Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Werktuigbouwkunde, hbo bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal. Visitatiedata: 28 september 2005

Transcriptie

1 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Werktuigbouwkunde, hbo bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedata: 28 september 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2005

2 2 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 13 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 29 Onderwerp 4 Voorzieningen 31 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 33 Onderwerp 6 Resultaten 35 Deel C: Bijlagen 39 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 40 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 41 Bijlage 3 Bezoekprogramma 44 Bijlage 4 Kengetallen 46 Bijlage 5 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 53 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 3

4 4 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 5

6 6 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

7 Onderwerpen 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van een panel dat in opdracht van NQA de opleiding Werktuigbouwkunde van de Hogeschool Rotterdam heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek vond plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in juli 2005, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op 27 en 28 september. Het panel bestond uit de volgende personen: De heer Ir. E. Boer (voorzitter); De heer ing. B. van Loon (domeinpanellid; Mevrouw S. van der Hulst (studentpanellid); De heer drs. Ing. A.G.M. Horrevorts (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het panel is samengesteld vóór juni 2005 en is niet geselecteerd op basis van de eis van de NVAO dat het panel moet beschikken over deskundigheid op het gebied van lesgeven en beoordeling en toetsing in de te beoordelen opleiding Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De opleiding werktuigbouwkunde maakt deel uit van het cluster Engineering van de hogeschool Rotterdam. Het cluster kent naast werktuigbouwkunde nog vier bacheloropleidingen: Elektrotechniek, Autotechniek, Industrieel Productontwerpen en NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 7

8 Algemene Operationele Techniek (tot 1 augustus 2005). Vanaf 1 augustus 2005 maakt de opleiding Gezondheidstechnologie deel uit van het Cluster Engineering. De opleiding werktuigbouwkunde profileert zich met de thema s ontwerpen en constructie. In het eerste jaar legt de opleiding de nadruk op basiskennis, basisvaardigheden en oriëntatie: veiligheidsaspecten, methodisch ontwerpen, algemene communicatieve vaardigheden, wis- en natuurkunde en mechanica. Een deel (ongeveer 30%) van het programma in de propedeuse is gemeenschappelijk met de opleiding elektrotechniek. Dit betreft de vakken wiskunde, natuurkunde, en het project Redesign. Het tweede jaar is verdeeld in kwartalen. Elk kwartaal is opgebouwd uit projecten, cursussen, trainingen en studieloopbaancoaching. De opdrachten ontwikkelen zich van weinig complex naar meer complex. In het derde jaar vindt de bedrijfsstage plaats en volgt de student een differentiatie. De differentiaties zijn Design, Internationale marketing en Sales, Project- en procesmanagement en management en Consultancy. Het vierde jaar volgt de student een tweede differentiatie en studeert hij af. De deeltijdopleiding is een driejarige opleiding die alleen toegankelijk is voor studenten met een verwante mbo-vooropleiding en twee jaar relevante werkervaring in de technische sector. De duale leerroute bestaat uit vier jaar. De eerste twee jaar van de opleiding is identiek aan de voltijdopleiding. In het derde en vierde jaar combineren studenten werken (drie dagen) en leren (twee dagen). Iedere duale student wordt begeleid door een studieloopbaancoach, die ook de leerresultaten op de werkplek beoordeelt. De visie van de opleiding werktuigbouwkunde op onderwijs is afgeleid van het hogeschoolbeleid. Als kader fungeert het Rotterdams Onderwijs Model (ROM). Dit model gaat uit van de volgende eisen: flexibel inspelen op veranderende eisen van het beroepenveld, praktijk- en kennisgestuurd waarbij de directe band met de beroepspraktijk aantoonbaar is, studentgestuurd (ingaan op de vraag en interesse van de student), een mix van werkvormen die uitnodigt tot zelfstandig studiegedrag, integratie van theorie en praktijk en het ontwikkelen van beroepoverstijgende competenties. De varianten voltijd en duaal hebben per 10 oktober 2005 tesamen totaal 222 ingeschreven studenten, waarvan 66 nieuwe instroom en 156 reeds ingeschreven studenten. De deeltijdvariant heeft 119 ingeschreven studenten, waarvan nieuwe instroom 40 en reeds ingeschrevenen 79. Voor de totale opleiding: 341 ingeschrevenen, waarvan nieuwe instroom106 en reeds ingeschrevenen 235. De opleiding heeft een personeelsbezetting (docenten) van 11,7 fte. Student / fte ratio voltijd en duaal 2005: 222 studenten / 7,6 fte = 29 Student / fte ratio deeltijd 2005: 119 studenten / 4,1 fte = Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.2). 8 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

9 NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden, heeft de auditor met de opleiding samen besproken welke facetten of welke thema s naar verwachting de meeste aandacht zullen krijgen tijdens het bezoek van het panel aan de opleiding (de agenderende audit). Daardoor konden de opleiding en het visitatiepanel zich op adequate wijze voorbereiden op dit bezoek. In diezelfde periode (augustus 2005) bereidden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek (september 2005). Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het management, studenten, docenten, afgestudeerden en vertegenwoordigers uit het werkveld, waaronder stage- en afstudeerbegeleiders. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-) oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden schriftelijk beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in november 2005 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in december 2005 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 9

