Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Bedrijfswiskunde; hbo-bachelor Locatie: Leeuwarden Croho: Varianten: voltijd/deeltijd

Transcriptie

1 Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Bedrijfswiskunde; hbo-bachelor Locatie: Leeuwarden Croho: Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 16 juni 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht oktober 2009

2 2/61 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding 1.3 Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 13 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 16 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 29 Onderwerp 4 Voorzieningen 32 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 35 Onderwerp 6 Resultaten 38 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 45 Bijlage 3: Bezoekprogramma 49 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 53 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 57 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt) 3/61

4 4/61 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt) 5/61

6 6/61 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Bedrijfswiskunde van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in april 2009, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 16 juni Het panel bestond uit: De heer dr.ir. R.F. Swarttouw (domeinpanellid); De heer dr. B. Veltman (voorzitter, domeinpanellid); Mevrouw J.F.M. Lauwerijssen (studentpanellid); Mevrouw drs. M.E. Voorthuis (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Stichting Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL) is in 1987 ontstaan na een fusie van enkele toenmalige instellingen voor hoger beroepsonderwijs in Leeuwarden. De NHL biedt momenteel 73 hbo-opleidingen aan, waaronder twee masteropleidingen, op meerdere locaties in Leeuwarden. In het studiejaar waren er bij de NHL circa studenten en bijna 950 personeelsleden. In het strategisch plan Ontmoeting leidt tot ontplooiing, geldig voor de periode , is vastgelegd dat NHL zich wil ontwikkelen tot een Regional University of Applied Sciences met NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt) 7/61

8 als centrale taken het verzorgen van competentiegericht onderwijs en het verrichten van toegepast en praktijkgericht onderzoek. Voor dit laatste streeft men naar verdubbeling van het aantal lectoraten; in 2008 waren dat er vier. Een aanvullend element in het strategisch plan betreft contractactiviteiten met en voor bedrijven in de regio. Aandachtspunten in het onderwijs zijn onder meer: - het flexibiliseren van de onderwijsorganisatie - het verder ontwikkelen van vraaggestuurde didactiek - zorg voor een aaneengesloten vrije minor van 30 EC - gezamenlijke opbouw van een internationaal netwerk - toenemende studentmobiliteit (1000 inkomend en 1000 uitgaand op jaarbasis) - minimaal 20% van de literatuur van elke opleiding in een vreemde taal - minstens 30 EC van het programma in de Engelse taal - het inrichten van tien Associate Degrees. De NHL is georganiseerd in vier instituten, te weten Economie en Management (ECMA), Techniek, Zorg en Welzijn en als vierde Educatie en Communicatie. De opleiding Bedrijfswiskunde maakt onderdeel uit van de afdeling Exacte vakken van het instituut Educatie en Communicatie. De afdeling Exacte vakken omvat vijf opleidingen, te weten: de opleiding Bedrijfswiskunde en de vier lerarenopleidingen Wiskunde, Natuurkunde, Scheikunde en Biologie. De afdeling wordt geleid door een afdelingshoofd. De afdeling wordt ondersteund door een afdelingsbureau en een stafmedewerker kwaliteitszorg/ assistent afdelingshoofd. De opleidingen zijn gegroepeerd in twee vakgroepen: De vakgroep Wiskunde, bestaande uit de opleiding Bedrijfswiskunde en de lerarenopleiding Wiskunde en de vakgroep Natuurwetenschappen en Milieu (N&M), bestaande uit de lerarenopleidingen Scheikunde, Natuurkunde en Biologie. Het afdelingsteam wordt gevormd door het afdelingshoofd, het assistent afdelingshoofd, de vakgroepvoorzitter Bedrijfswiskunde, de vakgroepvoorzitter lerarenopleiding Wiskunde, de vakgroepvoorzitters Natuurwetenschappen en Milieu (2),de kerndocent Beroepsvoorbereiding en werkplekleren en de coördinator Afdelingsbureau. Het afdelingshoofd is eindverantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken van de afdeling. Zij oefent haar taak uit door het leiding geven aan de medewerkers, het ontwikkelen van beleid en de interne en externe afstemming. De vakgroep is verantwoordelijk voor de uitvoering van de onderwijsinhoudelijke lijnen. Dit gebeurt binnen het kader van het beleid en de organisatie van de afdeling. Het kader voor het afdelingsbeleid wordt bepaald door het afdelingshoofd en het afdelingsteam. Besluitvorming in de vakgroep vindt plaats over die zaken die geen andere opleidingscomponenten binnen de afdeling raken. In andere gevallen worden de zaken aan het afdelingsteam voorgelegd ter besluitvorming. Het afdelingsbureau heeft als stafdienst een ondersteunende positie op alle terreinen die de dagelijkse uitvoering van het onderwijs betreffen. Dit betreft grotendeels werkzaamheden als administreren, registreren, archiveren, plannen. Maar ook werkzaamheden voor de vakgroepvoorzitters maken deel uit van het takenpakket. 8/61 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt)

