Avans Hogeschool. Opleiding: Sociaal Pedagogische Hulpverlening hbo-bachelor Varianten: voltijd Breda deeltijd Breda en s-hertogenbosch

Transcriptie

1 Avans Hogeschool Opleiding: Sociaal Pedagogische Hulpverlening hbo-bachelor Varianten: voltijd Breda deeltijd Breda en s-hertogenbosch Visitatie: 22 juni 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006

2 2 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 12 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 17 Onderwerp 3 Inzet van personeel 27 Onderwerp 4 Voorzieningen 31 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 33 Onderwerp 6 Resultaten 37 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 49 Bijlage 3 Bezoekprogramma 53 Bijlage 4 Kengetallen 54 Bijlage 5 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 55 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 3

4 4 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 5

6 6 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening van de Avans Hogeschool heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in mei 2006, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op 22 juni In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: De heer L.J.J. van der Ark; Mevrouw M.A.W. Külman; Mevrouw K. Dirks (studentpanellid); De heer A.G.M. Horrevorts (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Avans Hogeschool bestaat onder deze naam per 1 januari Haar vestigingsplaatsen zijn Tilburg, s-hertogenbosch en Breda. Avans Hogeschool is ontstaan uit een fusie van de Hogeschool s-hertogenbosch en Hogeschool Brabant. Deze waren al sinds 2002 bestuurlijk gefuseerd onder de noemer Stichting Brabantse Hogescholen (SBH). Avans Hogeschool telt per 1 oktober studenten ( in Breda & Tilburg en in s- Hertogenbosch). Avans Hogeschool telde in FTE. Tot begin april 2006 maakten de voltijdopleiding SPH en deeltijdopleiding SPH Breda/ s- Hertogenbosch deel uit van de Academie voor Sociale Studies (AvSS). Deze academie is gestart per 1 september De Academie is ontstaan uit een fusie van de Academie voor Gedrag en Maatschappij uit s-hertogenbosch en het cluster Social Work van de Faculteit NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 7

8 Gamma uit Breda. De academie omvatte in de volgende crohogeregistreerde opleidingen: SPH Breda in voltijd en deeltijdverband; SPH s-hertogenbosch in voltijd en deeltijdverband; MWD Breda in voltijd en deeltijdverband; MWD s-hertogenbosch in voltijd en deeltijdverband; CMV Breda in voltijd en deeltijdverband; CMV s-hertogenbosch in voltijd en deeltijdverband. In het voorjaar van 2006 heeft de Raad van Bestuur van Avans besloten om de academie te splitsen in twéé academies (één op elke locatie waarbij het deeltijdonderwijs organisatorisch bij de academie locatie Breda is ondergebracht). Beide academies blijven samenwerken op het gebied van onderwijsinhoud en onderwijsvormgeving. De voltijdopleiding SPH en deeltijdopleiding SPH Breda/ s-hertogenbosch zijn organisatorisch ondergebracht onder de Academie voor Sociale Studies Breda. SPH maakt deel uit van de zogenoemde brede bachelor Social Work, waaronder ook de curricula van MWD en CMV zijn gepositioneerd. Binnen Social Work blijven de verschillende crohogeregistreerde opleidingen zichtbaar (ze worden als major verzorgd). Het programma nieuwe stijl wordt in vier jaar geïmplementeerd en de staande opleidingen in Breda en s- Hertogenbosch worden in vier jaar afgebouwd. De brede bachelor Social Work is onder andere ontwikkeld vanwege het feit dat van de hedendaagse sociaal agogische professionals steeds meer geëist wordt over de schotten van het eigen beroep te kunnen kijken. De samenwerking tussen de opleidingen in een groter organisatorisch kader inclusief gemeenschappelijke programma s, komt hieraan tegemoet, aldus de opleiding. Dit sluit ook aan bij een trend in het Sociaal Agogisch Onderwijs in Nederland. Tevens sluit het goed aan bij de internationale situatie, waarin het begrip Social Work gemeengoed is. De opleiding SPH neemt samen met de opleiding SPH s-hertogenbosch, de opleidingen Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) uit Breda en s-hertogenbosch en de opleidingen Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) uit Breda en s- Hertogenbosch deel aan een traject van curriculumvernieuwing. In dit traject worden de aparte opleidingen als major gepositioneerd onder het samenwerkingsverband Social Work dat zich uitstrekt over de locaties Breda en s-hertogenbosch. In het studiejaar zijn het eerste en tweede studiejaar van de opleiding volledig vernieuwd, het derde en vierde studiejaar zijn nog ingericht conform het oorspronkelijke curriculum. In dit rapport wordt gebruik gemaakt van de volgende terminologie: de staande opleiding SPH voltijd. Daarmee wordt verwezen naar het derde en vierde studiejaar voltijd SPH, locatie Breda; de opleiding SPH nieuwe stijl, voltijd. Daarmee wordt verwezen naar het eerste en tweede studiejaar voltijd SPH, locatie Breda; de staande opleiding SPH deeltijd. Daarmee wordt verwezen naar het derde en vierde studiejaar deeltijd SPH, op de locaties Breda en s-hertogenbosch; 8 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

9 de opleiding SPH nieuwe stijl, deeltijd. Daarmee wordt verwezen naar het eerste en tweede studiejaar deeltijd SPH, op de locaties Breda en s-hertogenbosch. Gezien de verregaande samenwerking tussen de opleidingen, die organisatorisch ondergebracht zijn in de academie zijn de onderwerpen 3 en 5 en het facet 4.1 academiebreed beoordeeld (hoger aggregatieniveau dan de opleiding). Op 27 april 2006 heeft een academiebrede audit plaatsgevonden door NQA. De rapportage daarvan is in de SPH visitatie meegenomen. Het SPH panel is nagegaan of de opleiding het academiebeleid volgt en uitvoert. De visitatie in 2006 is een vervolg op een eerder bezoek van een NQA-panel aan de opleiding in het kader van een accreditatieaanvraag (visitatie 2004). De rapportage van de visitatie in 2004 en de reactie van de NVAO daarop waren aanleiding voor de opleiding om een hersteltraject in te gaan. De visitatie van 2006 heeft de normale procedure doorlopen (zie paragraaf 1.3 Werkwijze). 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden, heeft de auditor met de opleiding tezamen besproken welke facetten of welke thema s naar verwachting de meeste aandacht zullen krijgen tijdens het bezoek van het panel aan de opleiding (de agenderende audit). Daardoor konden de opleiding en het visitatiepanel zich op adequate wijze voorbereiden op dit bezoek. In diezelfde periode (juni 2006) bereiden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek. Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 9

10 beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement. Verder is gesproken met docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in juli 2006 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in september 2006 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in september Het visitatierapport is uiteindelijk in september 2006 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien de deeltijdopleiding inhoudelijk voornamelijk zijn gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. 10 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

11 Wat betreft de vergelijking van rendementsgegevens met andere soortgelijke opleidingen in Nederland maakt het panel gebruik van de centraal geregistreerde gegevens van het CRIHO, aangezien deze een vergelijkbaarheid mogelijk maken. Dit in tegenstelling tot opleidingseigen kengetallen met verschillen in definitie en registratie. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Op alle facetten scoort de opleiding (voltijd en deeltijd) goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Programma Op het facet eisen hbo scoort de opleiding (voltijd en deeltijd) goed. Op het facet relatie doelstellingen scoren beide varianten voldoende. Op de facetten samenhang en studielast scoort de voltijd voldoende en de deeltijd goed. De facetten instroom en duur zijn beide (voltijd en deeltijd) met een goed beoordeeld. Het facet afstemming vormgeving en inhoud scoort voldoende voor de voltijd en goed voor de deeltijd. Het facet beoordeling en toetsing is voor beide varianten met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Inzet van personeel Het facet eisen hbo scoort goed voor beide varianten. De facetten kwantiteit en kwaliteit personeel scoren voldoendevoor beide varianten. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Voorzieningen De materiele voorzieningen scoren voor beide varianten van de opleiding een voldoende. Voltijd scoort een voldoende en deeltijd een goed op studiebegeleiding. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Interne kwaliteitszorg Op alle facetten scoort de opleiding (voltijd en deeltijd) goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Resultaten Op alle facetten scoort de opleiding (voltijd en deeltijd) voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 11

12 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Voltijd Breda Deeltijd, Breda & s-hertogenbosch Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Goed 1.2 Niveau bachelor Goed Goed 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Goed Totaaloordeel Voldoende Voldoende Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Goed Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Voldoende Goed 2.4 Studielast Voldoende Goed 2.5 Instroom Goed Goed 2.6 Duur Goed Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Totaaloordeel Voldoende Voldoende Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen hbo Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Voldoende Totaaloordeel Voldoende Voldoende Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Voldoende Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Goed Totaaloordeel Voldoende Voldoende Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en Goed Goed het beroepenveld Totaaloordeel Voldoende Voldoende Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Voldoende Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldoende Totaaloordeel Voldoende Voldoende 1.7 Totaaloordeel Op grond van de beoordeling van de facetten zoals samengevat in bovenstaand schema, scoort de opleiding op de zes onderwerpen voldoende. De conclusie van het panel is dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 13

