Fontys Hogescholen, Eindhoven

Transcriptie

1 Fontys Hogescholen, Eindhoven Opleiding: Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 24 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2006

2 2 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 12 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 29 Onderwerp 4 Voorzieningen 32 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 34 Onderwerp 6 Resultaten 37 Deel C: Bijlagen 41 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 42 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 47 Bijlage 3 Bezoekprogramma 51 Bijlage 4 Kengetallen 55 Bijlage 5 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 58 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor 3

4 4 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor 5

6 6 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Cultureel Maatschappelijke Vorming van de Fontys Hogescholen heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in maart 2006, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op 24 april In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: de heer G. Boonekamp (voorzitter en domeinpanellid); de heer L.J.J. van der Ark (domeinpanellid); mevrouw K. Dirks (studentpanellid); mevrouw drs. L. Ravestein (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Fontys Hogescholen bestaat uit 37 instituten voor regulier hoger onderwijs, biedt zakelijke dienstverlening aan en beschikt over 17 lectoraten. De Fontysorganisatie wordt gekenmerkt door twee besturingslagen: de Raad van Bestuur en de directeuren van de instituten. De Fontys Hogeschool Sociale Studies (FHSS) bestaat uit de opleidingen Culturele Maatschappelijke Vorming (CMV), Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) en Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) en leidt op voor de titel Bachelor of Social Work. De FHSS bestaat sinds september 2005 en is ontstaan vanuit een fusie van de Fontys Hogeschool Sociaal Werk (bevattende de opleidingen CMV en MWD) en de Fontys Hogeschool Sociaal Pedagogische Hulpverlening. De FHSS heeft twee vestigingsplaatsen, te weten Eindhoven en Tilburg. NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor 7

8 Vanaf september 2005 is Fontysbreed, in het kader van het zogenaamde Bilobaprogramma, gestart met de invoering van het major/minorstelsel. De verandering is enerzijds gericht op het verder invoeren van competentiegestuurd, vraaggericht en flexibel onderwijs en anderzijds op het invoeren van majors (180 EC s) en verbredende of verdiepende minors (van elk 30 EC s). Fontys biedt in totaal 40 majors en ongeveer 40 minors aan. Iedere bachelorstudent uit de voltijd heeft een keuze voor een major gemaakt; een minor kan worden gevolgd in het tweede, derde of vierde leerjaar. De deeltijdopleidingen hebben binnen Fontys de mogelijkheid om een of meerdere minoren aan te bieden. De deeltijdopleiding CMV biedt in de vernieuwede opzet de mogelijkheid, vanaf het derde studiejaar, minimaal een minor te kunnen volgen. De opleiding CMV wordt ten tijde van de visitatie aangeboden in twee curricula: het curriculum van de hoofdfase, dat voorheen gezamenlijk met MWD is ontwikkeld en gedeeltelijk samen met MWD wordt aangeboden, en het op basis van Biloba vernieuwde curriculum van de propedeuse. De nieuwe opleiding Bachelor of Social Work bestaat uit een brede Major Sociale Studies, met daarin de specialisaties CMV, MWD en SPH en twee minoren, te weten een keuze van van twee minoren uit circa 45 binnen Fontys aangeboden minors. Het tweede jaar van deze major wordt ontwikkeld en zal vanaf september 2006 worden geïmplementeerd. Het curriculum van de huidige hoofdfase wordt alleen in Eindhoven, de vernieuwde propedeuse wordt op beide locaties aangeboden en vanaf september 2006 zal de nieuwe postpropedeuse op beide locaties worden aangeboden. Beide curricula kennen een voltijd- en deeltijdopleiding en zijn inhoudelijk grotendeels gelijk. In dit rapport wordt ten aanzien van beide varianten als gevolg hiervan alleen expliciet ingegaan op die aspecten waarin beide varianten verschillen. Per 1 september 2005 kent de FHSS 81,81 fte aan onderwijzend personeel (113 docenten), waarvan 6.56 fte ( 9 docenten) ten behoeve van de opleiding CMV. Er staan per die datum in Eindhoven 118 studenten ingeschreven voor de voltijdopleiding (propedeuse en postpropedeuse) en 24 studenten voor de deeltijdopleiding (propedeuse en postpropedeuse) en in Tilburg 15 propedeuse studenten voor de voltijdopleiding. Vanaf juni 2006 bestaat het managementteam uit de directie van FHSS en zes teamleiders (propedeuse, postpropedeuse 1, postpropedeuse 2/assessment, post-propedeuse 3, zakelijke dienstverlening/minoren en bedrijfsbureau). De teamleiders zijn verantwoordelijk voor de programma s van zowel de voltijd- als de deeltijdvariant. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. 8 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor

9 De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden, heeft de auditor met de opleiding tezamen besproken welke facetten of welke thema s naar verwachting de meeste aandacht zullen krijgen tijdens het bezoek van het panel aan de opleiding. Daardoor konden de opleiding en het visitatiepanel zich op adequate wijze voorbereiden op dit bezoek. In diezelfde periode (maart 2006) bereiden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek van 24 april. Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundige(n) in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement. Verder is gesproken met docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in begin juli 2006 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is eind september 2006 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor 9