9 De vakgroepvoorzitters c.q. kerndocenten zijn docenten met specifieke taken en verantwoordelijkheden. Dit zijn taken op het gebied van leerplanontwikkeling, deskundigheidsontwikkeling, beroepsgerichtheid, inclusief contacten met het werkveld en invoering van onderwijsconcepten en eventuele organisatorische en beheerstaken. De opleiding Bedrijfswiskunde en de lerarenopleiding Wiskunde zijn in één vakgroep samengebracht. In de vakgroep wordt samengewerkt op de aspecten onderwijsinhoud, -organisatie en -ontwikkeling tussen Bedrijfswiskunde en lerarenopleiding Wiskunde. Belangrijke motivatie hiervoor is dat de kennisbasis van het vakgebied bij beide opleidingen voor zo n driekwart overeenkomt. Profilering vindt vooral plaats op de aspecten beroepsgerichtheid en onderzoek en de overblijvende specifieke vakkennis. Opleiding Bedrijfswiskunde De opleiding Bedrijfswiskunde leidt studenten op voor het ondersteunen van besluitvorming in een bedrijfsmatige context. met behulp van wiskundige technieken en gebruik van hulpmiddelen uit de informatietechnologie. De opleiding richt zich op de volgende toepassingsgebieden: 1 actuariële wiskunde; 2 logistiek; 3 statistiek en 4 software-ontwikkeling. Vanaf het invoeren van de major-minor structuur in 2005 beginnen studenten Bedrijfswiskunde in jaar 1 aan de major Bedrijfswiskunde (170 EC). Als differentiërende minor (30 EC) kiezen de studenten voor hun derdejaars stage uit één van de toepassingsgebieden van Bedrijfswiskunde. Voor de vrije minor (ook 30 EC) kunnen de studenten kiezen voor een tweede stage, een oriëntatie op de leraar wiskunde, een pre-master traject bij de Rijksuniversiteit Groningen, één van de mogelijkheden uit het aanbod van andere onderdelen van de NHL, of een eigen voorstel doen voor de invulling. Daarnaast is er een keuzeruimte van 10 EC. De opleiding Bedrijfswiskunde maakt onderdeel uit van de afdeling Exacte Vakken van het Instituut Educatie en Communicatie van de NHL. Het totaal aantal ingeschreven studenten ligt gemiddeld rond de 45. Er is momenteel één deeltijdstudent, die het zogenoemde flexibele traject volgt, bedoeld voor studenten die reeds een hbo- of wo-diploma hebben. Een student kan zich ook als voltijdstudent inschrijven voor dit traject. De belangstelling voor de flexibele trajecten is gering. Vrijstellingen worden individueel vastgesteld op basis van de vooropleiding (hbo/wo) (zie facet 2.5). De opleiding Bedrijfswiskunde heeft een gezamenlijke propedeuse met de opleiding (major) leraar wiskunde; voor 17 EC van het eerste jaar vindt differentiatie plaats naar opleiding. Na het behalen van de propedeuse mogen studenten Bedrijfswiskunde eventueel overstappen naar de hoofdfase van leraar wiskunde, en vice versa. De gezamenlijke propedeuse telt gemiddeld circa 30 studenten, waarvan ongeveer de helft als voorkeur leraar NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt) 9/61

10 wiskunde en de helft als voorkeur Bedrijfswiskunde heeft. In het tweede jaar wordt 33 EC gezamenlijk aangeboden met de opleiding voor leraar wiskunde. De rest van de opleiding wordt afzonderlijk aangeboden, waarbij een deel van de modulen volgens een carrouselsysteem eens in de twee jaar aangeboden wordt. Voor studenten die reeds een andere opleiding in het hoger onderwijs hebben afgerond bestaat de mogelijkheid voor een flexibel maatwerktraject in combinatie met een aantal vrijstellingen. Zij kunnen desgewenst het deel van de opleiding dat overlapt met de lerarenopleiding wiskunde ook s avonds volgen, gezamenlijk met studenten voor een flexibel maatwerktraject leraar wiskunde. Het team docenten van de opleiding Bedrijfswiskunde vormt een geïntegreerd onderdeel van de afdeling Exacte Vakken. De meeste docenten van de vakgroepen Bedrijfswiskunde en leraar wiskunde zijn betrokken bij de opleiding Bedrijfswiskunde door het verzorgen van onderwijs aan gezamenlijke groepen van Bedrijfswiskunde en leraar wiskunde. Een deel van deze docenten is betrokken bij studieonderdelen die specifiek voor Bedrijfswiskunde zijn en bij de begeleiding van stages en afstudeerprojecten. Dat betekent dus dat zij allen in meer of mindere mate ook andere taken binnen de afdeling Exacte Vakken en/of elders in de NHL hebben. Bij het afstuderen wordt de graad Bachelor of Engineering toegekend. Daarnaast ontvangen studenten bij het afstuderen het diploma Statistisch Analist A, op basis van een convenant met de Vereniging voor Statistiek, dat is afgesloten in Ook ontvangen studenten bij het afstuderen het diploma Basisactuariaat, dit op basis van een convenant met het Actuarieel Instituut, dat is afgesloten in In 1985 is de tweedegraads lerarenopleiding wiskunde gestart met de algemene beroepenvariant (abv), gericht op wiskundige toepassingen buiten het onderwijs. Deze opleiding was een deeltijdopleiding, met een omvang half zo groot als de voltijdopleiding. Studenten konden de voltijdse lerarenopleiding wiskunde combineren met de opleiding Wiskunde ABV, door een aanzienlijke overlap in beide opleidingen, en de mogelijkheid om de niet-overlappende delen in de keuzeruimte op te nemen. In 1994 is de deeltijdopleiding wiskunde ABV omgezet in de voltijdopleiding Bedrijfswiskunde & informatica. Daarbij is de opleiding uitgebreid naar de gangbare hbo-omvang (168 studiepunten en later 240 EC). Meer aandacht werd besteed aan toepassingen van wiskunde in het bedrijfsleven, informatica, communicatieve vaardigheden en stages. In 2006 is de naam Bedrijfswiskunde & Informatica vervangen door de naam Bedrijfswiskunde. De informaticacomponent in de opleiding is daarbij enigszins teruggebracht. Zoals al beschreven heeft de opleiding thans een voltijd- en een deeltijdvariant. De voltijdvariant bestaat sinds 1994 en de deeltijdvariant sinds In 2000 hebben de vier hogescholen die op dat moment Bedrijfswiskunde aanboden gezamenlijk een beroepsprofiel geschreven met als titel Bedrijfswiskunde in perspectief (Bwip). Naar aanleiding van de totstandkoming van het beroepsprofiel Bwip is de opleiding Bedrijfswiskunde aan de NHL vernieuwd. De overlap tussen de lerarenopleiding wiskunde en 10/61 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt)