14 14 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding SPH is gebaseerd op de 23 landelijk opgestelde kwalificaties SPH zoals vastgelegd in het document De creatieve professional (1999). Dit geldt voor zowel de voltijdvariant (de staande opleiding en de opleiding nieuwe stijl) als de deeltijdvariant. In het kader van het ontwikkelen van een brede bachelor Social Work (SPH, CMV, MWD) zijn negen overkoepelende competenties geformuleerd die mede de basis vormen van de drie agogische opleidingen van Avans. Deze negen competenties zijn afgeleid van de landelijke competenties voor Social Work die in samenspraak met het sectoraal adviescollege van de HBO-raad zijn ontwikkeld. De opleiding heeft in een matrix inzichtelijk gemaakt hoe de opleidingscompetenties sporen met de landelijk vastgestelde competenties voor SPH. (Competentiematrix Bachelor of Social Work, studiejaar ). Het panel heeft de matrix bestudeerd en stelt vast dat de opleidingscompetenties van SPH Avans Breda matchen met de landelijke SPH competenties. Zowel de landelijke SPH-opleidingskwalificaties als de Social Work competenties zijn landelijk gevalideerd door een representatieve vertegenwoordiging van het werkveld (De creatieve professional, 1999 en Profilering Agogische Domeinen, april 2004). Het panel constateert op basis van gesprekken met de Werkveldadviesraad (WAR) van SPH Avans en op basis van notulen van de WAR dat de opleidingscompetenties uitvoerig zijn besproken met het werkveld. De staande opleiding SPH benadrukt in haar visie de ethische kant van hedendaagse sociaal pedagogische hulpverlening (normatieve professionaliteit, gastvrijheid, volwaardig burgerschap, ontwikkelingsgericht, diversiteit). De opleiding SPH nieuwe stijl profileert zich op de volgende punten: het ontwikkelen van het vermogen tot zelfregulatie, reflectie, onderzoek, muzisch-agogische methodiek en diversiteit. In de opbouwfase van Social Work zijn buitenlandse studiereizen gehouden naar Amerika, Groot-Brittannië en Denemarken. De academie zag in Amerika en Groot- Brittannië en Denemarken voorbeelden voor haar insteek voor Social Work. Het panel stelt op basis van gesprekken met docenten en opleidingsmanagement vast dat de opleiding de (landelijke) ontwikkelingen nauwlettend volgt met betrekking tot breed opleiden versus voldoende specialistisch opleiden. De NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 15

16 opleiding kiest voor een herkenbare SPH stroom (met specifieke SPH competenties en specialisaties) binnen een brede bachelor van Social Work. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding nieuwe stijl (jaar 1 en 2) heeft, aldus het panel, in het zelfevaluatierapport inzichtelijk gemaakt dat de SPH competenties aansluiten bij de Dublin descriptoren (Niveautaxonomie, operationeel Brede Bachelor ). De opleiding heeft het beoogde niveau nader uitgewerkt in operationele doelen en beschreven in termen van kennis en inzicht, toepassen van kennis, oordeelsvermogen (analyseren), communiceren van kennis en leervermogen (het kunnen toepassen van kennis op nieuwe, complexe situaties). De staande opleiding SPH voltijd heeft de samenhang tussen bachelorniveau en eindniveau uitgewerkt in het document SPH- Opleiding, Visie en Richting, januari Daarbij sluit zij aan bij de zogenoemde taxonomie van Bloom. De staande opleiding ontwikkelt het eindniveau in vier jaar volgens de volgende stappen: kennis, inzicht/begrip, toepassen, analyse, synthese, evaluatie. Voor elke programma-eenheid van de staande opleiding (jaar 3 en 4) is beschreven wat het beoogde niveau is. De staande opleiding deeltijd is in 2000 gestart met werken vanuit de zogenoemde tien generieke hbo-kwalificaties. Deze zijn geconcretiseerd in niveaurichtlijnen per fase (fasedoelen). De hbo-kwalificaties komen overeen met de Dublin descriptoren voor het bachelor niveau. Facet 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De werkveldadviesraad SPH van Avans (en de landelijke werkgevers) zien de verbreding van SPH binnen het samenwerkingsverband Social Work als een meerwaarde: over de grenzen kijken, interdisciplinaire samenwerking. Tegelijk betoogt men dat de SPH-basis onderscheiden dient te blijven (breed inzetbaar als 16 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

17 SPH er). Dit spoort, aldus het panel, met de recente ontwikkelingen in het landelijk debat over Social Work en de sociaal agogische beroepen (Profilering Agogische Domeinen II) Het panel stelt vast dat de opzet van de opleiding nieuwe stijl spoort met de recent verschenen beroepenstructuur Sociaal Agogisch Werk (Klaar voor de Toekomst, een nieuwe beroepenstructuur, oktober 2005). In de beroepenstructuur worden vier sociaal agogische beroepen onderscheiden: sociaal-cultureel werk, maatschappelijke dienstverlening, pedagogisch werk en beroepskracht primair proces gehandicaptenzorg. De opleiding heeft onderzocht of de beoogde competenties aansluiten bij het in het veld gewenste kwalificaties en niveaueisen. (Hobéon, Rapportage Arbeidsmarktonderzoek SPH Avans Hogeschool, mei 2005). De rapportage heeft mede geleid tot aanpassingen in het curriculum en het aanscherpen van de competenties met betrekking tot onderzoeksvaardigheden, rapportagevaardigheden, kennis van psychopathologie. De opleiding SPH voert regelmatig overleg met de werkveldadviesraad (WAR). Het panel heeft kunnen vaststellen dat de WAR in de afgelopen twee jaar ontwikkelingen kritisch heeft gevolgd en dat de opleiding serieus is omgegaan met adviezen van de WAR. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen hbo Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uit het programma van het oude en nieuwe SPH curriculum blijkt dat leren (kennisverwerving, beroepsvaardigheden) plaatsvindt via het verrichten van taken die ontleend zijn aan beroepstaken zoals casussen, projecten en stages in de voltijd en werkervaring in de deeltijd. Beroepsvaardigheden worden ook geoefend in presentaties en practica. Uit het studiemateriaal blijkt dat kennisverwerving plaatsvindt via opdrachten, kennisoverdracht (colleges) en via literatuurstudie. Het panel stelt vast dat de literatuur actueel is en breed qua thematiek. In de opdrachten wordt expliciet de relatie gelegd tussen de theorie en de praktijk. NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 17

18 Het deeltijdcurriculum is ingericht als concurrency-onderwijs. De student verwerft ongeveer 40% van de studiepunten door leren in de beroepspraktijk (beroepspraktijkvorming). De beroepspraktijk speelt een essentiële rol in het leerproces van de student - de opleiding ondersteunt dit leren actief. Beroepssituaties uit de praktijk van de studenten worden in werkgroepen besproken en in relatie gebracht met de theorie. De opleiding (staande en nieuwe stijl) heeft een format opgesteld waaraan het studiemateriaal dient te voldoen. Er is in het najaar 2005 een academiebreed ondersteuningsprogramma in gang gezet, gericht op ondersteuning van projectleiders (project studiemateriaal). In het project is aandacht besteed aan leerdoelen, toepassing niveauaanwijzingen, didactisch concept, toetsen, literatuur. Het panel heeft kunnen vaststellen dat het nieuwe studiemateriaal aan dit format voldoet. Het studiemateriaal bevat bovendien een literatuurlijst van verplichte en aanbevolen literatuur. In het staande curriculum SPH voltijd (jaar 3 en 4) zijn aparte programmaonderdelen opgenomen, waarin actuele ontwikkelingen worden gethematiseerd. (Beleid, Innovatie, Eindwerkstuk, Afstudeerproject, Stage). In de opleiding SPH (nieuwe stijl en de staande opleiding) wordt aandacht besteed aan de verwerking van wetenschappelijke theorieën, methodische kennis en het bevorderen van oordeelsvorming. Het panel heeft kunnen vaststellen dat de beoordeling van de stage en het afstudeerproject (voltijd) op deze punten is aangescherpt. De opleiding schrijft in het zelfevaluatierapport dat studenten de aandacht voor theorie in het programma herkennen (zowel jaar 1 en 2 van het nieuwe programma als jaar 3 en 4 van het staande programma). Studenten met wie het panel sprak, melden dat de opleiding de theoretische verantwoording bij opdrachten zwaar laat wegen. ( Je moet in het verslag laten zien en tonen in de presentatie, dat je je hebt verdiept in de stof. ). Het panel stelt ook vast dat er verplichte opdrachten zijn en opdrachten die ter verdieping worden aangeboden. Het is aan de student om te bepalen of hij die verdiepingsslag ook daadwerkelijk wil maken (zie ook facet 2.7 Werkvormen, activering van studiegedrag). SPH heeft in het programma een aparte kennislijn opgenomen. Hiermee wordt de aandacht voor kennis in het nieuwe programma benadrukt. Tevens is gestart met het samenstellen van kennisteams, die zich richten op inhoudelijke ontwikkelingen. De kennisteams zijn verantwoordelijk voor het actualiseren van het studiemateriaal. Het panel is zeer positief over het expliciet opnemen van de SPH kennislijn in het curriculum en het oprichten van de kennisteams als verantwoordelijke organisatorische eenheden voor de kennisbasis van SPH. Docenten melden dat zij de kennisteams als motiverend ervaren. Vooral het bijhouden van het vakgebied in teamverband en de professionalisering als docent spreken hen aan (zie ook facet 3.3). 18 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

19 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De major SPH van Social Work correspondeert met de Croho geregistreerde opleiding SPH. Via keuzeminors kan de student zijn competenties verdiepen en/of verbreden. Het curriculum nieuwe stijl heeft een concentrische opbouw. Studenten ontwikkelen de competenties via drie niveaus (oriënteren, beheersen, verdiepen). In elke onderwijseenheid wordt aandacht besteed aan het ontwikkelen van specifieke competenties. Voor elke onderwijseenheid is het niveau beschreven waarop de competenties ontwikkeld worden (niveautaxonomie). Het panel heeft de taxonomie in samenhang met het programma bestudeerd en stelt vast dat de opbouw van het programma goed is doordacht. Het panel heeft studiemateriaal ingezien en stelt vast dat voor elke onderwijseenheid leerdoelen (binnen de opleiding SPH nieuwe stijl ook genoemd: deelcompetenties) zijn opgesteld. De leerdoelen zijn afgestemd op de beoogde Social Work competenties, de beoogde SPH-kwalificaties en op het beoogde niveau. Onderwijseenheden worden ontworpen door deskundigen die uitgaan van de ontwerpeisen van het onderdeel. Het ontwikkelteam krijgt feedback van een klankbordgroep. De eenheden worden beheerd door projectleiders, die verantwoordelijk zijn voor de bewaking van de kwaliteit ervan. Het afstemmen van de doelstellingen op de inhoud van het programma is ondersteund door een deskundige van het Leer- en Innovatiecentrum (LIC) van Avans (project studiemateriaal). Uit module-evaluaties van de opleiding nieuwe stijl ( en ) blijkt dat studenten tevreden zijn over de duidelijkheid van de leerdoelen, de relevantie ervan in relatie tot het beroep, de mate waarin doelen geïntegreerd aan bod komen, de uitdagendheid van de leerdoelen. De scores op deze items variëren tussen de 3,1 en 3,8 op een vijfpuntsschaal. Het panel heeft portfolio van studenten ingezien en maakt daaruit op dat studenten over een aantal modulen kritisch zijn (reflectieverslagen). Studenten melden dat niet altijd duidelijk is wat de opleiding van hen verwacht. Docenten erkennen dat onderdelen bijstelling behoeven. Het panel ziet dit als een normale bijstellingsactiviteit die past in de ontwerpfase van het nieuwe curriculum. NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 19

20 Het panel concludeert dat de ontwerpsystematiek uitgaande van de landelijke Social Work competenties, SPH kwalificaties en beoogde hbo-niveau (Dublindescriptoren) leidt tot een voldoende samenhangend geheel van doelstellingen en programma-inhoud. Het panel heeft dat kunnen nagaan in diverse opleidingsdocumenten zoals Competenties in kaart, Opleidingsprofiel Brede Bachelor Social Work , (februari 2005), Niveautaxonomie operationeel brede bachelor en Niveauwerkwoorden voor het onderwijs, (november 2005) en het studiemateriaal. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Voltijd: Voldoende Deeltijd: Goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Met het aanbieden van themagericht onderwijs wil de opleiding bewerkstelligen dat het aangeboden programma samenhang vertoont. In elke periode staat één of staan meer thema s centraal. De opleiding wil verticale samenhang bereiken via concentrisch onderwijs: competenties terug laten keren in het programma op een steeds hoger niveau. Uit het gesprek met studenten blijkt dat studenten dit ook als zodanig ervaren. De major SPH bestaat uit een basisdeel (Begeleiding in de Leefomgeving - BGL) en een differentiatiedeel dat bestaat uit Pedagogische Hulpverlening (PHV), of Geestelijk Gezondheidszorg (GGZ), of Creatief Agogisch Werk (CAW). Elke differentiatie is gericht op de ontwikkeling van identieke eindkwalificaties. De competenties worden echter in verschillende leeromgevingen verworven (beroepsomgeving). De opleiding nieuwe stijl is in het eerste jaar opgebouwd rond de thema's sociaal agogisch handelen vanuit een sociaal technisch perspectief, sociaal agogisch handelen vanuit een persoonsgericht perspectief, agogisch handelen vanuit een maatschappijkritisch perspectief. In het tweede studiejaar zijn het de thema s: sociaal agogische begeleiding, educatie & zelfregulatie, omgevingsgericht werken, preventiegericht werken en voorbereiding op de beroepspraktijk. De staande voltijdopleiding kent een beroepsvoorbereidende fase (jaar 1), beroepshandelende fase (jaar 2), beroepsverdiepende fase (jaar 3) en beroepsontwikkelende fase (jaar 4). In wordt alleen nog het 3 de en 4 de jaar aangeboden. De bindende thema s in jaar 3 zijn de stage gekoppeld aan de onderdelen Creatief Agogisch Werk en Leren van Casuïstiek. Elke periode van het vierde studiejaar van de staande opleiding SPH kent één of enkele thema s: Methodisch Agogisch Werken, Preventie, Beleid, Coaching, Leiding geven, Innovatie en Onderzoek. Binnen het deeltijdonderwijs wordt de samenhang tussen beroepspraktijk en onderwijs bevorderd door enerzijds de reflectielijn, de opbouw van beroepspraktijkvorming door de vier jaren, studieloopbaanbegeleiding en anderzijds de werkvormen die ruimte bieden voor het inbrengen van werkervaring in het onderwijs. 20 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

21 De deeltijdstudenten van de locatie Breda waarderen de logische opbouw met een 3,7 (leerjaar 1) en 3,9.(leerjaar 2). De studenten van de deeltijdopleiding Den Bosch waarderen de logische opbouw met enkele tienden van punten lager. Deeltijdstudenten melden aldus de opleiding, dat er een zeer goede samenhang bestaat tussen de beroepspraktijkvorming en het onderwijs (wederzijdse versterking). Voltijdstudenten (jaar 3 en 4) melden dat in de stage de inhoud van het voorafgaande programma goed zichtbaar wordt. Binnen de opleiding nieuwe stijl zijn studenten zelf verantwoordelijk voor het realiseren van een samenhangend keuze traject. Zij worden hierbij ondersteund via de Studieloopbaanbegeleiding (SLB). Uit rapportages die het panel heeft ingezien, maakt het panel op dat SLB door voltijd studenten matig wordt gewaardeerd. De bijdrage die SLB levert aan het bewaken van een samenhangend studietraject in de voltijdopleiding is daarmee, aldus het panel, niet optimaal. SPH-studenten (voltijd) geven in het hogeschool studententevredenheidsonderzoek van leerjaar een waardering van 3,5 in leerjaar 1 en 3,1 in leerjaar 2 voor de logische opbouw van het programma. Facet 2.4 Studielast Voltijd: Voldoende Deeltijd: Goed Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding wil een dusdanig curriculum aanbieden dat het studenten met voldoende motivatie en vooropleiding in staat stelt het programma in vier jaar te doorlopen. Zij doet dit door het programma in 4 perioden van 10 weken met een omvang van elk 15 EC s aan te bieden. De periodes zijn onderverdeeld in onderwijseenheden van 5 tot 6 EC s. In de deeltijdvariant volgen studenten in de propedeuse 2 x 6 EC s onderwijs per periode in latere jaren 1x EC s plus aanvullend onderwijs tot 3 EC s. Uit de kengetallen blijkt dat de geslaagden (voltijd en deeltijd) het diploma gemiddeld in minder dan 4 jaar halen. De opleiding nieuwe stijl biedt het onderwijs sinds aan in kleine groepen. Propedeusestudenten hebben tien contacturen per week voor onderwijs en begeleiding. Deze benadering vraagt van studenten een hoge mate van zelfsturing. Het zelfsturend leren wordt ondersteund met studieloopbaanbegeleiding (SLB). Dit geldt ook voor de staande opleiding. In de deeltijdvariant wordt uitgegaan van 2 dagdelen contact per week. De opleiding meldt dat de gerealiseerde studielast niet optimaal is geweest in de eerste perioden. Studenten bleken minder te doen dan ze kregen aangeboden. Dit blijkt uit studieloopbaangesprekken en moduulevaluaties van en Ook in studentenpanels is deze relatief lage werkdruk voor eerste- en tweedejaarsstudenten NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 21

22 bevestigd. Uit het gesprek met docenten blijkt dat de opleiding zich verkeken heeft op de vaardigheden van de voltijd studenten om zelf de studie vorm te geven. Studenten blijken niet goed te weten hoe zij de hoeveelheid te raadplegen literatuur kunnen verwerken in de opdrachten en welke concrete resultaten worden verwacht. Met ingang van het studiejaar worden studenten meer geactiveerd om te leren via opdrachten en aanwijzingen voor het verwerken van te bestuderen literatuur in moduleboeken. (zie ook facet 2.7) Deeltijdstudenten ervaren de studie als zwaar (evaluatiegesprek). Dit wordt veroorzaakt door de combinatie van leren, werken en vaak de zorg voor een gezin. De opleiding anticipeert op de zwaarte van de deeltijdopleiding door een goed studieloopbaanbeleid. In evaluaties geven studenten aan deze SLB te waarderen. De deeltijdstudenten met wie het panel sprak waarderen de ondersteuning bij de studie zeer. Facet 2.5 Instroom Goed Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding wil in haar onderwijs aansluiten bij studenten met havo-niveau. Studenten met een sociaal agogische mbo opleiding niveau 4 kunnen een versneld aansluitend traject volgen van drie jaar. De opleiding biedt aankomende studenten de mogelijkheid open dagen te bezoeken en lessen te volgen. De opleiding verzorgt voorlichting in pre-examenklassen op de toeleveringsscholen. Daarnaast zijn er informatiefolders over de SPH voltijd- en deeltijdopleiding en zijn er meeloopdagen. Studenten met een verwante mbo-vooropleiding (SPW) komen in aanmerking voor de verkorte, driejarige route. Mbo-SPW studenten vormen een aparte groep en volgen in het eerste jaar een aangepast programma. De beide eerste jaren van de opleiding nieuwe stijl zijn daarin verwerkt. Er is in de propedeuse ook een aparte vwo-groep gevormd. Vanaf het derde studiejaar (tweede jaar van de verkorte route) is het programma voor de studenten met havo, vwo en SPW-achtergrond gelijk. De opleiding heeft structureel overleg met het Baroniecollege en het Zoomvlietcollege, over aansluiting mbo - hbo. In het overleg spelen de onderwijsinhoud en -werkvormen een belangrijke rol. De opleiding neemt deel aan het Netwerk VO-HBO. Dit netwerk organiseert workshops en studiedagen voor studieprogrammaontwikkelaars. De opleiding heeft een voorziening aangebracht om studenten te ondersteunen bij de overstap naar het op construerend leren ingerichte curriculum SPH. In het studiejaar werkte dit echter nog niet optimaal (zie facet 2.4). 22 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

23 De deeltijdopleiding is toegankelijk voor studenten met een havo, vwo en een mbo opleiding. Studenten met een verwante mbo-opleiding hebben recht op een driejarige verkorte route. Voor studenten met hbo vooropleiding of andere vooropleiding dan havo, vwo of mbo worden intakes georganiseerd: - Een toelatingsonderzoek voor studenten die niet voldoende vooropleiding hebben, maar menen door een combinatie van levens- en werkervaring te kunnen instromen in het hbo. Dit onderzoek staat open voor de studenten van 21 jaar en ouder. Studenten nemen deel aan het landelijke toelatingsonderzoek HSAO. - Een intakegesprek voor studenten met hbo of hoger kunnen voor vrijstellingen in aanmerking komen. Het toelatingsonderzoek wordt uitgevoerd door of namens de examencommissie. Studenten geven in het hogeschool studententevredenheidsonderzoek 2004 (voltijd) de volgende waardering voor de aansluiting van vooropleiding op het programma: - Sluit je opleiding voldoende aan bij je vooropleiding? Ben je tevreden over de informatie (inhoud/aard/zwaarte) die vooraf is verstrekt over je opleiding? Ben je tevreden met de informatie die tijdens de open dag/de voorlichtingsavond werd verstrekt? 3.4 Deeltijdstudenten met wie het panel sprak toonden zich tevreden over de aansluiting van de opleiding bij hun vooropleiding en werksituatie. Facet 2.6 Duur Goed Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbobachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De bachelor Social Work (SPH, CMV en MWD) kent een gemeenschappelijk programma van 72 EC s: 36 EC s in de propedeuse, 12 EC s in jaar 2, 6 EC s in jaar 3 en 6 EC s in jaar 4. Dit gemeenschappelijke programma is inhoudelijk zó ingericht dat overeenkomende aspecten van sociaal agogische beroepen gezamenlijk worden behandeld. De majorstroom bestaat uit ten minste 108 EC s. De major SPH bestaat uit een basisdeel (Begeleiding in de Leefomgeving - BGL) en een differentiatiedeel dat bestaat uit Pedagogische Hulpverlening (PHV), of Geestelijk Gezondheidszorg (GGZ), of Creatief Agogisch Werk (CAW). Binnen het bachelor programma kan de student zich profileren (Individuele Profilering) via een extra differentiatie minor (verdieping van de SPH kern) of een minor van een andere majorstroom. De Individuele Profilering bestaat uit 60 EC s. Het totale SPH programma bestaat uit 240 EC s. NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 23

24 Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voltijd: Voldoende Deeltijd: Goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het didactisch concept van de opleiding nieuwe stijl is beschreven in de documenten Leren van competenties, Beroepspraktijkvorming in een uitdagende leeromgeving en Opleidingsprofiel Social Work (2004). De opleiding biedt, aldus deze documenten, competentiegericht onderwijs aan waarin het leren plaatsvindt in een realistische taakomgeving en waarbij eigen initiatief en zelfregie van de student worden gestimuleerd. Dat vraagt, aldus de opleiding om het bevorderen van een sterk zelfregulerend vermogen bij studenten en een uitdagende leeromgeving. De opleiding geeft dit vorm door werkvormen te gebruiken die het voortdurend pendelen tussen theorie en praktijk mogelijk maken. Dat betekent gevarieerde opbouw van colleges, ruime aandacht voor zelfstudie (voorbereiding en verwerven van kennis), verwerking van kennis via (groeps)opdrachten (de basisgroep), de studiegroep (werkcolleges), practica (sociaal communicatieve vaardigheden), begeleiding door docent in de vorm van inhouddeskundige, expert, coach (waaronder studieloopbaanbegeleiding) en presentaties. De staande opleiding (het derde en vierde jaar) voltijd is themagestuurd. De thema s zijn: creatief agogisch werk, methodisch agogisch werken, preventie, beleid, leidinggeven, innovatie, casuïstiek, coaching en onderzoeksvaardigheden. Via de stage, het onderdeel casuïstiek en keuzeprogramma s ontwikkelen studenten de SPH-competenties in een specifieke werkomgeving. Ook de afstudeeropdracht in het vierde jaar draagt hier aan bij. De werkvormen zijn aldus het panel geschikt om op geïntegreerde wijze de SPH competenties te ontwikkelen. In het Visiedocument deeltijd (2006) wordt het didactisch concept uitgewerkt (concurrency model). De deeltijdstudent combineert het leren in de praktijk en het leren op school. Ongeveer de helft van de opleiding speelt zich af in de beroepspraktijk. In het buitenschoolse gedeelte van het curriculum leert de student in en van de praktijk. Het leren in de praktijk wordt gestructureerd via het programma Beroepspraktijkvorming. Werkvormen die daarbij gebruikt worden zijn het opstellen van persoonlijke ontwikkelingsplannen, activiteitenplannen, portfolio, verslaglegging. In het binnenschoolse gedeelte van het deeltijdcurriculum ontwikkelt de student competenties door verwerven van kennis in hoorcolleges, intervisiegesprekken, verrichten van opdrachten, zelfstudie en studieloopbaanbegeleiding. Op hogeschoolniveau wordt werk gemaakt van het bieden van leerfaciliteiten via de aanleg van leercentra op elke locatie. Deze leercentra bieden studenten ruimte voor zelfstudie, ondersteuning via media en mensen. In s-hertogenbosch is dit centrum in mei 2006 geopend, in Breda wordt het leercentrum eind 2006 opgeleverd. 24 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

25 Uit evaluaties blijkt dat voor propedeuse studenten de kloof tussen begeleide contacten en zelfwerkzaamheid nog te groot is. Een meer actieve sturing op het zelfstandig leren in de aanvangsfase is aldus de opleiding noodzakelijk. De opleiding gaat instructies bij opdrachten in de propedeuse verbeteren en werkzaamheden meer structureren, inroosteren van subgroepbijeenkomsten, wekelijks inleveren van opdrachten, toename aantal contacturen in de propedeuse. De studenten van de staande opleiding voltijd constateren dat de opleiding, na een sterk voorgestructureerde eerste en tweede jaar, vanaf studiejaar 3 veel eigen initiatief verwacht. Voor wat betreft de stage en supervisie ervaren zij dat als vanzelfsprekend, maar voor wat betreft de grote ruimte bij de invulling van de onderwijseenheden menen zij dat de opleiding duidelijker moet aangeven wat zij van de studenten verwacht. Uit het hogeschool Studententevredenheidsonderzoek 2004 blijkt dat de studenten ruim tevreden zijn over de werkvormen van de staande opleiding SPH in Uit gesprekken met 3 de en 4 de jaars (studiejaar ) blijkt dat zij tevreden zijn over de werkvormen. Deeltijdstudenten zijn volgens evaluaties zeer tevreden over de mix van werkvormen (score 3,5 of hoger, blokevaluaties ), die zij op hun contactdag ontvangen. Studenten met wie het panel sprak geven een zelfde positief beeld. Uit evaluaties (voltijd nieuwe stijl) maakt het panel op dat studenten tevreden zijn over de gebruikte werkvormen in relatie tot de doelen van de opleiding (gemiddelde score tussen de 3,1 en 3,5 op een aantal aspecten die betrekking hebben op de werkvormen). Studenten zijn tevreden tot matig tevreden over de instructies bij de opdrachten (score 3,0 in en 2,9 in ). Dit punt is aldus de opleiding meegenomen in het project Studiemateriaal. In de gesprekken met docenten heeft het panel kunnen vaststellen dat het studiemateriaal wordt bijgesteld (aanzetten tot meer activerend leren en versterken zelfstandig leren, vooral in de eerste twee jaar van de opleiding). Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft haar visie op toetsen en beoordelen beschreven in een apart document Toetsbeleid, februari 2004, geactualiseerde versie, februari 2006 en Accreditatiewaardig Onderwijs. De opleiding wil dat alle toetsen en beoordelingen voldoen aan de volgende standaarden: rechtvaardige beoordeling; valide; betrouwbaar; uitvoerbaar; transparant. Dit toetsbeleid is van toepassing op zowel de staande opleiding als op de opleiding nieuwe stijl. NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 25

26 De opleiding werkt met een toetscommissie van onafhankelijke deskundigen, die docenten ondersteunt bij toetsontwikkeling en op verzoek van de examencommissie toetsen en beoordelingen onderzoekt. Toetsen worden ontwikkeld door de projectleider (in overleg met docenten). Dit kan een schriftelijke kennistoets zijn, een opdracht, een combinatie van deeltoetsen (bijvoorbeeld producten). De uitvoerende docenten kijken de toets na op basis van te voren opgestelde criteria of aanwijzingen. In principe kijken docenten niet het werk van hun eigen groep na. In het onderwijs (oud en nieuw, voltijd en deeltijd) krijgt het portfolio een steeds belangrijker rol in de toetsing. In het portfolio brengt de student de opdrachten die hij of zij gedurende een blok maakt samen, wordt bewijslast ingebracht dat bepaalde competenties zijn ontwikkeld. Het beoordelen van een portfolio vraagt specifieke vaardigheden van docenten. Docenten zijn hierin getraind. De procedure voor voltijdstudenten met betrekking tot het verkrijgen van feedback op gemaakte toetsen en opdrachten is dat zij zelf contact op dienen te nemen met de betreffende docent. Voor deeltijdstudenten worden aparte bijeenkomsten belegd. Uit blokevaluaties (voltijd, tweede jaar ) blijkt dat studenten de kwaliteit van de feedback gemiddeld met een 3,1 waarderen. Uit het gesprek van het panel met voltijd en deeltijdstudenten blijkt dat zij de feedback op opdrachten goed vinden. Voor stagebeoordeling, voor de beoordeling van de werkervaring, de beoordeling van het afstudeerproject, de beoordeling van het eindwerkstuk en van de meesterproef (deeltijd) zijn procedures opgesteld. Voor elk van deze toetsvormen zijn handleidingen beschikbaar. Het panel heeft toetsen en opdrachten, stageverslagen en eindwerkstukken ingezien en daarbij vooral gekeken naar de beoordeelde werkstukken en opdrachten van het jaar Het panel stelt vast dat de beoordeling ervan nauwgezet is gedaan en in lijn met het beleid zoals dat in is ontwikkeld. Het panel heeft ook kunnen vaststellen dat in vergelijking met de beoordeling van werkstukken van het studiejaar een duidelijke vooruitgang is geboekt. De oordelen van toetsen en werkstukken worden gemotiveerd aan de hand van heldere criteria die te herleiden zijn tot de opleidingscompetenties en niveau (niveautaxonomie). Het panel komt voor de beoordeling van de werkstukken en verslagen tot een gelijk oordeel als de opleiding (zowel positieve als negatieve oordelen). Studenten met wie het panel sprak melden dat de studenten bij groepswerk ook individueel worden getoetst. Elke student moet vragen over het gehele project adequaat kunnen beantwoorden. Groepsleden kunnen over alle onderdelen van het project bevraagd worden, dus ook over die onderdelen waar zij zelf niet over hebben gerapporteerd of geen taak hebben uitgevoerd. Studenten vinden dat de toetsing vergeleken met voorgaande jaren is verbeterd: betere inhoudelijke feedback, er is meer eenduidigheid in de beoordeling. Docenten, met wie het panel sprak, zijn positief over de nieuwe vorm van toetsen. Voor het leren werken met de niveautaxonomie is een apart project ingezet (project Studiemateriaal). Externe deskundigen van het Leer- en Innovatiecentrum (LIC) ondersteunen de ontwikkelaars en uitvoerende docenten bij de bijstelling van het 26 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

27 studiemateriaal en het toetsen en beoordelen (intervisiegroepen van docenten voor toetsuitvoering). Het panel stelt vast dat de opleiding op dit punt een grote verbeterslag heeft gemaakt. Dit komt tot uiting in de beoordeling van de toetsen, werkstukken en eindopdrachten van het studiejaar Uit gesprekken met docenten leidt het panel af dat er in de afgelopen periode zorgvuldiger is beoordeeld dan voorheen (betere onderbouwing van oordelen). Dit heeft geleid tot strengere oordelen. Er moet, zo stelt de opleiding in het gesprek met het panel, nog aandacht besteed worden aan het verder ontwikkelen van de toetspraktijk. Om die reden komt het panel hier tot het oordeel voldoende. Onderwerp 3 Inzet van Personeel Facet 3.1 Eisen hbo Goed Criteria - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De kaders voor het personeelsbeleid zijn op hogeschoolniveau opgenomen in bijlage D van het Meerjarenbeleidsplan Daarin wordt een twaalftal kernthema's benoemd. Bijzondere nadruk krijgen kwaliteit (begeleiding en ontwikkeling medewerkers), mobiliteit en resultaatsturing. De Academie heeft de uitgangspunten voor de structuur beschreven in de notitie Een professionele academie van professionals en studenten. Eén aspect daarvan is dat de docenten zijn ondergebracht in zeven zogenoemde resultaatverantwoordelijke eenheden (RVE). Elke RVE wordt gestuurd door een programmamanager. In de eerste fase van de academie is het personeelsbeleid gestuurd door het Project Maatwerk Sociale Studies ( ). Belangrijkste aandachtspunten waren: een overformatie van ongeveer 5 fte, een aantal niet inzetbare medewerkers rond de 6 fte en een gewenste nieuwe instroom tot 2008 van 8 fte. Op het moment van de generieke audit zijn de activiteiten in het kader van dit plan uitgevoerd (zie ook 3.2). Begin 2006 is het Personeelsplan AvSS , een verkenning verschenen evenals een geactualiseerd formatieplan. Hierin worden ondermeer een aantal prioriteiten voorgesteld. De belangrijkste: - aandacht voor mobiliteit en flexibiliteit, ontwikkeling van een competentiegericht formatieplan, doorvoeren van de definitieve academiestructuur, werken aan de ontwikkeling van een professionele academiecultuur. Na overleg met management en achterban dient er in het voorjaar van 2006 een definitief personeelsplan te zijn. Door wisseling van de directie zal dit personeelsplan niet eerder dan het najaar 2006 effectief zijn. NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 27

28 Ten aanzien van de eisen hbo heeft de academie een viertal doelen gesteld. Eén daarvan is dat alle docenten een verband kunnen leggen tussen het onderwijs en het beoogde beroep. In het concept Businessplan is als doelstelling opgenomen dat 15% van de docenten ook werkzaam is in de relevante beroepspraktijk. Uit een selfassessment uit 2005 blijkt dat van de 73 ondervraagden 29 aangeven praktijkervaring te hebben langer dan vijf jaar en 12 tussen de 1 en 5 jaar. Het panel heeft op basis van de CV s van docenten van de opleiding SPH kunnen vaststellen dat docenten een relevante vooropleiding hebben en dat veel van hen recente werkervaring hebben of deels in de praktijk werkzaam zijn. De academie geeft aan dat vrijwel alle docenten relevante beroepservaring hebben gerelateerd aan MWD, SPH en CMV. Dit wordt bevorderd door een negental manieren waarop docenten in contact komen met de beroepspraktijk. Daarbij moet onder meer gedacht worden aan werkvelddagen, stage- en afstudeerbegeleiding, deelname aan kennisteams (zie 3.3), inbreng van beroepspraktijk door middel van kortdurende aanstellingen, deelname van enkele docenten aan kennisteams van de lectoraten Gerontologie en Vermaatschappelijking van de Zorg. Het panel heeft kunnen constateren dat dit beleid in de opleiding SPH wordt uitgevoerd. Uit Hogeschool studententevredenheid 2004 ('s-hertogenbosch en Breda) blijkt dat er binnen de hier betreffende opleidingen voldoende tijd wordt besteed aan praktische vaardigheden (score 3.9 en 4.0) op een vijfpuntsschaal, en dat de studenten voldoende kennis maken met de beroepspraktijk (score 4.0 en 3.7). Facet 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Criteria - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De academie heeft op dit facet een aantal doelen en prioriteiten gesteld. Wat betreft dat laatste worden genoemd: wegwerken overformatie, oplossen niet inzetbare formatie, werken vanuit en éénduidig inzetsysteem en terugdringing van het ziekteverzuim. Per 1 april zijn er binnen de academie 127 medewerkers werkzaam op ongeveer 80 fte, waarvan 109 docenten en 18 medewerkers ondersteunend personeel. De normformatie onderwijspersoneel bedraagt 68,4 fte. In vaste dient is 61,2 fte, waarmee er een formatieruimte van 7,2 fte is voor tijdelijke aanstellingen. De normformatie voor onderwijsbeheerpersoneel bedraagt 10,4 fte. De zuivere onderwijs fte:studentverhouding bedraagt in :29,7. (bezien vanuit de normformatie onderwijspersoneel in omvang van 68,4 fte). De Academie geeft zelf aan dat er voldoende personeel ingezet wordt om de gewenste kwaliteit te bereiken. Voor de opleiding SPH is de ratio 1 : 29,4. 28 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

29 Het Project Maatwerk Sociale Studies heeft als resultaat gehad dat begin januari 2006 de concrete situatie is dat van de ongeveer 61 fte Onderwijspersoneel in vaste dienst nog slechts 2,2 fte niet goed geplaatst is, d.i. nog niet volledig effectief inzetbaar is. Er bestaat per 1 januari 2006 geen overformatie meer en er was per 1 januari 2006 voor 7,6 fte extra aanstellingsruimte gecreëerd. Er is gekozen om deze ruimte in te vullen met aanstellingen van één tot drie jaar (inmiddels zijn negen mensen benoemd). Ook in het gesprek met het academiemanagement werd duidelijk dat de hier benoemde problematiek grotendeels is opgelost. Het ziekteverzuim bedroeg in oktober %. Het gemiddelde verzuimpercentage lag in 2005 rond de 6,03%. Dit percentage hangt samen met de hoge werkdruk die door docenten blijkens medewerkertevredenheidsonderzoek wordt gevoeld. Het management geeft aan dat de ontevredenheid van medewerkers sterk te maken heeft met de majeure veranderingen - organisatorisch, qua onderwijsstructuur, inhoudelijk - waarmee medewerkers te maken hebben. Verwacht wordt dat de ontevredenheid minder zal worden naarmate de veranderingen doorgevoerd zijn. Vooralsnog wordt de situatie qua daling van ziekteverzuim als stabiel gezien en blijft verder wel punt van aandacht. Als verbeterpunten streeft de academie naar een evenwichtiger spreiding van leeftijd en een mogelijke verhoging van de contactintensiteit met name in de propedeuse. Op dit punt was er kritiek van studenten in het najaar 2005, begin Het panel heeft kunnen vaststellen dat de opleiding SPH maatregelen in voorbereiding heeft om de contacturen in de toekomst te intensiveren (zie ook facet 2.7). Facet 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Criteria - Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Een belangrijk aandachtspunt van het personeelsbeleid is de scholing. De academie wil scholing van docenten splitsen in groepsgebonden en individuele scholing. De individuele scholing wordt afgesproken in POP-overleg en functioneringsgesprekken. De scholing vanuit de academie/opleiding zal grotendeel plaatsvinden binnen de zogenoemde kennisteams. Het management is tot de conclusie gekomen dat de traditionele scholing via cursussen niet adequaat is. Men denkt nu meer in termen van leren op de werkplek. Om dat te realiseren is het scholingsbeleid gericht op het organiseren van leergericht overleg en het inrichten van leergerichte situaties. De opleiding streeft naar een team met een brede kennisbasis zodat bijvoorbeeld in de propedeuse elke docent elk generiek propedeuse-onderdeel kan verzorgen. Om voldoende know how qua breedte en qua benodigde vakspecifieke diepgang te behouden en te ontwikkelen zijn de zogenaamde kennisteams georganiseerd. Elke docent zit in een RVE en in minstens één kennisteam. Er zijn er in totaal 12 verdeeld over relevante ontwikkelvelden als: Justitieel Forensische hulpverlening, Psychosociale Hulpverlening et cetera. Kennisteams zijn gericht op het zelf bepalen welke professionele ontwikkeling nodig is en op het in gang zetten van NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 29

30 professionele ontwikkeling t.b.v. inhoudelijke versterking van de majordifferentiatie c.q. het betreffende thema. 7% van de 10% voor deskundigheidsbevordering gereserveerde aanstellingsomvang is bestemd voor de kennisteams. Het is de bedoeling dat in de toekomst de kennisteams mede worden bemenst met vertegenwoordigers vanuit het werkveld en met alumni. Uit de gesprekken met docenten van SPH blijkt dat de kennisteams zich geleidelijk aan ontwikkelen tot instrument voor deskundigheidsbevordering. Er is, aldus de opleiding nog sprake van een situatie in opbouw. Naast uitwisseling van kennis in de kennisteams zijn er andere scholingsmogelijkheden: academiebrede studiedagen, specifieke scholing (managementontwikkeling bijvoorbeeld), pedagogisch-didactische scholing voor nieuwe docenten, input vanuit de lectoraten. Uit het startdossier wordt duidelijk dat als gevolg van de hoge werkdruk het voeren van jaargesprekken voor de jaarinzet en het voeren van functioneringsgesprekken nog niet voldoende loopt. Met name aan de vastlegging en de uitvoering heeft het ontbroken. Uit het gesprek met het management is duidelijk geworden dat er een jaargesprek en een self assessment onderzoek hebben plaatsgevonden met alle docenten. Daarnaast zijn er met docenten met problemen wel volledige functioneringsgesprekken gevoerd (project maatwerk). Uit door het panel bestudeerde documenten blijkt dat de opleiding nog een analyse moet maken van de gewenste docentcompetenties en de aanwezige competenties. Het uitvoeren van de analyse staat gepland voor september / oktober 2006 (zie ook facet 3.1). Uit tevredenheidsonderzoeken blijkt dat studenten ruim voldoende tevreden zijn over de inhoudelijke en didactische kwaliteiten van docenten. Hogeschool studententevredenheid 2004 (Breda resp. s-hertogenbosch) over de contactintensiviteit van het toenmalige onderwijs (schaal 1-5) geeft het volgende beeld: - Ben je tevreden over de vakinhoudelijke deskundigheid van je docenten? 3.7, Ben je tevreden over de didactische kwaliteit van je docenten? 3.4, Vind je je docenten over het algemeen inspirerend? 3.4, Krijg je van je docenten/tutoren voldoende en bruikbare aanwijzingen voor het bestuderen van de inhoud van de leerstof? 3.6, Geven je docenten/tutoren je voldoende en bruikbare begeleiding bij de aanpak van je studie? 3.5, 3.6 In het onderstaande overzicht zijn u de uitslagen van het studenttevredenheidsonderzoek van 2004 respectievelijk 2006 opgenomen: - Ben je tevreden over de vakinhoudelijke deskundigheid van je docenten? 3.8, Ben je tevreden over de didactische kwaliteit van je docenten? 3.4, Vind je je docenten over het algemeen inspirerend? 3.5, Krijg je van je docenten/tutoren voldoende bruikbare aanwijzingen voor het bestuderen van de inhoud van de leerstof? 3.5, Geven je docenten/tutoren je voldoende en bruikbare begeleiding bij de aanpak van je studie? 3.5, 3.1 Uit de gesprekken met het docententeam SPH leidt het panel af dat de organisatorische wijzigingen (zie hierboven: kennisteams, RVE) nog niet altijd leiden tot helderheid over de verantwoordelijkheden en bevoegdheden. 30 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

31 Het panel stelt vast dat er de afgelopen twee jaar veel werk is verzet en er veel is geïnvesteerd in de opbouw van onderwijskundige kennis en vaardigheden van het docententeam. Het management van de opleiding meldt dat de professionele ontwikkeling van het docententeam (onderwijskundig en vakinhoudelijk) ook in de toekomst wordt voortgezet. Hiervoor zijn vanuit de Raad van Bestuur van Avans extra middelen toegekend. De positieve ontwikkeling die dankzij extra investeringen in de afgelopen jaren is ingezet, kan aldus het panel, hiermee in de komende jaren worden voortgezet. Onderwerp 4 Voorzieningen Facet 4.1 Materiële voorzieningen Voldoende Criteria - De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De visie van de academie op de ruimtelijke en materiele voorzieningen valt grotendeels samen met het beleid van Avans Hogeschool, deels door de eisen die een hedendaagse opleiding, specifiek voor Social Work stelt. Centraal staat de sterke focus die in het onderwijs nieuwe stijl wordt gelegd op leertrajecten op maat van studenten. Beleidsprioriteiten zijn daarom: - Avansbeleid Gebouw 2005: Opbouw van een leer- en innovatiecentrum op elke locatie (streven: realisatie in 2006); - In samenhang met inrichting leer- en innovatiecentrum per locatie: toenemende beschikbaarheid van de ruimten voor zelfstudie in groepen (roosteren van ruimtelijke faciliteiten); - Optimaliseren rol van BlackBoard en intranet bij informatiebeheer, informatie toegankelijk maken (Avansbeleid en Academiebeleid) en gebruik maken van deze mogelijkheden. Faciliteren van studenten en docenten voor communicatie op afstand via , computers, software; - Specifieke ruimtelijke voorzieningen t.b.v. specifiek beroepsontwikkeling; - Gerichte programmaonderdelen. Uit evaluatie gegevens 2004 kan een hoge studententevredenheid m.b.t. voorzieningen worden geconcludeerd door studenten op beide locaties. Specifieke aandachtspunten (ruimte voor individuele studie, ruimte voor studeren in groepen, computervoorzieningen) zijn o.a. in ontwikkeling genomen via opbouw LIC per locatie. Het gebouw in s-hertogenbosch is van andere ontwerpuitgangspunten uitgegaan dan het gebouw in Breda, wat zijn weerslag vindt in verschillen in waardering voor beschikbaarheid van de ruimten. Uit gesprekken met de studenten van SPH blijkt dat men ontevreden is over de kleine kwaliteit en dat BlackBoard niet als een prettige leeromgeving wordt ervaren. NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 31

32 Het panel heeft tijdens de audit het pas geopende LIC in Den Bosch kunnen bekijken. In Breda heeft het panel de voorzieningen bekeken en stelt vast dat het LIC in Breda in aanbouw is (verwachte oplevering eind 2006). Uit de tevredenheidenquête SPH blijkt dat studenten in Breda en Den Bosch (deeltijd) tevreden zijn over de ICT voorzieningen. Facet 4.2 Studiebegeleiding Voltijd: Voldoende Deeltijd: Goed Criteria - De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op de studievoortgang. - De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding SPH heeft de uitgangspunten voor de begeleiding aldus geformuleerd: - Het vermogen tot zelfsturing van de student wordt bevorderd en de student wordt ondersteund bij het leren - leren (zelfregulerend leren); - Studenten worden begeleid bij kritische keuze- en beslismomenten; - Studenten worden ondersteund bij de opbouw van een portfolio; - Studie-uitval en studievertraging worden teruggedrongen door signaleren, bespreken, begeleiden en ondersteunen; - Studenten worden betrokken bij de inrichting en vormgeving van de leeromgeving (via evaluaties). De uitgangspunten zijn beschreven in Leerplan 1999 en Visie en Richting SPH, januari Voor studieloopbaanbegeleiding nieuwe stijl is het document Studieloopbaanbegeleiding in de brede bachelor verschenen (mei 2006). Elk studiejaar (deeltijd en voltijd) kent een gedetailleerd uitgewerkte studiehandleiding Studieloopbaanbegeleiding ( ). In de eerste twee jaar van de opleiding is SLB gericht op oriëntatie, leren leren en beroepsvorming. De studieloopbaanbegeleiding in het derde studiejaar voltijd SPH is gericht op de ondersteuning van de studenten bij het koppelen van theorie aan de praktijkervaring die ze tijdens de stage opdoen. In studiejaar vier is SLB expliciet gericht op concrete voorbereiding van de loopbaan ná de studie. De kern van de studieloopbaanbegeleiding is omschreven als: De beginnende beroepsoefenaar demonstreert dat hij/zij in staat is kritisch te reflecteren op eigen beroepsmatig handelen, houding en motivatie vanuit theoretische en normatieve kaders. SLB vindt plaats aan de hand van een Persoonlijk Ontwikkel Plan (POP) dat studenten opstellen en dat deel uitmaakt van het portfolio. Leertaken en opdrachten zijn input voor reflectie op zelfstandig leren, professionele ontwikkeling (ontwikkeling van de beroepscompetenties), het verantwoorden van keuzes, het koppelen van theorie en praktijk. De aanpak voor de voltijd is vergelijkbaar met die van de deeltijd. In de deeltijd 32 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

33 wordt extra aandacht besteed aan het aspect leren en werken en de daarbij behorende specifieke situaties. Studenten tonen zich tevreden over de begeleiding (enquête ). SLB werkt in de propedeuse nog niet goed. Dat blijkt uit module-evaluaties (90% is neutraal tot ontevreden). De opleiding streeft er naar studenten bijtijds en goed te informeren over studieresultaten, roosters, roosterwijzigingen, et cetera. Belangrijke media hiervoor zijn Intranet en BlackBoard. Via BlackBoard faciliteert de opleiding ook communicatie op afstand binnen een onderwijsgroep. Voor het bijhouden van de studieresultaten wordt gebruik gemaakt van Volg+ (staande opleiding) en ProGRESS (nieuw stijl). Vanuit hogeschoolniveau wordt OSIRIS geïmplementeerd. Voltijdstudenten van de staande opleiding SPH gaven in het hogeschool studententevredenheidsonderzoek 2004 de volgende waardering voor studiebegeleiding en informatievoorziening: - Wordt voldoende informatie en ondersteuning geboden bij het vinden van mogelijkheden om in het buitenland te studeren? Is er in het algemeen voldoende en tijdige informatie beschikbaar over de studieinhoud? Ben je tevreden met de tussentijdse informatievoorziening in de loop van het studiejaar? Zijn je docenten voldoende bereid in te gaan op de vragen die je ze voorlegt? Over de bereikbaarheid van docenten ben ik tevreden: Ben je tevreden over de informatievoorziening door middel van de studiegids? Ben je tevreden over de juistheid van de overzichten van je studieresultaten? 3.0 Uit het tevredenheidsonderzoek blijkt dat studenten tevreden zijn over de informatievoorziening op BlackBoard. De studenten (van verschillende leerjaren) zijn in het algemeen tevreden over de organisatie van de onderwijseenheden. Alleen de studenten van het eerste jaar zijn hier over matig tevreden (score 2,9). De opleiding anticipeert op de zwaarte van de deeltijdopleiding door een goed studieloopbaanbeleid. In evaluaties geven studenten aan de SLB te waarderen. De deeltijdstudenten met wie het panel sprak waarderen de ondersteuning bij de studie zeer (zie ook facet 2.4) Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg Facet 5.1 Evaluatie resultaten Goed Criteria - De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 33

34 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De kwaliteitszorg van de Academie sluit aan bij het kwaliteitszorgbeleid van Hogeschool Avans. Dit beleid is neergelegd in de notitie Kwaliteit is van iedereen. Het kwaliteitszorgsysteem is gebaseerd op het INK-managementmodel. Daarnaast wordt gewerkt met de Balanced Score Card. De daarin gehanteerde prestatie-indicatoren worden onderverdeeld in een financieel, een innovatie- een klant- en een intern perspectief. De academie monitort de voortgang in een kwartaalrapportage en overlegt daarover met de Raad van Bestuur. Het kwaliteitszorgsysteem maakt deel uit van de totale planning- en controlecyclus van de hogeschool, gebaseerd op strategische en jaarplannen. De kwaliteitszorg van de Academie is vastgelegd in een drietal documenten: het Kwaliteitsbeleidsplan, het Kwaliteitshandboek AvSS (beide van 2003) en de Planning Interne Kwaliteitszorg AvSS. Van de eerstgenoemde documenten zijn in januari 2006 nieuwe versies gereed gekomen. Het kwaliteitsbeleidplan vertaalt het hogeschoolkader naar academiebeleid. Vooral de versie van 2006 geeft een helder en informatief beeld van de systematiek. Uitgangspunten, opzet, organisatie, verantwoordelijkheden, kwaliteitsobjecten, kritische succesfactoren worden helder beschreven. Het kwaliteitshandboek beschrijft de voor de opleiding als geheel relevante documenten (op welke onderwerpen er een visie en planning geëxpliciteerd dient te zijn), de lange termijndoelen die de opleiding nastreeft (per onderwerp en facet), evaluatieprocessen en -procedures, gebruikte instrumenten. Het handboek vormt in eerste instantie het naslagwerk ten aanzien van visiedocumenten en evaluaties. Uit het gesprek met het management is duidelijk geworden dat het handboek later ook een meer sturend karakter moet gaan krijgen. De kwaliteitsplanning beschrijft de jaarlijks te ondernemen evaluatieactiviteiten en andere activiteiten op het gebied van kwaliteitszorg. Steeds wordt aangegeven: het onderwerp, wat te meten is, de verantwoordelijke en de realisatietermijn. De academie hanteert volgens de documenten zowel kwalitatieve streef- doelen als kwantitatieve. De kwalitatieve normen zijn deels ontleend aan de criteria van het NVAOkader en deels aan doelen die voortkomen uit het Avansbeleid. Het gaat op dit moment nog om conceptdoelen. In overleg met docenten moeten ze nog operationeel uitgewerkt worden. Kwantitatief is er een waarderingsnorm voor voldoende (waardering = 3 op vijfpuntsschaal) c.q. voor ingrijpen (< 3). De belangrijkste evaluatie-instrumenten zijn: de moduulevaluaties, de breed gerichte hogeschoolenquête studententevredenheid, het medewerkertevredenheidsonderzoek, alumnionderzoek en de HBO-Monitor. De academie heeft zich in haar eerste jaar nieuwe stijl vooral gericht op het uitvoeren van moduulevaluaties en is daar naar eigen zeggen in geslaagd. Het panel heeft dit bevestigd gezien in de talloze evaluaties (studententevredenheidsonderzoeken, blokevaluaties, evaluaties van stages en Beroepspraktijkvorming in de deeltijd) die het tijdens de audit heeft kunnen inzien. Het panel stelt vast dat het primaire proces wordt geëvalueerd. 34 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

35 Facet 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Criteria - De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Zoals hiervoor al gezegd, heeft de Academie zich aanvankelijk vooral gericht op het uitvoeren van module-evaluaties. Voor het verbetertraject bestaat de volgende procedure: De academie heeft de verantwoordelijkheid voor de coördinatie/stimulering van de uitvoering van het module-evaluatiesysteem als geheel gelegd bij de programmamanagers. Ze worden daarin ondersteund door een academiebreed opererende medewerker kwaliteitszorg (faciliterend). Deze medewerker heeft een aanstelling van 0,75 fte. De resultaten van evaluaties worden eerst besproken met de klankbordgroep studenten. De projectleiders (d.i. de beheerders van de onderwijseenheid), verwerken vervolgens de informatie in een rapportage. De rapportage betreft deels concreet door henzelf te verbeteren zaken maar ook deels zaken die zij niet zelf kunnen verbeteren. In dat geval werkt het rapport in de richting van beleid en functioneren. Het handboek kwaliteitszorg geeft in een bijlage een format voor de verbeterplanning en een beeld van de routing. Het panel heeft voorbeelden van dergelijke verbeterplannen gezien evenals een sjabloon voor de evaluatierapportage voor onderwijseenheden. Zij maken een gedegen en werkbare indruk. De stafmedewerker kwaliteitszorg inventariseert de verschillende bredere evaluatieresultaten zoals van HBO-Monitor, Hogeschool tevredenheidsonderzoek et cetera. Op basis daarvan worden verbeterplannen voorgesteld en uitgevoerd. In het Startdossier wordt aangeven dat in het jaar niet altijd de benodigde rapportages en daaraan gekoppelde verbeterplannen zijn gemaakt. In het jaar is prioriteit gegeven aan een optimale uitvoering van de kwaliteitscyclus. Het panel heeft verbeterplannen ingezien voor zowel jaar 1 en 2 van het nieuwe curriculum als voor jaar 3 en 4 van de staande opleiding. Deze bevatten relevante en richtinggevende informatie. Verbeterplannen zien er goed uit. Docenten zijn enthousiast en gemotiveerd om ze uit te werken. Of verbeteracties ook zijn uitgevoerd en daadwerkelijk tot de vereiste verbetering hebben geleid, wordt bewaakt door het curriculummanagement dat steeds een fiat moet geven aan de uitvoering van nieuw ontwikkelde of verbeterde onderwijseenheden. In het jaar is deze check uitgevoerd door externe (Avans) deskundigen van het LIC. In de toekomst zal, aldus het opleidingsmanagement, deze taak uitgevoerd worden door de opleidingscoördinator. Uit gesprekken met studenten blijkt dat de verbeterplannen structureel besproken worden in de Opleidingscommissie van SPH. NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 35

36 Facet 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Goed Criteria - Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De academie betrekt de diverse stakeholders als volgt bij haar onderwijs Studenten - vullen moduulevaluaties in; - hebben zitting in klankbordgroepen en zitting in opleidingscommissie; - worden uitgenodigd deel te nemen aan academiestudiedagen; - hebben inbreng via de academieraad. Docenten - Kwaliteitscyclus - Debatdagen, studiedagen met docenten; - Overleg via Resultaat Verantwoordelijke Eenheden (RVE); - Overleg via kennisteams. AvSS-Studenten geven in het hogeschool studententevredenheidsonderzoek 2004 de volgende waardering (schaal 1-5, locatie Breda resp. s-hertogenbosch): - Word je als student voldoende serieus genomen door je opleiding? 3.8, Kun jij binnen je opleiding voldoende invloed uitoefenen op de gang van zaken? 3.0, Ben je tevreden over de wijze waarop je opleiding omgaat met klachten en ideeën? 3.0, 3.3 Via organisatievereenvoudiging en curriculumvereenvoudiging wil de academie bereiken dat de invloed van docenten beter gestroomlijnd wordt. Hiervoor zijn in 2006 ook academiebrede studiedagen gehouden. Werkveld - Binnen de academie zijn nog diverse (locatiegeoriënteerde en opleidingsgeoriënteerde) werkveldadviesraden (WAR) operationeel die op het niveau van Social Work en/of op het niveau van de opleiding invloed uitoefenen; - De academie belegt per locatie jaarlijks een werkvelddag met als doelstelling uitwisseling, actuele ontwikkelingen. Afgestudeerden - De academie verricht eigen onderzoek onder afgestudeerden en betrekt in toenemende mate afgestudeerden bij het onderwijs; - HBO-Monitor; - In hogeschoolverband wordt gewerkt aan de opbouw van een alumnivereniging. De deeltijdvariant kan inmiddels bogen op een actieve alumnivereniging (AVANTI). 36 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

37 Het panel heeft kunnen vaststellen dat in de afgelopen twee jaar het werkveld en alumni uitvoerig zijn betrokken bij kwaliteitszorg van de opleiding via enquêtes en via de WAR. Vanuit de hogeschool is een alumnibeleid in gang gezet. De WAR van SPH meldt dat zij veel inspraak heeft in het beleid van de opleiding. Er is goed geluisterd naar adviezen van de WAR. WAR-leden hebben ook in werkgroepen van de opleiding serieuze inbreng gehad aldus de WAR-leden. De WAR is in het afgelopen jaar betrokken bij het verbeterbeleid van de opleiding. Onder andere heeft de WAR modules inhoudelijk besproken en van commentaar voorzien, is er gesproken over het verbeteren van de rapportagevaardigheden van studenten (werkgroep rapportage), over stagebegeleiding. WAR-leden melden dat zij het onderwerp toetsing (onder andere in de stage) een goed thema vinden om op de agenda te zetten van de WAR. Onderwerp 6 Resultaten Facet 6.1 Gerealiseerde niveau Voldoende Criteria - De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het panel heeft bij facet 2.8 Beoordeling en toetsing geconstateerd dat de opleiding adequate toetsinstrumenten gebruikt. Ook voor het beoordelen van de eindwerkstukken en afstudeeropdrachten van de voltijd en deeltijd. Voor deeltijdstudenten geldt de zogenoemde meesterproef als het afrondende werkstuk (studiejaar vier). Hierin zijn de afstudeeropdracht en het eindwerkstuk, samengevoegd. De opleiding nieuwe stijl kent nog geen afgestudeerden. Het eerste cohort studeert af in het studiejaar Hieronder gaat het panel in op de gerealiseerde kwalificaties van de staande opleiding. Zij doet dit aan de hand van de derdejaarsstage voltijd, de afstudeeropdracht voltijd, het eindwerkstuk voltijd en de meesterproef deeltijd. De derdejaars stage geeft een indicatie van het niveau van de student. De beoordelingscriteria van de stage zijn aldus het panel gerelateerd aan de SPH competenties. De beoordeling van de student vindt plaats aan de hand van het leerplan, het complete portfolio (waarin opgenomen de resultaten). De praktijkbegeleider brengt mondeling en via een formulier advies uit over de beoordeling van de student. De docentbegeleider stelt uiteindelijk het eindcijfer vast. Via het afstudeerproject richt de student zich op het ontwikkelen van een professioneel SPH product voor een instelling. De opleiding heeft de beoordelingscriteria beschreven in de notitie Toets Afstudeeropdracht en Verantwoording Toets Afstudeeropdracht beschreven; ze maakt tevens de samenhang tussen de criteria en de Dublin-descriptoren zichtbaar. De beoordeling wordt bepaald op basis van het presteren op een viertal NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 37

38 gebieden: het eindproduct voor de opdrachtgever (in dit oordeel heeft de opdrachtgever een adviserende stem), theoretische verantwoording, reflectie op het samenwerken & eigen proces, de presentatie van het product voor de opdrachtgever. Het eindwerkstuk is gericht op het aantonen dat de student in staat is: - Onderzoek te verrichten; - Wetenschappelijke literatuur te verwerken; - Producten te legitimeren; - Instellingen te adviseren c.q. een begin te maken met implementeren van adviezen (in de vorm van een artikel); - De visie en adviezen te presenteren en mondeling te verdedigen. In een eindgesprek, waarbij de afgevaardigden van het werkveld aanwezig is, moet de student het artikel (en onderliggende advies) presenteren en wordt hij bevraagd op visie, positionering en eventuele onduidelijkheden. Voor artikel en eindgesprek zijn de beoordelingscriteria ontleend aan SPH-kwalificaties en bachelorniveau. Docent en afgevaardigde geven samen een oordeel. De docent is eindverantwoordelijk voor het oordeel. In de deeltijd zijn afstudeeropdracht en eindwerkstuk gecombineerd. Dit wordt de Meesterproef genoemd. De beoordeling verloopt identiek aan de beoordeling van de voltijd. De opleiding heeft arbeidsmarktonderzoeken laten uitvoeren om na te gaan of de opleiding voldoet aan het verwachte startniveau van de SPH-er op de arbeidsmarkt. - Arbeidsmarktonderzoek, Hobéon Rapportage Arbeidmarktonderzoek SPH Avans Hogeschool, mei 2005; - Alumni Onderzoek naar het bereikte bachelorniveau, Alumni onderzoek Sociaal Pedagogische Hulpverlening Avans Hogeschool Breda, januari 2006; - HBO-Monitor Het arbeidsmarktonderzoek geeft aldus het panel inzicht in wat de markt (werkgevers in de regio West-Brabant en alumni van de opleiding) van de afgestudeerde verwacht en geeft daarom inzicht in de gewenste doelen van de opleiding (onderwerp 1). Onder andere blijkt daaruit dat de toekomstige SPH er een breed theoretisch kader heeft met aandacht voor psychopathologie. In het toekomstige curriculum mag die theoriecomponent zwaar aanwezig zijn. Uit het onderzoek blijkt dat de werkgevers vinden dat enkele van de landelijk opgestelde kwalificaties te hoogdravend zijn. (Een juist afgestudeerde SPH er vindt geen werk als leidinggevende of als onderzoeker). De werkgevers hebben over het algemeen een positief beeld van de opleiding. De alumni zouden zeker weer kiezen voor deze opleiding. 38 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

39 Het alumni onderzoek is, aldus de opleiding gericht op het bereikte bachelorniveau van afgestudeerden. Er komt onder andere uit naar voren dat - 90% van de respondenten is binnen het SPH werkveld werkzaam. 10% werkt in een ander werkveld. - 52% van de respondenten (67% van de deeltijders en 47% van de voltijders reageerden) is tevreden over de aansluiting tussen opleiding en werk. 46% van de respondenten vindt de aansluiting matig, 2% spreekt van een slechte aansluiting. Voor deze laatste groep geldt dat zij niet binnen het SPH werkveld werkzaam is. De afgestudeerden 1 van het jaar 2003 (arbeidsmarktsituatie 2004) geven aldus de HBO- Monitor 2005, de volgende waardering voor de opleiding (vt, dt): - De breedte is precies goed: 49%, 47% - De diepgang precies goed: 36%, 47% - Minimaal eigen opleidingsniveau vereist: 57%, 56% - Aansluiting van functie is goed/voldoende: 86%, 83% - Goede basis om te starten op de arbeidsmarkt: 55%, 67% - Goede basis voor verder ontwikkelen kennis en vaardigheden: 62%, 83% - Capaciteiten schieten niet tekort voor de huidige functie: 73%, 94% De staande opleiding voltijd heeft, aldus het zelfevaluatierapport, in grote inspanning verricht om te borgen en aan te tonen dat de gerealiseerde kwalificaties in overeenstemming zijn met de beoogde eindkwalificaties. Het panel kan dit bevestigen. Het panel heeft een tiental stageverslagen en afstudeerproducten ingezien van het studiejaar (zie facet 2.8) en komt tot de conclusie dat de producten adequaat zijn beoordeeld. Producten worden expliciet beoordeeld op het bachelorniveau door docenten (die niet de begeleider van de student zijn). De beoordelingen worden door docenten nabesproken. Vertegenwoordigers van het werkveld en afgestudeerden melden dat er in de opleiding een goede mix moet zijn tussen het muzisch agogisch handelen en de praatcultuur van de sociale sector. Gesprekstechnieken (bijvoorbeeld gesprekken voeren met kinderen) zijn van belang, maar aandacht voor het non-verbale is even zo belangrijk, aldus afgestudeerden. Het werkveld meldt onder andere dat het reflectievermogen van de student sterk is verbeterd in verhouding tot bijvoorbeeld de studenten van Het panel stelt vast dat de opleiding voldoende presteert op dit facet, gezien de inzichtelijkheid en aanscherping van de eisen rond stage, afstudeerproject en eindwerkstuk. Het panel heeft tijdens de visitatie als rode draad door de gesprekken en het bestuderen van het materiaal specifiek gelet op de toetspraktijk en beoordeling. Uit de gesprekken en de beargumenteerde beoordelingen, die het panel heeft ingezien (zowel voor producten die met voldoendes als onvoldoendes zijn beoordeeld), heeft het panel kunnen vaststellen dat de opleiding studenten op hbo-niveau aflevert. 1 Alle respondenten zijn werkzaam in het domein van SPH NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 39

40 Facet 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Criteria - Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. - Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De hogeschool werkt met de volgende streefdoelen voor de voltijdopleiding en deeltijdopleiding (tussen haakjes): - Propedeuserendement na 1 jaar is gemiddeld minimaal: 50% (45%) - Propedeuserendement na 2 jaar is gemiddeld minimaal: 65% (55%) - Examenrendement na 4 jaar is gemiddeld minimaal: 50% (40% - Examenrendement na 5 jaar is gemiddeld minimaal: 55% (45%) - Examenrendement na 6 jaar is gemiddeld minimaal: 60% (deeltijd: 50%) De opleiding streeft naar een onderwijsvraagfactor (OVF) van ten minste 1. Van invloed op de OVF zijn de gemiddelde verblijfsduur van uitvallers zonder diploma (maximaal 1.35 jaar) en van gediplomeerden (maximaal 4.5 jaar, gecorrigeerd voor de verkorte route van mbo-instroom hanteert SPH een streefnorm van 4 jaar). Het verschil in rendementsnormen tussen voltijd en deeltijd hangt samen met het gegeven dat de uitval van deeltijdstudenten in de startfase hoog is. Dit heeft, aldus de opleiding te maken met factoren die specifiek zijn voor de deeltijdstudenten, zoals verandering van baan, verandering van gezinssituatie en woonomgeving; De opleiding onderneemt de volgende activiteiten om het rendement te beïnvloeden: - Actieve studieloopbaanbegeleiding; - Aantrekkelijke leeromgeving; - Bindend studieadvies na de propedeuse; - Ruime mogelijkheid tot Individuele Profilering met als oogmerk vergroting van de motivatie voor de studie; - Afrondende Proeve van Bekwaamheid in studiejaar 1 en 2 (deeltijd: jaar 3) waarin de student het geheel aan competentieontwikkeling demonstreert en er op reflecteert. Het cohortrendement (na 6 jaar) staande opleiding SPH voltijd vanaf de cohorten 1996 ligt op ongeveer 60%. Dat is in overeenstemming met de norm. De gemiddelde verblijfsduur van uitvallers en vertrekkers (met propedeuse diploma) ligt in de periode slechts één keer onder de norm van 1,35 jaar. De overige jaren is het gemiddelde tussen de 1,4 en 1,8. Het gemiddelde deeltijdrendement (na zes jaar) fluctueert tussen de 40% en 50%. Dat is onder of op de norm voor de deeltijd. De opleiding merkt op dat in de deeltijdopleiding een te grote groep studenten langer dan een jaar bezig was met de meesterproef. Eén medewerker is in 2005 speciaal belast met het ondersteunen van deze studenten. In augustus 2005 waren er 25 vertraagde studenten. In slaagden er 12 en een enkeling is alsnog uitgevallen. 40 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

41 Het propedeuserendement studenten nieuwe stijl na één jaar (cijfers 1 oktober 2005) bedraagt 57,6%, de propedeuse-uitval na één jaar bedraagt 13,2%. Voor deeltijdstudenten is het propedeuserendement na één jaar 52%. De resultaten voldoen aan de normen voor het propedeuserendement. De Academie (opleiding SPH) is in het kader van het verbeterbeleid rendementen bezig met het herinrichten van het studentvolgsysteem binnen het hogeschoolsysteem Osiris. Het huidige systeem levert nog niet altijd de gewenste rendementsgegevens die nodig zijn om het beleid goed te kunnen analyseren. Vergeleken met andere voltijd opleidingen SPH scoort de opleiding van Avans voor de uitstroomcohorten 1996 tot en met 1999 (rendement na vijf jaar) hoger dan het landelijk gemiddelde van alle SPH opleidingen en voor cohort 2000 iets lager. Voor de deeltijd opleiding scoort Avans SPH lager dan het landelijke gemiddelde. Met uitzondering van cohort 1997 (Gegevens ontleend aan de website van de HBOraad, kengetallen. Zie bijlage 4). Het panel stelt vast dat de opleiding redelijk voldoet aan de eigen streefnormen voor zowel de deeltijd als de voltijd. Er zijn maatregelen getroffen om het rendementsbeleid nog meer in lijn te brengen met de streefnormen. NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 41

42 42 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

43 Deel C: Bijlagen NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 43

44 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

45 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 45

46 46 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

47 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening 47

48 48 NQA - visitatie Avans Hogeschool, opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening