ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen

Transcriptie

1 ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen Opleidingen: Tolk en Vertaler Varianten: Deeltijd Visitatiedata: 6 en 7 april augustus 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, september 2005

2 2 NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 15 Deel B: Facetten 17 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 19 Onderwerp 2 Programma 23 Onderwerp 3 Inzet van personeel 36 Onderwerp 4 Voorzieningen 39 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 42 Onderwerp 6 Resultaten 46 Deel C: Bijlagen 51 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 53 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 55 Bijlage 3 Bezoekprogramma s 59 Bijlage 4 Kengetallen 63 Bijlage 5a Overzichtslijst van door ITV ter inzage gelegd materiaal tijdens het eerste bezoek 65 Bijlage 5b Overzichtslijst van door ITV ter inzage gelegd materiaal tijdens het tweede bezoek 71 Bijlage 6 Overzichtslijst van door de opleiding nagezonden materiaal 73 Bijlage 7 Eindkwalificaties 75 NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen 3

4 4 NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen

5 Deel A: Onderwerpen NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen 5

6 6 NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen

7 Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel dat in opdracht van NQA de opleidingen Vertaler en Tolk van ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen (ITV) heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in januari 2005, het moment waarop ITV Hogeschool haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Een visitatiebezoek vond plaats op 7 en 8 april 2005 en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: Mw. drs. J. E. van Popta-Kwant (voorzitter); Mw. drs. M. H. de Waard (domeinpanellid tolken en vertalen); Mw. drs. M. Castel (studentpanellid tolken en vertalen); Mw. A. Le Large-Groothuijzen (studentpanellid deeltijdopleidingen); Mw. dr. M. Woutersen (NQA-auditor). Aangezien na het eerste visitatiebezoek de opleidingen negatief waren beoordeeld op onderwerp 5 (interne kwaliteitszorg), is afgesproken dat ITV Hogeschool een verbetertraject op dit onderwerp zou inzetten. Hierbij stond het ITV vrij om ook verbeteringen in te zetten ten aanzien van kanttekeningen van het panel bij andere facetten. De geïmplementeerde verbeteringen zijn beoordeeld in een aanvullend visitatiebezoek. Dit aanvullende bezoek vond plaats op 25 augustus Het bezoek werd uitgevoerd door de voorzitter en de NQA-auditor. Het panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief / negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen 7

8 1.2 Inleiding Geschiedenis en opbouw opleidingen ITV Hogeschool bestaat als zelfstandig opleidingsinstituut sinds Daarvoor werden vanaf 1982 cursussen voor de beroepen tolk en vertaler aangeboden door de uitgeverij Wolters-Noordhoff in Groningen en later door het Instituut voor Sociale Wetenschappen in Leiden. Sinds 1996 is ITV Hogeschool een aangewezen instelling voor hoger beroepsonderwijs in de zin van de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek (WHW). Hoewel het ITV toegestaan was een volledige hbo-opleiding te organiseren, heeft de hogeschool zich om praktische redenen beperkt tot het aanbieden van een zogenaamde kort-hbo-opleiding. Deze (driejarige) opleidingen worden momenteel afgebouwd. In het collegejaar worden de laatste colleges in deze variant gegeven; afstuderen is nog mogelijk tot en met eind Met de invoering van het bachelor-masterstelsel in het hoger onderwijs, heeft ITV Hogeschool besloten een bacheloropleiding voor de beroepen vertaler en tolk te ontwikkelen. Deze opleiding is op 1 september 2002 van start gegaan. ITV heeft op dit moment een aangewezen, niet-bekostigde, bacheloropleiding met als uitstroomprofielen vertaler of tolk en verzorgt vierjarige hbo-bacheloropleidingen tot vertaler en/of tolk voor de talen Duits, Engels, Frans, Italiaans, Russisch en Spaans in deeltijd. Daarnaast zijn er voorbereidende cursussen (onder andere voor Italiaans, Russisch en Spaans) en is er een cursus Nederlands voor Vergevorderde Anderstaligen. De beoordeling van het programma is gebaseerd op het studiejaar De opleiding bestond in het studiejaar uit twee delen. De eerste twee jaar waren voor alle bachelorstudenten gelijk. In het derde jaar maakte de student een keuze voor het uitstroomprofiel vertaler of tolk. De specifieke tolkvakken vonden zowel in het derde als het vierde jaar plaats. Met ingang van het studiejaar ligt het zwaartepunt van het uitstroomprofiel tolk in het vierde jaar. Een student die het uitstroomprofiel tolk (jaar 4) wil volgen is verplicht om in jaar 3 de minor Algemene Tolktechnieken (15 EC s) te volgen. De specifieke tolkvakken vinden daarna in het vierde jaar plaats. De opleiding bevat taalspecifieke onderdelen (onder andere gericht op taalverwerving, vertaalvaardigheid en maatschappelijk / culturele aspecten van de verschillende taalgebieden) en taaloverstijgende onderdelen (zoals maatschappijkennis Nederland, Europa en internationale instellingen, ict, schriftelijke taalvaardigheid Nederlands, et cetera). De taaloverstijgende onderdelen worden in gemengde groepen door alle studenten gevolgd. De taalspecifieke onderdelen worden in taalspecifieke groepen binnen talensecties uitgevoerd. Voor de eerste twee jaar van de studie en voor het uitstroomprofiel vertaler is het mogelijk de opleiding met wekelijkse of maandelijkse bijeenkomsten te volgen. Ook is het mogelijk dit deel van de studie op afstand te volgen (bijvoorbeeld wanneer de student in het buitenland verblijft of wanneer de student fysiek niet in staat is om naar Utrecht te komen als gevolg van een handicap). Het uitstroomprofiel tolk kan, gezien het mondelinge karakter van deze studie, alleen met wekelijkse bijeenkomsten gevolgd worden. Dit uitstroomprofiel kan niet op afstand gevolgd worden. 8 NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen

9 Student- en docentaantallen Bij ITV Hogeschool staan op dit moment 884 studenten ingeschreven. Er zijn 71 docenten, waaronder 9 personen die dit met een studieleiderschap combineren. De docenten zijn via een freelance overeenkomst aan ITV Hogeschool verbonden. Het management van ITV wordt uitgevoerd door een fulltime directeur (38 uur), die gebruik maakt van een freelance beleidsadviseur (circa 16 uur per week). Het bestuur van de Stichting ITV Hogeschool voor Tolken & Vertalen bestaat uit vijf personen, elk met eigen expertise op de gebieden van tolken en vertalen, hoger onderwijs en management. Daarnaast is er een curatorium; bedoeld voor inhoudelijke advisering (gevraagd en ongevraagd) en toetsing van het onderwijsprogramma. Het curatorium bestaat uit vier personen, allen afkomstig uit het beroepenveld of het hoger onderwijs. Op de administratie werken vijf personen die samen 2,83 fte bezetten. Samenwerking en faciliteiten ITV Hogeschool maakt gebruik van het gebouw en de faciliteiten van de Hogeschool van Utrecht / Faculteit Educatieve Opleidingen (FEO). Hierdoor kan ITV Hogeschool praktische faciliteiten (mediatheek, tolkencabines, kantine) aanbieden die anders buiten de financiële mogelijkheden liggen. In het bestuur van ITV Hogeschool zitten vertegenwoordigers van de FEO. ITV kan zo ook gebruik maken van expertise op diverse terreinen die bij de FEO aanwezig is. Doordat ITV Hogeschool en de FEO samenwerken is het mogelijk dat studenten van de FEO gemakkelijk overstappen naar ITV. Ook kan gebruik gemaakt worden van het wederzijdse minoraanbod. 1.3 Werkwijze De visitatie van ITV Hogeschool door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA en die hieronder wordt beschreven. Dit houdt tevens in dat het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport en de bijlagen een duidelijke basis bood voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaats vond op basis van het voor de opleidingen geldende domeinspecifieke referentiekader (zie facet 1.2). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Aangezien het panel de opleidingen in eerste instantie had beoordeeld met een onvoldoende op het onderwerp interne kwaliteitszorg, zijn deze fasen in principe twee keer doorlopen. Hieronder volgt een korte toelichting per fase waarbij uiteengezet wordt welke activiteiten plaatsgevonden hebben ten behoeve van het eerste panelbezoek en welke ten behoeve van het tweede panelbezoek. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden in februari 2005, zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek (maart 2005). Op grond van de inhoudelijke beoordeling van het zelfevaluatierapport heeft de NQA-auditor vast een verzoek om aanvullende informatie gedaan aan de opleiding (zie bijlage 5). Alle panelleden lazen het zelfevaluatierapport (en de bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen 9