11 Bedrijfswiskunde is daarbij kleiner geworden. Met name op het terrein van beroepsvoorbereiding. In 2004 hebben de gezamenlijke opleidingen Bedrijfswiskunde een nieuw competentieprofiel opgesteld, dat de vorm heeft van een cyclus van zes competenties/stappen (zie ook facet 1.1). 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol 2008 van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de maanden mei en juni 2009 inhoudelijk voor op het bezoek 16 juni Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de dagindeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt) 11/61

12 De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit het Onderwerprapport (deel A) en het Facetrapport (deel B), waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in augustus 2009 een concept van Onderwerprapport (deel A) en Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in oktober Het visitatierapport is uiteindelijk in oktober 2009 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In deze paragraaf wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding. De deeltijdopleiding heeft inhoudelijk dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. 12/61 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt)

13 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Bedrijfswiskunde voltijd Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Bedrijfswiskunde deeltijd 1.1 Domeinspecifieke eisen voldoende voldoende 1.2 Niveau bachelor goed goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed goed Totaaloordeel positief positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO goed goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma goed goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed goed 2.4 Studielast goed goed 2.5 Instroom goed goed 2.6 Duur voldaan voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed goed 2.8 Beoordeling en toetsing goed goed Totaaloordeel positief positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO goed goed 3.2 Kwantiteit personeel goed goed 3.3 Kwaliteit personeel goed goed Totaaloordeel positief positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen voldoende voldoende 4.2 Studiebegeleiding goed goed Totaaloordeel positief positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten goed goed 5.2 Maatregelen tot verbetering voldoende voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld goed goed Totaaloordeel positief positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau goed goed 6.2 Onderwijsrendement voldoende voldoende Totaaloordeel positief positief Totaaloordeel positief positief n.b. Uit de tabel blijkt dat alle oordelen over de voltijd en de deeltijdopleiding identiek zijn. NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt) 13/61

14 Doelstellingen opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen wordt met een voldoende beoordeeld. De facetten 1.2 Niveau bachelor en 1.3 Oriëntatie Hbo bachelor worden met een goed beoordeeld. Het oordeel van het panel over onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding is derhalve voor de voltijd- en de deeltijdopleiding positief. Programma De facetten 2.1 Eisen HBO, 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma, 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma, 2.4 Studielast, 2.5 Instroom, 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud en 2.8 Beoordeling en toetsing worden met een goed beoordeeld. Aan facet 2.6 Duur is voldaan. Het oordeel van het panel over onderwerp 2. Programma is derhalve voor de voltijd- en de deeltijdopleiding positief. Inzet van personeel De facetten 3.1 Eisen HBO, 3.2 Kwantiteit personeel en 3.3 Kwaliteit personeel worden met een goed beoordeeld. Het oordeel van het panel over onderwerp 3. Inzet van personeel is derhalve voor de voltijd- en de deeltijdopleiding positief. Voorzieningen Facet 4.1 Materiële voorzieningen wordt met een voldoende beoordeeld. Facet 4.2 Studiebegeleiding wordt met een goed beoordeeld. Het oordeel van het panel over onderwerp 4. Voorzieningen is derhalve voor de voltijd- en de deeltijdopleiding positief. Interne kwaliteitszorg De facetten 5.1 Evaluatieresultaten en 5.3 Het betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld worden met een goed beoordeeld. Facet 5.2 Maatregelen tot verbetering wordt met een voldoende beoordeeld. Het oordeel van het panel over onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg is derhalve voor de voltijd- en de deeltijdopleiding positief. Resultaten Facet 6.1 Gerealiseerd niveau wordt met een goed beoordeeld. Facet 6.2 Onderwijsrendement wordt met een voldoende beoordeeld. Het oordeel van het panel over onderwerp 6. Resultaten is derhalve voor de voltijd- en de deeltijdopleiding positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de voltijd- en de deeltijdvariant van de opleiding op de zes onderwerpen positief scoren. De conclusie is dat het totaaloordeel over de voltijd- en de deeltijdopleiding Bedrijfswiskunde positief is. 14/61 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt)

15 Deel B: Facetten NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt) 15/61

16 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen voldoende Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het landelijk beroepsprofiel Bedrijfswiskunde en het hiervan afgeleide landelijke competentieprofiel vormen samen de basis voor de inhoudelijke inrichting van het leerplan van de opleiding. Het landelijke beroepsprofiel en het competentieprofiel zijn beschreven in het document Bedrijfswiskunde in perspectief, Het document is geschreven door de vijf opleidingen Bedrijfswiskunde en is gevalideerd door het werkveld. Er is een kennisbasis opgesteld, die is beschreven in het document Kennisbasis, Bedrijfswiskunde De kennisbasis vormt een belangrijke component van de eindkwalificaties. De inhoud van de eindkwalificaties bestaat uit drie samenstellende ingrediënten, namelijk de landelijk vastgestelde kennisbasis, de bedrijfskundige inzichten om bedrijfsprocessen te kunnen analyseren en de informatica, die dient ter ondersteuning bij het oplossen van problemen met een kwantitatieve aanpak. De eindkwalificaties weerspiegelen een onderzoekende houding en onderzoeksvaardigheden (Bedrijfswiskunde in perspectief, 2008). Internationale oriëntatie maakt hier onderdeel van uit en wordt zichtbaar in het gebruik van Engelstalige bronnen en het vak Kunstmatige Intelligentie, dat in het Engels wordt gegeven. In januari 2009 is op landelijk niveau besloten om als Engelse naam te hanteren: Mathematics and Applications. Het panel is van mening dat de opleiding zich te weinig internationaal oriënteert, waardoor de opleiding zich te weinig aantoonbaar aansluit bij internationale standaarden van verwante opleidingen. Het competentieprofiel van de opleiding bestaat uit zes stappen, die samen een probleemoplossingscyclus vormen. Uitgangspunt is de praktijksituatie. De eerste stap is die van het verkennen van het praktijkprobleem. Stap twee is het mathematiseren en modelleren, dat uitmondt in een wiskundig model. De derde stap is die van structureren en oplossen, die leidt tot een wiskundige oplossing. De vierde stap is die van evalueren en concretiseren, die uitmondt in een praktijkoplossing en toegang geeft tot stap 5: het zorgen voor implementatie en acceptatie. En tot slot stap 6: het reflecteren en anticiperen. Hiermee is de cirkel gesloten en volgt weer de praktijksituatie. In het zelfevaluatierapport geeft de opleiding een beschrijving van elk van de zes stappen. De opleiding profileert zich op verschillende manieren. Ten eerste doordat zij een gezamenlijke propedeuse heeft met de opleiding leraar wiskunde. Dit biedt studenten na het eerste jaar de keuzemogelijkheid om uit twee beroepsprofielen met een 16/61 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt)

17 overlappende kennisbasis te kiezen, namelijk Bedrijfswiskunde of Leraar Wiskunde. Van de overige vier Bedrijfswiskunde opleidingen heeft alleen Fontys deze combinatie. Ook in de professionaliseringstaken profileert de opleiding zich door specifieke opdrachten en opdrachtgevers te kiezen, bijvoorbeeld in de toepassing in berekeningen binnen de sensoriek met behulp van multivariate statistiek, door de principale componenten analyse en met gebruikmaking van Matlab. Zij doet dit in samenwerking met Sara Lee DE. Het panel vindt dat de opleiding zich wat sterker zou moeten profileren ten opzichte van de andere vier opleidingen, zodat de eigenheid van de opleiding versterkt kan worden. Zoals gezegd is het panel van mening dat de opleiding zich tot op heden te weinig (inter)nationaal oriënteert en positioneert. Het panel komt op basis van deze kanttekening tot het oordeel voldoende in plaats van goed op dit facet. Facet 1.2 Niveau bachelor goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het zelfevaluatierapport geeft de opleiding in een matrix de relatie aan tussen de Dublin Descriptoren, de zes competenties (de stappen) en de programmaonderdelen waarin deze aan bod komen. Uit de matrix blijkt dat de competenties met name gerelateerd zijn aan Descriptor 2: het Toepassen van kennis en inzicht. De leerplanonderdelen waarin deze competenties aan bod komen zijn de professionaliseringstaken en de stage en het afstudeerproject. Ook geeft de opleiding in het zelfevaluatierapport aan hoe de Dublin Descriptoren terugkomen in een beroepssituatie. Als voorbeeld wordt een toetsend statistisch onderzoek genomen. Oordeelsvorming komt hierin aan bod in de module Onderzoek en statistiek. Hierin worden conclusies en aanbevelingen geformuleerd, die na zorgvuldige afwegingen tot stand komen. Gemiddeld 20% van de afgestudeerden van de opleiding stroomt door naar een universitaire masteropleiding, nadat zij een schakelprogramma (van een jaar) hebben gevolgd. Tot op heden zijn zij doorgestroomd naar masteropleidingen van de Rijksuniversiteit Groningen, de Vrije Universiteit, de Universiteit Utrecht, de Universiteit van Amsterdam en de Technische Universiteit Eindhoven. De opleiding Bedrijfswiskunde van de NHL heeft het plan om drie niveaus van competenties te gaan onderscheiden en definiëren. Hier wordt vanaf dit jaar aan gewerkt. NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt) 17/61

18 Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Zoals al beschreven bij de facetten 1.1 en 1.2 zijn de eindkwalificaties van de opleiding afgeleid van het landelijke profiel en sluit de opleiding met haar eindkwalificaties aan bij de Dublin Descriptoren. De opleiding richt zich niet op één beroepssector, maar op het gebruik van kwantitatieve methoden in een breed spectrum van sectoren. De afgestudeerde Bedrijfswiskunde biedt ondersteuning bij besluitvorming met behulp van wiskundige technieken door gebruik te maken van hulpmiddelen uit de informatie technologie. Volgens het Studentenstatuut Bedrijfswiskunde richt de opleiding zich vooral op het ondersteunen van besluitvorming met behulp van wiskundige technieken met gebruikmaking van hulpmiddelen uit de informatietechnologie. Zij onderscheidt vier toepassingsgebieden: actuariële wiskunde, logistiek, softwareontwikkeling en statistiek. Functies waarin bedrijfswiskundigen terechtkomen kunnen worden onderscheiden naar deze vier toepassingsgebieden. Maar ook in andere branches en toepassingsgebieden kunnen bedrijfswiskundigen terechtkomen, bijvoorbeeld in de technische sector. Van de afgestudeerde bedrijfswiskundigen van de NHL gaat gemiddeld ongeveer 10% op enig moment als leraar wiskunde in het onderwijs werken. Voorbeelden van bedrijven waar afgestudeerden terechtkomen zijn voor de sector verzekeraars en pensioenfondsen Achmea, Leeuwarden, Aegon, Leeuwarden, De Friesland Zorgverzekeringen, Leeuwarden en Watson Wyatt, Amsterdam. Voorbeelden van bedrijven in de sector consultancy waar afgestudeerden terechtkomen zijn Superconnie Software, Heerenveen, Logica Noord-Nederland, Groningen en Leeuwarden, I&O Research, Enschede en Goudappel Coffeng, Deventer. Tot slot voorbeelden van bedrijven waar afgestudeerden terechtkomen in de sector overheid en semi-overheid zijn de Provincie Friesland, de Gemeente Leeuwarden en het Centraal Justitieel Incassobureau, Leeuwarden. Zoals ook al is vermeld bij facet 1.1 is het landelijk vastgestelde competentieprofiel gevalideerd door het werkveld. De opleiding heeft een eigen veldadviescommissie die twee of meermalen per jaar bijeenkomt. Zij doet onder andere onderzoek binnen organisaties waar stages en afstudeerprojecten zijn uitgevoerd, dat voor het laatst is gebeurd in juni De resultaten ervan zijn beschreven in het Werkveld onderzoek, Bedrijfswiskunde, Ook heeft de opleiding de laatste versie van het landelijk opgestelde beroepsprofiel voorgelegd aan haar veldadviescommissie. Andere 18/61 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt)

19 voorbeelden van inbreng van de veldadviescommissie in de opleiding zijn het projectmatig werken, de levensduuranalyse binnen de module Industriële statistiek en Matlab als ict-omgeving voor multivariate statistiek. Het panel heeft tijdens de bezoekdag vastgesteld dat de werkveldadviescommissie een zeer actieve rol speelt bij de ontwikkeling van de opleiding en een zo optimaal mogelijke aansluiting bij de beroepspraktijk waarborgt. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De landelijk opgestelde kennisbasis vormt het uitgangspunt voor de te verwerven kennis. Studenten verwerven met name kennis via de vaklijn (85 EC) en de integrale lijn (65 EC). Binnen de vaklijn wordt kennis behandeld uit de disciplines actuariële wiskunde, algebra, analyse, besliskunde, discrete wiskunde, ict, kansrekening en statistiek en programmeren. De integrale lijn vormt de rode draad van het binnenschoolse curriculum en bestaat uit professionaliseringstaken. Hierin worden de vakinhoud en de beroepscontext geïntegreerd, waardoor een relatie wordt gelegd met actuele ontwikkelingen in het vakgebied en waarin studenten getraind worden in beroepsvaardigheden. Als derde lijn wordt de praktijklijn onderscheiden (50 EC). Deze lijn wordt gevormd door buitenschoolse onderdelen, zoals de stage in het derde jaar en het afstudeerproject in het vierde jaar. De opleiding (zowel de voltijd als de deeltijd) gebruikt bij voorkeur boeken om de actualiteit van de literatuur zoveel mogelijk te waarborgen. Voor die onderdelen waarvoor geen geschikte boeken voorhanden zijn, heeft de opleiding moduleboeken ontwikkeld. Dit is bijvoorbeeld het geval voor de Grafentheorie en de Industriële statistiek. Voor de meeste modulen is tevens studiemateriaal beschikbaar via een elektronische leeromgeving. Bijna 10% van de literatuur is Engelstalig. De opleiding streeft naar 20% Engelstalige literatuur. Het panel heeft tijdens de bezoekdag de literatuur bestudeerd en vindt deze actueel en van een goed niveau. Het panel heeft geconstateerd dat de docenten vrij veel readers zelf samenstellen. Ook deze zijn van een goede kwaliteit. De readers vervangen voor een deel Engelstalige literatuur, die voor de opleiding beschikbaar is. Het panel heeft een voorkeur voor het gebruik van NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt) 19/61

20 deze Engelstalige boeken boven de door de docenten samengestelde readers. Het kost de docenten minder tijd en biedt studenten de mogelijkheid om ervaring op te doen met het bestuderen van Engelstalige literatuur. Studenten komen op verschillende momenten in aanraking met de beroepspraktijk, onder andere door middel van de zogenoemde p-taken binnen de integrale leerlijn en door de stage en het afstudeerproject. De p-taken komen aan bod bij de onderdelen: - Beroepsvaardigheden 1. Hierin interviewen de studenten diverse personen, waaronder afgestudeerde bedrijfswiskundigen. - Beroepsvaardigheden 2. Hierin zijn enkele bedrijfsbezoeken opgenomen, bijvoorbeeld een bezoek aan het Centraal Justitieel Incassobureau. - Case Study 2. Hierin werken studenten aan een opdracht voor Sara Lee Douwe Egberts. Eén van hun medewerkers geeft daarbij een gastcollege op het gebied van multivariate statistiek en is betrokken bij de beoordeling. - Onderzoek en statistiek. Hierin doen studenten een onderzoek, waarbij ze zelf een opdrachtgever zoeken voor een relevante opdracht. Voor diverse andere p-taken in de integrale lijn verzamelen studenten informatie of gegevens uit de buitenschoolse omgeving, zoals voor Discrete optimalisering, Industriële statistiek, Kunstmatige intelligentie en Prognosetechnieken. De student kan gebruik maken van bronnen op internet of expliciet een beroep doen op bepaalde personen. Het panel is van mening dat studenten met name door uitvoering van p- taken in aanraking komen met de beroepspraktijk en in staat worden gesteld om beroepsvaardigheden te trainen. De opleiding heeft de ambitie om voor de p-taken nog meer met externe opdrachtgevers te werken. In en worden in dit kader twee p-taken herontwikkeld. Ook heeft de opleiding het voornemen om bij de p-taken meer gastdocenten uit het bedrijfsleven en de overheid in te zetten dan thans het geval is. Gedurende de eerste twee jaar van de voltijd en de deeltijdopleiding worden studenten getraind in onderzoeksvaardigheden en in beroepsvaardigheden. Wat betreft de onderzoeksvaardigheden wordt in de propedeuse in zowel periode 1 als 2 beschrijvende statistiek gegeven (totaal 5 EC). Ook in het tweede jaar wordt aandacht besteed aan onderzoek (statistiek) (totaal 5 EC). In de stage en in het afstudeerproject voeren studenten vervolgens een onderzoek uit. Terwijl er bij de stage nog sprake is van regelmatige begeleidingsmomenten wordt van studenten, die het afstudeerproject uitvoeren een grote dosis zelfstandigheid verwacht. Uit de gevoerde gesprekken met de docenten en de studenten is gebleken dat studenten deze zelfstandigheid goed aankunnen. 20/61 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt)

21 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding is verdeeld in de propedeutische en de postpropedeutische fase. De propedeuse heeft een grotendeels gezamenlijk programma met de 2 de graads lerarenopleiding wiskunde. In de propedeuse, maar ook in het tweede jaar ligt de nadruk op het verwerven van kennis. Het derde jaar heeft in periode 1 en 2 drie keuzepunten (samen 6 EC) en in periode 2 twee punten voor de start van de vrije minor in het vierde jaar. In het vierde jaar zijn periode 1, 2 en 3 30 EC voor de vrije minor geprogrammeerd en in periode 3 en 4 20 EC voor het afstudeerproject. In het tweede, derde en vierde jaar zijn er negen carrousel modulen geprogrammeerd. Deze worden om de twee jaar aangeboden. Sommige modulen worden in het ene jaar en andere in het andere jaar gegeven. Indien een module niet wordt gegeven kunnen studenten wel een schriftelijke toets afleggen. De opleiding is zoals al beschreven bij facet 2.1 vormgegeven langs vier lijnen: de vaklijn, de integrale lijn, de praktijklijn en de eigen profilering. De vaklijn (85 EC) loopt door de jaren 1, 2 en 3. De integrale lijn (65 EC) loopt door alle vier de jaren heen, de praktijklijn (50 EC) door de jaren 3 en 4 en de eigen profilering (40 EC) door de jaren 2, 3 en 4. De inhoud van het programma en met name de vaklijn en de integrale lijn zijn gebaseerd op de landelijk vastgestelde kennisbasis. Hierin wordt een aantal kennisgebieden onderscheiden, die in een overzicht in het zelfevaluatierapport worden beschreven. Voorbeelden van kennisgebieden zijn Logica, Statistiek en Kunstmatige intelligentie. In een ander overzicht zijn de toepassingsgebieden van de Bedrijfswiskunde beschreven. Dit zijn Statistiek, Logistiek, Actuariële Wiskunde en Software-ontwikkeling. Aangegeven is in welke module deze aan bod komen en hoeveel EC ervoor is gereserveerd. Ook wordt aangegeven wat de omvang van de toepassingsgebieden, c.q. modulen is in respectievelijk de integrale lijn en de vaklijn. Zowel in de modulebeschrijvingen als in de p-taken zijn de competenties geoperationaliseerd. In het Studentenstatuut Bedrijfswiskunde wordt een overzicht van het programma gegeven. In het zelfevaluatierapport is ook een overzicht opgenomen van onderdelen per jaar, de inhoud van de verschillende onderdelen en de competenties, waaraan wordt gewerkt. Per module is op het intranet van de opleiding een modulebeschrijving beschikbaar. In de modulebeschrijvingen zijn de competenties en de leerdoelen beschreven. Hieruit blijkt dat de leerdoelen zijn afgeleid van de eindkwalificaties. Daarnaast geven de NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt) 21/61