10 Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in december Het visitatierapport is uiteindelijk in december 2005 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien de deeltijdopleiding inhoudelijk voornamelijk zijn gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. Benchmarking Wat betreft de benchmarking wordt een vergelijk gemaakt met andere soortgelijke opleidingen in Nederland. Voor de landelijke vergelijking maakt het panel gebruik van de centraal geregistreerde gegevens van het CRIHO, aangezien deze een vergelijkbaarheid mogelijk maken. Dit in tegenstelling tot opleidingseigen kengetallen met verschillen in definitie en registratie. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Het panel oordeelt op de facetten van dit onderwerp voldoende of goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. 1 Noot voor de hogeschool: NQA gebruikt in deze rapportage de volgorde en nummering van onderwerpen en facetten volgens de aanduiding in het accreditatiekader van de NVAO. Dit is conform afspraak met de Hogeschool Rotterdam. De nummering in het zelfevaluatierapport van de opleiding wertuigbouwkunde wijkt af van de nummering van facetten en onderwerpen in dit rapport. 10 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

11 1.5.2 Programma Het panel oordeelt op de facetten van dit onderwerp voldoende of goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Inzet van personeel Het panel oordeelt op de facetten van dit onderwerp voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Voorzieningen Het panel oordeelt op de facetten van dit onderwerp voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Interne kwaliteitszorg Het panel oordeelt op de facetten van dit onderwerp goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Resultaten Het panel oordeelt op de facetten van dit onderwerp voldoende of goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 11

12 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding voltijd Opleiding deeltijd Opleiding duaal Onderwerp 1 Doelstellingen 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Voldoende Voldoende 1.2 Niveau bachelor Goed Goed Goed 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Voldoende Voldoende Voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en Voldoende Voldoende Voldoende inhoud programma 2.3 Samenhang in het Voldoende Voldoende Voldoende opleidingsprogramma 2.4 Studielast Goed Goed Voldoende 2.5 Instroom Goed Goed Goed 2.6 Duur Goed Goed Goed 2.7 Afstemming tussen Goed Goed Goed vormgeving en inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen hbo Voldoende Voldoende Voldoende 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Voldoende Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 materiele voorzieningen Voldoende Voldoende Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Goed Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, Goed Goed Goed studenten, alumni en beroepenveld Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Voldoende Voldoende Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Goed Voldoende Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief 12 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

13 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 13

14 14 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

15 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 15

16 16 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

17 Facetten Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding (beoogde eindkwalificaties) Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De eindkwalificaties van de opleiding zijn beschreven in de vorm van competenties. Ze zijn afgeleid van het beroepsbeeld van de werktuigbouwkundige zoals vastgelegd in het Clusterwerkplan Engineering (november 2004). Het beroepsbeeld is in 1999 in overleg met het werkveld opgesteld voor alle opleidingen in het cluster Engineering. In het cursusjaar zijn op basis van het beroepsbeeld competenties ontwikkeld voor Engineering in het algemeen en voor de domeinspecifieke competenties van de opleidingen van het cluster, waaronder de opleiding Werktuigbouwkunde. Het werkveld is hier via de beroepenveldcommissie bij betrokken geweest (bijeenkomsten in 2004 en 2005). Ook zijn de competenties voorgelegd aan vertegenwoordigers van bedrijven (Bedrijvenmiddag, 2004). Het werkveld onderschrijft in grote lijnen de door de opleiding gekozen competenties. De competenties zijn beschreven in een matrix waarin de vijf fasen van de productlevenscyclus (analyse, ontwerp, productie/installatie, verkoop en gebruik/beheer/demontage en hergebruik), zijn afgezet tegen de kernactiviteiten van de ingenieur (organiseren, structureren en uitvoeren). De competenties beschrijven de beroepshandeling van de werktuigbouwkundige en het product dat daarbij hoort. Op deze wijze zijn vijftien competenties omschreven die een startend werktuigbouwkundige moet bezitten. Daarnaast zijn er nog acht algemene ingenieurscompetenties gedefinieerd. Deze zijn gericht op communicatie, interdisciplinair samenwerken, commerciële kennis en vaardigheden, analytisch denken en handelen en zelfverantwoordelijk leren en werken. De opleidingscompetenties zijn mede ontleend aan de landelijke eindkwalificaties van de opleiding Werktuigbouwkunde. Het panel heeft dit kunnen nagaan in het document Opleidingscompetenties Werktuigbouw, de koppeling van de landelijke competenties aan de competenties van de Hogeschool Rotterdam, juni De opleiding profileert zich met het thema de Productieve Stad (behorend bij Rotterdam als stad en regio). Zij heeft dit uitgewerkt in het profiel ontwerpen en constructie. De opleiding werktuigbouwkunde biedt in het vierde jaar de differentiatie Design aan. Daarnaast kunnen studenten in het vierde jaar kiezen uit differentiaties van andere opleidingen, zoals International marketing en sales, Project en Procesmanagement en NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 17

18 Management en Consultancy. Bij de differentiaties kunnen studenten extra competenties verwerven binnen of buiten hun eigen domein. De student krijgt de gelegenheid om een aanwijsbare extra competentie te verwerven, waarmee de opleiding een door de student gekozen profilering krijgt. Internationalisering wordt door de opleiding opgevat als diversiteit. Dat wil zeggen dat zij zich richt op de instroom, doorstroom en uitstroom van studenten met verschillende culturele achtergronden en leerbehoeften. De opleiding kiest bewust (nog) niet voor internationalisering in de zin van oriëntatie op het buitenland, vreemde talen, binnenhalen van buitenlandse studenten, samenwerking met buitenlandse instituten, stimuleren buitenlandstages en afstuderen of het volgen van studiemodules in het buitenland. De opleiding geeft, aldus het management, de prioriteit aan het doorvoeren van veranderingen in de organisatie van het onderwijs en onderwijsvernieuwing (het Rotterdams Onderwijsmodel, zie ook onderwerp 2). Om die reden is ook een vergelijking met buitenlandse standaarden van vergelijkbare ingenieursopleidingen niet gemaakt. Het panel vindt dit een omissie, maar ziet wel de noodzaak voor het stellen van prioriteiten bij het ontwikkelen van de opleiding. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft in het document Van Dublin-descriptoren tot beroepsspecifieke competenties Engineering, juni 2004 de eindkwalificaties vergeleken met de descriptoren. De analyse wijst uit dat de competentiematrix van de opleiding converteerbaar is naar de Dublin-descriptoren. Met andere woorden: de beroepscompetenties matchen met de bachelorkwalificaties. Om te kunnen beoordelen of studenten aan het eind van hun studie daadwerkelijk op bachelorniveau kunnen werken zijn beoordelingscriteria ontwikkeld (Handleiding afstudeeropdracht, cluster Engineering, juni 2005) Het panel heeft de handleiding ingezien en constateert dat daarin hbo-eisen zijn beschreven voor de kwaliteit van de opdracht. Tevens zijn beschrijvingen opgenomen die een indicatie geven voor het hbo-niveau. Studenten studeren door de individuele keuzes die zij maken af met verschillende competentieprofielen op verschillende niveaus. De opleiding borgt het basisniveau door in de eerste twee jaar van de opleiding alle programmaonderdelen door enkele competenties aan te sturen. Alle competenties staan verschillende keren op verschillende wijze centraal. De opdrachten worden steeds complexer en van studenten wordt verwacht dat ze steeds zelfstandiger functioneren. In de laatste twee jaar van de opleiding wordt van de student een steeds meer geïntegreerde beheersing van de 18 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

19 verschillende competenties verwacht. Bij het afstuderen moet de student alle competenties op bachelor niveau beheersen. Facet 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De competenties van de opleiding werktuigbouwkunde zijn in het kader van het landelijk project Competent HTNO ontwikkeld. De landelijke eindkwalificaties zijn in nauw overleg met het beroepenveld opgesteld. Zoals in het facet 1.1 is vermeld zijn de eindkwalificaties van de opleiding in overleg met het werkveld in de regio tot stand gekomen. De hogeschool kiest voor opleidingen die specifiek gericht zijn op herkenbare beroepen. Bij werktuigbouwkunde is dit de ontwerp- en maakindustrie. Verbreding wordt gezocht in het bieden van keuzevakken, multidisciplinaire projecten en differentiaties (tussen de 42 en 45 EC s). De competentiematrix geeft naar het oordeel van het panel in voldoende mate weer wat een beginnend werktuigbouwkundig ingenieur moet kunnen en kennen. Uit reacties van werkgevers en alumni blijkt dat zij de aansluiting van de opleiding op het werk en de actualiteit ervan hoog waarderen. Rond de 90% beoordeelt dit redelijk tot goed. (Rapportage werkgeversonderzoek 2005 en Rapportage alumnionderzoek 2005). Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen hbo Voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 19

20 Het panel heeft het studieprogramma van de voltijd, deeltijd en duale varianten bestudeerd. Zij constateert dat het voltijd programma is opgebouwd rond projecten waarin cases worden behandeld die ontleend zijn aan de beroepspraktijk. Via het Rotterdams Onderwijsmodel (ROM) is de relatie met de beroepspraktijk verzekerd. Het model gaat uit van thematisch onderwijs, waarbij in de loop van het programma steeds moeilijker opdrachten aan studenten worden voorgelegd (concentrisch onderwijs). Voorbeelden zijn projectopdrachten over afvalverwerking en het ontwerp van kermisattracties. De opdrachten zijn gebaseerd op reële praktijksituaties. Ook concrete vragen van het werkveld worden voorgelegd aan studenten. Duale studenten volgen in de eerste twee jaar het programma van de voltijdvariant. In de laatste twee jaar van de opleiding is het leerproces van de duale studenten gekoppeld aan de leerwerkplek. Studenten van de deeltijd- en duale variant worden via hun werkplek geconfronteerd met de actuele beroepspraktijk. Leeropdrachten komen direct voort uit hun werksituatie. In de stage en bij het afstuderen werken de studenten aan opdrachten die in samenspraak met het beroepenveld zijn geformuleerd. De relevantie van de opdracht voor de beroepspraktijk dient de student in het afstudeerverslag en stageverslag te beschrijven. Ook dienen ze, aldus de afstudeerhandleiding, gebruik te maken van vakliteratuur. In het zelfevaluatierapport meldt de opleiding dat studenten in de modules Virtueel bedrijf en Literatuuronderzoek (in het zesde en zevende semester) verplicht worden, gebruik te maken van recente vakliteratuur. Tevens dienen studenten daarbij gebruik te maken van resultaten van toegepast onderzoek. Navraag bij studenten leert dat het gebruik maken van vakliteratuur niet of nauwelijks wordt gestimuleerd. De opleiding informeert de studenten wel over relevante aanvullende literatuur. Het hangt echter van het initiatief van de individuele student af of hij gebruik maakt van de lijst met aanbevolen literatuur. Ook stelt het panel vast dat in afstudeerwerken weinig verwezen wordt naar elders geraadpleegde literatuur. Via het studieonderdeel Studieloopbaanbegeleiding en bij de uitvoering van projecten wordt aandacht besteed aan beroepsvaardigheden van studenten (communiceren, projecten leiden, rapportage). Dit gebeurt veelal impliciet door studenten in werkgroepen verschillende taken te laten uitvoeren. In het vernieuwde curriculum (volgens het ROM) zijn de algemene beroepscompetenties expliciet benoemd en zijn criteria opgesteld waaraan projecten moeten voldoen. Uit evaluaties onder stagebiedende bedrijven blijkt dat zij tevreden tot zeer tevreden zijn over de (actuele) kennis van de studenten. Studenten met wie het panel sprak zijn positief over de actualiteit van het programma. Uit studententevredenheidsonderzoek (mei 2005) blijkt dat 49% van de respondenten tevreden is over de relatie tussen theorie en praktijk. In 2003 was slechts 28% tevreden. Het panel constateert dat hier vooruitgang geboekt is. De opleiding heeft afspraken gemaakt met het beroepenveld om in het studiejaar 2005, meer dan tot nog toe, gebruik te maken van gastdocenten. Daarmee beoogt de opleiding de relatie theorie en praktijk in het programma verder te versterken. 20 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

21 In het afgelopen jaar zijn acht studenten van werktuigbouwkunde betrokken bij projecten van de Kenniskring Innovatie en product. De opleidingen werktuigbouwkunde, elektrotechniek en industriële productontwikkeling maken deel uit van de Kenniskring. De deelname van docenten werktuigbouwkunde in de onderzoeksprojecten van de Kenniskring moet nog zijn beslag krijgen. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - de inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding beschrijft in het Opleidingsprofiel het volledige programma en maakt in een matrix inzichtelijk in welke programmaonderdelen (modules) de verschillende competenties aan bod komen. Het panel constateert dat het programma een adequate uitwerking is van de competenties. Uit het overzicht blijkt duidelijk dat de kern van het programma bestaat uit de competenties analyse, ontwerp en productie en in mindere mate uit verkoop en gebruik/beheer. Dit is een bewuste keus van de opleiding (zie onderwerp 1). In de studiehandleidingen voor projecten staat beschreven welke relatie de projectopdracht heeft met de beroepscompetenties. Tevens zijn leerdoelen beschreven die in het project gerealiseerd moeten worden. Het panel constateert dat de studiehandleidingen de student een goed inzicht geven in hetgeen van hem verwacht wordt en wat de relatie is met de beroepscompetenties. De studiehandleidingen bevatten tevens informatie over het toetsen en wat de weging is van de verschillende onderdelen van de projectopdracht. De opleiding heeft het programma opgebouwd via drie leerlijnen: praktijkgestuurd onderwijs, kennisgestuurde leerlijn en studentgerichte leerlijn. De drie leerlijnen zijn gericht op kennisverwerving, ontwikkelen van beroepsvaardigheden en reflectie van de student op zijn eigen functioneren en integratie van kennis en vaardigheden. De kern van de opleiding is de praktijkgestuurde leerlijn: projecten, stage, de differentiaties en afstuderen. Het curriculum is in de eerste twee jaar aanbodgestuurd en in de laatste twee jaar vraaggestuurd. De laatste twee jaar van de opleiding bepaalt de student in overleg met de studieloopbaancoach aan welke competenties hij werkt. De opleiding kent een opbouw van eenvoudig naar complex. Opdrachten zijn in het eerste jaar eenvoudig van opzet en de student wordt daarbij redelijk intensief begeleid. In latere jaren wordt steeds meer een beroep gedaan op de zelfstandigheid van de student en wordt verwacht dat hij zelf informatie en kennis vergaart, dat hij samenwerkt met studenten uit andere NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 21

22 disciplines en een compleet ontwerp maakt van een product. De opbouw van het programma waarborgt dat de competenties (en met name de kerncompetenties van de Rotterdamse werktuigbouwkunde opleiding), steeds op een hoger niveau aan bod komen. De curriculumcommissie is verantwoordelijk voor de link tussen doelen en programma. De deeltijdvariant bestaat uit een intern deel en een extern deel. Het interne deeltijdprogramma valt voor een deel samen met het voltijdprogramma voor de mbostudenten. Sommige onderdelen van het voltijdprogramma kunnen bij deeltijd gewaardeerd worden op basis van een EVC-procedure en hoeven studenten dan niet meer te doen. Het externe deel van het deeltijdprogramma bestaat uit de differentiatie (30 EC s), de keuzevakken (15 EC s) en de afstudeeropdracht (24 EC s). Via gesprekken met de studieloopbaancoach (SLC) en het bijhouden van een portfolio wordt nagegaan of de studenten de opleidingscompetenties verwerven. In de studiehandleiding SLC zijn opdrachten beschreven, wordt ingegaan op de eisen te stellen aan Persoonlijke Ontwikkelingsplannen en Persoonlijke Activiteiten Plannen (POP en PAP) en de wijze waarop feedback wordt gegeven. Het panel constateert dat in de handleiding systematisch wordt uitgegaan van de te verwerven opleidingscompetenties. De opbouw en uitgangspunten van het deeltijdprogramma zijn beschreven in de Notitie deeltijdopleidingen Cluster Engineering, juni De duale variant bestaat uit twee jaar voltijd en twee jaar een duaal traject. Het duale traject bestaat uit drie dagen per week werken en twee dagen binnenschoolse activiteiten, welke zijn afgeleid van het voltijdcurriculum. De begeleiding vindt op een vergelijkbare manier plaats als bij de deeltijdopleiding. De opbouw en uitgangspunten van het duale programma is beschreven in de Kadernotitie duale route, Cluster Engineering, juni De kwaliteit van de leerwerkplek wordt in de duale en de deeltijdvariant bewaakt middels een zogenaamde werkplekscan. De procedure is beschreven in Inschrijving DTO, juni 2003 en De Duale Route Kaderstuk opleidingen Engineering, juni Het tweede jaar van de opleiding is sinds september 2004 afgestemd op het ROM. Het eerste en derde jaar van het curriculum zijn met ingang van september 2005 vernieuwd. Het laatste jaar van de opleiding zal met ingang van september 2006 vernieuwd zijn. Het panel constateert dat de opleiding het curriculum (eerste jaar tot en met het derde jaar) in lijn heeft gebracht met de geherformuleerde doelen (in de vorm van competenties) van de opleiding (zie onderwerp 1). Het panel stelt op basis van het materiaal dat zij heeft ingezien vast dat het programma aansluit bij de doelen van de opleiding. Het hele programma zal vanaf het cursusjaar competentiegericht zijn. Wat er tot nu toe ontwikkeld is ziet er aldus het panel goed uit. De kwaliteit van het eerste en derde jaar zal echter in de praktijk nog bewezen moeten worden. Om die reden komt het panel tot het oordeel voldoende. Het panel tekent hierbij aan dat de opleiding in de vorige visitatie op dit punt met matig is beoordeeld (visitatierapport Uitzicht, januari 2000). Het panel constateert dat er sprake is van een duidelijke vooruitgang. 22 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

23 Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Voldoende Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het thematisch onderwijs rond een project biedt structuur voor het aanbrengen van samenhang. Het project vormt de kern van het thema en cursussen en trainingen zijn ter ondersteuning van het project geprogrammeerd rond dat thema. Studenten die in het vernieuwde tweede studiejaar volgden, zijn tevreden over het programma en herkennen de samenhang (Verslagen studentenoverleg februari en april 2005). Studenten melden het panel dat de samenhang is verbeterd ten opzichte van het programma van De samenhang tussen de onderwijsperiodes en tussen de verschillende leerjaren wordt door studenten minder positief beoordeeld of minder herkend (Verslag studentenoverleg april 2005). In de laatste twee jaar van de voltijdvariant en in versterkte mate in de deeltijd en duale variant is het POP van de student sturend voor de inhoud van het leerproces. De student stelt in overleg met de coach een plan op dat beschrijft op welke wijze hij zijn competenties zal gaan verwerven. Student en coach komen samen tot een samenhangend geheel van studieactiviteiten. De samenhang van het programma is goed beschreven. In het Opleidingsprofiel en de studiehandleidingen van de vernieuwde studiejaren zijn verbanden beschreven tussen de competenties en de curriculumonderdelen. De curriculumcommissie bewaakt de samenhang van het curriculum. Het panel stelt op basis van het materiaal dat zij heeft ingezien vast dat het programma samenhang vertoont. Voor het tweede jaar is de samenhang daadwerkelijk door studenten ervaren. Of de samenhang van het programma in het eerste en derde jaar ook daadwerkelijk gerealiseerd wordt, zal in de praktijk nog bewezen moeten worden. Om die reden komt het panel tot het oordeel voldoende. In de vorige visitatie is dit punt met een matig beoordeeld (visitatierapport Uitzicht, januari 2000). Het panel constateert dat er sprake is van vooruitgang. In het studententevredenheidsonderzoek van mei 2005 was 70% van de studenten tevreden over de samenhang in het curriculum. In 2003 was 57% van de studenten hierover tevreden. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 23