10 oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Tijdens een voorbereidende vergadering is het visitatiebezoek concreet voorbereid: hier werd een overzicht van voorlopige oordelen gemaakt en inventariseerde de NQA-auditor de vraagpunten in de vorm van kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. De belangrijkste agendaonderwerpen voor het visitatiebezoek en een verzoek om aanvullende documentatie zijn doorgegeven aan ITV Hogeschool, zodat men zich hier op adequate wijze kon voorbereiden op het visitatiebezoek (zie bijlage 5). ITV Hogeschool heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundige in het panel bekeken of er sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het detailrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader en het opleidingsprogramma zijn gebaseerd. Voorafgaand aan het tweede bezoek heeft het panel aanvullende documentatie ontvangen in de vorm van een kwaliteitszorgdocument en het onderwijs- en examenreglement. Het visitatiebezoek NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleidingen (bijlage 3). Er vonden twee gesprekken plaats met de directeur, een bestuurslid en de beleidsmedewerker. Verder is per opleiding gesproken met docenten, studenten, afgestudeerden en werkveldvertegenwoordigers (waaronder twee vertegenwoordigers van de Stichting Nationale Examens Vertalers en Tolken: de SNEVT). Daarnaast heeft een telefonisch interview plaats gevonden met de studieleider stages. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. Tijdens het tweede bezoek is, na materiaalbestudering, gesproken met de directie en een bestuurslid en met een vertegenwoordiging van de studieleiders. De fase van rapporteren Aangezien het panel bij de conceptbeoordeling enkele onvoldoendes op onderwerpsniveau had toegekend en ITV Hogeschool niet tevreden was over het panelbezoek, is in een gesprek tussen ITV (directeur en twee bestuursleden) en NQA (directeur, voorzitter panel, accountmanager en auditor) door NQA een toelichting gegeven op de oordeelsvorming en de daarvoor benodigde informatie. ITV heeft daarop aanvullende informatie verstrekt aan het panel. Op basis van deze aanvullende informatie van ITV en hernieuwde oordeelsvorming door het panel is het aantal onvoldoendes op onderwerpsniveau teruggebracht tot één. Naar aanleiding van het eerste panelbezoek en het bijbehorende beoordelingsrapport heeft ITV Hogeschool een verbetertraject ingezet. De uitvoering en implementatie van dit traject is beoordeeld in het tweede panelbezoek. Naar aanleiding van de resultaten van het tweede bezoek heeft het panel de onvoldoende van het eerste bezoek veranderd in een voldoende. 10 NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen

11 Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een detailrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleidingen accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het detailrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in mei 2005 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleidingen als geheel gegeven. Dit rapport is juni 2005 voor een check op feitelijke onjuistheden aan ITV Hogeschool voorgelegd. Het is vastgesteld door het panel in juni Het in juni 2005 vastgestelde rapport is eind augustus / begin september 2005 bijgesteld op basis van het tweede aanvullende visitatiebezoek. Het rapport is in september 2005 voorgelegd aan ITV Hogeschool voor een check op feitelijke onjuistheden. Het definitieve rapport is door het gehele panel vastgesteld in september Het visitatierapport is uiteindelijk in september 2005 ter beschikking gesteld aan ITV Hogeschool, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Bij de beoordeling heeft het panel de volgende werkwijze gehanteerd: facetten die geen kanttekeningen hebben krijgen de beoordeling goed, facetten die een of meer kleinere kanttekeningen hebben worden met voldoende beoordeeld en facetten die een of meer zwaarwegende kanttekeningen hebben worden met onvoldoende beoordeeld. Het kopje kanttekeningen kan in de meeste gevallen dus gelezen worden als argumentatie waarom een facet voldoende is en niet goed. (Uitzondering hierop vormt het facet 6.2.) De beoordeling van het programma is gebaseerd op het programma van Dit programma draaide op het moment van het eerste panelbezoek. In enkele gevallen is deze beoordeling aangevuld met gegevens uit het tweede panelbezoek. Deze aanvullende gegevens hebben niet geleid tot een bijstelling van de oordelen op het onderwerp programma. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het detailrapport. Daar waar een argumentatie / beoordeling voor de tolkopleiding afwijkt van de vertaleropleiding, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de tolkopleiding dezelfde argumentatie / oordelen als voor de vertaleropleiding. NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen 11

12 Benchmarking Wat betreft de benchmarking wordt een vergelijking gemaakt met andere soortgelijke opleidingen in Nederland en Vlaanderen zoals verwoord in het rapport van de commissie Jurgens (januari 2005). 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Het facet domeinspecifieke eisen is goed. De facetten niveau bachelor en oriëntatie hbobachelor zijn voldoende. Dit geldt zowel voor de vertaler- als voor de tolkopleiding. Het oordeel over het onderwerp doelstellingen opleiding is derhalve positief. ITV Hogeschool baseert zich in haar eindkwalificaties op het beroepsprofiel voor beginnende vertalers van MetaCom, de koepel van Nederlandse organisaties op het gebied van taal, vertalen en tolken. De eindkwalificaties zijn onderverdeeld in vijf segmenten. Deze zijn grotendeels hetzelfde voor beide opleidingen. Het derde segment vertaalvaardigheden is bij de tolkopleiding echter vervangen door tolkvaardigheden. Het segment 1 is taaloverstijgend van aard, de segmenten 2 en 3 zijn taalspecifiek van aard en de segmenten 4 en 5 zijn beroepsgericht van aard. De aldus onderverdeelde eindkwalificaties sluiten goed aan bij de Dublin Descriptoren. De niveauaanduiding van taalvaardigheid sluit aan bij een internationale standaard: het Common European Framework of Reference. Het door ITV beoogde niveau betreft het hoogste niveau van deze standaard Programma De facetten eisen hbo, relatie doelstellingen en inhoud programma, samenhang in het opleidingsprogramma, instroom, toetsing en beoordeling en afstemming tussen vormgeving en inhoud zijn voldoende. Het facet studielast is goed en over het facet duur spreekt het panel geen oordeel uit. Dit geldt zowel voor de vertaler- als voor de tolkopleiding. Het programma bestaat uit taalspecifieke, de taaloverstijgende en de beroepsgerichte onderdelen. De dominante aspecten van het beroep (taalspecifieke en taaloverstijgende vaardigheden) worden getoetst via de landelijke SNEVT-examens. De beroepsgerichte vaardigheden komen aan de orde via de gastcolleges beroepsoriëntatie en de stage (in ontwikkeling). De toetsing van de taalspecifieke en de taaloverstijgende onderdelen is inhoudelijk van hoog niveau en wordt ten finale adequaat geborgd via de SNEVT. Ondanks de te korte nominale studieduur (i.e. 30 EC s) leidt ITV Hogeschool op tot het hbo-bachelorniveau. Dit kan zij realiseren dankzij het hoge niveau van de instromende studenten Inzet van personeel Het facet eisen hbo is goed, de facetten kwantiteit en kwaliteit personeel zijn voldoende voor zowel de vertaler- als de tolkopleiding. Het oordeel over het onderwerp inzet van personeel is positief, omdat ruim 60% van de docenten bij ITV Hogeschool werkzaam is als vertaler of tolk en daarmee een directe relatie met het beroepenveld heeft. Daarnaast werkt de helft van de 12 NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen

13 docenten bij een andere hogeschool of universiteit. De docenten werken via een freelance overeenkomst. Indien na aanstelling blijkt dat een docent aantoonbaar slecht functioneert, wordt deze overeenkomst beëindigd. De student-stafratio is 11 op 1. Hiermee is de kwaliteit en kwantiteit van de docenten goed en tevens adequaat geborgd. Er is structureel 1,4 fte beschikbaar voor de management- en beleidsfuncties. Dit is onvoldoende om beleid te formaliseren en actueel te houden (zoals de opbouw van het programma, het personeelsbeleid en de interne kwaliteitszorg). Het afgelopen jaar heeft er reeds tijdelijke uitbreiding van deze formatie plaats gevonden. Het bestuur van ITV Hogeschool heeft toegezegd dat er, indien nodig, ook in de toekomst tijdelijke en eventueel vaste uitbreiding mogelijk is. Het panel is van mening dat er met de kwalitatief goede en beroepsgerichte docenten sprake is van voldoende borging voor acceptabele opleidingen Voorzieningen De facetten materiële voorzieningen en studiebegeleiding zijn voldoende voor zowel de vertaler- als de tolkopleiding. Het oordeel over het onderwerp voorzieningen is derhalve positief voor zowel de vertalerals de tolkopleiding. ITV Hogeschool huurt lokalen en kantoorruimten van de FEO. De voorzieningen zijn sober, maar voldoende. ITV heeft concrete verhuisplannen naar de nieuwbouw van de FEO. De informatievoorziening op de lange termijn wordt gerealiseerd via de nieuwsbrief en de website. De informatievoorziening op de korte termijn (lokaalwijzigingen en dergelijke) behoeft verbetering. De nieuwsbrief en de website zijn adequaat met betrekking tot de informatievoorziening op de lange termijn. De informatievoorziening ten behoeve van de studiebegeleiding vindt plaats via het studentvolgsysteem. Voor de studiebegeleiding worden de studieleider, de docenten en de studieadviseur ingezet Interne kwaliteitszorg De facetten evaluatie resultaten, maatregelen tot verbetering en betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld zijn voldoende voor zowel de vertalerals de tolkopleiding. Het oordeel over het onderwerp interne kwaliteitszorg is positief, omdat ITV Hogeschool over een gedocumenteerde kwaliteitszorgsystematiek beschikt die gebaseerd is op de plan-do-check-act -cyclus. Hierin zijn verbetermaatregelen structureel opgenomen. Er wordt voorzien in evaluaties onder de studenten en docenten. Daarnaast is er onder andere voorzien in regelmatig formeel overleg met de beroepenveldcommissie en het bestuur en in zowel formeel als informeel overleg met en tussen de docenten en de studieleiders. Deze kwaliteitszorgsystematiek is geaccordeerd door het bestuur en is reeds partieel geïmplementeerd Resultaten Het facet gerealiseerd niveau is voldoende en het facet onderwijsrendement is onvoldoende voor zowel de vertaler- als de tolkopleiding. Het oordeel over het onderwerp resultaten is al met al positief, omdat NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen 13