22 modulebeschrijvingen informatie over de inhoud, de werkvormen, de wijze van toetsing en de verplichte en aanbevolen bronnen/literatuur. Het panel is positief over de inhoud van het programma, maar ziet mogelijkheden tot verdieping op de thema s Datamining en Business Intelligence. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het programma van de opleiding heeft zowel een horizontale als een verticale samenhang. De verticale samenhang wordt gerealiseerd door middel van de bij de facetten 2.1 en 2.2 beschreven lijnen: de vaklijn, de integrale lijn, de praktijklijn en de eigen profilering. De horizontale, inhoudelijke samenhang wordt gerealiseerd doordat de kennis uit de vaklijn wordt toegepast binnen de integrale lijn. Deze kennis is onder andere nodig om professionaliseringstaken te kunnen uitvoeren. In de professionaliseringstaken komen kennis, inzicht en vaardigheden samen. Deze taken vormen ook de schakel tussen het binnenschools- en het buitenschools curriculum en tussen de theorie en de praktijk en zijn een afspiegeling van de taken die studenten uitvoeren in de praktijklijn (van de authentieke beroepssituaties). Binnen de vaklijn is samenhang tussen kennis en vaardigheden. Voor het modelleren en oplossen van kwantitatieve bedrijfsproblemen is kennis van de differentiaal- en integraalrekening en/of de kansrekening en statistiek meestal een vereiste. Daarnaast is het nodig dat studenten voldoende kennis hebben van technieken uit de operations research en dat algebraïsche vaardigheden ruimschoots aanwezig zijn. De studenten met wie het panel heeft gesproken, vertelden dat er voor hen een hele duidelijke samenhang en relatie is tussen de theorie en de praktijk. Alle theorie wordt door de docenten direct gerelateerd aan de praktijk. Uit de curriculumevaluatie van juni 2008 bleek dat studenten tevreden zijn over de samenhang van de onderdelen van de programma. De score was 7,0 op een tienpuntsschaal. Ook waren zij tevreden over de aansluiting van de stage op hun voorkennis (score 7,7) en de aansluiting van de stage bij de opleiding (score 7,6). Het panel is van oordeel dat het programma een goede samenhang heeft. Zowel de door onderscheiden lijnen, als de steeds terugkerende samenhang van theorie en praktijk dragen hier aan bij. 22/61 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt)

23 Facet 2.4 Studielast goed Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het Opleidingsdeel van het Studentenstatuut, Opleidingsspecifiek deel, staat voor elk studieonderdeel het aantal EC vermeld. Het eerste jaar van de opleiding is geprogrammeerd in vier periodes van negen weken (acht onderwijsweken en een toetsweek). Het tweede en derde jaar zijn geprogrammeerd in vier periodes van tien weken (acht onderwijsweken en twee toetsweken) en het vierde jaar is in elf weken (acht onderwijsweken en drie toetsweken). Voor elke periode staan 15 EC geprogrammeerd. In het zelfevaluatierapport is een overzicht opgenomen van het wekelijks aantal genormeerde contacturen, het aantal uren zelfredzaamheid (zelfstudie), het aantal uren voor de stage- en het afstudeerproject en voor de minor en keuzeruimte. In het eerste jaar is het aantal contacturen 17. In het tweede jaar zijn dit er 10 uur. In het derde jaar 3,8 uur en in het laatste jaar 1,1 uur. Vanaf jaar drie neemt het aantal uren zelfstudie af ten gunste van het aantal uren voor de stage en het afstudeerproject. Het aantal uren voor de stage in het derde jaar is 20 uur per week en het aantal uren voor het afstudeerproject in het vierde jaar is 13,3 per week. In dit jaar is wekelijks ook 20 uur geprogrammeerd voor de minor en de keuzeruimte. Studenten met wie het panel heeft gesproken gaven geen eenduidig antwoord op de vraag naar het aantal uren zelfstudie dat zij besteden aan de studie. Er is sprake van een grote variatie, die voor een deel afhankelijk lijkt van de vooropleiding van de studenten. De opleiding biedt studenten de mogelijkheid om hun studielast te variëren door deel te nemen aan meer of minder begeleide studieonderdelen. Hierbij zijn zij wel gebonden aan die momenten waarop die onderdelen zijn ingeroosterd en het moment waarop de evaluatie staat gepland. De opleiding hanteert een negatief bindend studieadvies indien studenten aan het einde van het eerste jaar minder dan 40 van de 60 EC hebben behaald. Studenten mogen in principe, indien zij nog niet alle onderdelen uit een jaar hebben behaald, alvast onderdelen uit het jaar daarop doen. Voor enkele modulen geldt dat zij al eerdere modulen behaald moeten hebben. Ook voor de stage en het afstudeerproject gelden drempels. Deze zijn beschreven in het Studentenstatuut , Bedrijfswiskunde. Om aan de stage te beginnen moet de student de propedeuse hebben behaald, in het derde jaar ten hoogste een studieachterstand van 15 EC te hebben, Casestudy 2 met een voldoende hebben afgerond en tijdens de stagevoorbereiding voldoende resultaat te hebben behaald. Om aan het afstudeerproject te kunnen beginnen dient de student minimaal 200 EC te hebben behaald. Tevens dient de student aan te geven op welke wijze en binnen welke termijn hij de resterende verplichtingen afrondt. NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt) 23/61

