldoende en staat in de blokboeken en op het intranet. Cijfers worden op tijd geleverd. De studielast haalt niet de beoogde 40 uur, maar de opleiding onderkent dat en heeft studieverzwarende maatregelen ingevoerd als: verzwaring van diverse vakken, het aantrekken van de norm voor het bindend studieadvies en het strenger maken van de compensatieregeling. Een belangrijk instrument om doorstroomproblemen te signaleren is naast de evaluaties de studieloopbaanbegeleiding (zie paragraaf 4.2) Facet 2.5 Instroom goed Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel is goed en daarvoor gelden de volgende argumenten. De opleiding hanteert de wettelijke toelatingseisen. Voor buitenlandse studenten gelden aanvullende eisen voor de beheersing van het Nederlands. Voor 21+-studenten is er een toelatingsonderzoek. Er is een uitgebreid systeem van voorlichting en open dagen waarin ook informatie wordt verschaft over de gehanteerde werkvormen. Tevens kunnen aspirant-studenten deelnemen aan meeloopdagen. De voorlichtingsbrochures zijn wat dat betreft duidelijk en informatief. De opleiding kent twee instroommomenten: één in september en één in februari. Om studenten zo goed mogelijk voor te bereiden op de dominante werkvormen, start de studie met een introductiecursus pgo. Bovendien worden studenten al in het eerste blok bekend gemaakt met de principes van het projectmatig werken. Deze introductiecursus wordt op grond van evaluatiegegevens aangepast en al meer gericht op het vak facility management. Tevens is er in het introductieblok aandacht voor andere studievaardigheden. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 25

26 Alle startende studenten doen mee aan een diagnostische instroomtoets met betrekking tot informatica, rekenen en taalvaardigheid. Worden er onvoldoendes gescoord dan kan er bijgespijkerd worden met behulp van computerondersteund onderwijs. Eventuele andere deficiënties worden gesignaleerd en opgevangen binnen de studieloopbaanbegeleiding. Voor studenten die in de propedeuse een studieachterstand oplopen, is er een diagnoseinstrument. De uitslag ervan kan de student bespreken met begeleider of studentendecaan. De opleiding differentieert in haar programma bewust niet naar de verschillen in vooropleiding. Wel zijn er zoals eerder aangegeven verkorte routes mogelijk voor mbostudenten met een verwante opleiding en vwo-studenten. In samenwerking met het ROC Eindhoven werkt de opleiding aan een project dat het deelnemende studenten mogelijk maakt in het tweede jaar in te stromen. Naast de verkorte routes zijn er ook individuele vrijstellingen mogelijk. De regeling is vastgelegd in de studiegids. Studenten van verschillende vooropleidingen gaven het panel te kennen dat de aansluiting goed is en dat de propedeuse een goed beeld geeft van de verschillende mogelijkheden. Dat wordt bevestigd door evaluatiegegevens. Gemiddeld 79% van de studenten is blijkens de studentenmonitor 2003 tevreden over de aansluiting op de kennis van de vooropleiding. Facet 2.6 Duur goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel is gebaseerd op de volgende feiten. De studielast voor de hele opleiding bedraagt 168 studiepunten. Bij een belasting van 40 uur per studiepunt bedraagt de totale studielast 6720 uur. De verdeling van de studiepunten staat beschreven in de Onderwijs-en examenregeling (OER) en is als zodanig opgenomen in de Studiegids. Per september 2004 voert de opleiding het European Credits-systeem (EC s). De studielast bedraagt dan 240 EC s. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud voldoende Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. 26 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

27 Het oordeel is voldoende gezien de volgende overwegingen. Het didactisch concept van de opleiding is vastgelegd in het document Studieconcept Faculteit Facility Management en wordt ook helder beschreven in het zelfevaluatierapport. Het kent een aantal duidelijke uitgangspunten: - het beroepsprofiel bepaalt de eindtermen van de opleiding; - prioriteit heeft informatieverwerking en probleemoplossing gericht op het leren sturen in complexe situaties; - het leerproces vindt zowel individueel als groepsgewijs plaats; - de zelfsturing kent een geleidelijke opbouw; - leren is een actief proces; actieve werkvormen ondersteunen dit. Zoals eerder vermeld heeft de opleiding gekozen voor pgo en projectonderwijs, ondersteund door een vaardighedenstroom om dit te verwezenlijken. Het werken aan de hand van praktijkprobleem (realistische opdrachten) staat daarbij centraal. Met name door de thematisch opzet van het curriculum vormt dit een weerspiegeling van de beroepspraktijk. Naast pgo en de projecten zijn er andere ondersteunende werkvormen als (hoor/werk)colleges, practica (trainingen, workshops), zelfstudie, excursies, stages en het afstudeerproject. Deze werkvormen zijn in de beschrijvingen van het leerplan in de studiegids steeds per onderwijseenheid aangegeven. Het panel is met de opleiding van mening dat de didactische uitgangspunten van de opleiding en de uitwerking daarvan goed aansluiten op de doelstellingen (eindtermen en competenties) van de opleiding en op de visie op beroep en onderwijs. In blokevaluaties en via de studentenmonitor worden de werkvormen of aspecten daarvan kritisch geëvalueerd. Uit gesprekken met afgestudeerden, studenten en de evaluatiegegevens is duidelijk geworden dat de gehanteerde werkvormen overwegend positief (met name ten aanzien van de projecten) worden gevonden. Er is echter ook kritiek. Het consequent werken met pgo en met name het toepassen van de zevensprong wordt als saai en weinig uitdagend ervaren. Dat geldt ook voor de afwisseling in pgo-taken. Hoorcolleges worden niet altijd als zinvol ervaren. De opleiding onderkent de problemen en werkt binnen het kader van het project competentiegericht en vraaggestuurd onderwijs aan verbeteracties. Eén ervan, de aanpassing van de introductiemodule is reeds genoemd. De opleiding werkt aan een meer competentiegericht curriculum. Daarbij kan voortgeborduurd worden op het pgo en de projecten, maar de rest van het curriculum zal ook meer op integratie van kennis, houding en vaardigheden en de integrale toetsing daarvan gericht moeten worden. Met name de integratie van de verschillende onderdelen van het didactisch concept is daarbij aandachtspunt. Ondanks de geformuleerde kritiekpunten is dit facet zonder meer voldoende. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 27