14 de dominante inhoudelijke segmenten van het beroep worden gerealiseerd via de SNEVT-examens. Aangezien de financiering gericht is op de inkomsten uit de collegegelden, heeft ITV Hogeschool (nog) geen streefdoelen per opleiding en variant vastgesteld en zijn er nog geen rendementsgegevens beschikbaar. Er is echter reeds een studievoortgangssysteem in werking genomen, waardoor in de nabije toekomst rendementsgegevens bepaald kunnen worden. Het panel is van mening dat met het behalen van de SNEVT-examens de belangrijkste doelstelling van de opleidingen gerealiseerd wordt en vindt dit facet doorslaggevend voor de positieve beoordeling van het onderwerp resultaten. Bovendien is met het in gebruik nemen van het studievoortgangssysteem een concrete voorziening getroffen voor het op termijn opleveren van rendementsgegevens. 14 NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen

15 1.6 Schematisch overzicht oordelen ITV: Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Vertaler Tolk Onderwerp 1 Doelstellingen 1.1 Domeinspecifieke eisen G G 1.2 Niveau bachelor V V 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor V V Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo V V 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma V V 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma V V 2.4 Studielast G G 2.5 Instroom V V 2.6 Duur Afstemming tussen vormgeving en inhoud V V 2.8 Beoordeling en toetsing V V Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen hbo G G 3.2 Kwantiteit personeel V V 3.3 Kwaliteit personeel V V Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen V V 4.2 Studiebegeleiding V V Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten V V 5.2 Maatregelen tot verbetering V V 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en V V beroepenveld Totaal oordeel Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau V V 6.2 Onderwijsrendement O O Totaaloordeel Positief Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleidingen op de zes onderwerpen positief scoren, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleidingen Vertaler en Tolk van ITV Hogeschool positief is. NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen 15

16 16 NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen

17 Deel B: Facetten NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen 17

18 18 NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen

19 Facetten Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Vertaler: goed Tolk: goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). De oordelen zijn gebaseerd op de volgende argumenten: ITV Hogeschool baseert zich op het beroepsprofiel voor beginnend vertaler zoals opgesteld door MetaCom, de koepel van Nederlandse organisaties op het gebied van taal, vertalen en tolken. Bij deze koepel zijn aangesloten: de belangrijke Nederlandse vakorganisaties (AIIC, NGTV, SVVT, Vertalersforum, VZV) en de vakorganisaties voor vertaalbureaus (ATA, OVIN). MetaCom is in 1999 verzocht tot het opstellen van een beroepsprofiel door de SNEVT (Stichting Nationale Examens Vertalers en Tolken), een onafhankelijke stichting die bestaat uit vertegenwoordigers van opleidingen en externe deskundigen. De SNEVT sluit met haar examens aan bij het beroepsprofiel van MetaCom. (Het panel is van mening dat de SNEVT-examens van hbo-bachelorniveau zijn; zie facet 6.1). Het beroepsprofiel van MetaCom is door de ledenorganisaties aangenomen als eerste opzet die in een later stadium uitgewerkt kan worden. Dit beroepsprofiel vormt het domeinspecifieke referentiekader. Zoals blijkt uit het zelfevaluatierapport (p. 10) heeft ITV Hogeschool dit beroepsprofiel aangepast tot de Profielschets beginnend vertaler door ITV waarin de eindkwalificaties van de opleiding opgenomen zijn. ITV Hogeschool heeft hiertoe het beroepsprofiel aangevuld met het segment vertaalvaardigheden, aangezien dit een aanvullende en speciale manier van denken vereist. De totale set eindkwalificaties is getoetst en akkoord bevonden door de beroepenveldcommissie van ITV en de beleidsmedewerkers van de Hogeschool van Utrecht, Faculteit Educatieve Opleidingen (FEO). In het zelfevaluatierapport is geen expliciete vergelijking gemaakt met buitenlandse opleidingen. Desgevraagd gaven de docenten aan dat zij van mening zijn dat ITV Hogeschool een hoger niveau heeft dan de opleidingen in Brussel, Triëst en Londen. Een vergelijking met Vlaamse opleidingen (Lessius te Antwerpen en VLEKHO te Brussel) is wel mogelijk met behulp van het door de opleiding beschikbaar gestelde onderzoeksrapport van de Commissie Jurgens. Dit betreft een inventarisatie van de eindtermen van Nederlandse en Vlaamse opleidingen tot tolk en/of vertaler, een onderzoek in opdracht van de Commissie Kwaliteitseisen Tolken en Vertalers (Commissie Jurgens, Hoe taalvaardig moet een tolk of vertaler zijn?, januari 2005). Conclusie uit dit rapport is: Uit de eindtermbeschrijvingen van de opleidingen kan weinig NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen 19

