Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Culturele en Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor Varianten: voltijd, duaal

Transcriptie

1 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Culturele en Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor Varianten: voltijd, duaal Visitatiedatum: 24 mei 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006

2 2 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 12 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 17 Onderwerp 3 Inzet van personeel 25 Onderwerp 4 Voorzieningen 28 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 29 Onderwerp 6 Resultaten 31 Onderwerp 7 Bijzonder kwaliteitskenmerk 34 Deel C: Bijlagen 39 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 40 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 45 Bijlage 3 Bezoekprogramma 48 Bijlage 4 Kengetallen 49 Bijlage 5 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 51 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 3

4 4 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 5

6 6 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in maart 2006, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op 24 mei In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: De heer P.G.J.M. Vlaar (voorzitter) De heer dr. T.J.M. Jansen Mevrouw L. Arts (studentpanellid) De heer drs. Ing. A.G.M Horrevorts (NQA-auditor) Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De opleiding CMV van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen kent twee varianten: de voltijd opleiding en de duale opleiding. De duale opleiding is inhoudelijk te beschouwen als een variant op de voltijd opleiding. Duale studenten zijn als CMV er werkzaam, maar zijn nog niet op hbo-niveau opgeleid. Het gaat bij de duale opleiding om kleine aantallen studenten. De opleiding is opgebouwd rond programmatische vakken met een kunstzinnig en sportief karakter (drama, dans, muziek, sport, audiovisuele vorming, beeldende vorming). Dit gaat terug tot de traditie van de Mikojel-opleidingen (Middelloo, Kopse Hof en Jelburg, 1960). Afgestudeerden krijgen het getuigschrift Bachelor of Social Work. NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 7

8 De opleiding beschikt over een formatie van 17,24 fte. De formatie van de afdeling is onderverdeeld in deskundigheidsdomeinen (in lijn met de leergebieden in het curriculum): methodiek: 6,47 fte oftewel 38% mens&maatschappijwetenschappen: 3,13 fte oftewel 18% kunstzinnige en sportieve activiteiten: 6,77 fte oftewel 39% ondersteunende programma s: 0.87 fte oftewel 5% De docent-studentratio van de opleiding bedraagt 1:27. De opleiding heeft in het kader van het project HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF-project) het onderwijs vernieuwd. In dit rapport wordt een onderscheid gemaakt tussen het oude curriculum zoals dit in de huidige hoofdfase nog van toepassing is en het nieuwe curriculum, dat in het studiejaar gestart is in de propedeuse en de komende jaren achtereenvolgens in het tweede, derde en vierde studiejaar zal worden doorgevoerd. Van oudsher vindt, aldus de opleiding CMV van de HAN, culturele en maatschappelijke vorming plaats in instellingen voor sociaal-cultureel werk, opbouwwerk, vormings- en ontwikkelingswerk en kunstzinnige vorming. Het CMV-werk heeft zich in de loop der jaren ook ontwikkeld in organisaties in de sector kunst & cultuur en de recreatiesector. De meeste CMV ers zijn werkzaam in de volgende sectoren: recreatie en toerisme kunst en cultuur sociaal-cultureel werk vormingswerk en volwasseneneducatie sport De opleiding CMV leidt studenten op voor agogische functies in dit brede werkveld met competenties, eindkwalificaties, die aansluiten bij de vragen vanuit dat werkveld. De opleiding leidt op tot de titel bachelor of social work. Social work is het domein waarbinnen CMV gesitueerd is. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden, heeft de auditor met de opleiding samen besproken welke facetten of welke thema s naar verwachting de meeste aandacht zullen krijgen tijdens het bezoek van het panel aan de opleiding (de agenderende 8 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

9 audit). Daardoor konden de opleiding en het visitatiepanel zich op adequate wijze voorbereiden op dit bezoek. In diezelfde periode (maand en jaar noemen) bereiden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek (maand en jaar noemen). Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundige(n) in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement. Verder is gesproken met docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in juli 2006 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in september 2006 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in september Het visitatierapport is uiteindelijk in oktober 2006 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 9

10 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de duale opleiding afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de duale opleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding. De duale opleiding is inhoudelijk gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. Wat betreft de benchmarking wordt een vergelijk gemaakt met andere soortgelijke opleidingen in Nederland. Voor de landelijke vergelijking maakt het panel gebruik van de centraal geregistreerde gegevens van het CRIHO, aangezien deze een vergelijkbaarheid mogelijk maken. Dit in tegenstelling tot opleidingseigen kengetallen met verschillen in definitie en registratie. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding De facetten behorend bij dit onderwerp zijn positief gewaardeerd voor beide varianten Het oordeel over het onderwerp is daarom positief Programma De facetten behorend bij dit onderwerp zijn positief gewaardeerd voor beide varianten Het oordeel over het onderwerp is daarom positief Inzet van personeel De facetten behorend bij dit onderwerp zijn positief gewaardeerd voor beide varianten Het oordeel over het onderwerp is daarom positief Voorzieningen De facetten behorend bij dit onderwerp zijn positief gewaardeerd voor beide varianten 10 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

11 Het oordeel over het onderwerp is daarom positief Interne kwaliteitszorg De facetten behorend bij dit onderwerp zijn positief gewaardeerd voor beide varianten Het oordeel over het onderwerp is daarom positief Resultaten De facetten behorend bij dit onderwerp zijn positief gewaardeerd voor beide varianten Het oordeel over het onderwerp is daarom positief Bijzonder kwaliteitskenmerk * Het panel oordeelt over de eerste twee facetten van dit onderwerp voldoende. Het derde facet concretisering is volgens het panel goed uitgewerkt en scoort een goed. Het vierde facet onderscheidend karakter is beoordeeld met een onvoldoende. Het panel is positief over drie van de vier facetten. Bij het komen tot een eindoordeel over dit onderwerp heeft het panel het oordeel over het facet onderscheidend karakter zwaar laten wegen. De opleiding heeft de bijzondere kwaliteit van de opleiding in het Nederlands hoger onderwijs niet kunnen aantonen via een vergelijkend curriculumonderzoek of onderzoek onder werkgevers / afgestudeerden. Het panel heeft waardering voor de wijze waarop de opleiding het kenmerk invult maar het effect ervan op het realiseren van een bijzondere kwaliteit van de afgestudeerde CMV-er is niet aangetoond. Om die reden komt het panel tot het eindoordeel onvoldoende op dit onderwerp. Het oordeel op het onderwerp Bijzonder Kwaliteitskenmerk is voor de opleiding daarom negatief. * Het bijzonder kwaliteitskenmerk is beoordeeld op basis van het oude protocol Bijzonder Kwaliteitskenmerk van de NVAO. NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 11

12 1.6 Schematisch overzicht oordelen facetten en onderwerpen Onderwerp/Facet Voltijd Duaal Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Goed 1.2 Niveau bachelor Goed Goed 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Voldoende Voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Goed 2.4 Studielast Goed Voldoende 2.5 Instroom Goed Goed 2.6 Duur Goed Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen hbo Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni Goed Goed en het beroepenveld Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Voldoende Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 7 Bijzonder kwaliteitskenmerk 7.1 Differentiatie en profilering Voldoende Voldoende 7.2 Kwaliteit Voldoende Voldoende 7.3 Concretisering Goed Goed 7.4 Onderscheidend karakter Onvoldoende Onvoldoende Totaaloordeel Negatief Negatief 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoren, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. Het oordeel van het panel over het bijzonder kwaliteitskenmerk is negatief. 12 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 13

14 14 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De eindkwalificaties van de opleiding zijn ontleend aan het opleidingsprofiel Alert en ondernemend (1999). Dit profiel is in samenwerking met het beroepenveld opgesteld en is, aldus het panel, nog steeds actueel. De eindkwalificaties van de nieuwe opleiding zijn vastgelegd in het Opleidingsstatuut opleiding CMV. De invoering van de bachelor-master structuur heeft geleid tot een discussie over de afbakening van de sociaal-agogische beroepen. In een landelijk project Profilering Agogisch Domein (PAD) is voor vijf opleidingen in het sociale domein een set van competenties ontwikkeld. De competenties zijn onderverdeeld in gemeenschappelijke competenties (domeincompetenties) en specifieke opleidingscompetenties. De majorcompetenties en majorspecifieke competenties zijn beschreven in het Opleidingsstatuut Social Studies. De majorcompetenties van het nieuwe CMV curriculum zijn gebaseerd op Alert en ondernemend (A&O) en het landelijk document Profilering Agogisch Domein. De beschreven competenties sluiten, aldus het panel, goed aan bij de beroepspraktijk. In de domeinen cultuur en ontmoeting en recreatie is dit goed. Voor de domeinen educatie en samenlevingsopbouw is dit voldoende. De domeincompetenties zijn ingedeeld in drie segmenten: De agogische dienstverlening, werken in en vanuit een organisatie en werken aan professionaliteit. De opleiding CMV van de HAN heeft een specifieke competentie toegevoegd aan de landelijk vastgestelde eindkwalificaties: het adequaat en doelgericht inzetten van kunstzinnige en/of sportieve activiteiten in de beroepsuitoefening. De uitwerking van deze competentie is, aldus de opleiding, een bijzonder kwaliteit van het onderwijs. (Zie hoofdstuk 7). De domeincompetenties en de majorspecifieke competenties zijn in 2004 voorgelegd aan de adviesraad van de opleiding CMV. Het panel heeft notulen van de Adviesraad ingezien en stelt vast dat de adviesraad de competenties zoals verwoord in het Opleidingsstatuut Social Studies onderschrijft. Op landelijk niveau zijn Alert en ondernemend en Profilering Agogisch Domein besproken met het landelijke beroepenveld. De opleiding heeft via internationale contacten inzicht in vergelijkbare opleidingen in België en Zwitserland. In Vlaanderen zijn voor de opleiding sociaal-cultureel werk competenties opgesteld (Competenties van de professionele bachelor). Deze hebben NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 15

16 aldus de opleiding veel overeenkomst met de Nederlandse competenties. In Zwitserland is er een vergelijkbare opleiding Soziokulturelle Animation. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft de eindkwalificaties vergeleken met de standaard voor het hbo-niveau. Voor het oude curriculum, dat gebaseerd is op A&O, is de hbo-standaard van de commissie Franssen gebruikt (de tien generieke kernkwalificaties van het hbo-niveau). De competenties van het nieuwe curriculum zijn vergeleken met de Dublin Descriptoren. Voor de competenties zijn indicatoren vastgesteld die het bereikte (eind)niveau aangeven. Het niveau van de competenties is onderverdeeld in drie subniveaus: Niveau 1: in opdracht een relatief eenvoudig beroepsproduct kunnen ontwikkelen. Niveau 2: in aanzienlijke mate zelfstandig een beroepsproduct kunnen ontwikkelen dat redelijk complex is; Niveau 3: zelfstandig een complex beroepsproduct kunnen ontwikkelen (hbo-niveau) De drie niveaus zijn voor alle competenties nader beschreven en toegelicht in het document Toetskader CMV. Het niveau van de propedeuse is beschreven in het Opleidingsstatuut Domein Sociale Studies In het propedeusehandboek zijn de doelen van de propedeuse nader uitgewerkt. Het handboek bevat een overzicht van majorcompetenties en daarbij behorende beroepssituaties. Voor elke beroepssituatie zijn indicatoren geformuleerd voor het beoordelen van beroepsmatig handelen en voor de kwaliteit van beroepsproducten. Het panel stelt vast dat de dit een goede basis is voor het kunnen beoordelen van de competenties in de verschillende fasen van de opleiding en het eindniveau (zie facet 2.8). De opleiding heeft, naar het oordeel van het panel, in het document Vergelijking competenties en Dublin Descriptoren overtuigend aangetoond dat de eindkwalificaties van het oude en nieuwe curriculum matchen met de hbo-standaard (Franssen) en de Dublin Descriptoren. Facet 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. 16 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

17 - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uit A&O blijkt dat het werkveld betrokken is geweest bij het formuleren van beroepsprofielen en eindkwalificaties. De opleiding heeft in 2004 mede op basis van A&O beroepstaken benoemd voor de CMV-er. De beroepstaken zijn beschreven in het Opleidingsstatuut Social Studies ( ). De CMV-er is werkzaam in een breed scala van instellingen: sociaal-cultureel werk, opbouwwerk, vormings- en ontwikkelingswerk, kunstzinnige vorming, kunst- en cultuur en sport- en recreatie. Voor het sociaal-cultureel werk is in 2005 een landelijk functieprofiel opgesteld (Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn). In andere sectoren van het CMVveld zijn geen landelijke profielen opgesteld. Wel zijn, aldus de opleiding, de volgende publicaties relevant: Competentieprofiel Community Aanpak Bewegen, Competenties van de opbouwwerker en het profiel Sportbuurtwerker. Deze documenten zijn opgesteld door beroepsverenigingen in de sector. Het panel heeft vast kunnen stellen dat de genoemde profielen in de formulering van de eindkwalificaties van de opleiding herkenbaar aanwezig zijn. Het functieprofiel van de sociaal-cultureel werker dekt, aldus de opleiding niet het volledige werkveld van de CMV-er (bijvoorbeeld kunst- en cultuur en sport- en recreatie). De opleiding heeft om die reden zelf functieprofielen ontworpen voor kunstzinnige en sportieve activering (CMV functieprofielen HAN). De ontworpen functieprofielen vertonen aldus het panel een goede mix van werkveldspecifieke en meer generieke CMV kenmerken. Uit het gesprek met vertegenwoordigers van het werkveld blijkt dat dit functieprofiel in het werkveld verschillend wordt beoordeeld: van enthousiast onderschreven tot neutraal. Het panel stelt vast dat bij het formuleren van de eindkwalificaties van de opleiding gebruik is gemaakt van documenten en input vanuit het (brede) werkgebied van de CMVer. Het werkveld is in ruime mate betrokken bij het opstellen van eindkwalificaties. De profielen zijn, aldus het panel, relevant voor functies in de welzijnssector die op hboniveau zijn gewaardeerd. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen hbo Voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 17

18 - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het programma van de opleiding is met ingang van 1 september 2005 ingericht naar de doelen van het hogeschoolbrede project HAN Onderwijsflexibilisering (HOF). HOF heeft als kenmerken: meer ruimte voor individuele leerroutes, competentiegericht, beroepsgericht onderwijs en een transparant en doelmatig onderwijsaanbod. De propedeuse van CMV is geheel volgens het HOF-model ingevuld (nieuwe curriculum). De hoofdfase volgt nog de oude curriculumopzet. De curricula van de propedeuse, de hoofdfase en de duale variant zijn beschreven in respectievelijk de documenten Propedeuseboek, Opleidingsstatuut en het Kader Curriculum. Bestudering van deze documenten en het ter inzage gelegd materiaal laat zien dat de kennisontwikkeling in de opleiding plaatsvindt via vakliteratuur en werken in de beroepspraktijk. Het panel valt op dat het historisch perspectief van het CMV beroep weinig aan bod komt. Het thematisch onderwijs is erg gericht op het product en in beperkte mate op het plaatsen van de praktijk in de verschillende invalshoeken en tradities van CMV. Het panel stelt op basis van bestudeerde werkstukken vast dat weinig verwezen wordt naar literatuur en praktijken die het betreffende project in een breder perspectief kunnen plaatsen. De literatuurlijsten bevatten nauwelijks internationale literatuur. In het laatste jaar van het oude curriculum is een programmaonderdeel 'Onderzoek' opgenomen als voorbereiding op het afstudeerproject. In het nieuwe curriculum wordt in de propedeuse begonnen met het aanleren van onderzoeksvaardigheden. Het panel stelt vast dat thema s in de bestudeerde afstudeerprojecten en stages passen binnen actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Literatuurlijsten voor de opleiding laten eveneens zien dat ze voldoende aansluiten bij de actualiteit. Uit de programmaoverzichten blijkt dat het programma (voltijd en duaal) voldoende gericht is op het aanleren van beroepsvaardigheden. Zo krijgen studenten in de propedeuse opdrachten waarin de student moet laten zien dat hij (eenvoudige) beroepstaken kan uitvoeren. Hier moet hij kennis en vaardigheden met elkaar combineren, zoals begeleiden, organiseren en ontwerpen van activiteiten, het werken in een organisatie, rapporteren en presenteren en het lopen van een stage. In de hoofdfase zijn vergelijkbare programmaonderdelen gepland. In de duale route staat leren op de werkplek centraal. De student leert vanuit beroepssituaties (relevante werkplek voor CMV). In het curriculum van het duale programma zijn expliciet programmaonderdelen geprogrammeerd die betrekking hebben op het aanleren van beroepsvaardigheden (vergelijkbaar met de voltijd). Uit evaluatieonderzoek blijkt dat studenten tevreden zijn over de actualiteit en de beroepsgerichtheid van het programma. De scores op de items die hierop betrekking hebben liggen tussen de 3,0 en 4,4 (voor voltijd) en 3,7 en 4,7 voor duaal. 18 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

19 Het panel is van oordeel dat het theoretisch kader versterkt kan worden. Het programma is actueel en op de praktijk gericht. Het studiemateriaal en werkstukken reflecteren, aldus het panel, de actuele thema s in de CMV praktijk. Het panel komt tot het eindoordeel voldoende. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding zet in het zelfevaluatierapport uiteen hoe de eindkwalificaties zijn verwerkt in het programma. Hieronder wordt dit voor het oude en nieuwe curriculum nader toegelicht. Het oude curriculum: De hoofdfase is gebaseerd op het opleidingsprofiel 'Alert en ondernemend'. In het document 'Kader curriculum' heeft de opleiding de relatie tussen programma en opleidingsdoelen, aldus het panel, overtuigend aangetoond. Dit kader geldt voor de duale variant en voor het hoofdfase programma ( ). Het nieuwe curriculum: De propedeuse is gebaseerd op de nieuwe set van elf competenties voor het sociale domein (zie facet 1.1). Elke domeincompetentie is zonodig nog nader gespecificeerd voor de opleiding CMV. Het Propedeuseboek geeft hiervan een goed overzicht. De relatie tussen de propedeuse onderdelen en de competenties is, naar het oordeel van het panel, overtuigend aangetoond. De competenties worden hierin concreet vertaald naar inhoudelijke opdrachten en te oefenen vaardigheden. Het nieuwe curriculum voor de hoofdfase wordt ontwikkeld analoog aan de ontwikkeling van het propedeuseprogramma ( ). Dat betekent dat in de hoofdfase uitgegaan wordt van beroepstaken. Elke beroepstaak wordt uitgewerkt in onderwijseenheden op drie niveaus met daaraan gekoppeld de relevante competenties. De competenties zijn uitgewerkt in indicatoren die gebruikt worden bij toetsing en beoordeling. Afgaand op wat het panel gezien heeft van de opzet en producten van het vernieuwde propedeuse programma is het panel van oordeel dat het materiaal van het hoofdfaseprogramma op de zelfde wijze zal worden vormgegeven. Algemeen: Uit studiewijzers en het Opleidingsstatuut blijkt dat voor elk programmaonderdeel leerdoelen zijn geformuleerd en welke relatie deze hebben met de eindkwalificaties. NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 19

20 Het panel stelt vast dat het programma zodanig is opgebouwd dat de verschillende programmaonderdelen in voldoende mate gericht zijn op het verwerven van de eindkwalificaties van de opleiding. Het panel merkt op dat de relatie tussen doelstelling en programma goed is doordacht. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het panel heeft studiehandleidingen en studentenstatuten bestudeerd en stelt vast dat de opleiding duidelijk beschrijft hoe het programma is opgebouwd en hoe de programmaonderdelen in relatie staan tot de eindkwalificaties. De opbouw van het voltijd programma is zodanig dat het eerste jaar is gericht op de beroepsoriëntatie, het tweede jaar op beroepsvoorbereiding, het derde jaar op beroepsopleiding en het vierde jaar op beroepsverdieping. Dit betekent dat studenten in het eerste jaar beroepstaken met een oriënterend karakter uitvoeren (onder begeleiding). In de loop van de studie werken studenten meer zelfstandig aan meer complexe opdrachten of beroepstaken. Bij de duale variant start de student in de hoofdfase en zijn fase 2 en 3 met elkaar verweven. De student leert in de praktijk en terugkoppeling van praktijk naar theorie staat centraal. In het laatste jaar ligt net als in de voltijdopleiding de nadruk op de beroepsverdieping. In het vernieuwde curriculum is mede door de toename in zelfsturing van het programma geen sprake meer van een algemene samenhang in het programma. De student krijgt een redelijke vrijheid in het ontwerpen van zijn eigen leerroute, maar zal deze ten overstaan van de opleiding (studieloopbaanbegeleiding) wel moeten verantwoorden. Thema's, vakinhouden, opdrachten en stages zullen in het teken moeten staan van zijn toekomstige beroepsuitoefening. Studenten zullen samen met hun studieloopbaanbegeleider een persoonlijk ontwikkelingsplan opstellen. En passend bij de individuele behoeften van de student een leerroute uitstippelen. De samenhang in de leerroute van de student wordt gestuurd door de elf competenties. De competenties komen in de loop van de studie terug in verschillende beroepstaken. De student zal moeten laten zien dat hij de beroepstaak op een steeds hoger niveau kan uitvoeren. Het panel stelt vast dat het curriculum een goed samenhangend geheel vormt. Studenten blijken dit ook te herkennen. Dit valt af te leiden uit het HAN studententevredenheidsonderzoek: 74% van de studenten was in 2004 tevreden over de samenhang. In 2005 steeg dit naar 82%. Ook uit programma-evaluaties van de opleiding blijkt dat studenten tevreden zijn over de samenhang (score > 3,3 voor zowel duaal als voltijd). Studenten hebben een goed beeld 20 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

21 van de eisen waaraan zij aan het eind van de opleiding moeten voldoen. Score 3,6 over alle jaren van de opleiding. In de Keuzegids Hoger Onderwijs 2005 zijn de alumni positief over de samenhang in het programma (score 6,9 op een tienpuntenschaal). Afgestudeerden van 2003 en 2004 waren volgens eigen HAN onderzoek beduidend minder positief (score 2,8 op een vijfpuntenschaal). Het panel stelt vast dat hier sprake is van een duidelijke verbetering. Facet 2.4 Studielast Voltijd: Goed Duaal: Voldoende Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de studiehandleidingen van de voltijd en duale variant vindt de student informatie over de door de opleiding ingeschatte studiebelasting voor elk programmaonderdeel in studiepunten (en studie-uren). In het eerste jaar begeleidt de studieloopbaanbegeleider studenten bij het plannen van hun studie en het bewaken van de voortgang. Bij de planning van het programma streeft de opleiding ernaar de studielast gelijkmatig te spreiden over het jaar. In de praktijk lijkt dit toch niet altijd te lukken. Studenten hebben blijkens evaluaties kritiek op de verdeling van de studielast. Volgens de opleiding heeft dit te maken met de werkwijze (werken in subgroepen, hetgeen kan leiden tot plannings- en afstemmingsproblemen in de werkgroepen), te hoge leeslast bij studieopdrachten. Inmiddels heeft de opleiding hiervoor maatregelen genomen zo bleek uit reacties van docenten en studenten. In het nieuwe curriculum wordt de verantwoordelijkheid voor planning en spreiding van studielast steeds meer bij de student neergelegd. De opleiding blijft wel verantwoordelijk voor het zo goed mogelijk organiseren en faciliteren van het onderwijsaanbod. Er wordt in het nieuwe curriculum een groter beroep gedaan op de studie- en planningsvaardigheden van de student. Dit spoort naar het oordeel van het panel met zelfsturing van het onderwijs en competentiegericht leren (HOF-uitgangspunten). Uit evaluaties onder studenten (voltijd en duaal) blijkt dat ze tevreden over de studeerbaarheid van het programma (is te doen in de tijd die ervoor staat) en ontevreden zijn over de spreiding van de studielast. De opleiding meldt in het zelfevaluatierapport dat pieken in de studielast voor een groot deel veroorzaakt worden door uitstelgedrag van studenten. Het panel heeft tijdens het bezoek aan de opleiding van de kant van de studenten geen klachten vernomen over pieken in de studie die een belemmering vormen voor de voortgang van de studie. NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 21

22 In de duale variant kan de spanning tussen opleiden en studeren aan de ene kant en drukke baan (productie) een belemmerende factor zijn. Hoewel hierover in de duale contracten afspraken zijn gemaakt tussen werkgever, student en opleiding, is de praktijk toch weerbarstiger, aldus de duale studenten met wie het panel sprak. Facet 2.5 Instroom Goed Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De instroomeisen voor de opleiding CMV zijn havo, vwo en mbo (niveau 4). Studenten met een mbo diploma Sociaal Cultureel Werk stromen in in de hoofdfase (zij-instroom) Studenten met een ander agogisch mbo diploma leggen een intreetoets af. Studenten met een hbo diploma kunnen in aanmerking komen voor vrijstellingen. Dit wordt per individu bepaald. De examencommissie neemt hierover een besluit. In 2006 wordt de intreetoets vervangen door een intree assessment. De toelatingseisen en vrijstellingsregelingen zijn beschreven in het Studentenstatuut Het curriculum is afgestemd op de havo-instroom. Uit rendementsanalyses blijkt dat de opleiding goed aansluit bij het kennisniveau van de havisten. Het document Rendementsbeleid 2005 geeft, aldus het panel, een goed beeld van de resultaten van de verschillende instroomgroepen sinds Uit exitenquêtes (respons 30%) blijkt dat uitvallers vaak een andere studie gaan volgen (veelal in de kunstzinnige richting). Tien procent van de instroom bestaat uit Duitse studenten. Zij moeten voldoen aan de instroomeisen en slagen voor de NT2 toets. Deze studenten blijken het goed te doen. De opleiding CMV neemt deel aan een project dat er op gericht is om de instroom vanuit het mbo te verhogen (Project doorlopende leerlijnen mbo-hbo). Uit de rendementsanalyse blijkt dat mbo-ers in de propedeuse relatief vaker uitvallen dan andere instromers. In de hoofdfase is het rendement van de mbo-ers relatief hoger dan de overige instromers. Gemiddeld behalen de mbo-ers samen met de vwo-ers een hoger opleidingsrendement dan de groep havisten. De opleiding gaat uit van probleemgestuurd onderwijs in de eerste twee jaar van het oude curriculum. In het nieuwe curriculum wordt uitgegaan van competentieleren. Studenten verwerven op een zo zelfstandig mogelijke wijze (vaak in samenwerking met andere studenten) kennis en vaardigheden. Studenten worden in het eerste jaar ingewijd in de opzet en werkwijze van probleemgestuurd onderwijs. Mbo-ers die in het twee jaar instromen, krijgen extra begeleiding op studievaardigheden. Uit evaluatie blijkt dat de studenten tevreden zijn (ruim 80%) over de mate waarin de opleiding een beroep doet op kennis en ervaring van studenten (STO ). 22 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

23 De instroomeisen voor de duale variant zijn een mbo diploma van een verwante opleiding of een ander hbo diploma, een baan in het CMV-domein van ten minste 50% en het voldoende beheersen van de Nederlandse taal. Afspraken met werkgevers worden vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. De opleiding biedt allochtone studenten extra faciliteiten om de taalvaardigheid op het gewenste niveau te krijgen (taalprogramma en individuele ondersteuning). Facet 2.6 Duur Goed Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbobachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het opleidingsstatuut en het Propedeusehandboek geven, aldus het panel, goed inzicht in de verdeling van de studiepunten (uitgedrukt in SBU en EC's) over het programma. Het curriculum heeft een studiebelasting van 240 EC's (= 4 x 1680 uur). Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft in lijn met het HOF-project een leerconcept ontwikkeld. Het concept bestaat uit de volgende uitgangspunten: de student staat centraal, de docent ontwerpt een leeromgeving en begeleidt de student en beoordeelt zijn leeractiviteiten, leren gebeurt in de praktijk, de student wordt steeds zelfstandiger. Werkvormen die bij dit concept passen zijn: opdrachten in het kader van probleemgestuurd onderwijs (in een deel van het eerste en tweede jaar), stageopdrachten, oefeningen, presentaties, reflectie op eigen handelen in samenspraak met medestudenten en begeleidend docent, projectgestuurd onderwijs, hoorcolleges, werkcolleges en zelfstudie. In het duale traject zijn de praktijkervaringen input voor het leerproces van de student. Andersom worden opdrachten vanuit de opleiding in de werksituatie uitgevoerd. Daarbij worden dezelfde werkvormen gehanteerd als in de voltijdopleiding. In het nieuwe curriculum wordt uitgegaan van competentieleren, zelfsturing en leerwegonfahankelijke toetsing. CMV kent (samen met SPH) een vierde uitgangspunt: het leren van en met kunstzinnige en sportieve activiteiten. Deze uitgangspunten zijn beschreven in het Opleidingsstatuut Social Studies NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 23

24 Dit vierde uitgangspunt is aldus de opleiding een bijzonder kwaliteitskenmerk (BKK) van de CMV-opleiding van de HAN. Dit kenmerk wordt beoordeeld in onderwerp 7 van dit rapport (facet ). Uit het STO 2004 en 2005 blijkt dat studenten positief oordelen over de mate waarin zij aangespoord worden zelfstandig te leren (respectievelijk 82% en 89% tevredenheid). In de Keuzegids Hoger Onderwijs 2005 geven studenten een 7,2 voor activerend leren en een 7,0 voor de werkvormen. Het panel stelt vast dat het leerconcept van de opleiding goed aansluit bij de te realiseren eindkwalificaties. De werkvormen die daarbij gebruikt worden zijn goed doordacht. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding maakt gebruik van diverse vormen van toetsen. In het eerste en tweede jaar worden programmaonderdelen getoetst en in het derde en vierde jaar wordt meer geïntegreerd getoetst op het beheersen van de competenties van de CMV-er. Toetsvormen die gebruikt worden zijn: aanwezigheid en actieve participatie bij workshops en werkgroepen, werkstukken, presentaties en demonstraties, schriftelijke toetsen (meerkeuzevragen en open vragen), portfolio, beoordelen van het functioneren in de praktijk. Het panel heeft voorbeelden van dergelijke toetsen ingezien en stelt vast dat de kwaliteit en verscheidenheid van de toetsvormen recht doen aan de gestelde leerdoelen en het beoogde niveau van de opleiding. Het schriftelijk materiaal is van redelijk niveau tot zeer goed. De beoordeling van de toetsen is gedegen en verantwoord. De stage en het afstudeerwerk worden integraal getoetst. De begeleidend docent en de praktijkbegeleider beoordelen gezamenlijk het resultaat, waarbij de docent verantwoordelijk is voor het eindoordeel. De wijze van toetsen is beschreven in Stagerichtlijnen en Bijlagen bij toetsbeleid opleiding CMV en Afstudeerproject CMV Het panel heeft stageverslagen ingezien en stelt vast dat het niveau van de stageverslagen voldoende is wat betreft verantwoording en kwaliteit van ondernomen activiteiten en leerprocessen; qua reflectie wordt vrij eenzijdig over het persoonlijk functioneren gerapporteerd, met (te) weinig aandacht voor reflectie op (maatschappelijke) plaats en functie van de stage-instelling. Het toetsen van de eindwerkstukken is beschreven bij facet 6.1. De examencommissie bewaakt de kwaliteit van de toetsen. De opleiding / HAN heeft in diverse documenten de criteria voor toetsing en bewaking van de toetskwaliteit vastgelegd: Notitie Kennistoetsing in competentiegericht onderwijs, Studiehandleiding afstudeerproject CMV , CMV-toetskader, propedeuseboek. Het panel stelt vast dat de beleidsstukken samen een duidelijk beeld geven van de wijze waarop de opleiding in de verschillende fasen de competenties toetst van de student. 24 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

25 De beoordeling in het derde en vierde jaar van de opleiding gebeurt altijd in duo's meestal de praktijkbegeleider en de begeleidend docent, soms door twee docenten. Hiermee bevordert de opleiding aldus het panel, de intersubjectiviteit van het oordeel. Studenten zijn blijkens evaluaties (STO ) positief over de toetsen (in 2005 ruim 80% positief over het toetsen van de competenties). In de programma-evaluaties zijn de studenten (voltijd en duaal) positief over de toetsen die zijn afgenomen (scores op de items die betrekking hebben op de toetsen variëren van 3,1 tot 3,6). Uit kwaliteitszorgrapportages blijkt dat de opleiding systematisch nagaat hoe docenten en studenten oordelen over de kwaliteit van de toetsen. Daaruit blijkt dat de opleiding kritisch kijkt naar de geschiktheid van toetsen en criteria die gebruikt worden (meten we wat we moeten meten) en ook verbeteracties onderneemt om de gesignaleerde kritiekpunten weg te werken. De opleiding is bezig met het verder ontwikkelen van competentiegericht toetsen. De toetspraktijk is in ontwikkeling en zal mede in het kader van het HOF-project worden doorontwikkeld. Borging van kwaliteit is daarbij voor de opleiding een speerpunt. Het panel stelt vast dat de opleiding het toetsbeleid serieus vorm geeft: professionalisering van docenten op het gebied van toetsen en gedegen beoordeling. Op het gebied van competentiegericht toetsen is nog ontwikkelwerk te doen en zal moeten blijken of het competentiegericht toetsen adequaat is. Om die reden komt het panel hier tot een voldoende. Onderwerp 3 Inzet van Personeel Facet 3.1 Eisen hbo Goed Criteria - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft in haar beleid vastgelegd dat het personeel een verbinding moet kunnen leggen tussen beroepspraktijk en de opleiding. Ze heeft dit als volgt geoperationaliseerd: Nieuw te werven personeel moet relevante werkervaring hebben, ten minste 33% van het personeel dient over recente werkervaring te beschikken. Met name in het eerste en tweede jaar worden ongeveer ingezet (20 gastdocenten per jaar). Uit een analyse van CV's blijkt dat 14 docenten een relevante vooropleiding hebben in de agogische richting, en 7 in de richting van muziek, dans, theater en sport. Relevante ervaring op het gebied van de agogiek is aanwezig bij 8 docenten. De overige docenten hebben werkervaring in een breed gebied van muziekdocent, uitvoerend kunstenaar (theater, beeldende vorming), organiseren evenementen en onderwijs in diverse vakken. NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 25