28 Facet 2.8 Beoordeling en toetsing voldoende Criteria: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel voldoende is gebaseerd op de volgende argumenten. De opleiding heeft een toetscommissie die enerzijds het management adviseert en anderzijds duidelijke taken heeft ten aanzien van de kwaliteitsbewaking en -bevordering van de toetsen. Taken en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd in het document Taken toetscommissie en worden ook beschreven in de studiegids. De toetscommissie heeft een handleiding toetsen samengesteld en richtlijnen vastgelegd voor de toetsing van projecten. Daarnaast verzorgt ze ook scholing van docenten. Het toetsbeleid als zodanig is nog niet expliciet vastgelegd, maar dat gaat blijkens de Groslijst verbetervoornemens wel gebeuren. Het panel stelt vast dat de opleiding verschillende toetsen hanteert voor verschillende inhouden. Zo zijn er omvangrijke bloktoetsen voor de afsluiting van pgo-onderdelen, proces en projectverslagen, presentaties, mondelinge ondervraging, oplossen van opdrachten en peer assessment bij groepswerk. Voor de vaardigheden zijn er schriftelijke toetsen en gedragsobservaties. Op dit moment worden de verschillende onderdelen nog afzonderlijk getoetst. Bij de projecten in het derde en vierde jaar worden de projecten door een andere tutor beoordeeld dan degene die de groep begeleid heeft. Het panel stelt op grond van de toetsen die het heeft gezien vast dat toetsvormen in voldoende mate aansluiten bij de leerdoelen, werkvormen en de inhoud van de leerstof. Dat wordt onderschreven door evaluatieresultaten. Uit de studentenmonitor 2003 blijkt dat 77% van de studenten vindt dat de toetsen voldoende (cijfer 6,3) aansluiten op de leerstof. Minder zijn ze te spreken over de juist/onjuisttoetsen waarmee het pgo afgesloten wordt. Ze vinden dat ze te weinig van de opgedane kennis kwijt kunnen. Het panel vindt dat deze wijze van toetsing als enige manier het pgo niet voldoende adequaat toetst. Studenten zijn tevreden over de wijze waarop de opleiding tracht het zogenoemde meeliften via individuele beoordelingsaspecten ook bij het groepswerk te ontmoedigen. De gehanteerde beoordelingscriteria zijn niet altijd duidelijk. Ze zijn niet opgenomen in de blokboeken. Studenten geven echter aan dat de criteria voor de bloktoetsen op de toets zelf zijn aangegeven en dat de criteria bij de vaardigheidstoetsen in de les duidelijk gemaakt worden. De criteria voor de projectbeoordeling liggen wel expliciet vast. Het panel vindt dat dat voor alle toetsvormen (dus ook verslagen gesprekken, logboeken etc.) zou moeten gelden. Nu kunnen er te grote verschillen tussen de beoordelingen van docenten en tutoren ontstaan. Voor de stages zijn de criteria wel duidelijk omschreven. Zij zijn vastgelegd in de handboeken managementstage en afstudeerstage. De feedback is blijkens de gesprekken met de studenten voldoende geregeld. Er is recht op inzage en indien gewenst is er een nabespreking van de toets mogelijk. In de projecten wordt de feedback veel directer gegeven zowel door de docenten als via peer assessment. Daarvoor wordt er een uitgebreide scorelijst gedragsvaardigheden gebruikt. 28 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management

29 Ondanks de geformuleerde kritiekpunten is de toetsing voldoende. Voor een volledig competentiegericht en vraaggericht curriculum dat de opleiding nastreeft, is de toetsing echter nog teveel gebaseerd op losse toetsmomenten. Hoewel er goede aanzetten zijn, is er nog niet over de hele lijn sprake van integrale toetsing van kennis, houding en vaardigheden. De opleiding geeft aan dat: Een reflectie op de toetsing en beoordeling, gerelateerd aan de uitgangspunten van het nieuwe curriculum wenselijk is. Het panel vindt dat er verdere stappen ondernomen moeten worden. Onderwerp 3 INZET VAN PERSONEEL Facet 3.1 Eisen hbo voldoende Criteria: - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Voor het oordeel voldoende geldt de volgende bewijsvoering. De afdeling heeft binnen het vaste docentenbestand enkele docenten die naast hun onderwijstaak participeren in de beroepspraktijk. Wel zijn meerdere docenten actief in beroepsverenigingen (IFMA en FMA bijvoorbeeld) of andere op de beroepspraktijk gerichte netwerken (Facilitaire kring, kenniskring Facility Management). Er wordt, zoals eerdere aangegeven in ruime mate gebruik gemaakt van gastdocenten. Uit docentengegevens (CV s) blijkt dat vrijwel alle docenten beschikken over ervaring in het werkveld. Voor de meeste docenten geldt echter dat ze al lang(er) uit de praktijk zijn. Met name door de (intensieve) stage- en afstudeerbegeleiding en door het begeleiden van projecten, waar alle docenten bij zijn betrokken, blijven zij op de hoogte van de beroepspraktijk. Van het instrument docentenstages wordt slechts incidenteel (en niet recent) gebruik gemaakt. De opleiding geeft in het zelfevaluatierapport aan dat uit personeelsonderzoek is gebleken dat de mogelijkheden voor oriëntatie op het beroepenveld nog onvoldoende worden benut. Werkveldvertegenwoordigers onderschreven dat. Wel zorgt bijscholing, literatuurstudie, input via de werkveldcommissie voor het up to date houden van kennis en ervaring. In het zelfevaluatierapport geeft de opleiding aan hoe docenten daadwerkelijk de verbinding met de beroepspraktijk leggen: in pgo-casuïstiek en in de aan de praktijk ontleende opdrachten, het werken in projectvorm, in de begeleiding van de stage -en afstudeeropdrachten, het organiseren van bedrijfsbezoeken, het werken met actuele voorbeelden etcetera. De opleiding wijst in het zelfevaluatierapport naar studentenmonitor en blokevaluaties voor de mening van de studenten over de beroepsgerichtheid van de opleiders. Het panel heeft in de betreffende evaluaties echter geen expliciete vragen kunnen ontdekken die daarop wijzen. Wel worden in de docentenmonitor op dat aspect vragen gesteld (zie boven). NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management 29

30 Uit gesprekken met studenten, werkveldvertegenwoordigers en afgestudeerden is duidelijk geworden dat de docenten voldoende op de hoogte zijn van de actualiteit om een adequate verbinding met de beroepspraktijk te kunnen leggen. Wel is intensivering en uitbreiding van contacten met de beroepspraktijk, zoals de opleiding zich ook voorneemt, gewenst. Het oordeel goed dat de opleiding zichzelf geeft onderschrijft het panel daarom niet. Facet 3.2 Kwantiteit personeel voldoende Criteria: - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het oordeel voldoende is gebaseerd op de volgende argumenten. Jaarlijks wordt er een personeelsplan opgesteld waarin de personeelsbehoefte voor het betreffende studiejaar wordt bepaald. Voor de taakverdeling zijn streefcijfers geformuleerd: 50% onderwijstaken, 23% algemene docenttaken (waaronder scholing) en 27% bijzondere taken. De opleiding heeft voldoende personeel om het onderwijs te verzorgen. Er zijn 62 medewerkers, verdeeld over 42,6 fte. Uit de docentenmonitor blijkt dat 72% van de docenten vindt dat er voldoende personeel wordt ingezet. Er is sprake van een docent/studentratio van 19,1. De opleiding geeft aan dat die niet boven de 20 mag komen. De komende vernieuwingen met een aangescherpte rol van de docenten gaan die situatie onder druk gaan zetten. De opleiding wil oplossingen bereiken door functiedifferentiatie en de inzet van studenttutoren. De inzet van docenten wordt jaarlijks vastgesteld in overleg tussen faculteitsdirecteur en de betreffende docent. In het zelfevaluatierapport wordt aangegeven dat de werkdruk van docenten mede als gevolg van vernieuwingen en nog in te voeren vernieuwingen hoog ligt. Dat werd bevestigd in de gesprekken met docenten, hoewel zij aangaven daar door eigen ambities en inzet mede schuldig aan te zijn. Een indicatie is mogelijk wel dat in de studentmonitor van 2003 slechts 69% van de studenten aangaf dat de beschikbaarheid van de docenten voldoende is. De opleiding gaat daar nader onderzoek naar verrichten. Een ander aandachtspunt is dat de scholing door de werklast onder druk kan komen te staan. Ondanks deze werkdruk is het ziekteverzuim met name voor docenten laag. Over 2003 bedroeg die gemiddeld 2,30%. Facet 3.3 Kwaliteit personeel voldoende Criteria: - Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. 30 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd opleiding Facility Management