10 Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in oktober Het visitatierapport is uiteindelijk in oktober 2006 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding De drie facetten bij dit onderwerp zijn allen met goed gewaardeerd. De oordelen op het onderwerp zijn voor de opleiding voor beide varianten derhalve positief Programma Bij het onderwerp Programma is facet 2.6 met goed beoordeeld. Bij de deeltijdvariant zijn de andere zeven facetten met voldoende beoordeeld. In de voltijdvariant heeft het panel op facet 2.4 Studielast het oordeel onvoldoende gegeven. Gezien het feit dat één facet met een onvoldoende is beoordeeld en zeven facetten volgens het panel voldoende kwaliteit hebben komt het panel op onderwerpniveau op een positief oordeel uit. De oordelen op het onderwerp zijn voor de opleiding voor beide varianten derhalve positief Inzet van personeel De bij het onderwerp Inzet van personeel behorende facetten is het facet Eisen HBO met goed beoordeeld. De facetten Kwantiteit personeel en Kwaliteit personeel zijn met voldoende beoordeeld. De oordelen op het onderwerp zijn voor de opleiding voor beide varianten derhalve positief. 10 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor

11 1.5.4 Voorzieningen Het facet Materiële voorzieningen bij dit onderwerp is met goed beoordeeld. Het facet Studiebegeleiding is met een voldoende beoordeeld. De oordelen op het onderwerp zijn voor de opleiding voor beide varianten derhalve positief Interne kwaliteitszorg De drie facetten bij het onderwerp Interne kwaliteitszorg zijn met voldoende gewaardeerd. De oordelen op het onderwerp zijn voor de opleiding voor beide varianten derhalve positief Resultaten Op dit onderwerp zijn beide facetten zijn met voldoende beoordeeld. De oordelen op het onderwerp zijn voor de opleiding voor beide varianten derhalve positief. NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor 11

12 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding CMV Voltijd Opleiding CMV Deeltijd Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Goed 1.2 Niveau bachelor Goed Goed 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Voldoende Voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Voldoende Voldoende 2.4 Studielast Onvoldoende Voldoende 2.5 Instroom Voldoende Voldoende 2.6 Duur Goed Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende Voldoende 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen hbo Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Voldoende 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Voldoende Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op de zes de onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. 12 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor 13

14 14 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De eindkwalificaties die de opleiding hanteert voor de curricula van de propedeuse en de post-propedeuse, zijn direct afgeleid van het landelijke opleidingsprofiel CMV Alert en Ondernemend (1999, LOO-CMV). Deze eindkwalificaties zijn tijdens twee werkconferenties gevalideerd door het werkveld en vastgesteld in het landelijk opleidingsoverleg CMV. In het landelijk profiel wordt uitgegaan van drie segmenten (te weten: agogische dienstverlening, bedrijfsvoering en beroepsontwikkeling) en vijf kerntaken (te weten: oriënteren en contacten leggen, programmeren en organiseren, begeleiden en leidinggeven, organisatie en beheer en tenslotte beleid en ontwikkeling). De segmenten en kerntaken zijn uitgewerkt naar 21 competenties. Het panel constateert dat de indeling van het opleidingsprofiel (1999) overeenkomt met de eindkwalificaties zoals deze zijn vastgelegd in de verschillende OER en, 2005/2006 (voor de voltijdopleiding voor de postpropedeuse en de deeltijdopleiding voor de postpropedeuse) en diverse andere opleidingsdocumenten. Voor de vernieuwde propedeuse wordt in het document Competenties Bachelor of Social Work (februari 2005) en de OER van de major Sociale Studies voltijd en deeltijd, 2005/2006 uitgegaan van tien gemeenschappelijke competenties, die zijn gebaseerd op de landelijke opleidingsprofielen CMV, MWD en SPH. De Fontys Hogeschool Sociale Studies heeft voor ieder van de competenties een verbijzondering aangebracht naar de drie opleidingsspecialisaties. Voor de hoofdfase is, naast het opleidingsprofiel Alert en Ondernemend, het document De Fontysbenadering van Sociaal Werk, Tijdschrift voor Sociale Interventie 2001 richtinggevend, waarin de uitgangspunten van Fontys op het beroep CMV staan beschreven. De opleiding kiest voor een generieke benadering van CMV: een brede oriëntatie op alle werkvelden (Recreatie, Kunst en cultuur, Educatie en Samenlevingsopbouw). Het onderwijs loopt gedeeltelijk samen met MWD, waarbij specifieke profilering gericht op CMV in het programma is ingebouwd (via stage en/of afstudeeropdracht en via specifieke modulen of inhouden van modulen). De specifieke competenties van CMV en de overlappende competenties met MWD staan in diverse documenten duidelijk aangegeven (zoals in Leerlijnenkader Sociaal Werk, CMV en MWD, april 2002). Ook in meer recente visiedocumenten over de nieuwe major Sociale Studies (CMV, MWD en SPH) wordt uitgegaan van de brede opleiding met de mogelijkheid af te studeren op één van de drie opleidingsspecialisaties en om via minoren verdere differentiatie(s) aan te brengen. NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor 15

16 Het samenwerken van de drie opleidingsspecialisaties en de gedeeltelijk overlap in programma s wordt mede ingegeven door het feit afgestudeerden steeds meer op aanpalende terreinen te werk worden gesteld en geacht worden er weet van te hebben en er beroepsactief in te kunnen zijn. Het panel beoordeelt dit gegeven dan ook positief. Uit notulen blijkt dat de Hogeschool Advies Raad voor de hoofdfase Sociaal Werk (HAR) en meer recentelijk de Raad van Advies (voor de hele academie) de visie op een brede opleiding deelt. Ook bespreekt de opleiding via meerdere werkveldbijeenkomsten en studiedagen met werkveldvertegenwoordigers nieuwe ontwikkelingen in het beroep en de effecten voor gewenste competenties. Met haar keuze voor een breder opleidingsprofiel heeft de opleiding een voorschot genomen op een landelijke discussie omtrent een bredere beroepenstructuur, zoals wordt voorgesteld in diverse recente documenten zoals Profilering Agogisch Domein en de nieuwe competentieprofielen van het Nederlands Instituut van Zorg en Welzijn. De HBO-raad en het sectoraal adviescollege Hoger Sociaal-agogisch Onderwijs (het SAC- HSAO) moeten zich hier nog over uitspreken. De opleiding is bij deze discussie betrokken via vertegenwoordiging van de directie van de FHSS in diverse landelijke organen (waaronder het SAC-HSAO). Het panel vindt de eigen positionering en stellingname aangaande de koers van de opleiding positief. De opleiding verzorgt in samenwerking met de Montfort University in Leicester een masteropleiding Social en Community Studies waarbij domeinspecifieke doelstellingen worden besproken. Ook wordt gewerkt aan de verdere uitbouw van de Master of Advanced Social Studies in samenwerking met binnenlandse en buitenlandse hoger onderwijsinstellingen. Niettemin zijn de invloeden van buitenlandse contacten op het doelstellingenkader en het curriculum in het algemeen nog beperkt. De opleiding wil deze verder uitbouwen, zoals vermeld in de Adviesnota over internationalisering. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert de tien generieke kernkwalificaties van de Commissie Fransen en de Dublin descriptoren om het hbo-niveau te borgen. De opleiding heeft in het zelfevaluatierapport in een schema de relatie tussen de gehanteerde competenties uit Alert en Ondernemend (1999) en de tien generieke kernkwalificaties van de Commissie Fransen en de Dublin descriptoren weergegeven. Het panel acht deze relatie overtuigend en dekkend. Voor de hoofdfase heeft de opleiding haar eindkwalificaties vertaald naar duidelijke fasedoelen per leerjaar; hierin zijn opklimmende beheersniveaus herkenbaar. De fasedoelen staan in de OER-en van de hoofdfase van de voltijd- en de deeltijdopleiding vermeld. 16 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor

17 De tien gemeenschappelijke competenties voor de vernieuwde propedeuse zijn voorzien van drie beheersniveaus (vermeld in de OER propedeuse). Aan het einde van de propedeuse moet het eerste beheersniveau worden behaald. Het panel stelt vast dat de opleiding ten tijde van de visitatie de competenties voor de propedeuse heeft voorzien van prestatie-indicatoren (en competentiekaarten). In het project Doorontwikkeling Bachelor of Social Work worden de eindkwalificaties ook voor het eerste postpropedeusejaar (vanaf september 2006) verder geoperationaliseerd. Facet 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uit de beschrijving bij facet 1.1 blijkt dat de eindkwalificaties uit het opleidingsprofiel Alert en Ondernemend (1999) ontwikkeld zijn door de gezamenlijke CMV-opleidingen in Nederland, in samenwerking met het werkveld. De Raad van Advies en de werkveldvertegenwoordigers van de opleiding onderschrijven de gehanteerde competenties. Het samenhangend spectrum van beroepen waarop de opleiding zich richt heeft de opleiding in diverse opleidingsdocumenten benoemd. De CMV-beroepen zijn gericht op het ondersteunen van mensen bij het zichzelf vormen en bij de vormgeving van hun maatschappelijk leven. Het gaat om de professionale agogische dienstverlening die van oudsher plaats vindt in instellingen voor sociaal-cultureel werk, opbouwwerk, vormingsen ontwikkelingswerk en kunstzinnige vorming. Daarnaast worden ook steeds meer afgestudeerde CMV ers ingezet in andere maatschappelijke sectoren, zoals volkshuisvesting, educatieve voorzieningen, evenementenorganisaties, werkloosheid- en werkgelegenheidsprojecten en dergelijke. Vertegenwoordigers van het werkveld bevestigen het panel dat de eindkwalificaties relevant zijn en dat zij voldoende het niveau van beginnend beroepsbeoefenaren weerspiegelen. Hoewel de ontschotting tussen de werkvelden volgens hen gewenst is, moet er in de opleiding voldoende aandacht blijven voor de typische verschillen tussen de opleidingen (CMV, MWD en SPH), respectievelijk de verschillende werkvelden binnen de opleiding CMV (zoals bijvoorbeeld sport en educatie en kunst en cultuur ). De vertegenwoordigers van het werkveld geven aan dat zij de wijze waarop de opleiding deze keuzes aanbiedt, binnen een systeem van (op competenties) gerichte persoonlijke studiebegeleiding van de student, positief waarderen. NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor 17

18 Uit HBO-Monitor 2004, oktober 2005 (onder 79 afgestudeerden van Sociaal Werk) blijkt dat 69% van de respondenten de aansluiting van de opleiding op de functie als voldoende tot goed ervaart (versus landelijke sector Agogisch Onderwijs 77%) en dat 74% vindt dat de opleiding een goede basis vormt voor het verder ontwikkelen van kennis en vaardigheden (versus landelijke sector Agogisch Onderwijs 73%). Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen hbo Voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De curriculumstrategie heeft als doel studenten, via taakgericht- en probleemgericht leren, te begeleiden naar innoverend leren. In de vernieuwde propedeuse is het onderwijs, onder invloed van het onderwijsvernieuwingsprogramma Biloba, naar verhouding meer competentiegestuurd en vraaggericht van opzet. In beide onderwijsconcepten staat het aansluiten bij en vertrekken vanuit concrete beroepssituaties centraal. Voor de voltijdopleiding is de opbouw van het programma als volgt: o In de propedeuse is het programma opgebouwd rond vier thema s, waarin studiegroepen van studenten werken aan praktijkgerichte casussen, ondersteund door lessen en trainingen. Elk thema biedt de student de mogelijkheid gerichte feedback en bewijsmateriaal op de tien competenties (van het eerste beheersniveau) te verzamelen. Een systeem van studieloopbaanbegeleiding is hierbij ondersteunend. Daarnaast moeten studenten voor 6 EC s buitenschoolse praktijk en praktijkoriëntatie volgen. o In het eerste postpropedeusejaar wordt gestart met de beroepsvormende fase door diverse projecten uit te voeren (gekoppeld aan leerlijnen). Bij deze projectstages voeren studenten praktijkgerichte en realistische leertaken uit. Bij de onderzoeksprojecten wordt een start gemaakt met onderzoeksmethodiek en ten slotte volgen studenten beroepsoriëntatie, waarbij wordt gewerkt aan een gemotiveerde keuze voor de jaarstage. 18 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor

19 o Het tweede postpropedeusejaar bestaat uit een jaarstage, verdeeld in een binnenschools (ongeveer 1 dag per week) en een buitenschools programma (ongeveer 4 dagen per week). Het binnenschoolse programma omvat stageleertaken en ondersteunende opleidingsactiviteiten (onder andere supervisie, collegiale werkbespreking, trainingen en integrale kennistoets). o Het derde postpropedeusejaar bestaat uit drie afstudeerprojecten: een Creatief project, en project Beleid en Organisatie en een Sociaal-agogische project. Aan deze projecten zijn trainingen gekoppeld. Daarnaast worden studenten, naast docentbegeleiding, aanvullend gecoached bij de intervisietraining. Hierbij wordt in projectteams van 2 à 3 studenten, veelal in samenwerking met het werkveld, gewerkt aan innovatieve producten of het oplossen van beleids- en organisatievraagstukken. o In de drie jaren van de hoofdfase volgt de student in totaal 6 EC s aan zogenaamde varia ( individuele profilering middels studieactiviteiten, bestuurlijke activiteiten of een eigen voorstel). Het curriculum van de deeltijdopleiding verschilt van dat van de voltijdopleiding doordat 50% van de opleiding in het CMV-werkveld wordt uitgevoerd. Het onderwijsaanbod is in één lesdag geconcentreerd. De individuele beroepssituatie is het uitgangspunt voor de invulling van het programma. Er is sprake van een individueel afsluitend afstudeerproject en van in totaal 12 EC s aan varia s, verspreid over de leerjaren van de hoofdfase. In de deeltijdopleiding kunnen varia s ook worden besteed aan keuzemodulen (Brochure Specialisatie en Differentiatie, deeltijdopleiding Sociaal Werk, september 2005). De programmabeschrijvingen bij de vorige drie bullets maken duidelijk dat de opleiding veelvuldig casuïstieken en de beroepspraktijk gebruikt als basis voor het studiemateriaal. De projecten, opdrachten en casuïstieken zijn naar de mening van het panel voldoende aan de beroepspraktijk ontleend. De gebruikte vakliteratuur staat per programmaonderdeel beschreven in de modulewerkboeken. Er is sprake van verplichte literatuur van behoorlijk niveau. Bestudering van de literatuurlijst en van het studiemateriaal (boeken, moduleboeken, readers en casuïstieken) laat zien dat er sprake is van relevante actuele vakliteratuur, zij het dat er geen gebruik wordt gemaakt van Engelstalige literatuur. Het panel stelt vast dat er in de deeltijdopleiding expliciete criteria en duidelijke procedures zijn waaraan een werkplek van een student moet voldoen (Praktijkleerperiode, Deeltijd, postpropedeuse, april 2005). Door middel van praktijkleerplannen, praktijkleerverslagen en POP s wordt gestuurd op het behalen van de noodzakelijke competenties, gericht op de drie segmenten van het opleidingsprofiel. De eisen en criteria aan de stageplaatsen voor de voltijdopleiding staan vermeld in de OER van de hoofdfase. De Praktijknota s stagejaar CMV 2005/2006, jaarstagiairs CMV bevatten duidelijke richtlijnen en kaders voor praktijkbegeleiders, docenten en studenten. Met behulp van stageplannen, leertaken, POP s en portfolio, supervisie- en reflectieverslagen wordt toegewerkt naar het behalen van 17 van de in totaal 21 competenties van het opleidingsprofiel; hierbij is sprake van een groeiproces in vier fasen. NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor 19

20 Studenten worden in de beide varianten getraind in beroepsvaardigheden, zoals communicatie, samenwerking, groepsdynamica en studievaardigheden. Daarnaast worden zij in ruime mate getraind in toegepast onderzoek: in het tweede leerjaar bij het onderzoeksproject en in het vierde leerjaar bij de laatste twee afstudeerprojecten, waar studenten (onderdelen van) onderzoeken uitvoeren. Het panel heeft de afstudeerprojecten uit het vierdejaar van de beide varianten ingezien en is positief over de kwaliteit (zie facet 6.1). Een kanttekening betreft het correct schrijven in het Nederlands; dit is een aandachtspunt voor de opleiding. Bij facet 1.1 is aangegeven dat de opleiding via werksessies en werkveldbijeenkomsten regelmatig vernieuwingen in het beroep bespreekt en een plaats in de opleiding geeft. Daarnaast is er spin-off vanuit het lectoraat, de promovendi, de afdeling zakelijke dienstverlening en de ontwikkelingen rond de master. Vanuit het lectoraat zijn kennisbruggen en kenniskringen gestart. Eén kennisbrug betreft de structurele samenwerking tussen de Eindhovense brede welzijnsorganisatie Loket W en de opleiding. Het centrale thema van één van de lectoren De brede professional is eveneens ingebracht in het overleg met het CMV-werkveld. Vertegenwoordigers van het werkveld bevestigen de positieve effecten van deze samenwerking. Uit de Fontys Studentenenquête blijkt dat studenten van beide varianten ( n-vt = 89 en deeltijd, n-dt = 13; met een ruime vertegenwoordiging van de propedeuse): o de opleiding inhoudelijk interessant vinden (score 3.7-vt en 4.0-dt op een vijfpuntsschaal); o vinden dat de stage goed voorbereidt op het beroep (score 3.9-vt). In de Jaarevaluatie 2005 (n-vt =78 en n-dt = 3, louter vertegenwoordiging hoofdfase) zijn studenten: o enigszins ontevreden over de mate waarin het studiemateriaal ontleend is aan de praktijk (score 2,9 op een vijfpuntsschaal); o neutraal tot gematigd tevreden over de relatie van studie-onderdelen met de praktijk (score 3.1); o neutraal tot gematigd tevreden over het actueel zijn van docenten op hun vakgebied (score 3,2). De studenten, met wie het panel sprak, vinden dat zij in voldoende mate in aanraking komen met de actuele beroepspraktijk. Er is volgens hen voldoende aandacht voor ondernemerschap en de 3 segmenten van het opleidingsprofiel. In beide opleidingen zijn de afgelopen jaren volgens studenten concrete verbeteringen aangebracht. Wel worden buitenlandse stages en buitenlandse (afstudeer-) projecten onvoldoende gestimuleerd. Het panel constateert dat de opleiding eerdere kritieken serieus neemt. Op basis van uitkomsten van een Alumni-onderzoek, 2002 (n=14, respons van 47%) heeft het kernteam van docenten het derde en vierde leerjaar geactualiseerd: de opleiding heeft ondernemerschap, functioneren van een organisatie en externe ontwikkelingen versterkt aangeboden in het curriculum (met name verwerkt in de afstudeerprojecten). Daarnaast neemt de opleiding zich voor om meer afstudeerprojecten te werven waar externen (lectoraat, zakelijke dienstverlening en dergelijke) bij betrokken zijn. Tenslotte 1 Bij de Fontys Studentenenquête en de Jaarevaluatie wordt gemeten op een vijfpuntsschaal. 20 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor

21 onderneemt de opleiding zichtbaar initiatieven om internationalisering verder van de grond te krijgen. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In diverse relatieschema s (Relatie eindkwalificaties studiepunten propedeuse, 2005, Relatie eindkwalificaties studiepunten voltijd CMV, 2005 en Relatie eindkwalificaties studiepunten deeltijd CMV, 2005 ) zijn de competenties voor het nieuwe (propedeuse) en het bestaande programma (postpropedeuse) gekoppeld aan moduulcodes, studiebelastingsuren en punten. In het postpropedeuse programma (met name in het tweede leerjaar) zijn de competenties ingericht volgens de vijf leerlijnen; Analyse, Communicatie, Agogische interventies CMV, Team en organisatie, Profilering en beroepsontwikkeling. De vijf leerlijnen komen overeen met de vijf kerntaken uit het opleidingsprofiel CMV Alert en Ondernemend (1999, LOO-CMV). In dit opleidingsprofiel staan de eindkwalificaties eveneens uitgewerkt naar 3 segmenten. Het derde en het vierde leerjaar (de praktijkgerichte leerjaren) zijn duidelijk geënt op deze sementen. Deze keuzes worden helder en inzichtelijk in documenten verantwoord. Het panel heeft geconstateerd dat de opleiding de 21 competenties / kwalificaties uit Alert en Ondernemend adequaat heeft geconcretiseerd in de onderwijsprogramma s van beide varianten. In de moduulboeken en de praktijknota s wordt de relatie tussen de opleidingskwalificaties en de leerdoelen en leerinhouden van de modulen op voldoende wijze gelegd. Met de inhoud van het programma biedt de opleiding de studenten derhalve de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Ook de verschillende typen werkvelden (bijvoorbeeld Kunst en Cultuur) komen voldoende aan bod. De OER-en (OER-propedeuse, OER-postpropedeuse voltijd en OER-postpropedeuse deeltijd) beschrijven op globale wijze de curricula. Hoewel de opzet en de kaders van het onderwijs duidelijk zijn verwoord, zijn er verwijzingen naar andere documenten en bijlagen (zoals het praktijkboekje deeltijd, een apart OER voor het vierde leerjaar en afzonderlijke curriculumschema s). De curriculumschema s die het panel niet bij de OERen aantrof, maar later heeft ontvangen, zijn op onderdelen niet in lijn met de OER-en (er staan bijvoorbeeld andere aanduidingen van toetsvormen in, de terminologie is niet altijd eenduidig). De curriculumschema s zijn algemeen opgezet en bieden onvoldoende overzicht over het totaal aan gehanteerde werkvormen en leerstofinhouden van NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor 21

22 vakgerichte modulen. De opleiding heeft de gehanteerde werkvormen en leerstofeenheden zoals is genoemd in het hierboven beschreven bullit, wel aangeduid in de moduleboeken. Zoals beschreven bij de laatste bullet van facet 2.1 heeft het kernteam van de opleiding gewerkt aan concrete verbeteringen van het curriculum. Met name aan de competenties vallend onder segment 3 van het opleidingsprofiel, die zijn gericht op een bijdrage leveren aan de maatschappelijke profilering en legitimering van CMV, wil de opleiding in de nabije toekomst meer aandacht geven in de afstudeerfase. Conclusies van het Startbekwaamhedenonderzoek, november 2005 (met een respons van 36 studenten en 9 werkgevers) geven hier aanleiding toe (zie facet 6.1). De opleiding heeft voldoende oog voor het specifieke van CMV versus de andere opleidingen van Social Work (MWD en SPH). De moduleboeken van de propedeuse en hoofdfase zijn in de leerstof en opdrachten duidelijk uitgewerkt naar de verschillende profielen. Uit de Fontys Studentenenquête 2004 blijkt dat studenten (gematigd) voldoende oordelen over het niveau van de opleiding (score 3.1-vt en 3.6-dt op een vijfpuntsschaal) en gematigd voldoende tot onvoldoende over de keuzemogelijkheden (score 3.0 vt en 2.9- dt). In de Jaarevaluatie 2005 oordelen studenten onvoldoende over: het op de hoogte zijn van de inhoud van het programma van dat studiejaar (score 2.6) en de adequaatheid van modulehandleidingen (score 2.8). Over de inhoudelijke aansluiting van studieonderdelen op de leerdoelen zijn studenten gematigd tevreden (score 3.1). Naar aanleiding van deze scores hebben ondermeer tekstuele aanpassingen in studenthandleidingen plaats gevonden en nadere uitleg over vindplaats (intranet) en inhoud van deze handleidingen. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Voldoende Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De samenhang van het curriculum van de voltijd- en van de deeltijdopleiding heeft als uitgangspunt het persoonlijke leerproces van de student gericht op het vergroten van de competenties op de te bereiken eindkwalificaties. De samenhang tussen kennis, vaardigheid en attitude wordt in de hoofdfase voornamelijk bereikt door (o.a. projecten binnen de) leerlijnen en in de propedeuse door thema s. Deze opbouw wordt in de OERen en de Relatieschema s op hoofdlijnen aangeduid en is uitgewerkt in de Moduleboeken en Praktijknota s. Het panel heeft vastgesteld dat in modulen naar elkaar wordt verwezen evenals naar eerder behaalde kwalificaties waardoor de samenhang zichtbaar wordt. Het panel heeft geconstateerd dat er in de opdrachten een stijgende lijn is in verantwoordelijkheid, complexiteit, transfer en zelfstandigheid van student. 22 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor

23 Het kernteam heeft in het derde en vierde leerjaar meer verbindingen gelegd tussen de vijf leerlijnen, door uit te gaan van de drie segmenten. Hierdoor is de verticale en horizontale samenhang en de mate van integratie met de beroepspraktijk vergroot ten opzichte van het tweede leerjaar, waar de leerlijnen los van elkaar worden aangeboden en er een enigszins gefragmenteerd beeld ontstaat. Over de hele opleiding bezien, zijn de modulen voldoende multidisciplinair. Elke module kent eenzelfde opbouw. Er is in ruime mate aandacht voor de relatie tussen het buitenschools en het binnenschools leren (bijvoorbeeld een duidelijke voorbereidingsmodule op de stage en leertaken en supervisie parallel aan de stage). Ook is er een duidelijke opbouw in de confrontaties met de beroepspraktijk: de dagdeelstages, het stagejaar en vervolgens de afstudeerprojecten. In de deeltijdopleiding is de praktijkcomponent vanaf het eerste studiejaar door een relevante werkplek waaraan inhoudelijke eisen worden gesteld, ingebed. Aangezien de opleiding in de propedeuse gestart is met vraaggericht leren, waarbij de student grotendeels zelf de samenhang tussen de diverse onderdelen regisseert en de docent hierbij begeleidt, is de geboden studieloopbaanbegeleiding cruciaal voor de ervaren samenhang. Een eerste evaluatie van periode 1 in de propedeuse laat zien dat CMV-studenten de studieloopbaanbegeleiding waarderen met 6.8 (22 respondenten). De tevredenheidsscores vanuit de Fontys studentenenquete 2004 over samenhang (samenhang in programma, geen overbodige overlap en samenhang theorie-praktijk) varieren tussen voldoende en onvoldoende (scores-vt 3.3; 2.8; 2.9). De scores van de deeltijd luiden (gematigd) voldoende (scores- dt 3.2; 3.3; 3.2). In de Jaarevaluatie 2005 oordelen studenten gematigd voldoende over de samenhang (scores variëren tussen 3.0 en 3.2). Gesprekken met studenten van beide varianten bevestigen de evaluatie-uitslagen: zij duiden de samenhang als redelijk positief, zij het dat voltijdstudenten overlap ervaren in het tweede leerjaar. De opleiding noemt in het zelfevaluatierapport dat de samenhang verder aandacht behoeft. Het betreft met name de door studenten ervaren overlap in het tweede leerjaar en de afstemming van en tussen onderwijsinhouden van het derde en vierde leerjaar. In het Teamcontract hoofdfaseteam 2006 en het projectdocument Doorontwikkeling van de Bachelor of Social Work staan op dit aspect concrete verbeterresultaten vermeld. Het panel stelt vast dat de opleiding volop in ontwikkeling is en daarbij goed bijhoudt wat de knelpunten zijn en hoe deze aan te pakken. Facet 2.4 Studielast VT: Onvoldoende DT: Voldoende Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor 23

24 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het beleid van de opleiding voor studeerbaarheid houdt rekening met het didactisch concept, de studeerbaarheid en studielast (spreiding) en studeerbaarheid in tijd en tempo. Vanaf de propedeuse gaat de student, binnen bepaalde kaders, grotendeels zelf zijn inschrijving voor modulen en toetsen regelen. Het zelfmanagement van de studielast wordt daardoor meer de verantwoordelijkheid van de student onder begeleiding van de studiebegeleider. Dit stelt hogere eisen aan: een duidelijke inhoud van de moduleboeken, juiste informatie over planning van de studie (contacttijd en zelfstudie) en les- en toetsroosters. De opleiding wil een studeerbaar programma aanbieden. Per jaar zijn er vier toetsperiodes van één tot vier examenweken, waarin toetsen worden afgenomen of inleverdata zijn vastgesteld. Elke toets wordt twee keer per jaar afgenomen (de kans in de examenweken van de betreffende periode en de herkansing in de periode die daar op volgt). Er is sprake van volgtijdelijkheid van modulen daar waar die inhoudelijk relevant is, maar er is ook vrijheid. De studieloopbaanbegeleider (SLB er) waakt over de studievoortgang. In de Fontys studentenenquete 2004 zijn studenten in beide varianten tevreden over de college- en tentamenroosters. In de Jaarevaluatie 2005 zijn studenten ontevreden over de spreiding van toetsmomenten (score 2.2). Studenten van de voltijdopleiding vertellen aan het panel dat zij twee toetsmomenten (in één semester) onvoldoende vinden, mede gezien het flexibele systeem van doorstroom van studenten. In de OER-en 2005/2006 is informatie over instroom, toetsing en examinering, begeleiding, studietabellen, bezwaar en beroep opgenomen. Het panel heeft de OER-en bestudeerd en vindt dat de verschillende bepalingen adequaat verwoord zijn. De geprogrammeerde studielast is op een heel globaal niveau aangeduid. De geprogrammeerde studielast in de curriculumschema s strookt wat betreft de voltijdopleiding op onderdelen onvoldoende met de studielast in de moduleboeken. De studielast is in enkele moduleboeken onvoldoende uitgewerkt. Moduleboeken variëren van een duidelijk spoorboekje tot geen informatie. De opleiding geeft aan in een naschrift dat voor het studiejaar 2006/2007 de congruentie tussen OER en (enkele) studiehandleidingen wordt aangepast. De opleiding meet de door studenten ervaren studielast in diverse evaluatieonderzoeken: het Fontys studententevredenheidsonderzoek, de Jaarevaluatie en de periode-evaluaties). Om meer inzicht te krijgen in de studeerbaarheid van het programma, gelet op de door studenten geuite onvrede over de twee toetsmomenten in één semester en de genoemde uitwerking van de geprogrammeerde studielast in de moduleboeken, heeft het panel gebruik gemaakt van de beschikbare evaluatieresultaten over de studeerbaarheid. De uitslagen ervan geven een wisselend totaalbeeld: o De Fontys studentenenquete 2004 laat de volgende uitslagen zien: programma te doen binnen gestelde tijd (score-vt 3.5 en score-dt 2.5), studielast over jaar goed gespreid (score-vt 2.7 en score-dt 2.6), tevredenheid contacturen (score-vt 3.4 en score-dt 3.4). 24 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor

25 o In de Jaarevaluatie 2005 scoort de spreiding over studielast van de perioden een 2.8. De uitslagen van de periode-evaluaties over de propedeuse en het tweede leerjaar geven een overwegend negatief beeld, die van het derde en vierde leerjaar een overwegend positief beeld. Periode-evaluaties van het tweede jaar laten scores rond de 2 zien voor het aantal geplande contacturen (de 1 op een vijfpuntsschaal betekent te weinig ), de spreiding van contacturen (1 betekent slecht ) en het aantal uren dat aan de studie is besteed (de 2 betekent tussen de 25 en 30 uur). Het panel concludeert - mede op basis van notulen en het gesprek met de studenten - dat de voornaamste kritiek betrekking heeft op de eerste twee leerjaren van de voltijdopleiding. Er zijn grosso modo te weinig contacturen ingeroosterd, met een te geringe spreiding. Studenten ervaren dat de studie te makkelijk is te doen. Uit gesprekken blijkt eveneens dat studenten een te geringe begeleiding bij de leertaken ervaren (eerste en tweede leerjaar, vergelijk facet 2.7). Daarnaast maken studenten - doordat zij de leerroute voor een deel zelf kunnen vaststellen - wellicht zelf onhandige (niet efficiënte) studiekeuzes. Hoewel het panel signaleert dat de voltijdopleiding in het tweede jaar de studiebegeleiding inmiddels heeft verbeterd, onder meer door de uitbreiding van de studiebegeleiding van de student, vindt zij het totaalbeeld, vooral vanuit de optiek van geboden helderheid aan de student over de module-inhoud (vergelijk facet 2.2), hierbij inbegrepen de geplande studielast, onvoldoende. Bij de deeltijdopleiding, speelt het probleem van het te geringe aantal contacturen minder; hier geven studenten aan dat het programma is verzwaard en dat de studiebegeleiding aanwijsbaar is verbeterd. Facet 2.5 Instroom Voldoende Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Er is een systeem van voorlichting en open dagen en meeloopdagen voor potentiële studenten en regulier overleg met decanen van toeleverende scholen en het Fontys Aansluitingscentrum. De opleiding hanteert de wettelijke toelatingseisen: in de OER-en (propedeuse en postpropedeuse) staan de regels voor toelating tot de opleiding. Studenten met een havo- of vwo-vooropleiding zijn ongeacht het profiel toelaatbaar tot de propedeuse. Elke mboopleiding niveau 4 geeft toegang tot de propedeuse en door de opleiding als (relatief) verwant verklaarde mbo-opleidingen niveau 4 (zie instroomregels) mogen instromen in de post-propedeuse. Studenten die niet aan de opleidingseisen voldoen en die 21 jaar of ouder zijn, hebben recht op een landelijk geregeld toelatingsonderzoek. Voor studenten die jonger zijn dan 21 jaar en die niet voldoen aan de instroomeisen, organiseert de opleiding een toelatingsassessment in het kader van deelname aan het landelijk experiment Ruim baan voor talent. NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor 25

26 Iedere (reguliere) student die wel aan de instroomeisen voldoet, maar in aanmerking wenst te komen voor EVC s, kan deelnemen aan het intake-assessment; hierbij wordt het portfolio beoordeeld in het licht van de eisen voor de major Sociale Studies en kan een maatwerkprogramma worden aangeboden. De opleiding ontwikkelt in het jaar 2005/2006 een intake-asessment voor iedere aankomend student. Voor studenten die in de hoofdfase instromen, worden er intakegesprekken georganiseerd door de instroomcoördinator. Hierbij moeten er bepaalde onderdelen uit de propedeuse (zoals de module Agogische Interventies) opnieuw worden gevolgd. Voor het studiejaar 2006/2007 krijgen zij-instromers in de postpropedeuse een meer individueel aansluitend instroomprogramma aangeboden. De opleiding sluit aan op de verworvenheden van het studiehuis: kennis verbinden met de werkelijkheid en problemen leren herkennen en oplossen. In het leren leren -principe streeft de opleiding ernaar dat de student door systematische reflectie meer zicht krijgt op zijn competenties en persoonlijke ontwikkeling als beroepsbeoefenaar. In de nieuwe propedeuse stelt de student in overleg met zijn studieloopbaanbegeleider een Persoonlijk Opleidings Plan (POP) op. Op basis hiervan bepaalt de student in het Persoonlijk Activiteiten Plan (PAP) aan welke competenties hij wil werken en wanneer hij zal deelnemen aan het assessment (zie facet 2.8). Het OER propedeuse bevat duidelijke bepalingen op basis van vastgelegde aantallen EC s over het verlenen van een studieadvies (positief, voorwaardelijk positief, voorwaardelijk afwijzend en afwijzend). De studieloopbaanbegeleider verleent het voorlopig advies en de directeur het definitieve advies, met een mandaat aan het propedeuseteam. Er is speciale begeleiding voor allochtone studenten en voor studenten met een handicap. Het panel stelt vast dat de vorm en de inhoud van het programma voldoende aansluiten bij de kwalificaties van de instromende studenten. De opleiding bevindt zich wat betreft het vrijstellingsbeleid nog in een overgangsfase gericht op toekenning van EVC s op basis van een intakeassessment. Hierbij worden de criteria met betrekking tot EVC s verder geconcretiseerd. Daarnaast heeft het selectie- en instroombeleid extra aandacht gezien het hoge percentage studiestakers en de lange studieduur van studiestakers (zie facet 6.2). Facet 2.6 Duur Goed Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbobachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De totale studielast omvat, blijkens de OER propedeuse en leerplanschema s, voor de voltijd- en deeltijdopleidingen in totaal 240 EC s. De propedeuse bestaat uit 60 EC s en de hoofdfase uit 180 EC s. 26 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming, hbo-bachelor