24 Facet 2.4 Studielast Voltijd: Goed Deeltijd: Goed Duaal: Voldoende Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding beschrijft in het zelfevaluatierapport de uitgangspunten om de studievoortgang optimaal te laten verlopen. Dit zijn onder andere: evenwichtig spreiden van de studielast, studenten informeren over de te verwachten studielast per onderdeel (opgenomen in de studiehandleiding), toetsuitslagen worden binnen vijftien werkdagen gepubliceerd op intranet, er zijn voldoende herkansingsmogelijkheden en een roostervrijedag per week. Ondanks deze maatregelen lopen studenten studievertraging op of staken hun studie. De uitval in het eerste jaar bedraagt 16% (cohort 2001, voltijd en duaal samen 2 ). In het tweede en derde jaar valt 10% uit. Voor cohort 2002 zijn deze bedragen respectievelijk 24% en 5% en voor cohort % in het eerste jaar. Geslaagden (voltijd en duaal) doen er gemiddeld korter dan vier jaar over om een diploma te behalen. De uitval vindt vooral in het eerste jaar plaats en voor een deel in het tweede jaar. Van de instroomcohorten 1999 en 2000 was de gemiddelde studieduur van studiestakers 2 jaar. Van de cohorten 2001 tot en met 2004 was dit respectievelijk 1,5 jaar, 1,1 jaar, 1,4 jaar en 1,3 jaar. Door middel van module-evaluaties wordt nagegaan of de feitelijke studielast overeenkomt met de nominale studielast. Voor projecten, stage, afstuderen en in het duale traject houden studenten een urenverantwoording bij. Daaruit blijkt dat de studielast van deze onderdelen redelijk overeenkomt met hetgeen gepland is. Studenten vwo met wie het panel sprak, melden dat de studielast voor hen in het eerste jaar laag is. Havisten melden dat zij de nominale studie-uren wel nodig hebben om bij te blijven. In de deeltijdvariant doen studenten er gemiddeld langer dan vier jaar over om het diploma te behalen (uitstroomcohort ,5 jaar en uitstroomcohort ,4 jaar). De gemiddelde studieduur van uitvallers geeft in de periode (uitstroomcohorten) de volgende reeks van gemiddeld aantal jaren: 1,8 / 2,5 / 3,1 / 1,7 / 1,3 en 2 jaar. Uit studententevredenheidsonderzoek blijkt dat de studenten tevreden zijn over de studielast (88% tevreden), de beschikbaarheid van les- en toetsroosters (76%) en over de beschikbaarheid van docenten (83% tevreden). Minder tevreden is men over de snelheid waarmee toetsuitslagen bekend zijn (48% tevreden). De cijfers zijn ontleend aan het STO Voltijd en duaal zijn samengenomen vanwege het feit dat duale studenten de eerste twee jaar de voltijdopleiding volgen en de laatste twee jaar de duale route. 24 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

25 Bij de duale variant komt het voor dat studenten niet alle opleidingscompetenties kunnen verwerven op de werkplek. Dit is meestal het geval bij kleinere bedrijven waar differentiatie in taken beperkt is. Zij kunnen dan alleen afstuderen door van werkkring te veranderen of een project uit te voeren op de hogeschool dat wel voldoet aan de gestelde eisen. Dit levert vertraging op in de studievoortgang. Met de aanscherping van de begeleiding (studieloopbaancoaching) verwacht de opleiding dat studenten knelpunten in de opleiding vroegtijdig signaleren en weg kunnen werken. De opleiding is in september 2005 gestart met het invoeren van een wiskundetoets en toets Nederlands. Indien blijkt dat men een achterstand heeft, is de student verplicht deze achterstand weg te werken. Het panel beoordeelt dit positief. Verder biedt de opleiding instromende studenten de mogelijkheid een zomercursus wiskunde te volgen. Uit gesprekken met studenten die deze cursus volgden, blijkt dat zij hiervan profijt hebben ondervonden. Voor allochtone instromende studenten is er een coach (ouderejaars student), die de student begeleidt in het eerste jaar. Naar eigen zeggen van een coach, met wie het panel sprak, werkt dit systeem naar tevredenheid van studenten. Facet 2.5 Instroom Goed Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Studenten met een vooropleiding havo (profiel NT en NG), vwo (profiel NT en NG) en mbo niveau 4 zijn toelaatbaar voor de opleiding. Studenten met een vooropleiding mbo werktuigbouwkunde, scheepsbouwkunde of motorvoertuigen kunnen een versneld driejarig traject volgen. Deze studenten halen in het eerste jaar 72 EC s, waarvan 12 studiepunten behaald kunnen worden aan de hogeschool terwijl de mbo studenten nog studeren aan de mbo opleiding. De opleiding is voornemens in het studiejaar een traject voor vwo-ers te ontwikkelen (voltijd). Tot nu toe is het traject voor havo-, vwo- en mbo-4-studenten hetzelfde. Uit studentenoverleg blijkt dat studenten het niet strikt noodzakelijk vinden om het curriculum aan te passen aan de verschillende instroomgroepen (verslag studentenoverleg, februari 2005). Tevens heeft men uit kostenoverwegingen gekozen voor één variant voor de drie instromende groepen in de voltijd. De opleiding constateert dat er voor de vakken wiskunde en Nederlands in toenemende een probleem is met de aansluiting van het eindniveau van de vooropleidingen op het intreeniveau van de opleiding Werktuigbouwkunde. Om die reden heeft de opleiding met ingang van 2005 een toets wiskunde en Nederlands verplicht gesteld (af te nemen aan NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 25

26 het begin van het eerste jaar). Bij gebleken deficiënties in kennisniveau dient de student wiskunde en/of Nederlands bij te spijkeren. De keuzemodules wiskunde en Nederlands zijn voor deze studenten dan verplicht en moeten met een voldoende worden afgerond. De opleiding biedt de mogelijkheid aan voor proefstuderen en organiseert open dagen en open avonden voor instromende studenten. Met deze voorlichting tracht de opleiding zo een zo goed mogelijk beeld te geven van hetgeen de student staat te wachten. INM het jaar vonden drie proefstudeersessies plaats waaraan studenten per sessie meededen. Vanaf september 2005 bestaat er de mogelijkheid voor studenten uit de regio een onderdeel van hun profielwerkstuk (havo, vwo) aan de opleiding Werktuigbouwkunde uit te voeren. Er zijn daarnaast afspraken met de toeleverende scholen in de regio (ROC s) om de doorstroom van mbo naar hbo te bevorderen. In 2004 en 2005 zijn pilots uitgevoerd. Mbo studenten uit het derde en vierde jaar hebben modules gevolgd aan de hogeschool. In de studiegids is beschreven op basis waarvan instromers vrijstelling kunnen krijgen van programmaonderdelen. Er zijn standaardvrijstellingen voor verwante mboopleidingen en studenten met een relevante vooropleiding en minimaal twee jaar werkervaring kunnen extra vrijstellingen verkrijgen. Extra vrijstellingen vraagt de student aan bij de opleidingsdocent (hiervoor zijn formats beschikbaar). De docent adviseert de onderwijsmanager over het al dan niet verlenen van de vrijstelling. Uit studententevredenheidsonderzoek blijkt dat 70% van de studenten tevreden is over de aansluiting van de vooropleiding op het programma van de opleiding werktuigbouwkunde (STO, mei 2005). Facet 2.6 Duur Goed Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft voor alle varianten een studieduur van 240 EC s. In de studiegids zijn twee leerroutes beschreven (van elk 240 EC s). Een vierjarige leerroute die 60 studiepunten per jaar telt. De route is bestemd voor instromers uit havo, vwo of mbo niveau 4 (niet verwante studierichting). Daarnaast is er een driejarige route bestemd voor instromers vanuit verwante mbo opleidingen. 26 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

27 Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het didactisch concept van de opleiding, het Rotterdamse Onderwijsmodel (ROM) is beschreven in het Clusterwerkplan, het Opleidingsprofiel en het Position Paper van de Hogeschool. Hieruit blijkt dat de hogeschool een mix van werkvormen voorstaat: hoorcolleges, projectonderwijs, zelfstudie, training en werkcolleges. In het opleidingsprofiel en de studiehandleiding staat de samenhang tussen doelstellingen en de werkvormen beschreven (zie ook facet 2.3). Het cluster Engineering gaat er bij de invulling van het onderwijs vanuit dat de student zo veel mogelijk geconfronteerd wordt met vraagstukken uit de beroepspraktijk. Daarbij kiest het cluster voor een mix van werkvormen vanwege de afwisseling en vanwege het feit dat projecten en groepswerk ook aansluiten bij de wijze waarop in de praktijk gewerkt wordt. Naarmate de student verder in de opleiding komt, neemt het aantal hoorcolleges af. De student vergaart in de latere fasen van de opleiding steeds meer zelfstandig informatie en beoordeelt deze op de relevantie voor zijn opdrachten of in het geval van de deeltijd en duale variant zijn leertaken. De student plant in toenemende mate zijn studie zelf in overleg met de SLC-coach. Dit alles binnen het kader van de te verwerven opleidingscompetenties. Uit het studententevredenheidsonderzoek (STO 2005) blijkt dat 83% van de studenten tevreden is over de mix van werkvormen. In 2003 was 64% van de ondervraagde studenten hierover tevreden. Het panel stelt vast dat de opleiding hier duidelijk vooruitgang heeft geboekt. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het Opleidingsprofiel Werktuigbouwkunde staat beschreven hoe de competenties worden getoetst. Voor de technische competenties en de algemene competenties zijn beroepsproducten beschreven. De student moet laten zien dat hij onderdelen van deze producten zelfstandig kan opleveren en aan het eind van de studie moet hij in staat zijn het product zelfstandig te leveren. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 27

28 De beroepsproducten zijn verwerkt in opdrachten, die de student alleen of in groepsverband moet uitwerken. De leerdoelen van de opdracht en de toetscriteria staan vermeld in de studiehandleidingen, zo heeft het panel vastgesteld. Het cluster Engineering heeft het toetsbeleid vastgelegd in het document Toetsbeleid Cluster Engineering, maart Voor de deeltijdopleiding en de duale route is de wijze van toetsen nader uitgewerkt in notities die verschenen in juni De toetsing van de competenties van de deeltijd- en duale studenten vindt voornamelijk plaats op basis van het beoordelen van leerwerktaken. De student stelt een plan op voor het bereiken van de opleidingscompetenties. De coach en werkbegeleider beoordelen gezamenlijk de resultaten. De opleiding heeft de beoordeling van de externe curriculumonderdelen van de deeltijd- en duale opleiding aangescherpt, zoals blijkt uit de notitie De Duale Route, Kaderstuk opleidingen Engineering. Voor stage- en afstudeerbeoordeling zijn in juni 2005 eveneens aparte notities verschenen. Het panel heeft de notities over toetsen ingezien en beoordeelt deze positief. Studenten kunnen in de propedeuse studieonderdelen die met een onvoldoende zijn afgesloten, compenseren. Maximaal zes studiepunten van de 60 EC s kunnen worden behaald terwijl het studieonderdeel met een onvoldoende is afgerond (minimaal een vier). Er zijn studieonderdelen die nooit gecompenseerd kunnen worden zoals Studieloopbaanbegeleiding, modules in de vrije keuzeruimte zoals, keuzevakken/bijspijkervakken en Werkoverleg/Portfolio (WOP). Vergelijkbare bepalingen zijn er voor het tweede jaar en het derde en vierde jaar samen. Het panel heeft stageverslagen, afstudeerwerkstukken en beoordeeld werk van voltijd-, deeltijd- en duale studenten ingezien. Zij constateert dat de verslagen volgens een vast format worden beoordeeld. Maar tevens stelt zij vast dat dit format niet altijd even consequent wordt gebruikt door de beoordelaars. Met ingang van het voorjaar van 2005 is er een toetscommissie ingesteld, die elk kwartaal de ontwikkelde toetsen vooraf bespreekt met docenten. Tevens evalueert de commissie de gemaakte toetsen. De leden van de toetscommissie zijn getraind in het ontwikkelen en beoordelen van toetsen. De commissie wordt voorgezeten door een deskundige op het gebied van toetsen. Het panel is positief over de wijze waarop de opleiding de kwaliteit van de toetsen bewaakt. Uit het studententevredenheidsonderzoek 2005 blijkt dat 63% tevreden is over de wijze van toetsen. Studenten melden dat toetsen soms niet aansluiten bij de leerstof die behandeld is. In 2003 was 70% van de studenten hierover tevreden. De opleiding meldt dat de bewaking tot nu toe de taak is geweest van de modulebeheerder. Met het instellen van de toetsingscommissie verwacht de opleiding de toetspraktijk te verbeteren. Het panel constateert dat het toetsbeleid in ontwikkeling is. Het beleid ziet er goed uit, maar de werking ervan moet nog bewezen worden. In de visitatie van 2000 scoorde de opleiding Werktuigbouwkunde op dit punt een onvoldoende. Er is, aldus het panel een duidelijk beleid ontwikkeld voor het toetsen van vaardigheden en kennis, waarvan in de praktijk ook zichtbaar is dat deze ingevoerd wordt. 28 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor

29 Onderwerp 3 Inzet van Personeel Facet 3.1 Eisen hbo Voldoende Criteria - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het cluster Engineering wil dat docenten dicht bij de beroepspraktijk staan. Dit moet tot uiting komen in de directe relatie met de beroepspraktijk (docent met werkkring in bedrijfsleven of via deelname aan de kenniskring Innovatie& Productrealisatie). Tevens dragen, aldus de opleiding, werkbezoeken aan bedrijven en stage- en afstudeerbegeleiding hieraan bij. Uit bestudering van de CV s van docenten van de opleiding werktuigbouwkunde blijkt dat de directe relatie met de praktijk nog beperkt is. Van de opleiding werktuigbouwkunde zijn geen docenten betrokken bij het lectoraat, anders dan als begeleiders van studenten die in het kader van het lectoraat een onderzoeksopdracht uitvoeren. In zal, aldus de opleiding, de directe betrokkenheid van docenten werktuigbouwkunde bij het lectoraat worden versterkt. Uit een analyse (Strategisch plan , cluster Engineering, november 2004) blijkt dat docenten geen of weinig recente bedrijfservaring hebben. Door het aannemen van nieuw personeel bij de opleiding werktuigbouwkunde ( ) is de actuele en relevante praktijkkennis van het docententeam versterkt. In de toekomst wordt dit voortgezet door het aannemen van nieuw personeel wegens vervanging als gevolg van (natuurlijk) verloop. Het panel constateert dat het onderwijsteam voor een belangrijk deel de praktijkkennis bijhoudt via bezoeken aan stagiairs en afstudeerders. Daarnaast zijn bezoeken aan congressen en het bijhouden van vakliteratuur instrumenten die hieraan bijdragen. De directe betrokkenheid van het team bij de beroepspraktijk via uitvoering van projecten in het werkveld of als uitvoerend werktuigbouwkundige is nog beperkt. De opleiding heeft wel maatregelen genomen om de directe betrokkenheid bij de beroepspraktijk te versterken via participatie in het lectoraat. Ook in het scholingsplan zijn hiertoe activiteiten opgenomen. Tevens heeft een verjonging van het personeelsbestand plaatsgevonden waarmee nieuwe actuele praktijkkennis in het team komt. Facet 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Criteria - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, opleiding Werktuigbouwkunde hbo-bachelor 29