26 Het panel stelt vast dat de werkervaring van het merendeel van het docententeam niet van recente datum is. Daartegenover staat dat ongeveer de helft van de docenten tevens werkzaam is in het werkveld van CMV en/of er bestuurlijke functies vervult. De opleiding vindt dat het team thans niet evenwichtig is opgebouwd (leeftijdsopbouw, verhouding allochtoon/autochtoon). Zodra de mogelijkheid zich voordoet om personeel aan te nemen heeft het aantrekken van jonge en/of allochtone medewerkers de prioriteit. Docenten blijven bij met ontwikkelingen in het werkveld via studiedagen en bezoek aan conferenties, deelname in projecten (voorbeeld: project Opbouwwerkmethode), begeleiden van studenten tijdens afstudeerwerk en stage, uitvoering van internationale projecten, deelname aan de kenniskring van lectoren. De opleiding gaat in eigen programma-evaluaties na of studenten tevreden zijn over de docenten. Uit evaluaties onder studenten blijkt dat studenten tevreden zijn over de praktijkgerichtheid van de docenten. Voltijdstudenten geven een oordeel 3,5 op een vijfpuntenschaal, duale studenten een 3,9 en afgestudeerden geven een 3,5 voor de praktijkgerichtheid van de docenten. Deze uitkomsten sporen met gegevens uit de Keuzegids Hoger Onderwijs, zo stelt het panel vast. Facet 3.2 Kwantiteit personeel Goed Criteria - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De faculteit heeft streefnormen geformuleerd voor de docent-studentratio (1:30). Voor ziekteverzuim is een maximum vastgesteld van 4,5%. Uit gegevens blijkt dat de docent-studentratio 1:27 is. Dit is gunstiger dan de streefnorm. Dit wordt veroorzaakt door extra formatie in verband met het uitvoeren van projecten (HOF en project in Slowakije) en vervanging wegens langdurig zieken. De formatie (17,2 fte) is als volgt ingezet 38% methodiek, 18% mens- en maatschappijwetenschappen, 39% kunstzinnige en sportieve activiteiten en 5% ondersteunende programma's. Uit onderzoek onder medewerkers blijkt dat docenten de werkdruk als 'iets te hoog' ervaren. De opleiding meldt dat het competentiegericht toetsen (in het nieuwe curriculum) extra veel tijd vraagt van de docenten. Dit vereist bijstelling van de werkwijze van toetsen, aldus de opleiding. Uit gesprekken met docenten blijkt dat de opleiding het toetsen (en het onderwijs in het algemeen) zodanig inricht dat oude vormen van toetsen komen te vervallen. 26 NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

27 Facet 3.3 Kwaliteit personeel Goed Criteria - Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uit de CV's blijkt dat de helft van de docenten een relevante opleiding heeft en ruim een kwart heeft relevante werkervaring in het sociaal agogisch werk. Een relatief groot deel heeft ervaring als uitvoerend / docerend kunstenaar en/of organisator of coördinator van evenementen en sportieve activiteiten. Dit is in lijn met wat de opleiding nastreeft (zie facetten 1.1 en 1.2). In 2002 is HAN-breed competentiemanagement voor het onderwijzend personeel ingevoerd. Er zijn competentiesets voor docenten geformuleerd. Het personeelsbeleid is vastgelegd in het document Personeelsbeleid opleiding culturele en maatschappelijke vorming (september 2005). Daarin zijn normen beschreven voor kwantiteit, kwaliteit en procedures voor functionerings- en beoordelingsgesprekken. Hieruit blijkt dat het personeel aangesproken wordt op deskundigheid en kwaliteit van het resultaat. Via functioneringsgesprekken, beoordelingsgesprekken en scholingsactiviteiten biedt de HAN een structuur om de competenties van het personeel te bewaken en verder te ontwikkelen. In het kader van het HOF-project zijn alle docenten in de afgelopen jaren geschoold op het gebied van het nieuwe onderwijsconcept (toetsen, begeleiden, coachen). De opleiding streeft ernaar om 10% van het totale budget te besteden aan deskundigheidsbevordering. Nieuwe docenten worden in het eerste jaar van aanstelling ingewerkt in het docentschap en moeten een Pedagogisch Didactische Bekwaamheid halen. Ruim 80% van de studenten is tevreden over de deskundigheid, bereikbaarheid en behulpzaamheid van de docenten. Dit blijkt uit de instellingsbrede HAN tevredenheidsonderzoeken van 2003, 2004 en Ook uit programmaonderzoeken van de opleiding blijkt dat de waardering voor docenten hoog is (scores tussen de 3,5 en 4,5) Docenten melden dat de werkzaamheden goed aansluiten op hun competenties (Medewerkerstevredenheidsonderzoeken 2003, 2004 en 2005). Hier scoren ze 8 of hoger op een tienpuntenschaal. Minder tevreden zijn ze over de mate waarin er aandacht besteed wordt aan deskundigheidsbevordering en loopbaanontwikkeling (oordelen variëren tussen de 6,3 en 5,7). Uit gesprekken met docenten blijkt dat docenten professioneel en persoonlijk betrokken zijn bij de veranderende competenties die gepaard gaan met de vernieuwingen in de opleiding en bereid zijn om zich die eigen te maken. NQA - visitatie Culturele en Maatschappelijke Vorming, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 27