20 anders afgeleid worden dan dat alle opleidingen een hoog tot zeer hoog niveau van taalvaardigheid nastreven. Wat hoog precies betekent onttrekt zich bij lezing van de documentatie evenwel vaak aan de waarneming. Dit geldt ook voor de vraag of opleidingen aantoonbaar verschillende niveaus van taalvaardigheid als eindtermen hanteren. Als enige Nederlandse opleiding maakt ITV in algemene zin zichtbaar gebruik van het CEFR 1. De eindtermbeschrijvingen van de Vlaamse opleidingen lijken geïnspireerd door diezelfde geest als die tot het CEFR heeft geïnspireerd. (p. 16) De kwalificatie die de commissie Jurgens aan de eindtermen van ITV Hogeschool meegeeft is: overwegend impressionistisch, met een aanzet tot grotere transparantie en toetsbaarheid door het gebruik van het CEFR. Taalvaardigheid is zelfstandig element in curriculumbeschrijvingen (p. 17). Voor de Vlaamse opleidingen geldt: overwegend toetsbaar, met grote differentiatie in deelvaardigheden, met slechts sporadisch impressionistische beschrijvingen (p. 17). Het panel is van mening dat hiermee de eindkwalificaties van de ITV Hogeschool aansluiten bij de eindkwalificaties zoals die door Vlaamse opleidingen worden gehanteerd. Opleiding tolk: Uit de studiegids voor het uitstroomprofiel Tolken (p. 2 t/m 4) blijkt dat de opleiding voor de tolkvariant een Profielschets beginnend tolk heeft opgesteld. Ook deze profielschets is gebaseerd op het beroepsprofiel voor een beginnend vertaler zoals opgesteld door MetaCom. ITV Hogeschool heeft dit beroepsprofiel aangevuld met het segment tolkvaardigheden en ook de onderdelen van de overige segmenten aangepast aan het tolkdomein. Segment 1 Algemene ontwikkeling is bijvoorbeeld uitgebreid met de volgende vaardigheid: de tolk kan een breed scala aan onderwerpen vertolken. Tevens beschikt hij over een abstraherend vermogen waarmee hij zich snel een voorstelling van meer specifieke situaties of onderwerpen kan maken. Ook de aldus verkregen set eindkwalificaties is getoetst en akkoord bevonden door de beroepenveldcommissie van ITV en de beleidsmedewerkers van de Hogeschool van Utrecht, Faculteit Educatieve Opleidingen (FEO). Conclusie Het panel is van mening dat de opdeling van de eindkwalificaties in algemene ontwikkeling, vaktechnische en zakelijke vaardigheden en beroepsethiek zoals afgeleid van het beroepsprofiel met de toevoeging taalvaardigheden en tolkvaardigheden aansluit bij de eisen die door vakgenoten (SNEVT) en de beroepspraktijk (MetaCom, beroepenveldcommissie) gesteld worden aan opleidingen voor vertaler en tolk. Uit de vergelijking van de eindkwalificaties met de Vlaamse opleidingen blijkt dat de eindkwalificaties van ITV Hogeschool aansluiten bij de eindkwalificaties zoals die door Vlaamse opleidingen worden gehanteerd. Hiermee beoordeelt het panel het facet domeinspecifieke eisen als goed, zowel de vertaler- als tolkopleiding. 1 CEFR staat voor Common European Framework of Reference for Languages. 20 NQA - Visitatie ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen