Christelijke Hogeschool Nederland

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Christelijke Hogeschool Nederland"

Transcriptie

1 Christelijke Hogeschool Nederland Opleiding: Variant: Creatieve Therapie, hbo bachelor voltijd Visitatiedatum: 26 april 2006 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, december 2006

2 2 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 17 Onderwerp 3 Inzet van personeel 26 Onderwerp 4 Voorzieningen 29 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 31 Onderwerp 6 Resultaten 33 Deel C: Bijlagen 35 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 38 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 43 Bijlage 3 Bezoekprogramma 47 Bijlage 4 Kengetallen 49 Bijlage 5 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 51 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 3

4 4 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 5

6 6 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Creatieve Therapie van de Christelijke Hogeschool Nederland heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in maart 2006, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op 26 april In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: Mevrouw C.M. Pollmann (voorzitter en domeinpanellid Creatieve Therapie); Mevrouw drs. J.H. Winkel (domeinpanellid Creatieve Therapie); Mevrouw F.A.A. van Overmeeren (studentpanellid); Mevrouw drs. P. Göbel (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De opleiding Creatieve Therapie (CT) vormt samen met de opleiding SPH het Instituut Mens & Maatschappij van de Christelijke Hogeschool Nederland. Dit instituut is één van de vijf instituten van de hogeschool. De hogeschool kiest en handelt vanuit een identiteit die haar oorsprong vindt in de christelijke godsdienst en cultuur en de daarin wortelende levensbeschouwelijke overtuigingen en inspiraties. De CHN is een hogeschool met 6100 studenten en bijna 600 medewerkers, van wie 16 docenten (9,09 fte s) bij de opleiding CT werkzaam zijn. In 2005 studeerden er 195 studenten bij de opleiding CT. De opleiding CT wordt als voltijdse opleiding aangeboden. NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 7

8 Daarnaast kunnen studenten met een verwant hbo-diploma na een intakeselectie een verkorte route volgen. Tot slot biedt de opleiding instromende Duitstalige studenten de mogelijkheid een intensieve taalcursus Nederlands te volgen. De opleiding CT leidt op tot professionele creatief therapeuten. Dit beroep is zeer dynamisch. Naast de ontwikkelingsgerichte benaderingen neemt het aantal kortdurende, directieve, focale en klantgerichte benaderingen toe. Het gebied waarin de creatief therapeut werkzaam is heeft zich verbreed, naast de geestelijke gezondheidszorg dienen zich andere doelgroepen aan. Van de creatief therapeut wordt meer ondernemerschap gevraagd om het medium in commerciële settingen in te zetten voor doelstellingen rond ontwikkelingen en bewustmaking van individuen en groepen. De opleiding CT is per 1 september 2005 gestart met een vernieuwd curriculum, dat tegelijkertijd voor alle jaren is ingevoerd. Dit hing samen met het feit dat de CHN op dat moment de vierperiodenstructuur (de vijfde is de zomerperiode) heeft ingevoerd. Het geactualiseerde curriculum had de volgende doelen: - de eigen beroepsvisie verwoorden in het licht van actuele beroepsontwikkelingen; - de opleidingscompetenties aanpassen aan actuele ontwikkelingen; - de visie op het bachelorniveau expliciteren; - de didactische visie expliciteren; - curriculum herzien op grond van visie en competenties; - toetsbeleid opstellen in verband met competentiegericht onderwijs. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden, heeft de auditor door middel van een validatiebrief de opleiding hiervan in kennis gesteld. In diezelfde periode maart en april 2006 bereiden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek op 26 april Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. 8 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

9 De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de dagindeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het management, het college van bestuur, met docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in mei 2006 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in augustus 2006 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. In november 2006 heeft een overleg met de opleiding plaatsgevonden over de argumentatie bij een aantal facetten. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in november Het visitatierapport is uiteindelijk in december 2006 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 9

10 Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Eén van de facetten is met voldoende beoordeeld, twee facetten met goed. Het oordeel over het onderwerp Doelstellingen is derhalve positief Programma Twee facetten zijn met voldoende beoordeeld, zes facetten met goed. Het oordeel over het onderwerp Programma is derhalve positief Inzet van personeel Twee facetten zijn met voldoende beoordeeld, één met goed. Het oordeel over het onderwerp Personeel is derhalve positief Voorzieningen Eén van de facetten is met voldoende beoordeeld, één met goed. Het oordeel over het onderwerp Voorzieningen is derhalve positief Interne kwaliteitszorg Eén van de facetten is met voldoende beoordeeld, twee facetten met goed. Het oordeel over het onderwerp Kwaliteitszorg is derhalve positief Resultaten Alle facetten zijn met voldoende beoordeeld. Het oordeel over het onderwerp Resultaten is derhalve positief. 10 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

11 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding CT Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Goed 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen hbo Voldoende 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5, waaruit blijkt dat de opleidingen op de zes de onderwerpen positief scoren, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleidingen positief is. NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 11

12 12 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 13

14 14 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de visie op het beroep staat voor de opleiding centraal het werken via een bepaald medium waarbij de wijze waarop de cliënt omgaat met een bepaald medium uitdrukking kan zijn van het probleem (medium als diagnostisch instrumentarium), het werken met een bepaald medium de specifieke behandelwijze is (door middel van activiteiten in een medium), en tenslotte de therapeut deel uitmaakt van de therapeutische driehoek (therapeut is mede een instrument) (Onderwijsbeleidsdocument Creatieve Therapie , 2006) (OBD CT, 2006). In het oude curriculum (t/m studiejaar ) had de opleiding de landelijke eindkwalificaties CT en de tien generieke hbo-bachelorkwalificaties als uitgangspunt voor het curriculum genomen (Landelijk Opleidingsprofiel Creatieve Therapie, 1999). De opleiding heeft op basis van het landelijk opleidingsprofiel en actuele ontwikkelingen een set competenties opgesteld. Deze competenties vormen de basis voor het vernieuwde curriculum dat in tegelijkertijd in alle jaren is ingevoerd. In het landelijk beroepsprofiel staan de taken van de beginnende beroepsbeoefenaar beschreven. Dit profiel is in 2006 door het werkveld gevalideerd. De opleiding komt tot de volgende negen kerncompetenties (OBD CT, 2006): - methodisch handelen en reflecteren - handelen in het medium - conceptueel en normatief handelen - communiceren - zelfhantering - anticiperen - samenwerken - innoveren - leiding geven. Het panel heeft van vertegenwoordigers van het werkveld vernomen dat in de competenties duidelijker dan voorheen is vastgelegd, met name via de indicatoren, waarover studenten na afloop van de studie dienen te beschikken. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding contacten onderhoudt met het beroepenveld. Deze contacten zijn beperkt en kunnen systematischer worden aangepakt. Jaarlijks vindt er een stagebegeleidersdag plaats. De opleiding heeft twee keer per jaar overleg met de beroepsvereniging van Creatief Therapeuten. Op regionaal niveau wordt het werkveld via de Adviesraad en via conferenties gehoord over de competenties. NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 15

16 De opleiding is betrokken bij het landelijk overleg over het opleidingsprofiel en over de betekenis en vormgeving van het bachelordomein Social Work. De opleiding is actief in het internationale netwerk van opleidingen arts therapy: European Consortium for Arts Therapies Education (ECArTE). Zij heeft bijvoorbeeld in 2005 presentaties verzorgd. In het Onderwijsbeleidsdocument (OBD CT, 2006) heeft de opleiding haar beroepsvisie en de kerndilemma's en uitdagingen in het vakgebied beschreven: ontwikkelingsgerichte benaderingen naast kortdurende, directieve, focale en klantgerichte benaderingen, de onderbrenging van Creatieve Therapie onder vaktherapie, het werkingsgebied. De specifieke CHN-waarden worden geïntegreerd in de beroepsopleiding. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het Onderwijsbeleidsdocument Creatieve Therapie (2006) beschrijft de opleiding aan de hand van de Dublin descriptoren het beoogde bachelorniveau van de opleiding. - Een creatief therapeut moet beschikken over een body of knowledge opgebouwd uit relevante kennis van diverse wetenschappelijke disciplines, zoals (ontwikkelings)psychologie, therapie, agogie elementaire sociologie, methoden, theorie over therapeutisch handelen en werken met media. - De therapeut moet verworven kennis en inzicht kunnen toepassen ten behoeve van cliëntgebonden creatieve therapie, en ook professioneel veranderend kunnen optreden gebaseerd op via media verworven kennis en inzicht. - In een relatief open situatie waar niet meteen duidelijk is wat er aan de hand is, moet hij zich op professionele wijze een oordeel kunnen vormen. - De creatief therapeut moet over goede tot zeer goede schriftelijke en mondelinge uitdrukkingsvaardigheid beschikken ten behoeve van de hulpverleningsrelatie en van de verantwoording aan derden. - Tot slot wordt binnen de opleiding vanaf het begin een beroep gedaan op de verantwoordelijkheid van de student om te leren, zoals later de cliënt mede verantwoordelijk is voor het succes van de hulpverlening. De competenties zijn onderverdeeld in vier niveaus die corresponderen met de studiejaren. Per jaar is aangegeven op welk niveau de Dublin descriptoren gerealiseerd moeten zijn. Het panel is van mening dat dit op heldere, inzichtelijke wijze is uitgewerkt. 16 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

17 Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Naar aanleiding van opmerkingen van de vorige visitatiecommissie heeft de opleiding het landelijk opleidingsprofiel uit 1999, dat sterk op het werk in een GGZ-setting is gericht, geactualiseerd. Dit profiel en de daarop gebaseerde competenties is besproken met studenten, docenten en de Adviesraad. Het panel heeft in gesprekken en het materiaal vastgesteld dat het profiel met diverse geledingen is besproken. De opleiding wil breed inzetbare creatieve therapeuten opleiden die in een breed scala aan relevante organisaties en relevante functies aan het werk kunnen. De student kan zelf accenten leggen ten aanzien van werken met bepaalde doelgroepen of thema's. De competenties zoals geformuleerd in het Onderwijsbeleidsdocument Creatieve Therapie (2006), zijn voor 85 procent afgeleid van de landelijke aan onderwijs gerelateerde kwalificaties. Het professioneel handelen staat centraal in deze hogere beroepsopleiding, zoals uit de competenties blijkt. Studenten volgen vanaf een minor waardoor zij zich kunnen verbreden of verdiepen. Ook het contractwerkstuk en de projecten in het vierde jaar bieden de mogelijkheid om via verdieping van een thema of doelgroep specifieke CT-competenties verder te ontwikkelen. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen hbo Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 17

18 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Competentieontwikkeling vindt plaats via vijf leerlijnen: de integratieve leerlijn, de vaardigheden leerlijn, de mediumlijn, de theoretische leerlijn en de zelfmanagementleerlijn. In de theoretische leerlijn ligt de nadruk op de theorieontwikkeling. De opleiding schrijft vakliteratuur voor die studenten zelfstandig moeten bestuderen, en raadt bepaalde literatuur aan. Het panel heeft geconstateerd dat de vakliteratuur in de loop van de studie van geheel zelfstandig bestuderen naar in relatie tot een opdracht bestuderen verschuift. De verplichte basisboeken en de verdiepende literatuur zijn in de moduulboeken opgenomen, zoals het panel heeft vastgesteld. Studenten gaven aan dat door de opdrachten en ook in de stages van hen gevraagd wordt relaties tussen theorie en praktijk te leggen. Ze kunnen tijdens de stages het geleerde goed in praktijk brengen. De integratieve leerlijn wordt gerealiseerd door in modulen te werken met aan de beroepspraktijk ontleende casuïstiek en problematiek (in jaar 1 en 2). Verder zijn er stages: oriënterende stage (propedeuse), mediumstage in de hulpverlening (tweede jaar), creatief-therapeutische beroepsstage (derde jaar) en projecten en het contractwerkstuk in het vierde studiejaar. De vaardighedenlijn (communicatieve, methodische en mediumvaardigheden) wordt veelal gerealiseerd in een aparte practicumsetting of training waarin beroepsvaardigheden worden geoefend. Het gaat hierbij om de vaardigheden die buiten de integratieve leerlijn apart aandacht behoeven. De zelfmanagementleerlijn gericht op zelfsturend en reflecterend vermogen wordt verwezenlijkt met behulp van het persoonlijke ontwikkelingsplan via verschillende vormen van feedback en de opbouw van een portfolio. Studenten bestuderen zelfstandig literatuur over methoden van onderzoek. Toegepast onderzoek komt aan bod in de projecten en het contractwerkstuk in het vierde studiejaar. De onderzoekscompetenties richten zich deels op cliëntonderzoek en deels op breder onderzoek (OBD CT, 2006). Het resultaat van onderzoek kan bestaan uit een instrument voor een praktijksituatie of aanbevelingen naar aanleiding van een enquête. In beide gevallen moet de student zich vanuit de theorie verantwoorden, zoals het panel heeft vernomen. Het panel heeft vastgesteld dat het opnemen van actuele ontwikkelingen in het programma recentelijk verder vorm heeft gekregen. De opleiding brengt de actuele beroepspraktijk in de opleiding via docenten die nog in de praktijk werkzaam zijn en gastdocenten (zie 3.1). De opleiding voert overleg met de Adviesraad over actuele ontwikkelingen die volgens de vertegenwoordigers van het werkveld daarna in modulen blijken te worden opgenomen. De onderzoeksresultaten van de lectoraten worden bij het actualiseren van het onderwijs gebruikt, zoals bleek uit het gesprek met de lector Social Work and Arts Therapies. Twee docenten SPH en CT hebben bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de rollen van behandelaar en begeleider. De uitkomsten zijn in een apart college aan vierdejaars studenten gepresenteerd en zullen in het curriculum worden opgenomen. Ook studenten kunnen via onderzoeken voor hun contractwerkstuk bij het lectoraat betrokken zijn. Verder kunnen studenten deelnemen aan excursies, symposia en congressen. Aan het eind van 18 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

19 het tweede jaar is er een aparte module over actuele beroepsontwikkelingen: Professionalisering en Actualiteit. In het Rapport van studententevredenheidsonderzoek , juni 2005 (RT) zijn studenten positief over de actualiteit van moduleboeken (2.7 op een vierpuntsschaal), de oriëntatie op het werkveld (2.6), de actualiteit van de opleiding (2.7) en de internationale gerichtheid (2.6). Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Binnen Creatieve Therapie (CT) worden vijf media onderscheiden: beeldend, muziek, drama, dans en tuin. Bij CT in Leeuwarden worden er twee verzorgd: beeldend en drama (OBD CT, 2006). In januari 2005 heeft de opleiding een ontwerp voor een nieuw programma vastgesteld. In september 2005 is voor alle jaren een nieuw curriculum ingevoerd, gebaseerd op vier perioden per jaar. In dit curriculum zijn modulen geactualiseerd en waardevolle elementen uit het oude zijn erin geïntegreerd (Projectplan periodisering: van 6 naar 10 weekse moduulperioden, conceptversie juni 2004, vastgesteld september 2005). Elke periode wordt een module van 15 EC aangeboden. Van docenten heeft het panel vernomen dat in het huidige curriculum aandacht wordt besteed aan kortdurende therapieën, aan producttypering en aan onderzoek. De nieuwe aanpak ( ) blijkt studenten meer duidelijkheid te geven over bijvoorbeeld de inzet van het medium in een therapie. Er wordt bij het mediumonderwijs ingegaan op het beroep in plaats van op het proces bij de student. Ook het werkveld was in het gesprek met het panel positief over het nieuwe curriculum, de heldere competenties en de inzichtelijke structuur. Ontwikkelteams van docenten stellen de moduulboeken op basis van de vastgeteld blauwdrukken op. Docenten vertalen in overleg met een onderwijskundige de beoogde competenties in leerdoelen. Met ingang van januari 2006 is er een curriculumcommissie die toeziet op de regelmatige bijstelling op basis van evaluaties en op de uitvoering van de blauwdrukken en de opbouw van het programma. Het panel heeft verschillende blauwdrukken voor het ontwikkelen van moduulboeken en moduulboeken ingezien en vindt deze van goede kwaliteit. NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 19

20 Elk moduulboek kent een vergelijkbare opbouw: - plaats van het thema in de studie en het beroep - eindkwalificaties, kerncompetenties en de CHN-inkleuring - de meest essentiële opleidingskwalificaties - programma - planning - moduulopdracht - toetsing - moduulevaluaties. Tijdens het gesprek met studenten is gebleken dat studenten vertrouwd zijn met de competenties en deze gebruiken bij het opstellen van hun persoonlijk ontwikkelingsplan. Het panel heeft portfolio s gezien waarin de competenties inderdaad punt voor punt zijn uitgewerkt. Uit de HBO-Monitor (2004) blijkt dat 33 procent van de studenten de opleiding een goede basis vinden om te starten op de arbeidsmarkt. 60 Procent vindt de aansluiting op de functie voldoende en goed. De lage score bij 'goede basis' komt volgens de opleiding voort uit het feit dat er sprake is van een gemiddelde van twee jaren, waarbij er in één jaar geen meting op dit punt heeft plaats gevonden. Uit het RT blijkt dat studenten de inhoud van het programma waarderen met een 3.1 op een vierpuntsschaal, de keuzemogelijkheden met 3.0, de beschrijving van de competenties met 2.7 en de christelijke identiteit met 2.2 (de lage uitkomst heeft waarschijnlijk te maken met met een beperkte interpretatie van christelijke identiteit ). De opleiding hanteert als norm 2.5. Het panel heeft het eerste begin van het nieuwe programma in de praktijk kunnen zien en is daarover positief. Gezien het prille karakter en het feit dat er nog maar beperkte evaluatieresultaten beschikbaar zijn, komt het tot het oordeel voldoende in plaats van goed. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding legt de nadruk op het bereiken van een thematische samenhang in een periode. De module is de thematische eenheid met een omvang van 15 EC. Bij een module horen een aantal onderwijseenheden waarvan de inhoud gerelateerd is aan het thema (OBD CT, 2006). De opleiding onderscheidt de volgende leerlijnen: - de integratieve leerlijn; - de vaardighedenleerlijn; - de mediumleerlijn; - de theoretische leerlijn; - de zelfmanagementleerlijn. 20 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

21 In de propedeuse komen de volgende thema's aan bod: beroepsoriëntatie creatieve therapie, het menselijk ontwikkelingsproces, stoornissen in de ontwikkeling, methodisch handelen. Vanuit de basiselementen (levensloop, cliënt en therapie) verschuift de focus naar het methodisch werken die in het tweede jaar verder ontwikkeld wordt (van diagnose tot therapeutisch handelen in een medium). De praktijkervaring in het tweede jaar is gericht op het methodisch handelen. In de tweede helft van dat studiejaar komt het cliëntgericht methodisch handelen op een hoger niveau terug. Het derde studiejaar is een stagejaar waarbij in elke fase een volgend facet van de methodische cyclus aan bod komt (oriëntatie en observatie, diagnostiek en start behandeling, behandeling, evaluatie en afronding). In de eerste helft van het vierde jaar ligt de nadruk op de beroepsontwikkeling en methodisch handelen en in het laatste half jaar werken studenten aan een contractwerkstuk ter afsluiting van de studie. De opleiding is in 2005 gestart met leerprocesbegeleiding om studenten te leren zelf sturing aan hun leerproces te geven. Het is daarmee volgens de opleiding ook een middel voor de studenten om samenhang aan te brengen, omdat zij het aanbod van het curriculum moeten koppelen aan hun eigen leervragen. Via de keuze voor een minor kunnen studenten zich verbreden of verdiepen in een bepaald onderwerp, passend in hun persoonlijk ontwikkelingsplan. Uit het RT blijkt dat studenten de opbouw van het programma waarderen met 2.9 op een vierpuntsschaal, de samenhang met 3.2 en de afstemming tussen theorie en praktijk met 2.8. Facet 2.4 Studielast Goed Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het studiejaar is opgebouwd uit vier perioden van tien weken. In elke periode volgen studenten één samenhangende module van 15 EC. De onderwijseenheden binnen een module hebben een omvang van 3 EC, of een veelvoud daarvan. Onderwijseenheden hebben een looptijd van één periode en worden afgesloten met een toets. De opleiding hanteert als uitgangspunt een wekelijkse studielast van 42 uur, gespreid over 40 weken. Er is sprake van structurele begeleiding (zie ook 4.2). Uit het evaluatiegesprek dat de opleiding met studenten heeft gevoerd, blijkt dat studenten uur per week met de opleiding bezig zijn. Dit blijkt ook uit evaluaties over de modulen in periode 1 en 2 (CT-Moduulevaluaties Jaar 1, 2 en 4. Managementrapportage, januari 2006, SPH/CT-Moduulevaluaties Jaar 1 en 2. Managementrapportage Module 2, maart 2006). Het panel heeft vernomen dat studenten gemiddeld 12 contacturen per week hebben. De overige tijd is gereserveerd voor projectgroepen en zelfstudie. NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 21

22 In het moduulboek is opgenomen: de positie van de module, de inhoudelijke betekenis, de leerdoelen, de werkvormen, de planning, de toetsing en de herkansing (zie ook 2.2). Het panel heeft vastgesteld dat er geen instapeisen voor een module zijn geformuleerd, maar uit de gesprekken is gebleken dat modulen niet in een willekeurige volgorde gevolgd kunnen worden. Voor de vierdejaars stage dienen alle modulen op één na gehaald te zijn. De opleiding hanteert een bindend studieadvies aan het eind van het eerste jaar van inschrijving van minimaal 40 EC en aan het eind van het tweede jaar dient een student de propedeuse behaald te hebben (Creatieve Therapie Studiegids ). Studenten kunnen hun studieresultaten via intranet (Progress) raadplegen. In 2005 is er door twee vierdejaars CT-studenten een onderzoek uitgevoerd naar de emotionele belasting van de opleiding voor studenten. De opleiding had een signaal gekregen dat deze belasting van invloed is op de studielast. De aanbevelingen van de onderzoekers om in de voorlichting meer aandacht aan de emotionele belasting te schenken en meer gebruik te maken van het decanaat, zijn door de opleiding overgenomen. Uit het Rapport studententevredenheidsonderzoek blijkt dat de studenten de studielast (te doen in de tijd die er voor staat) waarderen met een 2.9 op een vierpuntsschaal, de organisatie van de opleiding met 2.5 en het studeer- en werkklimaat met 2.4. Uit de gesprekken met studenten is gebleken dat roosters nogal eens laat bekend zijn, maar studenten gaven aan daardoor niet in problemen te zijn gekomen. Het management bleek hiervan op de hoogte te zijn. Er is een CHN-roostercoördinator aangesteld. De vierde periode is volgens de opleiding zonder grote roosterproblemen verlopen. Facet 2.5 Instroom Goed Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding verzorgt voorlichting via schoolbezoek, open dagen en lessen. Verder zijn er folders en proefstudeerdagen. Studenten zijn actief betrokken bij meeloopdagen. De opleiding heeft contact met het platform VO-HBO Friesland om de aansluiting voor havo- en vwo-studenten te waarborgen. De opleiding heeft twee keer per jaar overleg met ROC's over de aansluiting MBO-HBO. Om studenten vertrouwd te maken met de manier van werken op een hbo-opleiding, krijgen ze in het eerste jaar bij leerprocesbegeleiding en bij studievaardigheden ondersteuning. Bij de verkorte route wordt op verzoek van de studenten komend jaar een introductie op het beroep en op leervaardigheden gegeven. 22 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

23 Studenten met een diploma havo, vwo of mbo zijn toelaatbaar tot de opleiding mits zij aan het basisniveau mediumvaardigheden voldoen. Na de eerste aanmelding vindt een preselectie plaats (procedure en instrumenten zien) waarbij niet alleen naar de uitdrukkingsvaardigheid met het medium wordt beoordeeld, maar ook het reflectief vermogen van de kandidaat. De vragenlijsten over onder andere emotionele belasting die de studenten invullen, worden door de opleiding bewaard. De pre-selectie is recentelijk op het punt mentale weerbaarheid aangescherpt. De opleiding kent ook een instroom van Duitse studenten. Deze krijgen in de zomer een training Nederlands (NT2). Deze studenten krijgen in het eerste jaar meer tijd voor schriftelijke tentamens en zij mogen een woordenboek gebruiken. De opleiding heeft een verkorte route van twee jaar en drie maanden voor studenten met een passende hbo-opleiding, gekoppeld aan sociaal-agogische werkervaring en 150 uur aantoonbare ervaring met het medium. Belangstellenden krijgen een vragenlijst op basis waarvan ze een portfolio moeten insturen. Op basis van het portfolio worden potentiële kandidaten voor een selectiedag uitgenodigd waarop ze in groepen van zes personen aan opdrachten moeten werken. Op basis van een assessment en de overige beoordelingen wordt een student wel of niet toegelaten. In de voorlichtingsbrochure (Creatieve Therapie studiejaar ) staat vermeld, dat beoordeling plaats vindt op basis van uitdrukkingsvaardigheid in het medium, bereidheid tot nadenken over resultaten van de opdracht, uitdrukkingsvaardigheid bij de nabespreking. Het panel stelt vast dat deze toelatingsprocedure zorgvuldig is. Uit het RT blijkt dat de studenten de aansluiting waarderen met 2.8 (vierpuntsschaal) en de voorlichting met 2.9. Facet 2.6 Duur Goed Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbobachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding verzorgt een curriculum van 240 EC. De verkorte opleiding (zie 2.5) omvat 84 EC voor studenten met een hogere vooropleiding en relevante werkervaring. Deze studenten krijgen vrijstelling voor 156 EC op basis van hun reeds bereikte bachelorniveau en hun sociaal-agogische werkervaring en aantoonbare ervaring in het medium volgens de EVC-procedure zoals opgenomen in Creatieve Therapie Studiegids In het Onderwijsbeleidsdocument Creatieve Therapie is de studiepuntenverdeling per periode en per leerlijn opgenomen. Het panel stelt vast dat de vrijstellingsprocedure adequaat is en dat vrijstellingen met name voor stages, algemene theorie en practica verleend worden. NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 23

24 Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding sluit aan bij de constructivistische visie van de CHN en gaat uit van competentiegericht onderwijs, vormgegeven als probleemgestuurd onderwijs en projectgestuurd onderwijs. Kenmerkend voor dat onderwijs is volgens de opleiding: ontwikkelen van competenties, leren in een realistische omgeving, stimuleren van zelfregie en initiatief bij studenten, en leren met als karakteristiek construeren. In de propedeuse bestaat het competentiegerichte onderwijs uit probleemgestuurd onderwijs, in het tweede jaar uit probleemgestuurd onderwijs en stage. Het derde jaar bestaat uit stage en supervisie. Het vierde jaar omvat projectonderwijs en de meesterproef (contractwerkstuk). In de tweede helft van het vierde jaar volgen studenten een minor waarbij de werkvorm afhankelijk is van hun minorkeuze. De vijf leerlijnen (zie 2.3) kunnen vanuit didactisch perspectief en de daarbij behorende werkvormen als volgt worden getypeerd. - In de integratieve leerlijn staat probleem- en projectgestuurd onderwijs centraal om de geïntegreerde ontwikkeling van theorie, handelen en houding te bewerkstelligen. De stages en het contractwerkstuk maken deel uit van deze leerlijn waarbij als werkvormen reflectie, begeleiding en supervisie worden gebruikt. - In de leerlijn theorie wordt een combinatie van probleemgestuurd onderwijs en aparte theoriecolleges gehanteerd. De werkvormen variëren van probleemgestuurd onderwijs, projectonderwijs, hoorcolleges tot individuele begeleiding (bij het contractwerkstuk). - In de vaardighedenleerlijn ligt de nadruk op probleemgestuurd onderwijs met daarnaast aparte practica en trainingen. - In de mediumleerlijn ontwikkelt de student via practica de mediumvaardigheden, zowel qua artistiek-technische beheersing als qua methodische inzet op de problematiek van de cliënt en als mediumwerking op de eigen ervaring. - In de leerlijn zelfmanagement lopen de werkvormen uiteen van groepsbijeenkomsten tot individuele begeleiding. In het evaluatiegesprek dat de opleiding met studenten van alle leerjaren heeft gevoerd, geven studenten aan dat het taakgestuurd leren (probleemgestuurd onderwijs en projecten) een aantrekkelijke leervorm is. De meerderheid vindt dat de ondersteunende theoriecolleges een toegevoegde waarde hebben. Bij de vorige visitatie had de commissie kritiek op de sterke focus van de opleiding op ervaring van de werking van het medium voor studenten waardoor de opleiding soms creatieve therapie leek. Ouderejaars studenten herkennen de kritiek wel, maar zeggen inmiddels zover ontwikkeld te zijn dat ze goed weten wanneer ze iets wel of niet op zichzelf kunnen of willen betrekken. 24 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

25 Propedeusestudenten stellen dat hen vanaf het begin duidelijk is gemaakt dat de opleiding geen therapie is. Uit het RT blijkt dat studenten de verschillende werkvormen waarderen: 3.2 op een vierpuntsschaal, het werken in groepen scoort 3.5 en voor het krijgen van feedback op persoonlijk functioneren 3.0. De waardering voor het gebruik van ict ligt echter lager: 2.4. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft haar toetsbeleid vastgelegd in het Onderwijsbeleidsdocument Creatieve Therapie (2006). De opleiding streeft twee kerndoelen na: - alle toetsen en beoordelingen dienen te voldoen aan de gestelde standaarden zoals vastgelegd in de checklist toetsen en beoordelen (OBD CT 2006). Bijvoorbeeld: leerdoelen zijn gerelateerd aan opleidingscompetenties en zijn concreet geformuleerd in termen van toetsbare leerdoelen; - de toetsen dienen een afspiegeling te zijn van competentiegericht toetsen en beoordelen. In de integratieve leerlijn bestaan de toetsen uit het maken van opdrachten en het evalueren van de resultaten. De beoordelingscriteria voor het product zijn gerelateerd aan de competenties/leerdoelen. De opleiding monitort via actieve participatie de ontwikkeling van persoonlijke professionele competenties. De theoretische leerlijn toetst in de eerste twee jaar kennis en inzicht bij de studenten via individuele kennistoetsen. Bij de latere projecten en bij het contractwerkstuk is er een apart beoordelingscriterium voor de verwerking van theorie. Vaardigheden- en mediumleerlijnen worden deels via moduulopdrachten, deels via toetsen, practica en trainingen beoordeeld. De student moet kunnen laten zien dat hij de gevraagde handelingen c.q. mediumopdrachten kan verrichten. Bij de mediumopdrachten gaat het om een combinatie van technische beheersing en het kunnen relateren aan ervaring en methodische inzet via het reflectieverslag. De student wordt in de leerlijn zelfmanagement beoordeeld op een portfolio en het assessment. Studenten met wie het panel gesproken heeft, zijn positief over het assessment waarbij ze een casus uitspelen en daarop beoordeeld worden. De stages worden door de docent en de praktijkbegeleider beoordeeld aan de hand van bepaalde criteria die zijn afgeleid van de competenties en het bachelorniveau en de eigen leerdoelen van de student op basis van evaluatieve verslagen en opdrachtspecifieke verslagen. In de stagegidsen voor het tweede en het derde jaar heeft het panel uitgewerkte doelen aangetroffen en beoordelingscriteria die afgeleid zijn van de competenties. NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 25

26 Uit het RT blijkt dat studenten in het oude curriculum de toetsen als onvoldoende waarderen (2.3 op een vierpuntsschaal, de norm van de opleiding ligt op 2.5), en de opdrachten met een 3.1. Bij de vorige visitatie had de commissie kritiek op de kwaliteit en vorm van de toetsen. De opleiding is van mening dat ze met de nieuwe aanpak van de toetsing en de vervanging of verbetering van een aantal toetsvormen de verbeterpunten uit de vorige visitatie heeft gerealiseerd. Uit het gesprek met studenten kwam naar voren dat zij de opdrachten en assessments een verbetering vinden. Ook het probleem dat er te weinig feedback zou zijn, wordt door de huidige studenten niet meer herkend. Ze krijgen bij opdrachten en assessments zowel mondelinge als schriftelijke feedback. Het panel heeft toetsmateriaal ingezien en vindt het van voldoende niveau. Onderwerp 3 Inzet van Personeel Facet 3.1 Eisen hbo Voldoende Criteria - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert voor de docenten (en overige medewerkers) competentiemanagement: een systematische verhoging van geëxpliciteerde competenties. De opleiding geeft in haar zelfevaluatierapport een opsomming van de manieren waarop de praktijkgerichtheid van docenten wordt bevorderd: - debat tussen docenten, met de adviesraad en via het jaarsymposium over actuele ontwikkelingen - ervaringen van docenten die nog in de praktijk werkzaam zijn - gastdocenten - lidmaatschap beroepsverenigingen - deelname aan kenniskring van het lectoraat Social Work and Arts Therapies - stage- en afstudeerbegeleiding - specifieke vakscholing - excursies. Op basis van de CV s die het panel heeft ingezien, concludeert het dat de meeste docenten een opleiding op het gebied van creatieve therapie hebben gevolgd. Ongeveer de helft van de docenten is nog in de beroepspraktijk werkzaam of heeft recente werkervaring. De overige docenten hebben in een verder verleden ervaring in de beroepspraktijk opgedaan. De opleiding is gestart met werklunches voor docenten om onder andere ervaringen die docenten in het werkveld opdoen, met elkaar te bespreken. Deze lunches hebben een informeel karakter, zoals het panel heeft vernomen, waardoor er geen verslagen gemaakt 26 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

27 worden. Volgens de opleiding krijgt het besprokene een vervolg in diverse werkgroepen. Ten tijde van het bezoek had er één werklunch plaatsgevonden. De afdeling is gestart met Triangel-projecten. Triangel is een employability bevorderende werkwijze van acht werkveldorganisaties. Docenten kunnen bij Triangel werken en omgekeerd kunnen Triangelmedewerkers bij de opleiding werken. Eén docent, zowel werkzaam bij SPH als CT, neemt op dit moment deel aan dit project. De belangstelling vanuit het werkveld blijkt groter dan vanuit de opleiding. In het verleden liepen docenten stages om hun kennis van het werkveld te actualiseren. Dit zal weer worden opgepakt. Via de kennislunches van het lectoraat Social Work and Arts Therapies komen docenten in contact met nieuwe ontwikkelingen. Het panel is van mening dat de opleiding een aantal interessante maatregelen neemt om de verbinding tussen de opleiding en het werkveld te verstevigen. Het panel heeft nog niet kunnen vaststellen dat de relatie met het werkveld daardoor een betere verankering in de opleiding krijgt, omdat er geen schriftelijke neerslagen van de diverse bijeenkomsten zijn en komt derhalve tot een voldoende. Facet 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Criteria - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bij het instituut Mens & Maatschappij waar de opleiding deel van uitmaakt, werken 62 medewerkers met een omvang van 39,95 fte s (80 procent onderwijspersoneel en 20 procent onderwijsbeheerpersoneel). Bij de opleiding CT werken 16 docenten met een omvang van 9,09 fte s. In verband met financiële tekorten van de CHN is er in 2005 een hogeschoolbrede personeelsreductie van twintig procent ingevoerd. Bij M&M is deze reductie gerealiseerd door tijdelijke contracten niet te verlengen. Inmiddels is er door doorstroom en uitstroom weer vacatureruimte ontstaan. Binnen het instituut M&M is er weinig mobiliteit onder medewerkers, waardoor de gemiddelde leeftijd steeds hoger werd (boven de 40 jaar). Actief beleid van de directie heeft ertoe geleid dat een aantal oudere medewerkers gebruik maakt van de FPU en van de seniorenregeling, waardoor er ruimte ontstaat voor nieuwe medewerkers. In dit studiejaar zijn enkele nieuwe docenten aangetrokken. De opleiding werkt jaarlijks met een systeem van taaklastnormering en taakverdeling. De student-docentratio is hogeschoolbreed vastgesteld op 29:1 (1fte per 29 studenten). De student-docentratio voor de opleiding CT ligt onder de CHN-norm 21,45:1. De opleiding weet deze ratio te realiseren dankzij een positieve onderwijsvraagfactor, het specifieke p-profiel, met een structureel hogere bekostiging, en tijdelijke boventalligheid. Door de groei van de opleiding verwacht de opleiding dat deze boventalligheid op korte termijn zal zijn verdwenen. NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie 27

28 Het instituut M&M had een aantal jaren een ziekteverzuim dat ruim boven het CHNgemiddelde lag. Dit verzuim is sinds 2004 wel gedaald tot 7.01 procent in 2005, maar ligt nog boven het CHN-gemiddelde van 5,54 procent. De directie heeft actief beleid gevoerd om het ziekteverzuim terug te dringen door de teamleiders een training verzuimmanagement te laten volgen en door een vervangingsbeleid waarbij direct tot vervanging wordt overgegaan wanneer een ziekte langer dan een week zal duren. Volgens propedeusestudenten is de opleiding in de tweede periode niet volledig geslaagd in dit vervangingsbeleid, zo blijkt uit een door de opleiding gevoerd evaluatiegesprek. De opleiding geeft aan dat de derde periode in dit aspect volledig geslaagd is. De taakbelasting van docenten bestaat uit 45 procent contacttijd, 35 procent overige taken en 20 procent zelfmanagement en zelfstudie. Begin 2006 is in evaluaties geconstateerd dat de medewerkers van CT een hoge werkdruk ervaren, mede door de bezuinigingsoperatie, de ontwikkeling van het vernieuwde onderwijs, vernieuwingsprojecten en de kwartaalroostering. Facet 3.3 Kwaliteit personeel Goed Criteria - Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding stelt zich ten doel de aanwezige competenties (Het ontwikkelen van competenties CHN, juli 2003, inclusief gedragsindicatoren) van docenten en de toepassing in het werk te verbeteren, nieuwe deskundigheid te ontwikkelen die in de toekomst nodig is, en het leervermogen van de organisatie te ontwikkelen. De opleiding volgt daarmee het personeelsbeleid van de CHN. Het instituut M&M heeft een scholingsplan (Scholingsplan M&M , september 2005) waarin drie soorten scholing worden onderscheiden: scholing in het kader van - hogeschooldoelen: bijvoorbeeld studiedagen gericht op de identiteit van de CHN en op interculturalisatie. Vanaf 2005 worden docenten gestimuleerd een masterstudie te volgen. - instituutsdoelen: in het scholingsplan zijn een twintigtal gebieden voor expertiseontwikkeling opgenomen, van tutortraining en supervisorencursussen tot ziekteverzuimbegeleiding en versterking Engels- en Duitstaligheid. - individuele competentieontwikkeling:de basis voor de individuele scholing is het persoonlijk ontwikkelingsplan van de medewerker. De POP's zijn ingebed in een nieuw vormgegeven gesprekscyclus, die bestaat uit een jaargesprek, een voortgangsgesprek en een beoordelingsgesprek. Tot bestond deze cyclus uit functioneringsgesprekken en in enkele gevallen een beoordelingsgesprek. 28 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland, Opleiding Creatieve Therapie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Nederland Opleidingen: Sociaal-pedagogische hulpverlening, hbo-bachelor Varianten: voltijd en deeltijd

Christelijke Hogeschool Nederland Opleidingen: Sociaal-pedagogische hulpverlening, hbo-bachelor Varianten: voltijd en deeltijd Christelijke Hogeschool Nederland Opleidingen: Sociaal-pedagogische hulpverlening, hbo-bachelor Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedata: 30 november en 1 december 2005 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 B ZWOLLE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende.

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 GB ZWOLLE Besluit datum 10 februari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde van de Christelijke

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool College van bestuur Haagse Hogeschool Postbus 13336 2501 EH DEN HAAG Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van

Nadere informatie

esluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Creatieve Therapie van de Stenden Hogeschool

esluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Creatieve Therapie van de Stenden Hogeschool ,nvao w n e d e ria n d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie esluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Creatieve Therapie van de Stenden Hogeschool

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM College van bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-master Integraal Leiderschap

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: HBO-Rechten, bachelor Locaties: Arnhem en Nijmegen Croho: 39205 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 8 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Informatievergadering Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Wie zijn we? Besluit Vlaamse Regering Visitatieprotocol Planning ZER en beoordelingskader Visitatieproces Visitatiecommissie 23/04/2014 2

Nadere informatie

Advies van het visitatiepanel Samenvatting bevindingen en overwegingen van het panel.

Advies van het visitatiepanel Samenvatting bevindingen en overwegingen van het panel. nvao 7 nederiands-aiaam se accreditatie organisatie datum 31 juli 2017 onderwerp Besluit accreditatie hbo-bachelor Creatieve Therapie van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (005584) uw kenmerk UITCVB17/20969

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Nederland Locatie: Leeuwarden

Christelijke Hogeschool Nederland Locatie: Leeuwarden Christelijke Hogeschool Nederland Locatie: Leeuwarden Opleiding: Varianten: Small Business & Retail Management; hbo-bachelor (croho 34422) voltijd en duaal Visitatiedatum: 12 december 2006 Netherlands

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Media,

Nadere informatie

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg 5 Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Master Special Educational Needs, bestaande uit 4 opleidingen: - de opleiding leraar speciaal onderwijs algemeen (LSO dt); - de opleiding leraar speciaal

Nadere informatie

Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting. Studiejaar

Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting. Studiejaar Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting Studiejaar 2-2 Inhoudopgave Inleiding Samenvatting De enquete vragen De resultaten 7 2 Inleiding De Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE)

Nadere informatie

College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM. 1. Inleiding

College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM. 1. Inleiding College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus 25035 3001 HA ROTTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Maritiem

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Nederland

Christelijke Hogeschool Nederland Christelijke Hogeschool Nederland Opleiding: Media en Entertainment Management hbo-bachelor, croho: 34952 Locatie: Leeuwarden Variant: Voltijd Visitatiedatum: 19 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

FORMULIER STRATEGISCHE THEMA S OPLEIDING [NAAM]: INSTITUUT: (G)OC: INSTITUUTSDIRECTEUR: DATUM:

FORMULIER STRATEGISCHE THEMA S OPLEIDING [NAAM]: INSTITUUT: (G)OC: INSTITUUTSDIRECTEUR: DATUM: FORMULIER STRATEGISCHE THEMA S OPLEIDING [NAAM]: INSTITUUT: (G)OC: INSTITUUTSDIRECTEUR: DATUM: De (G)OC heeft als formele wettelijke vastgelegde taak het adviseren over de OER en het jaarlijks beoordelen

Nadere informatie

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor , nvao v nederlands - viaamse accreditatieorganisatie es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Pedagogisch Management Kinderopvang van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Versie juli 2013 Concept Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders April 2012 0 Inhoud Gebruikte begrippen en afkortingen... 2 Inleiding... 5 Opbouw

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar. Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar. Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005 Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar Opleiding: Varianten: Werktuigbouwkunde voltijd en deeltijd Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2005 2 NQA visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Elektrotechniek, hbo-bachelor; Croho: 34267 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 27 mei 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2008

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

Besluit. Raad van bestuur. Saxion Hogescholen Enschede. Postbus KB ENSCHEDE

Besluit. Raad van bestuur. Saxion Hogescholen Enschede. Postbus KB ENSCHEDE Raad van bestuur Saxion Hogescholen Enschede Postbus 70000 7500 KB ENSCHEDE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Biologie

Nadere informatie

Hogeschool Utrecht. Opleidingen: HBO-V, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal. Visitatiedata: 25 april 2006

Hogeschool Utrecht. Opleidingen: HBO-V, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal. Visitatiedata: 25 april 2006 Hogeschool Utrecht Opleidingen: HBOV, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedata: 25 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006 2 NQA Hogeschool Utrecht, opleiding

Nadere informatie

Hogeschool HBO Nederland

Hogeschool HBO Nederland Hogeschool HBO Nederland Opleiding: Variant: Locaties: Management, Economie & Recht; voltijd hbo-bachelor; Amsterdam, Arnhem, Breda, Groningen, Rotterdam, Utrecht, Weert en Zwolle Visitatiedatum: 2 november

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool ,nvao r nederlands-vlaam se accreditatie organisatie S uif Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool datum

Nadere informatie

Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE

Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE 28-03-2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Betreft: Fontys Hogescholen, Tilburg Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek

Nadere informatie

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009 Bi Bijlage 2 Protocol toetsing Associatedegreeprogramma door de NVAO 15 december 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toets Associate-degreeprogramma in de hbo-bachelor 4 2.1 2.2 Criteria De status van de bacheloropleiding

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus 5375 6802 EJ ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleidingen: Accountancy en Bedrijfseconomie, hbo-bachelor; Varianten: Accountancy voltijd/deeltijd/duaal Bedrijfseconomie voltijd Visitatiedatum: 27 juni 2006 Netherlands

Nadere informatie

Stenden Hogeschool. HBO Bachelor Sociaal Pedagogische Hulpverlening

Stenden Hogeschool. HBO Bachelor Sociaal Pedagogische Hulpverlening Stenden Hogeschool HBO Bachelor Sociaal Pedagogische Hulpverlening Netherlands Quality Agency (NQA) November 2010 2/79 NQA Stenden Hogeschool: audit bestaande hbo-bacheloropleiding SPH Managementsamenvatting

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit datum 19 januari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde ons kenmerk NVAO/20050113/CT

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Communicatie, hbo bachelor Croho: 34405 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 10 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2007 2/63

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van bestuur Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Varianten: Civiele Techniek voltijd en duaal Visitatiedata: 29 en 30 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology

Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology Opleiding: Luchtvaarttechnologie, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 5 en 6 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, augustus

Nadere informatie

Avans Hogeschool, s-hertogenbosch

Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Integrale veiligheid, hbo bachelor Croho: 39201 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 12 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, hbo-bachelor; Visitatiedatum: 10 oktober 2006

Hogeschool Rotterdam. Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, hbo-bachelor; Visitatiedatum: 10 oktober 2006 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Varianten: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, hbo-bachelor; voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 10 oktober 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2006

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

me nse nkennis Competentiegericht opleiden in de BIG opleidingen Getting started

me nse nkennis Competentiegericht opleiden in de BIG opleidingen Getting started me nse nkennis Competentiegericht opleiden in de BIG opleidingen Getting started Inhoud Competentiegericht opleiden 3 Doel van praktijktoetsen 4 Wijze van evalueren en beoordelen 4 Rollen 5 Getting started

Nadere informatie

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool m a o v nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool datum 31

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag

Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag Visitatiedatum: 31 oktober 2006 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Tilburg

AVANS Hogeschool, Tilburg AVANS Hogeschool, Tilburg Opleiding: Technische Bedrijfskunde; hbo-bachelor Croho: 34421 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 9 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2008

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 5 februari 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, mei 2007

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor fnvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie @S 1(UI ït Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Fontys Hogeschool, Tilburg

Fontys Hogeschool, Tilburg Fontys Hogeschool, Tilburg Opleiding: Docent Drama, hbo bachelor; Croho: 34745 Variant: Voltijd Visitatiedatum: 10 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juni 2008 2/54 NQA - visitatie Fontys

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND. Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal. Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005

Hogeschool INHOLLAND. Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal. Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005 Hogeschool INHOLLAND Opleidingen: Voedingsmiddelentechnologie, bachelor Varianten: voltijd/duaal Visitatiedata: 2 en 3 juni 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2005 2 NQA - visitatie

Nadere informatie

Getting Started. Competentie gericht opleiden in de BIG opleidingen

Getting Started. Competentie gericht opleiden in de BIG opleidingen Getting Started Competentie gericht opleiden in de BIG opleidingen De BIG-opleidingen worden competentiegericht vormgegeven. Met het competentiegericht opleiden hebben de opleidingen een duidelijker inhoudelijk

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd. Visitatiedatum: 4 juni 2007

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd. Visitatiedatum: 4 juni 2007 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 4 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2007 2/54 NQA - visitatie

Nadere informatie

Besluit. Raad van bestuur. Saxion Hogescholen. Postbus KB ENSCHEDE

Besluit. Raad van bestuur. Saxion Hogescholen. Postbus KB ENSCHEDE Raad van bestuur Saxion Hogescholen Postbus 70000 7500 KB ENSCHEDE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Informatiedienstverlening

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam Opleiding: Culturele en Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal

Hogeschool Rotterdam Opleiding: Culturele en Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Hogeschool Rotterdam Opleiding: Culturele en Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 10 oktober 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten Document / Informatie P = Prettig ; N = Noodzakelijk Algemene input voor schrijven zelfevaluatie 1. (P) Interne rapport tussentijdse audit op onderwijskwaliteit/accre-ditatiewaardigheid Suggesties NQA

Nadere informatie

Resultaten NSE Resultaten Domein Gezondheid, Sport en Welzijn. Mei Institutional Research Afdeling Informatievoorziening en Technologie

Resultaten NSE Resultaten Domein Gezondheid, Sport en Welzijn. Mei Institutional Research Afdeling Informatievoorziening en Technologie Resultaten NSE 2017 Resultaten Domein Gezondheid, Sport en Welzijn Mei 2017 Institutional Research Afdeling Informatievoorziening en Technologie 2 Inleiding Hogeschool Inholland (Inh) voert voor de dertiende

Nadere informatie

HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA)

HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA) HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA) HBO Bedrijfskunde Academie Mercuur en AdviCo verzorgen in samenwerking met Hogeschool SDO de opleiding HBO Bachelor Bedrijfskunde. Het programma

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleiding: Human Technology, hbobachelor Variant: voltijd Visitatiedatum: 19 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli 2006 2 NQA visitatie Hanzehogeschool Groningen,

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleidingen: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo-bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedata: 26 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie

Hogeschool Utrecht, locatie Utrecht

Hogeschool Utrecht, locatie Utrecht Hogeschool Utrecht, locatie Utrecht Opleiding: hbo-master Dovenstudies/ Leraar Nederlandse Gebarentaal Croho: 44104 Variant: deeltijd Visitatiedatum: 18 december 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Zeeland. Postbus AJ VLISSINGEN

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Zeeland. Postbus AJ VLISSINGEN College van Bestuur Hogeschool Zeeland Postbus 364 4380 AJ LISSINEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd Visitatiedatum: 25 juni 2007 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

NSE: Van vraag naar verbetering

NSE: Van vraag naar verbetering NSE: Van vraag naar verbetering Olof Wiegert Hogeschool van Amsterdam Stafafdeling Onderwijs en Onderzoek Hogeschool van Amsterdam 46444 studenten 3539 medewerkers 7 domeinen 68 voltijd bachelor opleidingen

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs OCW Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs 22 mei 2003/Nr. WO/BS-2003/24136-I Nederlandse Accreditatie Organisatie 1 Opbouw toetsingskader Het toetsingskader voor nieuwe opleidingen in het hoger

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nuao nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Logistics Engineering van de NHTV internationale hogeschool Breda datum

Nadere informatie

Fontys Hogeschool, Venlo

Fontys Hogeschool, Venlo Fontys Hogeschool, Venlo Opleiding: International Business Economics, hbo-bachelor; Varianten: voltijd Visitatiedatum: 22 februari 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2006 2 NQA -

Nadere informatie

15 november januari Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

15 november januari Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). ,nvao w nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie esiuif Wijzigingsbesluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Business Studies Logistiek van Hogeschool

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Delft

Hogeschool INHOLLAND, Delft Hogeschool INHOLLAND, Delft Opleiding: Plattelandsvernieuwing, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 20 en 21 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, augustus 2005 2 NQA - visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool ,nuao r nederlands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool datum 29 september 2017 onderwerp

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Commerciële Economie, hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd, deeltijd

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Commerciële Economie, hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd, deeltijd Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Commerciële Economie, hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd, deeltijd Visitatiedatum: 4 juli 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Nederland, Leeuwarden

Christelijke Hogeschool Nederland, Leeuwarden Christelijke Hogeschool Nederland, Leeuwarden Opleiding: Personeel & Arbeid Visitatiedata: 23 en 24 juni 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA - visitatie Christelijke Hogeschool Nederland opleiding

Nadere informatie

Hogeschool Arnhem en Nijmegen

Hogeschool Arnhem en Nijmegen Hogeschool Arnhem en Nijmegen Opleiding: Management in Zorg, hbo-bachelor Locatie: Nijmegen Croho: 34538 Varianten: deeltijd Visitatiedatum: 26 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen

Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen Opleidingen: Fysiotherapie, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 25 en 26 april 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2005 2 NQA - visitatie Hanzehogeschool

Nadere informatie

OPSTELLEN EINDKWALIFICATIES OPLEIDING

OPSTELLEN EINDKWALIFICATIES OPLEIDING OPSTELLEN EINDKWALIFICATIES OPLEIDING MARIANNE KOK/HERBERT WOLDBERG/HVA Toelichting bij opt opstelellen van eindkwalificaties van een opleiding bij de HvA 1 Het opleidingsprofiel: De beroepspraktijk draagt

Nadere informatie

College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM. 1. Inleiding

College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM. 1. Inleiding College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van de aanvraag om accreditatie van de hbo-bachelor Oefentherapie Mensendieck

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1. 1 INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.4 Onderwijs- en examenregeling... 4 2. TOELATING TOT DE OPLEIDING...

Nadere informatie

Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017

Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017 Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017 Situering van de Kwaliteitscode Afstemming op Europese referentiekaders De regie-pilots De uitgebreide instellingsreview In de periode 2015-2017 krijgen de universiteiten

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Opleiding tot Fysiotherapeut van Hogeschool Leiden

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Opleiding tot Fysiotherapeut van Hogeschool Leiden nvao r nederiands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Opleiding tot Fysiotherapeut van Hogeschool Leiden datum 30 maart

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs Mededelingen OCenW Bestemd voor: instellingen voor hoger onderwijs Voorlichting Datum: 12 juni 2003 Kenmerk: WO/BS-2003/24136-I Datum inwerkingtreding: n.v.t. Geldigheidsduur beleidsregel: n.v.t. Juridische

Nadere informatie

Hogeschool Zuyd, Sittard. Opleiding: Commerciële Economie Niveau: hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd

Hogeschool Zuyd, Sittard. Opleiding: Commerciële Economie Niveau: hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd Hogeschool Zuyd, Sittard Opleiding: Commerciële Economie Niveau: hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 26 en 27 september Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007

Nadere informatie

: 29 april 2016 : 17 mei 2016

: 29 april 2016 : 17 mei 2016 m a o w nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot een oordeel positief onder voorwaarden van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Bachelor of Nursing

Nadere informatie

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Opleiding: Variant: Bachelor of Arts and Economics Voltijd Visitatiedatum: 28 september 2006 Netherlands Quality Agency (NQA ) Utrecht, december 2006 2 NQA - visitatie

Nadere informatie

ASSESSMENTS VAN DE BACHELOR LGL en GPW

ASSESSMENTS VAN DE BACHELOR LGL en GPW ASSESSMENTS VAN DE BACHELOR LGL en GPW FHTL, UTRECHT 2017-2018 Inhoudsopgave INLEIDING 3 PROPEDEUSE- ASSESSMENT 4 TOELATINGSEISEN VOOR HET ASSESSMENT: 4 INHOUD VAN HET PORTFOLIO 4 OPMERKINGEN 5 HOOFDFASE-

Nadere informatie

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleidingen: HBO-bachelor; Integrale Veiligheid (voltijd en deeltijd), croho 39201 Hogere Europese Beroepen Opleiding (vt), croho 34419 Visitatiedatum: 26 en 27 september

Nadere informatie

2. Bevindingen met betrekking tot het VBI-rapport

2. Bevindingen met betrekking tot het VBI-rapport Hogeschool Dirksen B.V. De heer D. van der Mark, directeur Postbus 3090 6802 DB ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Conceptkaders HBO5 3 november 2009

Conceptkaders HBO5 3 november 2009 Conceptkaders HBO5 3 november 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toetsing van tot HBO 5 om te vormen opleidingen 5 2.1 Opzet 5 2.2 Beoordelingskader voor tot HBO 5 om te vormen opleidingen 6 2.2.1 Basisgegevens

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Locatie: Nijmegen Opleiding: Ergotherapie hbo bachelor Croho: 34574 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 31 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007

Nadere informatie

Studeren aan het hbo. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g

Studeren aan het hbo. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g Studeren aan het hbo Inhoud van de presentatie Kenmerken van het hbo Verschil tussen havo en hbo Verschil hbo en universiteit Opbouw van een hbo-opleiding Studieresultaten en begeleiding Toelating en aanmelding

Nadere informatie

Hogeschool Utrecht. Huidtherapie, hbo-bachelor. Farmakunde, hbo-bachelor. Visitatiedatum: 16 maart 2006

Hogeschool Utrecht. Huidtherapie, hbo-bachelor. Farmakunde, hbo-bachelor. Visitatiedatum: 16 maart 2006 Hogeschool Utrecht Opleiding: Variant: Opleiding: Varianten: Huidtherapie, hbobachelor voltijd Farmakunde, hbobachelor voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 16 maart 2006 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Eindhoven

Fontys Hogescholen, Eindhoven Fontys Hogescholen, Eindhoven Opleiding: Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 24 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2006

Nadere informatie

Hogeschool Zeeland, Vlissingen

Hogeschool Zeeland, Vlissingen Hogeschool Zeeland, Vlissingen Opleiding: Personeel en Arbeid, hbo-bachelor; Croho: 34609 Varianten: voltijd, deeltijd Visitatiedatum: 9 januari 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, april 2008

Nadere informatie