24 Om de studievoortgang te bevorderen wordt aan het begin van elk studiejaar het toetsrooster voor periode1 bekend gemaakt en in de loop van de periode 2 de toetsroosters voor de periodes 2 tot en met 4 van het jaar. Om de twee jaar worden er negen modulen aangeboden in een carrouselrooster voor een gecombineerde groep van tweede en derdejaars, dan wel derde en vierdejaars studenten. Studenten met wie het panel heeft gesproken vertelden dat zij geen extra studievertraging oplopen door deelname aan de carrouselvakken. De opleiding onderzoekt dit jaar ( ) de mogelijkheid om in plaats van het carrouselrooster met andere opleidingen binnen de hogeschool samen te werken om modulen meermalen per jaar aan te bieden. Studenten met wie het panel heeft gesproken vertelden het panel dat er geen struikelvakken zijn. Wel constateerde het panel tijdens het bezoek dat een aantal vakken meerdere malen herkanst worden. Studenten zijn blijkens evaluatieresultaten uit 2007 en 2008 matig tevreden over de spreiding van de studielast over het jaar. De gemiddelde score voor de cohorten 2003 tot en met 2007 is 6,3 op een tienpuntsschaal. In het tweede jaar was de studielast niet goed verdeeld over het jaar, zo bleek uit de evaluatiescore van 2008 onder studenten die in 2006 zijn begonnen. In de derde en vierde periode van dit jaar is inmiddels een verschuiving van modulen doorgevoerd, die voor verbetering moet zorgen. Over de verhouding van de studielast per week en het aantal EC zijn de studenten uit deze cohorten tevreden. De gemiddelde score is 3,0 (de door de opleiding vastgestelde cesuur). Studenten uit alle vier de jaren met wie het panel heeft gesproken waren tevreden over de verdeling van de studielast. Over de spreiding van de toetsmomenten zijn de studenten ook tevreden. De score is 7,6 op een tienpuntsschaal. Ondanks de constatering van het panel dat een aantal vakken meerdere keren herkanst moeten worden en dankzij de constatering van het panel dat de spreiding van de studielast over het jaar verbeterd is, komt het panel tot het oordeel goed op dit facet. Facet 2.5 Instroom goed Criterium - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding wil samen met de andere opleidingen Bedrijfswiskunde de instroom bevorderen door meer bekendheid te geven aan de studie. Vanuit de overheid is hiervoor geld ter beschikking gesteld. Een belangrijke doelgroep zijn de docenten wiskunde in het voortgezet onderwijs. De opleiding participeert in dit kader in het 24/61 NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt)

25 vo-ho aansluitingsplatform Friesland en in het Wiskunde-D steunpunt voor Noord-Nederland. Wiskunde-D is een nieuw keuzevak voor havo en vwo binnen het profiel Natuur en Techniek. Scholen kunnen kiezen voor een samenwerkingsmodel met een instelling voor hoger onderwijs. Via de dienst Marketing en Communicatie van de NHL wordt contact onderhouden met schooldecanen in de regio. De opleiding geeft voorlichting aan belangstellende studenten op open dagen en onderwijsbeurzen. Ook neemt zij deel aan de provinciale beroepenvoorlichting en biedt zij de mogelijkheid om te komen proefstuderen. Met elke student die zich aanmeldt wordt een intakegesprek gevoerd. Gespreksonderwerpen zijn de vooropleiding, de motivatie voor de opleiding, het toekomstige beroep en de studievaardigheden. Voor het intakegesprek is een formulier beschikbaar, dat na afname van de intake wordt bewaard in het dossier van de student. De opleiding onderscheidt reguliere en flexibele trajecten. Het reguliere traject is bedoeld voor havisten en vwo ers met de profielen Natuur en Techniek, Natuur en Gezondheid, Economie en Maatschappij (met wiskunde B1) of Cultuur en Maatschappij (met wiskunde B1). Zij worden zonder verdere eisen toegelaten tot de opleiding. Havisten en vwo ers die niet aan deze eisen voldoen, maar wel over voldoende wiskundige aanleg beschikken hebben de mogelijkheid om deficiënties weg te werken door de stof van de havo wiskunde B2 te bestuderen en vlak voor of na de zomervakantie de toelatingstoets wiskunde af te leggen (Toelatingstoets Wiskunde, Afdeling Exacte Vakken, ). Van deze procedure wordt nauwelijks gebruik gemaakt. Voor havisten die instromen vanaf 2009 en vwo ers vanaf 2010 zijn de instroomeisen enigszins gewijzigd. Havisten met het profiel Natuur en Gezondheid en vwo ers met de profielen Economie en Maatschappij of Cultuur en Maatschappij mogen zich inschrijven met Wiskunde-A in hun profiel. De opleiding raadt deze studenten wel aan zich aanvullend voor te bereiden op de opleiding. Ook mbo ers op niveau 4 kunnen instromen. Aan hen worden geen verdere eisen gesteld. In het zelfevaluatierapport wordt vermeld dat de aansluiting op het mbo nogal een wisselend beeld oplevert. De opleiding sluit goed aan op de technische mbo opleidingen en (volgens verwachting) minder op andere mbo opleidingen. In het intakegesprek met studenten van deze opleidingen wordt nadrukkelijk gewezen op de noodzaak van voldoende wiskundekennis. Deze studenten wordt gewezen op de mogelijkheid om mee te doen aan de toelatingstoets havo wiskunde B12. Vwo ers met wiskunde B12 kunnen in totaal 22 EC aan vrijstellingen krijgen, zodat zij de studie in 3,5 jaar kunnen afronden. Studenten die eerst een deel van een andere hbo of wo opleiding hebben gevolgd hebben formeel geen recht op vrijstellingen. Echter, indien zij kunnen aantonen dat zij bepaalde onderdelen in hun vorige opleiding met goed gevolg hebben afgelegd kunnen zij wel in aanmerking komen voor vrijstellingen. Studenten met een afgeronde hbo of wo opleiding kunnen zich inschrijven voor een flexibel maatwerktraject. Zij kunnen wel in aanmerking komen voor vrijstellingen en hebben de mogelijkheid om in NQA - visitatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, hbo-bacheloropleiding Bedrijfswiskunde (vt/dt) 25/61